Một dây chuyền sản xuất tại một cơ sở của Foxconn ở Thâm Quyến. Công ty, còn được gọi là Hon Hai Precision Industry, là một trong số những công ty bắt đầu chuyển hoạt động ra khỏi Trung Quốc đại lục. © AP
ĐÀI BẮC/HÀ NỘI – Việc các nhà sản xuất theo hợp đồng của Đài Loan làm cho các công ty Mỹ như Apple đang chú ý đến các cơ sở sản xuất rẻ hơn và ít rủi ro địa chính trị hơn, chẳng hạn như Việt Nam và Ấn Độ.
Nhà sản xuất điện tử Quanta Computer, nhà sản xuất theo hợp đồng hàng đầu về MacBook của Apple, đã ký một thỏa thuận trong tháng này để xây dựng nhà máy đầu tiên của Việt Nam tại tỉnh Nam Định phía bắc.
Giám đốc CT Huang của Quanta cho biết tại lễ ký kết tuần trước: “Chúng tôi quyết tâm hoàn thành dự án này. “Chúng tôi muốn khởi động nhà máy mới càng nhanh càng tốt.”
Những động thái như thế này nhằm đa dạng hóa sản xuất, rời khỏi Trung Quốc, đã được thực hiện trong nhiều năm đối với các nhà sản xuất đang chứng kiến mức lương ở đó tăng lên. Động lực tiếp theo đến từ căng thẳng thương mại và công nghệ giữa Washington và Bắc Kinh, vốn đã gia tăng vào năm 2018 do thuế quan do chính quyền của Tổng thống Mỹ khi đó là Donald Trump áp đặt.
Đầu tư trực tiếp nước ngoài được phê duyệt vào Việt Nam tăng đều đặn, chủ yếu do các quốc gia như Hàn Quốc và Nhật Bản thúc đẩy, lên 38 tỷ USD vào năm 2019 – tăng khoảng 80% so với một thập kỷ trước. Xu hướng này đã bị đình trệ trong một vài năm khi COVID-19 quét qua toàn cầu, nhưng hiện đang tiếp tục.
Kế hoạch đầu tư vào Việt Nam của các nhà sản xuất theo hợp đồng Đài Loan phản ánh ác cảm của khách hàng Mỹ đối với rủi ro Trung Quốc.
Quanta đã đánh cược cơ sở sản xuất tập trung ở Trung Quốc của mình để tăng trưởng nhanh chóng, đạt doanh thu hơn 41 tỷ đô la vào năm 2022. Nhưng vị trí này đã chống lại nó một năm trước khi lệnh phong tỏa Thượng Hải bùng phát COVID-19 buộc nó phải đóng cửa một nhà máy 40.000 công nhân . Với chuỗi cung ứng bị cắt đứt, Quanta không thể tạo ra MacBook Pro trụ cột, khiến việc giao hàng bị trì hoãn hơn hai tháng và làm gián đoạn các kế hoạch của Apple.
Việc mở rộng sang Việt Nam đánh dấu một bước đột phá thực sự khỏi sự phụ thuộc lâu năm vào Trung Quốc. Trong ba năm cho đến năm 2025, dự kiến sẽ nâng sản lượng bên ngoài quốc gia này lên khoảng 30% tổng sản lượng, theo ước tính của TrendForce có trụ sở tại Đài Bắc và các nguồn khác.
Số lượng dự án FDI của Đài Loan tại Việt Nam đã tăng 87% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý đầu tiên của năm 2023. “Đặc biệt, miền Bắc Việt Nam đã trở thành cơ sở sản xuất mới cho các sản phẩm của Apple”, Ryotaro Hagiwara, người tiến hành nghiên cứu thực tế tại Viện Nghiên cứu Thực tế cho biết. (Văn phòng Hà Nội của Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản.)
Nhà lắp ráp iPhone hàng đầu Hon Hai Precision Industry, còn được gọi là Foxconn, đang đầu tư mạnh vào tỉnh Bắc Giang. Truyền thông địa phương đưa tin vào mùa hè năm ngoái về kế hoạch của Foxconn chi thêm 300 triệu đô la và thuê 30.000 người, và vào tháng 2, họ đã ký hợp đồng thuê một khu đất rộng 45 ha cho đến năm 2057. Khoảng 30% sản lượng của họ dự kiến sẽ được thực hiện bên ngoài Trung Quốc vào năm 2025 , ước tính cho thấy.
Pegatron, công ty đứng thứ hai về sản xuất iPhone, đã đầu tư lớn vào thành phố biển Hải Phòng, và Wistron số 4 có vẻ sẽ thành lập một nhà máy sản xuất máy tính cá nhân vào năm tới.
Một bảng mạch in đang được chế tạo tại một nhà máy ở Vũ Hán. Thành phố của Trung Quốc, là một trung tâm sản xuất linh kiện hàng đầu, mặc dù các công ty lớn đang bắt đầu mở rộng ở những nơi khác, như Thái Lan. ( ảnh của bộ phận Trung Quốc, AP)Bên cạnh vị trí của Việt Nam trên biên giới Trung Quốc, thuận lợi cho việc tiếp cận các bộ phận, chi phí lao động thấp là một phần hấp dẫn lớn của nó. Theo JETRO, lương cơ bản hàng tháng cho công nhân sản xuất trung bình là 277 đô la, thấp hơn một nửa so với mức trung bình 607 đô la của Trung Quốc. Dân số của đất nước được dự báo sẽ đạt 100 triệu người trong năm nay, điều mà Hagiwara cho biết đang thúc đẩy nhiều hy vọng về nhu cầu địa phương.
Việt Nam đã xây dựng mô hình kinh doanh mua linh kiện và hàng hóa trung gian từ Trung Quốc để lắp ráp thành sản phẩm hoàn chỉnh cho Mỹ. Trong những năm gần đây, Việt Nam đã thu hút đầu tư lớn từ Intel và các công ty lớn của Trung Quốc, các nhà cung cấp có mạng lưới rộng khắp của riêng họ, như Foxconn, được mong đợi để có nhiều sự hiện diện hơn trong tương lai.
Chính phủ đang mong muốn tận dụng tối đa cơ hội này. Ngày 22/4, Thủ tướng Phạm Minh Chính nói với đại diện các công ty nước ngoài rằng thành công của các nhà đầu tư có nghĩa là thành công của Việt Nam.
Ông thúc ép các quan chức chính phủ khác tại cuộc họp lắng nghe những lo ngại của các công ty nước ngoài. “Đừng nói không. Đừng nói là khó,” ông nói.
Đầu tư vào Ấn Độ, dự kiến sẽ vượt Trung Quốc trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới vào cuối tháng, cũng đang tăng lên.
Chủ tịch Hon Hai Liu Young đã gặp Thủ tướng Narendra Modi tại Ấn Độ vào cuối tháng Hai. Liu cho biết nền kinh tế Ấn Độ chắc chắn sẽ cất cánh và Đài Loan cần nắm bắt cơ hội này tại một sự kiện của ngành công nghiệp Đài Loan vào tháng sau.
Foxconn lắp ráp iPhone 14 tại thành phố Chennai của Ấn Độ. Nó đã đảm bảo các địa điểm cho các nhà máy mới ở các bang Karnataka và Telangana khi nó muốn mở rộng dấu ấn của mình trong nước.
TrendForce dự đoán đến năm 2028, 30% đến 35% tổng số iPhone sẽ được sản xuất bên ngoài Trung Quốc. Nhà phân tích Mia Huang cho biết, sản xuất trong nước là điều cần thiết để khai thác nhu cầu ở Ấn Độ, do mức thuế cao mà nước này áp đặt đối với điện thoại thông minh nhập khẩu.
Sự thay đổi cũng đang diễn ra trong các bảng mạch in, là những thành phần quan trọng trong máy tính và thiết bị gia dụng. Một giám đốc điều hành ngành điện tử Đài Loan cho biết, hoạt động sản xuất đã bắt đầu chuyển từ trung tâm hiện tại ở Vũ Hán sang Thái Lan, đồng thời dự đoán rằng Thái Lan cuối cùng sẽ vượt qua Trung Quốc về sản lượng bảng mạch in.
Trung Quốc đã chịu trách nhiệm cho khoảng một nửa sản lượng toàn cầu của thành phần này. Nhưng chỉ trong tháng 3 và tháng 4, các nhà cung cấp của Apple là Unimicron Technology và Compeq Manufacturing đã tuyên bố gia nhập thị trường sản xuất của Thái Lan.
Hơn 90% đầu tư trực tiếp của các công ty Đài Loan bên ngoài Đài Loan trong quý từ tháng 1 đến tháng 3 đã đến những nơi khác ngoài Trung Quốc đại lục. Đầu tư vào Đông Nam Á và Ấn Độ tăng gần năm lần trong năm, ngay cả khi đầu tư vào Trung Quốc giảm khoảng 10%.
Các công ty Đài Loan bắt đầu thâm nhập vào Trung Quốc từ những năm 1990 khi nước này mở cửa, đóng vai trò then chốt trong việc biến đại lục thành công xưởng của thế giới. Ba thập kỷ trôi qua, Đài Loan hiện đang đi đầu trong việc chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu ra khỏi Trung Quốc.