Đập thủy điện Nova Kakhovka ở miền nam Ukraina sáng nay 06/06/2023 đã bị phá hỏng một phần sau nhiều vụ nổ chưa xác định được nguồn gốc, gây ngập lụt lớn dọc theo bờ sông Dniepr. Matxcơva và Kiev đều đổ trách nhiệm cho nhau về thảm họa môi trường này.
Theo các hình ảnh video đăng trên các mạng xã hội mà Reuters chưa thể thẩm định tính xác thực, nhiều tiếng nổ lớn xảy ra xung quanh đập và một nửa cấu trúc đập đã bị hàng triệu lít nước cuốn trôi, theo như thông tin được hãng thông tấn Nga Tass dẫn lại từ các cơ quan khẩn cấp địa phương.
Nga và Ukraina cáo buộc nhau về vụ phá hủy đập thủy điện được xây dựng từ thời Xô Viết và hiện do quân Nga chiếm đóng kiểm soát. Trên mạng Telegram, thị trưởng thành phố Nova Kakhovka, ông Vladimir Leontiev, tố cáo quân đội Ukraina tiến hành « nhiều cuộc tấn công » nhắm vào đập thủy điện trong đêm thứ Hai rạng sáng thứ Ba, phá hỏng nhiều van khóa đập và gây ra tình trạng « xả nước không thể kiểm soát. »
Ngược lại, quân đội Ukraina trong thông cáo lên án Nga đã tổ chức đánh sập đập thủy điện nhằm cản trở cuộc phản công sắp tới của Kiev. Ông Andriy Yermak, cố vấn tổng thống Ukraina trên mạng Telegram còn cho rằng việc phá hoại đập thủy điện của Nga còn nhằm « kích hoạt nỗi sợ thảm họa hạt nhân », buộc Ukraina phải tiến hành đàm phán và từ bỏ kế hoạch thu hồi những thành phố bị Nga chiếm đóng. Cũng theo ông Andriy Yermak, tổng thống Zelensky sẽ cho triệu tập một cuộc họp Hội đồng An ninh Quốc gia trong ngày.
Hôm nay, bộ Nội Vụ Ukraina kêu gọi khoảng 16 ngàn người dân sinh sống tại 10 ngôi làng thuộc tả ngạn sông Dniepr và một số khu phố thành phố Kherson thu gom những giấy tờ thiết yếu, gia súc, tắt các thiết bị điện tử và đi sơ tán.
Tuy nhiên, một trong những nỗi lo chính là nhà máy điện hạt nhân Zaporijia, cho đến lúc này được làm mát một phần nhờ vào bể chứa nước Kakhovka. Hiện tại, theo đánh giá từ các chuyên gia Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế AIEA, « chưa có mối nguy hạt nhân nào trong tức thì ». Tình hình tại nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu sẽ được giám sát chặt chẽ.
Vỡ đập thủy điện Nova Kakhovka cũng gây ra thảm họa môi trường vì có ít nhất 150 tấn dầu máy bị đổ xuống sông Dniepr. Trong thông cáo sáng nay, phủ tổng thống Ukraina dự báo rủi ro rò rỉ dầu máy bổ sung, lên đến hơn 300 tấn. Vụ vỡ đập đã tàn phá hệ sinh thái cho miền nam Ukraina, có nguy cơ đối mặt với những thiệt hại dài hạn về môi trường không thể đảo chiều. Ngoại trưởng Ukraina Dmytro Kouleba cho biết thêm, các loài động vật trong vườn thú Nova Kakhovka đều chết do nước dâng cao. Ukraina tố cáo Nga phạm tội ác hủy diệt môi trường.