Tổng thống “vịt què”…
Minh Phạm
Tổng thống sắp mãn nhiệm Donald Trump chính thức bị buộc tội tại Hạ nghị viện sau khi đa số Dân biểu (232/197) thông qua Cáo trạng Luận tội (Article of impeachment) truất phế tổng thống theo thủ tục đặc biệt (Impeachment).
Vài ngày nữa, Thượng viện sẽ tổ chức một phiên tòa đặc biệt để xét xử ông Trump ngay tại trụ sở của Viện (Senate Trial). Tại đây, một kết quả truất phế ông Trump muốn có hiệu lực cần phải đạt 2/3 tổng số 100 thành viên Thượng nghị viện (tức 67 phiếu) đồng ý kết tội (convict); nếu thiếu một (1) phiếu, ông Trump sẽ được tha bổng (acquitted).
Ông Trump hiện trở thành tổng thống đầu tiên và duy nhất cho đến nay bị luận tội 2 lần chỉ trong 1 nhiệm kỳ.
Tháng 12/2019, Ông Trump bị luận tội vì dùng viện trợ quân sự để làm vật trao đổi với chính phủ Ukraine, buộc chính phủ nước này điều tra ông Biden, dù không có chứng cứ, hầu bôi nhọ đối thủ trong cuộc chạy đua vào chức tổng thống năm 2020.
Vụ này mệnh danh vụ Ukraine Call, làm cơ sở luận tội Trump vì “lạm dụng quyền lực” và “cản trở Quốc Hội điều tra” (abuse of power and obstruction of Congress). Trong “Phiên tòa Thượng viện” tháng 2/2020, ông Trump được Thượng viện tha bổng ở cả hai tội danh trên. (Xem thêm bên dưới).
Lần luận tội hôm nay, ông Trump bị cáo buộc phạm tội “xúi giục bạo loạn” (incitement of insurrection) khi sử dụng các mạng xã hội để kêu gọi người ủng hộ của ông đến trụ sở Quốc Hội liên bang (Capitol Hill) vào ngày 6/1, là ngày mà Quốc Hội kiểm đếm phiếu đại cử tri để xác nhận chiến thắng của ông Biden – nhằm gây áp lực để phá bỏ kết quả bầu cử tổng thống 2020. Cuộc biểu tình biến thành bạo loạn không thể kiểm soát, với 5 người chết (trong đó có 1 cảnh sát), hàng trăm người bị bắt, bị truy tố… Hiện tại, hoạt động truy lùng người gây bạo loạn ngày 6/1 vẫn tiếp tục khiến xã hội Mỹ bị xáo trộn.
Theo giáo sư Aziz Huq từ University of Chicago Law School, ông Trump phạm tội “xúi giục bạo loạn” quy định ở Phần 3, Tu chính án thứ 14, ngay cả khi thủ lãnh khối đa số tại Thượng nghị viện Mitch McConnell mô tả “đó là một cuộc nổi loạn bị thất bại (failed insurrection)”.
Bất kể kết quả, vụ truất phế Trump bằng thủ tục luận tội lần thứ hai này mang ý nghĩa của một “sự kiện tệ hại” về một tổng thống Mỹ, hơn là nhằm tìm kiếm một sự trừng phạt. Ông Trump sẽ mãn nhiệm vào lúc 12 giờ trưa ngày 20/1/2021.
Cũng trên tinh thần đó, dù có bị luận tội hay không, ông Trump cũng có thể sẽ phải bị Ủy ban Tư pháp Hạ nghị viện, Bộ Tư pháp, khả năng là cả Văn phòng Tổng chưởng lý tiểu bang New York, điều tra về vụ bạo loạn 6/1, vụ điện đàm GA (GA call), vụ Thông đồng Trump – Nga 2016 (Mueller Report).
Có lẽ tân Bộ trưởng Bộ Tư pháp sẽ bổ nhiệm một Điều tra viên đặc biệt cho việc truy tố Donald Trump với các nghi vấn phạm tội hình sự liên bang.
Cần nhớ, ngoài các tội hình sự, Ông Trump còn vướng vào vô số vụ kiện dân sự khác…