Lê Minh Nguyên
26-5-2024
Chính trường của đảng CSVN trong 19 tháng tới, từ bây giờ cho tới Đại Hội 14 (ĐH14), còn lại bốn người tranh chức tổng bí thư (TBT). Đó là: Nguyễn Phú Trọng, Tô Lâm, Phạm Minh Chính và Lương Cường.
Ông Trọng muốn ngồi thêm nhiệm kỳ 4, nhưng lần này ông sẽ gặp nhiều khó khăn hơn là lần trước ở ĐH13, khi ông phá vỡ luật chơi để ngồi thêm nhiệm kỳ thứ 3. Lúc đó ông úp mở là, có thể không ngồi hết nhiệm kỳ 5 năm để tạo hy vọng cho những người chống đối, cho họ ảo tưởng là chỉ cần kiên nhẫn thêm chừng hai năm nữa.
Nhưng bây giờ thì hoàn cảnh đã khác. Có ba chướng ngại lớn mà ông phải đương đầu so với lần trước.
Thứ nhất là sức khỏe của ông càng ngày càng tệ hơn trước đây và điều này ai cũng thấy.
Thứ hai là các phe nhóm đã chờ đợi 5 năm, các lãnh tụ của họ đã mỏi mòn và cũng đã lớn tuổi, không thể chờ đợi thêm được nữa.
Thứ ba là họ không còn tin ông Trọng nữa. Tục ngữ có câu: “Lừa tôi một lần, lỗi do anh; lừa tôi lần thứ hai, lỗi do tôi” (nguyên văn: Fool me once, shame on you; fool me twice, shame on me), cho nên kỳ này họ không còn ngây thơ và có thể ông Trọng phải ở trong tình huống “ba chọi một, không chột cũng què”.
Vì thế, từ nay cho đến tháng 1 năm 2026 có thể sẽ có xì căng đan nổ ra cho ông Trọng. Ông có thể bị khui ra vụ Ciputra khi làm bí thư Hà Nội, bởi vụ Võ Văn Thưởng xảy ra 13 năm còn khui ra được (Phúc Sơn 2011) thì chuyện Ciputra (2003-2007) vẫn có thể bị khui ra. Việc ông Trọng tiếp tục ngồi lại chỉ là một sự bất ổn chính trị.
Ông Tô Lâm vừa vào trong tứ trụ. Phe công an có 5 người trong Bộ Chính Trị (BCT) nhưng họ rời công an đã lâu, không chặc chẽ như 3 người bên quân đội. Hơn nữa, bốn người vừa được đưa vào BCT không có người nào của phe Tô Lâm. Vì vậy, những cuộc bỏ phiếu trong BCT ông ở thế thua. Con đường tiến tới chức TBT của ông tương đối chông chênh bởi vì ông có khá nhiều kẻ thù khi làm thiên lôi cho ông Trọng, từ vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, bắt các bí tư tỉnh/thành, đến việc đốn nguời trong tứ trụ…
Khi lấy phiếu tín nhiệm đối với 44 nhân sự cấp cao do Quốc hội phê chuẩn và bổ nhiệm, được công bố ngày 25/10/2023, ông Tô Lâm có số phiếu “tín nhiệm thấp” nhiều nhất.
Qua việc ông trực tiếp bổ nhiệm lãnh đạo công an tỉnh/ thành, ông có thể đã xây dựng được thế lực trong Bộ Công An (BCA) nên hồ sơ tham nhũng của các ủy viên ban chấp hành trung ương (BCHTU) vẫn còn là một thứ sinh tử phù để họ bỏ phiếu ủng hộ ông, cho dù tân bộ trưởng BCA là ai.
Nếu không có sức mạnh này thì ông sẽ không thắng nỗi trong cả 3 cơ chế BCHTU, BCT và Ban Bí Thư.
Hơn nữa, việc tướng công an lên làm TBT thì chưa có tiền lệ, nó chỉ có tiền lệ bên phía quân đội qua trường hợp của ông Lê Khả Phiêu. Nếu ông không nắm được BCA thì từ đây cho đến đại hội, sân sau của ông là Tập đoàn Xuân Cầu của gia đình ông Tô Dũng sẽ bị chiếu tướng. Đó là chưa kể vụ bảo kê cho Mobifone mua AVG và nhận hối lộ của Phạm Nhật Vũ, vụ Slovakia truy tố, vụ ăn bò dát vàng tháng 11/2021…
Trong trò chơi quyền lực của đảng CSVN, có hai vũ khí được sử dụng để chiến thắng, đó là vận dụng cương lĩnh-nghị quyết và sức mạnh bạo lực. Thơ trào phúng có các câu:
Nói thánh nói tướng làm không ra gì
Nhưng mà nó giỏi cực kỳ
Triển khai nghị quyết việc gì cũng xong
hay
Nghị quyết nó thuộc mười mươi
Nhưng chỉ áp dụng những nơi nó cần.
Nhìn qua thế trận thì nếu ông Tô Lâm chơi game cương lĩnh-nghị quyết thì chắc chắn ông sẽ thua. Ông có thể đi theo bước của người tiền nhiệm Nguyễn Xuân Phúc, Võ Văn Thưởng.
Ông Phạm Minh Chính – trước khi sử dụng Hiến Pháp 2013 đề nghị Quốc Hội miễn nhiệm bộ trưởng BCA của ông Tô Lâm – thì làm kẻ ngồi hàng rào hay “tọa sơn quan hổ đấu”, nên được lợi thế là không có nhiều kẻ thù. Nhưng lưỡi gươm AIC-Nguyễn Thị Thanh Nhàn vẫn còn treo lơ lửng. Ông Chính có được lợi thế là phe của ông Nguyễn Tấn Dũng hậu thuẫn. Ông đang nắm quyền lực số 2 trong tứ trụ, cho nên dù ông không tranh được chức TBT thì cũng là “king maker”, có thể thoả hiệp với một trong ba nguời còn lại để họ thắng TBT.
Ông Lương Cường, đại tướng, hiện là Thường Trực BBT. Tuy ông trong quân đội nhưng phục vụ mặt chính trị của đảng và chưa bị điều tiếng gì. Do đảng đang chấp nhận hy sinh sự phát triển kinh tế để giữ vững an ninh đảng trị, kềm chế phía nhà nước (NN) đang giàu lên, tham nhũng và tự diễn biến, nên ông Cường có lợi thế hơn ông Chính. Vì vậy, nếu không có gì xảy ra, từ bây giờ cho tới ĐH14 cho ông Cường thì cán cân có chiều hướng nghiêng về phía ông Cường. Ông có thể đi từ thường trực BBT thẳng lên TBT như tiền lệ đã xảy ra với ông Lê Khả Phiêu. Tuy nhiên đây chỉ là những ngoại suy (extrapolate) từ những gì đã biết được.
Khuynh hướng của đảng hiện giờ là muốn ổn định chính trị theo nguyên tắc “Đảng lãnh đạo, Nhà Nước quản lý” trong bối cảnh Nhà nước càng ngày càng bị vuột ra khỏi tầm tay của Đảng do đầu tư ngoại quốc càng ngày càng nhiều, tiền ồ ạt vào tay Nhà nước, tham nhũng tràn lan, chủ nghĩa xã hội mất hết ý nghĩa, điều mà ông Trọng than thở là “giặc nội xâm” và “tự diễn biến từ bên trong và từ bên trên”.
Để đi theo lối mòn cũ, đảng phải cậy dựa vào anh ninh và quân đội. BCT hiện giờ có 16 người thì hết 8 người, tức là 1/2 người xuất thân từ phía an ninh quân đội, phía đại diện cho Nhà nước thì hết sức là yếu ớt và thiểu số, chỉ chừng 3 nguời.
Với những tiền đề như vậy thì có thể nói là ông Lương Cường có lợi thế nhất, nếu ông Trọng bước ra khỏi cuộc chơi.
Ảnh: Hai hàng đầu là các nhân vật còn sót lại trong BCT khóa 13. Hàng 3: Bầu bổ sung 4 nhân vật vừa qua. Hàng cuối: Các nhân vật đã bị hạ knock out. Nguồn ảnh: BBC