Từ khi Elon Musk được tổng thống Donald Trump mời lãnh đạo DOGE, bộ Hiệu Quả Chính Phủ, để giúp Nhà Trắng giải quyết gánh nặng chi tiêu, giảm bớt nợ công cho Mỹ, 100 tỷ đô la tài sản của người giàu nhất hành tinh đã bốc hơi. Cổ phiếu của Tesla mất hơn 50% so với thời điểm tháng 12/2024. Ngoài hãng xe Tesla, mạng xã hội X hay tập đoàn Starlink trong tay Elon Musk đều khốn đốn do những tính toán « điên rồ » của một người đang « xem trời bằng vung ».
Tỷ phú Elon Musk mặc chiếc áo có dòng chữ “DOGE” trong khuôn viên Nhà Trắng ở Washington, Hoa Kỳ, ngày 09/03/2025. AFP – OLIVER CONTRERAS
Elon Musk đang trả giá đắt cho những lập trường chính trị của ông. Chính sách bảo hộ của Hoa Kỳ trực tiếp nhắm vào Canada đã khiến vùng Ontario thông báo hủy hợp đồng 100 triệu euro trang bị vệ tinh Starlink của Elon Musk. Brazil, một mục tiêu khác của Nhà Trắng, cũng đưa ra một thông báo tương tự. Vào lúc Ukraina chịu sức ép để chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn, chấm dứt chiến tranh do Nga khởi động, Washington « tạm ngừng viện trợ quân sự » và « ngừng chia sẻ thông tin tình báo » với Kiev, thì Elon Musk dọa ngừng cung cấp dịch vụ cho Ukraina qua hệ thống vệ tinh Starlink. Dù lời đe dọa sau đó đã được Elon Musk cải chính, nhưng đã quá trễ.
Người giàu nhất hành tinh không dừng lại ở đó. Chủ nhân mạng xã hội X tận dụng tất cả những phương tiện có trong tay để « can thiệp vào đời sống chính trị » của châu Âu và nhất là của Nam Phi, sinh quán của ông. Với Elon Musk hiện diện gần như thường trực sát cạnh từ khi Donald Trump đắc cử tổng thống Hoa Kỳ, quan hệ giữa Washington và Pretoria trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết, gần đây nhất là qua việc chính quyền Mỹ trục xuất đại sứ Nam Phi ở Washington để phản đối chính sách của Pretoria « ngược đãi cộng đồng người da trắng ».
Việc tự cho phép mình can thiệp vào mọi lĩnh vực khiến Elon Musk bị chỉ trích là « xem thường thiên hạ » và làm xấu đi hình ảnh của X và Starlink, cũng như Tesla, các tập đoàn mà ông điều hành. Ngay cả nước Ý và thủ tướng Giorgia Meloni, vốn có quan hệ cá nhân rất tốt đẹp với tỷ phú Mỹ Elon Musk, cũng đã tuyên bố Roma đang xét lại khả năng trang bị Starlink. Vào lúc nhà cung cấp dịch vụ internet này có nguy cơ bị mất hợp đồng, công ty khởi nghiệp EutelSat của Pháp đã thách thức Starlink, khẳng định « hoàn toàn sẵn sàng thay thế hãng Mỹ cung cấp dịch vụ cho toàn lãnh thổ Ukraina ».
Để mua lại Twitter và đổi tên mạng xã hội này thành X, Elon Musk đã phải đi vay rất nhiều tiền của ngân hàng. Nhưng chính sách của ông ở bộ Hiệu Quả Chính Phủ và lập trường chính trị của doanh nhân xuất chúng này khiến nhiều ngân hàng của Elon Musk trở nên thận trọng. Họ bắt đầu đòi nhà tỷ phú này thoái lui khỏi guồng máy lãnh đạo của mạng xã hội được sử dụng phổ biến nhất thế giới
Nhưng vố đau nhất đối với Elon Musk có lẽ là việc ông đang bị các nhà đầu tư chính, từng sát cánh với Tesla ngay từ đầu, tẩy chay. Hôm 18/03/2025, một trong những nhà đầu tư « nặng ký » nhất của Tesla, ông Ross Gerber, cho rằng đã đến lúc tập đoàn xe điện này của Mỹ cần « tìm người điều hành mới », thay thế Elon Musk đang phải tập trung quá nhiều vào công việc mà tổng thống Mỹ Donald Trump giao phó.
Tính từ ngày 17/12/2024, trong ba tháng, cổ phiếu Tesla mất giá hơn 50%, 700 tỷ đô la trị giá chứng khoán tan thành mây khói. Điều hành một quỹ đầu tư và là nhà tài trợ cho Tesla, Ross Gerber không vòng vo cho rằng đã đến lúc Elon Musk phải ra đi « tránh để làm xấu thêm hình ảnh của công ty ».
Tuyên bố này được đưa ra vào lúc gần như hàng ngày, xe Tesla, các đại lý phân phối của nhãn hiệu này bị đập phá ở Mỹ và châu Âu. Trên thị trường châu Âu, hãng xe điện của Mỹ liên tục bị các đối thủ, nhất là những đối thủ Trung Quốc, lấn sân. Những tuyên bố của Elon Musk ủng hộ đảng cực hữu AfD của Đức trước bầu cử Quốc Hội nước này, những dòng tin ngắn gọn của chủ nhân mạng xã hội X cổ vũ các phong trào cực đoan của Anh, của Pháp…, khiến xe Tesla bán ra trên thị trường châu Âu giảm 47% trong hai tháng đầu năm 2025.
Tại Hoa Kỳ, vì lập trường chính trị của Elon Musk, xe Tesla cũng bị tẩy chay. Đứng đầu bộ Hiệu Quả Chính Phủ, với sự đồng thuận của tổng thống Trump, lãnh đạo tập đoàn Tesla đã mạnh tay sa thải hàng trăm ngàn công chức, đóng cửa nhiều cơ quan trực thuộc chính quyền liên bang Hoa Kỳ, cắt ngân sách các trường đại học Mỹ, tấn công từ giới nghiên cứu khoa học đến giới cựu chiến binh.
Ngoài ra, Nga và Trung Quốc cũng là những yếu tố bất lợi cho hình ảnh và uy tín những tập đoàn mà Elon Musk điều hành. Thêm một thông tin mới bất lợi cho Elon Musk và hình ảnh của các tập đoàn ông điều hành : Matxcơva muốn « hợp tác làm ăn » với Elon Musk.
Vào lúc mà đa số công luận Mỹ « không tin tưởng vào nước Nga » và phản đối thái độ « đầy thiện cảm » của tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump với đồng cấp Nga Vladimir Putin, một cựu nhân viên mật vụ KGB, báo The Moscow Times đưa tin là sau cuộc điện đàm Trump-Putin hôm 18/03/2025, lãnh đạo quỹ đầu tư của Nga, cánh tay đắc lực của điện Kremlin, Kirill Dmitriev, loan bán kế hoạch « hợp tác cùng thám hiểm sao hỏa với Elon Musk ».
Công luận Mỹ cũng rất thận trọng với Trung Quốc. Đây là một trong những chủ đề hiếm hoi mà chính giới Hoa Kỳ từ cả phe Dân Chủ lẫn Cộng Hòa có sự đồng thuận, thì Elon Musk được biết đến như « một người bạn lớn » của Bắc Kinh. Ông là một trong những lãnh đạo tập đoàn Hoa Kỳ được đích thân chủ tịch Tập Cận Bình tiếp đón. Elon Musk từng trực tiếp « đàm phán » với đương kim thủ tướng Trung Quốc Lý Cường về dự án xây dựng nhà máy Tesla ở Thượng Hải.
Một điều an ủi hiếm hoi đối với Elon Musk từ khi sát cánh với tổng thống Trump đó là thành công ngoạn mục của tập đoàn SpaceX, cộng tác với cơ quan NASA đưa hai phi hành gia Mỹ bị kẹt tại trạm không gian IISS trở về Trái đất một cách an toàn hôm 18/03/2025.