Tuy mở cửa nhưng Miến Điện vẫn chưa có công lý
Chùa Shwedagon tại thành phố Rangoon – DR
Cách nay 25 năm, quân đội Miến Điện đã đàn áp phong trào nổi dậy đòi dân chủ năm 1988. Miến Điện rơi vào tình trạng hỗn loạn trong vòng 6 tháng. Khoảng 3 ngàn người thiệt mạng và vào ngày 18/09/1988, quân đội đã nắm lại chính quyền, sau một cuộc đảo chính đẫm máu.
|
Những sự kiện này để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử chính trị Miến Điện. Từ hơn hai năm nay, Miến Điện đã mở cửa, chính quyền đã chấp nhận để cho người dân có nhiều quyền tự do hơn, thế nhưng, điều trái ngược là các đòi hỏi công lý và sự thật lại ngày càng hiếm, kể cả trong hàng ngũ phe đối lập. Phóng sự của thông tín viên RFI Rémy Favre tại Rangoon giúp giải đáp phần nào câu hỏi này.
Con trai của bà Daw Sein Kyi đã thiệt mạng sau ngày xẩy ra cuộc đảo chính 18/09/1988. Bà đã không thể làm tang lễ cho đứa con theo như phong tục truyền thống, bởi vì quân đội cấm các nhóm tụ tập quá 5 người. Cũng giống như nhiều nạn nhân khác, bà Daw Sein Kyi không đòi hỏi công lý.
« Người chết thì đã chết rồi, điều gì xẩy ra thì cũng đã xẩy ra rồi. Tôi có thể tha thứ nhờ vào những khuyên dạy của Phật. Tôi muốn làm những việc thiện cho anh linh của con tôi siêu thoát, để tôi bớt buồn. Ví dụ, tôi muốn gặp và mời các nhà sư một bữa cơm. Khi có tiền, tôi đã làm như vậy, nhưng giờ đây, tôi không thể làm được nữa. Tôi cảm thấy rất buồn và xấu hổ vì không làm được các việc thiện ».
Các nay hai năm, Giải Nobel Hòa bình Aung San Suu Kyi đã đề cao mô hình các ủy ban sự thật và hòa giải của Nam Phi, để buộc những kẻ chịu trách nhiệm vụ thảm sát năm 1988 phải tự thú, chứ không nhất thiết để kết án họ. Giờ đây, bà đã không đưa ra những đòi hỏi như vậy nữa.
Bà Aung San Suu Kyi không trả lời đề nghị xin phỏng vấn của RFI và phát ngôn viên của Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ, U Nyan Win cũng không muốn đòi quân đội phải xin lỗi.
« Chúng tôi muốn cố gắng đi về phía trước, hướng tới nền dân chủ. Chúng tôi không muốn đánh thức con hùm đang ngủ. Điều đó có nghĩa là quân đội vẫn bình yên. Quân đội nguy hiểm lắm. Chúng tôi không muốn quấy rầy quân đội ».
Thế nhưng, kể từ nay, quân đội cũng như chính phủ Miến Điện chấp nhận sự chỉ trích. Cách nay hai năm, nói đến vụ thảm sát năm 1988 còn là điều cấm kỵ. Bây giờ, thì không.
Ông Thar Gyee, phụ trách liên lạc của hiệp hội ND Burmua, chuyên thu thập và thống kê các vụ vi phạm nhân quyền tại Miến Điện cho biết :
« Trong lễ tưởng niệm vụ thảm sát 1988, có một bộ trưởng tham dự, ông U Aung Min và ông nói rằng đã có những vụ vi phạm nhân quyền do chế độ chính trị tồi tệ trong quá khứ. Điều này có nghĩa là ông ta thừa nhận sự tồi tệ của bộ máy chính quyền ».
Cách nay hai năm, cộng đồng quốc tế còn đe dọa lập một ủy ban điều tra để làm rõ những tội ác chống nhân loại tại Miến Điện. Giờ đây, theo đặc phái viên Liên Hiệp Quốc Tomas Quintana, phụ trách về nhân quyền thì điều này không khả thi. Ông Quintana đã không còn có được sự ủng hộ của các nước phương Tây về sáng kiến này nữa. Mối quan tâm hàng đầu hiện nay của các nước phương Tây là đầu tư vào Miến Điện.
