Theo báo Bưu Điện Hoa Nam

Thượng viện Hoa Kỳ đã xác nhận nhà phê bình Trung Cộng lâu năm, ông David Perdue là đại sứ mới của Hoa Kỳ tại Trung Cộng vào thứ Ba, một vai trò quan trọng trong bối cảnh căng thẳng song phương leo thang và cuộc chiến thuế quan căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Perdue, 75 tuổi, cựu thượng nghị sĩ Hoa Kỳ của tiểu bang Georgia và là một giám đốc điều hành doanh nghiệp kỳ cựu, đã được xác nhận trong cuộc bỏ phiếu áp đảo,  67-29,  bao gồm một số sự ủng hộ từ cả hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ.

Ông được biết đến với quan điểm coi Trung Cộng là mối đe dọa toàn cầu, Perdue gia nhập nhóm làm việc về Trung Cộng của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump , vốn đã đầy những người theo chủ nghĩa diều hâu đối với nước Tàu.

Tại phiên điều trần phê chuẩn vào tháng 4, 2025. Perdue cho biết Hoa Kỳ phải có quan điểm “sắc thái, phi đảng phái và chiến lược” đối với Trung Cộng, và gọi mối quan hệ của Hoa Kỳ với Trung Cộng là “thách thức ngoại giao quan trọng nhất của thế kỷ 21”.

Phiên điều trần này lại lặp lại quan điểm của ông rằng Bắc Kinh đang tiến hành “một kiểu chiến tranh mới” chống lại Hoa Kỳ và rằng Trung Cộng gây ra mối đe dọa đối với “trật tự thế giới hiện tại”.

---

Theo nhật báo Phố Wall

Trung Cộng đã báo hiệu rằng quốc gia này có khả năng chịu đựng nỗi đau của cuộc chiến thuế quan kéo dài tốt hơn Hoa Kỳ. Nhưng những vết nứt đang bắt đầu xuất hiện, cho thấy nỗi đau đó đã ăn sâu vào nền kinh tế của nước này như thế nào.

Thương mại giảm mạnh trên khắp Thái Bình Dương đang dẫn đến việc ngừng sản xuất và đe dọa làm suy yếu sự ổn định việc làm của hàng triệu người Trung Cộng. Vào ngày thứ Tư 30-4-2025, nền kinh tế Trung Cộng đã cho thấy những dấu hiệu đầu tiên về thiệt hại lớn từ cuộc chiến thương mại, với sự sụt giảm các đơn đặt hàng xuất khẩu vào tháng 4 và sản lượng yếu nhất tại các nhà máy của nước này trong hơn một năm.

Các quan chức Trung Cộng đã muốn làm giảm nhẹ mọi bằng chứng về khó khăn, khẳng định lại sự tự tin rằng mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% của năm nay sẽ đạt được.

Tấm bảng quảng cáo một vị trí công việc với mức lương cơ bản bắt đầu từ 2000-7000 tệ.

Nhưng trong những tuần gần đây, đã xuất hiện nhiều dấu hiệu cho thấy nhiều doanh nghiệp đang phải vật lộn để tồn tại. Các công ty phụ thuộc vào doanh số bán hàng cho thị trường Hoa Kỳ, từ các nhà sản xuất đồ chơi, đồ nội thất và áo phông, đến các nhà sản xuất kim loại và nhà sản xuất thiết bị điện và thiết bị xây dựng, đã đình chỉ sản xuất và cho nhân viên nghỉ việc. Những công ty cần tìm nguồn cung ứng linh kiện của Hoa Kỳ để sản xuất, chẳng hạn như các nhà máy bán dẫn và nhà sản xuất ô tô, đã phải vật lộn để duy trì hoạt động.

Một số chủ doanh nghiệp đã ví sự gián đoạn này giống như việc ngừng sản xuất trong đại dịch Covid – đồng thời cảnh báo rằng triển vọng lần này có vẻ ảm đạm hơn. “Mọi người tôi biết đều lo lắng,” Feng Qiang , người gần đây đã cho hàng chục công nhân tại nhà máy máy móc khiêm tốn của mình ở tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Cộng, nghỉ phép vì đơn hàng từ khách hàng Mỹ của ông bị hủy, cho biết. “Không thấy hồi kết.”

Các gói hàng đang được chuẩn bị để vận chuyển tại một chợ bán buôn ở miền đông Trung Cộng. Ảnh: Andrea Verdelli cho WSJ

Nỗi đau đối với Trung Cộng có thể sẽ sâu sắc hơn. Một phần là do nước này đã tăng cường, thay vì giảm bớt, sự tập trung vào xuất khẩu như một nền tảng của nền kinh tế. Ting Lu , nhà kinh tế trưởng về Trung Cộng tại công ty tư vấn tài chánh Nomura, lưu ý trong một báo cáo nghiên cứu mới rằng xuất khẩu tăng vọt trong vài năm qua đã giúp Trung Cộng tránh được cuộc khủng hoảng tài chính khi bong bóng bất động sản làm suy yếu đầu tư và tiêu dùng, gây căng thẳng cho tài chính chính phủ và gây áp lực lên các ngân hàng.

Tác động lớn nhất của thuế quan sẽ là đối với các công việc gắn liền với thương mại; số lượng lớn công nhân trong ngành sản xuất; sản xuất nguyên liệu thô; và các dịch vụ như hậu cần và tài chính tạo điều kiện thuận lợi cho dòng chảy thương mại. Lu của Nomura dự đoán rằng thuế quan của Trump sẽ khiến Trung Cộng mất tới 15,8 triệu việc làm.

Công nhân lắp ráp các thiết bị điện tử nhỏ tại một nhà máy ở miền nam Trung Quốc. Ảnh: Gilles Sabrié cho WSJ

Nay lại có nghĩa là “nền kinh tế sẽ phải đối mặt với hai lực cản lớn cùng một lúc”. (Bong bóng bất động sản và Thuế quan tariff.)

Các nhà phân tích kinh tế tài chánh nói rằng khó có thể cường điệu hóa tầm quan trọng của thương mại Hoa Kỳ đối với nền kinh tế Trung Cộng. Tổng kim ngạch xuất khẩu chiếm khoảng 13% tổng sản phẩm quốc nội của Trung Cộng, trong đó hàng xuất sang Hoa Kỳ ước tính chiếm khoảng 3% GDP của Trung Cộng.

“Tập Cận Bình ngày nay có cùng quan điểm với Mao,” một cố vấn của chính phủ Trung Cộng cho biết. “Điểm mấu chốt của ông ấy là không được phép có bất kỳ cuộc khủng hoảng lớn nào gây nguy hiểm cho quyền lực của ông ấy.”

Các nhà kinh tế cảnh báo rằng việc xuất khẩu giảm sẽ gây ra hiệu ứng dây chuyền trên toàn nền kinh tế Trung Cộng, khiến hàng triệu việc làm bị mất và có nguy cơ dẫn đến suy thoái kinh tế khó có thể thoát ra trong nhiều năm tới.

---

 Phạm Mạnh Tuấn

Năm 1978 sau ba năm “học tập cải tạo” tôi được nhà nước cộng sản cấp cho tờ “Giấy Ra Trại”, trên góc trái in hàng chữ: “Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa”, hàng dưới in: “Độc lập – Tự do – Hạnh phúc”. Đọc những khẩu hiệu trên tờ giấy tôi thấy chua xót, ngược ngạo làm sao, khi không có chứng minh nhân dân (chưa có quyền công dân). Không có hộ khẩu – vì không được về quê nội Long Hải (vùng vượt biên), không thể ở Saigon vì bên ngoại đang bị đánh tư sản và bị đày đi kinh tế mới.

Không phải chỉ những người có hoàn cảnh giống tôi mới thấy những khẩu hiệu này chướng tai gai mắt. Ngoại trừ những viên chức cộng sản, người dân ai cũng thấy những khẩu hiệu này chẳng những quê mùa, lố bịch mà còn tự đánh bóng mình một cách trơ trẽn, không giống ai! Nhất là trong những năm tháng làm gì cũng phải “Xếp Hàng Cả Ngày”, giữa giai đoạn cả nước sống bằng tem phiếu, nó mới mỉa mai làm sao. Chắc chắn chỉ có những “đỉnh cao trí tuệ” mới có thể nghĩ và in ra những khẩu hiệu phét lác, không biết xấu hổ là gì như vậy.

* Độc lập ở đâu mà điều gì cũng phải theo chủ trương của Nga – Tầu * Tự do chỗ nào mà hơi phát biểu ngược chiều, không rập khuôn theo giáo điều là bị gán cho mác phản động, bị đi tù không xét xử  * Hạnh phúc gì mà ngăn đường cấm chợ, bố mẹ đem đến cho con mấy ký gạo cũng bị tịch thu … Không có nước nào trên thế giới – họa chăng có đồng chí Cu Ba – mới trơ trẽn đến mức đấy.

-Coi vậy mà khẩu hiệu “Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” tuy nham nhở, giả dối nhưng chưa ác, chưa đểu bằng chủ trương:

Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ.

Rập khuôn theo tổ chức chính trị của Tầu cộng, sau khi chiếm được miền Nam, để củng cố quyền lực tuyệt đối cho đảng CS, trong cả ba bản hiến pháp của Việt cộng (1980, 1992 và 2013), đều đưa ra một chủ trương vô cùng đểu: “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ” [1]

Tuy được các cơ quan tham mưu của đảng (đứng đầu là Hội đồng Lý luận Trung ương) ra rả giải thích và bắt học hỏi, người dân phần lớn cũng chỉ hiểu đại khái rằng: Đảng lãnh đạo là đảng đề ra đường lối, chủ trương, chính sách quốc gia. Nhà nước quản lý là những tổ chức hành chánh thi hành những quyết định của đảng. Nhân dân làm chủ có nhiệm vụ cao cả là ủy quyền làm chủ của mình cho … đảng! Ngoài ra nhân dân còn quyền được tự do đóng thuế, tự do bầu cho những vị dân biểu đại diện, dĩ nhiên trong số những người đã được đảng chọn.

image.png

(** Hình trên: Mẫu làm chủ tập thể **)

Tính cách “làm chủ” của nhân dân ngoài khía cạnh mỉa mai vì đã bị “ủy quyền” cho đảng và nhà nước, nó còn chua xót ở chỗ quyền tư hữu bị tước đoạt. Nói nào ngay bản hiến pháp 1946 vì đã được sao chép nhiều đoạn trong HP Mỹ (giống như bản Tuyên ngôn Độc lập 2/9/1945 – sao chép nhiều đoạn từ Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ 1776), cũng quy định quyền tư hữu được coi là quyền tự nhiên của con người, đó là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm. Quy định trên giấy tờ thôi chớ thực tế tại miền Bắc vụ Cải cách Ruộng đất (1953-1956) theo lệnh Tầu cộng và bắt chước nước này, ai có chút tài sản ruộng đất đều bị đấu tố te tua, không chết cũng ngấp ngoái.

Sau khi chiếm được miền Nam, hiến pháp 1980 không công nhận sự tồn tại của sở hữu tư nhân và các thành phần kinh tế tương ứng mà đặt trọng tâm về vấn đề sở hữu toàn dân. Tuy “dân làm chủ” nhưng toàn dân trở thành “vô sản chân chính”, không ai còn được làm chủ cái gì hết ráo, ngoại trừ mấy bộ quần áo rách. Đây là giai đoạn thê thảm nhất dưới sự lãnh đạo của đảng CS khiến dân Việt theo nhau Xuống Hố Cả Nước! Chỗ nào cũng chỉ thấy nghèo đói. Lịch sử đã chứng minh rằng: Tất cả các hình thức sở hữu tập thể đều thất bại thảm hại, từ chế độ bao cấp, các hình thức hợp tác xã, tập đoàn vốn nhà nước, … đều thua lỗ nhiều ngàn tỷ. [2]

Sau khi dân cả nước thi nhau nhai bo bo – đồ ăn của bò và ngựa được các nước XHCN anh em bố thí – gần lủng bao tử, đảng ta theo chân Tầu “mở cửa”, áp dụng “kinh tế thị trường” nhưng vẫn chưa dám bỏ cái đuôi “theo định hướng XHCN”. Hiến pháp 1992 và 2013 ra đời khôi phục lại phần nào quyền sở hữu tư nhân. Tuy vậy ngôn từ trong 2 bản hiến pháp này vẫn còn mù mờ khi phân định sở hữu thuộc về toàn dân (do nhà nước quản lý) như đất đai, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, … chính sự thiếu minh bạch này đã gây ra những vụ tham ô khủng khiếp. Thí dụ đất được chia làm 3 loại – Đất ruộng: Quyền sử dụng tạm thời nhưng không có quyền làm chủ – Đất ruộng: Được sử dụng 50 năm – Đất thổ: Có quyền sở hữu và sang nhượng. (Theo Luật Đất đai 2024).

Cho đến nay chế độ CS vẫn tuyên truyền về tính ưu việt của “đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý và dân làm chủ”, nhằm bảo vệ lợi nhuận cho các quan chức. Để làm được điều này, chế độ CS ngăn cản các quyền căn bản của con người như tư do ngôn luận, tự do tôn giáo, tự do ứng cử & bầu cử, tự do kinh tế để độc quyền chi tiêu ngân sách quốc gia. Dĩ nhiên điều đó sẽ tạo nên một nền kinh tế què quặt, thiếu cân bằng, bất công, tạo nên giai cấp “tư bản đỏ” xa rời quần chúng lao động nghèo.

>> Thật ra thuật ngữ “đảng lãnh đạo nhà nước quản lý” nó quá mù mờ, đến cán bộ đảng viên chắc cũng không phân biệt nổi. Sao không nói trắng ra là tại VN hiện tại chỉ có một đảng vừa lãnh đạo vừa cầm quyền có phải nó thực tế hơn không? Nói như vậy chẳng qua chỉ để lấp liếm một chế độ độc tài toàn trị đang thống trị quê hương Việt Nam. Tôi tin rằng đa số dân mình trong nước có nhận thức này chứ, chẳng qua vì miếng cơm manh áo, vì họng súng lưỡi lê, vì các trại tù cải tạo chờ sẵn nên họ phải ráng chịu đựng thôi.

Như vào ngày quốc khánh VC (2/9/2024) xuất hiện trên Facebook – trang cá nhân của em Chu Ngọc Quang Vinh, từng là quán quân của cuộc thi kiến thức nổi tiếng ở Việt Nam mang tên “Đường lên đỉnh Olympia.” (11/2023). Em viết: “Cuối cấp 2 là lúc tôi tiếp cận với văn hóa phương Tây một cách cao trào nhất. Dần dần tôi phát hiện ra những gì mình được học ở trường bấy lâu nay không hoàn toàn là sự thật. Tôi coi Đảng như một thế lực xấu chỉ biết lừa gạt dân và tôi tìm mọi cách để sau này được sống ở nước ngoài….” Tôi tin rằng có hàng triệu Chu Ngọc Quang Vinh, chẳng vậy mà trong số 23 em quán quân của giải này, được học bổng qua Úc du học chỉ có 3 em trở về nước!

Quyền lực tuyệt đối, tha hóa tuyệt đối.

Những SV Luật SG hay QGHC trong môn “Bang giao Quốc tế” chắc từng được nghe thầy Nguyễn Văn Bông lập lại câu nói bất hủ của một sử gia người Anh (Lord Acton) đúng trong mọi nơi mọi lúc: “Absolute power, corrupts absolutely”. Không có nơi nào và vào thời điểm nào câu nói bất hủ của Lord Acton được minh chứng rõ ràng như tại VN, dưới thời đảng CS có quyền lực tuyệt đối. Xin được lướt qua đây 9 vụ án tham nhũng, thoái hóa đã xẩy ra trong thời gian gần đây mà chúng ta có lẽ đã từng nghe qua. 

* Vụ án Đinh La Thăng và 21 đồng phạm (gồm Trịnh Xuân Thanh), phạm tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “Tham ô tài sản” xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN). Xử tháng 1/2018 thiệt hại lên đến 1.120 tỷ VND

* Vụ án Phan Văn Vĩnh (nguyên Trung tướng, Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát), Nguyễn Thanh Hóa (nguyên Thiếu tướng, Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm công nghệ cao), Nguyễn Văn Dương và đồng phạm phạm tội “Sử dụng mạng Internet thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản”, “Tổ chức đánh bạc”, “Mua bán trái phép hóa đơn”, “Rửa tiền”, “Đưa hối lộ”, … Thiệt hại lên đến 4.700 tỷ VND.

* Đại án Vũ Nhôm Năm 2018, không chỉ bị khởi tố về tội “Cố ý làm lộ bí mật Nhà nước”, bị cáo Phan Văn Anh Vũ (Tức Vũ “nhôm”), cựu Chủ tịch HĐQT Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79 còn bị khởi tố về tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản làm thất thoát 2.000 tỷ đồng trong vụ án kinh tế xảy ra tại Ngân hàng Đông Á. Trần Văn Minh, nguyên Chủ tịch UBND Đà Nẵng từ 2006 – 2011, Văn Hữu Chiến, nguyên Chủ tịch UBND Đà Nẵng từ 2011-2014

* Vụ Sabeco: Bộ Công Thương và Tổng Công ty Bia-Rượu-Nước giải khát Sài Gòn. Nguyên Bộ trưởng Công thương Vũ Huy Hoàng hầu tòa vì sai phạm liên quan đến đất đai.

* Vụ án MobiFone: Vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng và đưa, nhận hối lộ xảy ra tại Tổng công ty viễn thông MobiFone được Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố từ ngày 10/7/2018.

Đây là vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, nhiều ý kiến cho rằng vụ án này xứng đáng đi vào “lịch sử tố tụng hình sự” Việt Nam không chỉ bởi số tiền hối lộ ước lên tới 6,2 triệu USD “lót tay”, vụ án này còn có tới 2 cựu Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông hầu tòa (Nguyễn Bắc Sơn) 7.200 tỷ

* Vụ buôn lậu tại CT Nhật Cường – Nguyễn Đức Chung – cựu Chủ tịch UBND TP. Hà Nội đã phạm vào tội Chiếm đoạt tài liệu bí mật Nhà nước với vai trò chủ mưu, cầm đầu.

* Vụ Việt Á – Mua hàng dzổm của Tầu – Thứ trưởng Y tế Trương Quốc Cường, Cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long, cựu Bộ trưởng KH&CN Chu Ngọc Anh cùng nhiều cựu lãnh đạo, cán bộ bị khởi tố, kỷ luật do liên quan sai phạm ở vụ Việt Á.

* Vụ chuyến bay giải cứu: Tô Anh Dũng – nguyên thứ trưởng Bộ Ngoại giao – để điều tra về hành vi nhận hối lộ. Nguyễn Thị Hương Lan – cục trưởng Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao; Đỗ Hoàng Tùng – phó cục trưởng; Lê Tuấn Anh – chánh văn phòng của cục; và Lưu Tuấn Dũng …

* Đại án Vạn Thịnh Phát – Trương Mỹ Lan.– Hơn 1 triệu tỷ VND – rút ruột SCB: 304 ngàn tỷ – Hối lộ Đỗ Thị Nhàn – cục trưởng cục thanh tra 5.2 triệu USD –

Điều đáng chú ý là những sai phạm mà bà Lan bị cáo buộc đã diễn ra hơn 10 năm trời, nhưng vì sao mãi cho tới gần cuối năm 2022, mọi việc mới bị phơi bày? Liên quan đến nhiều quan chức nhà nước trong Bộ Chính Trị! Ông Trần Minh Tuấn là Phó Thống đốc của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam một gian đoạn khá dài, từ năm 1998 đến khi ông về hưu vào tháng 6/2013. Còn Thượng tướng Phạm Quý Ngọ là Thứ trưởng Bộ Công an từ tháng 8/2010 đến tháng 2/2014. Trước đó, ông lãnh đạo Tổng cục Cảnh sát. Cả ông Tuấn và ông Ngọ đều qua đời trong tháng 2/2024, cách nhau chưa đầy một tuần. Ai cũng hiểu hai ông này bị thủ tiêu để bịt miệng, … Đó là chưa kể đến những nhân vật “bất khả xân phạm” trong Bộ Chính Trị như Lê Minh Hưng, Sau thời gian làm Thống đốc Ngân hàng, ông Hưng đã được bổ nhiệm làm Chánh Văn phòng Trung ương Đảng vào đầu năm 2021.

Tóm Lại: Những sáo ngữ in trên các giấy tờ của nhà nước như “Độc lập – Tự do – Hạnh phúc” vừa quê mùa kệch cỡm vừa tự thổi phồng đáng xấu hổ. Thật chẳng giống con giáp nào, ngoại trừ hai đồng chí Lèo và Cu ba. Khẩu hiệu “Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý, dân làm chủ” là một khẩu hiệu đểu, xỏ lá, đưa dân vào cõi mù mờ để dễ bề thao túng!

Muốn thực sự muốn cho dân giầu nước mạnh, muốn nước Việt [3] có chỗ đứng xứng đáng trên trường quốc tế, muốn con cháu ta sau này ngẩng cao đầu hãnh diện về giòng giống Lạc-Hồng: 

1) Đảng CS phải từ bỏ độc quyền lãnh đạo đất nước, chấp nhận đa đảng 2) Chấp nhận tam quyền phân lập 3) Tôn trọng quyền tư hữu, coi đây là một quyền căn bản và thiêng liêng, bất khả xâm phạm của con người 4) Từ bỏ xã hội chủ nghĩa lỗi thời 5) Đừng bắt chước Tầu cộng áp dụng cái gọi là “Kinh tế thị trường theo đinh hướng XHCN” đây là một quái thai, sẽ đưa kinh tế nước nhà vào ngỏ cụt.

* Vài ý kiến hai xu viết trước Ngày Quốc Tang (30/4)

Phạm Mạnh Tuấn

— —

[1] Ông TBT Nguyễn Phú Trọng trong tác phẩm “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” (4/2022) đã cố giải thích cơ chế vận hành của hệ thống chính trị ở VN theo phương thức “Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”. Tuy được báo chí trong nước nức nở ca tụng, nhưng đây chỉ là một bài viết lăng nhăng, hoa hòe hoa sói, với nhiều lập luận gượng gạo, mâu thuẫn.

[2] Trước khi phải đổi mới theo “kinh tế thị trường” để thoát chết đói năm 1986, những hình thức sở hữu tập thể đều thất bại thảm hại và thua lỗ hàng ngàn tỹ VND. Những vụ lớn như: Nhà máy phân bón Lào Cai; Nhà máy Đạm Ninh Bình; Gang thép Thái Nguyên; Sợi Đình Vũ; Nhiên liệu sinh học Dung Quất & Phú Thọ; Bột giấy Phương Nam…

[3] Nếu có quyền tôi sẽ đổi tên nước Việt Nam thành nước Việt hay Đại Việt hay Lạc Việt, … Tôi không thích tên Việt Nam, bởi “Việt” thì được rồi còn “Nam” là gì, nếu không muốn nói mình thuộc phía Nam nước Tầu! Vậy ra mình giàn tiếp nhận nước Tầu là trung tâm còn mình chỉ ở phía nam nước này. Có vẻ chư hầu sao ấy, phải không ạ. – Rất mong được học hỏi thêm.

RFI 

Mật nghị Hồng y chịu trách nhiệm bầu người kế nhiệm giáo hoàng Phanxicô sẽ bắt đầu hôm 07/05/2025. Với các chính sách hỗ trợ tích cực những người nghèo khổ nhất, dang tay tiếp đón di dân, tư tưởng tương đối tiến bộ, trái ngược hoàn toàn với ý thức hệ của Donald Trump, giáo hoàng Phanxicô đã đi ngược lại làn sóng chủ nghĩa dân tộc toàn cầu trước khi qua đời. Giờ đây, chính quyền Hoa Kỳ dưới sự lãnh đạo của Donald Trump muốn chứng kiến một giáo hoàng bảo thủ hơn.

Đăng ngày: 28/04/2025 

Ảnh tư liệu : Tổng thống Mỹ Donald Trump (T) và giáo hoàng Phanxicô tại Vatican, ngày 24/05/2017. REUTERS/Evan Vucci/Pool

Phan Minh

Một trong những hình ảnh cuối cùng của giáo hoàng Phanxicô là một ngày trước khi tạ thế, ngài mỉm cười với J. D. Vance, phó tổng thống Hoa Kỳ, người đã gia nhập Công Giáo vào năm 2019. Sinh ra trong một gia đình theo đạo Tin Lành ở bang Ohio, ông Vance là người ủng hộ một Công Giáo kêu gọi sự trở lại của một nước Mỹ bảo thủ, đồng nhất với ý thức hệ của Donald Trump, cách xa ý thức hệ của giáo hoàng Phanxicô hàng vạn dặm. Trong suốt thời gian làm giáo hoàng, ngài đã tìm cách chống lại sự ích kỷ của các quốc gia, thúc đẩy các nước tiếp đón di dân và hỗ trợ những người nghèo khổ. Về một số vấn đề xã hội, giáo hoàng Phanxicô đã bảo vệ tư tưởng tiến bộ tương đối, làm xáo trộn một Giáo hội vốn bảo thủ từ trước đến nay.

Ngay từ năm 2016, giáo hoàng Phanxicô đã công kích Donald Trump và chính sách di cư khắc nghiệt của ông khi tuyên bố : “Người muốn xây dựng tường mà không xây cầu thì không phải là người Công Giáo.”

Giáo hoàng quá cố cũng đã tìm cách ngăn chặn làn sóng dân tộc chủ nghĩa dân túy cả ở ngoài Hoa Kỳ. Đồng hương Achentina của ngài, tổng thống Javier Milei, đã gọi giáo hoàng Phanxicô là “kẻ ngốc”, coi ngài là “hiện thân của cái ác trên Trái đất”. Giáo hoàng cũng đã phản đối các lập trường gây tác hại đến môi trường của cựu tổng thống Brazil Jair Bolsonaro, đặc biệt trong khu vực Amazon. Cho đến lần xuất hiện trước công chúng cuối cùng, giáo hoàng vẫn tỏ ra lo lắng về nỗi đau khổ của người Palestine, lên án cuộc chiến mà thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khơi mào ở dải Gaza.

Tuy nhiên, Hoa Kỳ có một công cụ gây ảnh hưởng lớn đối với Tòa Thánh, đó là khoản tiền tài trợ hàng triệu đô la. Mặc dù Mỹ, quốc gia chủ yếu theo đạo Tin Lành, chỉ có “20,8%” tín đồ Công Giáo, nhưng các nhà tài trợ của họ lại chiếm gần 40% số tiền đóng góp cho Tòa Thánh, theo nhận định của nhà báo Christine Pedotti trên France 24 hôm 22/04.

France 24, ngày 25/04, có bài phỏng vấn Nicolas Senèze, phóng viên thường trú tại Vatican của nhật báo Công Giáo La Croix từ 2016 đến 2020 và là tác giả của cuốn “Comment l’Amérique veut changer de pape” (Hoa Kỳ muốn thay thế giáo hoàng bằng cách nào), kể về cách các nhóm vận động Mỹ đã tìm cách lật đổ giáo hoàng và chuẩn bị cho thời kỳ hậu Phanxicô ngay từ nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của Donald Trump. RFI xin giới thiệu.

Liệu Mỹ có phải là nhà tài trợ lớn nhất của Vatican ? Sức mạnh tài chính này có mang lại cho Hoa Kỳ tầm ảnh hưởng đặc biệt ?

Nicolas Senèze : Những con số mà chúng ta thường nhắc đến về tài trợ của Mỹ liên quan đến những gì gọi là “tiền quyên góp dành cho Thánh Phêrô”. Đây là cuộc quyên góp toàn cầu nhằm tài trợ cho các hoạt động của Tòa Thánh. Trong một thời gian dài, đúng là gần như một nửa số tiền đến từ Hoa Kỳ. Nhưng giờ đây, các nguồn tài trợ đã trở nên đa dạng hơn. Vào năm 2023, theo báo cáo mới nhất từ nền tảng quyên góp chính thức của Vatican, Mỹ chỉ còn chiếm khoảng 28% số tiền quyên góp, nhưng vẫn là quốc gia đóng góp lớn nhất với 13 triệu rưỡi euro.

Cần phải nói thêm rằng tiền quyên góp dành cho Thánh Phêrô đạt khoảng 48 triệu euro vào năm 2023. Tuy nhiên, phần lớn nguồn tài chính của Tòa Thánh đến từ các khoản đầu tư tài chính và bất động sản, cũng như từ doanh thu từ các bảo tàng Vatican.

Vì vậy, Mỹ là nhà tài trợ lớn nhất đối với tiền quyên góp dành cho Thánh Phêrô, nhưng không phải là nguồn tài trợ chính của Vatican nói chung.

Sức mạnh tài chính này tuy nhiên có thể trở thành công cụ gây áp lực. Có thể sẽ hình thành một hình thức “bắt chẹt trợ giúp nhân đạo và tài chính”. Ví dụ, việc cắt giảm ngân sách của USAID đã tác động mạnh đến các hoạt động từ thiện của Giáo hội Công Giáo trên toàn thế giới, đặc biệt là ở châu Phi. Washington có thể gây áp lực với các hồng y châu Phi và nói “các ngài hãy bỏ phiếu theo ý chúng tôi và các khoản tài trợ sẽ được khôi phục”.

Tôi rất ngỡ ngàng khi nghe các hồng y châu Phi kể lại rằng ngay từ thời tổng thống Barack Obama, Hoa Kỳ đã gây áp lực về những hỗ trợ nhân đạo đối với các vấn đề như phá thai. Đây là một kiểu bắt chẹt trợ giúp nhân đạo mà chính quyền Trump giờ đây vẫn áp dụng.

Làm thế nào phe bảo thủ Mỹ có thể tác động đến cuộc bỏ phiếu bầu giáo hoàng ?

Nicolas Senèze : Trong số 135 hồng y cử tri, tầm ảnh hưởng của các hồng y bảo thủ người Mỹ như hồng y Raymond Leo Burke khá hạn chế. Họ chỉ chiếm phần nhỏ và không có tầm ảnh hưởng thực sự để bầu ra một giáo hoàng có cùng chung quan điểm.

Tuy nhiên, cũng có những cách khác để gây áp lực. Trong cuốn sách của mình, tôi kể về chiến dịch “Red Hat Report”, nhằm bôi nhọ hình ảnh của một số hồng y. Không loại trừ khả năng, trước thềm hội nghị, một hồ sơ về một hồng y nào đó có thể được công bố mà họ không thể phản bác. Với thời đại mạng xã hội, điều này khá dễ dàng. Các hồng y cử tri có thể nghĩ rằng “không có lửa thì không có khói”, và ứng viên đó sẽ bị loại.

Những người ủng hộ Donald Trump cũng kiểm soát hệ thống tình báo Mỹ và có thể dùng công cụ này chống lại một ứng viên nào đó. Đây là cách để gây áp lực với Mật nghị Hồng y, với mục đích bầu lên một vị giáo hoàng không nhất thiết phải là “người của họ”, nhưng ít ra là một người mềm mỏng, có thể kiểm soát được. Mục tiêu là loại bỏ tất cả những ứng viên có đủ bản lĩnh để duy trì những cải cách của giáo hoàng Phanxicô.

Mọi người đã thấy những nỗ lực kiểu này vào năm 2018. Giám mục Vigano, cựu đại sứ của giáo hoàng tại Mỹ, đã công bố một bức thư yêu cầu giáo hoàng Phanxicô từ chức, cáo buộc ngài là đồng phạm của hồng y McCarrick trong các vụ bê bối lạm dụng tình dục.

Giáo hoàng Phanxicô là người đại diện cho một Công Giáo đa văn hóa, trái ngược với KitôGiáo bản sắc mà phe bảo thủ ủng hộ Donald Trump thúc đẩy. Liệu tầm nhìn của ngài có thể tồn tại trong một thế giới ngày càng phân cực ?

Nicolas Senèze : Việc bầu chọn giáo hoàng Phanxicô đã xác nhận một sự chuyển biến dân số trong Giáo hội hướng về các quốc gia phương Nam. Theo tôi, đây là một trong những lý do chính giải thích các chống đối nhắm vào giáo hoàng Phanxicô : một phần của Công Giáo châu Âu rất khó chấp nhận rằng một người có thể theo Công Giáo mà không theo mô hình châu Âu.

Trong nhiều thế kỷ, châu Âu đã dẫn dắt Giáo hội, và ngày nay, một bộ phận Công Giáo ở châu Âu và Mỹ khó chấp nhận việc một tín đồ Công Giáo với những ảnh hưởng văn hóa từ Mỹ Latinh, châu Phi hay châu Á.

Giáo hoàng Phanxicô đã rất chú trọng đến Công Giáo đa văn hóa. Nhưng đối với những người mang tư tưởng phân biệt bản sắc, chủ nghĩa đa văn hóa là điều không thể chấp nhận. J. D. Vance là một ví dụ điển hình. Phó tổng thống Mỹ có những quan điểm trái ngược hoàn toàn với giáo hoàng Phanxicô, đặc biệt là về tình yêu trong Kitô Giáo. Ông Vance bảo vệ ý tưởng phải yêu quý gia đình trước tiên, rồi đến cộng đồng, sau đó là đất nước và cuối cùng là những người xa lạ. Giáo hoàng Phanxicô đã đáp lại rằng hình mẫu của tình yêu Kitô Giáo chính là người Samari nhân lành, vượt ra khỏi vòng tròn này.

Giáo hoàng Phanxicô đại diện cho một Giáo hội mang tính toàn cầu, đa văn hóa, trong một thế giới đa cực. Nhưng giờ đây, thế giới không còn đa cực, ta thực sự thấy những đế chế đang được hình thành, trong khi ngài Phanxicô luôn từ chối trở thành “người làm từ thiện cho phương Tây”.

Đối với ngài, giáo hoàng phải là người lãnh đạo tất cả các tín đồ Công Giáo – người Nga, người Ukraina… – và không thể là một giáo hoàng của phe này chống lại phe kia. Ngài luôn chối bỏ những logic của đế chế hoặc cuộc đối đầu giữa các nền văn minh.

Ngày nay, tôi nghĩ rằng các hồng y có đủ tính đa dạng và chính họ đại diện cho những nền văn hóa cực kỳ khác biệt để không rơi vào cạm bẫy bầu ra một giáo hoàng chỉ đại diện cho một nền văn hóa duy nhất.

Rev. Ron Rolheiser, OMI 

Trong Kitô giáo có bốn dạng cầu nguyện khác biệt.  Có lời cầu nguyện nhập thế, lời cầu nguyện thần nghiệm, lời cầu nguyện cảm xúc và lời cầu nguyện linh mục.  Vậy những lời cầu nguyện này là gì và khác nhau như thế nào?

 Lời cầu nguyện nhập thế.  Thánh Phaolô mời gọi chúng ta “cầu nguyện luôn mãi.”  Làm sao có thể làm được?  Chúng ta có thể hay không thể cầu nguyện luôn mãi?  Điều mà thánh Phaolô mời gọi chúng ta cũng là điều Chúa Giêsu yêu cầu chúng ta khi Ngài bảo “hãy đọc dấu chỉ của thời đại.”  Khi nói thế, Chúa Giêsu không bảo chúng ta hãy đọc mọi phân tích chính trị, kinh tế, xã hội mình tìm được.  Đúng hơn, Ngài mời gọi chúng ta hãy tìm kiếm ngón tay của Thiên Chúa trong mọi sự kiện trong đời chúng ta.  Thế hệ cha mẹ tôi gọi điều này là hòa hợp với “sự quan phòng tối cao”, nghĩa là nhìn vào mọi sự kiện trong đời mình và những sự kiện chính của thế giới rồi tự vấn: “Thiên Chúa nói gì với chúng ta trong những sự kiện này?”  Nhưng khi làm việc này, chúng ta phải cẩn thận.  Thiên Chúa không gây ra tai nạn, bệnh tật, thương tâm, chiến tranh, nạn đói, động đất, trái đất nóng lên hay đại dịch, Thiên Chúa cũng không cho trúng số hay cho đội bóng chúng ta yêu thích thành vô địch, nhưng Thiên Chúa nói qua những sự việc này.  Chúng ta cầu nguyện nhập thế khi tìm ra tiếng nói đó.

 Lời cầu nguyện thần nghiệm.  Cầu nguyện thần nghiệm không phải là việc có trải nghiệm thiêng liêng phi thường như thị kiến, xuất thần.  Thần nghiệm không phải hướng về những điều này.  Trải nghiệm thần nghiệm của tôi đơn giản là được Thiên Chúa chạm đến cách thâm sâu hơn những gì chúng ta có thể nắm bắt và hiểu được bằng trí tuệ và tưởng tượng, một hiểu biết vượt trên cả tâm và trí.  Nhận thức thần nghiệm hoạt động như sau: Cái đầu bảo cho chúng ta biết suy nghĩ nào của chúng ta là khôn ngoan để thực hiện, trái tim cho chúng ta biết điều chúng ta muốn và trung tâm thần nghiệm cho chúng ta biết chúng ta phải làm gì.  Ví dụ như tác giả C.S. Lewis mô tả trải nghiệm trở lại đạo của ông, ông kể lần đầu tiên ông quỳ gối và công nhận Chúa Kitô, ông đã không nhiệt tâm làm.  Thay vào đó, theo lời nổi tiếng của ông, ông đã quỳ gối “trong lần trở lại gượng ép nhất trong lịch sử Kitô giáo.”  Điều gì đã buộc ông làm điều này?  Ông nói: “Sự hà khắc của Chúa thì tốt hơn là sự dịu dàng của con người, và sự ép buộc của Chúa là sự giải phóng chúng ta.”  Chúng ta cầu nguyện cầu nguyện thần nghiệm bất cứ khi nào chúng ta lắng nghe và nghe thấy tiếng nói cưỡng bức nhất trong chúng ta, tiếng nói mách bảo cho chúng ta biết điều mà Thiên Chúa và bổn phận kêu gọi chúng ta làm.

 Lời cầu nguyện cảm xúc.  Đó là mọi lời cầu nguyện sốt mến (chầu Thánh Thể, đọc kinh cầu, kinh mân côi, những lời cầu nguyện xin Đức Mẹ hay các thánh cầu bàu) xét cho cùng, đây là lời cầu nguyện cảm xúc, là những dạng chiêm nghiệm và suy niệm.  Chúng đều như nhau về ý chỉ.  Đó là gì vậy?  Trong Phúc âm thánh Gioan, những lời đầu tiên Chúa Giêsu phán là một câu hỏi.  Dân chúng tò mò nhìn Ngài, và Ngài hỏi họ, “Các anh tìm gì?” Câu hỏi đó tồn tại xuyên suốt toàn bộ các phúc âm như một câu nền.  Nhiều điều diễn ra trên bề mặt, nhưng bên trong luôn có một câu hỏi day dứt, băn khoăn: “Các anh tìm gì?”

 Chúa Giêsu chính xác trả lời cho câu hỏi này vào sáng ngày phục sinh.  Khi bà Maria Magđala đi tìm Ngài, đem theo thuốc thơm để xức xác Ngài.  Chúa Giêsu gặp bà, nhưng bà không nhận ra.  Rồi Ngài lặp lại cùng câu hỏi đã mở đầu Phúc âm: “Bà tìm ai?” và cho chúng ta câu trả lời thực sự.  Ngài gọi tên bà đầy yêu thương: “Maria.”  Khi làm như thế, Ngài mặc khải điều mà bà và hết thảy chúng ta đều luôn mãi tìm kiếm, đó là tiếng Chúa phán trực diện, với tình yêu thương vô điều kiện đang gọi tên chúng ta.  Mọi lời cầu nguyện sốt mến dù cho chúng ta, cho người khác hay cho thế giới, đều có mục đích tối hậu này.

 Lời cầu nguyện linh mục.  Lời cầu nguyện linh mục là lời cầu nguyện của Chúa Kitô cho thế giới thông qua giáo hội.  Kitô giáo tin rằng Chúa Kitô vẫn ở với chúng ta bằng lời của Ngài và bằng phép Thánh Thể.  Và chúng ta tin rằng bất cứ khi nào chúng ta tụ họp với nhau, trong nhà thờ hay nơi nào khác, để quây quần quanh Kinh thánh hoặc để cử hành phép Thánh Thể, là chúng ta đang bước vào lời cầu nguyện này.  Lời cầu nguyện này thường được gọi là lời cầu nguyện phụng vụ, đó chính là lời cầu nguyện của Chúa Kitô chứ không phải của chúng ta.  Hơn nữa, đây không phải là lời cầu nguyện trước hết cho bản thân chúng ta hay cho hội thánh, mà là lời cầu nguyện cho thế giới – “Thịt Ta là của ăn đem lại sự sống cho thế gian.”

 Chúng ta đọc lời cầu nguyện phụng vụ, lời cầu nguyện linh mục, bất kỳ lúc nào chúng ta quây quần quanh Kinh thánh, phép Thánh Thể hay bất kỳ bí tích nào.  Chúng ta cũng cầu nguyện theo cách này khi cầu nguyện các giờ kinh phụng vụ, riêng tư hay với cộng đoàn.  Chúng ta được yêu cầu hãy đều đặn cầu nguyện cho thế giới nhờ thiên chức linh mục được truyền cho chúng ta trong phép rửa.

 Một tín hữu Kitô lành mạnh về mặt thiêng liêng và trưởng thành cầu nguyện theo bốn cách này, và phân biệt rõ ràng bốn dạng cầu nguyện này có thể hữu ích để chúng ta cầu nguyện luôn mãi và cầu nguyện với Chúa Kitô.

 Rev. Ron Rolheiser, OMI

From: Langthangchieutim

Ba’o Tieng Dan

28/04/2025

Gia đình cháu Nguyễn Ngọc Bảo Trân

Kính gửi cộng đồng mạng và những tấm lòng nhân ái,

Hôm nay, trong nỗi đau không lời nào diễn tả được, gia đình chúng tôi viết những dòng này, khẩn thiết mong được sự quan tâm, chia sẻ và lan toả từ cộng đồng – để giành lại một điều thiêng liêng: Công lý cho cháu tôi – Nguyễn Ngọc Bảo Trân, đứa trẻ mới chỉ 14 tuổi đã bị cướp đi mạng sống trong oan khuất, và đến nay vẫn chưa được minh oan!

Vào sáng ngày 04/09/2024, tại ấp Vĩnh Lợi, xã Vĩnh Xuân, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long, cháu Bảo Trân – một nữ sinh lớp 8, đang trên đường đi học như bao ngày – thì bất ngờ bị một chiếc xe tải mang biển số 84C-102.77 lấn sang phần đường của học sinh và cán chết cháu tại chỗ. Vụ việc kinh hoàng ấy đã cướp đi mạng sống của một đứa trẻ ngoan hiền, hồn nhiên và luôn mơ ước về một tương lai tươi sáng.

Thế nhưng, điều khiến nỗi đau của gia đình chúng tôi thêm gấp bội là cách mà cơ quan chức năng xử lý vụ việc. Sau một thời gian điều tra, Công an huyện Trà Ôn đã ra kết luận rằng: “Vụ việc không đủ yếu tố để khởi tố hình sự vì người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết” – và từ đó, không khởi tố vụ án, không truy cứu trách nhiệm bất kỳ ai.

Cháu tôi chết, nhưng công lý cũng chết theo!

Càng không thể chấp nhận nổi khi bản kết luận vô cảm ấy gần như đổ lỗi ngược lại cho cháu tôi – một đứa trẻ không có khả năng tự vệ, bị chiếc xe tải tông thẳng vào. Gia đình tài xế lại có quan hệ với những người có chức có quyền tại địa phương – và chính vì điều đó, vụ việc rơi vào im lặng, sự thật bị bóp méo, hiện trường bị dựng sai lệch, và mọi tiếng kêu cứu đều bị phớt lờ!

Suốt hơn nhiều tháng qua, gia đình chúng tôi đã nhiều lần đội đơn đi kêu oan – từ xã, huyện đến tỉnh – nhưng thứ nhận lại chỉ là sự lạnh lùng, từ chối và bao che. Chúng tôi đã mất đi một người thân yêu nhất – một đứa trẻ còn chưa kịp sống trọn tuổi học trò – mà đến cả một lời xin lỗi, một sự minh bạch từ công lý cũng không có!

Và rồi, bi kịch chồng chất bi kịch. Khi công lý bị bóp nghẹt, khi tiếng nói của người dân bị bỏ qua, điều tồi tệ nhất đã xảy ra: Bố của cháu Bảo Trân – người cha cả đời lặng lẽ nhưng yêu thương con vô bờ bến – trong tuyệt vọng và uất hận, đã mang theo khẩu súng, tìm đến người mà ông cho là đã gián tiếp khiến con mình thiệt mạng, nổ súng rồi sau đó tự sát “Tôi chết để đòi lại công bằng cho con gái tôi”.

Hành động ấy không phải là sự trả thù – mà là một tiếng gào thét cuối cùng của một người cha bị dồn đến đường cùng trong một xã hội mà công lý dường như không còn dành cho những người dân thấp cổ bé họng. Đó là hệ lụy đau lòng nhất khi sự thật bị chối bỏ, khi người mất không được minh oan, và người sống bị đẩy vào hố sâu của tuyệt vọng.

Chúng tôi xin cúi đầu cầu xin cộng đồng mạng, các cơ quan báo chí, các tổ chức bảo vệ trẻ em, và tất cả những ai còn tin vào công lý – hãy lên tiếng giúp gia đình tôi! Hãy chia sẻ câu chuyện này – để Nguyễn Ngọc Bảo Trân không ra đi trong oan khuất, để người cha đã chết không bị quên lãng, và để những kẻ gây ra nỗi đau này không thể mãi mãi trốn tránh trách nhiệm!

Chúng tôi không có tiền, không có quyền, không có người chống lưng – chúng tôi chỉ có nỗi đau và khát khao được sống trong một xã hội công bằng. Xin hãy giúp chúng tôi biến nỗi đau này thành hành động, để công lý không còn là điều xa xỉ đối với những người không quyền không thế.

Cháu tôi đã mất, bố cháu đang trong cơn nguy kịch, nhưng chúng tôi không thể để công lý cũng bị chôn vùi theo! Xin hãy giúp đỡ chúng tôi, lan tỏa câu chuyện này – để sự thật không bị dập tắt và người đã khuất được yên nghỉ!

Gia đình cháu Nguyễn Ngọc Bảo Trân

_______

Một số hình ảnh từ gia đình:

Theo báo WSJ

Tờ Nhật báo phố Wall đã có một bài nhận định hay về thực trạng Ai thắng Ai trong cuộc chiến ở Việt Nam 50 năm trước.

Trong khi chính phủ Việt Nam ngày nay tự gọi mình là cộng sản, với lá cờ búa liềm vẫn tung bay, quyền sở hữu nhà nước của Việt Nam đối với mọi thứ đã kết thúc vào năm 1986. Những quân cờ domino không đổ quá xa hay quá lâu. Chủ nghĩa tư bản hiện đang thống trị, và Việt Nam đang hiện đại hóa. Tòa nhà Landmark 81 bằng kính và thép cao 81 tầng nằm trên một căn cứ hậu cần cũ của Quân đội Hoa Kỳ. Tôi đã thấy có những nơi, dân nghèo cắt đầu cá và họ rửa bát đĩa trên đường phố, coi vậy nhưng Việt Nam vẫn còn một chặng đường dài phía trước.

Việt Nam, với dân số hơn 100 triệu người, có hàng tấn nhà máy. Mức lương sản xuất trung bình là 2 đô la một giờ, so với 6 đô la ở Trung Quốc và 29 đô la ở Hoa Kỳ Mọi người ở Việt Nam dường như đều có xe tay ga và điện thoại thông minh gắn ứng dụng WhatsApp, mức sống tăng lên khi nền kinh tế dịch  chuyển lên các tầng nấc có giá trị cao hơn trong đế chế ngang hàng của chúng ta.

Chính phủ sở hữu và kiểm soát các dịch vụ điện thoại di động, với các gói cước rẻ tới 4 đô la một tháng. Nhưng dịch vụ chậm và không đồng đều, tụt hậu so với chúng ta một thế hệ, họ đang thực hiện chủ nghĩa tư bản cổ điển với đặc điểm cộng sản. Nhiều người ở Việt Nam, vô cớ, nói với tôi rằng nỗi lo lớn nhất của họ là “Trung Quốc nuốt chửng Việt Nam”. Phải chăng đây là một bộ chuỗi domino khác?

Phương tiện truyền thông của chúng ta giờ đã khác. Cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân của Việt Cộng vào tháng 1 năm 1968 rất dữ dội nhưng cuối cùng đã bị đẩy lùi. Sau chuyến thăm một tháng sau đó, người dẫn chương trình của CBS Walter Cronkite đã bày tỏ sự nghi ngờ của mình về cuộc chiến: “Cách duy nhất hợp lý để thoát ra lúc đó là đàm phán, không phải với tư cách là người chiến thắng.” Điều đó đã làm chua chát dư luận, như được diễn đạt đúng trong một câu trích dẫn ngụy tạo thường được cho là của Lyndon B. Johnson: “Nếu tôi mất Cronkite, tôi đã mất Trung Mỹ.” Những bộ phim chiến tranh anh hùng của Hollywood như “Cát của Iwo Jima” và “Súng của Navarone” đã nhường chỗ cho (phim chủ bại)  “Deer Hunter” và “Apocalypse Now” chất chứa đầy ắp sự lo lắng.

Nhìn lại, chúng ta đã thắng trận Tết Mậu Thân nhưng lại thua phương tiện truyền thông và cuối cùng là bại trận trong cuộc chiến tranh tàn khốc và không cần thiết. Nhưng 50 năm sau, nền kinh tế Việt Nam chủ yếu là tư bản chủ nghĩa. Với một phần mười tiền lương của chúng ta, họ vui vẻ sản xuất các thiết kế của Mỹ trong lãnh vực làm quần áo và giày thể thao (bao gồm một nửa giày của Nike ) và thậm chí cả Apple AirPods và iPad để đổi lấy những mảnh giấy có hình Benjamin Franklin trên đó.

Trong năm tài chính 2022, doanh thu của Nike đạt hơn 46,7 tỷ USD, chi phí giá vốn 25,2 tỷ USD. Nike cho biết các nhà máy đối tác tại Việt Nam sản xuất khoảng 44% tổng số giày dép và khoảng 26% tổng sản phẩm hàng may mặc của thương hiệu Nike.

Với sự tôn trọng cao nhất đối với 58.220 quân nhân Hoa Kỳ và vô số thường dân đã mất trong Chiến tranh Việt Nam, tôi cho rằng chúng ta đã thắng.