Cơ quan quản lý, giám sát Hồ chứa chất thải bo xít Tân Rai, Nhân cơ; và mỏ sắt, kim loại ở Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Yên Bái, Lào Cai, Cao Bằng… cần nhìn dưới đây.
“Một con đập chứa bùn đỏ và độc hại ở Brumadinho, thành phố thuộc bang Minas Gerais (Brazil), vừa sụp đổ và chôn sống hơn 150 người dân ngay lập tức.
Khi con đập chứa chất thải từ khu mỏ khai thác quặng sắt Córrego de Feijão của Tập đoàn khai khoáng Vale bị vỡ ra, 11,7 triệu mét khối bùn đỏ — đủ để lấp đầy 5.000 hồ bơ theo tiêu chuẩn Olympic — đã tràn xuống khi thị trấn bên dưới. Khi xảy ra, nó đã cuốn luôn cả quán cà phê của công ty này, nơi có hàng trăm công nhân đang tụ tập. Cơn sóng thần bùn độc tiếp tục chảy xa hơn 8km, tàn phá nhà cửa, văn phòng và con người.
Bên cứu hộ của chính phủ Brazil mất 2 đến 3 ngày mới tiếp cận được các nạn nhân.
Thực ra, đây là một thảm kịch được báo trước. Con đập trên dù đã không được sử dụng trong vòng 3 năm vừa qua, và theo Tập đoàn Vale, nó vừa được chứng thực là còn vững vàng vào tháng 9 năm ngoái, nhưng trong một báo cáo về tác động của môi trường phát hành năm 2015 cho thấy các công cụ đo lường và giám sát kiến trúc của đập này bị sai lệch.
Cách đây 3 năm, cũng một con đập tương tự bị vỡ ra ở thành phố Mariana, cách hiện trường hôm nay 120km, đã giết chết 19 người và gây ra thảm kịch môi trường tệ hại nhất trong lịch sử Brazil. Con đập đó cũng được xây dựng và hoạt động bởi Tập đoàn Vale và công ty khai khoáng đa quốc gia BHP kết hợp giữa Anh quốc và Australia.
Hiện có đến 88 đập chứa bùn khai khoáng ở Brazil được xây dựng cùng kiểu như con đập vừa bị vỡ — mà thực ra là những hồ chứa bùn khổng lồ được giữ lại bởi các bức tường cát và bồi tích không hơn không kém. Đáng kinh khủng hơn, có ít nhất 28 con đập đang nằm ở trên vùng cao, mà bên dưới là những thành phố có số dân từ 100.000 người trở lên.
Được biết chính phủ của tân tổng thống Brazil Jair Bolsonaro mới đắc cử thề sẽ xẻ rừng Amazon ra để cho các tập đoàn khai khoáng tiến vào đào bới và xây dựng mỏ, bởi vì gã này cho rằng Brazil có chủ quyền trên lá phổi lớn nhất hành tinh này, và phải phát triển bằng mọi giá vì lợi ích của dân Brazil trước hết – y hệt như phương châm “Amerika First” của Donald Trump vật.
Những gì đang xảy ra ở Brumadinho (Brazil) là lời cảnh cáo rất thực tế cho các đập chứa bùn đỏ từ khai thác quặng Bauxite ở Tân Rai (Lâm Đồng) và Nhân Cơ (Đắc Nông). Những quả bom chứa bùn độc này một ngày nào đó sẽ vỡ tung và đổ xuống vùng hạ lưu đồng bằng Nam bộ và Nam Trung bộ thông qua hệ thống sông ngòi. Việt Nam có khí hậu nhiệt đới, thường xuyên có những trận mưa rất lớn, nước vẫn có thể tràn qua đập, cuốn theo chất thải độc hại xuống những vùng đất, sông, suối ở hạ lưu, gây ô nhiễm môi trường trên diện rộng.
Và dĩ nhiên, nguy cơ ấy là có thật, vì ở Việt Nam cũng đang xảy ra những yếu tố có hàm chứa các nguyên nhân từng gây ra thảm họa môi trường ở nhiều nơi trên toàn thế giới:
1. Động lực phát triển kinh tế bằng cách đào bới và khai thác nguồn tài nguyên ở trong lòng đất.
2. Sự kiêu ngạo về mặt công nghệ.
3. Chính phủ bị lũng đoạn bởi các tập đoàn kinh tế, còn người dân thì phớt lờ.
Nguồn tham khảo:
https://www.nytimes.com/…/americas/brazil-dam-collapse.html…
