August 7, 2025
Dù cộng đồng người Việt sinh sống tại Mỹ đã có mặt đông đảo từ nhiều thập niên, nhưng hàng thực phẩm chế biến mang thương hiệu Việt Nam vẫn hiếm hoi xuất hiện trên kệ của các siêu thị lớn như Costco, Walmart hay Target. Một thực tế khiến nhiều người đặt câu hỏi: vì sao sản phẩm Việt vẫn “lặn mất tăm” giữa thị trường được xem là tiềm năng hàng đầu thế giới?
Tại buổi tọa đàm “Xuất cảng thực phẩm Việt Nam vào Mỹ và toàn cầu” tổ chức hôm 5 Tháng Tám tại Hà Nội, bà Tina Murphy – tổng giám đốc công ty tư vấn MMTT Professional Services – chia sẻ: “Sống ở Mỹ nhiều năm, tôi hầu như không thấy hàng Việt Nam trong các hệ thống bán lẻ lớn. Thật sự bất ngờ.”
Sự thiếu vắng ấy không phải do chất lượng hàng Việt kém, mà bắt nguồn từ một loạt điểm yếu có tính hệ thống. Bà Judy Hà, tổng giám đốc CP Marketing USA, nhận định phần lớn thực phẩm Việt xuất qua Mỹ hiện nay vẫn theo dạng gia công, thiếu bản sắc và chưa có thương hiệu quốc gia đủ mạnh để cạnh tranh với các đối thủ như Thái Lan hay Nam Hàn. “Doanh nghiệp Việt Nam thường không có đại diện tại Mỹ, thiếu đội ngũ làm thị trường sở tại, và còn bị động trông chờ vào bên mua,” bà nói thẳng.
Tình hình càng trở nên khó khăn hơn khi xét đến yếu tố pháp lý. Theo ông Andy Khổng, Phó giám đốc Global Food Service, mỗi ngày có trung bình hai lô hàng thực phẩm Việt Nam bị từ chối nhập cảng bởi Cơ Quan Quản Lý Thực Phẩm và Dược Phẩm Mỹ (FDA). Lý do chính là thiếu hồ sơ FSMA – bộ tiêu chuẩn hiện đại về an toàn thực phẩm được Mỹ áp dụng chặt chẽ từ nhiều năm qua.
“Nhiều doanh nghiệp cứ tưởng có mã số FDA là đủ, nhưng đó chỉ là tấm vé vào cửa. FSMA mới là rào cản thật sự mà doanh nghiệp Việt phải vượt qua, và điều này cần người có chuyên môn tại Mỹ xác nhận,” ông Andy nhấn mạnh.
Cũng theo ông, bao bì sản phẩm là một điểm yếu dễ thấy: từ thông tin sai về thành phần gây dị ứng, bảng dinh dưỡng trình bày không đúng chuẩn cho đến lỗi nghiêm trọng trong cách ghi tên sản phẩm, đặc biệt là với hải sản – mặt hàng vốn nhạy cảm về truy xuất nguồn gốc.
Để thực phẩm Việt có thể xuất hiện chính thức và lâu dài tại các hệ thống bán lẻ hàng đầu của Mỹ, bà Katie Lưu – Chủ tịch Luu International – cho rằng doanh nghiệp trong nước cần đầu tư bài bản hơn vào toàn bộ chuỗi sản xuất và đóng gói. Những nơi như Costco hay Walmart yêu cầu nhà cung cấp phải có chứng chỉ BRC – tiêu chuẩn toàn cầu do Hiệp Hội Các Nhà Bán Lẻ Anh công nhận.
Quan trọng hơn, theo bà Katie, doanh nghiệp Việt cần từ bỏ tư duy “làm nhanh, bán cho có mặt” thông qua đường xách tay hoặc tiểu ngạch. Những cách làm đó có thể phá hỏng hình ảnh và uy tín trong dài hạn. “Xuất cảng chính ngạch không chỉ là con đường minh bạch, mà còn là cách để hiểu thị trường, đáp ứng luật quốc tế và tối ưu hóa logistics,” bà kết luận.
Trong khi Cộng Sản Việt Nam vẫn ca ngợi “tiềm năng xuất khẩu” ở các hội nghị trong nước, thì thực tế tại các kệ hàng lớn ở Mỹ lại cho thấy điều ngược lại: thương hiệu quốc gia không thể hình thành chỉ bằng khẩu hiệu. Điều cần thiết là một chiến lược bài bản, thực tế, và có mặt thật sự trên thị trường quốc tế – không phải trên giấy.