Nhật Bản là quốc gia thứ 5 đạt được thành tựu hạ cánh xuống bề mặt của Mặt Trăng.
Bản vẽ của một nghệ sĩ về tàu vũ trụ SLIM của JAXA đang hạ cánh nhẹ nhàng trên mặt trăng. (JAXA)
Tàu đổ bộ thông minh để khảo sát mặt trăng (SLIM), do Cơ quan thám hiểm hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA) vận hành, đã hạ cánh lúc 12:20 sáng thứ Bảy theo giờ Nhật Bản, hoàn thành việc hạ cánh gần như đúng như dự kiến ban đầu.
Nhưng JAXA cho biết, tấm pin mặt trời trên SLIM không hoạt động, cho thấy tàu vũ trụ không quay về hướng đã định để pin mặt trời nhận được ánh sáng. JAXA cho biết, tấm pin mặt trời vẫn hoạt động trong suốt chuyến bay và khó có khả năng tấm pin này bị hỏng.
Pin trên máy sẽ chỉ tồn tại trong vài giờ. JAXA đang cố gắng tải xuống càng nhiều dữ liệu càng tốt từ tàu đổ bộ trong khi pin vẫn hoạt động. JAXA hy vọng tấm pin mặt trời sẽ hoạt động trở lại khi ánh sáng mặt trời đổi hướng.
Sự cố của bảng điều khiển năng lượng mặt trời của SLIM có thể làm giảm thời gian hoạt động của tàu. (JAXA)Sứ mệnh này diễn ra 58 năm sau khi Luna 9 của Liên Xô cũ thực hiện chuyến hạ cánh lên mặt trăng có thể sống sót đầu tiên vào năm 1966, và sẽ đưa Nhật Bản vào một câu lạc bộ độc quyền bao gồm cả Mỹ và Trung Quốc. Ấn Độ đã đạt được thành tích này vào năm ngoái.
Nhiệm vụ của SLIM liên quan đến việc hạ cánh “chính xác” lần đầu tiên trên một thiên thể, đưa tàu vũ trụ cách địa điểm mục tiêu trong vòng 100 mét trên vành dốc của một miệng núi lửa ở phía nam đường xích đạo mặt trăng.
SLIM đánh dấu sự quay trở lại thám hiểm mặt trăng của Nhật Bản sau khi nước này trở thành quốc gia thứ ba đưa tàu vũ trụ lên quỹ đạo mặt trăng vào năm 1990 và đã bị rơi. Năm 2007, Nhật Bản đã cử tàu thăm dò mặt trăng mang tên Kaguya (Selene) và tạo ra các bản đồ chi tiết về cực bắc và cực nam. Tuy nhiên, kể từ đó, Nhật Bản tương đối vắng mặt trong cuộc chơi, trong khi Trung Quốc hạ cánh nhẹ nhàng vào năm 2013, tiến tới vùng xa vào năm 2019 và thành công trong sứ mệnh riêng mang về các mẫu mặt trăng vào năm 2020.
Tàu đổ bộ cao 2,4 mét được thiết kế có thể rơi nghiêng khi thiết bị hạ cánh chính chạm vào độ dốc 15 độ để ổn định vị trí. Nó tự vận hành trong suốt quá trình hạ cánh trong khi được theo dõi tại Trung tâm vũ trụ Sagamihara của JAXA, phía tây Tokyo, nơi tất cả dữ liệu đo từ xa được cung cấp và phân tích.
Dự kiến sẽ mất khoảng một tháng để xác định liệu SLIM có hạ cánh chính xác thành công hay không. Để xác minh điều đó, JAXA cần nhận những hình ảnh do tàu chụp trong quá trình hạ cánh và so sánh chúng với thông tin bề mặt mà nó có, Yasuhiro Kawakatsu, giáo sư về hệ thống bay vũ trụ tại JAXA cho biết.
SLIM được lắp ráp bởi Mitsubishi Electric, công ty cũng cung cấp máy tính, radar hạ cánh và bộ tiếp sóng của tàu vũ trụ, trong khi động cơ đẩy của nó được chế tạo bởi IHI và động cơ chính của Mitsubishi Heavy Industries. Tàu đổ bộ được phóng lên bằng tên lửa H-IIA của Nhật Bản vào ngày 7 tháng 9. Phải mất gần ba tháng để đi vào quỹ đạo mặt trăng, vào ngày 25 tháng 12, vì nó đi theo một quỹ đạo phức tạp nhưng tiết kiệm nhiên liệu bằng cách sử dụng lực hấp dẫn của Trái đất và mặt trăng.
SLIM được cho là đã chạm xuống vành của một miệng núi lửa có đường kính 300 mét, được gọi là Shioli. JAXA tin rằng khu vực mục tiêu được rải đầy đá olivin, một loại khoáng chất tương đối nặng được cho là đã tồn tại bên dưới lớp vỏ mặt trăng trước khi bị đẩy ra do va chạm của thiên thạch. Các nhà khoa học nhằm mục đích phân tích thành phần của olivin, so sánh nó với thành phần trên Trái đất và tìm ra manh mối về sự hình thành của mặt trăng. Theo một luận án, mặt trăng được hình thành từ những mảnh vụn được tạo ra bởi sự va chạm giữa Trái đất và một hành tinh nhỏ khác.
Để nghiên cứu thành phần olivin, SLIM sẽ sử dụng máy ảnh đa băng tần, cho phép các nhà khoa học phân tích quang phổ của ánh sáng mặt trời phản chiếu từ những tảng đá xung quanh.
SLIM là tàu đổ bộ loại nhẹ, nó có trọng lượng chỉ 700 kg. Con số này so với 1.800 kg của tàu Chandrayaan-3 của Ấn Độ, đã hạ cánh trên mặt trăng vào ngày 23 tháng 8 và khoảng 1.000 kg của tàu đổ bộ ispace của công ty hàng không vũ trụ Nhật Bản, đã rơi xuống bề mặt mặt trăng vào ngày 26 tháng 4.
Nếu SLIM hạ cánh cách mục tiêu trong vòng 100 mét thì điều này coi như thành công. Nhưng việc xác định điều đó có thể mất một tháng phân tích. (JAXA)
Tàu vũ trụ được thiết lập để triển khai hai xa cụ thám hiểm nhỏ. Một chiếc di chuyển xung quanh bằng cơ chế nhảy, trong khi chiếc rover hình quả bóng còn lại di chuyển trên bề mặt bằng cách tự lăn. Cả hai đều được trang bị camera và sẽ có nhiệm vụ gửi hình ảnh về Trái đất.
Cuộc đua lên mặt trăng đã tăng tốc khi các nhà khoa học tin chắc rằng nước đá có khả năng tồn tại trên bề mặt. Nước không chỉ có thể hỗ trợ các khu định cư của con người mà còn được sử dụng làm nhiên liệu cho những chuyến du hành vũ trụ xa hơn bằng cách phân tách nó thành hydro và oxy.
Trung Quốc đang chuẩn bị cho sứ mệnh mang mẫu vật đầu tiên về phía xa của mặt trăng trong năm nay để thể hiện vai trò dẫn đầu trong việc khám phá mặt trăng. Bắc Kinh cũng cho biết vào tháng 5 rằng họ có kế hoạch đưa phi hành gia Trung Quốc lên mặt trăng vào năm 2030. Ấn Độ cũng làm theo vào tháng trước với thông báo riêng rằng họ đặt mục tiêu đưa người Ấn Độ đầu tiên lên mặt trăng vào năm 2040.
Hoa Kỳ có kế hoạch đưa bốn phi hành gia lên bề mặt mặt trăng sớm nhất là vào năm 2026 theo chương trình Artemis mà Nhật Bản là nước đóng góp. Các phi hành gia Nhật Bản dự kiến sẽ tham gia sứ mệnh hạ cánh có phi hành đoàn vào khoảng thập kỷ này.
Junya Terazono, chuyên gia khoa học hành tinh, người điều hành một trang web thông tin về mặt trăng của Nhật Bản, cho biết: “Nhật Bản cần có khả năng tiếp cận mặt trăng nếu muốn tham gia vào hoạt động thám hiểm mặt trăng của con người”. Ông cho biết có thể phải mất nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ, trước khi tầm nhìn về sự hiện diện lâu dài hơn của con người được hiện thực hóa, nhưng “sẽ quá muộn để bắt đầu thực hiện điều đó sau khi nó trở thành hiện thực”.
Terazono nói: “Bây giờ bạn phải tham gia vào trò chơi.