Muối cho đời

Đ TGM. Ngô Quang Kiệt.

Trong những dịp cuối năm, các bản tổng kết tình hình đều đánh giá cao những đóng góp của Giáo hội đặc biệt trong lãnh vực giữ gìn đạo đức xã hội. Nơi nào có đồng bào Công giáo sinh sống, tệ nạn xã hội không có hoặc có rất ít. Nghe những nhận định trên, tôi rất vui vì thấy anh chị em tín hữu đang sống đúng tinh thần trở thành muối cho đời như lời Chúa dạy trong bài Tin Mừng hôm nay.
Khi nói đến muối Chúa Giêsu có ý dạy các môn đệ về cách thế hiện diện trong xã hội.

Đó là một hiện diện khiêm nhường

Hạt muối thật bé nhỏ. Chẳng ai chú ý tới sự hiện diện của nó. Bên cạnh thịt, cá, rau cỏ, muối chỉ đóng vai phụ. Người ta trưng bày những món ăn đắt tiền. Người ta giới thiệu những món ăn cầu kỳ. Không thấy ai trưng bày muối. Chẳng có ai giới thiệu muối trong bữa tiệc lớn. Xét về giá trị kinh tế, muối chẳng đáng giá bao nhiêu. Đó là một hiện diện quên mình.
Muối có đó nhưng không ai thấy muối. Không chỉ vì muối bé nhỏ khiêm nhường mà vì muối phải tan biến đi. Phải tan biến đi muối mới có tác dụng. Muối ướp vào thịt cá mà không tan đi thì không thấm được vào thớ thịt, thớ cá, không giữ cho thịt tươi cá tốt được. Muối gia giảm vào cá kho, thịt rim, nước canh mà không tan đi thì khi ăn phải, người ta sẽ nhăn mặt bỏ đi. Chỉ khi tan biến đi, hoà tan vào thịt, cá, rau cỏ, muối mới có ích lợi. Muối phải hiện diện nhưng lại phải tiêu huỷ đi thì mới có ích.

Đó là một hiện diện tích cực.

Tuy bé nhỏ khiêm nhường và vắng mặt, nhưng hiện diện của muối là một hiện diện tích cực. Tích cực vì góp phần bảo trì thực phẩm khỏi hư thối, vì nâng phẩm chất món ăn. Tích cực vì là một thành phần hầu như không thể thiếu trong các món ăn. Tuy không thấy và không nói ra, nhưng ai cũng ngầm hiểu trong mỗi món ăn đều có muối.
Khi dùng muối làm hình ảnh minh hoạ, chắc chắn Chúa Giêsu cũng muốn cho các môn đệ của Người có những đặc tính của muối.
Người muốn các môn đệ của Người sống giữa nhân loại như muối ở trong thức ăn. Người muốn các môn đệ của Người hiện diện thật kiêm nhường như những hạt muối bé nhỏ. Người muốn các môn đệ của Người hiến thân mình cho nhân loại như những hạt muối hòa tan trong thực phẩm.
Nhưng để sự hiện diện bé nhỏ khiêm nhường mang yếu tố tích cực, các môn đệ phải giữ được vị mặn của muối.
Vị mặn, đó là lòng yêu mến Chúa mặn nồng, là tình yêu tha nhân mặn mà, là sống tinh thần Tám Mối Phúc như Chúa dạy trong bài Tin Mừng tuần trước.
Giữ được vị mặn của Phúc Âm và hiện diện âm thầm trong phục vụ quên mình, người môn đệ Chúa sẽ thực sự góp phần bảo vệ nền đạo đức của xã hội. Dù không muốn, họ vẫn trở thành ánh sáng soi trần gian.

Lạy Chúa, Chúa tin tưởng con, nên đã gọi con là muối trần gian. Xin cho lòng con yêu mến Chúa tha thiết, để đem cho đời hương vị tình yêu. Amen.

KIỂM ĐIỂM ĐỜI SỐNG
1- Bạn nghĩ gì về hình ảnh hạt muối?
2- Làm muối, dễ hay khó?
3- Bạn đã bao giờ cảm thấy niềm vui được chìm đi để anh em được nổi nang chưa?

TGM Ngô Quang Kiệt

Giá Trị Cuộc Sống – Sướng Và Khổ

Có một đề thi dành cho các thí sinh đau khổ thuộc mọi lứa tuổi như sau: “Bạn hãy chứng minh bạn khổ.”

Thí sinh thứ nhất, một người đàn ông chừng sáu mươi, chứng minh: Tôi lớn lên trong một gia đình nông dân nghèo. Bố mẹ tôi quanh năm ‘bán mặt cho đất – bán lưng cho trời’. Vì nhà nghèo nên tôi phải nghỉ học sớm để đi làm kiếm tiền mưu sinh. Nghĩ mà tủi thân!…
Thí sinh thứ hai, một phụ nữ trẻ, dẫn chứng: Tôi là người kém sức khoẻ. Từ nhỏ đã hay đau yếu. Mỗi lần trái gió trở trời là tôi lại xụt xịt. Rất khó chịu!…
Thí sinh thứ ba, một thanh niên tuổi chừng hăm mấy, viết ngay không chần chừ: Tôi chẳng có tài cán gì. Giữa đám đông bạn bè, tôi chẳng biết ca hát. Mấy đứa bạn cứ trêu chọc bảo tôi giọng ngang như cua bò. Bực tức và chán ghê!…
Thí sinh thứ tư toan đặt bút xuống viết thì khựng lại. Rồi anh suy nghĩ có vẻ rất căng thẳng. Cuối cùng, quyết định nộp giấy trắng.
Kết quả cuộc thi: Ba thí sinh đầu tiên được 1 điểm an ủi vì đã có… công viết. Còn thí sinh thứ tư thì phải lên gặp thầy để trình bày rõ lý do tại sao lại để giấy trắng.
Trong giờ sửa bài, giáo sư nhận xét chung:
– Các bạn không được điểm cao vì bài các bạn không thể hiện được tư duy sâu sắc. Các bạn chỉ liệt kê những điều không như ý xảy ra trong cuộc đời. Ai cũng làm được như thế. Thực ra nó không đủ chứng minh rằng các bạn khổ vì góc nhìn đó quá hẹp.
Rồi giáo sư quay sang thí sinh thứ tư và hỏi:
– Tại sao bạn để giấy trắng?
– Thưa giáo sư, thoạt đầu tôi cũng có khuynh hướng vội vàng liệt kê như các bạn kia. Nhưng tôi chợt giật mình…
– Sao bạn lại giật mình?
– Dạ, xin cho phép tôi đứng lên trước mọi người để trình bày được dễ dàng hơn.
Thế rồi cậu khập khiễng bước lên trên. Quay xuống nhìn mọi người, cậu nở một nụ cười thân thiện. Người ta thấy mặt cậu một bên bị nám đen. Cậu nói:
– Hồi tôi còn nhỏ, bố mẹ phải đi làm ngoài đồng, chỉ có chị tôi và tôi ở nhà. Một hôm, chị đang nấu cơm thì bị cháy nhà. Như quý vị thấy, tôi bị phỏng nặng, bây giờ vẫn còn dấu cháy trên mặt. Năm tôi lên bảy, bố tôi qua đời. Một buổi tôi đi học, một buổi tôi phải đi bán vé số ở khu chợ gần nhà để phụ mẹ. Cách đây ít năm, trên đường đi nhà thờ về, có một chú kia nhậu say lái xe tông vào tôi khiến chân tôi bị tật từ hồi đó. Bây giờ mỗi khi trời trở lạnh, chân tôi cũng khá đau. Gần đây, tôi thú thật là tôi yêu một người con gái, nhưng tôi thế này thì làm sao xứng với người ta được!
Trong phòng lúc ấy có nhiều người. Giọng cậu yếu ớt nhưng ai cũng nghe rõ vì bầu khí lặng im đến lạ thường.

– Nhưng sao bạn không viết những điều đau khổ này vào bài thi – Dạ không, vì tôi giật mình. Tôi giật mình khi tôi chợt nhớ lại lời của bạn tôi trong nhà thờ hôm Chúa Nhật. Anh ấy nói với mấy người nghèo khổ rằng: “Anh em thật có phúc.” Thế là tôi khựng lại để suy nghĩ. Rồi tôi nhận ra: để chứng minh tôi thực sự khổ thì tôi phải chứng minh cho được rằng tôi không có gì để hạnh phúc.
Mọi người càng chăm chú. Vị giáo sư lên tiếng:
– Hay ! Xin lỗi bạn, tôi không phải là Kitô hữu, vậy cho tôi hỏi anh bạn gì gì đó của bạn nói như thế nào về việc may phúc khiến bạn thay đổi cách nhìn như thế ?

– Dạ thưa giáo sư, bạn tôi tên là Giêsu. Anh ấy nói: “Mắt anh em thật có phúc vì được thấy những điều đang thấy, tai anh em thật có phúc vì được nghe những điều đang nghe. Nhiều người mong mỏi được như anh em mà không được.” (Mt 13:16-17).
– Thưa giáo sư, lúc ấy tôi chợt nhìn thấy và nghe được nhiều điều may mắn trong cuộc sống của tôi. Tôi có mẹ có chị. Nhà chúng tôi tuy chẳng kín cổng cao tường nhưng đùm bọc nhau ấm áp. Tôi có trái tim biết rung động. Tôi có lòng quảng đại. Tôi có lương tâm. Tôi có bạn bè nói chuyện. Tôi có nhiều người cầu nguyện cho tôi. Tôi được đi học. Tôi có trí khôn để nhận ra trong cái xui có cái hên, tức là trong nghịch cảnh có ân sủng.
Ví dụ: Vì lớn lên trong cảnh khó khăn, tôi thấy mình biết cảm thương với người nghèo hơn. Vì mang tật nguyền trên mình, tôi hiểu được nỗi đau của tha nhân. Vì thấy mình giới hạn, tôi đặt niềm tin vào Chúa nhiều hơn. À, cuối tuần nào tôi cũng được cùng mẹ và chị đi Lễ với bà con chòm xóm để nghe Lời Chúa. Vui lắm !

Lâm Kim Trọng gởi

Tham nhũng: lỗi con người hay lỗi cơ chế?

Nguyễn Duy Vinh (Douala, Châu Phi)

Mỗi lần nói đến hai chữ tham nhũng là tôi lại nhớ đến lời tuyên bố “bất hủ” của ông cựu chủ tịch nhà nước VN Nguyễn Minh Triết (NMT) nói trước 800 đại biểu Việt kiều họp tại Hà Nội năm 2010:

“…Chúng ta từ một nước trong chiến tranh, chưa có những cái kinh nghiệm trong quản lý, và ở nước người ta đó thì muốn tiêu cực, muốn tham nhũng cũng khó, vì hệ thống luật pháp nó chặt chẽ. Còn ở Việt Nam của mình, thì có khi không muốn tham cũng động lòng tham, cái người thủ quỹ cứ giữ tiền khư khư, ở quỹ lúc nào cũng có số dư, cho nên lúc bí quá thì em mượn một chút, mượn không thấy ai đòi hết, thì em mượn thêm. Chứ không phải người Việt Nam tham nhũng nhứt thế giới, không phải vậy! Cho nên tui đề nghị quí vị ở nước ngoài khi nghe những thông tin này, rồi nhìn về Việt Nam cũng đừng có hốt hoảng, cứ nghĩ rằng trong nước mình tiêu cực quá… Mấy hồi sao mấy ổng oánh giặc sao giỏi thế ? Mà bây giờ ổng tiêu cực thế… Đây là quy luật muôn đời. Con người ta, trong mỗi người, ai cũng có hỉ, nộ, ái, ố hết chơn. Chúng ta là con một nhà, là con Lạc, cháu Hồng, cùng một bọc trứng sinh ra, trên thế giới này ít nơi nào có cái đó lắm…” (Hết trích).

Lần đó [1] tôi rất ngạc nhiên vì không ngờ một vị chủ tịch nước mà lại có thể có một lời phát biểu có tính cách đùa cợt như vậy về một vấn nạn lớn của đất nước dẫu biết rằng ông cựu chủ tịch nước này quê trong Nam và người Nam thì luôn có cách ăn nói rất bộc trực. Gần đây tôi thấy có một vụ án tham nhũng lớn ở Việt Nam mà cách lấy tiền có vẻ khá giống như lời tuyên bố của ông NMT. Đó là vụ một thiếu nữ nhân viên tín dụng ngân hàng Vietibank, cô Huỳnh Thị Huyền Như, trong lúc “bí quá đã thò tay vô mượn”, và mượn làm nhiều lần một số tiền rất lớn. Số tiền cô gái mặt hiền như “ma sơ” này “mượn” lên tới 4.000 tỉ đồng VN (khoảng 200 triệu đô la Mỹ). Một số tiền vô cùng lớn gây sốc trong cộng đồng người Việt ở hải ngoại cũng như cộng đồng mạng trong nước. Tuy nhiên gần đây ông NMT đã có vẻ “tỉnh ngộ” hơn và câu tuyên bố mới đây nhất của ngài cựu chủ tịch nước nghe có phần đúng đắn hơn [2], về cái nhìn mới của ông về vấn nạn tham nhũng ở Việt Nam:

“Ngày xưa tham nhũng chưa nhiều như bây giờ và nó có mức độ. Nhưng bây giờ tham nhũng tràn lan” – nguyên chủ tịch nước nói. “Giấu ai chứ không giấu dân được đâu. Nhìn vào cuộc sống của vợ anh, của con anh người ta biết hết. Không cải tiến tiền lương, lên diễn đàn từ ông lớn dến ông nhỏ đều bảo không đủ sống, nhưng vợ con thì đề huề, người ta nhìn vô không phục. Theo tình hình này, ở Bắc Phi, Trung Đông, lãnh đạo các nước tham nhũng, lòng dân không yên thì người ta nổi lên. Tương tự kịch bản thì Việt Nam nếu không quyết liệt chống tham nhũng thì cũng khó tránh khỏi, tôi nói với anh Nguyễn Phú Trọng và anh Tư Sang là các ông đừng chủ quan. Cần phải trị được bài tham nhũng này để lấy lại niềm tin trong nhân dân”…

Và tham nhũng tiếp tục tràn lan trong nước. Những số tiền dính vào các vụ đại án tham nhũng hiện nay trong nước là những con số khổng lồ. Từ vụ án ông Dương Chí Dũng với những số tiền dính líu lên tới nhiều triệu đô la Mỹ cho đến vụ án bầu Kiên (còn trong vòng điều tra) mà việc thất thoát chắc chắn sẽ không nhỏ. Các vụ án gần đây cho thấy những gì đã xảy ra trong quá khứ hình như đang được diễn lại như một cuốn phim. Những bài bản của cuốn phim tham nhũng này xác định những mẫu số chung mà tôi đã giải trình trong bài tôi viết vào năm 2012 [1], nay xem lại vẫn còn thấy hiện đại. Tôi chép lại dưới đây một đoạn của phần kết luận bài viết này:

…“Một mẫu số chung thứ nhất là phần lớn những người nắm giữ những chức năng quan trọng này phải là những đảng viên của Đảng Cộng Sản VN có tuổi đảng cao hoặc có công trạng và thành tích cách mạng. Khi lên nắm giữ những chức này, họ lại được cho phép nắm giữ quyền quản lý những số tiền (quỹ chi tiêu) rất lớn. Mẫu số chung thứ hai là những người tham nhũng này thường cùng nằm chung chỗ và họp thành nhóm, nghĩa là có một sự thông đồng từ trên xuống dưới trong cùng một tổ chức hay cùng một tập đoàn. Tức là ít khi họ dám lạm quyền một mình mà ngược lại họ thường hùa với nhau thành một nhóm để cùng chia chác vơ vét. Mẫu số chung thứ ba là phần lớn những vụ tham nhũng thường là những vụ cướp đất đai để chia chác và thường xảy ra ở nhiều vùng địa phương trong đó các quan chức địa phương huyện và xã của các Ủy Ban Nhân Dân nắm quyền sinh sát trong tay. Mẫu số chung thứ tư là luật pháp VN không được chặt chẽ, thống nhất và nghiêm minh. Thời gian phạt tù quá nhẹ và thay đổi tùy vùng xử án. Mẫu số chung thứ năm là có vẻ (tôi không dám quả quyết) các quan chức VN coi Trời bằng vung. Hầu hết ai có quyền chức và nắm giữ những số tiền chi tiêu lớn đều có máu tham. Thành ra vì lá nhiều và không xịt thuốc sâu, sâu cứ bò ra khắp nơi trên cây và thi nhau tha hồ ăn lá và mạnh ai nấy ăn, một tình trạng tham nhũng trầm trọng đang lan rộng trong các ngành khắp nơi trong nước”…

Trong bài viết năm 2012 tôi có đặt hai câu hỏi về nguồn gốc của tham nhũng, và biện pháp chống tham nhũng, và có hẹn sẽ bàn thêm về hai đề tài này. Hôm nay nhân dịp đầu năm con Ngựa tôi lại xin bàn thêm đôi chút về hai câu hỏi này.

Nguồn gốc tham nhũng, theo tôi, rất phức tạp. Câu nói ở VN chúng ta thường nghe thấy là: lỗi con người hay lỗi cơ chế? Tôi thì luôn nghĩ là lỗi cả hai và tôi lại thêm vào là có cả xã hội dự phần nữa. Con người không hoàn toàn (nhân vô thập toàn) mà cơ chế thì luôn lỏng lẻo tạo ra những hoàn cảnh thuận lợi cho cái ác phát sinh. Riêng tính thiện và ác thì đã được bàn đến cả hơn ngàn năm nay. Ông triết gia Tàu Tuân Tử bảo “nhân chi sơ tính bổn ác”, ông Mạnh Tử thì cả quyết là không, “nhân chi sơ tính bổn thiện”. Theo Duy Thức Học của đạo Phật và dựa trên những bước tiến của tâm lý học cận đại thì con người sinh ra đã có đủ những điều kiện tâm thần thiện và ác và tùy vào xã hội nơi con người sinh trưởng và lớn lên, con người có thể trở thành hiền lành và tử tế hay hung dữ và bất lương. Đã có rất nhiều luận án nghiên cứu về tâm lý học giải thích sự liên quan giữa những hình ảnh đầy bạo lực trên tivi Mỹ và tính hung bạo của trẻ con Mỹ ngày nay, nhất là những đứa bé cả ngày ngồi chầu trước tivi. Trẻ con Mỹ, theo thống kê gần đây, mất rất nhiều thì giờ xem tivi. Các nhà tâm lý học và các nhân viên lo về xã hội tin chắc chắn rằng những phim và chương trình có nhiều hình ảnh bạo lực trên tivi có ảnh hưởng trực tiếp đến tính tình và sức khỏe của các em sau này. Những đứa bé có bố mẹ biết chăm sóc và biết lo cho chúng nó từ lúc sơ sinh thường thì đa số trở thành những công dân tốt và thành công trong xã hội.

Xã hội như thế có ảnh hưởng đến cách sống và nhân cách con người. Nói một cách tổng quát thì tâm thức chúng ta luôn bị đời sống gia đình, bè bạn và xã hội khống chế. Trẻ con nào may mắn được đẻ ra và lớn lên trong một xã hội hiền hòa, trong đó quyền sống và quyền mưu cầu hạnh phúc của người dân được bảo đảm và trong đó những quyền tự do căn bản được xã hội và một nhà nước pháp quyền bảo vệ thì những trẻ con đó có nhiều cơ hội sống hạnh phúc và trở thành những người tốt hơn là những đứa bé sinh ra trong những xã hội đảo điên và đạo đức suy đồi.

Sự liên quan giữa con người và hoàn cảnh xung quanh là chiếc dây liên kết hun đúc làm nên cá tính, nhân cách và văn hóa của con người. Ở đây tôi tạm ghi lại câu chuyện ông Mạnh Tử là nếu bà mẹ ông Mạnh Tử không tỉnh thức sớm biết dời nhà đi chỗ khác tốt lành hơn để con mình được tránh xa những cám dỗ xấu xa lúc đó thì ông đã không trở thành ông Mạnh Tử, một nhà triết gia nổi tiếng của Tàu sau này.Trên thực tế ngày nay, sự cám dỗ làm hư trẻ con đầy dẫy, nhất là với những phương tiện truyền thông và việc sử dụng Internet hiện tại. Làm bố mẹ ngày nay chắc chắn có nhiều thách thức hơn xưa rất nhiều. Gia đình phải là cái phao đầu tiên. Sự hiện diện và sự dạy dỗ thường xuyên của người bố người mẹ trong gia đình rất cần thiết. Hạnh phúc của cha mẹ là một món quà rất lớn tặng cho đứa con. Thêm vào đó phải có một nền giáo dục tốt và những thầy cô dạy bảo tận tâm. Chính những nhà giáo cũng phải có một số lương tối thiểu để có thể để hết tâm trí vào việc dạy dỗ học sinh (thay vì còn phải lo đi kiếm tiền thêm ngoài giờ dạy). Nhà nước phải tích cực lo việc an sinh cho người dân được chu toàn, để người dân không còn phải lâm vào cảnh “đói ăn vụng, túng làm liều”.

Về cơ chế thì pháp quyền phải được thực thi công bằng và minh bạch. Phải làm mọi cách để tiêu diệt cái văn hóa “chạy chức chạy quyền và chạy tội” trong xã hội VN ngày nay. Và một việc mà nhà nước phải làm để cải thiện cách cai trị hiện nay là tha bổng ngay tất cả những người đang bị giam cầm vì bất đồng chính kiến. Sự có mặt của việc bất đồng chính kiến rất quan trọng và rất cần thiết trong một xã hội văn minh trong đó tiếng nói người dân được tôn trọng và bảo đảm. Theo các tin trên mạng, việc tôn trọng nhân quyền trong nước hiện nay không được nhà nước VN áp dụng đúng đắn. Vẫn còn rất nhiều cảnh công an lộng quyền bắt nạt hoặc đánh đập dân, thêm vào nhiều cái “văn hóa đàn áp mới” gần đây như dùng mắm tôm, dùng cưa đá hay giật băng rôn là những việc làm coi thường dân không thể chấp nhận được ở thế kỷ 21. Mọi việc làm trong định hướng chủ nghĩa xã hội nếu chỉ chú trọng vào ổn định kinh tế không thôi sẽ không đủ và chắc chắn sẽ đưa đến thất bại. Người dân (tự do), gia đình (êm ấm), và xã hội (an lành) là những yếu tố quan trọng bảo đảm sự thi công sức lao động của con người. Sức lao động cao thì kinh tế tự nhiên sẽ phát triển.

Phải cho báo chí được tự do và độc lập hoàn toàn [3]. Báo chí tự do là một công cụ chống bất công chống tham nhũng rất hiệu lực.

Và cuối cùng, nhà nước phải tạo điều kiện cho những tôn giáo lớn như Phật giáo và Thiên Chúa giáo được phát triển tự do. Tôn giáo rất cần cho đời sống tâm linh của con người. Nó là cái phao lớn giúp con người vươn lên trên mọi khổ đau. Nó là cách sống dựa trên lòng yêu thương và sự đùm bọc giữa người và người. Nó là nền tảng đạo đức của dân tộc Việt Nam từ bao nhiêu ngàn năm, từ bao nhiêu thế hệ cha ông. Nhà nước không thể vì tư duy ông Mác ông Lê mà quên đi những tuệ giác đã gắn liền với sự sống còn của dân tộc Việt Nam oai hùng qua bao cơn thử thách. Phải cho vào chương trình giáo dục VN những tinh hoa về tư duy của đạo Phật và đạo Chúa. Phải chỉ cho các em thấy có nhiều cách sống đạo đức khác rất cao cả chứ không phải chỉ có một tư duy độc nhất của chủ nghĩa Mác Lê.

Làm được những điều trên, nhà cầm quyền không cần phải tốn tiền mua thuốc trừ sâu. Sâu không còn chỗ nương náu sẽ tự chết dần chết mòn. Cây lá sẽ đâm chồi nẩy lộc. Tương lai Việt Nam sẽ hùng mạnh và tươi sáng hơn.

————-

[1] http://boxitvn.blogspot.ca/2012/01/au-nam-rong-tan-man-ve-hai-chu-tham.html

[2] http://motthegioi.vn/tieu-diem/nguyen-chu-tich-nuoc-nguyen-minh-triet-tham-nhung-dang-de-doa-che-do-39532.html

[3] http://boxitvn.blogspot.ca/2012/02/ba-nguyen-nhan-khien-cho-viet-nam-khong.html

N.D.V.

Dân một đằng, chính quyền một nẻo’

Thứ hai, 10 tháng 2, 2014

• BBC

Trong lịch sử Việt Nam, dân chở thuyền nhưng cũng có thể lật thuyền

Bất cứ một chính thể nào nếu bị dân quay mặt đi và không ủng hộ sẽ không có cơ hội tồn tại, theo ý kiến của một nhà xã hội học từ Việt Nam.

Lịch sử cho thấy các chính thể cộng sản ở Liên Xô cũ và khối Đông Âu trước đây, và các nước độc tài ở Bắc Phi và Trung Đông trong Mùa Xuân Ả-rập gần đây sụp đổ vì “xa rời” nhân dân, ông Nguyễn Đức Truyến nói.

Theo ông, từng có nhiều triều đại hùng hậu ban đầu trong lịch sử Việt Nam, nhưng đã không tránh khỏi suy vong khi đánh mất sự ủng hộ của nhân dân, những người như lời Nguyễn Trãi nói là có thể “chở thuyền và cũng có thể lật thuyền”.

Trao đổi với BBC hôm 09/2/2014 từ Hà Nội, ông Nguyễn Đức Truyến, nguyên Trưởng phòng Xã hội học Văn hóa, Viện Xã hội học Việt Nam cho rằng không có một chính thể, thể chế, đảng phái chính trị nào có thể thoát khỏi một quy luật khách quan.

Họ sẽ bị đào thải nếu đặt quyền lợi tối thượng của mình lên trên quyền lợi, lợi ích của nhân dân, dân tộc và đất nước, ông nói.

“Những thiết chế đã sụp đổ thực sự là những thiết chế đã xa dân…”

“Dân tộc Việt Nam nói như là tử vi ‘tôi sinh vào giờ ấy thì chẳng làm được gì nên hồn cả’, thì tôi nghĩ không đúng”

Tức là thiết chế đó chỉ hướng vào phục vụ bản thân chính thể của nó thôi, còn nó không chú ý gì đến đời sống của người dân, những nguyện vọng của người dân, cho nên dần dần người ta quay lưng lại, người ta không ủng hộ nó nữa,”

“Khi người dân đã quay lại bất hợp tác với hệ thống chính trị đó, thì hệ thống chính trị đó, cho dù thế nào, cũng không thể nào giữ được, không thể ổn định được và bản thân nó tự sinh ra lủng cũng, sinh ra mâu thuẫn và đi đến tự sụp đổ.”

Ưa ổn định hơn đột biến?

Gần đây, một nhà Việt Nam học từ Sài Gòn, giáo sư Bấm Trần Ngọc Thêm nêu quan điểm cho rằng Việt Nam có xu hướng ưa một sự chuyển đổi xã hội và thể chế “từ từ, không xáo trộn” hơn là “đột biến”, có thể gây “đổ vỡ lớn” như ở phương Tây.

Hôm 31/01/2014, giáo sư Thêm, hiện là Giám đốc Trung tâm Văn hóa học Lý luận và Ứng dụng, Đại học Quốc gia TPHCM, nói với BBC:

“Đặc biệt với Việt Nam, nó là nền văn hóa âm tính, và cách biến đổi của nó là từ từ, không xáo trộn, không gây những đổ vỡ lớn. Trừ những giai đoạn xung đột bên trong bên ngoài, ví dụ như chống giặc ngoại xâm, thì nó lại là chuyện khác, còn khi nội bộ với nhau thì nó là sự biến đổi từ từ.”

Bình luận về quan điểm này, ông Nguyễn Đức Truyến nói:

Mở bằng chương trình nghe nhìn khác

“Tôi không đồng ý, vì vấn đề chứng minh cái đó thì không có gì chứng minh điều đó cả. Nhưng tôi lại nghĩ rằng người Việt Nam rất hay có đột biến, Cách mạng Tháng Tám là đột biến…

“Chúng ta không nói đến những nguyên nhân, không nói đến những yếu tố này, yếu tố kia, nhưng tại sao các nước khác vẫn còn đang trong vòng nô lệ, thì Việt Nam đã là nước đầu tiên thoát ra khỏi vòng nô lệ ngay sau thời kỳ Thế chiến thứ Hai, còn trước cả Trung Quốc?”

Tiến sỹ Truyến cho rằng dân tộc Việt Nam không phải là một ‘dân tộc cam chịu’ mà trái lại là một dân tộc ‘bất khuất’ qua suốt quá trình lịch sử quốc gia, dân tộc tới nay.

“Dân tộc Việt Nam nói như là tử vi ‘tôi sinh vào giờ ấy thì chẳng làm được gì nên hồn cả’, thì tôi nghĩ không đúng.”

Đầu năm Giáp Ngọ, tiến sỹ kinh tế Phạm Chí Dũng, một cây bút đấu tranh dân chủ từ Sài Gòn cho rằng một kịch bản “chuyển đổi êm dịu” mà ít nhiều tương tự cách nhìn của giáo sư Thêm đặt ra là rất khó thực hiện được khi chính quyền không giải quyết tận gốc các bất công xã hội.

Ông Dũng giải thích với BBC hôm 02/2/2014 rằng mô hình giải quyết điểm nóng của chính quyền từ nhiều năm về trước, hiện đã không còn phát huy tác dụng nữa.

Ông bày tỏ quan ngại rằng nhiều vụ xung đột với số đông người dân, dân oan tham gia có thể trở thành các thách đố thực sự với chế độ từ nay trở đi.

Thiếu kịch bản

Ông Dũng nói: “Tôi có cảm giác rằng chưa có một kịch bản hoàn hảo nào từ phía chính quyền được đặt ra để giải quyết những điểm nóng như vậy,

“Mặc dù lý thuyết về điểm nóng, giải quyết xung đột về điểm nóng đã đặt ra từ năm 2000, đặc biệt để giải quyết những phong trào đất đai, về dân oan đất đai, nhưng thực tế đã chứng nghiệm rằng lý thuyết giải quyết điểm nóng của các cơ quan chính quyền Việt Nam là không thành công.”

Các cuộc xuống đường ở Campuchia thu hút hàng nghìn người

Theo tiến sỹ Dũng, trong năm qua có những phong trào đấu tranh của người dân, như tại một huyện ven biển tỉnh Quảng Ngãi, đã buộc ban lãnh đạo tỉnh phải trực tiếp xuống địa phương đối thoại với dân.

Ông đặt vấn đề, nếu không có phương thức giải quyết thỏa đáng, những con số “một ngàn” như vậy có thể mở rộng thành “hàng chục ngàn” như ở Campuchia, và thậm chí tăng triển thành “cả triệu người” như ở Thái Lan, thì vấn đề sẽ thực sự trở nên rất khó giải quyết hơn cho chính quyền.

Vẫn còn hai mặt?

Đầu năm 2014, trong các thông điệp chính trị đưa ra dịp Tết, Tổng Bí thư, Chủ tịch Nước và Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đều bày tỏ quyết tâm đẩy mạnh dân chủ, chống tham nhũng và khắc phục lòng tin của người dân với Đảng Cộng sản.

Các phát biểu được đưa ra trong bối cảnh Việt Nam chuẩn bị kiểm điểm về thành tích nhân quyền tại kỳ Kiểm điểm Định kỳ Phổ quát về nhân quyền của Liên Hiệp Quốc (UPR) 2014 ở Genava, và muốn ký kết Hiệp định Đối tác Hợp tác Kinh tế Xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Tuy nhiên, theo dõi tình hình nhân quyền ở trong nước mấy năm trở lại đây, một số nhà quan sát cho rằng chính phủ dường như vẫn còn có khoảng cách giữa nói, hứa và làm, giữa có luật và thực hiện nghiêm túc luật trên thực tế.

Mở bằng chương trình nghe nhìn khác

Hôm 6/2, nguyên Phó Chủ nhiệm thường trực Văn phòng Quốc hội, luật sư Trần Quốc Thuận nói với BBC:

“Pháp luật, chỉ vô hình thức, thì nhìn đâu cũng thấy có, nhưng mà rõ ràng khi áp dụng thì tùy tiện, pháp luật mù mờ và chưa có một điều luật bảo vệ quyền, nhân quyền của người công dân một cách thực sự.”

Theo luật sư Thuận, nhiều quyền cơ bản của người dân vẫn còn bị hạn chế, nhất là về các quyền tự do bầu cử, tự do báo chí, quyền phản biện với các chính sách luật pháp hiện hành chứ không chỉ là những dự thảo, dự án chính sách, luật pháp.

Ông nói:

“Luật pháp Việt Nam, cái mà người ta đang nói nhiều là quyền mang tính phổ quát nhất là được quyền ứng cử và bầu cử, mà bầu cử trên báo chí công khai, nhiều người cũng nói công khai rồi là ‘Đảng cử, dân bầu’, chứ không có một cuộc ứng cử thực sự ở Việt Nam.”

Phái đoàn Việt Nam “đọc báo cáo” tại UPR

Thanh Quang, phóng viên RFA
2014-02-10

• RFA

Thứ trưởng Hà Kim Ngọc (thứ hai bên phải) trước khi trình bày báo cáo tại phiên kiểm điểm nhân quyền phổ quát tại Genève chiều ngày 5/2/2014.

Photo courtesy of nguyentandung.org

Hôm mùng 5 tháng Hai vừa rồi, theo mô tả của blogger Lâm Bình Duy Nhiên, khung trời bao phủ Trụ sở LHQ ở TP Genève hiền hòa bên hồ Leman thơ mộng bỗng mưa rơi nặng hạt tầm tã suốt buổi chiều, khi bên ngòai Trụ Sở Quốc Tế này hiện diện đông đảo các phái đoàn người Việt từ nhiều nước trên thế giới đến, trương cờ vàng, hô to những khẩu hiệu như “VN, VN tự do, dân chủ”, “Hòang Sa, Trường Sa – VN”…cùng những cuộc vận động trước đó của họ tố giác với các tổ chức nhân quyền, phi chính phủ và những nhà lập pháp nước ngòai về thực trạng nhân quyền ngày càng tồi tệ trong nước, thì bên trong Trụ sở LHQ hôm ấy – nói theo lời Shawn W. Crispin, đại diện của Ủy ban Bảo vệ Ký Giả CPJ, phái đoàn Hà Nội đang ra sức củng cố “thế thủ ngọai giao”, và, cũng giống như lần điều trần trước hồi năm 2009, các viên chức VN lần này lại ra sức “đánh lạc hướng (thế giới) về những hành động đàn áp” tiếp diễn của họ.

Tại buổi điều trần, các quan chức Hà Nội, do Thứ trưởng Ngọai giao Hà Kim Ngọc dẫn đầu, đã “thao thao bất tuyệt” về “thành tích nhân quyền  VN” mà họ cho là không ngừng cải thiện và nâng cao; đồng thời, VN “ưu tiên phát triển kinh tế-xã hội, cải thiện tư pháp, bảo vệ quyền làm người, xây dựng nhà nước pháp quyền; Ông Hà Kim Ngọc nhân tiện  khẳng định rằng VN đã đáp ứng 80% trong số 123 khuyến nghị mà các nước đề ra cho Hà Nội trong lần điều trần của VN năm 2009…

Ngọai trừ các nước “gà nhà” như TQ, Cuba đã “chúc mừng thành quả nhân quyền VN” hay “ tấm gương tươi sáng VN”, trong khi nhiều nước Á Châu, nhất là các nước ASEAN, bày tỏ “tình đoàn kết” với VN, còn thì đại đa số trong 107 quốc gia, từ Hoa Kỳ, Canada, Úc, Na Uy, Thụy Sĩ, Thụy Điện, Anh, Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Áo, Đan Mạch, Bỉ cho tới Hungarie, Serbia và cả Bra-xil khuyến nghị VN phải tôn trọng nhân quyền, những quyền tự do căn bản của người dân, bãi bỏ những điều luật mơ hồ về an ninh quốc gia, chấm dứt hành động sách nhiễu, bắt giam một cách tùy tiện nhất là những nhà bất đồng chính kiến, tôn trọng quyền của những người đang bị giam giữ, công khai số trại giam, bãi bỏ án tử hình, bảo đảm tính độc lập của tòa án…; tuân thủ các Công ước Quốc tế về các quyền Dân sự và Chính trị, khẩn trương phê chuẩn Công ước Chống Tra tấn; cho các đặc sứ LHQ tới VN tìm hiểu sự thật…Riêng Hoa Kỳ có yêu cầu thêm là VN phải trả tự do ngay tức khắc cho các tù nhân lương tâm Cù Huy Hà Vũ, Điếu Cày, Lê Quốc Quân, Trần Hùynh Duy Thức.

” Đã không chấp nhận đối thoại với dân chúng của chính nước mình thì liệu có tư cách để đối thoại với các nước khác không?
– Blogger Phạm Thanh Nghiên”

Theo giới bloggers thì trước những chất vấn của các nước xoay quanh những vấn đề vừa nói, các quan chức CSVN “trả lời như con vẹt”. Theo blogger Trịnh Hội thì “Thiệt là lạ” khi đại diện các bộ VN tham dự buổi điều trần, từ Tư Pháp, Công An cho tới Thông tin-Truyền thông, Kế hoạch-Đầu tư, “ chắc (họ) toàn là superman và superwoman (tức là siêu nhân hay sao) mà biết trước các nước hỏi gì, vì ngay sau khi có câu hỏi là họ đã soạn sẵn ngay vài trang giấy chỉ trong vài phút để trả lời”.

Nhưng, theo LS Trịnh Hội, chỉ tiếc là những câu trả lời tràng giang đại hải ấy “chẳng ăn nhập gì đến câu hỏi cả!” vì “người ta hỏi một đàng, các đại diện nhà cầm quyền VN trả lời một nẻo”, “trả lời như con vẹt, chỉ biết cầm giấy đọc thôi” làm LS Trịnh Hội “cảm thấy xấu mặt vì tôi cũng là người VN!”.

Vấn đề là, sau khi chấp nhận cũng như đưa ra nhiều hứa hẹn về các khuyến nghị này, liệu Hà Nội có thực hiện lời hứa không ? Hay vẫn chỉ hứa suông như cách nay 4 năm như trong lần điều trần trước khiến tình hình nhân quyền ở VN hiện sa sút trầm trọng ?

Nhân quyền sa sút

Nhắc tới nhân quyền VN, người ta vẫn chưa quên ông Phil Robertson, Phó Giám đốc Khu vực Á châu-TBD của Human Rights Watch họp báo ở Bangkok hôm 20 tháng Giêng vừa rồi để công bố bản phúc trình 2014 của tổ chức này, với nội dung là tình hình nhân quyền VN sa sút trầm trọng trong năm 2013 khi Hà Nội tiếp tục duy trì thể chế độc quyền độc đảng, mạnh mẽ đàn áp giới bất đồng chính kiến, bỏ tù họ qua tòa án thiếu độc lập, số tù nhân chính trị tại VN gia tăng đáng ngại, và bản Hiến pháp mới của VN chỉ nhằm duy trì quyền lực đảng. Tại cuộc họp báo, ông Phil Robertson lưu ý:

Chúng tôi thấy tình hình VN thụt lui về mặt nhân quyền. Hiện giờ, chúng tôi ước tính VN đang giam giữ từ 150 tới 200 người chỉ vì họ thực hiện những nhân quyền căn bản; họ là những tù nhân chính trị.

Cách nay chưa lâu, một bài báo của tờ Washington Post với tựa đề tạm hiểu “ Đừng cho những nước vi phạm nhân quyền vào Hội đồng LHQ” (Keep the human rights abusers off U.N. council), nêu lên nghi vấn rằng tại sao lại ban bố tư cách thành viên nhân quyền cho những nước trắng trợn vi phạm nguyên tắc nhân quyền căn bản ? Và trong số những nước vi phạm nhân quyền mà bài báo đề cập tới, có VN, vốn trong thời gian qua đã liên tục đàn áp những người đấu tranh cho nhân quyền cùng các nhà dân chủ, tôn giáo, bloggers bất đồng chính kiến.

Tại buổi hội thảo chủ đề “Trách nhiệm của VN trong vai trò thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ” diễn ra ngay trước khi phái đoàn VN điều trần ở Genève, Phó Giám đốc tổ chức UN Watch, ông Leon Saltiel, kêu gọi các thành viên LHQ hãy “loại VN khỏi Hội đồng Nhân quyền”, cũng giống như từng loại Lybia trước đây, vì theo ông, “VN tham gia Hội đồng Nhân quyền không phải để thúc đẩy nhân quyền mà nhằm bảo vệ họ cùng những nước thân hữu khỏi bị chỉ trích”.

Thứ trưởng Hà Kim Ngọc đang chăm chú "đọc" báo cáo. Courtesy of nguyentandung.org

Qua bài “ Sắp được làm chủ rồi ! Ới 90 triệu dân ta ơi !”, blogger Tô Hải lên tiếng:

Một phái đoàn đại diện cho cái bộ máy khổng lồ diệt hết kẻ thù của giai cấp cầm quyền, bỏ tù hết những ai không chịu có chung một ý nghĩ “dạ! thưa các ông muôn năm đúng!” vừa có những lời tuyên bố cực kỳ hay ho trước toàn thể loài người tại Hội Đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc. Mặc cho khắp nơi, khắp chốn đều vang lên lời mỉa mai, chửi bới và gán cho (họ) đủ mọi thứ tội bẩn thỉu nhất trên đời, như: Một “chính phủ nói dối như hát hay”, “lấy lừa bịp là quốc sách” hoặc “chính phủ VN nói có thành không, nói không thành có”; Mặc cho những lời chất vấn cụ thể về những hành động vi phạm nhân quyền, với những tên tuổi luật sư, nhà văn nhà báo, trí thức cụ thể …; Mặc cho nỗi nhục bị hơn 10 đại biểu các nước kết tội xâm phạm nhân quyền, và nhục nhất là: bị đại biểu Myanmar, nổi tiếng về quân phiệt một thời, chất vấn và khuyên nhủ nên thực thi nhân quyền ở ngay cái xứ mà ông thủ tướng (Nguyễn Tấn dũng) đã từng khuyên họ nên mở rộng dân chủ ….Mấy con vẹt được bơm cho nói trước cả tỷ người trên thế giới đấy có biết không?

Nhắc lại lời trưởng đoàn VN là thứ trưởng Ngọai giao Hà Kim Ngọc tại phiên họp UPR vừa nói rằng “ chúng tôi muốn nhấn mạnh chính sách nhất quán của Việt Nam là tăng cường đối thoại để thúc đẩy nhân quyền…Chúng tôi cam kết chủ động xây dựng, duy trì đối thoại, hợp tác và nghiêm túc thực hiện các nghĩa vụ của mình…Việt Nam sẵn sàng mở cửa cho đối thoại và hợp tác với các nước khác….”, blogger Phạm Thanh Nghiên nêu lên câu hỏi rằng “Đối thọai với ai ?”, và khẳng định:

Tôi, nhân danh một công dân Việt Nam chỉ xin phản hồi về hai chữ “đối thoại” mà ông Hà Kim Ngọc nhân danh Nhà nước cộng sản Việt Nam tuyên bố “sẵn sàng” và “cam kết” trước cộng đồng Quốc tế…Khoan nói tới sự “đối thoại” của Nhà nước CHXHCNVN với “các nước khác”. Hãy đi vào thực chất. Có hay không sự đối thoại về Nhân quyền của nhà nước với chính những công dân Việt Nam ngay trong phạm vi đất nước này? Xin trả lời ngay là: KHÔNG. Nói chính xác hơn, nhà nước chưa bao giờ dám đối mặt một cuộc đối thoại thẳng thắn, sòng phẳng với những cá nhân, những nhóm dân sự độc lập vận động cho Nhân quyền Việt Nam…Đã không chấp nhận đối thoại với dân chúng của chính nước mình thì liệu có tư cách để đối thoại với các nước khác không? Chưa kể các cuộc được gọi là đối thoại (với các nước khác) đều được dập khuôn gần như giống nhau, bằng các văn bản được soạn sẵn lôi trong túi ra đọc, khỏi cần biết câu hỏi chất vấn là gì.

Ai sẽ thay đổi vận mệnh đất nước?

Vào khi  “nhân quyền” và “quyền bày tỏ cảm tưởng” được nhắc đến nhiều nhất qua những câu chất vấn của các nước dành cho VN tại phiên điều trần UPR này, blogger Mẹ Nấm “không giấu được niềm vui vì thế giới đã nghe chúng tôi – những bloggers VN bị giới hạn quyền tự do bày tỏ của mình”.

Qua bài “Từ Tuyên bố 258 đến UPR hôm nay”, blogger Mẹ Nấm kể lại rằng sự việc bắt đầu từ hơn 100 bloggers với Tuyên bố 258 được trao tận tay cho nhiều tổ chức NGOs cũng như qua nhiều cuộc gặp gỡ, tiếp xúc và trình bày với các đại sứ, lãnh sự quán nước ngòai, cho tới những đề nghị của các nước như Thụy Điển, Đức, Đan Mạch, Hy Lạp, Úc, Phần Lan, Ái Nhĩ Lan về việc cải thiện quyền con người và quyền tự do ngôn luận, tự do bày tỏ cảm tưởng, thì hôm nay, việc giới cầm quyền VN bắt giữ bloggers – những người bày tỏ ý kiến thông qua mạng Internet, thêm một lần nữa, được nêu ra rõ ràng trước thế giới.

Tôi nghĩ về anh Điếu Cày, anh Trần Huỳnh Duy Thức, Nguyễn Tiến Trung, Trương Duy Nhất… và nhiều người khác nữa. Họ là những viên gạch lót đường, là động lực để tôi và nhiều người khác lên tiếng trong Tuyên bố 258, là động lực để chúng tôi cố gắng chứng minh cho thế giới thấy: ở Việt Nam, nhân quyền là một khái niệm được diễn giải riêng biệt với lý do “an ninh quốc gia” để chặn đứng những ý kiến trái chiều không được kiểm duyệt bởi Ban Tuyên giáo. Và hôm nay, trong phiên UPR này, ít nhất có nhiều người ở khắp nơi trên thế giới thấy rằng một khi đã tham gia vào Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, nhất định Việt Nam phải thực hiện các cam kết của mình để phù hợp với trào lưu tiến bộ chung của thế giới. Những cam kết ấy có được thực hiện hay không, không còn phụ thuộc vào các báo cáo trả lời được soạn sẵn để các cán bộ ngoại giao đọc như phát biểu trước Quốc hội nữa, mà nó sẽ được chứng minh bằng chính sự tự do của mỗi công dân Việt Nam.

” Hơn ai hết, chỉ có chúng ta, những người Việt mang trong mình dòng máu của một dân tộc can đảm và bất khuất, mới có thể làm thay đổi vận mệnh của đất nước Việt Nam mà thôi.
– Blogger Lâm Bình Duy Nhiên”

Qua bài “Genève và niềm tin vào ngày mai”, blogger Lâm Bình Duy Nhiên khẳng định rằng khó có một lập luận thỏa đáng nào có thể biện minh cho một chính phủ độc tài đã và đang chà đạp lên những quyền căn bản của người dân. Theo tác giả thì đảng cộng sản từ nhiều thập niên nay hầu như không có cải cách chính trị nào – vẫn một cơ chế lỗi thời, độc đóan, chỉ biết bảo vệ quyền lợi cùng sự tồn tại của đảng, của bộ máy cầm quyền, và bỏ mặc những yêu cầu cấp bách của dân tộc: Đó là tự do, dân chủ và quyền làm người. Tác giả nhấn mạnh rằng “Cái cốt lõi của vấn đề vẫn là quyền con người trong một chế độ cộng sản và cái quyền đó vẫn đang bị xâm phạm hàng ngày bởi một bộ máy công an hung tợn, sẵn sàng đàn áp những tiếng nói bất đồng chính kiến”. Và blogger Lâm Bình Duy Nhiên khẳng định “Hơn ai hết, chỉ có chúng ta, những người Việt mang trong mình dòng máu của một dân tộc can đảm và bất khuất, mới có thể làm thay đổi vận mệnh của đất nước Việt Nam mà thôi”.

Việt Nam thuộc nhóm có tự do báo chí suy giảm nhất: CPJ

RFA
2014-02-06

 

Bản đồ tự do báo chí của CPJ, màu đen là xấu nhất

CPJ web

Ủy ban Bảo vệ Ký giả- CPJ xếp hạng Việt Nam vào nhóm những quốc gia mà tự do báo chí bị suy giảm nhiều nhất trong năm 2013 vừa qua.

Hôm qua ngày 6 tháng 2, CPJ lên tiếng cho hay hoạt động theo dõi trên diện rộng của Hoa Kỳ, rồi những luật lệ giới hạn cũng như làn sóng tấn công mạng trên khắp toàn cầu khiến cho tự do báo chí mạng bị giới hạn đáng kể trong năm 2013.

Đây là lần đầu tiên CPJ đưa hoạt động mạng vào danh sách những quốc gia hạn chế tự do báo chí mà theo tổ chức này đó là sự sói mòn dữ dội quyền tự do trong lĩnh vực Internet.

CPJ nói rõ những quốc gia nơi mà quyền tự do báo chí bị giảm đi nhiều nhất trong năm 2013 gồm có Ai Cập, Bangladesh, Syria và Việt Nam.

CPJ cho biết tình trạng cấm đoán đối với các blogger độc lập ở Việt Nam bắt đầu từ hồi năm 2008 đã gia tăng trong năm ngoái.

CPJ nói ở khu vực Châu Á, Việt Nam chỉ đứng sau Trung Quốc về số nhà báo bị cầm tù. Trong số này có blogger Điếu Cày Nguyễn Văn Hải được CPJ trao giải Tự do Báo chí Quốc tế năm 2013.

Theo CPJ ở Việt Nam không có báo chí tư nhân, nên không gian mạng là nơi duy nhất để đưa ra những phê phán, chỉ trích mà thôi. Để đối phó với những blogger và các mạng xã hội, chính quyền Việt Nam đã ra nghị định có hiệu lực hồi đầu tháng giêng năm ngoái, nhắm đến những đối tượng đó.