Ngư dân phát giác ‘đường ống khổng lồ’ ở đáy biển Vũng Áng
Nguoi-viet.com

VIỆT NAM – Chưa rõ phát giác vừa kể có liên quan đến tình trạng các loại cá tại vùng biển suốt từ Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị đến Thừa Thiên – Huế đồng loạt chết, nổi trắng biển hay không.

Viên chức ở Quảng Trị kiểm tra tình trạng cá chết, nổi trắng khu vực bờ biển Quảng Trị. (Hình: Thanh Niên)

Báo chí Việt Nam cho biết, mới đây, khi lặn xuống biển săn hải sản, ngư dân Nguyễn Xuân Thành, 36 tuổi, ngụ ở phường Kỳ Phương, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh đã tìm thấy một “đường ống khổng lồ” dài khoảng 1.5 cây số, đường kính khoảng 1.1 mét.

Theo ông Thành, đường ống này chạy từ Formosa Hà Tĩnh thuộc Khu Kinh tế Vũng Áng ra biển.

Formosa Hà Tĩnh là tên gọi dự án đầu tư của Tập Đoàn Formosa của Đài Loan tại Hà Tĩnh. Sau khi Formosa trình dự án đầu tư xây dựng nhà máy gang thép Formosa Hà Tĩnh, với tổng vốn đầu tư là $15 tỷ, tại khu kinh tế Vũng Áng, chính quyền Việt Nam đã quyết định giao cho tập đoàn này 2,000 héc ta đất và 1,200 héc ta mặt nước để làm cảng Sơn Dương.

Dự án vừa kể khiến 3,000 gia đình bị thu hồi đất, giải tòa nhà, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sinh kế của khoảng 20,000 người. Chưa kể có 15,000 ngôi mộ bị cải táng. 58 nhà thờ bị dỡ bỏ.

Chính quyền Việt Nam đã từng dành cho Tập Đoàn Formosa nhiều ưu đãi khi đầu tư Dự Án Formosa Hà Tĩnh: Cho thuê đất 70 năm nhưng từ năm thứ 16 mới phải trả tiền thuê đất. Chỉ tính thuế thu nhập doanh nghiệp khi có thu nhập chịu thuế và tỉ lệ chỉ là 10% thay vì phải 25% như thông lệ. Chưa kể khi có thu nhập chịu thuế còn được miễn nộp thuế thu nhập doanh nghiệp trong 4 năm và trong 9 năm sau đó được giảm 50% tính trên tổng số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp.

Dự Án Formosa Hà Tĩnh khởi công vào cuối năm 2012 và ngay sau đó trở thành túi chứa công nhân từ Trung Quốc sang Việt Nam làm việc.

Trong vài năm gần đây, bộ phận điều hành Formosa Hà Tĩnh liên tục đòi thêm nhiều ưu đãi khác. Ví dụ đề nghị cho phép lập “Đặc khu kinh tế gang thép Vũng Áng” với Ban Quản Lý “trực thuộc văn phòng chính phủ.” Đề nghị thiết lập cơ chế bảo hộ ngành thép. Ưu đãi cân đối ngoại tệ trong phạm vi hạng mục kinh doanh. Trực tiếp vay vốn từ các tổ chức tài chính nước ngoài. Miễn thu thuế khấu trừ tại nguồn. Miễn thuế nhập khẩu máy móc, thiết bị và nguyên vật liệu… Chưa kể bộ phận điều hành Formosa Hà Tĩnh còn đề nghị “được cắt đất để bán cho khoảng 15,000 nhân viên mà nếu tính cả thân nhân thì khoảng 60,000 người nhằm xây dựng một thị trấn…”

Cách nay vài ngày, sau khi xảy ra tình trạng các loại cá tại vùng biển suốt từ Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị đến Thừa Thiên – Huế đồng loạt chết, nổi trắng biển, nhiều người bày tỏ nghi ngờ đó là do Formosa Hà Tĩnh lén lút xả nước thải và chất thải ra biển song giới hữu trách tại Việt Nam bác bỏ giả thiết này vì “thiếu chứng cứ.” Cho đến nay, giới hữu trách tại Việt Nam chỉ khuyến cáo dân chúng không nên mua bán, ăn cá chết và tổ chức vớt, thiêu hủy cá chết để tránh tình trạng cá chết khiến vùng biển gần bờ của bốn tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế bị ô nhiễm. Trừ Quảng Trị loan báo đã vớt và tiêu hủy 30 tấn cá chết, ba tỉnh còn lại chưa công bố thống kê thiệt hại về nguồn lợi hải sản.

Trong khi giới hữu trách tại Việt Nam còn đang lúng túng trong việc xác định nguyên nhân thì phát giác của ngư dân Nguyễn Xuân Thành khiến nghi ngờ cá chết do Formosa Hà Tĩnh xả nước thải và chất thải ra biển trở thành mạnh mẽ hơn trước.

Ông Thành kể rằng “đường ống khổng lồ” mà ông đã thấy không đặt trên bề mặt đáy biển mà được che đậy bằng các bao cát và đá hộc. Ở điểm cách bờ khoảng 1.5 cây số, đường ống có đường kính 1.1 mét được tách ra thành ba đường ống nhỏ hơn, đường kính của mỗi đường ống nhỏ khoảng 40 centimeter.

Theo lời ông Thành thì nước được bơm rất mạnh từ trong lòng ống vào lòng biển và có màu vàng đục, sền sệt, nặng mùi. Ông Thành đã báo phát giác của ông cho Đồn Biên Phòng Đèo Ngang, thuộc Bộ Chỉ Huy Biên Phòng Hà Tĩnh.

Một viên trung tá là chỉ huy phó Đồn Biên Phòng Đèo Ngang cho biết, nơi này chưa làm gì cả vì cấp trên chưa chỉ đạo. Một viên vụ phó Vụ Nuôi-Trồng Thủy Sản thuộc Tổng Cục Thủy sản, Bộ Nông Nghiệp-Phát Triển Nông Thôn Việt Nam, xác nhận đã biết phát giác vừa kể nhưng cơ quan này cũng đang chờ chỉ đạo vì khu kinh tế Vũng Áng “có yếu tố nước ngoài” nên không thể đột ngột xông vào kiểm tra. (G.Đ.)  Xem thêm:

Có khó xác định nếu cá chết vì xả thải của Formosa? (RFA)