July 25, 2025
SIEM RIEP, Cambodia (NV) – Các cuộc đụng độ võ trang giữa Thái Lan và Cambodia tại các khu vực biên giới có tranh chấp xưa nay mau chóng làm tình hình dậy lên từ nhiều tháng qua ngày càng căng thẳng, theo AP hôm 25 Tháng Bảy.
Hoạt động giao tranh gồm có đấu súng, pháo kích và nã rocket, làm ít nhất 14 người ở Thái Lan và một người ở Cambodia thiệt mạng và hàng chục người bị thương, cũng như khiến hàng chục ngàn người gần biên giới phải tản cư. Thái Lan cũng phát động các đợt không kích nhắm vào Cambodia.
Một ngôi chùa Cambodia ở Oddar Meanchey trúng pháo kích Thái Lan ngày 25 Tháng Bảy. (Hình: AFP/Getty Images)
Từ lúc một binh sĩ Cambodia bị bắn chết vào Tháng Năm, đây là đợt đối đầu võ trang thứ hai và là tình trạng căng thẳng dồn dập diễn ra vài giờ sau khi bang giao giữa hai quốc gia suy sút do một binh sĩ Thái Lan bị thương vì giẫm phải mìn.
Quân đội Thái Lan công bố các đợt đụng độ tại các địa điểm dọc biên giới gần bốn tỉnh Thái Lan hôm Thứ Sáu, 25 Tháng Bảy.
Giao tranh dậy lên từ Tháng Năm sau khi lực lượng võ trang Thái Lan và Cambodia đấu súng trong một thời gian ngắn tại một vùng biên giới có tranh chấp tương đối nhỏ, trong đó quốc gia nào cũng tuyên bố chủ quyền lãnh thổ.
Vào thời điểm đó cả hai đều tuyên bố nổ súng để tự vệ và đã có một binh sĩ Cambodia tử trận.
Trong những diễn tiến tiếp theo, dẫu cả hai tuyên bố đồng ý làm cho tình hình bớt căng thẳng, nhưng chính quyền Cambodia và Thái Lan vẫn tiếp tục thực hiện hoặc đe dọa áp dụng các biện pháp trừng phạt, tức là không dùng tới võ lực, khiến tình thế không ngừng căng thẳng.
Thái Lan cũng đôn đốc thực hiện các quy định nghiêm ngặt tại vùng biên giới bằng cách chặn phần lớn cổng biên giới, ngoại trừ sinh viên, bệnh nhân và những người có nhu cầu cấp bách. Hôm Thứ Năm, chính quyền Thái Lan tuyên bố phong tỏa hoàn toàn biên giới.
Cambodia cũng cấm chiếu phim và chương trình truyền hình Thái Lan, ngừng nhập cảng nhiên liệu, trái cây và rau củ từ Thái Lan, đồng thời tẩy chay một số đường dây Internet quốc tế và nguồn cung ứng điện từ quốc gia lân bang.
Lòng ái quốc của cả hai quốc gia không ngừng làm tình hình thêm căng thẳng.
Bà Paetongtarn Shinawatra, thủ tướng Thái Lan, bị đình chức hôm 1 Tháng Bảy trong cuộc điều tra vi phạm đạo đức có thể xảy ra trong việc giải quyết tranh chấp biên giới sau khi một cuộc điện thoại giữa bà và một nhà lãnh đạo Cambodia cao cấp bị bại lộ.
Trong cuộc điện thoại hồi Tháng Sáu, bà Paetongtarn gọi ông Hun Sen, cựu thủ tướng Cambodia, là “chú” và lên án giới lãnh đạo quân đội Thái Lan, vốn bị các nhà phê bình coi là thiếu tôn trọng chủ quyền quốc gia.
Ông Hun Manet, con trai ông Hun Sen, kế nhiệm cha năm 2023 nhưng cựu thủ tướng vẫn đảm nhiệm chức vụ chủ tịch Thượng Viện. Ông Hun Sen là bạn cố tri của cha bà Paetongtarn, ông Thaksin Shinawatra, từng là thủ tướng được lòng dân nhưng gây chia rẽ. Nay hai bên trở nên xa cách vì tranh chấp biên giới.
Nội dung trong cuộc điện thoại làm dân chúng phẫn nộ và biểu tình tràn lan. Phe cánh do đảng Pheu Thai của bà Paetongtarn lãnh đạo cũng suy sút khi đồng minh lớn thứ hai, đảng Bhumjaithai, ngừng ủng hộ, vì bà Paetongtarn mềm mỏng với Cambodia.
Bà Paetongtarn đưa ra lời xin lỗi và lập luận rằng lời lẽ của bà trong cuộc điện thoại chỉ là một chiến thuật đàm phán. Đồng minh của bà Paetongtarn, ông Phumtham Wechayachai – cựu bộ trưởng Quốc Phòng – được bổ nhiệm làm quyền thủ tướng.
Tranh chấp biên giới là những vấn đề muôn thuở, làm hai quốc gia lân bang thường xuyên hiềm khích. Biên giới trên bộ giữa Thái Lan và Cambodia dài hơn 500 dặm (800 kilometer).
Các tuyên bố tranh chấp chủ yếu bắt nguồn từ một tấm địa đồ được vẽ dưới thời Pháp thuộc năm 1907 và được dùng để phân chia Cambodia và Thái Lan. Cambodia từng dùng tấm địa đồ này làm căn cứ để tuyên bố chủ quyền, còn Thái Lan thì lập luận rằng tấm địa đồ không chính xác.
Các đợt xung đột căng thẳng và kịch liệt nhất diễn ra xung quanh ngôi đền Preah Vihear có niên đại 1,000 năm.
Năm 1962, Tòa Án Công Lý Quốc Tế (ICJ) trao cho Cambodia chủ quyền tại khu vực đền thờ. Phán quyết này là một khúc mắc gây tranh cãi dai dẳng trong bang giao song phương. (TTHN) [qd]