PUEBLO, Colo.—Khi Colorado trở thành một trong những tiểu bang đầu tiên hợp pháp hóa cần sa giải trí, một ủy viên quận nhiệt tình ở đây đã nói rằng ông muốn Pueblo trở thành “Thung lũng cần sa Napa”.
Thành phố này tưởng tượng rằng vùng đồng bằng cao ngay phía đông dãy núi Rocky sẽ thu hút những người yêu cần sa từ khắp cả nước. Một lò mổ gia súc lớn đã đóng cửa nhiều năm trước, và một nhà máy thép đã sa thải công nhân. Sự bùng nổ cần sa sẽ mang lại việc làm mới và doanh thu thuế.
“Những con phố sẽ được lát bằng vàng,” Carole Poysti, người nuôi dê trong trang trại nhỏ của mình, nhớ lại. “Các trường tiểu học sẽ là những trường tuyệt vời nhất cả nước.”
Một ngày sau khi cần sa giải trí hợp pháp có mặt tại Pueblo vào năm 2014, 50 người đã cắm trại trước một trong những cửa hàng bán cần sa đầu tiên, chờ đợi cửa hàng mở cửa, tờ báo địa phương đưa tin. Một khách hàng gọi đó là Amsterdam mới. Hai cửa hàng duy nhất được cấp phép tại quận này đã thu về tổng cộng 1 triệu đô la doanh số trong tháng đầu tiên, gửi 56.000 đô la tiền thuế cho quận. “Chúng ta sẽ phải bán thêm cần sa”, giám đốc tài chính của quận đã thốt lên.
Một thập kỷ sau, giấc mơ của Pueblo đã tan thành mây khói. Một ngành công nghiệp bán lẻ, trồng trọt và chiết xuất dầu cần sa từng thịnh vượng—có hơn 200 doanh nghiệp như vậy trong quận vào năm 2017—đã sụp đổ. Chỉ còn lại 45 doanh nghiệp, theo hồ sơ của tiểu bang. Doanh thu thuế của quận liên quan đến cần sa đã giảm mạnh từ hơn 7,1 triệu đô la vào năm 2021 xuống còn 4,8 triệu đô la vào năm 2023.
Ngành công nghiệp bán lẻ, trồng trọt và chiết xuất dầu cần sa từng phát triển mạnh mẽ của quận này hiện đang bị thu hẹp vì hàng cần sa lậu thuế.
Không phải là lỗi ở những người đã ngừng sử dụng cần sa, ở Pueblo, nơi mùi cần sa tràn lan, hay trên toàn quốc. Theo một cuộc khảo sát thường niên do liên bang tài trợ , việc sử dụng hàng ngày của người lớn từ 35 đến 50 tuổi đang ở mức cao kỷ lục trên toàn quốc.
Tuy nhiên, ở Pueblo và những nơi khác, động lực thị trường (bất hợp pháp) đã làm tê liệt ngành công nghiệp cần sa hợp pháp. Ngay cả sau khi hợp pháp hóa, những người trồng và bán bất hợp pháp vẫn phát đạt ở những nơi như Pueblo, và năm ngoái họ chiếm khoảng 70% thị trường Hoa Kỳ, theo công ty nghiên cứu thị trường cần sa Whitney Economics. Những người buôn bán chợ đen này, không giống như những người được cấp phép, không phải chịu thuế hay thủ tục hành chính rườm rà.
Và khi ngày càng nhiều tiểu bang hợp pháp hóa việc bán cần sa giải trí, những nơi như Colorado không còn độc quền bán hàng nữa. Đơn giản là không có đủ khách hàng để hỗ trợ tất cả các cửa hàng hợp pháp. Trên toàn quốc, chỉ có 27% doanh nghiệp cần sa hợp pháp có lãi, giảm so với mức 42% vào năm 2022, theo Whitney. Quỹ giao dịch tích cực nhất theo dõi các công ty cần sa được giao dịch công khai gần đây đã đạt mức thấp kỷ lục. Đầu tư đã cạn kiệt và tái cấu trúc đang gia tăng .
Cảnh sát trưởng Pueblo Chris Noeller cho biết các vấn đề liên quan đến người bán chợ đen, bao gồm cả các băng đảng và du đảng, đã trở nên tồi tệ hơn kể từ khi hợp pháp hóa. Ông cho biết nhiều doanh nghiệp cần sa đã bị bỏ rơi hoặc thanh lý, và rất nhiều công việc tốt khác trong quận này loại bỏ những ứng viên sử dụng cần sa, ông cho biết.
Thành phố đang nỗ lực dọn dẹp các khu trại của người vô gia cư.
Colorado đánh thuế bán cần sa 15% và thuế tiêu thụ đặc biệt 15% đối với cần sa, và Quận Pueblo đánh thêm 5% thuế tiêu thụ đặc biệt và 6% thuế bán hàng. Các doanh nghiệp cần sa tại thành phố Pueblo phải trả thêm 10% thuế tiêu thụ đặc biệt, một trong những mức thuế cao nhất trong tiểu bang.
Caldwell cho biết thuế cao hơn có nghĩa là giá cao hơn và mất khách hàng vào tay thị trường bất hợp pháp. Ông nói: “Mỗi năm, tiểu bang lại thêm ngày càng nhiều quy định”.
Cơ quan thực thi pháp luật cần sa Colorado cho biết họ đang xem xét các đề xuất nhằm đơn giản hóa các quy định dành cho doanh nghiệp cần sa.
Kate Brophy đã bắt đầu kinh doanh trồng cần sa ở Quận Pueblo vào năm 2017. Cô cho biết cô đã bán sản phẩm của mình với giá bán buôn từ 1.800 đến 2.300 đô la một pound trong thời kỳ đại dịch, nhưng kể từ năm 2022, giá đã giảm xuống còn 230 đến 500 đô la một pound. Cô cho biết những người trồng cần sa lớn hơn với lượng lớn dự trữ cần sa đã tràn ngập thị trường khi họ nỗ lực xả kho hàng, họ vẫn có thể hòa vốn.
Trong khi đó, chi phí cho tiện ích, phân bón, đất và thuế vẫn không giảm, bà cho biết. “Chi phí trồng trọt đội lên, cao hơn giá trị hàng đang bán trên thị trường”, bà nói.
Bà cho biết, một khi các tiểu bang lân cận mở cửa trở lại, các công ty lớn nhất đã rời khỏi Pueblo. Tiệm Brophy và các đối tác của bà đã đóng cửa và đang cố gắng tránh bị tịch thu tài sản sau khi mất một vài triệu đô la, bà cho biết.
Donald Robinson, bên phải, cho biết anh ta đến Colorado từ tiểu bang Florida để mua và sử dụng cần sa.
Liệu có mối liên hệ giữa tình trạng vô gia cư và việc hợp pháp hóa cần sa ở Colorado hay không vẫn đang là chủ đề gây tranh cãi. Một nghiên cứu năm 2018 về hơn 500 tù nhân vô gia cư trong tiểu bang cho thấy khoảng một phần ba số người chuyển đến Colorado sau khi hợp pháp hóa vào năm 2012 cho biết cần sa hợp pháp là lý do hàng đầu khiến họ đến đây.
Mặc dù các cửa hàng cần sa được cấp phép không được phép bán cho bất kỳ ai dưới 21 tuổi, một số giáo viên ở Pueblo cho biết việc sử dụng lâu dài đã trở thành vấn đề lớn hơn đối với học sinh. “Chúng chỉ muốn trốn học ở nhà và hút cần sa trong tầng hầm của mình”, giáo viên toán trung học Rochelle Maes nói về những người sử dụng nhiều.
Là chủ doanh nghiệp thế hệ thứ ba, Gladney cho biết ông từ chối thuê bất kỳ ai mà ông nghi ngờ sử dụng cần sa . “Nếu bạn vận hành thiết bị hạng nặng, bạn không thể có nó”, ông nói.
Bác sĩ Karen Randall, người làm việc tại khoa cấp cứu, cho biết, mỗi ngày, bệnh nhân đến khoa cấp cứu của Trung tâm Y tế Parkview thuộc UCHealth ở Pueblo với các tình trạng do cần sa gây ra. Một số người bị loạn thần , một tình trạng phổ biến hơn trên toàn quốc kể từ khi hợp pháp hóa.
Việc hợp pháp hóa trùng hợp với sự gia tăng về hiệu lực của các sản phẩm cần sa được bán trên khắp cả nước. Hiện tại, tại Colorado, một số cư dân đang yêu cầu tiểu bang giới hạn hiệu lực của cần sa được bán ở đó.