Báo South China Morning Post ngày 5-6 dẫn lại một nghiên cứu trên tạp chí Khoa Học Và Công Nghệ Môi Trường (Environmental Science & Technology) cho biết Malaysia tiêu thụ trung bình 502,3mg hạt vi nhựa mỗi ngày/người. Trong đó hơn 50% lượng hạt vi nhựa tiêu thụ của nước này đến từ cá.
Theo nghiên cứu trên, Malaysia cũng được ghi nhận là một trong 10 quốc gia hít phải nhiều hạt vi nhựa nhất, ước tính khoảng 494.000 hạt vi nhựa mỗi ngày trên đầu người.
Cá và rác thải nhựa dưới biển. Nghiên cứu chỉ ra hơn 50% lượng hạt vi nhựa tiêu thụ của Malaysia đến từ cá – Ảnh: SCMP/SHUTTERSTOCK
Hạt vi nhựa là các hạt nhựa có kích thước nhỏ hơn 5mm, thường được tìm thấy trong môi trường nước ngọt và biển, sau đó được các sinh vật tiêu thụ. Con người khi ăn phải những sinh vật nhiễm hạt này sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Nghiên cứu này chỉ ra các nước như Indonesia, Malaysia, Philippines và Việt Nam đang đứng đầu về mức độ hấp thụ vi nhựa trên toàn cầu, bắt nguồn từ việc tiêu thụ nhiều hải sản.
Tác giả của nghiên cứu là ông Xiang Zhao, giáo sư tại Đại học Công nghệ Quốc phòng quốc gia Trung Quốc và ông Fengqi You, Giáo sư kỹ thuật hệ thống năng lượng tại Đại học Cornell, Mỹ cho biết sự phát triển công nghiệp đã khiến mức độ ô nhiễm nhựa ngày càng tăng.
Một nguồn vi nhựa chính trong thủy sản là chất thải nhựa từ các bãi chôn lấp hoặc bãi rác lộ thiên không được quản lý tốt.
Những hạt nhựa này có thể làm ô nhiễm hệ thống nước trong khi các hạt vi nhựa làm ô nhiễm môi trường nước ngọt và nước mặn. Sau đó chúng phân tán qua dòng nước hoặc truyền qua không khí và xâm nhập vào chuỗi thức ăn.
Theo kết quả nghiên cứu, sự hấp thụ hạt vi nhựa trong không khí và chế độ ăn uống tại các nước châu Á, châu Phi và châu Mỹ, bao gồm Trung Quốc và Mỹ tăng hơn 6 lần từ năm 1996 đến năm 2018.
Các nhà nghiên cứu nói rằng bằng việc loại bỏ 90% mảnh vụn nhựa dưới nước trên toàn cầu, làm cho mức hấp thụ hạt vi nhựa có thể giảm hơn 48% ở các quốc gia Đông Nam Á, nơi ghi nhận phần lớn sự hấp thụ vi nhựa thế giới.
Liệu hạt vi nhựa có ảnh hưởng đến sức khỏe con người?
Phtalate, một hóa chất sử dụng để làm dẻo nhựa, đã được chứng minh là làm tăng sự phát triển của các tế bào ung thư.
Có một thử nghiệm đánh giá tác động của hạt vi nhựa ở chuột được thực hiện gần đây cho thấy khi cho chuột ăn, các hạt vi nhựa tích lũy trong gan, thận và ruột làm tăng mức độ các chất oxy hóa trong gan. Chúng cũng khiến các phân tử gây độc cho não tăng lên.
Các vi phân tử bao gồm cả hạt vi nhựa có khả năng đi từ ruột vào máu cũng có khả năng di chuyển đến các cơ quan khác. Phân tử nhựa cũng đã được tìm thấy ở trong phổi người, 87% số người tham gia nghiên cứu có sợi nhựa trong phổi. Các nhà khoa học cho rằng hạt vi nhựa có trong không khí là nguyên nhân gây ra hiện tượng trên. Đã có nghiên cứu thực hiện trong ống nghiệm cho thấy những hạt vi nhựa trong không khí có thể làm cho tế bào phổi sản xuất các chất kháng viêm.
Một trong những thành phần thường thấy trong nhựa như hộp đựng hay bao bì nhựa là bisphenol A (BPA) có khả năng nhiễm vào thực phẩm. Nguy hiểm hơn, các nhà khoa học đã có bằng chứng cho thấy BPA có thể can thiệp vào sự sản sinh hormone sinh sản, đặc biệt là ở nữ giới.
Làm sao để hạn chế hấp thu hạt vi nhựa từ thực phẩm?
Mặc dù còn nhiều tranh cãi về những tác động của hạt vi nhựa lên cơ thể người thì chúng thực sự tồn tại trong rất nhiều nguồn thực phẩm khác nhau, đặc biệt là cá và động vật có vỏ.
Bạn có thể lựa chọn các thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng từ những nhà cung cấp uy tín để cảm thấy yên tâm hơn. Bạn cũng không cần phải cắt giảm toàn bộ những món ăn có nhiều nguy cơ nhiễm hạt vi nhựa, chỉ cần có một kế hoạch ăn uống hợp lý và chế độ sinh hoạt điều độ để tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể.
Hơn thế nữa, các phân tử nhựa có thể “rò rỉ’ từ bao bì, hộp nhựa dùng một lần vào thực phẩm. Do đó, bạn nên hạn chế sử dụng bao bì dùng một lần, vừa làm giảm lượng rác thải cho môi trường, vừa bảo vệ sức khỏe trong tương lai.