John Keilman, ngày 31-5-2023
Lo ngại về xung đột quân sự và lo lắng về an ninh ngày càng tăng khiến một số nhà sản xuất Mỹ đánh giá lại sự phụ thuộc của họ vào Trung Quốc .
Các nhà điều hành đang vạch ra các chuỗi cung ứng thay thế hoặc tạo ra các sản phẩm có thể được sản xuất ở nơi khác nếu hàng trăm nghìn nhà máy của Trung Quốc không thể tiếp cận được. Họ nói rằng viễn cảnh đó trở nên dễ hình dung hơn sau cuộc xâm lược Ukraine năm 2022 đã khiến các công ty cắt đứt quan hệ với Nga, đôi khi phải chịu những khoản lỗ lớn.
Các công ty Mỹ càng thêm lo lắng sau khi chính quyền Trung Quốc gần đây thẩm vấn các công nhân tại công ty tư vấn Bain & Co. có trụ sở tại Boston và đột kích các văn phòng ở Bắc Kinh của Mintz Group, một công ty thẩm định có trụ sở tại New York. Chính phủ cũng đã cấm các công ty lớn của Trung Quốc mua các sản phẩm do công ty bán dẫn Micron Technology của Mỹ sản xuất, với lý do rủi ro an ninh quốc gia.
Các công ty nước ngoài đã gặp vấn đề ở Trung Quốc trong nhiều năm, nhưng căng thẳng ngày càng tăng đã khiến các doanh nghiệp như Grey Duck Outdoor lo lắng . Nhà sản xuất tàu thủy có trụ sở tại Minnesota ký hợp đồng với các nhà máy Trung Quốc để sản xuất ván chèo, tận dụng chi phí thấp và hiệu quả của nước này.
Công nhân Vịt Xám – Grey Duck đang chuẩn bị nhựa thông để đóng xuồng. Công ty có được vật liệu làm xuồng từ các nhà cung cấp Hoa Kỳ.
Theo Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên Hợp Quốc, Trung Quốc chiếm 31% sản lượng sản xuất toàn cầu, gần gấp đôi tỷ lệ 17% của Mỹ. Đây cũng là một thị trường quan trọng đối với nhiều công ty Mỹ.
Một số giám đốc điều hành nói rằng lợi ích kinh doanh của Hoa Kỳ và Trung Quốc vẫn phù hợp. Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Elon Musk đã nói trong chuyến đi tới Trung Quốc vào tuần này rằng nền kinh tế của các quốc gia không nên bị tách rời . Giám đốc điều hành Apple Tim Cook cho biết trong chuyến thăm hồi tháng 3 rằng Apple và Trung Quốc đã giúp nhau phát triển trong những thập kỷ gần đây.
PPG , một công ty sơn và chất phủ có trụ sở tại Pittsburgh, có 15 nhà máy và khoảng 4.000 nhân viên tại Trung Quốc. Giám đốc điều hành Tim Knavish cho biết , hầu như tất cả các sản phẩm được sản xuất ở đó đều được sử dụng ở đó, đưa Trung Quốc vào top 3 quốc gia có doanh số bán PPG cao nhất .
Knavish cho biết PPG đang hết sức thận trọng với tài sản trí tuệ và dữ liệu của mình ở Trung Quốc. Luật gián điệp sửa đổi cho phép các nhà chức trách ở đó kiểm tra các cơ sở và thiết bị điện tử của công ty.
“Chúng tôi không vùi đầu vào cát ở đây,” anh nói. “Chúng tôi thấy những gì đang diễn ra, và đương nhiên nó rất đáng lo ngại đối với chúng tôi. Chúng tôi đang cực kỳ thận trọng đối với bất kỳ khoản đầu tư bổ sung nào mà chúng tôi thực hiện ở Trung Quốc.”
Dan Harris, luật sư tư vấn cho các công ty kinh doanh tại Trung Quốc, cho biết các giám đốc điều hành khác vẫn tỏ ra thờ ơ về khả năng bị chính quyền nhắm tới.
Ông nói: “Thật khó để quan tâm đến một cuộc đột kích vào Tập đoàn Mintz khi bạn có thể có các vật dụng được sản xuất tại Trung Quốc với giá thấp hơn 15% và bạn sẽ phải trả một khoản tiền lớn để chuyển đi.
Mintz cho biết công ty được cấp phép hoạt động tại Trung Quốc và tuân thủ luật pháp ở đó. Bain cho biết họ đang hợp tác với chính quyền Trung Quốc. Một đại diện của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, DC, cho biết các nhà chức trách đã thực hiện “các hành động thực thi pháp luật thông thường” nhằm bảo vệ an ninh quốc gia và lợi ích phát triển.
Ván chèo Grey Duck ở Minnesota.
… Harris nhìn thấy những điềm xấu khác, chẳng hạn như hệ thống tòa án mà theo ông ngày càng trở nên không thân thiện với các công ty Mỹ. Ông nói, một số doanh nghiệp đang lên kế hoạch rời đi, nhưng không tìm thấy sự dễ dàng tương đương với các cơ sở của họ ở Trung Quốc. Ví dụ, Việt Nam đã trở nên phổ biến đến mức khó tìm được không gian sản xuất, ông nói.
David Alexander của Baysource Global có trụ sở tại Florida, công ty kết nối các công ty Mỹ với các nhà sản xuất theo hợp đồng châu Á, cho biết họ vẫn duy trì “hoạt động kinh doanh như thường lệ ở cấp độ nhà máy” ở Trung Quốc, mặc dù các công ty muốn thành lập liên doanh mới hiện đang xem xét các điểm đến khác thay vì mặc định là Quốc gia.
Công ty sản xuất máy thở CorVent Medical phụ thuộc vào các nhà máy Trung Quốc để sản xuất tấm kim loại được đóng dấu, máy thổi siêu nhỏ và các thành phần khác đi vào sản phẩm của họ. Nhưng Giám đốc điều hành Richard Walsh cho biết quá trình đó không phải lúc nào cũng diễn ra suôn sẻ.
RESPOND-19 Máy thở từ CorVent Medical . Ảnh của CorVent
Ông nói, các bộ phận thay thế đôi khi lọt vào chuỗi cung ứng, đây là một vấn đề khi một sản phẩm cần sự cho phép của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ. CorVent đã từng nhận được 1.300 mặt nạ van túi không được FDA chấp thuận và do đó không thể sử dụng chúng. Công ty cuối cùng đã tặng chúng cho một nhóm cứu trợ Ukraine, Walsh nói.
Cơn đau đầu đó xuất phát từ chi phí tăng vọt và việc vận chuyển bị đình trệ trong thời gian tắc nghẽn liên quan đến Covid. CorVent đang mở nhà máy riêng ở Fargo, ND, để lắp ráp máy thở, nhưng với 60% đến 70% linh kiện đến từ Trung Quốc, Walsh cho biết có thể sẽ mất nhiều năm để chuyển sang các nguồn trong nước.
CorVent đang cố gắng lắp ráp chuỗi cung ứng đó với sự trợ giúp từ Reshoring Initiative, một tổ chức phi lợi nhuận ủng hộ việc quay trở lại các công việc sản xuất của Hoa Kỳ. Công ty đang chuẩn bị cho mức giá cao hơn và dịch vụ chậm hơn so với những gì họ nhận được ở Trung Quốc, nhưng Walsh cho biết các thiết bị y tế như máy thở quá quan trọng để có thể bị cắt bỏ bởi mối đe dọa chiến tranh hoặc lệnh cấm vận thương mại.
Walsh nói: “Chúng ta càng nhanh chóng thoát khỏi các bộ phận của Trung Quốc thì tất cả chúng ta sẽ càng an toàn hơn.