Ba’o Nguoi-Viet

August 24, 2025

Trúc Phương

Ngày 19 Tháng Tám, trên trang Facebook cá nhân, ông Nguyễn Đình Bin, cựu thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại Giao Việt Nam, một lần nữa nhắc lại việc cần phải hỏa táng thi hài ông Hồ Chí Minh. Trong thực tế, cái gọi là “di thể” hoặc “thi hài” không hề tồn tại. Những gì được thấy trong lăng Lenin, Mao Trạch Đông, Hồ Chí Minh, hay Kim Nhật Thành chỉ là những phần rất ít còn sót lại của một thi thể và được chắp vá chằng chịt để tạo nên hình tượng giống thật nhằm phục vụ mục đích tuyên truyền.

Tổng Thống Emmanuel Macron của Pháp đặt vòng hoa tại lăng ông Hồ Chí Minh hôm 26 Tháng Năm. (Hình minh họa: Ludovic Marin/AFP via Getty Images)

Muốn… “đầu thai” cũng không thể!

Nằm đó, trong lăng, những Lenin, Mao Trạch Đông, Hồ Chí Minh, hay Kim Nhật Thành trở thành biểu tượng bất tử của chế độ. Xác không còn là… “xác” theo nghĩa đen của từ này mà trở thành công cụ tuyên truyền, tạo cảm giác rằng lãnh tụ “vẫn sống,” và người dân bị buộc phải chiêm ngưỡng như thần như thánh. Xác lãnh tụ trở thành công cụ kiểm soát ký ức và lịch sử. Bằng cách duy trì sự “hiện diện” của người quá cố, chế độ định hình cách thế hệ sau nhìn nhận về lãnh tụ, nhấn mạnh sự trường tồn của tư tưởng lãnh tụ, tạo ra một dạng tín ngưỡng dân gian.

Điều mâu thuẫn trớ trêu nhất là trong khi cố “bảo quản” di thể lẫn di sản của “Người,” hậu thế của “Người” lại cực kỳ tàn bạo trong việc đối xử với xác của “Người.” Bằng nhiều kỹ thuật “hành xác,” vật lên vật xuống, nhào nặn, tiêm chích đủ kiểu với vô vàn phương pháp can thiệp trong quá trình bảo quản, người ta đã làm điều mà tâm linh người Á Đông luôn kiêng kỵ: Tránh tối đa việc đụng đến thi thể người quá cố. “Người” đã không thể yên nghỉ nơi “chín suối.” Trong Phật Giáo hay nhiều tín ngưỡng truyền thống, việc “hành xác” người chết có thể bị coi là ngăn cản luân hồi, hay nói theo ngôn ngữ bình dân là “chết không đầu thai.”

Việc giữ lại xác của những Lenin, Mao Trạch Đông, Hồ Chí Minh, hay Kim Nhật Thành không phải là cách ướp xác như Ai Cập cổ đại. Trong trường hợp đang nói, việc giữ lại xác được thực hiện theo cách sao cho toàn bộ thi thể phải “nguyên vẹn,” chứ không phải là cái xác khô, với hình dong và nhất là khuôn mặt phải nguyên vẹn y như lúc sinh tiền. Để làm được điều đó, gần như toàn bộ thi thể phải bị phá tan nát, theo cách rất man rợ và rùng rợn.

Thi thể Lenin, Mao, Hồ… đã “bị” làm gì?

Trong trường hợp Lenin, nhóm chuyên gia giải phẫu và nhà sinh hóa trực thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Khoa Học và Phương Pháp Giảng Dạy Công Nghệ Sinh Hóa Moscow được giao nhiệm vụ bảo quản thi thể “Người.” Từ thập niên 1920 cho đến 1991, việc bảo quản thi hài Lenin là ưu tiên khoa học hàng đầu của Liên Xô. Ông Alexei Yurchak, giáo sư nhân chủng học đại học UC Berkeley, Hoa Kỳ, đã viết nhiều về quy trình này trong đó có công trình nghiên cứu “Bodies of Lenin: The hidden science of communist sovereignty” phát hành năm 2015 (nguồn: “How the quest to preserve Lenin’s body helps the living,” PBS).

Dù gia đình và vợ Lenin (bà Nadezhda Krupskaya) muốn an táng ông nhưng lãnh tụ Joseph Stalin quyết định xây lăng mộ và giữ lại vĩnh viễn thi thể Lenin. Tháng Ba, 1924, Bác Sĩ Vladimir Vorob’ev và nhà sinh hóa Boris Zbarskii thuộc Viện Y Moscow được yêu cầu áp dụng phương pháp ướp xác của họ cho thi thể Lenin. Tháng Bảy, họ báo cáo rằng thi thể có thể giữ nguyên trạng vô thời hạn, miễn là được tái ướp và chăm sóc định kỳ. Tuy nhiên, toàn bộ hệ thống động mạch và tĩnh mạch của thi thể phải bị tách cắt bỏ. Tất cả những gì còn sót lại của cơ thể Lenin là bộ xương, da, mô cơ và “hình dáng” bên ngoài. Toàn bộ nội tạng và não cũng bị lấy ra.

Do không thể tiêm hóa chất qua mạch máu như thông thường, người ta sử dụng kỹ thuật vi tiêm (micro-injection) để bơm dung dịch bảo quản vào từng phần cơ thể. Nhóm kỹ thuật cũng phát minh bộ đồ cao su hai lớp phủ lên thi thể để duy trì lớp dung dịch hóa chất lưu thông bên dưới. Bộ vest đen như thấy hiện nay mà ông Lenin “mặc” là nhằm phủ che lên bộ đồ cao su đó. Hai năm một lần, toàn bộ thi hài được tái ướp bằng cách ngâm trong nhiều dung dịch khác nhau: glycerol, formaldehyde, potassium acetate, alcohol, hydrogen peroxide, acetic acid, và acetic sodium. Mỗi lần ngâm kéo dài khoảng sáu tuần.

Thi hài Lenin luôn được theo dõi để phát hiện và xử lý ngay lập tức các dấu hiệu xuống cấp. Đặc biệt diện mạo bên ngoài. Theo Giáo Sư Alexei Yurchak, “Lenin” hiện được gắn lông mi giả. Mũi, khuôn mặt, hốc mắt, và nhiều phần khác cũng được “tạo hình lại” bằng hỗn hợp paraffin, glycerin và carotene… Nói cách khác, có thể thấy rằng “người nằm đó” có vẻ là… Lenin nhưng chẳng phải là “nguyên bản” Lenin.

Tất cả là “đồ giả”

Tương tự là trường hợp Mao Trạch Đông. Bản thân ông Mao từng yêu cầu được hỏa táng sau khi chết, nhưng Bộ Chính Trị Đảng Cộng Sản Trung Quốc, đặc biệt bà vợ Giang Thanh của ông, quyết định rằng ông Mao phải tiếp tục “sống mãi.” Trong bài báo “Preserving Chairman Mao: embalming a body to maintain a legacy” tờ The Guardian cho biết, trước khi xác Mao trương sình phân hủy, ông Tạ Phiêu (Xie Piao), một viên chức phụ trách dự án thử nghiệm làm mát bằng nhiệt điện, bị triệu tập giữa đêm và được giao nhiệm vụ làm lạnh thi thể Mao.

Khi đến Đại Lễ Đường Nhân Dân, ông Tạ Phiêu thấy thi thể “người cầm lái vĩ đại” nằm trong một quan tài gỗ trong căn phòng nóng rực vì ánh đèn điện. Nhóm ông Tạ Phiêu tìm cách đưa nhiệt độ phòng xuống còn 4-5 độ C. Họ không được phép làm đông lạnh thi thể. Chỉ trong vài giờ, khí nitơ bao quanh thi thể được làm lạnh xuống 8 độ C.

Tám ngày sau khi kết thúc công việc ở Đại Lễ Đường, ông Tạ được yêu cầu rời đi. Ông không biết nhiều về việc ướp xác, trong đó có việc hút sạch dịch trong cơ thể rồi bơm formaldehyde vào. Sau này, trong hồi ký, ông Lý Chí Thỏa (Li Zhisui), bác sĩ riêng của ông Mao, kể rằng, khi bơm formaldehyde vào, đầu của ông Mao “sưng phù lên như trái banh.” Cần nói thêm, Tháng Tám, 2016, khi tạp chí trí thức tự do Viêm Hoàng Xuân Thu (Yanhuang Chunqiu) đăng bài thuật những gì ông Tạ Phiêu kể, họ liền bị đóng cửa.

Bất luận phương pháp gì, để giữ xác “tươi mới,” và trông “Người như đang ngủ,” thật ra chỉ bộ xương là phần duy nhất còn thuộc về xác của “Người.” Mắt giả, lông mi giả, móng tay móng chân giả, tóc cũng giả tất… Thậm chí da cũng giả vì không có da thật nào có thể tồn tại vĩnh viễn, bất luận nó được ngâm trong dung dịch bảo quản. Hơn nữa, sau nhiều lần thi thể bị lật qua lật lại trong quá trình thực hiện ngâm dung dịch, da bị bong tróc gần như hoàn toàn. “Người” nào cũng thế cả – từ Lenin đến Kim Nhật Thành (Kim Il-sung), Kim Chính Nhật (Kim Jong-il); từ Mao Trạch Đông đến Hồ Chí Minh…

Để lại, để làm gì?

Hồ Chí Minh chỉ khác những người kia là… “lận đận” hơn nhiều. Sau khi chết, Hồ Chí Minh còn trải qua nhiều “kiếp nạn.” Như được thuật trong bài “50 năm gìn giữ thi hài Bác Hồ và những chuyện bây giờ mới được kể” (báo Tuổi Trẻ), thì “trong sáu năm kể từ khi Người qua đời năm 1969 đến 1975, thi hài của Chủ Tịch Hồ Chí Minh được di chuyển tổng cộng sáu lần do nhiều nguyên nhân, điều kiện khác nhau…” Theo đúng nghĩa đen, Hồ Chí Minh khi chết cũng không yên, dù những ngày trước khi chết, ông bị “hành” lên “hạ” xuống liên tục, bị “phong tỏa” quyền lực, trở thành lãnh tụ bù nhìn trước sự thao túng của bộ đôi Lê Duẩn và Lê Đức Thọ.

Bất luận thi thể trong Lăng Hồ Chí Minh có là tượng sáp hay không, và dĩ nhiên là… “không” (như được khẳng định trong bài báo “Lời giải cho thắc mắc ‘thi hài Bác’ là thật hay tượng sáp,” báo Pháp Luật Việt Nam) thì chắc chắn cái gọi là thi thể Hồ Chí Minh, tương tự Mao hoặc Lenin, đã không còn lại nhiều vết tích DNA của “nguyên bản” Hồ Chí Minh. Xác của ông chẳng khác gì là hình người “nhân tạo.” Hơn nữa, phương pháp ướp xác tất cả họ, về căn bản, đều giống nhau, đều xuất phát từ “lò” Liên Xô.

“Về cơ bản, nguyên tắc ướp xác giống như ngâm thực phẩm. Để bảo quản lâu dài, người ta cần tạo ra môi trường vô trùng,” theo Giáo Sư Sue Black thuộc Trung Tâm Giải Phẫu và Nhận Dạng Con Người, đại học University of Dundee, Anh (Nguồn: “Who, What, Why: How do you embalm a leader?” BBC), người ta phải thay đổi hoàn toàn thành phần hóa học của mô và loại bỏ mọi vi khuẩn, để nấm mốc không thể phát triển. Một lượng lớn cồn, glycerol (giúp cơ thể không bị mất nước) và formalin (hóa chất giúp diệt vi sinh vật) được bơm vào cơ thể. Người ta thậm chí pha sắc hồng (pinkish tint) vào formalin để cơ thể có màu “tươi tự nhiên,” rồi còn cấy tóc, gắn mi…

Dù thế nào, những Vladimir Lenin, Mao Trạch Đông, Hồ Chí Minh, Kim Nhật Thành… cũng gần như rất giống nhau. Họ là lãnh tụ sống mãi với lịch sử của đảng họ nhưng họ là những kẻ tội đồ dân tộc đối với không ít người dân của họ.

Mặt trái của sự bất tử hóa ký ức Mao hay bất tử hóa ký ức Hồ Chí Minh, hóa ra, một cách ngoài ý muốn, lại đồng nghĩa với việc những gì họ mang đến cho dân tộc họ vẫn tiếp tục được nhắc nhớ, bằng cái nhìn gay gắt và đầy phán xét. Chẳng có nhân vật lịch sử nào không được hậu thế đánh giá lại. Thi thể trong lồng kính không biết nói và không thể biện hộ cho tội ác của mình, nhưng, càng chậm chôn cái xác giả của họ thì tội ác thật của họ sẽ còn tiếp tục “tươi mới” với thời gian. [đ.d.]

Lm. Minh Anh, Tgp. Huế

“Chúc anh em được ân sủng và bình an!”.

Hải ly, động vật có vú, sống lưỡng cư – nửa nước nửa cạn – có tài đắp đập, tạo những con đê kiên cố khống chế mực nước. Nguyên liệu là cành cây và sỏi đá; chỗ có kẽ hở, hải ly dùng đuôi đập nát đất rồi trát kín. Những con đê này thường rất kiên cố, 5-6 người có thể đi qua mà không sập; đôi khi, những đập chắn của hải ly dài hơn cả 100 mét.

Kính thưa Anh Chị em,

Lời Chúa hôm nay không nói đến việc đóng mở ‘đê điều’ của hải ly, nhưng nói đến việc ‘mở trời’ hay ‘khép trời’ của con người. Việc ‘mở đóng’ cửa thiên đàng – một phần – tuỳ thuộc việc chúng ta ‘đóng’ hay ‘mở’ những dòng chảy ân sủng và bình an của Chúa!

Khởi đầu thư Thessalonica, Phaolô viết, “Chúc anh em được ân sủng và bình an!”; tiếp đến, Phaolô dâng lời tạ ơn về những việc làm vì lòng tin, những nỗi khó nhọc vì lòng mến, và những gì kiên nhẫn họ chịu đựng. “Người ta nhận ra một cộng đoàn sống động ở chỗ họ không giữ lại cho mình, nhưng để tình yêu Chúa tuôn chảy như dòng sông!” – Jean Vanier. Đó là một giáo đoàn đã ‘mở’ cho dòng chảy ân điển Chúa trào tràn không chỉ trên họ, nhưng trên cả các giáo đoàn non trẻ khác, vì “Chúa mến chuộng dân Người!” – Thánh Vịnh đáp ca.

Tương phản với các tín hữu tốt lành của Phaolô là những lãnh đạo không mấy tốt lành thời Chúa Giêsu. Ngài gọi họ là những kẻ ‘đóng trời’, khiến ân sủng và bình an của Chúa tắc nghẽn không chỉ với họ mà còn với những người khác. Họ khác nào những con hải ly ngăn chận suối ân phúc, “Khốn cho các người!”; “Các người khoá cửa Nước Trời không cho thiên hạ vào! Chính các người không vào, mà những kẻ muốn vào, các người cũng không để họ vào!”. “Kẻ giả hình khoá cửa trời đối với tha nhân bằng sự thánh thiện giả hiệu của mình!” – Fulton Sheen.

Sao Chúa Giêsu nặng lời đến thế? Ngài nặng lời, vì họ nhân danh Thiên Chúa mà lôi kéo người khác đi vào con đường lầm lạc; không nhận biết Ngài, chối nhận Ngài, họ còn làm cho những người khác mê lầm. “Con người làm ác hăng hái nhất khi nhân danh Thiên Chúa!” – Blaise Pascal. Vậy mà những lời quở trách của Chúa Giêsu không hàm ý một sự tức giận; đúng hơn, đầy xót thương và đợi chờ. Ngài hy vọng sự thật trần trụi này sẽ chìm sâu vào trong, giúp họ ăn năn; nhờ đó, ân sủng và bình an của Chúa lại có thể đổ xuống trên họ và qua họ, đến với người khác.

Anh Chị em,

“Chúc anh em được ân sủng và bình an!”. Ước gì bạn và tôi trở nên những máng tuôn chảy ân sủng cho mình và cho tha nhân; mở ra niềm vui, hạnh phúc, hy vọng… bắt đầu với những người gần nhất trong gia đình, trong cộng đoàn. Và khi nhìn lại, chúng ta không ngại thống hối ăn năn vì không ít lần, chúng ta đã hành động như loài hải ly đóng đập; để từ nay, quyết tâm đứng lên, cởi mở cho dòng ân sủng của Chúa tự do tuôn chảy qua cuộc đời mình và đến muôn người. “Chỉ con tim biết sám hối mới trở nên chiếc máng thông ơn để ân sủng tuôn chảy tự do!” – Henri Nouwen.

Chúng ta có thể cầu nguyện,

“Lạy Chúa, cho con xác tín, chỉ khi con tim sám hối, nó mới trở nên máng chảy để ân sủng Chúa tự do tuôn trào!”, Amen.

(Lm. Minh Anh, Tgp. Huế) 

*************************************

Lời Chúa Thứ Hai Tuần XXI Thường Niên, Năm Lẻ

Khốn cho các người, những kẻ dẫn đường mù quáng !

✠Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Mát-thêu.     Mt 23,13.15-22

13 Khi ấy, Đức Giê-su nói với các kinh sư và những người Pha-ri-sêu rằng : “Khốn cho các người, hỡi các kinh sư và người Pha-ri-sêu đạo đức giả ! Các người khoá cửa Nước Trời không cho thiên hạ vào ! Chính các người không vào, mà những kẻ muốn vào, các người cũng không để họ vào.

15 “Khốn cho các người, hỡi các kinh sư và người Pha-ri-sêu đạo đức giả ! Các người rảo khắp biển cả đất liền để rủ cho được một người theo đạo ; nhưng khi họ theo rồi, các người lại làm cho họ đáng xuống hoả ngục gấp đôi các người.

16 “Khốn cho các người, những kẻ dẫn đường mù quáng ! Các người bảo : ‘Ai chỉ Đền Thờ mà thề, thì có thề cũng như không ; còn ai chỉ vàng trong Đền Thờ mà thề, thì bị ràng buộc.’ 17 Đồ ngu si mù quáng ! Thế thì vàng hay Đền Thờ là nơi làm cho vàng nên của thánh, cái nào trọng hơn ? 18 Các người còn nói : ‘Ai chỉ bàn thờ mà thề, thì có thề cũng như không ; nhưng ai chỉ lễ vật trên bàn thờ mà thề, thì bị ràng buộc.’ 19 Đồ mù quáng ! Thế thì lễ vật hay bàn thờ là nơi làm cho lễ vật nên của thánh, cái nào trọng hơn ? 20 Vậy ai chỉ bàn thờ mà thề, là chỉ bàn thờ và mọi sự trên bàn thờ mà thề. 21 Và ai chỉ Đền Thờ mà thề, là chỉ Đền Thờ và Đấng ngự ở đó mà thề. 22 Và ai chỉ trời mà thề, là chỉ ngai Thiên Chúa và cả Thiên Chúa ngự trên đó mà thề.”

Rev. Ron Rolheiser, OMI

 Bạn sẽ làm gì khi một vết thương hay một mất mát khiến bạn tuyệt vọng đến tê liệt, và không có điều gì bạn có thể làm để thay đổi tình huống ấy?

 Bạn sẽ nói gì hay làm gì khi cố gắng an ủi một người đang bị tê liệt vì đau buồn?

Chẳng hạn, bạn sẽ nói gì với ai đó đang túc trực bên giường bệnh của người thân sắp qua đời khi tuổi đời còn quá trẻ?  Bạn sẽ nói gì với một người vừa mất người thân vì tự tử?

 Bạn sẽ làm gì hay nói gì khi bản thân hoàn toàn bất lực trong việc sửa chữa một tình huống đã đổ vỡ?

 Nhà thơ Rainer Maria Rilke từng nhận được một bức thư từ một người đàn ông vừa mất người thân, đang chiến đấu với tuyệt vọng, và tuyệt vọng tìm kiếm điều gì đó để trái tim mình khỏi tan vỡ.

 Rilke đã gửi lại cho ông những lời này: “Đừng sợ đau khổ — hãy lấy nỗi nặng trĩu trong lòng bạn mà trao lại cho sức nặng của trái đất; núi non thì nặng, đại dương cũng nặng.” (Sonnets to Orpheus).  Những lời này như vang vọng lời trong Sách Ai Ca (3,29), nơi tác giả linh hứng viết: “Có lúc tất cả những gì ta có thể làm là úp miệng mình xuống bụi đất mà chờ đợi.”

 Đúng vậy, đôi khi tất cả những gì ta có thể làm là úp miệng mình xuống đất mà chờ đợi.  Đôi khi, ta cần trao trả nỗi đau trĩu nặng của mình cho chính mặt đất.

 Thật kỳ lạ, chúng ta có thể chấp nhận những lời mời gọi này – và sự kiên nhẫn mà chúng đòi hỏi – khi nỗi đau chúng ta chịu là thể lý, chứ không phải tinh thần hay tâm lý.  Thí dụ, nếu bị tai nạn và gãy chân nặng, ta sẽ đành chấp nhận, dù khó chịu đến đâu, rằng mình sẽ phải nằm một chỗ trong vài tuần hay vài tháng, và chẳng có cách nào khác ngoài việc để thời gian và tự nhiên chữa lành.  Nhưng thật đáng tiếc là chúng ta không thường áp dụng được sự chấp nhận đó khi vết thương là trong tâm hồn.  Khi trái tim tan vỡ, chúng ta muốn có giải pháp ngay tức thì.  Ta không muốn con tim mình phải “chống nạng” hay “ngồi xe lăn” suốt nhiều tuần hay nhiều tháng.

 Dĩ nhiên, không phải mất mát nào hay nỗi đau nào cũng giống nhau.  Có những mất mát tuy đau đớn nhưng không khiến ta hoàn toàn tê liệt, vì trong đó đã có sẵn yếu tố của sự an ủi và chữa lành.  Chúng ta từng trải qua điều này khi dự tang lễ của một người thân yêu đã sống và ra đi trong bình an – dù đau lòng, sâu thẳm trong tâm hồn, ta vẫn cảm thấy sự thanh thản nào đó trong chia ly.

 Nhưng cũng có những mất mát mà trong một khoảng thời gian sau đó, không có lời an ủi nào – dù là lời đầy đức tin – có thể xoa dịu được nỗi đắng cay và đau đớn trong tim.  Chẳng hạn, tôi đã từng thấy điều này tại tang lễ của những người qua đời vì tự tử.  Trong giây phút tột cùng của đau thương, không có lời nào – dù đúng đắn, dù đầy niềm tin – có thể vực dậy trái tim tan vỡ của những người ở lại.

 Tôi nhớ một tang lễ mà tôi từng tham dự vài năm trước.  Người phụ nữ mà chúng tôi tiễn đưa vừa qua đời vì ung thư, còn khá trẻ, mới ngoài năm mươi.  Chồng cô, dĩ nhiên, vô cùng đau đớn.  Tại buổi tiếp khách sau Thánh lễ, một người bạn thân cố gắng an ủi anh bằng cách nói: “Cô ấy đang ở với Chúa, ở một nơi tốt đẹp hơn.”  Dù là một người có đức tin, và vừa bước ra khỏi nhà thờ nơi niềm tin ấy được cử hành cách công khai, anh chỉ đáp lại: “Tôi biết anh có ý tốt; nhưng đó là điều cuối cùng tôi muốn nghe hôm nay.”

 Những lời nói đầy đức tin mà chúng ta trao nhau trong lúc tang thương là những lời chân thật.  Người phụ nữ ấy, chắc chắn, đang ở một nơi tốt đẹp hơn.  Nhưng trong khoảnh khắc đau buồn tột cùng, những lời ấy không mang lại hiệu quả cảm xúc hay tâm lý như ta mong.

 Vậy, trong những hoàn cảnh như thế, chúng ta có thể trao nhau điều gì?  Người khác có thể trao gì cho ta khi chúng ta tê liệt vì đau buồn?

 Ta có thể trao cho nhau chính sự bất lực của mình – sự thinh lặng, sự không thể làm gì hay nói gì có thể cất đi nỗi nặng trĩu.  Và có lẽ không điều gì có sức an ủi hơn trong những thảm kịch ngoài sự cảm thông phát xuất từ chính sự bất lực chung ấy.  Ta vẫn có thể thầm thĩ những lời của đức tin, nhưng cũng cần chấp nhận rằng hoa trái từ những lời ấy chỉ chín muồi sau này.

 Khi ta hiện diện với nhau trong thinh lặng, trong sự bất lực trước nỗi đau, chính sự hiện diện ấy đang nói lên điều mà cả Sách Ai Ca lẫn nhà thơ Rilke đã nói: Đôi khi tất cả những gì ta có thể làm là úp miệng mình xuống đất mà chờ đợi – và bằng cách đó, ta đang trao lại sức nặng của mình cho trái đất.  Một cách nghịch lý, chính việc chấp nhận nỗi nặng ấy lại có thể là điều duy nhất nâng đỡ được tâm hồn ta.

 Rev. Ron Rolheiser, OMI

 From: Langthangchieutim

Thao Teresa

Bắc Triều Tiên là quốc gia duy nhất trên thế giới hiện nay cấm công dân rời khỏi đất nước mà không có sự cho phép trước từ nhà nước, và hành động này bị coi là phản quốc. Nếu bị bắt, người đó có thể bị phạt tù dài hạn trong trại lao động khổ sai hoặc thậm chí bị tử hình. Việc di chuyển trong nội bộ Bắc Triều Tiên cũng khó khăn và bị kiểm soát chặt chẽ, cần giấy phép chính thức để đi từ tỉnh này sang tỉnh khác. Bắc Triều Tiên được hầu hết các tổ chức trên thế giới coi là có hồ sơ nhân quyền tồi tệ nhất, không có quốc gia nào sánh bằng. Tất cả nam giới phải phục vụ ít nhất 10 năm trong quân đội, tự do ngôn luận không tồn tại, và mọi phương tiện truyền thông đều do nhà nước sở hữu. Theo Amnesty International, năm 2017, khoảng 200.000 tù nhân chính trị bị giam trong các trại, thường chịu lao động nô lệ, tra tấn và xử tử không qua xét xử. Ngoài ra, còn có các tù nhân vì tội không liên quan đến chính trị. Một người có thể bị tù chung thân chỉ vì liên quan đến người phạm tội, như trường hợp một đứa trẻ 2 tuổi bị kết án tù chung thân năm 2009 vì cha mẹ sở hữu một cuốn Kinh Thánh nhập lậu.

Mọi phương tiện truyền thông và nội dung nước ngoài bị cấm hàng thập kỷ, với hình phạt từ tù chung thân đến tử hình cho những ai bị bắt quả tang buôn lậu, phân phối hoặc tiêu thụ. Bắc Triều Tiên là một trong bốn quốc gia còn duy trì hành quyết công khai, cùng với Iran, Ả Rập Saudi và Somalia. Người nước ngoài rất khó được phép vào nước này, và khi được phép, họ bị giám sát chặt chẽ và chỉ được tham quan theo lộ trình do chế độ sắp đặt. Đôi khi, người nước ngoài vi phạm luật tùy tiện của chế độ còn bị giết, như trường hợp Otto Warmbier, một người Mỹ bị bắt năm 2016 vì cố lấy trộm áp phích tuyên truyền, bị kết án 15 năm lao động khổ sai, và được thả về Mỹ trong tình trạng hôn mê, qua đời ngay sau đó.

Do đó, Bắc Triều Tiên được coi là quốc gia cô lập và bí mật nhất thế giới hiện nay, khó khăn nhất để đưa người hay vật vào hoặc ra. Địa hình đặc biệt của Bắc Triều Tiên, với biển Nhật Bản và Hoàng Hải ở phía đông và tây, khiến việc vượt biên qua biển gần như không thể do thiếu thuyền và hải quân tuần tra liên tục. Biên giới phía nam với Hàn Quốc, khu phi quân sự (DMZ), là biên giới quân sự hóa nặng nề nhất thế giới, với hàng chục ngàn binh sĩ, hàng rào, dây thép gai và khoảng 2 triệu mìn. Lệnh bắn chết được áp dụng cho bất kỳ ai cố vượt biên. Với 750.000 binh sĩ Bắc Triều Tiên và 450.000 binh sĩ Hàn Quốc cùng 20.000 lính Mỹ gần biên giới, việc vượt qua DMZ để đến Hàn Quốc cực kỳ nguy hiểm.

Lịch sử cho thấy, con đường dễ hơn nhưng vẫn rất khó là vượt biên phía bắc vào Trung Quốc hoặc Nga. Biên giới với Trung Quốc dài hơn 1.300 km, đi qua sông Áp Lục và Đồ Môn, qua núi và rừng thưa thớt dân cư, trước đây tương đối dễ thâm nhập. Vào mùa đông, sông đóng băng, hoặc mùa hè, mực nước thấp, giúp người đào tẩu và buôn lậu dễ dàng vượt qua. Tuy nhiên, cả Trung Quốc và Nga đều có hiệp định dẫn độ với Bắc Triều Tiên, coi người đào tẩu là nhập cư bất hợp pháp và trục xuất về, nơi họ đối mặt với tù đày hoặc tử hình. Vì vậy, mục tiêu của người đào tẩu là đến các nước an toàn như Mông Cổ, Thái Lan hoặc Việt Nam, nơi họ sẽ được trục xuất đến Hàn Quốc, quốc gia coi tất cả người Triều Tiên là công dân của mình.

Từ những năm 1990, sau khi Liên Xô sụp đổ, kinh tế Bắc Triều Tiên suy sụp, nạn đói nghiêm trọng từ 1994-1998 khiến hàng trăm ngàn đến hàng triệu người chết. Điều này dẫn đến làn sóng đào tẩu tăng vọt, chủ yếu qua biên giới phía bắc vào Trung Quốc, rồi đến Thái Lan, Việt Nam hoặc Mông Cổ. Đỉnh điểm năm 2009, 2.914 người đào tẩu thành công đến Hàn Quốc. Tuy nhiên, sau khi Kim Jong-un lên nắm quyền năm 2011, ông siết chặt kiểm soát biên giới và buôn lậu. Thiết bị gây nhiễu tín hiệu, hàng rào, và tuần tra tăng cường ở biên giới phía bắc. Trung Quốc cũng tăng cường giám sát với hơn 620 triệu camera vào năm 2020, khiến việc đào tẩu qua Trung Quốc nguy hiểm hơn. Giá dịch vụ của các “môi giới” giúp đào tẩu tăng từ 2.000 USD năm 2007 lên 21.000 USD năm 2021.

Từ năm 2020, Bắc Triều Tiên đóng cửa hoàn toàn biên giới vì Covid-19, hủy mọi chuyến bay quốc tế và gần như toàn bộ thương mại. Với 42% dân số suy dinh dưỡng, quốc gia này lo ngại dịch bệnh, chỉ báo cáo 74 ca tử vong do Covid, nhưng ước tính thực tế có thể lên đến 45.000. Chế độ tận dụng đại dịch để củng cố cô lập, xây dựng vùng đệm và ra lệnh bắn chết bất kỳ ai vượt biên. Luật “Phản đối tư tưởng và văn hóa phản động” năm 2020 hình sự hóa việc sở hữu thông tin hoặc vật phẩm nước ngoài, với hình phạt tử hình công khai cho buôn lậu và 10 năm tù cho xem phim nước ngoài. Kết quả, đào tẩu giảm mạnh: chỉ 229 người năm 2020, 63 người năm 2021, và 67 người năm 2022 – mức thấp nhất trong lịch sử.

Bắc Triều Tiên trở thành “nhà tù” thành công nhất trong lịch sử nhân loại, với công nghệ số và luật khắc nghiệt cô lập hoàn toàn đất nước. Điện thoại do nhà nước cung cấp không kết nối internet, không gọi quốc tế, cài phần mềm giám sát không thể gỡ, tự động chụp màn hình, và bị cảnh sát kiểm tra bắt buộc. Điện thoại nước ngoài, từng là cách liên lạc với bên ngoài, giờ gần như không còn do biên giới bị khóa chặt. Hiện có khoảng 1.000 người đào tẩu bị giam ở Trung Quốc, chờ trục xuất về Bắc Triều Tiên, nơi họ có thể bị tù hoặc tử hình. Bắc Triều Tiên giờ như một “hố đen” trên bản đồ thế giới, gần như không ai ra vào được, nhờ địa hình, luật lệ tàn nhẫn, và công nghệ giám sát của chế độ Kim.

(Fb Chau Doan)

Lm. Minh Anh, Tgp. Huế

“Hãy chiến đấu để qua được cửa hẹp mà vào!”.

“Sự cứu rỗi tựa hồ việc Nôe mời một người ngoại giáo thời của ông – đặt niềm tin vào Lời của Chúa – đến và lên tàu. Vậy mà, sự cứu rỗi không phụ thuộc vào việc chúng ta ‘ghi tên’ lên tàu hoặc ngay cả việc ‘bám’ vào Chúa, nhưng tuỳ thuộc việc chúng ta được nắm lấy, ôm lấy bởi Chúa Kitô và trong Chúa Kitô!” – Harry Ironside.

Kính thưa Anh Chị em,

Ý tưởng của Ironside được gặp lại qua Lời Chúa hôm nay. Cứu rỗi không phải là chuyện số lượng, nhưng là đi đúng hướng, đúng cách, đúng lối. Lối ấy hẹp – lối Giêsu – lối tình yêu. Nói cách khác, cứu rỗi không nằm ở một “xa lộ” rộng thênh, nhưng ở việc được bước lên ‘Tàu Giêsu’, để được chính Ngài nắm lấy mà đi qua cửa hẹp để vào cõi sống.

Chúa Giêsu không ‘chào hàng’ với những hứa hão, “Vâng, đừng lo! Cứu rỗi? Thật dễ, một xa lộ đẹp với cánh cổng rộng cuối chân trời!”. Ngài nói đúng như thực tế của nó, rất hẹp! Theo nghĩa nào? Theo nghĩa, để tự cứu mình, người ta phải tin vào Ngài, sống lời Ngài, ‘được nắm lấy, ôm lấy’ bởi Ngài. “Cửa hẹp không nói về sự loại trừ, nhưng về lòng tận hiến – chỉ ai được Đức Kitô ‘nắm lấy’ mới đi qua được!” – John Stott. Cửa hẹp mở ra cho ai thực sự để Chúa Kitô chiếm hữu đời mình.

Nói về ‘lối hẹp’, Chúa Giêsu chỉ ra rằng, cứu rỗi cũng không là chuyện thừa kế hay một bảo đảm như đã có bảo hiểm; đúng hơn, là sự hợp tác tích cực của mỗi người với ân sủng, đó là nỗ lực để lên ‘Tàu Giêsu’ – yêu mến và làm theo ý muốn của Thiên Chúa. Làm theo ý Chúa là bảo đảm tốt nhất để chuẩn bị cho sự cứu rỗi. Là tin vào Đấng Chúa Cha sai đến. Và gì nữa? Là làm cho Danh Cha cả sáng! “Cửa hẹp dành cho ai để ân sủng uốn nắn thành chứng nhân sống động của Danh Chúa giữa đời!” – Henri Nouwen.

Thánh Vịnh đáp ca nhắc lại điều này với lệnh truyền, “Hãy đi khắp tứ phương thiên hạ, mà loan báo Tin Mừng!”; “Chúng sẽ rao giảng cho các dân biết vinh quang của Ta” – bài đọc một. Đúng thế, việc yêu thương tha nhân ý nghĩa nhất vẫn là trao tặng Giêsu và Tin Mừng Ngài. “Hãy làm cho những bàn tay bủn rủn, đầu gối rã rời, nên mạnh mẽ!” – bài đọc hai. “Loan báo Tin Mừng chính là một kẻ ăn mày chỉ cho một kẻ ăn mày khác biết nơi có bánh!” – D.T. Niles. Chia sẻ Tin Mừng đơn giản là trao sự sống mình đã lãnh nhận.

Anh Chị em,

“Hãy chiến đấu để qua được cửa hẹp mà vào!”. Chiến đấu cho sự cứu rỗi chỉ bằng cách bước vào ‘Tàu Giêsu’, ‘được nắm lấy, ôm lấy’ bởi Ngài, đi vào ‘lối hẹp’ tình yêu Ngài đã đi. Không đạt được sự cứu rỗi vĩnh cửu, chúng ta trắng tay! “Hãy lo cho sự cứu rỗi của anh em trong sợ hãi và run rẩy” – Phaolô. Đó là điều bạn và tôi cần thực hiện với sự nghiêm túc tối đa; mỗi ngày, hãy xin cho được ơn bền đỗ đến cùng. “Ơn cứu rỗi là nhưng không, nhưng không hề rẻ – nó đòi ta dâng chính mạng sống để bước vào lối hẹp của Đức Kitô!” – Dietrich Bonhoeffer.

Chúng ta có thể cầu nguyện,

“Lạy Chúa, khi con lạc lối, những muốn tìm thuyền khác, cho con nhớ, chỉ con ‘Tàu Giêsu’ mới chở nổi sự mong manh của con đến bến bờ vĩnh cửu!”, Amen.

(Lm. Minh Anh, Tgp. Huế)

**************************************************

LỜI CHÚA CHÚA NHẬT XXI THƯỜNG NIÊN, NĂM C

Thiên hạ sẽ từ đông tây nam bắc đến dự tiệc trong Nước Thiên Chúa.

✠Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Lu-ca.     Lc 13,22-30

22 Khi ấy, trên đường lên Giê-ru-sa-lem, Đức Giê-su đi ngang qua các thành thị và làng mạc mà giảng dạy. 23 Có kẻ hỏi Người : “Thưa Ngài, những người được cứu thoát thì ít, có phải không ?” Người bảo họ : 24 “Hãy chiến đấu để qua được cửa hẹp mà vào, vì tôi nói cho anh em biết : có nhiều người sẽ tìm cách vào mà không thể được.

25 “Một khi chủ nhà đã đứng dậy và khoá cửa lại, mà anh em còn đứng ở ngoài, bắt đầu gõ cửa và nói : ‘Thưa ngài, xin mở cho chúng tôi vào !’, thì ông sẽ bảo anh em : ‘Các anh đấy ư ? Ta không biết các anh từ đâu đến !’ 26 Bấy giờ anh em mới nói : ‘Chúng tôi đã từng được ăn uống trước mặt ngài, và ngài cũng đã từng giảng dạy trên các đường phố của chúng tôi.’ 27 Nhưng ông sẽ đáp lại : ‘Ta không biết các anh từ đâu đến. Cút đi cho khuất mắt ta, hỡi tất cả những quân làm điều bất chính !’

28 “Bấy giờ anh em sẽ khóc lóc nghiến răng, khi thấy các ông Áp-ra-ham, I-xa-ác và Gia-cóp cùng tất cả các ngôn sứ được ở trong Nước Thiên Chúa, còn mình lại bị đuổi ra ngoài. 29 Thiên hạ sẽ từ đông tây nam bắc đến dự tiệc trong Nước Thiên Chúa.

30 “Và kìa có những kẻ đứng chót sẽ lên hàng đầu, và có những kẻ đứng đầu sẽ xuống hàng chót.”