Nhân chứng hiếm hoi của nhà tù Gulag qua đời
Một trong những nhân chứng hiếm hoi sống sót sau khi bị giam giữ trong hệ thống nhà tù Gulag khét tiếng dưới thời Stalin đã qua đời ở tuổi 89 ở miền viễn đông Nga.
Ông Vasily Kovalyov, từng bị giam giữ trong nhà tù lạnh giá và bị tra tấn một cách tàn bạo, qua đời hôm 23/7.
Ông rất có khả năng là tù nhân cuối cùng của nhà tù Gulag ở vùng Magadan.
Andrei Sakharov và trái bom ‘thần thánh’ của Liên Xô
Mikhail Gorbachev có ân hận vì để mất Liên Xô?
‘Nhiều người Nga còn lưu luyến Liên Xô’
‘Các anh không thể giết được tôi’
Theo Vesma, Vasily Kovalyov sinh vào năm 1930, ở một ngôi làng ở vùng Odessa, may mắn thoát chết khi 11 tuổi vì tham gia phá các xe tăng của Đức trong cuộc chiến Xô-Đức (1941-1945). Nhưng đến 1950, ở tuổi 20, ông bị kết tội chống lại chủ nghĩa Xô Viết, theo Điều 58 Luật hình sự của Liên Xô.
Một thanh kiếm cũ mà ông dùng để cắt rau sau nhà đã được dùng để làm bằng chứng kết tội ông.
Đầu tiên Kovalyov bị đưa đến đến Norilsk, ở Cực Bắc của Nga, nơi ông tụ tập được một nhóm các tù nhân để chuẩn bị cho cuộc nổi dậy.
Nhưng ông bị phản bội, và sau đó bị chuyển đến Kolyma, một hệ thống trại lao động cực kỳ khắc nghiệt ở phía bắc Magadan.
Năm 1954, ông và hai tù nhân khác trốn thoát và trú ẩn trong một hầm mỏ. Cả ba cũng chuẩn bị một cuộc nổi dậy vũ trang, nhưng Kovalyov lại một lần nữa bị phản bội.
Ai đó đã báo cho các lính canh, khiến ông và hai tù nhân khác bị truy bắt.
“Những người thợ mỏ biết địa điểm trong và ngoài hầm mỏ đã đi cùng với [lính canh] và nói rằng chúng tôi sẽ không thể chịu được lớp băng vĩnh cửu ở đó không quá một tuần,” ông nói với tờ Vesma.
“Chúng tôi đã ở đó năm tháng, dưới lòng đất, trong bóng tối, với cái đói. Sau ba tháng chúng tôi đã ăn tất cả thức ăn chúng tôi có, và cuối cùng chúng tôi đã phải nhai gỗ bào.”
Ông nói họ cuối cùng đã tìm ra cách đào một con đường xuyên qua lớp băng vĩnh cửu và khi ra được bên ngoài, họ “nửa mù, giống như những con chuột chũi”.
Nhưng đó là phút giây tự do ngắn ngủi vì khi họ đến một thị trấn gần đó, tất cả lại bị bắt.
Để trừng phạt, ông Kovalyov kể lại, các lính canh thả một con chó chăn cừu lớn vào phòng nhốt chung với ông.
“Nó nhảy bổ vào tôi, nhưng tôi đã có đinh tán kim loại trên ủng của mình, và tôi đá nó xuống. Tôi không để cho nó nhổm dậy, tôi lao vào nó, nhắm vào cổ họng của nó và cắn. Sau đó tôi nghe thấy một tiếng gãy, con chó rùng mình rồi chết,” Kovalyov kể lại.
Sau đó ông bị đánh đập, tra tấn và tống vào một phòng giam, nơi ông cố nhỏm dậy và hét: “Các anh không thể giết tôi!”
Kovalyov bị đánh bất tỉnh, và tống vào trong một phòng giam lạnh giá, không máy sưởi.
Stalin: tư tưởng độc tài gia đình bất hạnh
Tranh cãi về ‘Di chúc Lenin muốn loại Stalin’
Những chuyện nực cười trong cái chết của Stalin
Ông kể người bị giam buồng bên cạnh đã không thể chịu nổi cái lạnh buốt xương. đã dùng một chiếc thìa nhọn tự đâm vào bụng, với dòng chữ bằng máu trên tường: “Lao động trên toàn thế giới, hãy đoàn kết!”
Nhưng người này được cứu chữa, khâu lại vết thương và bị quăng lại chính căn phòng đó, Kovalyov kể với Vesma.
Hàng triệu người đã chết dưới sự cai thế độc tài của Joseph Stalin – bị trục xuất, bỏ đói, bị ép tập thể hóa, bị hành quyết và bị giam giữ.
Những nỗi kinh hoàng của Kovalyov vạch trần sự thanh trừng mà Đảng Cộng sản Liên Xô và chính quyền đã tiến hành.
Không thể tha thứ
Kovalyov được thả vào 1957, sau khi người kế nhiệm Stalin, Nikita Khrushchev tuyên bố ân xá các tù nhân Gulag, thời kỳ hậu-Stalin.
Ông vẫn ở Magadan, nơi ông làm kỹ sư máy sưởi và cuối cùng qua đời hôm thứ Hai vì một cơn đau tim.
Theo Vesma, “ngay cả trước khi trút hơi thở cuối cùng, ông ấy không bao giờ quên những gì Liên Xô đã làm với hàng triệu người, những người phải trải qua các trại cải tạo lao động, đánh mất những năm tháng đẹp nhất, sức khỏe và cả cuộc đời họ ở đó.”
“Ông ấy kể lại chuyện ông ấy quay trở lại vùng Odessa, nơi ông gặp lại những người đã bắt giam ông. Ông đã không tha thứ cho họ. Sự tàn nhẫn và tra tấn tại những nhà tù đó đã dạy ông cách để tồn tại, và cùng lúc đó ông vẫn là một con người.”
Có rất ít tù nhân ở Kolyma dưới thời Stalin còn sống, một nhà sử học Nga nói với BBC.
Alyona Kozlova, giám đốc ở Trung tâm lưu trữ Tưởng niệm nói “Tôi biết ba người ở Moscow, và có khả năng ông ấy là người cuối cùng ở Magadan.”
Nhưng khoảng 4 triệu người từng sống dưới thời Liên Xô cũ, và từng bị giam giũ trong các nhà tù của Stalin, vẫn còn sống đến ngày hôm nay.