Theo Nhật Báo Phố Wall và Các Báo Hoa Kỳ
Cuba đánh dấu một bước xâm nhập khác của Trung Quốc trong một khu vực mà Hoa Kỳ từ lâu đã coi là khu bảo tồn của họ. ẢNH: AMANDA PEROBELLI/REUTERS
Kế hoạch của Trung Quốc về một trạm nghe lén ở Cuba đóng vai trò như một điểm đánh dấu cho tham vọng quyền lực toàn cầu của Bắc Kinh, gieo rắc sự cạnh tranh ngày càng gay gắt của nước này với Hoa Kỳ ngay trước cửa nước Mỹ.
Trạm nghe lén, cách Florida 160 km, có khả năng cung cấp cho quân đội Trung Quốc khả năng giám sát thông tin liên lạc trên một dải rộng lớn ở miền nam nước Mỹ.
Quan trọng hơn, cơ sở này bắt nguồn từ Trung Quốc trong một khu vực có tầm quan trọng về kinh tế và địa chính trị , mở rộng sân chơi khi nước này tranh giành ảnh hưởng của Washington và lật ngược thế cờ về một điểm nhức nhối lâu dài đối với Bắc Kinh – Mỹ do thám các bờ biển của Trung Quốc (bằng phi cơ do thám P-8A Poseidon).
Trung Quốc và Cuba đã đạt được một thỏa thuận bí mật để Trung Quốc thiết lập một cơ sở nghe lén điện tử trên đảo, trong một thách thức địa chính trị mới của Bắc Kinh đối với Hoa Kỳ, theo các quan chức Hoa Kỳ quen thuộc với tình báo tuyệt mật.
Một cơ sở nghe trộm ở Cuba , cách Florida khoảng 100 dặm, sẽ cho phép các cơ quan tình báo Trung Quốc thu thập các thông tin liên lạc điện tử khắp vùng đông nam Hoa Kỳ, nơi có nhiều căn cứ quân sự, và giám sát giao thông của tàu Mỹ.
Các quan chức quen thuộc với vấn đề này nói rằng Trung Quốc đã đồng ý trả cho Cuba vài tỷ đô la tiền mặt để cho phép nước này xây dựng trạm nghe lén và hai nước đã đạt được thỏa thuận về nguyên tắc.
Tiết lộ về địa điểm được lên kế hoạch đã làm dấy lên báo động trong chính quyền Biden vì Cuba gần lục địa Hoa Kỳ. Washington coi Bắc Kinh là đối thủ kinh tế và quân sự quan trọng nhất của mình . Một căn cứ của Trung Quốc với khả năng quân sự và tình báo tiên tiến ở sân sau của Mỹ có thể là một mối đe dọa mới chưa từng có.
Vào ngày thứ Năm, John Kirby, phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia cho biết sau khi bài báo này được xuất bản, Kirby cho biết, “Báo cáo này không chính xác,” mà không cung cấp bất kỳ chi tiết nào. Ông nói thêm: “Chúng tôi vẫn tự tin rằng chúng tôi có thể đáp ứng tất cả các cam kết an ninh của mình ở trong nước và trong khu vực.”
Đại sứ quán Cuba tại Washington cho biết hôm thứ Năm rằng bài báo là “thông tin hoàn toàn dối trá và vô căn cứ.” Đại sứ quán Trung Quốc không có bình luận.
Các quan chức Mỹ khác đã mô tả thông tin tình báo về địa điểm dự kiến ở Cuba, dường như được thu thập trong những tuần gần đây, là thuyết phục. Họ cho biết căn cứ này sẽ cho phép Trung Quốc tiến hành các tín hiệu tình báo, được biết đến trong thế giới gián điệp là sigint, có thể bao gồm việc giám sát một loạt các thông tin liên lạc, bao gồm email, cuộc gọi điện thoại và đường truyền vệ tinh.
Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lý Thượng Phúc và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin tại Singapore tuần trước. ẢNH: VINCENT THIAN/ASSOCIATED PRESS
Các quan chức từ chối cung cấp thêm chi tiết về vị trí đề xuất của trạm nghe hoặc liệu việc xây dựng đã bắt đầu hay chưa. Không thể xác định chính quyền Biden có thể làm gì, nếu có, để ngăn chặn việc hoàn thành cơ sở.
Trong một tuyên bố chung, các nhà lập pháp hàng đầu trong Ủy ban Tình báo Thượng viện cho biết cơ sở nghe lén của Trung Quốc ở Cuba sẽ gây ra “mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh và chủ quyền quốc gia của chúng ta” và kêu gọi chính quyền hành động.
Thượng nghị sĩ Mark Warner (D., Va.), chủ tịch hội đồng, và Marco Rubio ( R. , Fla.), phó chủ tịch Nikki Haley , cựu thống đốc Nam Carolina, đồng thời là đại sứ Liên Hợp Quốc và là ứng cử viên tổng thống hiện tại của Đảng Cộng hòa, đã viết trên Twitter: “Joe Biden cần thức tỉnh trước những mối đe dọa thực sự của Trung Quốc ngay trước cửa nhà chúng ta.”
Hoa Kỳ đã từng can thiệp để ngăn chặn các cường quốc nước ngoài mở rộng ảnh hưởng của họ ở Tây bán cầu, đáng chú ý nhất là trong Cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962 . Hoa Kỳ và Liên Xô đã đứng trước bờ vực chiến tranh hạt nhân sau khi Liên Xô triển khai tên lửa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân tới Cuba, khiến Hải quân Hoa Kỳ phải cách ly hòn đảo này.
Liên Xô lùi bước và loại bỏ tên lửa. Vài tháng sau, Mỹ lặng lẽ loại bỏ các tên lửa đạn đạo tầm trung khỏi Thổ Nhĩ Kỳ mà Liên Xô đã phàn nàn.
Tháng trước, Tổng thống Biden đã cử Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương William Burns trong một chuyến đi bí mật tới Bắc Kinh , và cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan đã có cuộc hội đàm với một quan chức hàng đầu của Trung Quốc tại Vienna. Không thể xác định liệu trạm nghe lén theo kế hoạch của Trung Quốc có tìm thấy trong những cuộc trao đổi đó hay không.
Ngoại trưởng Antony Blinken dự kiến sẽ tới Bắc Kinh vào cuối tháng này và có thể gặp nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình .
Các nhà phân tích cho biết, Bắc Kinh có thể sẽ lập luận rằng căn cứ ở Cuba là hợp lý vì các hoạt động tình báo và quân sự của Hoa Kỳ gần Trung Quốc. Máy bay quân sự Hoa Kỳ bay qua Biển Đông, tham gia giám sát điện tử. Hoa Kỳ bán vũ khí cho Đài Loan, nơi mà Trung Quốc coi là một tỉnh nổi loạn, triển khai một số lượng nhỏ binh sĩ ở đó để huấn luyện quân đội và đưa các tàu Hải quân đi qua eo biển Đài Loan.
Năm 2017, Trung Quốc đánh dấu việc mở căn cứ quân sự ở Djibouti, phía đông châu Phi. ẢNH: AGENCE FRANCE-PRESSE/GETTY IMAGES
Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, Tướng Li Shangfu , đã có những lời lẽ trái ngược tại một hội nghị ở Singapore vào cuối tuần trước, mặc dù cả hai đã bắt tay nhau trong một cử chỉ được công bố rộng rãi. Austin phàn nàn về việc Bắc Kinh thiếu liên lạc về các vấn đề quân sự và việc Li từ chối gặp anh ta. Trung Quốc cho biết họ sẽ không đồng ý tổ chức một cuộc gặp như vậy cho đến khi Washington dỡ bỏ lệnh trừng phạt mà nước này áp đặt đối với ông Li vào năm 2018.
Chính quyền Biden đã cố gắng xích lại gần Havana, đảo ngược một số chính sách thời Trump bằng cách nới lỏng các hạn chế đối với việc đi lại từ Cuba và thiết lập lại chương trình đoàn tụ gia đình . Chính quyền cũng đã mở rộng các dịch vụ lãnh sự để cho phép nhiều người Cuba đến thăm Hoa Kỳ hơn và đã phục hồi một số nhân viên ngoại giao đã bị loại bỏ sau một loạt sự cố sức khỏe bí ẩn ảnh hưởng đến nhân viên Hoa Kỳ tại Havana .
…Bắc Kinh đã và đang xây dựng các mối quan hệ ngoại giao và kinh tế chặt chẽ hơn với hòn đảo này. Chủ tịch Cuba Miguel Diaz-Canel gặp ông Tập tại Bắc Kinh vào tháng 11.
Trong Chiến tranh Lạnh, Liên Xô đã vận hành cơ sở tình báo tín hiệu lớn nhất ở nước ngoài tại Lourdes, ngay bên ngoài Havana. Địa điểm này, bị đóng cửa sau năm 2001, được cho là đã tiếp đón hàng trăm sĩ quan tình báo Liên Xô, Cuba và các Khối phía Đông khác.
Một trạm nghe tiếng Nga bên ngoài Havana năm 2001. ẢNH: GETTY IMAGES
Đã có báo cáo vào năm 2014 rằng Nga sẽ mở lại nhà ga Lourdes, nhưng điều đó dường như đã không xảy ra và không thể xác định được tình trạng hiện tại của nó.
Chính quyền Biden đã làm việc chăm chỉ để tăng cường hợp tác quốc phòng với các đồng minh trong khu vực của Trung Quốc. Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Ely Ratner hôm thứ Năm đã ca ngợi những thành tựu mà Hoa Kỳ đã đạt được trong việc mở rộng quyền tiếp cận các cơ sở quân sự và hợp tác với các quốc gia như Nhật Bản, Úc, Ấn Độ và Philippines, mô tả những mối quan hệ đó là “quá mức”.
“Hiện tại có một tín hiệu rất mạnh về nhu cầu để Hoa Kỳ đóng vai trò ổn định truyền thống của mình,” ông Ratner phát biểu tại một cuộc thảo luận tại Trung tâm An ninh Hoa Kỳ Mới, một nhóm chuyên gia cố vấn của Washington. “Không có gì bí mật rằng sự quyết đoán và ép buộc của Trung Quốc đã thực sự nhấn mạnh tầm quan trọng của việc làm việc cùng nhau.”