+From facebook:: Dang Tuong‘s post.
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VỚI KHUÔN MẶT NGƯỜI
(Socialism with a human face)
Ngày 20/8/1968 phong trào “Spring Praha” ở Tiệp khắc bị dẹp tan bằng xe tăng và quân đội Liên Xô.
Năm 1987, khi bị hỏi về sự khác biệt giữa “Spring Praha” của Dubcek và “Perestroika” của Gorbachev, Bộ Ngoại Giao Liên Xô trả lời bằng một con số: “19 năm”!
*
Đầu thập niên 1960, sau 12 năm theo chế độ cộng sản Stalin, nền kinh tế Tiệp Khắc suy sụp, những người cầm quyền cộng sản đã tìm cách cải tổ kinh tế và nới lỏng các kiểm soát chính trị.
1968, tiến trình cải cách đã dẫn tới cao trào “Mùa Xuân Praha” (the Prague Spring) do Alexander Dubcek, một lãnh đạo cộng sản cấp tiến lãnh đạo.
Ông công bố chương trình cải tiến mang tên “Xã Hội Chủ Nghĩa Với Bộ Mặt Con Người” (Socialism with a human face).
Trong thời gian 8 tháng dễ thở này (01/1968 – 20/8/1968), Dubcek là hình ảnh của hy vọng cho người dân Tiệp Khắc.
Brezhnev, coi các cải tiến tại Tiệp Khắc là “quá nguy hiểm” cho thể chế cộng sản, nên tháng 8/1968 đã xua 500.000 quân với đông đảo xe tăng tràn vào Tiệp Khắc, đàn áp phong trào “Mùa Xuân Praha”. Ngày 20/8/1968 lãnh tụ Dubcek bị bắt giải về Liên Xô. Phong trào bị dìm chết. Tất cả những ai có khuynh hướng cải tiến đều bị thanh trừng, dân chúng sống thu mình lại để được an toàn.
***
Đúng 20 năm sau, ngày 21-8-1988 trước sự ngỡ ngàng của công an và nhà cầm quyền, 20.000 người đã xuống đường chống lại chế độ cộng sản, đòi dân chủ hoá thể chế.
Đây là cuộc phản kháng lớn nhất kể từ năm 1969. Cảnh sát đã dùng hơi cay để giải tán và bắt giữ 400 người.
Vài tháng sau, từ 15 đến 20/1/1989
một cuộc biểu tình lớn lại nổ ra ở Prague. Cảnh sát dùng dùi cui, hơi cay, vòi nước và chó dữ để dẹp biểu tình. Nhiều nhà bất đồng chính kiến bị tuyên án.
Lại vài tháng sau, ngày 01/5 hơn 2.000 thanh niên lại xuống đường đòi dân chủ và cũng bị đàn áp.
Ngày 17/5, 35.000 người bất đồng chính kiến đã ký tên vào một thỉnh nguyện thư yêu cầu phải “Thay Đổi Tận Gốc Không Khí Xã Hội Và Chính Trị”.
Sau đó tại Prague càng về sau càng dồn dập nổ ra các đợt biểu tình lớn (28-8, 17-11, 20-11, 27-11-1989).
Ngày 29/11, áp lực của dân chúng lớn đến mức chính quyền cộng sản buộc phải công nhận hủy bỏ quyền lãnh đạo.
Ngày 29/12/1989, Liên Bang Cộng Hoà Czech-Slovakia được chính thức thành lập, điều mà lẽ ra người Tiệp đã làm được từ 21 năm trước!
Theo Văn Lang