Category: Tin Thế Giới

RFA

2024.10.14

Các thành viên của Ủy ban Giải thưởng Nobel thông báo giải Nobel Kinh tế 2024 cho ba nhà khoa học Mỹ Daron Acemoglu, Simon Johnson và James A Robinson tại Thụy Điển hôm 14/10/2024

 Reuters

Ba nhà kinh tế học người Mỹ vừa đoạt giải Nobel Kinh tế năm 2024 theo công bố của Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển vào ngày 14/10.

Ba nhà khoa học này là Daron Acemoglu (57 tuổi), Simon Johnson (61 tuổi) và James A. Robinson (64 tuổi). Họ được trao giải Nobel Kinh tế nhờ nghiên cứu về sự khác biệt trong thịnh vượng giữa các quốc gia, đặc biệt là ở những nước tránh được nạn tham nhũng và độc tài.

Nhà khoa học James A. Robinson hiện làm việc tại Đại học Chicago, trong khi hai nhà khoa học kia là Daron Acamoglu và Simon Johnson đang công tác tại Học viện Công nghệ Massachusetts.

Ông Jakob Svensson – Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Nobel Kinh tế phát biểu về các nghiên cứu của các khôi nguyên giải năm nay rằng: “việc giảm những sự khác biệt lớn về thu nhập giữa các quốc gia là một trong các thách thức lớn nhất của thời đại chúng ta. Nhờ các nghiên cứu đột phá của các khoa học gia Daron Acemoglu, Simon Johnson và James Robinson, chúng ta đã có sự hiểu biết sâu hơn về nguyên nhân gốc rễ vì sao các nước thất bại hay thành công.”

Trang mạng xã hội X (Twitter) của Giải Nobel Prize viết rằng, “20% các nước giầu nhất thế giới hiện giàu gấp khoảng 30 lần so với 20% các nước nghèo nhất. Khoảng cách thu nhập giữa các nước giàu nhất và nghèo nhất luôn không thay đổi; mặc dù các nước nghèo nhất đã giàu lên nhưng họ vẫn không thể bắt kịp với các nước thịnh vượng nhất.”

Các nhà khoa học nhận giải năm nay được trao huy chương và nhận 11 triệu kronor (Thụy Điển), tương đương khoảng một triệu đô la.

---

 

Ba’o Tieng Dan

Đoàn Bảo Châu

13-10-2024

Từ trước cuộc chiến, kinh tế của Nga đã không phải là quá mạnh, khi quyết định khởi động một cuộc chiến mới trên lãnh thổ Ukraine, Nga đã làm rung chuyển động lực quân sự, kinh tế và chính trị xã hội của mình.

Chúng ta thường tập trung vào cuộc chiến hiện tại của Nga, hướng tới việc chiếm đóng ở Ukraine. Nhưng quân đội của Putin cũng đang chiến đấu chống lại chính lực lượng của mình.

Ngày 6 tháng 8 khi các lực lượng vũ trang Ukraine phát động một chiến dịch quân sự ở khu vực Kursk. Quân đội Nga, đã kiệt quệ từ đầu cuộc chiến, từ đấy lại phải đối mặt với cuộc tấn công lịch sử của quân đội Ukraine ngay trên biên giới của mình. Lần đầu tiên kể từ thời Liên Xô, lực lượng Ukraine vượt qua đường biên giới Nga, và điều này tác động không nhỏ tới tâm lý Kremlin

Điều này dẫn đến sự hỗn loạn nội bộ ở Nga và khởi đầu của một cuộc nội chiến âm ỉ bên dưới. Thất bại trong việc bảo vệ biên giới, sự đào ngũ và đầu hàng của lính Nga, khoảng 10.000, sự mất dần niềm tin vào Putin trong nhiệm kỳ mới của ông và tất nhiên, những tổn thất quân sự quá lớn của Nga.

Với 190.000 binh sĩ và hàng chục nghìn xe tăng chiến đấu chủ lực và xe bọc thép mà vẫn không thể đạt được mục đích, Putin đã rót thêm 38.000 lính ở Kursk với 38.000. Nga cũng thông báo sẽ ban hành sắc lệnh cho 180.000 quân bổ sung. Tổn thất của quân đội Nga đến nay đã lên tới từ 500.000 đến 750.000 người, quyết định của Putin về việc triển khai thêm quân và tuyển mộ mới đã gây ra hỗn loạn và bất bình trong nước.

Mặc dù Putin vẫn mô tả cuộc chiến ở Ukraine là một “chiến dịch quân sự đặc biệt”, nhưng những chiến lược gần đây cho thấy mọi thứ thực sự không diễn ra tốt đẹp. Mục tiêu của nhà lãnh đạo Nga là chiếm Luhansk, Donetsk, Zaporizhia và Kherson. Tuy nhiên, chính sách chiếm đóng của Putin ở bốn khu vực chính này đã tạo ra một nhóm đối lập với nguồn nhân lực khổng lồ, bao gồm cả công dân Nga sống ở đó. Khi số lượng họ tăng lên, lực lượng Nga buộc phải rút khỏi Kherson, tiến hành chiến dịch chiếm đóng rất chậm ở Zaporizhia, chịu những thảm kịch không thể tin được ở Donetsk, đặc biệt là ở Pokrovsk, Chasiv Yar và Bakhmut, và đối mặt với các cuộc phản công dữ dội của quân đội Ukraine ở Luhansk.

Nhiều cuộc không kích của quân đội Ukraine ở các khu định cư biên giới như Kursk, Belgorod và Bryansk đã thổi bùng các cuộc nổi dậy nội bộ ở Nga. Quá nhiều công dân Nga hiện cảm thấy rằng cuộc chiến đang làm tổn hại đất nước họ. Đồng thời, số lượng kỷ lục binh sĩ Nga tử chiến đã làm lung lay niềm tin của công dân Nga vào Kremlin. Tất cả những tiêu cực này thực sự đang kéo Nga tới một thời hạn quân sự, kinh tế và chính trị xã hội.

Tuy nhiên, Kremlin đã áp dụng một chính sách rất khắc nghiệt trong nước, áp đặt các hình phạt như 10 năm tù cho những người phản đối chiến tranh. Sự đàn áp này làm người dân Nga xa lánh cuộc chiến. Putin cố gắng áp dụng quyền lực cưỡng chế và chế độ quân sự, nhưng điều này lại như đổ dầu vào lửa với tâm lý vốn đã bất bình của công dân Nga.

Kể từ khi bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine, hơn một triệu công dân Nga đã rời khỏi đất nước vì sự đàn áp của Kremlin. Giờ đây, trong giai đoạn quan trọng khi chiến tranh vẫn đang diễn ra, số người rời khỏi Nga đang tăng lên, bởi nếu không rời đi, họ sẽ trở thành “thịt pháo” như các chuyên gia quân sự gọi. 590.000 binh sĩ Nga bị coi là “thịt pháo” đã bị giết bởi bom đạn, bị thương, chạy trốn khỏi tiền tuyến hoặc đầu hàng Ukraine kể từ khi bắt đầu cuộc chiến. Và sự gia tăng số người rời khỏi đất nước đang tiến triển tỷ lệ thuận.

Putin không nhận ra điều đó, nhưng tất cả những điều này đang gia tăng sự hỗn loạn nội bộ ở Nga, khiến sự bất bình của người dân tăng lên. Do sự bất ổn nội bộ, bộ chỉ huy quân sự của Nga và cấu trúc bên trong quân đội đang dần sụp đổ. Tham nhũng của binh sĩ Nga, sự đối xử khắc nghiệt của chỉ huy Nga với binh lính đã đẩy nhanh sự sụp đổ này. Những tình huống tai tiếng như binh sĩ Nga bán vũ khí của chính họ, tài nguyên dầu diesel và xăng thuộc về quân đội đã tiết lộ sự thoái hoá trong tinh thần và đạo đức binh lính trong quân đội Nga.

Các chỉ huy Nga sử dụng bạo lực đối với binh lính của họ, phá hủy tinh thần yêu nước trong quân đội. Kết quả là, công dân Nga ngày càng phản đối mạnh mẽ việc con trai và con gái họ phục vụ trong quân đội một cách vô nghĩa. Hàng trăm nghìn công dân Nga đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình chống lại kế hoạch động viên và sắc lệnh triển khai thêm quân của Putin. Số lượng các cuộc biểu tình chống Putin vẫn đang gia tăng trong nước.

Vậy chiến lược mà người Ukraine đã áp dụng trong giai đoạn quan trọng này là gì? Về mặt quân sự, Ukraine đã đưa ra một lựa chọn tuyệt vời cho công dân Nga vì quyết định phản đối chiến tranh của họ. Theo lựa chọn này, những người Nga muốn đầu hàng có thể chào đón một cuộc sống mới. Lựa chọn được hỗ trợ bởi dự án “Tôi muốn sống” đã tạo ra hy vọng mới cho công dân Nga.

Hàng ngàn người Nga mỗi ngày gọi cho các tổng đài viên Ukraine làm việc dưới dự án này, nói rằng họ muốn đầu hàng hoặc quyết tâm đầu hàng. Số công dân Nga đã đầu hàng lực lượng vũ trang Ukraine cho đến nay vẫn là một bí ẩn, nhưng ước tính trên 10.000 người. Bộ Quốc phòng Ukraine không muốn chia sẻ những con số này hoặc thông tin cụ thể về công dân Nga đã đầu hàng. Mục đích ở đây là không đặt những người Nga đã đầu hàng vào nguy hiểm tính mạng.

Khi người Nga đầu hàng, tinh thần chống chiến tranh của họ tăng lên khi họ có một cuộc sống nhân đạo theo Công ước Geneva. Theo thời gian, cảm giác này chuyển thành sự phản đối đối với chiến lược quân sự và chính trị của Nga. Được biết, có tới 3.000 cựu binh sĩ Nga và Belarus, những người đào ngũ tiền tuyến và công dân bình thường cảm thấy như vậy, đang là một phần của các nhóm “Quân đoàn Tự do” trong quân đội Ukraine. Những đơn vị đặc biệt này đã đóng vai trò quan trọng trong việc quân đội Ukraine hiện kiểm soát 1.300 km và hàng trăm ngôi làng ở vùng Kherson.

Sức mạnh quân sự của Ukraine đã phát triển đến mức chưa từng có và cũng nhận được rất nhiều hỗ trợ từ phương Tây. Gần đây nhất, Hoa Kỳ đã công bố gói viện trợ lớn trị giá 7,9 tỷ đô la và thêm 375 triệu đô la viện trợ quân sự. Ngoài Hoa Kỳ, các quốc gia như Đức, Pháp và Anh cũng cung cấp một khoản tài trợ lớn để duy trì sức mạnh quân sự và kinh tế của Ukraine.

Các biện pháp trừng phạt chống lại Nga cũng tăng lợi thế của Ukraine trong cuộc chiến. Các lệnh trừng phạt phương Tây được coi là một trong những bằng chứng quan trọng nhất cho thấy kinh tế Nga đang đối mặt với suy thoái sâu sắc do lạm phát. Ngân hàng Trung ương Nga đã tiếp tục tăng lãi suất trong ba năm liên tiếp: 2022, 2023 và 2024. Công dân Nga phải đối mặt với những con số gây sốc: lãi suất trong nước hiện ở mức 18%.

Lạm phát đang tăng do thiếu hụt lao động, đẩy lương lên cao. Điều này gây áp lực lớn lên phía cung, đẩy giá hàng hóa tăng. Vladimir Putin đang đổ thêm dầu vào lửa lạm phát bằng cách bơm thêm tiền vào nhà nước.

Nhà lãnh đạo Nga đã thông qua các quyết định tăng chi tiêu cho quân đội, cho rằng sự mở rộng kinh tế của đất nước. Nhưng sự mở rộng kinh tế của Nga được thúc đẩy bởi chi tiêu nhà nước, không phải bởi mở rộng sản xuất. Tất cả những hoàn cảnh bất lợi này đã khiến nhiều công dân Nga quay lưng lại với Putin. Giờ đây, có khả năng xảy ra một cuộc nội chiến gần như không thể đảo ngược ở Nga. Ngay cả khi chiến tranh kết thúc, tình hình nguy hiểm này trong nước không được dự kiến sẽ chấm dứt.

Đến giờ phút này, tôi tin chắc là Nga sẽ thất bại và cũng xin nói rằng việc ông Tô Lâm kí phản đối cuộc xâm lược của Nga là một bước đi sáng suốt tuy khá muộn.

---

 

Ba’o Nguoi-Viet

October 6, 2024

BEIRUT, Lebanon (NV) – Trong đêm và rạng sáng Chủ Nhật, 6 Tháng Mười, chiến đấu cơ của Israel đã tấn công các vùng ngoại ô phía Nam Beirut, cuộc bắn phá dữ dội nhất vào thủ đô Lebanon kể từ khi Israel ráo riết leo thang chiến dịch chống đánh Hezbollah được khởi đầu từ tháng trước, hãng tin Reuters cho biết.

Những vụ nổ trong đêm đã ầm vang trên khắp Beirut, và từ cách đó vài kilometer người ta có thể trông thấy những tia sáng màu đỏ và trắng trên không trong gần nửa tiếng đồng hồ. Một đám mây xám bay lơ lửng trên thành phố và các cột khói bốc lên trời trong khi nhiều đống đổ nát nằm rải rác trên các đường phố ở vùng ngoại ô phía Nam.

Cho tới nay, đây là cuộc oanh kích lớn nhất trong các cuộc tấn công của Israel vào Beirut, theo lời các nhân chứng và các phân tích gia quân sự trên các đài truyền hình địa phương.

Ngoại ô Beirut phía Nam Lebanon bị Israel không kích rạng sáng ngày 6 Tháng Mười, 2024 (Hình: Daniel Carde/Getty Images)

“Đêm hôm qua là đêm bạo lực diễn ra nhiều nhất so với tất cả các đêm trước đây khi các tòa nhà rung chuyển xung quanh chúng tôi, khiến lúc đầu ai cũng nghĩ đây là một trận động đất. Có hàng chục cuộc tấn công không thể đếm xuể, kèm theo âm thanh vang động chói tai,” Hanan Abdullah, một cư dân tại khu Burj al-Barajneh ở ngoại ô phía Nam Beirut cho biết.

Hình ảnh video trên mạng xã hội cho thấy có nhiều thiệt hại trên xa lộ chạy từ phi trường Beirut xuyên qua vùng ngoại ô phía Nam vào trung tâm thành phố.

Israel cho biết không lực của họ đã “thực hiện một loạt các cuộc tấn công có mục đích nhắm vào các cơ sở tàng trữ võ khí cùng các hạ tầng cơ sở khác của quân Hezbollah trong khu vực Beirut.”

Cuộc oanh tạc dữ dội hồi cuối tuần diễn ra ngay trước dịp kỷ niệm cuộc tấn công ngày 7 Tháng Mười năm ngoái của phe bạo động Hamas từ Gaza đánh vào miền Nam Israel. Mục tiêu của các cuộc không kích của Israel trên khắp Lebanon và của cuộc tấn công xâm lược trên bộ đang diễn tiến tại miền Nam nước này là nhắm đánh vào nhóm bạo động Hezbollah của Lebanon.

Các giới chức Lebanon cho hay những cuộc tấn công của Israel đã sát hại hàng trăm người, bao gồm luôn cả thường dân, khiến 1.2 triệu người phải bỏ nhà cửa chạy trốn.

Liên tiếp trong nhiều ngày, máy bay Israel đã oanh tạc vùng ngoại ô Dahiyeh của Beirut, vẫn được coi là thành trì của phe Hezbollah, nhưng nơi đây cũng còn là nơi sinh sống của hàng ngàn người tỵ nạn Lebanon, Palestine và Syria.

Một cuộc oanh tạc như thế, vào hôm 27 Tháng Chín, đã giết chết thủ lãnh Sayyed Hassan Nasrallah của tổ chức Hezbollah. (TTHN)

---

 

Ba’o Dat Viet

October 1, 2024

Ngày 1/10, quân đội Israel chính thức khởi động chiến dịch trên bộ tại  Li Băng, tập trung vào các mục tiêu khủng bố của Hezbollah và cơ sở hạ tầng ở miền nam Li Băng. Theo thông tin từ NBC News, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã tiến hành các cuộc đột kích dựa trên thông tin tình  báo chính xác, nhằm bảo vệ người dân Israel sống dọc biên giới phía bắc, khu vực thường xuyên bị đe dọa bởi Hezbollah.

Trước đó, khu vực biên giới giữa Israel và Li Băng đã chứng kiến nhiều vụ pháo kích nặng nề, đặc biệt tại ngôi làng Wazzani. Đồng thời, quân đội Li Băng đã rút lui khỏi các vị trí gần biên giới, chuyển quân lên phía bắc khoảng 5 km. Israel tuyên bố vùng biên giới phía bắc nước này là “khu vực quân sự khép kín”, cấm người dân đi vào, đồng thời kêu gọi giữ bí mật về thông tin di chuyển của binh sĩ để đảm bảo an toàn cho chiến dịch.

Trong khi đó, tại thủ đô Beirut của Li Băng, quân đội Israel đã tiến hành ít nhất 6 cuộc không kích vào các khu vực phía nam, nơi được coi là thành trì của Hezbollah. Quân đội Israel đã kêu gọi người dân sống ở khu vực Dahiyeh sơ tán trước khi tiến hành các cuộc tấn công, nhằm tránh thiệt hại lớn về người.

Theo nguồn tin từ NBC News, chính phủ Israel đã thông báo với Mỹ về kế hoạch đổ quân vào Li Băng, nhưng cam kết sẽ giới hạn về quy mô và thời gian của chiến dịch. Tuy nhiên, một số quan chức Mỹ đã rò rỉ thông tin này trước khi chiến dịch bắt đầu, gây ra sự bất bình trong nội các an ninh Israel.

Về phía Mỹ, Washington vẫn đang theo dõi sát sao tình hình và chưa phát hiện bất kỳ động thái di chuyển vũ khí nào từ Iran, điều có thể báo hiệu một phản ứng từ Tehran. Tuy nhiên, Iran đã cho thấy sự sẵn sàng hành động nhanh chóng nếu cần thiết, mặc dù nước này cũng ra tín hiệu rằng họ không muốn cuộc xung đột mở rộng thành một cuộc chiến tranh quy mô lớn hơn. 

---

 

Nghệ Lâm Hồng

Trong khi người Hoà Lan lo khai mở, đào vét các con sông, xây dựng hệ thống đê điều để phòng chống ngập lụt thì người CSVN dành các phần đất trủng để xây cất, lấp các cửa sông để xây chung cư, phá các con kênh thóat nước. Kết quả việc “thay trời làm mưa” này Sài Gòn Biên Hoà sau mấy trận mưa to, bị ngập nước trầm trọng.

Saigon trở nên thành phố “Hồ” chứa nước. Tân Sơn Nhất không còn là nơi máy bay cất cánh hay đáp xuống mà trở nên bến tàu vì nơi thoát nước bị lấp đi để xây sân golf.

Người Hòa Lan, với một nửa đất nước dưới mực nước biển, tại sao họ lại có thể sống sót được, có thể đặt bản thân mình vượt lên trên mức nước biển mỗi khi nước lũ tràn về? Bí quyết ấy rất đơn giản: thay vì chống lại làn nước dữ, họ sống chung với nó.

Như cặp vợ chồng Nol và Wil Hooijmaaijers, họ đã hi sinh mảnh đất ruộng nhà mình để 150.000 người dân thành phố Den Bosch, cách 30 km về phía thượng nguồn không phải chịu cảnh mất nhà do nước cuốn. Hiện họ đang sống trong một khu nhà cải tiến, trên một ngọn đồi nhân tạo với một trang trại bò sữa rộng lớn, tránh được nước lũ tràn vào.

Dự án này mang tên “Room for the River”, nằm trên vùng đất bị biển lấn Overdiepse Polder, một khu vực trang trại nằm ở điểm vòng cung của 2 con sông. Dự án là 1 trong 40 chương trình nhằm hạn chế nước lũ tràn vào từ hệ thống sông. Được chính thức hoạt động vào năm 2006 và được cấp 1,8 tỷ Bảng Anh, chương trình này tập trung vào 4 con sông chính của Hòa Lan, ngăn chặn chúng không gây ngập lụt.

Căn bản của dự án này là hạ độ cao bãi sông, nới rộng sông và các kênh đào bên cạnh, với mục đích cho con sông có thể chứa được lượng nước khổng lồ tràn về. Chi phí ấy còn để tái định cư 200 gia đình thuộc diện ảnh hưởng, cho họ một căn nhà mới.

Đất nước Hà Lan đã phải đương đầu với nước lũ trong lịch sử hơn 1.000 năm phát triển, khi mà những người nông dân đào những con hào đầu tiên. Những cối xay gió đang mang nhiệm vụ bơm nước ra khỏi ruộng từ hồi thế kỷ 14, và Overdiepse Polder hiện tại cũng có những hệ thống bơm như vậy.

Vì thực trạng của đất nước như vậy, nên các đại học tại Hòa Lan đa`o tạo ra những người kỹ sư về đê điều tài năng nhất thế giới, và chính họ cũng đã mang những hiểu biết về ngập lụt đến cho những đất nước khác; chính phủ Hòa Lan đã cố vấn cho các dự án tại Trung Quốc, Úc và các nước Châu Phi.

Để di dời người dân khỏi khu vực lũ, để áp dụng dự án chống ngập lụt mới, chính phủ cũng đã phải thuyết phục nhiều. Có những người dân rất đau buồn khi phải di dời khỏi ngôi nhà đã có tới 3 thế hệ con cháu sinh sống, “nhưng họ phải tìm ra cách để sống chung với cơn lũ chứ không phải chống chọi với nó liên tục qua nhiều thế hệ”, chuyên gia Han Brouwers, một chuyên gia sông ngòi làm việc với dự án “Room for the River” nói.

Nhưng cuối cùng họ vẫn dời đi, vì một tương lai tốt đẹp hơn và mục đích cao cả hơn. Trong số những hộ gia đình phải di dời, đã có 2 nhà đâm đơn kiện lên tòa án, rằng họ không muốn dời đi nhưng cuối cùng thì “Room for the River” vẫn thắng kiện.

Ông Harold van Waveren là một trong những chuyên gia quản lý nước, nói rằng không một rủi ro nào đạt được mức số 0 cả, và hệ thống điều khiển nước lũ của Hòa Lan là không quan trọng hóa bất cứ một lĩnh vực nào, trong khi luôn giữ gìn tình trạng của hàng phòng ngự nước tại bờ biển cũng như bờ sông một cách tốt nhất.

“Người Hòa Lan tự hào về hệ thống đê điều và chống ngập lụt của mình, khi mà chúng tôi có hơn 8 triệu người dân sống dưới mực nước biển và họ phải dựa vào hệ thống ấy. Chúng tôi đã học được nhiều bài học trong đắt giá quá khứ, và giờ những bài học quý giá ấy đã giúp chúng tôi hoàn chỉnh hơn”, ông nói.

“Trong những tình huống cấp bách, bạn phải chống lại dòng nước hung dữ nhưng trong cuộc sống hàng ngày, ta cần phải sống ôn hòa với nó. Chính phủ Hòa Lan vẫn luôn cung cấp lượng tài chính để duy trì tính ổn định ấy, và chúng tôi vui về điều đó. Nước lũ là không có điểm dừng, và quá trình ‘sống chung với lũ’ là một quá trình lâu dài và liên tục. Chúng tôi không muốn có một đợt lũ quét bất ngờ nào nữa”.

Ngoài cải tiến sông ngòi, nhiều công ty xây dựng còn thử nghiệm và chế tạo những loại nhà “lưỡng cư”, dựa trên thiết kế của nhà thuyền Hà Lan cổ. Chúng có thể “sống” trên cạn khi nước rút, và nổi trên nước khi lũ về. Nhiều căn nhà như vậy đã được xây tại những khu vực thường xuyên ngập lụt ở đất nước Hòa Lan.

Câu trả lời của người Hòa Lan không phải là chống chọi với làn nước dữ mỗi lúc một khác, mà là chung sống với nó, tạo ra những kế hoạch mà có thể có được lợi ích lâu dài. Hãy nhìn gia đình ông Hooijmaaijers, họ đã từng lo sợ về nước ngập trang trại của mình nhưng giờ, họ đã ổn định cuộc sống với một trang trại bò sữa có thể cung cấp cho các thế hệ sau này nữa.

Một kế hoạch dài hạn dường như luôn luôn hiệu quả, ví dụ điển hình nhất mà ta thấy, là hệ thống điều hành đê điều để tránh ngập lụt tại đất nước Hòa Lan này.

(Sư Phạm Và Bằng Hữu)

---

 

Ba’o Nguoi-Viet

September 28, 2024

MERISHAUSEN, Thụy Sĩ (NV) – Cảnh sát Thụy Sĩ bắt giữ nhiều người dính líu tới một dụng cụ gây tranh cãi có hình dáng giống con nhộng thiết kế theo kiểu khoa học viễn tưởng, lần đầu tiên được dùng để tự tử, nhà chức trách cho biết hôm Thứ Ba, 24 Tháng Chín, theo CNN.

Cảnh sát tại tiểu bang Schaffhausen thuộc miền Bắc Thụy Sĩ giáp với Đức cho biết “Sarco,” cái máy dùng để tự tử, được sử dụng trong một khu rừng tại thành phố Merishausen hôm Thứ Hai.

Các công tố viên tại Schaffhausen khởi sự các thủ tục tố tụng hình sự chống lại một số người vì tội “xúi giục, hỗ trợ và tiếp tay cho hành vi tự tử,” một tuyên bố của cảnh sát cho biết, đồng thời không tiết lộ danh tánh các nghi can bị bắt giữ và nạn nhân tử vong.

Phát ngôn viên của tổ chức phát triển dụng cụ Sarco, The Last Resort, cho biết người qua đời là một phụ nữ Mỹ 64 tuổi, bị suy giảm hệ thống miễn dịch nghiêm trọng.

Florian Willet, đồng chủ tịch của The Last Resort, là một trong số bốn nghi can bị giam giữ, cùng với một nhà báo người Hà Lan và hai người Thụy Sĩ. Willet là người duy nhất có mặt khi người phụ nữ Mỹ quyên sinh, phát ngôn viên cho biết.

Trong một tuyên bố do The Last Resort đưa ra, Willet mô tả cái chết là “nhẹ nhàng, nhanh chóng và trang nghiêm.”

Phát ngôn viên của The Last Resort cho biết người phụ nữ Mỹ được đánh giá tâm thần trước khi nhắm mắt xuôi tay.

Phát ngôn viên của các công tố viên tại Schaffhausen từ chối cung cấp chi tiết hoặc xác nhận có bốn người bị giam giữ.

Được chế tạo bằng các chi tiết khí động học, bóng bẩy, “Sarco” kết liễu người dùng bằng cách bơm khí nitrogen vào bên trong, làm giảm lượng khí oxygen xuống mức gây chết người. Đây là đứa con tinh thần của Philip Nitschke, một bác sĩ người Úc danh tiếng với công trình nghiên cứu về trợ tử từ những năm 1990.

Thụy Sĩ là địa điểm hấp dẫn dành cho những người ủng hộ trợ tử do chính sách hợp pháp hóa trợ tử và The Last Resort cho biết khi cố vấn pháp lý cho khách hàng, họ nói rằng trợ tử là điều khả thi.

Sarco làm giới truyền thông và giới hữu trách ngày càng chú ý nhằm thảo luận rằng liệu họ có nên chấp thuận dụng cụ này hay không.

Bộ Trưởng Y Tế Thụy Sĩ Elisabeth Baume-Schneider cho biết hôm Thứ Hai rằng Sarco không đáp ứng các yêu cầu của luật an toàn sản phẩm và việc dùng khí nitrogen để trợ tử là phạm pháp. (TTHN)

---

 

Ba’o Nguoi-Viet

September 3, 2024

JAKARTA, Indonesia (NV) – Đức Giáo Hoàng Phanxicô có mặt tại Indonesia hôm Thứ Ba, 3 Tháng Chín, khởi đầu chuyến tông du dài nhất trong triều đại giáo hoàng do ông trị vì, với hy vọng khích lệ cộng đồng Cơ Đốc Giáo và tôn vinh truyền thống hòa hợp liên tôn tại quốc gia có tín đồ Hồi Giáo đông đảo nhất thế giới, theo hãng tin AP.

Sau chuyến bay đêm từ Rome, Đức Giáo Hoàng Phanxicô xuống phi cơ trên xe lăn và tới khu vực đường băng để dự phần buổi lễ chào đón dưới bầu trời giăng kín sương, ẩm ướt và thường xuyên ô nhiễm tại Jakarta.

Hai đứa trẻ vận phục trang truyền thống trao cho Đức Giáo Hoàng một bó rau, trái cây, gia vị và bông.

Đức Giáo Hoàng Francis được nghênh đón tại phi trường quốc tế Soekarno Hatta International Airport ở Jakarta, Indonesia, ngày 3 Tháng Chín, 2024, khởi đầu chuyến tông du 11 ngày qua lục địa Á Châu (Hình: TIZIANA FABI/AFP/Getty Images)

Đức Giáo Hoàng Phanxicô dự tính nghỉ ngơi trong khoảng thời gian còn lại trong ngày, vì chuyến đi ngoằn ngoèo kéo dài 11 ngày qua các múi giờ còn đưa ông tới Papua New Guinea, Đông Timor và Singapore. Tuy nhiên, Vatican cho biết vị giáo hoàng 87 tuổi cũng gặp gỡ một nhóm người gồm có dân tỵ nạn, di dân và bệnh nhân tại dinh thự Vatican ở Jakarta.

Bên ngoài dinh thự, Đức Giáo Hoàng được các tín đồ nghênh đón nồng nhiệt, trông chờ được diện kiến vị giáo hoàng đầu tiên viếng thăm từ thời kỳ Thánh John Paul Đệ Nhị năm 1989.

Ngày đầu tiên Đức Giáo Hoàng Phanxicô hoạt động trọn vẹn bắt đầu vào Thứ Tư gồm có các chuyến viếng thăm các nhà lãnh đạo chính trị tại Indonesia và các phiên tọa đàm với giáo sĩ Indonesia đang giúp tăng cường sự phát triển của Giáo Hội Cơ Đốc Giáo tại Á Châu.

Tổng Thống Indonesia Joko Widodo có mặt để nghênh đón Đức Giáo Hoàng, phát biểu trong một tuyên bố phát sóng trên truyền hình rằng “Indonesia và Vatican cùng nhau cam kết trong việc thúc đẩy hòa bình và tình huynh đệ, cũng như giúp nhân loại trở nên sung túc.”

Diễn tiến đáng chú ý trong địa điểm dừng chân đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Phanxicô đó là tham dự một cuộc họp liên tôn tại thánh đường Hồi Giáo Istiqlal trứ danh tại Jakarta vào Thứ Năm, trong đó có đại diện đến từ sáu tôn giáo được công nhận chính thức tại Indonesia: Hồi Giáo, Phật Giáo, Khổng Giáo, Ấn Độ Giáo, Cơ Đốc Giáo và Tin Lành.

Thánh đường Hồi Giáo lớn nhất Đông Nam Á tọa lạc đối diện công trường với nơi thờ tự Cơ Đốc Giáo chính tại thủ đô, Nhà Thờ Đức Mẹ Lên Trời, hai thánh địa này gần nhau tới mức có thể nghe thấy âm thanh cầu nguyện của tín đồ Hồi Giáo trong lúc cử hành Thánh Lễ.

Việc hai tôn giáo gần gũi không phải là ngẫu nhiên mà xuất phát từ mong muốn mạnh mẽ như một biểu tượng của tự do tôn giáo và tinh thần khoan dung được cất giữ thiêng liêng trong Hiến Pháp Indonesia. Các nhà thờ còn được nối với nhau bằng một “Đường Hầm Bằng Hữu” nơi Đức Giáo Hoàng Phanxicô sẽ viếng thăm cùng với giáo sĩ vĩ đại, Nasaruddin Umar, trước khi họ ký một tuyên bố chung.

Dầu cho Đức Giáo Hoàng Phanxicô muốn xoáy sâu vào truyền thống khoan dung tôn giáo tại Indonesia, thì hình ảnh của quốc gia này với tư cách là một quốc gia Hồi Giáo ôn hòa lại bị hủy hoại do làn sóng bùng nổ bạo lực. Năm 2021, có hai tín đồ Hồi Giáo cực đoan âm mưu đánh bom tự sát bên ngoài một nhà thờ Cơ Đốc Giáo đông đúc trên đảo Sulawesi tại Indonesia trong Thánh Lễ Chúa Nhật Lễ Lá, khiến ít nhất 20 người bị thương.

Mặc dù tín đồ Cơ Đốc Giáo chỉ chiếm 3% dân số Indonesia, nhưng dân số Indonesia thì lại đáng trầm trồ — với 275 triệu người — khiến quần đảo này trở thành nơi có cộng đồng Cơ Đốc Giáo lớn thứ ba Á Châu, sau Philippines và Trung Quốc.

Do đó, dự kiến sẽ có ​​hàng ngàn người đổ về dự phần các sinh hoạt có mặt Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong tuần này, gồm có một buổi Thánh Lễ vào chiều Thứ Năm tại vận động trường chính ở Jakarta, dự trù ​​thu hút khoảng 60,000 người. Các viên chức thành phố kêu gọi người dân làm việc tại nhà trong ngày hôm đó do có hàng rào phong tỏa đường sá cùng rất nhiều tín đồ tụ tập.

Giữ gìn môi trường, giải quyết xung đột và phát triển kinh tế bằng đạo đức là những chủ đề chính của chuyến tông du, đồng thời Đức Giáo Hoàng Phanxicô có thể nhắc tới các khía cạnh đó trong phần phát biểu chính trước giới lãnh đạo Indonesia vào Thứ Tư.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô từng biến hóa hành động giữ gìn môi trường thành một đặc điểm nổi trội trong triều đại giáo hoàng của ông và thường đưa ra phát biểu trong các chuyến tông du ngoại quốc nhằm thúc đẩy chương trình nghị sự liên quan tới nhu cầu chăm sóc van vật do Chúa tạo tác, ngăn chặn khai thác tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ thành phần nghèo khó đang phải gánh chịu hậu quả từ biến đổi khí hậu và ô nhiễm.

Tại Jakarta, Đức Giáo Hoàng chứng kiến một đô thị có 11.3 triệu dân đang thoi thóp dưới những đám mây xám xịt gây ô nhiễm không khí do các nhà máy nhiệt điện than tạo ra, khí thải từ xe cộ, hoạt động đốt rác và từ các nhà máy. Tình trạng ô nhiễm không khí tại Jakarta thường xuyên cao hơn tám tới chín lần so với giới hạn của Tổ Chức Y Tế Thế Giới WHO.

Đức Giáo Hoàng Phanxicô là vị giáo hoàng thứ ba viếng thăm Indonesia sau Đức Giáo Hoàng Phaolô Đệ Tứ năm 1970 và Thánh John Paul Đệ Nhị năm 1989. Các chuyến tông du của họ nhấn mạnh rằng Indonesia quan trọng với Vatican ra sao, cả về đối thoại Kitô Giáo-Hồi Giáo lẫn ơn gọi Cơ Đốc Giáo, vì đây cũng là quốc gia đặt chủng viện lớn nhất thế giới đào tạo ra hàng trăm linh mục và nữ tu mỗi năm. (TTHN)

---

 

Ts. Nguyễn Đình Thắng

Ngày 20 tháng 7, 2024

http://machsongmedia.org

Trưa nay, tôi quay lại phi trường Narita tìm mua bộ chuyển đổi cho máy laptop cho ăn khớp với ổ cắm điện ở khách sạn. Với chút ý thoạt tiên là tinh nghịch, tôi đã có một kinh nghiệm thú vị về người Nhật, qua một chuyện thật mà chừng như chỉ có thể là câu truyện ngụ ngôn trong sách, sách công dân giáo dục.

Tôi đến Tokyo sớm 2 ngày vì phải chuẩn bị cho sự kiện mà BPSOS đồng tổ chức đầu tuần tới. Trong 2 ngày này tôi ở một khách sạn gần sát phi trường, rẻ hơn ở trung tâm Tokyo nơi sự kiện sẽ diễn ra.

Dù thời tiết nóng nực, tôi quyết định đi bộ đến phi trường vì muốn thể dục và giữ mình tỉnh ngủ lúc ban ngày cho quen múi giờ nơi đây.

Ghé mấy tiệm bách hóa xong, tôi vào tiệm ramen dùng bữa trưa. Trên lối ra, đi ngang quầy thông tin tôi nẩy ý thử tạt vào nhắn tìm số tiền mặt nhỏ tôi nghi đánh rớt hôm qua ngay sau khi đổi tiền. Tôi đổi 40 Euro được hơn 6600 yen. Tôi gói 6000 tiền mặt trong tờ biên nhận rồi đút vào túi. Về đến khách sạn thì gói tiền không còn trong túi. Tôi đoán là nghễnh ngãng đánh rớt đâu đó ở phi trường.

Hình 1 – Tôi ở phi trường Narita ngày hôm qua

Số tiền không là bao nhiêu. Vả lại mọi thứ mua bán đều dùng thẻ tín dụng nên cũng chẳng cần tiền mặt. Nhưng tôi muốn làm phép thử vì có lần tôi đọc trên Facebook câu chuyện một phụ nữ Việt bỏ quên túi xách tay đắt tiền ở một phi trường Nhật Bản. Khi báo an ninh, nhân viên an ninh dắt vị phụ nữ ấy trở lại đúng nơi bỏ quên thì thấy một nhân viên bảo vệ đứng canh hàng giờ để chờ chủ nhân quay lại.

Nhưng đó là chủ nhân biết rõ để quên chỗ nào và báo động ngay, còn trường hợp của tôi là tiền mặt, đánh rớt đâu đó không rõ cả một ngày trước. Chẳng hy vọng gì.

Với chút tò mò và tinh nghịch, tôi nói với cô nhân viên trực quầy thông tin: “Tôi không kỳ vọng gì nhưng xin cô ghi số điện thoại để nhỡ trong muôn một có người nhặt được mớ tiền mặt 6000 yen tôi làm rớt hôm qua đâu đây, thì gọi cho tôi biết. Chỉ cầu may vậy thôi.”

Người nữ nhân viên nhanh nhẩu rà trên máy computer, hỏi lại là có đúng là 6000 yen, rồi gọi điện thoại cho ai đó.

Xong, cô ấy quay lại hỏi, “Hôm qua, Ông dùng quầy đổi tiền nào?”

“Ở căi quầy sau lưng tôi đây,” tôi chỉ tay về hướng đối diện quầy thông tin.

“Ông có chắc không? Đằng kia còn có một quầy đổi tiền nữa.”

Tôi định thần một lúc: “À, phải rồi. Quầy đằng kia mới phải.”

Người nữ nhân viên hỏi tiếp: “Thế Ông có giữ biên nhận không?”

“Tôi đổi 40 Euro được 6600 yen lẻ, kẹp trong tờ biên nhận rồi đút vào túi. Tôi đánh rớt tiền lẫn tờ biên nhận.”

Tôi nghĩ thầm, “Chẳng có gì làm chứng; có tìm ra được tiền cũng chẳng chứng minh được đó là tiền mình đánh rơi.”

Thử như vậy là đủ. Tôi đã chứng kiến sự ân cần, tận tuỵ theo đúng phong cách truyền thống của người Nhật. Tôi định bỏ đi thì người nữ nhân viên ra dấu chờ.

Cô ấy đưa tôi xem bản đồ khu vực quanh quầy thông tin, hỏi thêm: “Sau khi đổi tiền thì Ông đi đâu?”

“Từ chỗ đổi tiền tôi ra cổng số 2 để đón xe buýt ở trạm này đây để đến khách sạn.”

Hình 2 – Support Center

Cô ấy lấy một mẩu giấy vuông nhỏ, viết lên đó một mã số rồi dặn tôi cầm đến “Support Center” (Trung Tâm Trợ Giúp) ở lầu 2.

Tôi cảm ơn và đi tìm Support Center, trong bụng nghĩ, “Chắc đây là thủ tục báo cáo đánh mất tài sản; trong mảy may mà họ tìm được thì sẽ gọi báo khổ chủ. Xác suất tìm được là zêrô. Hay là thôi, ta về đi.”

Nhưng trong đầu lại có tiếng nói ngược lại: “Đã thử thì thử cho ngã ngũ xem sao.”

Tôi lên lầu 2, tìm ra Support Center, trao tấm giấy vuông nhỏ với mã số cho một phụ nữ đang trực. Cô ấy đi vào phòng trong; bước ra là một nhăn viên nam vạm vỡ. Anh ta chìa ra bọc plastic trong đó tôi nhận ra ngay 6 tờ 1000 yen và tấm biên nhận. Anh ấy xin xem passport rồi đưa tôi tờ đơn ký nhận lại của đánh rớt.

Tôi tò mò hỏi, “Ai nhặt và nhặt ở đâu, lúc nào?”

Anh ấy chỉ trên tờ đơn tôi vừa ký có ghi tên nhân viên lau dọn đã nhặt, nhặt ở gẩn nhà vệ sinh, lúc 3:35 chiều.

ra họ đã có cả một quy trình và thủ tục đâu ra đó để giải quyết ngay cả trường hợp đánh rớt tiền mặt lãng nhách và ngớ ngẩn như tôi.

Nhân viên lau dọn nhặt gói tiền, trao cho Support Center, điền đầy đủ chi tiết vào bản báo cáo. Thông tin này được chuyển vào hồ sơ điện tử. Cô nhân viên ở quầy thông tin rà hồ sơ điện tử và tìm ra thông tin tương ứng lời tôi tường thuật. Vì đi cùng với số tiền mặt là biên nhận của quầy chuyển tiền, cô ấy phối kiểm xem tôi đã dùng dịch vụ đổi tiền nào. Cuối cùng, cô ấy hỏi lộ trình tôi di chuyển sau khi đổi tiền để đối chiếu với bản báo cáo của nhân viên lau dọn.

Phép thử mỹ mãn, tôi cuốc bộ về khách sạn với nhiều suy tư.

Hình 3 – Tiền đánh rớt đưa lại không thiếu một đồng

Người Nhật họ khiêm cung vì đủ tự tin chứ không lộng ngôn kiểu “Mây đen phủ lên toàn cầu nhưng mặt trời vẫn đang tỏa sáng ở Việt Nam”, thứ ba hoa của kẻ tự ti làm thiên hạ thêm khinh.

Người Nhật họ bảo vệ quốc thể bằng cách dạy cho nhau sống ngay thẳng, lương thiện, có trách nhiệm. Họ không vẽ truyện Kim Đồng, Võ Thị Sáu, Lê Văn Tám… để kích động tinh thần “tự sướng” của công dân từ tấm bé.

Người Nhật sẵn sàng học những điều hay của cựu thù để vươn lên thành cường quốc, thay vì vỗ ngực ta đánh thắng 3 đế quốc sừng sỏ rồi ngửa tay ăn xin tiền viện trợ.

Họ khom mình tôn kính người đối diện và nhận lại sự tôn kính tương xứng chứ không ưỡn ngực với mấy tá huy chương lủng lẳng áo không còn chỗ đeo, nhảm nhí như lũ phường chèo.

Và kinh nghiệm hôm nay cho tôi thấy, chuyện rất đời thường của họ cứ như là bài học công dân chỉ có thể có trong giáo khoa thư.

---

 

Ba’o Nguoi-Viet

August 5, 2024

Sonnie Tran/SGN

Cuộc bầu cử tổng thống Venezuela diễn ra với đầy rẫy nghi vấn về gian lận và thao túng kết quả. Phân tích từ phe đối lập cho thấy 80% số phiếu cho thấy đương kim tổng thống Maduro đã không giành chiến thắng tại bất kỳ nơi nào trong số 24 tiểu bang của quốc gia này.

Trước các chứng cứ đưa ra, Brazil, Colombia và Mexico – những quốc gia trung tả có tiếng nói trong khu vực – kêu gọi Hội Đồng Bầu Cử Quốc gia Venezuela sớm công bố kết quả kiểm phiếu chi tiết.

Về phía chính phủ, Maduro biện minh cho sự trì hoãn này là do một cuộc tấn công mạng từ Bắc Macedonia, mà không phải Bắc Triều Tiên. Tuy nhiên, nhiều người tin rằng đây chỉ là chiêu bài câu giờ nhằm tạo điều kiện cho chiến dịch truy quét và bịt miệng những người giám sát bỏ phiếu thuộc phe đối lập.

Để lấp liếm trước những chứng cứ không thể chối cãi, chính quyền Maduro triển khai hàng loạt biện pháp đàn áp phe đối lập sau cuộc bầu cử tổng thống đầy tranh cãi. Đe dọa những người phản đối và tham gia biểu tình, Maduro phát trên truyền hình hình ảnh 75 người biểu tình bị bắt giữ, cạo trọc đầu, mặc đồng phục tù nhân bị buộc hô khẩu hiệu ủng hộ chính quyền.

Maduro cho biết hơn 1,200 người ủng hộ phe đối lập bị bắt giữ và chính quyền đang ráo riết truy lùng thêm 1,000 người nữa, đặc biệt nhắm vào những người giám sát bỏ phiếu. Hai nhà tù bỏ hoang đang được chuyển đổi thành “trung tâm giáo dục lại” – một dấu hiệu đáng lo ngại về làn sóng đàn áp chính trị sắp tới.

Có thể thấy rằng, nhà độc tài Maduro đang làm tất cả để cố gắng duy trì chính phủ thiên tả theo định hướng xã hội chủ nghĩa của mình một cách vô vọng khi ông đem cả lực lượng yểm trợ từ Cuba cộng sản vào đàn áp nhân dân đất nước mình. Nguồn tin từ phe đối lập cho biết lực lượng đặc nhiệm “Black Wasps – Ong Bắc Cày Đen” của Cuba được đưa đến Caracas để hỗ trợ Maduro đàn áp người biểu tình và bảo vệ ông trước sự đào ngũ của quân đội và lực lượng bán quân sự của chính mình. Một đoạn video được quay qua rèm cửa sổ cho thấy một hàng lính đặc nhiệm Cuba tuần tra trên một con phố ở Caracas.

Cuộc biểu tình ôn hòa mang màu sắc “cách mạng màu” nằm lật đổ chính quyền Maduro tại Venezuela hiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bởi lẽ nó có thể định hình tiến trình dân chủ hóa tại Châu Mỹ Latinh. Thành bại của phong trào này sẽ là phép thử cho sức bền của mô hình độc tài mới đang lan rộng trong khu vực.

Trên khắp Tây bán cầu, nền dân chủ đang bị dập tắt hoặc bị thách thức một cách nghiêm trọng. Trong 20 năm qua, Venezuela, Nicaragua và El Salvador rơi vào chế độ độc tài của Hugo Chavez, Nicolás Maduro, Daniel Ortega và Nayib Bukele.

Cuối năm 2022, tổng thống Peru lúc bấy giờ, Pedro Castillo, thất bại trong việc thiết lập chế độ độc tài khi nỗ lực giải tán quốc hội, và thành lập chính phủ khẩn cấp, cũng như kêu gọi tổ chức cuộc bầu cử Quốc Hội mới nhằm xây dựng Hiến Pháp mới trong bối cảnh cơ quan lập pháp của quốc gia này đang chuẩn bị bãi nhiệm ông. Hành động này đã gây sự phẫn nộ sâu sắc ở Tòa Án Hiến Pháp và Quốc Hội, khiến họ coi đây là một hành động “vi phạm hiến pháp” và gây ra khủng hoảng chính trị nghiêm trọng ở Peru. Cuối cùng ông Castillo bị Quốc Hội phế truất, rồi bị cảnh sát Lima bắt giam sau đó vì tội “âm mưu đảo chính.”

Tổng Thống Venezuela Nicolas Maduro (giữa) ở Caracas ngày 25 Tháng Ba, 2024 (Hình: RONALD PENA/AFP/Getty Images)

Quốc gia Trung Mỹ Guatemala cũng suýt nữa rơi vào tình trạng hỗn loạn, khi văn phòng của bà tổng chưởng lý Consuelo Porras đã tuyên bố kết quả bầu cử vô hiệu do cáo buộc vi phạm trong quá trình thu thập chữ ký của đảng ông Bernardo Arévalo, ứng viên đã chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Guatemala vào Tháng Tám 2023.

Hành động trên của bà Porras gây phản ứng mạnh mẽ từ các nhà quan sát quốc tế và các tổ chức quốc tế như Liên Minh Châu Âu với Tổ chức các quốc gia châu Mỹ cũng đã lên tiếng chỉ trích các hành động được coi là một cuộc đảo chính nhằm lật đổ kết quả bầu cử này, cho rằng chúng đi ngược lại với nguyên tắc dân chủ và thường thấy trong các chế độ độc tài. Ông Arévalo mô tả những nỗ lực này là một “cuộc đảo chính chậm,” cho rằng đây là động cơ chính trị nhằm bảo vệ quyền lực cho giới chính trị cũ vốn bị chỉ trích về tham nhũng.

Và tại đất nước lớn nhất Trung Mỹ và có đường biên giới với Hoa Kỳ, nhiều sự hoài nghi được đặt ra cho nữ tổng thống đầu tiên mới đắc cử của Mexico, bà Claudia Sheinbaum, có tiếp tục làm suy yếu các cơ chế kiểm soát và cân bằng quyền lực dân chủ mà người tiền nhiệm của bà đã bắt đầu hay không.

Claudia Sheinbaum, cựu thị trưởng thành phố Mexico và là một nhà khoa học về khí hậu, đã làm nên lịch sử khi trở thành nữ tổng thống đầu tiên của Mexico với tỉ lệ chiến thắng áp lực từ 58% đến 60% trong cuộc đua có hai ứng cử viên nữ dẫn đầu. Tuy nhiên, chiến thắng vang dội này không xóa đi được những hoài nghi về cam kết của bà với nền dân chủ. Việc bà Sheinbaum quyết tâm kế thừa các chương trình xã hội của người tiền nhiệm, ông Andrés Manuel López Obrador (AMLO) – vốn bị chỉ trích là tập trung quyền lực vào tay tổng thống và làm suy yếu nền dân chủ – càng khiến nhiều người lo ngại. Liệu bà Sheinbaum có tiếp tục “lối mòn” của ông AMLO và bóp nghẹt các cơ chế kiểm soát quyền lực, hay sẽ tạo ra một hướng đi riêng, minh bạch và dân chủ hơn cho Mexico?

Nếu ông Maduro thành công trong việc dập tắt làn sóng biểu tình và duy trì quyền lực, đó sẽ là tín hiệu nguy hiểm, tiếp tay cho các nhà độc tài khác trong khu vực hành động liều lĩnh hơn, như lạm dụng bầu cử, vi phạm nhân quyền và tham nhũng mà không gặp phải sự phản kháng đủ mạnh từ cộng đồng quốc tế, trong khi tiếng nói của người dân bị dập tắt bởi sự đàn áp. Sự thoái lui của dân chủ từng xảy ra trước đây khi nhiều nền dân chủ non trẻ ở Mỹ Latinh sụp đổ trong Chiến Tranh Lạnh, và chỉ được hồi sinh sau khi nó kết thúc.

Thêm sáu năm nữa của ông Maduro ở Venezuela sẽ không chỉ là tai họa cho mười hai triệu người Venezuela dũng cảm bỏ phiếu cho nền dân chủ sau gần ba thập niên chìm trong ảo vọng về con đường xã hội chủ nghĩa. Nó còn có thể là cú hích mạnh mẽ, thúc đẩy chủ nghĩa độc tài lan rộng ra toàn khu vực.

Kể từ thời Hugo Chávez, Venezuela đã là “lá cờ đầu” trong việc thiết lập một mạng lưới các quốc gia độc tài tại Châu Mỹ Latin, hỗ trợ lẫn nhau về kinh tế, chia sẻ chiến lược và năng lực giám sát dân sự. Các quốc gia độc tài áp dụng chung một công thức đàn áp: theo dõi và quấy rối đối thủ chính trị, tấn công truyền thông và biến người di cư thành con bài chính trị. Không chỉ vậy, nhóm nước này còn gia tăng hợp tác với Nga và Trung Quốc, tạo ra một mối đe dọa tiềm tàng cho sự ổn định của toàn khu vực.

May mắn là tình hình chính trị Venezuela hiện nay chưa phải là kết quả cuối cùng. Các đảng phái đối lập của Venezuela đã đoàn kết theo cách mà họ chưa từng có trong nhiều năm. Các cuộc thăm dò ý kiến trước bầu cử cho thấy ông Maduro sẽ bị thiệt hại nặng nề nếu cuộc bầu cử được tự do và công bằng, và hàng triệu người Venezuela nhận thức rõ rằng cuộc bầu cử đã bị thao túng. Khi họ mất niềm tin vào kết quả bỏ phiếu, người dân Venezuela xuống đường để đấu tranh cho quyền lợi của mình.

Sẽ là một chiến thắng lớn lao cho quá trình đấu tranh dân chủ ở Trung và Nam Mỹ nếu ông Maduro cuối cùng bị buộc phải từ chức hoặc chấp nhận thỏa thuận với phe đối lập để mang lại một cuộc chuyển giao quyền lực trong hòa bình.

Lịch sử cho thấy thay đổi dân chủ thường xảy ra theo từng đợt. Các phong trào đối lập thành công có thể thu được đà và lan rộng sang các nước khác, nhanh chóng phơi bày điểm yếu của các nhà độc tài đương nhiệm ở nơi khác và thúc đẩy thay đổi. Nếu ông Maduro từ chức, các chế độ độc tài ở Cuba và Nicaragua có thể sẽ phải chịu áp lực lớn hơn từ người dân của họ.

Cuối cùng, như lời kêu gọi của giám đốc Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hợp Quốc Volker Turk kêu gọi, chính quyền Venezuela của ông Maduro “phải tôn trọng quyền của tất cả người dân Venezuela được tụ tập và biểu tình một cách hòa bình cũng như bày tỏ quan điểm của mình một cách tự do và không sợ hãi.”

Hãy để người dân Venezuela thực sự được quyết định vận mệnh đất nước mình trước khi tình hình trở nên bạo lực và mọi thứ sụp đổ.

---

 

Ba’o Dat Viet

August 5, 2024

“Tôi sẽ chịu trách nhiệm hoàn toàn. Chúng tôi sẽ thành lập một chính phủ lâm thời,” Tư lệnh quân đội Bangladesh, ông Waker-Uz-Zaman, tuyên bố trên truyền hình ngày 5-8, khi xác nhận Thủ tướng Sheikh Hasina đã từ chức và rời khỏi đất nước. Ông Waker cho biết sẽ thảo luận với Tổng thống Mohammed Shahabuddin để thành lập chính phủ lâm thời và đã bắt đầu đàm phán với các bên, ngoại trừ Liên đoàn Awami của bà Hasina.

Thông tin này xuất hiện sau khi truyền thông cho biết bà Hasina, 76 tuổi, đã chạy ra nước ngoài do sức ép từ làn sóng biểu tình kéo dài trong thời gian qua. Bà Hasina được cho là đã cùng người thân rời đi bằng một trực thăng quân sự. Một số thông tin nói rằng bà đang trên đường tới bang West Bengal của Ấn Độ ngay bên kia biên giới, trong khi Đài CNN-News18 cho biết bà đã hạ cánh ở thành phố Agartala thuộc bang Tripura, phía đông bắc Ấn Độ.

Trong bài phát biểu của mình, ông Waker kêu gọi người biểu tình trở về nhà và tin tưởng quân đội, cho họ thời gian để giải quyết cuộc khủng hoảng. Tuy nhiên, ông cho biết chưa cần áp dụng giới nghiêm hay biện pháp khẩn cấp nào khác, theo Hãng tin Reuters. “Đất nước đã phải chịu nhiều đau khổ, nền kinh tế bị ảnh hưởng, nhiều người thiệt mạng, đã đến lúc phải chấm dứt bạo lực. Tôi hy vọng sau bài phát biểu của mình, tình hình sẽ được cải thiện,” Tư lệnh quân đội Bangladesh nói.

Truyền hình địa phương phát hình ảnh hàng nghìn người đổ ra đường phố thủ đô Dhaka và xông vào dinh thự của bà Hasina. Đám đông tụ tập trong phòng khách dinh thự và một số người lấy đi tivi, bàn ghế trong tòa nhà. Đầu tuần này, làn sóng biểu tình của sinh viên đã dồn về Dhaka để gây sức ép buộc bà Hasina từ chức. Trước đó, các cuộc đụng độ giữa người biểu tình và lực lượng an ninh trên khắp Bangladesh đã khiến gần 100 người thiệt mạng. Khoảng 150 người đã thiệt mạng trong các cuộc biểu tình vào tháng trước.

Bangladesh hiện đang chìm trong bạo lực khi các nhóm sinh viên biểu tình yêu cầu chấm dứt quy định dành 30% công việc công cho gia đình của những người đã chiến đấu trong cuộc chiến giành độc lập của Bangladesh năm 1971.

---