Người Nga và nước Nga – Tiến sĩ vật lý Nguyễn Đình Đăng

Nguyễn Hoành

Người Nga và nước Nga dưới ngòi bút của Tiến sĩ vật lý Nguyễn Đình Đăng con rể bà Nguyễn Thị Bình nguyên Phó chủ tịch nước:

“Tôi đã từng học và nghiên cứu ở Nga (Liên Xô) cũ tổng cộng 11 năm, từ năm 18 tuổi tới năm 31 tuổi (1976 – 1989) (Hai năm 1985 – 1987 làm việc ở Việt Nam). Tiếng Nga đối với tôi cũng trôi chảy gần như tiếng mẹ đẻ. Khi còn ở Nga, các bạn Nga từng nói với tôi: “Nếu chỉ nghe tiếng mày nói ngoài hành lang, không nhìn thấy mặt, thì bọn tao tưởng đó là người Nga nói.”

Nước Nga không chỉ mở cho tôi cánh cửa bước vào khoa học mà còn cả nghệ thuật. Chính tại đây lần đầu tiên tôi được tiếp xúc với nghệ thuật lớn: nghệ thuật của các bậc thày cổ điển châu Âu, như Leonardo da Vinci, Botticelli, Titian, Rembrandt, trong nguyên bản, với âm nhạc của các nhà soạn nhạc vĩ đại, qua tiếng đàn của các bậc thày trứ danh biểu diễn sống, như Leonid Kogan, Danill Shafran, Shura Cherkasky, v.v., với văn học và thi ca của Toltstoy, Turgheniev, Tshekhov, Leskov, Dostoevsky, Pushkin, Lermontov, Esenin, Pasternak, Blok, Svetaeva,v.v. qua bản gốc tiếng Nga.

Tôi có nhiều bạn bè và đồng nghiệp là người Nga cũng như người Ukraine. Thày của tôi, cố GS Vadim Soloviev là người Nga. Phản biện luận án tiến sỹ năm 1985 của tôi, GS Anatoly Ignatyuk, là người Ukraine. Hai phản biện luận án tiến sỹ khoa học của tôi năm 1989, là GS A. Ignatyuk và GS. Grigory Yakovlevich Korenman, người Nga gốc Do Thái.

Ông Konstantin Gavrilovich, hoạ sỹ và kiến trúc sư, là người Nga đầu tiên phát hiện ra tài vẽ của tôi và đã không tiếc thời gian cũng như sức lực đưa tôi tới gặp các giáo sư tại các trường đại học mỹ thuật Surikov, Stroganov, và đại học kiến trúc.

Bạn gái đầu tiên của tôi là người Nga.

Tất cả họ đều là những con người chính trực, cao thượng, hào hiệp, tốt bụng, trí tuệ, có văn hóa học vấn cao và đáng ngưỡng mộ.

Nói vậy là để các bạn thấy nước Nga từng rất gắn bó với tôi.

Tuy nhiên đừng lẫn lộn người dân Nga với chế độ của những người cai trị họ.

Khoảng thời gian hơn một thập niên đó cũng đã cho tôi thấy rõ người Nga cũng như người dân các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ, trong đó có Ukraine, đã bị o ép khổ sở về tinh thần và vật chất như thế nào dưới một chế độ quan liêu hách dịch điều khiển một nền kinh tế trì trệ. Nước Nga là một quốc gia rộng lớn, nhưng chưa bao giờ thoát khỏi mặc cảm của một nước nông dân, trong đó thủ đô Moskva được ví như cái làng của châu Âu. Người Nga trong lịch sử chưa bao giờ thoát khỏi ách áp bức từ chế độ Tsar Hoàng, tới chế độ cộng sản thời Lenin, Stalin, toàn trị thời Brezhnev, và cuối cùng là chế độ độc tài của Putin.

Sự yếu kém về kinh tế và hành chính của Ukraine là hậu quả của một thời kỳ dài dặc phụ thuộc vào Nga ở Liên Xô cũ. Cho tới năm 2006, tức 15 năm sau khi Liên Xô sụp đổ, tới Kiev dự hội thảo vật lý hạt nhân, tôi vẫn thấy sự trì trệ và phong thái làm việc trịch thượng hống hách kiểu Nga ở đó, bắt đầu từ khâu nhập cảnh tại sân bay, sinh hoạt dịch vụ công cộng, tới cách điều hành hội thảo.

Lẽ dĩ nhiên, nhìn sang châu Âu, trước hết là người dân nước hàng xóm Ba Lan, người Ukraine cũng muốn một cuộc sống độc lập, tự do, dân chủ và hạnh phúc như vậy. Việc Ukraine lựa chọn gia nhập EU hay NATO là quyền tự do của một quốc gia độc lập.

Vì thế đừng vội vàng đổ lỗi cho tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hay nguyên tổng thống Petro Poroshenko về tình trạng này. Trên thực tế công cuộc “thoát Nga” của Ukraine mới chỉ thực sự bắt đầu từ cuộc nổi dậy ở Maidan từ tháng 11 năm 2013 tới tháng 2 năm 2014, tức cách đây tám năm về trước, quá ngắn để có thể tẩy rửa những căn bệnh do 74 năm chế độ cộng sản để lại, nhất là trong sự hà hiếp của chính quyền Putin.

Cá nhân tôi chưa bao giờ có thiện cảm với Putin, ngay từ những ngày đầu, khi Putin được tổng thống Nga Boris Yeltsin tiến cử. Lý do của tôi rất đơn giản: Putin nguyên là sĩ quan KGB, gia nhập KGB ngay sau khi tốt nghiệp đại học năm 1975. Vào thời perestroika của Gorbachev cho tới khi Liên Xô bắt đầu tan rã (1985 – 1990), Putin làm gián điệp của KGB tại Dresden. KGB khét tiếng tàn ác trong toàn bộ lịch sử của nó. Bố của Putin cũng là một sĩ quan của NKVD, tiền thân của KGB. Mẹ của Putin là công nhân. Ông của Putin nấu bếp cho Lenin và Stalin.

Tham vọng của Putin là khôi phục lại hào quang của đế quốc Nga đã mất trong đó y là độc tài bạo chúa. Nước Nga dưới chế độ Putin là một nước bị cô lập với toàn thế giới. Người dân Nga chưa bao giờ có tự do dân chủ. Các đảng đối lập bị chèn ép, các nhà đấu tranh dân chủ bị bắt bớ, đầu độc, ám sát. Cuộc xâm lược Ukraine đang diễn ra do Putin ra lệnh là khởi đầu của chiến dịch nhằm thực hiện mưu đồ bành trướng của Putin sang phương Tây, kéo lại đêm đen của chế độ độc tài cộng sản trong đó Nga là bá chủ. Vì thế Ukraine, từ một đất nước đứng lên chiến đấu chống ngoại xâm, nay đã trở thành biểu tượng của đại nghĩa chống lại hung tàn.

Bất kể Putin có thôn tính được Ukraine hay không, cuộc chiến tranh này do Putin khởi xướng đã, đang và sẽ khiến y muôn đời bị nguyền rủa như một tên Hitler t.k. XXI. Hay nói như đại sứ Ukraine tại Liên hiệp quốc, hắn sẽ đi thẳng xuống địa ngục vì không có luyện ngục (purgatory, nơi thanh tẩy tội lỗi sau khi chết) nào cho hắn cả.

*** Copy từ Fb Trần Quốc Quân


 

KATYN: 70 NĂM DỐI TRÁ VÀ HÀNH TRÌNH HOÀN TRẢ SỰ THẬT LỊCH SỬ

Lê Thọ Bình

Một thảm sát âm thầm, bị quên lãng:

Mùa xuân năm 1940, tại những khu rừng tĩnh lặng Katyn gần Smolensk, Liên Xô đã hành quyết bí mật hơn 22.000 sĩ quan, trí thức và công chức người Ba Lan, những người bị xem là mối đe dọa tiềm tàng đối với quyền lực Xô viết ở phần lãnh thổ miền Đông Ba Lan mà Liên Xô vừa chiếm đóng.

Cuộc thảm sát do chính lãnh tụ Joseph Stalin phê chuẩn và được thực hiện bởi cơ quan mật vụ NKVD trong thời gian chưa đầy hai tháng.

Thế nhưng, suốt gần nửa thế kỷ sau đó, cả thế giới bị dẫn dụ vào một màn kịch tuyên truyền tinh vi khi thủ phạm thực sự, chính quyền Liên Xô, cố tình đổ lỗi cho phát xít Đức, kiểm soát truyền thông, tiêu hủy chứng cứ, và đàn áp bất kỳ tiếng nói nào dám đặt nghi vấn.

Hành trình để khôi phục sự thật về Katyn là một câu chuyện bi tráng của lịch sử, nơi những tài liệu mật chôn vùi trong hòm sắt của Đảng, những hồi ký nghẹn lời của người sống sót, và những cái chết oan khuất giữa ranh giới ý thức hệ, tất cả đã góp phần khắc họa một trong những tội ác chiến tranh bị che đậy lâu nhất trong thế kỷ XX.

Từ hiệp ước Molotov- Ribbentrop đến lệnh hành quyết của Stalin:

Ngày 23/8/1939, chỉ vài ngày trước khi phát xít Đức tấn công Ba Lan, Liên Xô và Đức đã ký Hiệp ước không xâm lược lẫn nhau Molotov–Ribbentrop, kèm theo một nghị định thư bí mật phân chia Đông Âu thành hai vùng ảnh hưởng.

Hệ quả là vào ngày 17/9/1939, Hồng quân Liên Xô tràn vào miền Đông Ba Lan, bắt giữ khoảng 250.000 quân nhân, cảnh sát, trí thức và công chức Ba Lan.

Trong số này, hơn 22.000 người được chuyển về các trại tù như Kozelsk, Starobelsk, Ostashkov. Họ là những thành phần tinh hoa: sĩ quan quân đội, bác sĩ, luật sư, giáo sư đại học, những người, theo mắt nhìn của Stalin và Beria, không thể cải tạo, không thể sử dụng, mà chỉ có thể thủ tiêu.

Ngày 5/3/1940, Lavrenty Beria, người đứng đầu NKVD, gửi lên Bộ Chính trị đề xuất xử tử 25.700 tù nhân Ba Lan. Bản đề xuất ấy được Stalin, Molotov, Voroshilov, Mikoyan và Kalinin đồng loạt ký tên, ghi rõ: “Không xét xử. Không trì hoãn.”

Tài liệu này-,về sau được biết với tên gọi “Biên bản số 13”- là văn bản tử hình tập thể quy mô lớn hiếm hoi có chữ ký trực tiếp của Stalin.

Thảm sát diễn ra tại ba địa điểm chính: rừng Katyn (gần Smolensk), Kalinin (nay là Tver), và Kharkov. Các nạn nhân bị bắn vào sau gáy, thi thể chôn trong các hố tập thể kín đáo giữa rừng sâu.

Màn kịch tuyên truyền: “Đức là thủ phạm”:

Tháng 4 năm 1943, phát xít Đức công bố phát hiện các hố chôn tập thể tại Katyn sau khi chiếm được khu vực này.

Một nhóm điều tra quốc tế do Hội Chữ Thập Đỏ dẫn đầu, bao gồm các chuyên gia từ Thụy Sĩ, Croatia, và Thụy Điển, xác nhận thời điểm tử vong rơi vào năm 1940, khi Liên Xô còn kiểm soát khu vực.

Phản ứng của Liên Xô rất nhanh chóng: phủ nhận toàn bộ, khẳng định Đức mới là thủ phạm, và cắt đứt quan hệ ngoại giao với chính phủ Ba Lan lưu vong vì “theo lời địch”.

Liên Xô lập ra một Ủy ban “điều tra” riêng dưới sự chỉ đạo của học giả Nikolai Burdenko, thực chất là một cơ quan ngụy tạo, bóp méo thời gian, dựng lại chứng cứ giả để kết tội phát xít Đức.

Mọi nỗ lực của các học giả, nhà báo hay cựu chiến binh phương Tây muốn điều tra độc lập đều bị cấm cản hoặc vô hiệu hóa trong bối cảnh chiến tranh.

Sự im lặng kéo dài qua các đời Tổng bí thư:

Sau chiến tranh, vụ Katyn tiếp tục là một “vùng cấm”. Tại Tòa án Nürnberg (1946), Liên Xô cố gắng đưa vụ Katyn ra làm bằng chứng chống lại Đức, nhưng các thẩm phán quốc tế từ chối tiếp nhận vì nghi vấn lớn về tính xác thực.

– Dưới thời Nikita Khrushchev (1953–1964), dù khởi xướng phong trào phi Stalin hóa, ông vẫn không đả động gì đến Katyn.

Theo tài liệu từ hậu trường, Khrushchev đã tiếp cận được hồ sơ mật nhưng nhận thấy vụ việc quá nhạy cảm để công bố, đặc biệt trong bối cảnh Ba Lan là đồng minh thuộc khối XHCN.

– Leonid Brezhnev (1964–1982) tiếp tục chính sách che đậy. Các tài liệu lưu trữ về Katyn được đưa vào “Gói số 1”, hệ thống hồ sơ tuyệt mật chỉ vài người trong Bộ Chính trị được phép tiếp cận. Cơ quan tuyên truyền của Đảng thậm chí còn tổ chức sản xuất phim tài liệu “chứng minh” Đức là thủ phạm.

– Yuri Andropov (nguyên lãnh đạo KGB, Tổng bí thư 1982–1984) tiếp tục bảo vệ hệ thống dối trá này, ra lệnh kiểm soát các nghiên cứu lịch sử độc lập và ngăn chặn những tài liệu nước ngoài đề cập đến Katyn.

Từ Khrushchev đến Chernenko, ba thế hệ lãnh đạo Liên Xô đã đồng thuận trong sự im lặng: sự thật về Katyn không thể xuất hiện.

Gorbachev: Khi lịch sử trở thành cơn ác mộng:

Chỉ đến cuối thập niên 1980, dưới làn sóng cải tổ (Perestroika) và công khai (Glasnost) của Mikhail Gorbachev, hy vọng làm sáng tỏ vụ Katyn mới dần manh nha.

Trước áp lực của sử gia, báo giới và đặc biệt từ chính phủ Ba Lan thời hậu cộng sản, Gorbachev chấp thuận mở lại kho lưu trữ và cho phép kiểm tra “Gói số 1”.

Theo lời kể của Anatoly Chernyaev, cố vấn thân cận của Gorbachev, trong một phiên làm việc tại Kremlin năm 1989, khi Gorbachev lần đầu đọc “Biên bản số 13”, ông “rợn tóc gáy” và “lặng người rất lâu”. Ông nói: “Tôi không thể tin rằng người ta có thể ký cái này như ký một công văn hành chính.”

Năm 1990, Gorbachev chính thức công nhận rằng vụ Katyn do NKVD thực hiện, nhưng tránh nêu đích danh Stalin. Một phần sự thật đã được trả lại, nhưng vẫn thiếu điểm mấu chốt: ai ra lệnh?

Yeltsin và sự công bố muộn màng nhưng cần thiết:

Sau khi Liên Xô tan rã năm 1991, Tổng thống Boris Yeltsin kế nhiệm một di sản đầy dối trá.

Trong một hành động táo bạo và có ý nghĩa biểu tượng, ngày 14/10/1992, Yeltsin trao lại cho Tổng thống Ba Lan Lech Wałęsa bản sao tài liệu “Biên bản số 13”, có chữ ký của Stalin, Molotov và toàn bộ Bộ Chính trị, phê duyệt lệnh xử bắn 21.857 công dân Ba Lan.

Yeltsin phát biểu trong buổi lễ:

“Không có tương lai cho một đất nước che giấu quá khứ. Sự thật dù đau đớn đến đâu cũng phải được đưa ra ánh sáng. Đó là nghĩa vụ đạo đức của chúng tôi.”

Đây là lần đầu tiên chính quyền Nga thừa nhận bằng tài liệu chính thức rằng Stalin và nhà nước Liên Xô chịu trách nhiệm trực tiếp về vụ thảm sát Katyn.

Nghị quyết của Quốc hội Nga: Thừa nhận lịch sử, nhưng không đoạn tuyệt:

Phải đến tận ngày 26/11/2010, Quốc hội Nga (Duma Quốc gia) mới thông qua một nghị quyết chính thức công nhận vụ thảm sát Katyn là tội ác của chính quyền Stalin. Trong nghị quyết, Duma tuyên bố:

“Các tài liệu mật từ kho lưu trữ của Kremlin cho thấy rõ: vụ hành quyết hơn 22.000 công dân Ba Lan tại Katyn là hành động tội phạm có chủ đích, được thực hiện theo lệnh trực tiếp của Stalin và giới lãnh đạo Liên Xô.”

Tuy nhiên, Đảng Cộng sản Nga phản đối dữ dội, cáo buộc rằng “các tài liệu có thể bị làm giả”, cho thấy việc đối diện với sự thật vẫn còn là quá trình đầy đau đớn và chia rẽ trong chính nội bộ nước Nga.

Katyn – dấu vết của sự thật và bóng tối của quyền lực:

Vụ thảm sát Katyn là tấm gương soi chiếu nhiều tầng lớp của lịch sử thế kỷ XX: từ sự tàn bạo của các chế độ toàn trị, sự ngoan cố của dối trá, cho đến sức mạnh không thể đảo ngược của sự thật.

70 năm sau thảm sát, chỉ đến khi hệ thống sụp đổ, sự thật mới được trả về với những người đã chết trong âm thầm.

Không chỉ là một vụ giết người hàng loạt, Katyn còn là một lời nhắc nhở: lịch sử có thể bị che giấu một thời gian, nhưng không thể bị vùi lấp vĩnh viễn. Và mỗi thế hệ đều có trách nhiệm giữ gìn, công bố và học hỏi từ sự thật ấy.

Bản đồ các địa điểm liên quan đến vụ thảm sát Katyn


TRÍCH ĐOẠN NỘI DUNG CHÍNH BIÊN BẢN SỐ 13:

(Dịch sang tiêang Việt)

Tuyệt mật

5 tháng 3 năm 1940

Ủy ban Nhân dân Phụ trách Nội vụ Liên Xô (NKVD)

Gửi đồng chí Stalin

Trong các trại tù binh và nhà tù ở các khu vực phía tây của Ukraine và Belarus hiện đang giam giữ một số lượng lớn cựu sĩ quan quân đội Ba Lan, cảnh sát, nhân viên tình báo, thành viên các đảng phản cách mạng, và những người khác. Tất cả đều là kẻ thù không thể hòa giải của chính quyền Xô viết.

Đề nghị:

1- Xét xử theo thủ tục đặc biệt, không triệu tập bị can, không đưa ra cáo buộc, và không ban hành phán quyết, đối với 14.700 người bị giam giữ trong các trại tù binh và 11.000 người bị giam giữ trong các nhà tù, với hình phạt tử hình bằng cách xử bắn.

2- Giao việc xét xử cho một “Troika” đặc biệt gồm các đồng chí Merkulov, Kobulov và Bashtakov.

Ký tên: L. Beria

Đã phê duyệt:

Stalin – Tán thành

Voroshilov – Tán thành

Molotov – Tán thành

Mikoyan – Tán thành

Ghi chú bên lề:

Kalinin – Tán thành

Kaganovich – Tán thàn

Основные источники:

(Các Tài liệu tham khảo chính)

1- Берия, Лаврентий. Меморандум Сталину, 5 марта 1940 г. Архив Президента Российской Федерации (Пакет №1).

2- Специальный комитет Палаты представителей США. Резня в Катынском лесу, 1952 г.

3- Черняев, Анатолий. Мои шесть лет с Горбачёвым, 1993 г.

4- Наумов В., Яковлев А. Лубянка — Сталин — Катынь: Особые папки, 1995 г.

5- Государственная Дума Российской Федерации. Резолюция о Катынском расстреле, 2010 г.

Tù binh Ba Lan bị Hồng quân bắt giữ trong cuộc tấn công Ba Lan


 

TT Nga đề nghị đàm phán trực tiếp với Ukraina, Kiev hoan nghênh « dấu hiệu tích cực » từ phía Matxcơva

  RFI

Tổng thống Nga Vladimir Putin không hồi đáp yêu cầu ngừng bắn 30 ngày, mà Ukraina và các đồng minh đưa ra hôm qua, 10/05/2025, nhưng trong cuộc họp báo tối hôm qua, ông Putin đã đề nghị nối lại các đàm phán trực tiếp Nga – Ukraina tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.

Đăng ngày: 11/05/2025 

Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu tại điện Kremlin ở Matxcơva, Nga, ngày 11/05/2025.

Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu tại điện Kremlin ở Matxcơva, Nga, ngày 11/05/2025. © Sergey Bobylev/Host agency RIA Novosti/Handout via REUTERS

Trọng Thành|Chi Phương

Theo Reuters, tổng thống Nga không loại trừ việc hai bên đạt thỏa thuận về « một đợt ngừng bắn » mới với điều kiện đàm phán phải cho phép « loại bỏ các gốc rễ sâu xa của xung đột », để hướng đến « việc thiết lập một nền hòa bình bền vững ». Ông Putin cho biết sẽ trao đổi với tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan hôm nay, 11/05/2025, để chuẩn bị cho các đàm phán.

Về tuyên bố của tổng thống Nga, thông tín viên Jean-Didier Revoin từ Matxcơva cho biết cụ thể :

« Sau khoảng 20 cuộc họp song phương với lãnh đạo các nước tới Matxcơva dự lễ kỷ niệm ngày 09/05, Vladimir Putin đã có bài phát biểu dài 20 phút trước một nhóm các nhà báo Nga và nước ngoài được tuyển chọn. Đây là cơ hội để tổng thống Nga đưa ra đề xuất phản hồi lại đề xuất ngừng bắn 30 ngày do Kiev và các đồng minh phương Tây yêu cầu, nếu không sẽ phải chịu lệnh trừng phạt mới.

Ông Putin nói : ‘‘Chúng tôi đề nghị chính quyền Kiev nối lại không chậm trễ các đàm phán mà chúng tôi đã từng nỗ lực tiến hành với họ, tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, vào ngày 15/05 này, tại chính nơi mà các cuộc đàm phán trước đây đã từng diễn ra và bị gián đoạn.’’

Như vậy là phía Nga đề nghị đàm phán trực tiếp, nhưng không kèm theo ngừng bắn. Để biện minh cho việc từ chối ngừng bắn này, tổng thống Nga đã trích dẫn 5.000 vụ vi phạm lệnh ngừng bắn do Matxcơva đề xuất, về các cơ sở hạ tầng năng lượng, vào dịp lễ Phục sinh hay trong lễ kỷ niệm chiến thắng vừa qua. Điều rõ ràng nhất mà ta có thể thấy là tổng thống Nga đã bỏ ngoài tai các áp lực của phương Tây.

Ông Putin nói : ‘‘Chúng tôi đã đưa ra đề xuất. Câu trả lời bây giờ phụ thuộc vào chính quyền Ukraina và những người giám hộ họ. Tôi nhắc lại : Nga sẵn sàng đàm phán mà không cần các điều kiện tiên quyết’’.

Hiện tại vẫn phải chờ xem Kiev và Matxcơva thực sự sẵn sàng đàm phán về những gì. »

Quan điểm của Nga : Cần dựa vào dự thảo thỏa thuận Istanbul 2022

Reuters dẫn lại tuyên bố hôm nay, 11/05, của cố vấn chính sách đối ngoại điện Kremlin, Yuri Uchakov, theo đó quan điểm của Matxcơva là đàm phán cần tính đến các thay đổi trên thực địa, và dự thảo về thỏa thuận hòa bình Nga và Ukraina đã sơ bộ đạt được hồi 2022. Theo dự thảo mà Reuters tham khảo được, Ukraina phải chấp nhận quy chế trung lập vĩnh viễn để đổi lấy bảo đảm an ninh của năm thành viên thường trực Hội Đồng Bảo An (Mỹ, Nga, Trung Quốc, Pháp và Anh).

Ukraina hy vọng Nga sẽ chấp thuận ngừng bắn 30 ngày

Sáng nay, tổng thống Ukraina Volodymir Zelensky hy vọng rằng Nga sẽ chấp thuận ngừng bắn 30 ngày kể từ thứ Hai, ngày 12/05, và Kiev sẵn sàng đàm phán trực tiếp với Matxcơva theo đề xuất của tổng thống Nga. Nguyên thủ Ukraina cũng cho rằng đây là dấu hiệu tích cực, cho thấy Nga đã bắt đầu xem xét việc chấm dứt chiến tranh.

Từ Kiev, thông tín viên Emmanuelle Chaze cho biết thêm thông tin :

« Trước đề xuất của tổng thống Nga, Ukraina và đồng minh trên thực tế, đã đề xuất với Nga một lệnh ngừng bắn toàn diện, vô điều kiện trong vòng 30 ngày kể từ thứ Hai và các cuộc giao tranh phải được chấm dứt trước bất cứ cuộc đàm phán nào về hòa bình.

Về phần mình, tổng thống Nga Vladimir Putin không đề cập đến lệnh ngừng bắn trong bài phát biểu của mình, mà thay vào đó đề xuất đàm phán trực tiếp với Ukraina, nhưng vẫn tiếp tục oanh kích Ukraina. Trong đêm qua, tại thủ đô Kiev, người dân có thể nghe thấy một số vụ nổ sau cuộc tấn công bằng drone. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron coi đề xuất của ông Putin là không thể chấp nhận được đối với Kiev và chỉ ra rằng Matxcơva vẫn luôn cố áp đặt điều kiện của mình, và điều này, về cơ bản trái ngược với đề xuất lệnh ngừng bắn vô điều kiện.

Về phía Hoa Kỳ, Donald Trump hôm nay nhận định rằng đó có thể ‘là một ngày quan trọng đối với Nga và Ukraina’, ngay cả khi Washington là bên đầu tiên đề xuất lệnh ngừng bắn 30 ngày từ tháng Ba vừa qua. Tổng thống Mỹ tin vào một giải pháp nhanh chóng đối với cuộc xâm lược của Nga. Trong khi đó, đại sứ Hoa Kỳ tại Kiev thì cảnh báo về nguy cơ Matxcơva đang chuẩn bị một cuộc không kích quy mô lớn nhắm vào Ukraina, trái ngược hoàn toàn với các mong muốn hòa giải từ Nga. »

Sau khi lệnh ngừng bắn ba ngày mà Matxcơva ban hành hết hạn, trong đêm qua, không quân Ukraina cho biết Nga đã tấn công bằng 109 drone shahed và các loại drone khác và 60 trong số đó đã bị bắn hạ. Còi báo động phòng không vang lên tại nhiều khu vực, đặc biệt là Kiev.


 

 Ở Trung Quốc mỗi năm có khoảng 200 ngàn trẻ em bị mất tích

Chuyện tuổi Xế Chiều – Công Tú Nguyễn

  Ở Trung Quốc mỗi năm có khoảng 200 ngàn trẻ em bị mất tích, nhưng tỷ lệ tìm được chỉ là 0,1%.

Lời khai của một kẻ buôn người ở Trung Quốc sau khi bị bắt sẽ cho thấy tình hình khủng khiếp thế nào, giúp bạn hiểu được sự suy đồi đạo đức đã đến mức “không còn giới hạn”.

Câu chuyện trả lời của kẻ buôn người khiến người nghe phải ớn lạnh.

Hỏi: Tại sao anh phải buôn bán trẻ em?

Đáp: Kiếm tiền vừa nhanh vừa dễ dàng.

Hỏi: Anh có biết thế là phạm tội ?

Đáp: Chẳng phải đó là một đứa trẻ sao ? Họ lại có thể sinh tiếp !

Hỏi: Anh đã bao nhiêu lần tham gia phạm tội? Lần nhiều nhất bắt cóc mấy bé ?

Đáp: Tôi không thể nhớ, mỗi tháng đều bán vài lần. Lần nhiều nhất dường như khoảng 3-4 đứa, tôi không nhớ rõ.

Hỏi: Anh có biết những đứa trẻ bị bắt cóc bán về đâu không?

Đáp: Trên khắp nơi trên đất nước đều có, có người chuyên bán, tôi phụ trách việc bắt cóc. Người ở trên không cho phép tôi biết nơi đứa trẻ đến, họ nói rằng sợ cảnh sát sẽ tìm thấy chúng.

Hỏi: Cách anh gây án thế nào ?

Đáp: Ngoan ngoãn nghe thì lừa, quá lanh lợi thì bắt ép, không nghe lời thì đánh hôn mê mang đi, khi người lớn không chú ý sẽ ra tay hành động.

Hỏi: Anh có lựa chọn đứa trẻ để gây án?

Đáp: Phải chú ý vào sức khỏe, ăn mặc sáng sủa, chất lượng tốt mới có thể bán được giá tốt.

Hỏi: Trong quá trình lừa gạt, anh đã bao giờ giết chết đứa trẻ nào chưa?

Đáp: (im lặng một lúc, gật đầu) Do đứa bé khóc quá lớn, gần như có thể lôi kéo người ta chú ý kéo đến, đồng bọn của tôi sợ có chuyện không hay nên ném đứa bé xuống sông. Đây là người kia làm, không phải tôi!

Những câu trả lời khiến người nghe không khỏi cảm thấy ớn lạnh nổi da gà, trong mắt những kẻ buôn người này thì sinh mạng những đứa trẻ như cỏ dại bên lề đường, nhổ đi sẽ mọc lại…

Hóa trang và cạo đầu trẻ gây khó khăn cho người tìm kiếm.

Truyền thông Đại Lục đưa tin, ngày 25/8 một bé gái 5 tuổi ở Tuyên Uy tỉnh Vân Nam đã bị bắt cóc khi đang chơi bên cầu Tây Hà. May mắn thay, đứa trẻ cuối cùng đã thành công trốn về. Nhưng khi người ta tìm thấy bé thì tóc bé đã bị cạo và quần áo trên người đã bị thay đổi, tội phạm buôn người làm vậy để mọi người khó nhận ra bé.

Người không quen, chẳng hạn cộng đồng mạng chỉ thấy hình dáng bé ban đầu khi chưa bị bắt cóc thì không thể nhận ra được khi bé đã được “cải trang” như vậy, điều đó khiến cho công việc giải cứu đứa trẻ khó khăn hơn.

Gia đình nạn nhân ám ảnh cả đời.

Đối với kẻ buôn người, đứa trẻ chỉ là một món hàng đem lại lợi nhuận, nhưng đối với một gia đình đã mất con thì đó có thể là vết thương ám ảnh suốt đời. Vết thương chỉ nguôi ngoai khi nào đứa trẻ trở lại, dù cha mẹ có sinh thêm bao nhiêu đứa nữa thì cũng không thể bù đắp được nỗi đau mất con. Đó không đơn giản chỉ là đứa trẻ, mà còn là nửa đời còn lại của cha mẹ, làm sao có thể không đau đớn! Tội phạm bắt cóc không quan tâm chuyện sống hay chết của đứa trẻ cũng như nỗi đau khổ của cha mẹ mất đứa trẻ, trong mắt họ chỉ là tiền.

Một số cơ quan truyền thông Đại Lục cho biết, ở Trung Quốc mỗi năm có đến 200 nghìn trường hợp trẻ bị mất tích, còn tỷ lệ tìm được chỉ là 0,1%. Điều này nghĩa là 99,9% các gia đình còn lại đang sống trong nỗi đau đớn. Khi đứa trẻ bị bắt cóc, vấn đề không chỉ là cuộc sống của đứa trẻ, mà còn là cuộc sống của cha mẹ trẻ.

Có câu chuyện đau lòng được truyền thông Đại Lục chia sẻ kể một đứa trẻ bị bắt cóc cuối cùng đã tìm thấy cha mẹ, nhưng thời gian đã qua 30 năm, trong thời gian đó người cha quá đau khổ đã qua đời, còn người mẹ thì hóa điên. Khoảnh khắc người ta đưa người con đến gặp mẹ đã giúp người mẹ hồi tỉnh lại, khỏi hẳn chứng điên dại kéo dài suốt 30 năm, người mẹ kéo tay con dẫn ra ngọn đồi phía sau, bà quỳ trước mộ chồng thốt lên “Con gái đã trở về.”

Gia đình tan vỡ và rơi vào địa ngục trong 30 năm, khó có thể thấu hiểu họ phải chịu đựng bao nhiêu đau khổ. Có thể nói, phía sau mỗi đứa trẻ bị bắt cóc là cuộc sống đảo lộn bất hạnh của một gia đình, không có ngoại lệ. Kiếp nạn đó không chỉ là đối với đứa trẻ, mà còn là đối với một gia đình, hoặc thậm chí là một gia tộc.

Bốn mánh khóe chủ yếu của tội phạm buôn người.

  1. Đạn bọc đường

Từ “kẹo”, “đồ ăn nhẹ” đến “thú cưng” và “đồ chơi điện tử”, tội phạm buôn người sử dụng nhiều vật phẩm mà trẻ em thích để dụ dỗ trẻ em, lợi dụng bản tính đơn giản, tốt bụng và tò mò của trẻ để bắt cóc.

  1. Đồng phục ngụy trang

Tội phạm buôn người có thể giả làm nhân viên giao hàng, nhân viên bảo vệ, bác sĩ, y tá… Những người này luôn quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày, thường khiến cha mẹ bé mất cảnh giác, khi thời cơ thuận lợi những kẻ buôn người sẽ ra tay đối với đứa trẻ!

  1. Cướp bằng bạo lực

Thủ phạm buôn người cũng thường nhắm vào những đứa trẻ chơi một mình, hoặc khi người thân bên cạnh là phụ nữ và người già. Khi đó họ có thể trực tiếp giật đứa trẻ mang đi. Hầu hết họ dùng các phương tiện hỗ trợ như xe máy và ô tô.

  1. Giả người nhiệt tình

Một số thủ phạm buôn người thường túc trực tại những nơi như công viên, khu thắng cảnh, nhà ga…, khi thấy có người mẹ dẫn theo trẻ gặp vấn đề gì đó khó khăn, những đối tượng này có thể đóng vai người tốt bụng để chủ động giúp đỡ quan tâm đứa bé. Trong chớp mắt, đứa trẻ sẽ bị bắt cóc đi!

Tuyết Mai

(st)


 

Quá sợ Trump, dân Canada bỏ phiếu cho Carney thắng, khiến lãnh tụ Đảng Bảo Thủ mất ghế

Ba’o Nguoi-Viet

April 29, 2025

TORONTO, Canada (NV) – Đảng Tự Do của Thủ Tướng Mark Carney đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử liên bang Canada, chặn đứng một ngã rẽ đáng sợ với mối đe dọa bị sáp nhập vào Mỹ cùng với cuộc chiến tranh thương mại của Tổng Thống Mỹ Donald Trump nhắm đánh Canada, thông tấn xã AP loan tin hôm Thứ Ba, 29 Tháng Tư.

Đối thủ của Thủ Tướng Carney, là nhà lãnh đạo Đảng Bảo Thủ theo chủ nghĩa dân túy Pierre Poilievre, đã bị cử tri bỏ phiếu truất khỏi ghế của mình trong Quốc Hội, theo tính toán của Hiệp Hội Phát Thanh Truyền Hình Canada.

Việc mất ghế đại diện cử tri Quận Ottawa trong cuộc tuyển cử vào hôm Thứ Hai đã đánh dấu đà sụt giảm nhanh chóng trong vận may của ứng cử viên Poilievre, nhân vật mà cách đây vài tháng có vẻ như là sẽ trở thành vị thủ tướng tiếp theo của Canada và giúp cho Đảng Bảo Thủ quay trở lại nắm quyền sau một thập niên đứng bên lề. Nhưng sau đó, cũng nhờ Tổng Thống Mỹ Donald Trump bỗng dưng phát động cuộc chiến tranh thương mại với Canada và đòi nước này phải trở thành tiểu bang thứ 51 của Hoa Kỳ mà cử tri Canada đâm ra phẫn nộ, dẫn đến chuyện đảo lộn kết quả cuộc bầu cử.

Thủ Tướng Canada, nhà lãnh đạo Đảng Tự DoMark Carney phát biểu trước những người ủng hộ sau khi đắc cử thủ tướng ngày 29 Tháng Tư, 2025 ở Ottawa, Canada. (Hình: Andrej Ivanov/Getty Images)

Ông Poilievre, một chính trị gia chuyên nghiệp, đã vận động tranh cử với sự liều lĩnh giống như ông Trump bên Mỹ, rõ ràng là đã lấy một chương từ trong chính sách của vị tổng thống Mỹ này, là “Nước Mỹ Trên Hết,” khi ông áp dụng khẩu hiệu “Canada Trên Hết” để làm cương lĩnh chính trị của đảng mình.

Thế là những điểm tương đồng của ông Poilievre với ông Trump, rốt cuộc, có thể đã khiến ông và đảng của ông phải trả giá đắt. Nhờ thế mà Đảng Tự Do mà theo dự đoán sẽ giành được nhiều ghế hơn trong số 343 ghế của Quốc Hội so với Đảng Bảo Thủ. Tuy vậy, hiện vẫn chưa rõ liệu họ có giành được đa số hoàn toàn, tức là phải giành được ít nhất là 172 ghế, hoặc là sẽ phải liên hiệp với một đảng nhỏ hơn để thông qua các đạo luật và tiếp tục nắm quyền.

Trong bài diễn văn tuyên bố chiến thắng, Thủ Tướng Carney nhấn mạnh đến tầm quan trọng của tình đoàn kết dân tộc khi đang phải đối phó với các mối đe dọa từ Washington. Ông cũng cho biết hệ thống bang giao đôi bên cùng có lợi, mà Canada và Hoa Kỳ đã cùng nhau áp dụng từ Thế Chiến II cho tới ngày nay, coi như đã kết thúc mất rồi.

“Chúng ta đã vượt qua cú sốc do sự phản bội của Mỹ gây ra, nhưng chúng ta không bao giờ nên quên những bài học thấm thía đó,” ông Carney nói. “Như tôi đã báo động trong nhiều tháng, nước Mỹ thèm khát đất đai, tài nguyên, nước, và xứ sở của chúng ta,” vị đương kim thủ tướng nói thêm.

“Đây không phải là những mối đe dọa suông. Tổng Thống Trump đang cố gắng đập tan chúng ta để nước Mỹ có thể làm chủ đất nước chúng ta. Điều đó sẽ không bao giờ… không bao giờ xảy ra đâu. Nhưng chúng ta cũng phải nhận ra thực tế chẳng mấy hay ho gì rằng thế giới của chúng ta đã thay đổi từ căn bản. Hy vọng rằng thất bại của Đảng Bảo Thủ dưới quyền ông Poilievre sẽ biến cuộc bầu cử này thành một cuộc trưng cầu dân ý về cựu Thủ Tướng Justin Trudeau, nhân vật phải lãnh đủ sự ủng hộ giảm sút của cử tri vào cuối giai đoạn cầm quyền khi giá thực phẩm và nhà ở tại Canada tăng cao quá…” (TTHN)


 

Mùi tử khí bốc lên từ những tòa nhà đổ sập

Những câu chuyện Nhân Văn

My Lan Pham   · 

Mùi tử khí bốc lên từ những tòa nhà đổ sập trong trận động đất 7,7 độ, nhân viên cứu hộ gặp khó khăn chồng chất vì thiếu thốn vật tư.

Quy mô tàn phá do động đất ở miền trung Myanmar không giống bất kỳ điều gì mà nhân viên cứu hộ cứu nạn và y tế từng chứng kiến, kể cả khi quốc gia đã trải qua 4 năm xung đột.

Tại Sagaing, nơi nơi đều là nhà cửa đổ sập sau trận động đất ngày 28/3. Trụ sở cứu hỏa tỉnh nằm trong số các cơ sở vật chất bị phá hủy, cùng tất cả máy móc và phương tiện cứu hộ cứu nạn. Không đủ nhân lực để tìm kiếm và thu thập thithe, cũng không đủ thiết bị để đào bới đống đổ nát.

“Đã hai ngày trôi qua, tử khí bắt đầu bốc lên”, người tham gia công tác cứu nạn, nói. “Chúng tôi chưa nhận được bất kỳ trợ giúp nào vì mất kết nối Internet và điện thoại. Hiện nay chỉ có người dân địa phương tham gia công tác cứu nạn, chúng tôi cần thêm nhiều người nữa một cách khẩn cấp”.

THEO: VNEXPRESS

Myanmar : Em bé vẫn ôm mẹ giữa đống đổ nát vì động đất

Võ Hồng Ly

29.03.2025

Bài viết của Phong Bụi

Giữa mớ gạch đá sắt thép đổ sập, một bé trai vẫn nằm rúc trong lòng mẹ. Nó gục đầu vào ngực mẹ như muốn tìm hơi ấm, như thể chưa biết chuyện gì đang xảy ra ngoài kia.

Mẹ em vẫn nằm yên, hai tay vẫn ôm siết lấy con che chở theo bản năng – như một mái nhà cuối cùng giữa cả thế giới đang tan hoang. Chỉ là một khoảnh khắc khiến tim người ta nghẹn lại.

Giới chức Myanmar vừa xác nhận hơn 1.000 người không còn cơ hội trở về sau trận động đất. Hơn 2.300 người bị thương, và vẫn còn nhiều người chưa tìm thấy.

Cơ quan Địa chất Mỹ dự báo con số có thể lên tới 10.000 – dựa trên mức độ rung lắc, mật độ dân cư và nhiều yếu tố khác.

Chưa kể còn những vùng sâu vùng xa mà đội cứu hộ vẫn chưa chạm tới.

Mandalay – thành phố lớn thứ hai – nhiều khu phố gần như không còn mái nhà nào đứng vững. Một màu bụi trắng xóa. Gạch vụn. Dây điện lòng thòng. Và tiếng người gọi nhau trong tuyệt vọng.

Hai tháng trước, Phong có dịp ghé Myanmar – vùng đất hiền lành, người ta sống chậm, biết cười và tin vào điều thiện. Một đất nước nghèo, nhưng đẹp. Không chỉ đẹp ở cảnh chùa vàng, mà đẹp trong ánh mắt, trong cách họ sống nhẫn nhịn và thương nhau.

Giờ nhìn cảnh này, thấy đau lòng quá chừng.

Phong không phải người giỏi cầu nguyện. Nhưng tin rằng, nếu mình dành vài giây lặng lại, nghĩ về Myanmar – cũng là cách để gửi chút ánh sáng về nơi ấy.

Myanmar ơi, cố lên nghen !


 

THỦ TƯỚNG CANADA: MỐI QUAN HỆ CŨ VỚI MỸ ‘ĐÃ KẾT THÚC’ (BBC)

BBC News Tiếng Việt 

Thủ tướng Canada Mark Carney tuyên bố mối quan hệ trước đây giữa Canada và Mỹ, “dựa trên sự hội nhập sâu rộng của nền kinh tế và hợp tác chặt chẽ về an ninh và quân sự, đã kết thúc”.

Phát biểu với các phóng viên tại thủ đô Ottawa sau cuộc họp nội các, ông Carney cho biết người dân Canada phải “tái thiết cơ bản nền kinh tế của chúng ta” trước các mức thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Ông cho biết Ottawa sẽ đáp trả bằng các mức thuế quan trả đũa sẽ có “tác động tối đa” đến Washington.

Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump hôm 25/3 tuyên bố rằng ông sẽ đánh thuế 25% vào các loại xe và phụ tùng xe nhập khẩu, tuyên bố: “Điều này là vĩnh viễn”.

Thủ tướng Carney, lãnh đạo Đảng Tự do, gọi thỏa thuận sản phẩm ô tô Canada-Mỹ ban đầu được ký kết vào năm 1965 là thỏa thuận quan trọng nhất trong cuộc đời ông.

“Điều đó đã kết thúc với các mức thuế quan này”, ông cho biết.

Ông nói thêm rằng Canada có thể duy trì ngành công nghiệp ô tô với mức thuế mới của Mỹ miễn là chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp nỗ lực “tái thiết” và “tái cơ cấu” ngành này.

Thủ tướng mới của Canada cũng cảnh báo rằng Tổng thống Trump đã “thay đổi vĩnh viễn” quan hệ giữa Canada với Mỹ và sẽ “không có đường quay trở lại”, bất kể các thỏa thuận thương mại trong tương lai diễn ra theo chiều hướng như thế nào.

Ông Carney nhậm chức thủ tướng Canada hôm 14/3, thay thế người tiền nhiệm Justin Trudeau.

Theo thông lệ, lãnh đạo mới của Canada sẽ ưu tiên điện đàm với Tổng thống Mỹ ngay sau khi nhậm chức, nhưng Thủ tướng Carney và Tổng thống Trump đến nay vẫn chưa liên lạc với nhau.

Getty Images/BBC

#BBCNewsTiengViet #Canada #DonaldTrump #MarkCarney


 

Bông hồng có gai – Bà Claudia Sheienbaum, TT Mễ

Nguyễn Thị Bích Hậu

Bà Claudia Sheienbaum, TT Mễ là người ít được thế giới để tâm. Nhưng gần đây bà con biết tới bả vì bả phải đương đầu với chiến tranh thương mại.

Báo chí viết bà được lòng ông TT Mỹ vì mềm mỏng, không có vẻ mạnh bạo như TT Canada và bộ sậu của ông khi đáp trả thuế quan.

Tất nhiên bà bên ngoài rất mềm mỏng. Nhưng bên trong bà là thép. Vì vậy bà làm 2 chuyện thế này:

Một là khi bên Mỹ đụng chạm với Mexico về vụ xử lý các băng đảng gây hại ở biên giới 2 nước. Tất nhiên bên Mễ ủng hộ vụ này, nhưng họ muốn làm theo luật pháp của xứ họ trên vùng lãnh thổ thuộc chủ quyền của mình chứ không muốn bị can thiệp quá mức. Vì vậy bà vận động Quốc hội sửa đổi Hiến pháp và đã lập tức sửa xong trong ngày 20/2 vừa rồi quy định hình phạt nghiêm khắc hơn đối với người nước ngoài tham gia các hoạt động bất hợp pháp và hạn chế sự can thiệp của cơ quan nước ngoài.

Hai là bà vẫn đang trong quá trình thương lượng áp thuế, dù đã bị áp 25% lên thép và nhôm rồi. Nhưng ngày 9/3 vừa rồi, chánh phủ của bà tổ chức cho 500 ngàn dân Mễ đổ về thủ đô để ủng hộ bà trong vụ nỗ lực tạm hoãn áp thuế 1 tháng của Mỹ.

Gọi là vậy, nhưng trong cuộc mít tinh khủng này, bà công bố kế hoạch 5 điểm nhằm giúp dân giảm thiểu tác hại của chiến tranh thương mại. Bà cũng đã chuẩn bị danh sách áp thuế đáp trả khi cần rồi và sẽ công bố ngay khi có thể. Nửa triệu dân đó cho thấy sức mạnh chánh trị của bà thế nào, cần thì cũng gấu ngay và luôn.

Bà Tổng thống Mễ là dân có học cao. Bà là nhà khoa học, tiến sĩ kỹ sư năng lượng tốt nghiệp đại học Tự trị quốc gia Mễ ra. Bà đã đồng tác giả hơn 100 bài báo và hai cuốn sách về năng lượng, môi trường và phát triển bền vững . Bà đã đóng góp cho Ủy ban liên chính phủ về Biến đổi khí hậu và vào năm 2018, được BBC vinh danh là một trong 100 Phụ nữ nổi bật của thế kỷ 21. Bà từng là thị trưởng thủ đô của Mexico, từng làm Bộ trưởng Môi trường.

Năm ngoái bà trúng cử TT, trở thành nữ TT đầu tiên của Mễ. Mục tiêu của bà là thúc đẩy giáo dục, giúp dân tăng thu nhập và tăng cường chống lại các băng đảng tội phạm.

Bà TT Mễ là người gốc Do Thái. gia đình rất gia giáo. Cha bà là nhà Hóa học, mẹ bà là nhà Sinh vật học. Hai người này đã chạy trốn Đức Quốc xã từ Litva và Bulgaria tới Mễ trong thế chiến 2.

Hiện bà TT Mễ sinh năm 1962, có chồng là Nhà khoa học vật lý cũng là nhà tư vấn tài chánh, bạn học của bà. Bà có 1 con gái với đời chồng trước đã ly hôn từ 2016. Con gái bà năm nay 37 tuổi.


 

Tổng thống Rodrigo Duterte của Philippines

Chan Vu

Nguyên tổng thống Philippines Rodrigo Duterte vừa bị bắt 10/3/2025 và dẫn độ về Tòa Hình sự Quốc tế The Hague – ICC, Hòa Lan chờ ngày xét xử về tội ác chống nhân loại. Đăng lại bài viết từ 2017, để có thêm thông tin về nhân vật này. Qua sự kiện bắt Duterte, nó cho thấy cơ hội ICC bắt Putin trong tương lai là rất cao.

Rodrigo Duterte: “Rồi, lịch sử sẽ ghi nhận tôi như là một tên đồ tể.”

Tổng thống Rodrigo Duterte của Philippines ví mình như là Đấng Cứu Độ. Ông từng nói: Đức Chúa Trời ban phép lạ để ông trở thành tổng thống của một quốc gia toàn dân Công giáo. Thế nhưng, ông lại thể hiện, hành xử như một tên trùm băng đảng. Ông đã từng ném một kẻ buôn bạch phiến từ trực thăng xuống biển. Ông dí súng vào thái dương của một du khách, bắt anh ta phải ăn hết những mẩu tàn thuốc lá của ông vừa hút xong. Đi đến đâu, ông cũng khuyến khích: Giết! Giết thoải mái mà không bận tâm đến đạo đức, tôn giáo hay luật pháp.

Ông là người coi thường phán quyết của Tòa Trọng tài Quốc tế The Hayes. Chính ông đã bỏ ngỏ bãi cạn Scaborough, ông bắt tay với Trung Quốc để chống Mỹ. Ông chửi Obama: “Con của một con điếm – Son of a bitch !”. Ông mắng chửi  Đức Giáo hoàng Francis trong lúc Ngài qua thăm Philippines: “Tên khốn kiếp! Cút mẹ mày về nước đi! Qua đây chỉ gây ra tắc đường!”

Chúng ta hãy tìm lại con đường nào  đã đưa ông lên đỉnh quyền lực nhằm hiểu thêm về con người phức tạp này.

Thời trẻ

Rodrigo Duterte sinh ngày 28/3/1945 tại Davao, một thành phố miền Nam Philippines nơi đã bị tàn phá khốc liệt bởi Thế chiến II. Ông là con trai lớn của vị quan tỉnh.

Em trai ông kể: Thời niên thiếu, Rodrigo giao du với đám du côn bụi đời, cao thủ võ lâm, ông quen nghề đánh lộn, rành rọt thứ ngôn ngữ băng đảng mà ông vẫn còn dùng cho đến hôm nay. Đến tuổi 15, ông luôn mang súng bên mình.

Tại trường trung học Ateneo de Davao, khi bị phạt, ông đã trả thù bằng cách vẩy thẳng một bình mực vào áo dòng trắng của vị linh mục giáo viên. Việc trốn học,  bị đuổi học xảy ra với ông là chuyện cơm bữa. Có lần đi vận động tranh cử, ông tự hào khoe: Ông đã mất đến bảy năm mới học xong ba năm trung học.

Chị gái Jocellyn Duterte kể: Ở tuổi 16, Rodrigo học lái máy bay. Ông đã để bánh xe máy bay quẹt vào mái nhà, rồi đâm gãy ngọn cây. Sau đó, ông bị tai nạn xe hơi, hôn mê ba ngày liền, tưởng không qua khỏi.

Ở tuổi 17, Rodrigo giết người trong cơn say. Ông kể: Ông đã đâm người, đâm mãi cho đến khi hắn chết hẳn mới thôi.

Mẹ nhường ghế cho con

Cha ông đoán: Sớm muộn gì thì Rodrigo Duterte cũng sẽ gặp kiện tụng, phiền toái. Như vậy, để đỡ tốn tiền thuê luật sư, Rodrigo nên học luật để biết cách bảo vệ mình. Lớn lên, ông đi học luật, nhưng ông không dùng luật, mà dùng súng để giải quyết vấn đề. Ông bắn trọng thương một sinh viên luật khi anh ta tố cáo ông bắt nạn người khác. Dẫu sao thì ông cũng tốt nghiệp luật và được bổ nhiệm làm thẩm phán.

Cuối thập kỷ 1980s, mẹ ông, bà Soledad Duterte, có thành tích phản đối chính sách độc tài và tham gia lật đổ Tổng thống Marcos. Tổng thống kế nhiệm Corazon Aquino ban cho bà chức phó thị trưởng Davao. Ở tuổi trên 70, bà không nhận, nhưng nhường lại cho con trai. Nhờ đó, Rodrigo Duterte chính thức bước vào sự nghiệp chính trị ở tuổi 40.

Hai năm sau, 1988, ông trở thành thị trưởng. Từ đó, ông chưa bao giờ nếm mùi thất bại trong mọi kỳ tranh cử.

Trung đội Tử thần Davao

Ông bước vào văn phòng thị trưởng đang khi Davao là bãi chiến trường. Nhiều nhóm kháng chiến quân có võ trang hoạt động ngang nhiên. Chúng bắt cóc, thủ tiêu, ám sát, hiếp dâm người dân nhiều như cơm bữa. Ông Duterte liền dấn thân vào công cuộc lập lại trật tự cho thành phố.

Ông thành lập Trung đội Tử thần để quyét dọn tội phạm. Dư luận và Hội đồng Thành phố Davao không đồng ý, nhưng ông vẫn làm.

Tháng Chín vừa rồi, Edgar Matobato, 57 tuổi, đã ra điều trần với Hội đồng Thành phố, ông thú nhận mình  là một trong các chiến sỹ của Trung đội,  trong suốt 24 năm, ông đã giết khoảng 50 người.

Trong cuộc phỏng vấn với báo The New York Times, ông Matobato kể: Trung đội tử thần này được thành lập vào năm 1988 tại Khách sạn Menseng, gồm vài cảnh sát, và sáu tân binh mới vừa tuyển dụng. Họ cùng ăn trưa với nhau rồi họ được ông Duterte giao nhiệm vụ, đó là: Săn lùng tội phạm. Cứ việc giết. Chẳng cần bắt bớ, giam giữ, truy tố hay xét xử.

Sau đó, một sỹ quan trong nhóm đã quăng ra một bọc lớn. Mọi người thò tay vào, chộp lấy một thứ có thể được. Ông Matobato kể, “Thật may mắn, ông vớ được khẩu Colt 45”.

“Người chỉ huy Trung đội Tử thần duy nhất là Thị trưởng Duterte,” Matobato kể cho Tạp chí Times. “Khi Thị trưởng Duterte ra lệnh, chúng tôi thực hiện. Không có lệnh của Duterte thì chúng tôi không được giết ai.”

Ông Matobato nhớ lại vào năm 2007, Duterte đã tham gia trực tiếp vào vụ giết Vicente Amisola. Trận đấu súng dữ dội nổ ra giữa Trung đội và Vicente Amisola. Khi Amisola hết đạn, Thị trưởng Duterte lao lên, tay ôm khẩu Uzi nã cho hết hai băng vào Amisola. Khi lục soát thi thể Amisola mới té ngửa ra ông là nhân viên của Cục Điều tra Quốc gia. Sau này mới biết đó là sự hiểu lầm giữa hai lực lượng an ninh địa phương và quốc gia. Không ai bị truy tố, nhưng Vicente Amisola đã chết oan.

Tháng Hai vừa rồi, một cựu sỹ quan cảnh sát Arthur Lascanas, 56 tuổi, đã thú nhận ông là người của Trung đội Tử thần, đã ám sát 200 người. “Tất cả các nạn nhân đều bị giết tại Davao. Xác của họ hoặc chôn, hoặc vứt xuống biển, và được Thị trưởng Duterte thưởng tiền.

Khoảng 1,400 người đã bị giết bởi Trung đội Tử thần Davao mà trong đó có những người không hề bị nghi ngờ là tội phạm. Trong số nạn nhân, có nhà báo Jun Pala bị bắn chết ở gần nhà vì ông đã viết bài phê bình gay gắt Thị trưởng Duterte. Sát thủ Lascanas là người đã bắn Jun Pala kể, “Ông nhận lệnh thủ tiêu nhà báo Jun Pala trực tiếp từ Thị trưởng”.

Giản dị

Rodrigo Duterte đã 71 tuổi. Bước vào Phủ Tổng thống ngót nghét năm trời, nhưng ông vẫn tưởng mình đang là Thị trưởng Davao. Ông thích về lại thành phố quê hương. Ông chẳng thiết tha gì với cái Cung điện Malacanang hào nhoáng và gó bó ở Manila.

Nơi tỉnh lẻ, tham nhũng lan tràn, công chức cấp tỉnh như là những ông vua cát cứ một vùng. Nhưng, ngược lại dòng đời, Rodrigo Duterte sống trong căn nhà nhỏ bé hai tầng, khiêm tốn và thiếu tiện nghi.

Bà hàng xóm cạnh nhà tên là Pomilda Daniel kể rằng Ông Duterte khen nhà bà có chiếc TV to đẹp quá. Khi nào bà bỏ, thì cho ông xin, đem sửa để dùng tạm.

Khi ông thăm Căn nhà Hy vọng – trung tâm điều trị ung thư cho trẻ em tại Davao – ông không thấy có TV. Ngay lập tức, ông bê tới chín bộ. Bác sỹ Mae Dolendo kể: “Duterte là người tình cảm. Chúng tôi đã có những tổng thống cư xử đúng mực, nhưng họ chẳng làm lên cơm cháo gì. Duterte không hoàn hảo. Ông ấy chửi thề, nói tục nhưng ông ấy làm được nhiều việc.

Hai vợ hai bồ

Rodrigo Duterte bước vào Phủ Tổng thống mà không có đệ nhất phu nhân. Tuy vậy, trong lúc tranh cử, hai người vợ cũ, hai cô bồ, và tám người con cùng xuất hiện, vận động tranh cử cho ông. Ông từng tuyên bố: Ông phải tặng thưởng cho công ty dược Pfizer đã bào chế ra thuốc cường dương Viagra.

Chị gái Jocellyn Duterte kể: Khi còn trẻ, Rodrigo nổi tiếng là máu gái. Hơn nữa, ông là con trai của quan tỉnh, nên đàn bà con gái cứ lăn xả vào.

Vào năm 1973, ông phải lòng cô Elizabeth Zimmerman, chiêu đãi viên hàng không. Hôn phối của họ kéo dài đến năm 2000.

Duterte and ex-wife: The ties that bind

Trong hồ sơ khám sức khỏe tâm thần trước hủy hôn của ông có ghi: Có dấu hiệu hoang tưởng. Trạng thái tâm thần không ổn định. Ngoại tình mãn tính. Đưa bồ tới trước mặt vợ trong tiệc chiêu đãi để thách đố.

Năm 1998, Duterte khám sức khỏe tâm thần chuẩn bị cho hôn lễ: Trong hồ sơ viết: “Rối loạn nhân cách thể hoang tưởng”, “có khuynh hướng coi thường, sỉ nhục người khác.”

Trong lúc đã kết hôn, ông Duterte gặp cô Cielito Avancena, trẻ hơn ông 25 tuổi, tại một hội thi sắc đẹp. Hai người liền sống với nhau, không hôn phối. Ông coi bà là người vợ thứ hai, có một con gái.

Honeylet Avanceña and her life with the next president

Duterte là hiện thân của những nghịch lý. Cạnh những hình ảnh vũ phu, ngổ ngáo, băng đảng, người ta cũng thấy ở ông lòng nhân từ, tốt với bạn bè, và rất quyến rũ phụ nữ.

News about Kitty Duterte | Read all 22 related News on KAMI Kami.com.ph

Duterte và người tình tên là Cielito Avancena, chụp hình chúng với con gái cưng của hai người.

Trong khi tranh cử, ông nổ: Ông từng có hai người vợ và hai cô bồ. Một cô tính tiền tại siêu thị. Cô kia đứng bán mỹ phẩm ngoài chợ. Tất cả, phải tự kiếm sống. Nếu có sự giúp đỡ tài chính từ ông thì đó là tiền riêng. Chưa bao giờ ông lấy một xu tiền công cho phụ nữ. Họ đều sống trong những căn hộ bình dân. Ông tuyên bố những công chức trong chính phủ của ông có thể mê gái, nhưng không có chỗ cho tham nhũng.

Chín tháng giết 7000 người

Khi còn làm thị trưởng Davao, ông rất nổi tiếng với hình ảnh thọc tay vào túi, moi ví, móc tiền cho những người ăn mày. Người ta cho rằng cách đùa giỡn, suồng sã, xô bồ của ông bộc lộ ra sự thành thật. Nên ông vẫn gặt hái được sự hâm mộ của rất nhiều người.

Nhưng xác chết cứ tăng lên mỗi ngày. Tháng Sáu 2016, Duterte nhậm chức. Ông tuyên chiến với bạch phiến. Cảnh sát và đội hành quyết được bí mật danh tính đã giết khoảng 7,000 người.

TIMELINE: Witness lists killings allegedly 'ordered by Duterte'

Edgar Matobato (hình đầu phía trái), một cựu thành viên của Đội tử thần Davao, cho rằng Tổng thống Rodrigo Duterte và Phó Thị trưởng thành phố Davao Paolo Duterte có liên quan đến nhiều vụ giết người trong những năm trước.

Chín tháng cầm quyền, ông đã vượt xa thành tích giết người của Tổng thống Ferdinand Marcos, giết 3,300 đấu thủ trong 20 năm.

Thượng nghị sỹ Antonio Trillanes kể lại: Năm 2015, ông đến gặp Rodrigo Duterte để thành lập liên minh chính trị. Ông Duterte không bàn chuyện gì, ngoài chuyện thanh toán nhau bằng súng bằng dao “phủ tạng lòi ra, não bắn tung toé, máu lênh láng, một phong cách bố già.”

Ông bị hai bệnh về thực quản và mạch máu. Ông rất ghét ai hỏi về bệnh tình của ông. Năm ngoái, một nhà báo xin ông cho coi giấy khám sức khỏe định kỳ. Giữa muôn vàn ống kính truyền hình, ông điên lên hỏi lại: “Còn cái âm đạo của con vợ mày thì sao?”

Philippine President Duterte curses Obama over human rights - BBC News

Tiêu diệt băng đảng bằng phong cách băng đảng đã làm cho những nạn nhân và gia đình của họ rất hả dạ. Nhưng đó nhất định không phải là phương pháp tối ưu của một chính phủ văn minh.

Thật khó để đưa ra một hình ảnh đúng về ông khi phải trộn lòng nhân ái với sự độc ác.

Có lần, ông ví mình với Hitler. Tháng Giêng vừa rồi ông tuyên bố: “Rồi, lịch sử sẽ ghi nhận tôi như một tên đồ tể.”

Calgary, Canada

Chủ Nhật Lễ Lá, 9 tháng Tư, 2017

Trần Gia Huấn

(Bài của tác giả Huan Tran gửi đăng)


 

Vì sao cựu Tổng thống Philippines Duterte bị bắt?- BBC

BBC

Nguồn hình ảnh,Getty Images

Cảnh sát Philippines đã bắt giữ cựu Tổng thống Rodrigo Duterte sau khi Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) ban hành lệnh truy nã, cáo buộc ông phạm tội ác chống lại loài người liên quan đến “cuộc chiến chống ma túy” đẫm máu của mình.

Ông bị cảnh sát bắt giữ tại sân bay Manila ngay sau khi từ Hong Kong trở về.

Cuộc trấn áp chống ma túy tàn bạo của ông Duterte, diễn ra khi ông còn là tổng thống của quốc gia Đông Nam Á này từ năm 2016 đến 2022, đã khiến hàng ngàn người thiệt mạng.

Cựu tổng thống 79 tuổi trước đó đã tuyên bố sẵn sàng ngồi tù khi trả lời các thông tin về khả năng bị bắt giữ.

Liên minh Quốc tế về Nhân quyền (ICHRP) ở Philippines gọi vụ bắt giữ là “khoảnh khắc lịch sử”.

“Công lý có thể đến muộn nhưng đã được thực thi hôm nay. Việc bắt giữ Duterte là khởi đầu cho sự trừng phạt những kẻ gây ra các vụ giết người hàng loạt, thứ đã định hình chế độ cai trị tàn bạo của ông ta,” Chủ tịch ICHRP Peter Murphy nói.

“Cuối cùng, chúng ta dần dần sẽ giành được công lý cho tất cả các nạn nhân… Nhưng mặt khác, hy vọng rằng không chỉ dừng lại ở việc bỏ tù,” báo Philippines Rappler dẫn lời một người được gọi là Ana. Chồng và bố chồng của cô bị giết trong cuộc chiến chống ma túy của Duterte vào năm 2017.

”Cũng mong rằng ông ta sẽ thừa nhận mọi sai lầm và xin lỗi tất cả những người bị hại, để linh hồn của những người đã khuất cũng được yên nghỉ,” Ana nói.

Nguồn hình ảnh,Getty Images

Chụp lại hình ảnh,Ông Rodrigo Duterte cầm một khẩu súng bắn tỉa trong một buổi lễ của cảnh sát vào năm 2018

Vị cựu tổng thống đã đến Hong Kong để vận động tranh cử cho danh sách thượng nghị sĩ của mình trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào ngày 12/5 sắp tới.

Những thước phim được phát trên truyền hình địa phương cho thấy ông chống gậy bước ra khỏi sân bay. Các nhà chức trách cho biết ông “có sức khỏe tốt” và đang được các bác sĩ chính phủ chăm sóc.

“Tôi có tội gì? Tôi làm mọi thứ trong thời gian tại nhiệm để mang lại hòa bình và cuộc sống yên ổn cho nhân dân Philippines,” ông nói với đám đông người Philippines ở nước ngoài hò reo trước khi rời Hong Kong.

Một video do con gái ông, Veronica Duterte, đăng tải cho thấy ông Duterte bị giam giữ trong một phòng chờ ở Căn cứ Không quân Villamor tại thủ đô Manila. Trong video, có thể nghe thấy ông đặt câu hỏi về lý do bị bắt giữ.

“Luật là gì và tôi đã phạm tội gì? Tôi bị đưa đến đây không phải do tôi tự nguyện mà do người khác. Các người phải trả lời ngay lập tức về việc tước đoạt sự tự do của tôi.”

‘Cuộc chiến chống ma túy’

Nguồn hình ảnh,Getty Images

Chụp lại hình ảnh,Các nghi phạm ma túy bên trong đồn cảnh sát ở thủ đô Manila, Philippines năm 2016

Duterte, người từng là thị trưởng của một trong những thành phố lớn nhất ở Philippines, đã giành được chiếc ghế tổng thống bằng lời hứa về một cuộc trấn áp tội phạm trên diện rộng.

Nhưng các nhà phê bình cho rằng “cuộc chiến chống ma túy” của ông đã dẫn đến sự lạm dụng quyền lực của cảnh sát và tình trạng nhiều nghi phạm ma túy bị hành quyết không qua xét xử. Ông đã phủ nhận các cáo buộc này.

Ông xây dựng hình ảnh mình là một người đàn ông cứng rắn, chống lại giới tinh hoa và gần gũi với quần chúng, khiến những người dân Philippines bầu ông làm tổng thống đầu tiên của đất nước đến từ đảo Mindanao ở miền nam.

Với lời lẽ hùng hồn, ông đã tập hợp lực lượng an ninh để bắn chết những nghi phạm ma túy. Hơn 6.000 nghi phạm đã bị cảnh sát hoặc những kẻ tấn công không rõ danh tính bắn hạ trong chiến dịch, nhưng các nhóm nhân quyền cho biết con số này có thể lớn hơn.

“Hitler đã thảm sát ba triệu người Do Thái. Bây giờ có ba triệu con nghiện ma túy [ở Philippines]. Tôi rất vui khi tàn sát chúng,” ông nói sau vài tháng nhậm chức.

Nhưng những người chỉ trích cho rằng “cuộc chiến chống ma túy” của ông đã dẫn đến việc cảnh sát lạm dụng quyền lực và nhiều nghi phạm ma túy đã bị hành quyết ngay lập tức.

Các cuộc điều tra tại quốc hội tiết lộ “biệt đội tử thần” bí ẩn gồm những thợ săn tiền thưởng nhắm vào những nghi phạm ma túy.

Ông Duterte đã phủ nhận các cáo buộc.

ICC lần đầu ghi nhận các cáo buộc lạm dụng vào năm 2016 và bắt đầu điều tra vào năm 2021. Tòa án này xử lý các vụ án từ tháng 11/2011, khi ông Duterte còn là thị trưởng Davao, cho đến tháng 3/2019, trước khi Philippines rút khỏi ICC.

Ông Duterte có bốn người con, trong đó có con gái lớn là Sara Duterte, hiện là phó tổng thống Philippines và được dự báo là ứng cử viên tổng thống tiềm năng vào năm 2028.

Trong những tháng gần đây, liên minh của gia tộc Duterte với đương kim Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. đã tan vỡ một cách chấn động trước công chúng cả nước. Ông Marcos và bà Sara Duterte từng cùng nhau giành chiến thắng áp đảo trong cuộc bầu cử năm 2022.

Hồi tháng 11/2024, bà Duterte đã nói với các phóng viên rằng quan hệ giữa bà với Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. đã trở nên độc hại và bà mơ đến chuyện chặt đầu ông ta.

Bà cũng đe dọa sẽ đào mộ cha của tổng thống Marcos Jr. từ Nghĩa trang Anh hùng ở Manila và đổ tro cốt xuống biển.