Suy tư tuần thứ I mùa Chay, năm C, cũng có giòng chảy, cứ thường bảo:
“Anh ngâm nga để mở rộng cửa lòng”
Mở rộng rồi, cả anh và em, cả dân con Hội thánh lại nghĩ suy về câu hát:
“Đau! Từ đáy trái tim, ta buồn đau…”
Thế tức là, dù có “ngâm nga”, “mở rộng cửa lòng”, rồi lại thấy đau từ đáy lòng, cũng rất buồn.
Sự thật thì, có đau hoặc có buồn, cũng đâu phải ý/lời của nhà Đạo mình ở
mùa Chay. Chay mùa tâm tịnh vẫn là dịp để tâm cho thật tịnh, dù rất đau
hoặc có mở rộng lòng, với ai đó.
Thế đó, là tâm tình xin được gửi đến người anh, người chị ở thánh hội, rất hôm nay. Một mùa Chay.
Mai Tá
“Anh ngâm nga, để mở rộng cửa lòng,”
“Cho trăng xuân tràn trề, say chới với.”
(Dẫn từ thơ Hàn Mặc Tử)
Lk 4: 1-13
Lời anh ngâm, chẳng là thi ca tràn trề, say chới với. Để mở rộng cửa lòng, của ai đây? Điều em học, vẫn là Lời Vàng Chúa nói ở trình thuật, để cửa lòng mở rộng đón Chúa hôm nay.
Lời vàng trình thuật, là Lời Kinh Sách được thánh sử dẫn giải về việc Chúa chịu thử thách những 3 lần. Thử thách Ngài chịu nơi sa mạc 40 đêm ngày, tưởng chừng dài. Nhưng thật ra, số 40 chỉ là biểu tượng rất đặc trưng thôi. Nói đúng hơn, thử thách ấy công khai kéo dài cả một đời Ngài sinh hoạt, vì con người. Thử thách suốt một đời, vào mọi lúc, mãi đến ngày Ngài đầm mình những mồ hôi và máu trên thập giá ở Calvariô. Thử thách Ngài chịu, mang hình thức mê hoặc về những gì mình sống, hoặc như một khuyến dụ hãy làm những chuyện rất “rối” mà tự bản chất chuyện ấy cũng không tệ.
Thử thách lớn Chúa chịu, là: tỏ cho mọi người biết Ngài là Đấng Mêsia. Điều không chắc, là thử thách đề ra cho Ngài, có như chọn lựa thực tiễn không? Hay, vẫn chỉ là cung cách thánh sử kể với người đọc về những gì nói thay cho Đấng Mêsia thời buổi đó và như thế, sẽ đánh bóng cả một diễn biến hoàn toàn khác việc Chúa đã đảm nhiệm.
Là Đấng Mêsia, có ba thử thách để
thực hiện. Thứ nhất, tham gia cuộc chiến đấu giành quyền lực với đế quốc La Mã;
tức: thử thách chính với chúng dân thời buổi đó, do quyền uy thế lực rày trải
rộng khắp dân gian, loài người. Thử thách, là thách thức Đấng Mêsia thi đua với
La Mã để rồi chính mình sẽ trở thành Hoàng đế, toàn thế giới.
Thử thách tiếp, là giải quyết khó
khăn của người nghèo cùng những người vẫn cứ đói do đế quốc tạo ra. Thử thách
này, còn là sức cám dỗ/khuyến dụ người chịu đựng phải giải quyết kinh tế, tạo
cuộc sống lành mạnh cho mọi người. Và, thử thách cuối, là khuyến dụ bản thân
mỗi người và mọi người hãy cứ “mũ ni che tai” với mọi chuyện; chỉ nên lo việc
thiêng liêng, đọc kinh lần chuỗi để rồi Chúa sẽ giải quyết hết mọi sự từ trên
xuống dưới, trong ra ngoài. Đó là “thử thách” gặp ở Tin Mừng thánh Mátthêu.
Thử thách thứ ba ở Tin Mừng Mátthêu
và nơi đây là thức thách rất rõ về quyền lực. Rất rõ, là vì đế quốc La Mã ngày
đó đã có đủ quyền và lực sẵn trong tay. Rất rõ, là: đế quốc La Mã từng sử dụng
nó cách mạnh bạo khiến người dưới trướng bị khuynh loát đến độ khó sống và
không thể sống. Thử thách, là hạ gục những người có quyền hành ở La Mã,
bằng chính trò chơi họ đề ra hầu có quyền sử dụng mà dựng xây dựng cuộc sống có
chất lượng cho mọi người, cả thế giới có văn hoá. Nói cách khác, đế quốc La Mã
sử dụng quyền lực theo cung cách quá tệ bạc nên ta phải giành quyền và làm thay
cho tốt hơn.
Người người đều muốn thế. Quyền và
lực, tự bản chất không dẫn đến sử dụng cho tốt vì lợi ích của mọi người. Đức
Giêsu từng từ chối coi Ngài như luật trừ, không tham ô/nhũng lạm như quyền và
lực ở đời thường vẫn làm. Chúa khước từ đường lối Quyền lực từng sử dụng. Ngài
chỉ trích, không chỉ mỗi đế quốc La Mã đã sử dụng quyền hành rất tệ lậu. Ngài
còn chỉ trích đích danh quyền lực của trần gian. Ngài chọn tư cách không có
quyền để ở với người chẳng có quyền gì, nơi thế giới.
Thử thách khác ở Tin Mừng Mátthêu, là thách thức giải quyết chuyện đói kém và người đói nghèo ở xã hội. Không còn nghi ngờ gì, là: người nghèo như thế đã có từ thời Chúa sống. Họ không đủ bánh ăn, vẫn bị bệnh tật hành hạ, lại chết sớm khi còn trẻ. Các vấn đề như thế, do Hêrôđê tạo ra. Ông từng có chương trình rất lớn quyết hoàn thành bằng dựng xây nhanh chóng, qua việc đổ thuế lên đầu thường dân có đời sống yên hàn, rất tử tế. Bởi cứ lo đẽo đá xây dựng đền, nên nào có bánh ăn.
Thử thách, là thách thức tiêu diệt người chống lại Hêrôđê. Những ngưòi dám nổi lên phá vỡ các đá tảng ông lo chuyện dựng xây, để có được bánh ăn. Là thử thách, bởi ta vẫn cứ nói: thế thì sao? Phải chăng con người chỉ cần đủ bánh ăn là được? Phải chăng ta cũng muốn trở nên giống những người mà mình chống đối, và tệ hơn nữa? Chúa từ chối không coi chính Ngài là Đấng cung cấp chất liệu cho mọi người. Ngài tin rằng để được hạnh phúc cần có nhiều hơn thế nữa. Và, Ngài chọn cung cách khác để trở thành
Đấng Mêsia, theo nghĩa đích thực.
Thành thừ, hãy cứ xem thử thách cuối gồm những gì, ở Tin Mừng thánh Mátthêu, tức thử thách thứ ba trong ba thử thách, ta vừa bàn. Thử thách đây, không là quyền lực lấy được từ nhóm tuyển chọn. Cũng không phải là chuyện đáp ứng nhu cầu cho người bị bỏ rơi. Thế, còn chuyện linh thiêng, linh đạo, phụng vụ thì sao? Thế thì chuyện viện cớ làm điều thiện để rồi bắt buộc và thử thách Chúa phải can thiệp giải quyết các khó khăn của thế giới, thì sao? Và, phải ngay tức khắc. Hoặc, cứ dùng đền thờ, hội
đường, nhà nguyện nhà thờ Hồi giáo hoặc sống đời đạo đức rồi bắt Chúa phải
chỉnh sửa mọi thứ, sao? Những người sống vào thời của Chúa như người ở Qumran
và các vị theo thánh Gioan Tẩy Giả cũng đều sử dụng phương án này.
Với họ, thử thách là dám khống chế
quyền lực linh thiêng của Thiên Chúa và kiểm soát cả lòng xót thương của Ngài
nữa. Thử thách họ gặp, là dám thách thức coi lòng đạo linh thiêng của mình còn
hơn cả Chúa. Đức Giêsu lại bảo: nếu thế thì, Chúa đâu còn là Chúa nữa. Tức: nếu
Ngài làm thế, thì đâu còn là Thiên Chúa đích thực. Nên, Chúa không chọn con
đường thực hiện những chuyện đạo đức thêm vào niềm tin mà Ngài lại chọn đồng
hành với Thiên Chúa đích thực, theo cung cách của Thiên Chúa-là Cha, chứ không
theo ý riêng của Ngài. Chính đó là chọn lựa cũng rất khác.
Không hạ gục đối phương trong trò
chơi quyền lực. Không đáp ứng mọi nhu cầu trong hỗ trợ trò chơi. Không tìm lợi
nơi Thiên Chúa trong trò chơi đạo đức, thánh thiện. Như vậy là gì?
Là, sống trong tình trạng không
quyền bính. Sống hạn chế với những gì là căn bản để sống và sống có tương quan
mật thiết với nhau… chỉ mỗi thế mà thôi. Thế nhưng, phải bao gồm hết mọi người,
để không ai bị bỏ rơi hết, kể cả Thiên Chúa, để Thiên Chúa cũng ở trong
nhóm/hội của mình. Sống như thế, tức có mang theo niềm hy vọng. Có cả tình
thương yêu con người cùng với nhau, những người vẫn có tất cả mọi khó khăn,
nhưng vẫn có thể giải quyết xuyên suốt. Đó mới là đường lối Chúa thực hiện.
Chúa không bị thử thách bởi đường
lối nào khác. Ngài nhìn thấu tất cả, ngang qua cuộc sống của Ngài, nên Ngài vẫn
trở về với các điều căn bản ấy. Những điều ấy là những gì Chúa từng sống và
từng làm. Thật sự thì đó là lý do tại sao người nghèo đã quay lưng chống lại
Ngài. Tại sao đế quốc La Mã lại tìm cách giết hại Ngài. Và, cũng là lý do
Thiên-Chúa-là-Cha đã có thể can thiệp để đáp lại lời cầu nhưng lại chưa từng
nghe Ngài cầu nguyện.
Trình thuật hôm nay lại cũng mang
đến cho Hội thánh một thông điệp. Thông điệp ở đây, là: Hội thánh lâu nay vẫn
cứ ganh đua với việc trần tục hoá nên cứ tìm cách lấy lại quyền hành về chính
trị mình để mất và muốn có lại ảnh hưởng trên dân chúng. Thường thì, Hội thánh
vẫn cứ bon chen với các Hiệp hội trợ giúp. Cứ muốn chúng dân kính tôn mình vì
mình từng ban phát bố thí tiền bạc cho nhiều người. Hội thánh còn tìm đường
thiêng liêng linh đạo rồi bắt Chúa phải đồng hành men theo con đường mình đang
đi. Thật sự, thì Hội thánh đang gặp thử thách giống như Đức Giêsu vào thời trước.
Chúng ta cũng thế. Ta vẫn muốn trở
thành những người tốt lành giải quyết được tất cả mọi sự và lôi kéo Chúa về phe
để Ngài thực hiện những gì mình muốn Ngài làm. Cũng dễ cho ta để vứt bỏ những
thử thách ấy. Có những lúc, ta biết mình chỉ là những con người bé nhỏ. Biết
rằng mình vẫn phải sống với những khó khăn mình gặp mà không thể bỏ phế bỏ
chúng. Và, ta cũng biết mình không là nhà tư vấn của Chúa. Còn gì tuyệt vời
bằng ta đã nhận ra được chuyện ấy. Bởi, tuyệt vời một điểm là ta đã có Đức
Giêsu và Thiên Chúa đích thực.
Ta vẫn thuộc về quần chúng không tên
tuổi, nhưng được Chúa đoái hoài, thương yêu. Ta được Chúa phú ban cho những gì
để nhờ đó có thể sống hùng, sống mạnh và sống tốt lành. Dù, những thứ ấy không
là cơm, là bánh. Ta được dạy bảo: hãy cứ để Chúa sống đích thực là Thiên Chúa.
Rồi ra, ta sẽ khám phá ra rằng ta vẫn được Chúa thương yêu.
Hãy cứ cảm tạ Chúa vì Đức Giêsu đã
lướt thắng các thử thách Ngài từng gặp. Hãy cứ nguyện cầu cho Hội thánh cũng
được như thế. Và, hãy nguyện chúc cho nhau điều may mắn/tốt đẹp để mình có thể
lướt thắng được chính mình. Nguyện chúc rồi, ta cứ hiên ngang bước vào mùa
Chay, cũng rất thánh.
Trong nguyện cầu như thế, ta lại sẽ ngâm nga câu thờ còn bỏ dở ở trên rằng:
“Anh ngâm nga để mở rộng cửa lòng,
Cho trăng xuân tràn trề say chới với.
Cho nắng hường vấn vương muôn ngàn sợi;
Cho em buồn trời đất ứa sương khuya.”
(Hàn Mặc Tử – Trường Tương Tư)
Trời đất ứa sương khuya, nhưng đừng buồn. Bởi, Chúa cũng từng gặp thử thách như thế giống mọi người. Và, Ngài lướt thắng tất cả, để mọi người sẽ thắng lướt như Ngài. Và khi đó, “nắng vườn (sẽ) vấn vương muôn ngàn sợi”, rất chới với, nhưng vẫn “mở rộng cửa lòng”. Cho Chúa. Cho mọi người.
Lm Nguyễn Đức Vinh Sanh –
Mai Tá lược dịch
Chuyện Phiếm đọc trong tuần thứ Nhất Mùa Chay Năm C 17-02-2013
“Đau! Từ đáy trái tim, ta buồn đau!
“Đau! Suốt bấy lâu, ta vẫn đau
Vẫn mang u sầu, Nhìn nắng hắt hiu.
Ôi nắng yêu, theo nhau khoe mầu.
Bay trên trời cao nắng chiếu!..”
(Christophe: Mal – Lời Việt: Phạm Duy – Cơn Đau Tình Ái)
(Lc 4: 24)
“Bên Trên Trời Cao Nắng Chiếu!”Chao ôi. Lời nhạc sao hay quá là hay.
Vâng,. Hay là thế, nhưng giả như có bạn đạo nào đó lại cứ so với sánh rồi coi
“Trời Cao Nắng Chiếu” là Mặt Trời biểu hiện nơi quốc kỳ của nước Nhật hoặc như
Hội thánh/Nước Trời ở trần gian, vẫn chiếu sáng thì sao?
Sao, nghĩa là sao? Bần đạo đây, thật ra cũng chẳng biết, nhưng vẫn xin
bạn đọc với bạn đạo ở các nơi, ta nghe thử một vài cảm nghiệm về đất nước có cờ
hiệu “Trời Cao Nắng Chiếu” như sau:
“Ở đất nước mặt trời mọc, hình ảnh nghiêng gập người cúi chào thể hiện cả một nền văn hóa Nhật Bản: Cúi nhưng không hạ mình. Sự nhún nhường, chỉ làm tăng thêm sự nể trọng của người đối diện.
Trên các chuyến bay của hãng hàng không Japan Airlines, nụ cười luôn nở trên môi các tiếp viên. Họ sẵn sàng ngồi, chính xác là “quỳ xuống”, giúp khách sửa tư thế
của đôi chân tê mỏi. Họ niềm nở, vui vẻ tiếp nhận yêu cầu của hành khách khó
tính nhất. Không phải phẩm chất máy bay khiến hành khách hài lòng mà chính cách
phục vụ của tiếp viên khiến mọi người nghĩ tốt về người Nhật. Chỉ vài phút khởi
hành trễ, toàn bộ nhân viên phục vụ mặt đất và tiếp viên, phi công dàn thành
hàng ngang, cúi rạp người xin lỗi khách. Họ thật sự đã thành công khi để lại ấn
tượng sâu sắc về một nước Nhật vô cùng hiếu khách và nghệ thuật giao tiếp tuyệt
vời. Trung thực.
Ở Nhật, bạn khó có cơ hội bắt taxi để đi một cuốc đường dài. Vì sao? Các tài xế sẽ tự chở bạn thẳng đến nhà ga tàu điện ngầm, kèm lời hướng dẫn “Hãy đi tàu điện ngầm cho rẻ”. Sự trung thực của người Nhật in đậm nét ở những “mini shop không người
bán” tại Osaka. Hệ thống tự tính tiền tại siêu thị Nhật, người mua tự phục vụ,
tự “scan”mã vạch, tự trả tiền. Nhiều vùng ở Nhật không có nông dân. Ban ngày họ
vẫn đến công sở, ngoài giờ làm họ trồng trọt thêm. Sau khi thu hoạch, họ đóng
gói sản phẩm, dán giá và để thùng tiền bên cạnh cho người mua cứ theo giá niêm
yết mà tự bỏ tiền vào thùng. Cuối ngày, trên đường đi làm về, họ ghé đem thùng
tiền về nhà. Nhẹ nhàng và đơn giản. Các con đường mua sắm, các đại siêu thị ở
Hokkaido, Sapporo hay Osaka… cũng không nơi nào bạn phải gửi giỏ/túi xách. Quầy thanh toán cũng không đặt ngay cổng ra vào.
Người Nhật tự hào khẳng định động từ “ăn cắp vặt” gần như đã biến mất trong từ điển. Nếu bạn đến Nhật, toàn bộ các cửa hàng sẽ tự động trừ thuế, giảm 5 – 10% khi biết bạn là khách nước ngoài. Không cần gửi giỏ xách khi đi siêu thị “No noise”,
tức: không ồn. Nguyên tắc không gây tiếng ồn được áp dụng triệt để tại Nhật.
Tất cả đường cao tốc đều phải xây dựng hàng rào cách âm, để nhà dân không bị
ảnh hưởng bởi xe lưu thông trên đường. Osaka bỏ ra 18 tỷ USD xây hẳn một hòn
đảo nhân tạo để làm phi trường rộng hơn 500ha ngay trên biển. Lý do đơn giản
chỉ vì “người dân không chịu nổi tiếng ồn khi máy bay lên xuống”. Phi trường
quốc tế Kansai được xây dựng trên hòn đảo nhân tạo, cách xa khu dân cư. Tại các
cửa hàng mua sắm, dù đang vào mùa quảng cáo, cũng không một cửa hàng nào được đặt máy phát ra tiếng. Tuyệt đối không được bật nhạc làm ồn sang cửa hàng bên cạnh. Muốn quảng cáo và thu hút thì cách duy nhất là thuê một nhân viên dùng
loa tay, quảng cáo với từng khách.
Tính nhân bản.Vì sao trên những cánh đồng ở Nhật luôn còn một góc nguyên, không thu hoạch? Không ai bảo ai, những nông dân Nhật không bao giờ gặt hái toàn bộ nông sản mà họ luôn “để phần” 5-10% sản lượng cho các loài chim, thú trong tự nhiên.
Về bình đẳng. Mọi đứa trẻ đều được dạy về sự bình đẳng. Để không có tình trạng phân biệt giàu nghèo ngay từ nhỏ, mọi trẻ em đều được khuyến khích đi bộ đến trường. Nếu nhà xa thì xe đưa đón của trường là chọn lựa duy nhất. Các trường không chấp nhận cho phụ huynh đưa con đến lớp bằng xe hơi. Bình đẳng là điều đầu tiên các em học được ở trường. Việc mặc đồng phục vest đen từ người quét đường đến
tất cả nhân viên, công chức cho thấy một nước Nhật không khoảng cách. Những
ngày tuyết phủ trắng nước Nhật, từ trên cao nhìn xuống, những công dân Nhật như
những chấm đen nhỏ di chuyển nhanh trên đường. Tất cả họ là một nước Nhật chung
ý chí, chung tinh thần lao động. Văn hóa xếp hàng thấm đẫm vào nếp sinh hoạt
hàng ngày của người Nhật. Không có bất cứ sự ưu tiên nào. Sẽ không có gì ngạc
nhiên nếu một ngày bạn thấy người xếp hàng ngay sau lưng mình chính là Thủ
tướng. Ở Nhật, nội trợ là một nghề. Hàng tháng chính phủ tự trích lương của
chồng đóng thuế cho vợ. Do đó, người phụ nữ ở nhà làm nội trợ nhưng vẫn được
hưởng các chế độ y như một người đi làm. Về già vẫn hưởng đầy đủ lương hưu. Độc
đáo hơn nữa là nhiều công ty áp dụng chính sách, lương của chồng sẽ vào thẳng
tài khoản của vợ. Vai trò của người phụ nữ trong gia đình vì thế luôn được đề
cao, tôn trọng.
Ở đất nước mặt trời mọc, mọi người hiểu sâu sắc lý do khiến nước Nhật tan hoang sau chiến tranh thế giới thứ 2, bật dậy mạnh mẽ trở thành cường quốc khiến cả thế giới phải nghiêng mình.” (Bài viết trên mạng có tựa đề: “Nhật Bản, những
phẩm chất Trời cho, có lẽ muốn học cũng không được)
Sở dĩ hôm nay bần đạo dài dòng g iới thiệu với bạn đạo và bạn đọc đôi giòng nói rất hay và rất đẹp về nước Nhật là, có ý bảo: bần đạo đây có dịp đi Nhật vào đầu năm 2013. Nhưng lại không nghĩ như tác giả thông tin ở trên, mà chỉ nghĩ về Nước Nhật và
người Nhật như thời bần đạo còn ở Nhà Trường, tức: nhà tu, mà thôi.
Quả thật, Nhật Bản không khác gì chốn tu trì là bao do bởi cái gì cũng ngăn
nắp. Đúng giờ. Mọi chuyện đâu vào đấy. Bần đạo thấy nước Nhật chỉ khác chốn tu
trì mỗi điểm này, là: cung cách sinh sống ở Nhật, của người Nhật thật sự ít hấp
dẫn, chứ không như nhà tu, ở nước mình. Không tin, bạn cứ thử nghĩ thế này:
nước Nhật dù có giống chốn tu trì/Hội thánh thế nào đi nữa, cũng không thể có ý
tưởng và nhận định về thánh hội của mình, đến độ ta so với câu hát sau đây:
“Ta vẫn thương ta, vì nhớ mãi một tên người xa.
Ta thương ta, vì xót xa Em trong áo hoa
đã khiến ta hững hờ, vì nhớ tiếng ca
Em ôm ấp ta đêm dạ hội ngọc ngà
Câu ca làm rung cõi nhớ. Đau!”
(Christophe: Mal – bđd)
“Ta vẫn thương ta, nói thế có thể là vì: ta và Hội thánh cùng với con
dân, vẫn là một. Chứ cứ bảo: “Vì xót xa em trong áo hoa, đã khiến ta hững
hờ, vì nhớ tiếng ca…” thì chỉ mỗi nghệ sĩ lão thành họ Phạm
nay-đã-ra-người-thiên-cổ, mới dịch lời hát ra như thế, mà thôi.
Chí ít, là: nghệ sĩ lão gia nhà ta lại cứ mời ca sĩ Elvis Phương hát mãi câu ca cứ như là:
“Ta vẫn thương ta, vì nhớ mãi một tên người xa,
Ta thương ta, vì vì xót xa em
trong áo hoa khiến ta hững hờ..”
(Christophe: Mal – bđd)
Nhà Đạo của ta hẳn cũng thế chứ? Cũng thế, là cứ như thể hững hờ. Thờ ơ. Hết
biết. Bởi, nếu để ý một chút, bạn và tôi ta sẽ thấy nhiều bạn đạo hoặc người
đời cứ nói đến Hội-thánh-Nước-Trời, là xục xạo tìm đến câu nói hay luật rất Đạo
ra mà bênh vực hoặc chỉ trích, dễ thôi.
Về Hội thánh thời đương đại, lại vẫn có những câu ca/nhận định rất ư là
thực tế, như tác giả nọ từng viết những giòng chảy sau đây:
“Vẫn biết là: nói về Hội thánh mà lại so sánh như Bệnh viện chuyên lo cho bệnh nhân sắp sinh thì, cũng là điều ít ai chấp nhận được. Cũng như thế, nếu lại bảo: suy tư thần học theo nghĩa rộng, là loại hồi ký viết nhiều về tiểu sử cá nhân mình thôi, cũng ai nào chịu đựng được như thế. Do đó, khi sánh ví Hội thánh với Bệnh viện lại đã nảy sinh trong tôi một hình ảnh về kinh nghiệm bản thân sau những ngày chứng kiến thân mẫu tôi qua đời. Kinh nghiệm này khiến tôi đồng cảm với những người chống đối lại buổi nói chuyện về bệnh viện, trong đó có thân mẫu của tôi là vua chống đối những chuyện như thế kể cả chuyện ra đi về cõi chết. Bởi, bà cũng đã chiến đấu rất nhiều ngày trước khi Bà đành chấp nhận sự chết. Bà là người chuyên môn chối bỏ mọi sự và thương thảo mọi chuyện; luôn tìm kiếm thêm ý kiến của đệ tam nhân và có khi cả đến đệ tứ hoặc đệ ngũ nhân cũng không chừng. Bà vẫn cho là mình vẫn nghe lời bác sĩ riêng của bà đấy chứ. Nhưng, Bà chỉ nghe những điều bà thực sự muốn thế. Bà uốn éo một cách tài tình và chủ động trong mọi cuộc cãi vã/bàn thảo để đưa bà vào bệnh viện. Có lần bà từng nói: “Sở dĩ Mẹ làm thế là vì nghĩ rằng nếu Mẹ chào thua mọi sự tức có nghĩa rằng Chúa không thể làm được phép lạ, đâu!”
Thực sự, thì Chúa sẽ làm phép lạ,
nhưng không phải là phép lạ mà ta có thể trông ngóng, đợi chờ. Đó là loại hình
hy vọng mang tính ngôn sứ về Hội thánh và chức năng của linh mục mà tôi muốn
diễn tả ngang qua hình ảnh về “Bệnh viện”. Bởi lẽ kinh nghiệm giúp tôi nhớ lại
những ngày mà các công-nhân-viên ở bệnh viện nọ từng quây quần bên mẹ tôi và
gia đình tôi một cách rất chân tình và dễ thương. Với động thái vững chãi nhưng
dịu dàng, họ đã giúp chúng ta chuyển dịch vượt quá hành xử cứ bám vào cuộc sống
mong manh như ta vẫn biết nó chấm dứt cũng rất chóng. Nó giúp ta chấp nhận sự
thể là mình không tài nào thoát khỏi mọi mất mát và tái lập chuyện khép kín và
đóng khung một tiến trình và coi đó như kinh nghiệm sống trọn vẹn hiện tại ta
đang có, để nắm giữ hiện tại ấy cho thật chắc.
Chắc chắn là, Chúa sẽ để cho phép lạ
được xảy ra, nhưng không phải như ta trông đợi. Tôi không hoàn toàn thấy chắc
về những gì mang ý nghĩa cụ thể cho Hội thánh. Tôi cũng chẳng có được “thần học
về bệnh viện” được triển khai một cách hoàn toàn hoặc trọn vẹn. Tôi thấy thoải
mái khi nghĩ về sự thể trở thành ngôn sứ theo nghĩa tinh thần và ý thức hơn là
thực tại. Thế nhưng, tôi nghi ngờ rằng: cũng giống như các công-nhân-viên ở
bệnh viện, anh em linh mục chúng ta đang đứng với người sắp chết, tức với Hội
thánh và chính chúng ta là thành viên- trong hy vọng, đoàn kết và yêu thương để
giúp Hội thánh và giúp nhau mà sống theo cung cách trọn vẹn trong khi mình đang
chết dần mòn. Một ví dụ cụ thể, là như nhân viên nọ ở bệnh viện có nói với
chúng tôi là: mẹ tôi sẽ sống một số ngày rất vui vào những tuần lễ cuối trong
đời bà; và chúng ta phải biết vui hưởng những ngày ấy cách trọn vẹn, chứ! Cũng
thế, là thành viên hội thánh, hàng ngũ linh mục chúng ta có khả năng và phải
vui hưởng “những ngày vui” như thế, chẳng hạn: ngày chịu chức, tuyên thệ hoặc
quyết định chọn gia nhập đoàn ngũ các đấng bậc từng đáp ứng lời mời gọi của
Chúa và làm thế mà chẳng chối từ một kết thúc không tránh khỏi được. Với tâm
tình suy nghĩ về bệnh viện , ta cũng có thể đồng hành với Hội thánh vào những
ngày quá tệ quá xấu, cùng đứng cạnh với Hội thánh trong những ngày sôi nổi,
sáng tạo và trung thành triệt để mà không rơi vào tình trạng tuyệt vọng đến độ
không còn quyền uy sức mạnh gì nữa.” (x. Lm Bryan N. Massingale, See,
I Am Doing Something New!! Prophetic Ministry for a Church in Transition, 20th
Annual Spring Assembly of Priests Archdiocese of Milwaukee , 16/12/2004)
Thế đó, là những lời lẽ chân tình của đấng bậc mục tử rất đáng để ta nghĩ suy.
Nhưng đây, là lời lẽ của nghệ sĩ lão gia từng dịch nhạc của Christophe, vẫn như
thế. Như thế và như thể, tình ái cuộc đời của thánh hội vẫn có cơn đau, rất như
sau:
“Đau! Bằng sóng biếc cao, nơi biển xanh.
Đau! Với áng mây bay vút mau
Khiến ta u sầu nhìn nắng hắt hiu, Ôi nắng yêu
Theo nhau khoe màu bay trên trời cao nắng chiếu…”
(Christophe: Mal – bđd)
“Theo nhau khoe màu bay trên trời cao..”, phải thế không? Phải chăng Hội
thánh của ta, nay vẫn thế? Vẫn cứ khoe màu, “với áng mây bay vút cao”. “Bằng
sóng biếc cao”, “Nơi biển xanh”, lanh chanh một cõi. Cõi vô thường nhưng
rất thường mà vẫn cứ tranh cứ giành, dù chỉ một hão huyền, hoặc tiền bạc?
Phải thế không là Hội thánh trần gian vẫn mang nặng quá nhiều “tham, sân
si” của gian trần nhiều mầu mỡ? Phải thế không, Hội thánh/Nước Trời ở trần thế,
nhưng không còn đứng cạnh và đứng với những người trần, vẫn rất tục?
Hỏi là hỏi thế, có những câu hỏi được gửi các đấng bậc, để rồi lại sẽ có
câu đáp trả, vẫn rất hay như sau:
“Giả như Đạo Chúa -do Hội thánh truyền bá khá rộng- được coi là văn hoá rất riêng, hầu sống đời lý tưởng, thì đó cũng không chống đỡ được thế giới phàm tục. Đọc trình
thuật thánh Luca đoạn 4 câu 21-30 sẽ thấy thánh-nhân mô tả Hội thánh Chúa là
thức ăn bổ dưỡng hết mọi người. Thánh-nhân không mấy đặt nặng việc diễn tả Chúa
như Đấng Mêsia chịu nạn cho bằng Ngài là Đấng đã Phục Sinh quang vinh. Ngài đã
chiến thắng khổ đau và nỗi chết của chính Ngài và cả thân mình Ngài là thánh
hội nữa. Chết, theo nghĩa chia cách/tách rời và Phục Sinh với nghĩa rộng gồm
tóm mọi người bao gộp cùng sống trong yêu thương, chung đụng.
Điều mà thánh Luca vẫn làm, là: cho thấy mô hình chính yếu qua đó mọi cái
hay/cái đẹp không thể do Hội thánh và thế giới này mà ra. Đó chỉ là biểu tượng.
Biểu tượng rất đặc trưng dạy ta cách sống không theo cung cách đặc thù nào đó,
nhưng sống thực. Thánh Luca muốn chứng tỏ rằng những gì thuộc về quá khứ do từ
Hội thánh mà ra thôi đâu, nhưng thánh-nhân còn muốn hướng ta trở về với đặc
trưng “dân dã” khá cởi mở và chiêm nghiệm với thế giới có cuộc sống rất dân
gian hoà trộn các kẻ tin với những người còn ngờ vục sự thánh thiện của Hội
thánh, để rồi ta học cách sống có tự do, biết lắng nghe và hiểu thấu dấu chỉ
của thời đại mà tham gia cuộc sống ở bên ngoài. Chính đó là Hội thánh rất Nước
Trời, ở trần gian.” (trích Lm Kevin O’Shea CSsR Suy niệm Chúa Nhật thứ 4
mùa thường niên năm C 03.02.2013)
Hiểu và thông cảm Hội-thánh-Nước-Trời ở trần gian như thế rồi, chắc hẳn bạn và tôi, ta cứ hiên ngang mà nghe lời hát của nghệ sĩ lão thành từng chiêm niệm về “Cơn đau
tình ái” ở đời mà có thêm câu hát, rất như sau:
“Ta vẫn thương ta,vì nhớ mãi một tên, người xa.
Ta thương ta, vì xót xa Em trong áo hoa
Đã khiến ta hững hờ
vì tiếng ca Em ôm ấp ta
Đêm dạ hội ngọc ngà, câu ca làm rung cõi nhớ…”
(Christophe: Mal – bđd)
Hiểu và thông cảm những lời của người đời rất “nghệ sĩ” như thế rồi ta lại sẽ cảm thông với đấng bậc vừa có lời ở trên lại nói thêm:
“Riêng tôi vẫn nghĩ rằng Hội thánh-đã-đổi –mới nay đang đến. Có thể Hội thánh sẽ đen đủi hơn, nghèo hèn hơn, dễ có cảm xúc, bén nhạy và nữ tính hơn. Cũng có thể, Hội thánh tương lai ít bớt hàng giáo sĩ, nhưng lại mang tính tập thể/tập đoàn hơn.
Hội thánh ấy, có thể ít quan tâm hơn về chuyện bác ái hoặc bố thí, nhưng lại để
ý nhiều về công lý và hoà bình hơn, đa văn hoá đa ngôn ngữ, và cởi mở, bớt tập
trung vào một mối rất trung ương như khi trước. Nhưng Hội thánh ấy sẽ phản ánh
tốt hơn về tính đa dạng trong đời sống của Chúa Ba Ngôi, hơn. Nhưng có điều
chắc rằng: Hội thánh ấy sẽ mới mẻ… chỉ có thể trở thành hiện thực mà xuất hiện với
sự qua đi của Hội thánh hiện tại. Và tôi dám đề nghị mỗi vị thành viên trong
Hội thánh hiện tại phải làm sao để Hội thánh đương đại nhất định qua đi ngõ hầu
mới có thể giúp cho Hội thánh mới mẻ được nảy sinh. Nói theo cách nghịch
thường, thì: công-nhân-viên của bệnh-viện-là-Hội-thánh trong tương lai cũng
đồng thời là cô mụ/cô đỡ của sự sống mới, rất phục sinh.” (x. Lm Bryan
N. Massingale, bđd)
Hiểu và cảm nghiệm những gì là “cơn đau tình ái” rất Hội thánh ở trần gian, vẫn có
lời bàn của đấng thánh ở trình thuật lời Chúa, vẫn nói rằng:
“Tôi bảo thật các ông:
không một ngôn sứ nào được chấp nhận
tại quê hương mình.”
(Lc 4: 24)
Hiểu và thông cảm cho Quê-hương-Hội-thánh ở trần gian, cũng đều thế. Tức: chẳng
ngôn sứ nào của Hội-thánh-Nuớc-Trời hôm nay lại sẽ được chấp nhận. Chấp nhận,
theo cung cách của đấng bậc được sai đi mà giảng rao về Tình Ái “có cơn đau”
mà nghệ sĩ nhà ta diễn nghĩa bằng câu: “Ta thương ta”, “vì xót xa”,
và “Em trong áo hoa, khiến ta hững hờ.”
Hiểu và cảm thấy “Cơn đau tình ái” ấy, khi tác giả Christophe lại cứ
viết đôi câu tiếng Pháp rất như thể: “Ta nhớ tên Người Yêu, nhớ lời hát năm
xưa có những câu/những lời từ ngục tù…” Dĩ nhiên, ca sĩ Christophe chẳng cố
ý bao hàm chữ “ngục từ” ở đây có nghĩa trần gian hay “Hội thánh”, đâu. Có thể,
ông cũng chẳng cảm nghiệm Nước Trời đến độ thế. Bởi, Nước-Trời-Hội thánh đâu tệ
bạc đến như thế. Như thế, tức: đâu là ngục tù có lời ta thán, vãn than, lan man
vẫn rất buồn.
Nghĩ thế rồi, hẳn bạn và tôi, ta lại sẽ ngâm nga lời ca của
Christophe, những hát rằng:
“Ta vẫn thương ta, vì nhớ mãi một tên nguời xa
Ta thương ta, vì xót xa Em trong áo hoa
khiến ta hững hờ…”
(Christophe: Mal – bđd)
Cũng có thể, hôm nay và mai ngày, lời người nghệ sĩ lại cũng ám chỉ
những Em và những Anh trong Hội-thánh-Nước-Trời vẫn có tâm trạng rất như
thế.
Tâm trạng mình ra sao, tâm tư mình có thế nào đi nữa, hãy cứ nhớ Lời
vàng, Ngài vẫn bảo: “Không một ngôn sứ nào được chấp nhận, ở quê mình.” Hãy
cứ hy vọng: điều đó sẽ không xảy đến ở Quê-Hương-Nước-Trời, là Hội thánh.
Trần Ngọc Mười Hai
Cứ nghĩ mãi về lời ca có cả lời vàng
ở Nước Trời Hội thánh
rất gian trần.
){kind=link}