Tác Giả: Đàn Chim Việt –
15/10/2025
Shark Bình (giữa) và các đồng phạm tại cơ quan điều tra. Ảnh báo VN
Sự kiện ông Nguyễn Hòa Bình – thường gọi là Shark Bình, người sáng lập Tập đoàn công nghệ NextTech – bị khởi tố, tạm giam với cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt tài sản đặc biệt lớn liên quan đến dự án tiền số AntEx, đang gây chấn động dư luận. Từ “cá mập công nghệ” từng được tung hô trên truyền hình, được báo chí nhà nước ca ngợi như hình mẫu của doanh nhân trẻ Việt Nam, nay Shark Bình bỗng chốc trở thành “bị can”.
Câu chuyện này không chỉ là bi kịch của một cá nhân, mà là bức tranh trần trụi về môi trường kinh doanh ở Việt Nam – nơi mà mọi doanh nhân, dù khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng hay được gọi là “ngôi sao công nghệ”, đều có thể bị “làm thịt” bất cứ lúc nào.
- Khi doanh nhân Việt được “nuôi béo” để giết
Trong một hệ thống mà kinh tế thị trường bị trói chặt trong mạng lưới quyền lực – lợi ích – bảo kê, không doanh nhân nào có thể lớn mạnh chỉ nhờ năng lực. Muốn tồn tại, phải “biết điều”. Muốn phát triển, phải “chung chi”. Muốn mở rộng, phải “dựa vai ai đó”.
Những người như Shark Bình, Vượn Vin, hay trước đây là Trịnh Văn Quyết, Đỗ Anh Dũng (Tân Hoàng Minh)… đều có điểm chung: được quyền lực nâng lên, cho phép làm giàu, thậm chí bật đèn xanh cho những “vùng xám”. Và khi họ đã béo tốt, tạo ra dòng tiền lớn, thu hút hàng triệu nhà đầu tư, hàng tỷ USD – họ trở thành “miếng mồi” ngon trong trò chơi thanh trừng phe nhóm.
Bởi ở Việt Nam, doanh nhân không có quyền sở hữu thật sự đối với tài sản của mình, chỉ được “mượn” quyền làm giàu trong giới hạn mà quyền lực cho phép. Khi thế lực bảo kê suy yếu, hoặc khi cần “tế thần” để xoa dịu dư luận, con mồi sẽ bị lôi ra.
- 100% doanh nhân giàu có đều “phạm luật” – vì hệ thống buộc họ phải như thế
Hãy thử hỏi: Có bao nhiêu doanh nhân lớn ở Việt Nam đóng đủ thuế, hạch toán đúng luật, không chi “bôi trơn”, không lập công ty sân sau? Câu trả lời, ai cũng biết.
Bởi nếu tuân thủ hoàn toàn pháp luật, họ sẽ không thể tồn tại trong môi trường này.
Khi mọi hoạt động kinh tế đều phải “xin – cho”, khi mỗi thủ tục, giấy phép, ưu đãi, dự án… đều gắn với phong bì và quan hệ, thì mọi doanh nhân đều bị buộc phải vi phạm ở mức nào đó. Và chính điều đó khiến họ dễ dàng bị “nắm thóp”.
Tham nhũng không chỉ nằm ở quan chức, mà là cái bẫy được giăng sẵn để trói cả doanh nhân vào guồng quay lệ thuộc. Doanh nhân Việt Nam, từ giây phút ký tờ khai thuế gian dối đầu tiên hay chuyển phong bì đầu tiên, đã bước vào con đường “bị kiểm soát bằng tội lỗi”.
- Khi quyền lực muốn “đổi máu”
Cú ngã của Shark Bình diễn ra giữa bối cảnh chính trị Việt Nam đang có những biến động âm ỉ. Cuộc thanh trừng quyền lực lan từ giới chính trị sang giới doanh nghiệp. Những người từng được ca ngợi là “anh hùng khởi nghiệp” bỗng bị lột mặt nạ “tội phạm kinh tế”.
Không phải ngẫu nhiên mà trong vòng vài năm, hàng loạt doanh nhân lớn bị bắt: Trịnh Văn Quyết (FLC), Đỗ Anh Dũng (Tân Hoàng Minh), Trương Mỹ Lan (Vạn Thịnh Phát), Nguyễn Bảo Ngọc (F88), và giờ là Nguyễn Hòa Bình (NextTech). Mỗi vụ án đều được tô vẽ là “làm trong sạch thị trường”, nhưng đằng sau là cuộc tái phân chia quyền lực và tài sản.
Hôm nay “cá mập” công nghệ bị thịt, ngày mai có thể là “cá voi” bất động sản, hay “kỳ lân” fintech khác. Trong hệ thống này, không có doanh nhân nào được phép quá độc lập, quá nổi bật, hay quá giàu.
- Bài học cay đắng cho giới doanh nhân Việt
Bài học từ Shark Bình không phải là “đừng lừa đảo”, mà là đừng tin rằng bạn có thể làm giàu bền vững trong một hệ thống không minh bạch.
Bởi khi luật pháp chỉ là công cụ phục vụ phe cánh, thì mọi thành công đều có thể bị quy tội.
Khi chính quyền vừa là “trọng tài”, vừa là “người chơi”, thì sân chơi nào cũng chỉ là cái bẫy.
Một doanh nhân chân chính chỉ có thể lớn mạnh khi có pháp quyền thật sự bảo vệ quyền sở hữu, quyền tự do kinh doanh, và quyền được sai mà không bị tiêu diệt. Nhưng ở Việt Nam, những điều đó chỉ tồn tại trên giấy.
Kết luận
Shark Bình – “cá mập công nghệ” từng được nuôi lớn bằng hào quang truyền thông và sự bảo kê ngầm – giờ trở thành “cá mồi” trên bàn nhậu quyền lực.
Đó là chu kỳ quen thuộc của doanh nhân Việt Nam trong chế độ này: được nuôi béo để làm thịt.
Bài học đau đớn cho giới doanh nhân không nằm ở công nghệ hay quản trị, mà nằm ở nhận thức:
Ở Việt Nam, bạn không thực sự là chủ doanh nghiệp của mình – bạn chỉ là người được phép giàu cho đến khi ai đó không muốn bạn giàu nữa.
LS Nguyễn Văn Đài- Facebook