Category: TIN TỨC

Tin Tức – Thế Giới , Việt Nam, Tin Hoa Kỳ

Posted on

Kết quả giảo nghiệm: Bà gốc Việt ở San Francisco giết chồng con rồi tự tử

Ba’o Nguoi-Viet

November 16, 2025

SAN FRANCISCO, California (NV) – Các kết quả giảo nghiệm được công bố hôm Thứ Tư  xác nhận nguyên nhân qua đời của bốn thành viên trong một gia đình tại San Francisco, những người được tìm thấy chết hôm 8 Tháng Mười trong căn nhà thuộc khu phố Monterey Boulevard, một khu dân cư sang của thành phố, theo đài KRON 4 loan tin hôm 12 Tháng Mười Một.

Theo Văn Phòng Giảo Nghiệm San Francisco, nội vụ được xác định là một vụ tự sát – giết người (murder-suicide). Ba nạn nhân, gồm hai bé gái và người cha, bị bắn chết. Người mẹ được xác định chết vì tự sát.

Xe cảnh sát San Francisco đậu trước toà thành phố. (Hình: Justin Sullivan/Getty Images)

Thi thể được phát hiện khi một anh/em trai của ông Thomas Russell Ocheltree (người cha), 57 tuổi, đến nhà để kiểm tra vì không liên lạc được qua điện thoại. Khi bước vào căn nhà số 930 Monterey Boulevard, người anh/em phát hiện cả gia đình đã chết.

Các nạn nhân và thương tích bao gồm: Mackenzie Lou Ann Ocheltree, 9 tuổi, bị bắn một phát trong phòng ngủ. Alexandra Grace Ocheltree, 12 tuổi, bị bắn hai phát trong một phòng ngủ khác. Thomas Ocheltree, 57 tuổi, bị bắn hai phát vào ngực và một phát vào cổ.

Các trường hợp tử vong của ba cha con đều được xác định là giết người.

Người mẹ, Paula Trương, 53 tuổi, được tìm thấy đã chết trong nhà xe, cách vị trí thi thể các thành viên khác. Báo cáo giảo nghiệm kết luận bà tự sát.

Trong lời chia sẻ với KRON4, một người thân cho biết: “Anh tôi và hai đứa cháu gái đáng quý đã là nạn nhân của một tội ác kinh hoàng. Gia đình chúng tôi hoàn toàn suy sụp.”

Kết quả xét nghiệm độc chất cho thấy bà Trương dương tính với trazodone, thuốc điều trị trầm cảm nặng. Trong năm nay, bà từng gửi hơn 100 tin nhắn cho một phóng viên của San Francisco Standard, bày tỏ nỗi lo về sự an toàn của con gái tại trường tiểu học.  

Phóng viên cho biết đã đến gặp gia đình tại nhà, và sau sự tình bi thảm này, viết rằng: “Bà Paula Trương ban đầu hiện ra như một người mẹ rất nhiệt tình, đôi lúc lo lắng quá mức. Nhưng nhìn lại, có thể thấy vài dấu hiệu tâm thần bất ổn sâu hơn.”

Áp lực tài chính

Bà Paula Trương từng sở hữu hai cửa hàng tiện lợi, trong đó có Starr Spirits gần khu dân cư Westwood Park. Nguồn tin cho biết vợ chồng bà cũng sở hữu một xưởng sửa xe sang tại West Oakland, tên Zentrum, cùng chuỗi quán cà phê Việt Nam mang tên Orbit Coffee Company.

Bà Paula từ Việt Nam qua Mỹ định cư rồi lập gia đình với ông Ocheltree năm 2006, theo báo Chronicle. Trước khi dọn tới khu Westwood Park ở San Francisco và sinh hai đứa con, vợ chồng bà Paula dường như có căn nhà trên đường 24th ở Mission. Họ sống ở tầng trên và cho thuê tầng dưới làm nhà hàng.

Mấy năm gần đây, tất cả tiệm cà phê chuyên bán cà phê đá Việt Nam trong hệ thống Orbit Coffee của bà Paula phải đóng cửa. Và cửa hàng tạp hóa gần nhà bà trên đường Monterey, mà vợ chồng bà mua năm 2020 rồi sửa lại thành tiệm rượu đắt tiền, cũng làm ăn thua lỗ và đóng cửa năm 2023.

Người làm nghề khai thuế từng làm việc cho bà Paula 15 năm, tới khi bà bị cáo buộc ngưng trả tiền cho ông, nói với báo San Francisco Standard rằng bà là “thương gia tận tụy và thành công.”

Nhưng nợ nần tiếp tục tăng lên. Tới năm 2019, bà vay tổng cộng hơn $2.7 triệu, gồm $500,000 của cá nhân.

Tới cuối năm 2024, căn nhà của họ mua từ 11 năm trước ở số 930 đường Montery bị xiết nợ và được bán cho một công ty tài chính vào Tháng Mười Một, 2024, với giá $2.05 triệu.

Theo Chronicle, căn nhà bị xiết nợ sau khi vợ chồng bà Paula vay khoản tiền thứ nhì $2.24 triệu vào Tháng Ba, 2022, nhưng không thể trả.

Tháng Tư năm đó, bà Paula bị tòa ra lệnh trả nợ thẻ tín dụng cho ngân hàng Discover Bank hơn $18,000.

Người phát giác gia đình bà Paula thiệt mạng hôm Thứ Tư là em trai ông Ocheltree, ông Robert Ocheltree, cư dân Danville. Ông khai với cảnh sát ông không nghe thấy anh của ông suốt sáu ngày nên tới nhà hỏi thăm.

Theo Chronicle, ông kể với cảnh sát bà Paula ra mở cửa, bước ra ngoài nhưng không mời ông vào, và cho ông hay anh của ông vừa đi chơi golf về và bị mất điện thoại.

Người em cũng khai với cảnh sát, hôm sau, ông nhận được tin nhắn đáng lo ngại của bà Paula, gọi ông tới giúp chồng bà. “Ổng bị sao đó, tôi với hai con bé rất sợ,” bà Paula nhắn tin, theo ông Robert.

Sau khi liên lạc với gia đình bà Paula một lần nữa nhưng không được, ông Robert Ocheltree trở lại và phá cửa xông vào nhà, thấy người anh và hai đứa cháu gái của ông chết trên giường, còn bà Paula treo cổ trong garage. 

Hàng xóm cho hay thùng rác nhà bà Paula được kéo ra để ở lề đường như không được kéo vào như thường lệ vào Thứ Hai, theo Standard.

Những mốc thời gian đó cho thấy có lẽ ông Ocheltree và hai đứa con gái chết nhiều ngày trước khi bà Paula tự tử. (MPL) [kn]

 

Posted on

Ba tù nhân lương tâm được trao Giải Nhân Quyền Việt Nam 2025

Ba’o Nguoi-Viet

November 14, 2025

LITTLE SAIGON, California (NV) – Ba nhà hoạt động nhân quyền Việt Nam hiện đang bị giam cầm trong nhà tù Cộng Sản Việt Nam đã được bầu chọn để nhận Giải Nhân Quyền Việt Nam năm 2025 vì những đóng góp của họ trong việc cổ võ và đấu tranh cho quyền làm người của người dân Việt Nam, theo thông cáo báo chí của Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam, tổ chức trao giải này, cho biết hôm Thứ Sáu, 14 Tháng Mười Một.

Đó là ông Phan Tất Thành, cô Nguyễn Thị Ngọc Hạnh, và ông Nguyễn Chí Tuyến.

Ba tù nhân lương tâm được Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam trao Giải Nhân Quyền Việt Nam 2025 . (Hình: Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam)

1-Tù nhân lương tâm Phan Tất Thành, 39 tuổi, nguyên là quản trị viên của trang Facebook Nhật Ký Yêu Nước, thường viết những bài bình luận về tình trạng vi phạm nhân quyền, ô nhiễm môi trường, nạn tham nhũng, và việc Trung Quốc xâm lấn lãnh thổ và lãnh hải của Việt Nam. Trang Nhật Ký Yêu Nước từng có hơn 200,000 thành viên ghi danh sinh hoạt.

Nhà chức trách CSVN bắt ông Thành ngày 13 Tháng Bảy, 2023 với cáo buộc “tuyên truyền chống nhà nước” theo Điều 117 của Luật Hình Sự Việt Nam. Trong thời gian bị tạm giam, ông bị công an điều tra dùng mọi nhục hình dã man để bức cung ông. Trong một phiên tòa chóng vánh vào ngày 8 Tháng Năm, 2024, ông Thành bị tuyên án 8 năm tù giam và 3 năm quản chế.

Trước phiên tòa, ông Thành không nhận tội và yêu cầu chính quyền trả tự do cho ông. Ông khẳng định ông chỉ làm những gì Hiến Pháp Việt Nam và các Công Ước Nhân Quyền của Liên Hợp Quốc mà Việt Nam là thành viên quy định.

Sau lời tuyên án của quan tòa, ông Thành hét lớn: “Tôi không công nhận phiên tòa này. Phiên tòa này chỉ là hình thức áp đặt, đàn áp đối với một công dân như tôi!” Sau đó, ông thông báo cho gia đình hay ông từ chối xin phúc thẩm vì không tin tưởng hệ thống tư pháp CSVN.

Hiện nay tù nhân lương tâm Phan Chí Thành đang bị giam tại trại giam Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai.

2-Tù nhân lương tâm Nguyễn Thị Ngọc Hạnh, 49 tuổi, nguyên là giáo viên dạy toán tại trường Quốc Tế Canada ở Sài Gòn. Cô rất quan tâm đến tình hình xã hội, quyền con người, và quyền công dân.

Vào năm 2018, cùng với một số thân hữu khắp nước, cô thành lập một nhóm hoạt động dân sự độc lập với mục đích thúc đẩy việc thực thi các quyền công dân được quy định trong Hiến Pháp Việt Nam, đặc biệt là các quyền tự do biểu đạt, tự do hội họp, và quyền tham gia quản lý nhà nước.

Phương tiện hoạt động chính của nhóm là mạng xã hội, qua đó họ nói về tình trạng vi phạm hiến pháp, pháp luật của giới chức tại nhiều nơi ở Việt Nam gây thiệt hại cho người dân. Họ cũng tham gia các cuộc biểu tình phản đối Luật Đặc Khu Kinh Tế và Luật An Ninh Mạng vào Tháng Sáu, 2018.

Tối ngày 3 Tháng Chín, 2018, cô bị công an bắt cóc trên đường phố. Sau 11 tháng bị tạm giam, cô mới được gia đình thăm lần đầu. Trong thời gian đó, cô bị biệt giam và bị tra tấn để ép cung.

Gần hai năm sau khi bị bắt, cô Hạnh và các thành viên khác trong nhóm mới bị đưa ra tòa xử vào ngày 31 Tháng Bảy, 2020. Cả nhóm tám người bị tuyên án tổng cọng 40 năm rưỡi tù với cáo buộc “phá rối an ninh,” trong đó cô Hạnh chịu mức án cao nhất, với 8 năm tù, vì chính quyền CSVN cho rằng cô Hạnh là người giữ vai trò chủ mưu.

Tù nhân lương tâm Nguyễn Thị Ngọc Hạnh hiện đang bị giam tại trại giam An Phước, huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương cũ.

3-Tù nhân lương tâm Nguyễn Chí Tuyến, 51 tuổi, là một trong những người thành lập nhóm “No-U” vào năm 2007, một nhóm hoạt động chống lại tham vọng bành trướng bá quyền của Trung Quốc bằng cách vẽ lại đường biên giới lãnh hải hình chữ U bao gồm hầu hết Biển Đông.

Ngoài việc tham gia các cuộc biểu tình chống Trung Quốc và bảo vệ môi trường, cùng với các thành viên của nhóm “No-U,” ông Tuyến dấn thân vào các hoạt động xã hội giúp đỡ dân oan và trẻ em nghèo miền núi bằng cách xây dựng trường học và phân phối học cụ.

Ông Nguyễn Chí Tuyến còn là một nhà truyền thông rất năng nổ trên các mạng xã hội như Facebook và YouTube, qua đó ông lên tiếng bênh vực các nhà hoạt động nhân quyền bị đàn áp và phê phán chính quyền CSVN trong các lãnh vực xã hội, môi trường, và kinh tế.

Ông nhiều lần bị công an chìm hành hung gây thương tích. Ngày 29 Tháng Hai, 2024, công an Việt Nam xông vào nhà bắt giữ ông. Ngày 15 Tháng Tám, 2024, Tòa Án Nhân Dâ thành phố Hà Nội kết án nhà hoạt động Nguyễn Chí Tuyến 5 năm tù giam với cáo buộc “tuyên truyền chống nhà nước” theo Điều 117 của Luật Hình Sự. Một trong những luật sư biện hộ cho ông Tuyến kể lại tại buổi gặp mặt trước phiên tòa ông Tuyến nói: “Tôi hoàn toàn có thể lựa chọn sự an toàn cho cá nhân mình nếu làm ngơ trước những vấn đề bất cập của xã hội. Nhưng là một công dân, tôi không thể không có trách nhiệm đối với đất nước mình.”

Hiện nay, ông Nguyễn Chí Tuyến đang bị giam tại trại giam số 6, tỉnh Nghệ An.

Giải Nhân Quyền Việt Nam được Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam thành lập từ năm 2002 nhằm tuyên dương những cá nhân và đoàn thể có những thành tích đấu tranh xuất sắc cho quyền làm người của nhân dân Việt Nam. Giải Nhân Quyền Việt Nam cũng còn có mục đích tạo một nhịp cầu liên đới giữa người Việt khắp nơi với những cá nhân và đoàn thể đấu tranh ở quê nhà.

Từ ngày thành lập đến nay, đã có 63 cá nhân và sáu tổ chức ở Việt Nam được nhận giải.

Trong 22 năm qua, lễ trao giải được tổ chức vào ngày Quốc Tế Nhân Quyền ở nhiều nơi trên thế giới, như Paris (Pháp), Frankfurt (Đức), Melbourne (Úc), Montreal, Ottawa, Toronto (Canada), và nhiều tiểu bang tại Hoa Kỳ.

Lễ trao Giải Nhân Quyền Việt Nam năm 2025 sẽ được tổ chức vào ngày 7 Tháng Mười Hai tại thành phố Montreal, Canada, do sự hợp tác giữa Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam và Cộng Đồng Người Việt Quốc Gia Vùng Montreal. [đ.d.]

 

Posted on

Chị không thấy đất nước mình đã thay đổi nhiều lắm sao?

Ba’o Dan Chim Viet

Tác Giả: Đàn Chim Việt –

13/11/2025

Dân oan khắp nơi vì những chính sách xã hội bất cập

Tôi thấy nhiều người bình luận:

“Chị không thấy đất nước mình đã thay đổi nhiều lắm sao? Ngày xưa đường đất, giờ đường bê tông; ngày xưa nhà tranh, giờ nhà tầng. Sao chị không thấy sự phát triển đó để khen?”

Nghe rất ngu ngơ.

Bởi vì một đứa trẻ, dù không ai dạy, nó cũng sẽ lớn.

Bạn không thể tự hào rằng “ngày xưa tôi cao 80cm, giờ tôi 1m70” — vì đó là quy luật sinh học, không phải thành tựu.

Cũng vậy, một quốc gia sau hàng chục năm hòa bình mà có đường bê tông, có nhà cao tầng, không phải là điều để hãnh diện.

Đó là điều tự nhiên phải có, nếu con người còn làm việc và thời gian còn trôi đi.

Cái đáng nói là: khi bạn lớn lên, bạn trở thành người tử tế hơn, hay chỉ là một thân xác to hơn?

Một đất nước thật sự phát triển không đo bằng số tầng cao ốc, mà bằng mức độ tự do, công bằng và phẩm giá của người dân.

Bê tông có thể che mưa, nhưng không thể che sự bất công.

Đường nhựa có thể chạy nhanh, nhưng không thể chạy trốn khỏi nỗi sợ nói thật.

Và GDP có thể tăng, nhưng nếu niềm tin của con người giảm, thì đó không phải là phát triển – mà là phình to trong ảo tưởng.

Nếu muốn tự hào, hãy so với những nước cùng xuất phát điểm:

– Hàn Quốc sau chiến tranh nghèo đói, 60 năm sau trở thành nền kinh tế công nghệ.

– Nhật Bản từ đống tro tàn, vươn lên thành quốc gia văn minh bậc nhất thế giới.

– Singapore không có tài nguyên, nhưng xây được nhà nước liêm chính, dân được tôn trọng.

Còn Việt Nam?

Sau gần nửa thế kỷ, người dân vẫn phải “xin” từng giấy tờ, “chạy” từng thủ tục, “đóng” từng khoản không tên.

Nếu đó là “phát triển”, thì xin hỏi: phát triển cho ai?

Cái đáng sợ nhất không phải là nghèo, mà là tự mãn trong nghèo trí tuệ.

Người ta tưởng rằng bê tông là biểu tượng của văn minh, mà quên rằng văn minh bắt đầu từ cách con người đối xử với nhau.

Một quốc gia có thể có đường cao tốc, nhưng nếu dân phải cúi đầu trước cửa quyền, thì đó chỉ là một xã hội được tráng xi măng lên sự sợ hãi.

Đừng khoe rằng đất nước đã khác xưa, khi điều duy nhất khác là lớp sơn ngoài tường.

Hãy hỏi xem:

– Con người có được tôn trọng hơn không?

– Tiếng nói của dân có được lắng nghe không?

– Và luật pháp có còn phục vụ công lý hay phục vụ quyền lực?

Bởi vì, một đất nước không thể gọi là phát triển, nếu người dân vẫn phải xin để được sống đúng luật.

Khi người dân phải nuôi cả nhà nước – đó không phải là phát triển.

Ở Việt Nam, từng đứa trẻ vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường đã phải đóng tiền để “xây dựng đất nước”, “ủng hộ đồng bào thiên tai”, “xây trường học”.

Những em bé mới mười tuổi đã bắt đầu gánh nghĩa vụ “cứu người lớn” — trong khi người lớn ấy là những người đang được trả lương để quản lý quốc gia.

Mỗi khi bão lũ xảy ra, thay vì có quỹ dự phòng quốc gia được vận hành minh bạch, thì chính phủ lại ngửa tay xin tiền dân.

Từng người nông dân, công nhân, bà bán hàng rong, chủ tiệm tạp hoá, thậm chí từng lớp học, từng doanh nghiệp nhỏ… đều phải “đóng góp cứu trợ”.

Và rồi có người vẫn nói:

“Đất nước mình đã thay đổi nhiều rồi mà.”

Thay đổi ư? Khi người dân vẫn phải trả tiền cho những thứ lẽ ra thuộc về phúc lợi

Một đất nước đứng thứ 5 về quy mô kinh tế ở Đông Nam Á, nhưng trẻ em vẫn không được học miễn phí, bệnh nhân vẫn phải “đặt phong bì” để được nằm viện, và người già vẫn phải sống nhờ con cái, thay vì được bảo đảm bằng hệ thống an sinh.

Nếu đó gọi là “thay đổi”, thì đó là sự thay đổi trên giấy, chứ không phải trong phẩm giá con người.

Ở các quốc gia phát triển, người dân nộp thuế để được bảo vệ.

Còn ở Việt Nam, người dân nộp thuế, rồi lại bị kêu gọi đóng góp để vá lỗi của chính bộ máy.

Người dân trả tiền cho trường, rồi trường vẫn xuống cấp.

Trả tiền cho bệnh viện, rồi vẫn phải mang thuốc từ nhà.

Trả tiền cho quỹ thiên tai, rồi khi lũ về, người dân vẫn tự bơi trong nước mắt của mình.

Đó không phải là “phát triển” – mà là một vòng luẩn quẩn của sự bóc lột hợp pháp hoá bằng khẩu hiệu.

Còn những “điều tích cực” mà các bạn nói là gì?

Các bạn bảo: “Hãy nhìn vào những điều tích cực chứ.”

Vậy xin chỉ cho tôi: điều tích cực nào khiến người Việt hôm nay sống hạnh phúc hơn, công bằng hơn, hay ít sợ hãi hơn?

GDP đó có cao hơn những quốc gia từng thua xa Việt Nam ba mươi năm trước hay không?

Hãy thử nhìn quanh: bao nhiêu người lao động đang sống lay lắt với đồng lương không đủ trang trải.

Những con đường bê tông mà các bạn tự hào —chính là nơi từng đứa trẻ phải đạp xe sát bên container, xe khách, xe tải, vì không có nổi một làn đường an toàn cho người dân.

Đường có thể phẳng, nhưng sinh mạng con người lại gập ghềnh hơn bao giờ hết.

Ngay cả trong bệnh viện – nơi lẽ ra là chỗ cuối cùng còn lại của nhân đạo –

đã bao nhiêu người phải chết trước cánh cửa cấp cứu, chỉ vì không kịp nộp viện phí, chỉ vì y tá, bác sĩ còn bận “hỏi giấy tờ”?

Đó là cái mà bạn gọi là “phát triển” sao?

Một xã hội nơi mạng người rẻ hơn một chữ ký, nơi sự sống phải xếp hàng chờ được phép cứu, thì mọi chỉ số GDP đều vô nghĩa.

Nếu đó là “phát triển”, thì xin lỗi — đó không phải là tiến bộ, mà là sự thích nghi của người dân với bất công.

Một quốc gia không thể được gọi là “phát triển” khi trẻ em phải đóng góp để cứu người lớn,

khi người dân phải quyên góp cho những sai lầm của chính quyền, và khi người nộp thuế phải nộp thêm lần nữa để được đối xử như con người.

Thay đổi thật sự không nằm ở màu của bê tông, mà ở màu của lương tri.

Và chừng nào người dân còn phải đi xin công lý, thì mọi con đường lát nhựa chỉ là lớp sơn mỏng trên một nền đất mục.

Hong Thai Hoang

 

Posted on

‘CHUYỆN NGUYỄN NGỌC NGẠN VỀ VIỆT NAM KHÔNG BAO GIỜ XẢY RA’ (BBC)

BBC News Tiếng Việt 

Tối 12/11 (giờ Việt Nam), trang Facebook chính thức của Trung tâm Thúy Nga đăng một bức thư ngỏ của nhà văn, MC nổi tiếng Nguyễn Ngọc Ngạn, trong đó ông nhắc lại quyết định “không bao giờ về Việt Nam”.

Ông Ngạn thông báo rằng những video lan truyền trên YouTube với nội dung “Nguyễn Ngọc Ngạn đã về Việt Nam, hoặc Nguyễn Ngọc Ngạn sắp về Việt Nam, hay Nguyễn Ngọc Ngạn vừa viết tâm thư xin về Việt Nam!” là “vô căn cứ nhưng vẫn lôi kéo được cả triệu người vào coi rồi ồn ào bàn tán”.

Trong thư, ông cũng nhắc đến cuộc trả lời phỏng vấn với BBC News Tiếng Việt vào năm 2024, khi ông xuất hiện tại Bangkok, Thái Lan trong show diễn Giã Từ Sân Khấu (Paris by Night 134), thôi vai trò là người dẫn chương trình Paris By Night sau ba thập niên, mà trong đó ông nói rằng “không có ý định về Việt Nam”.

Ông cũng tái khẳng định “chuyện Nguyễn Ngọc Ngạn về Việt Nam không bao giờ xảy ra”.

Ngoài ra, nhà văn cũng bức xúc với những video do AI (trí tuệ nhân tạo) tạo ra trên mạng, sử dụng giọng nói và hình ảnh của ông để câu view kiếm tiền.

Ông Ngạn cho hay ông đã làm ngơ với những người giả mạo ông trên những kênh như “Nguyễn Ngọc Ngạn Radio”, “Nguyễn Ngọc Ngạn kể chuyện ma…” nhưng cuối cùng phải lên tiếng do những nội dung này đi quá xa.

“Họ phát biểu nội dung chính trị và gán cho tôi qua giọng nói AI (trí tuệ nhân tạo). Nhiều người hốt hoảng lầm tưởng là tôi đã thay đổi lập trường! Chưa kể nhiều chuyện thời sự trong nước cũng được họ lôi ra và gán cho tôi. Chẳng hạn cuốn phim Mưa Đỏ, rồi chuyện cô Trương Ngọc Ánh và vài nghệ sĩ khác bị bắt, họ cũng kéo tôi vào!” bức tâm thư của ông viết.

“Năm nay tôi đã ngoài 80, đã về hưu hơn 3 năm, không muốn nhìn thấy tên mình, hình mình và nhất là nghe giọng nói giả tạo của mình trên YouTube nữa,” ông tuyên bố.

Ông Nguyễn Ngọc Ngạn quê tỉnh Sơn Tây cũ (nay thuộc Hà Nội), theo gia đình di cư vào Nam năm 1954.

Trước năm 1975, ông là quân nhân, đồng thời làm thầy giáo. Sau ngày Sài Gòn sụp đổ, ông phải đi trại cải tạo và được trả tự do năm 1978, rồi tìm đường vượt biển ra nước ngoài với người vợ đầu cùng con trai lúc đó được hơn 4 tuổi.

Chuyến hải hành kinh hoàng đó đã đưa ông sang được bên kia bờ đại dương, nhưng lại bị mất đi 2 người thân yêu nhất là vợ và con. Sau đó, ông sang định cư tại Canada.

Nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn là một hiện tượng trong sinh hoạt văn học nghệ thuật của cộng đồng người Việt hải ngoại lẫn trong nước.

Được biết đến nhiều nhất qua vai trò MC và những video kể chuyện ma, ông cũng là nhà văn Việt ở hải ngoại có sách bằng tiếng Anh được xuất bản là tác phẩm “The Will of Heaven” [Nxb Dutton, 1982] viết về trại học tập cải tạo, về đời sống tại Việt Nam sau ngày 30/4/1975 dưới chế độ chủ nghĩa xã hội.

Getty Images/ BBC

#BBCNewsTiengViet #NguyenNgocNgan #trungtamThuyNga

 

Posted on

 VinFast: Phiên tòa Berlin và hành trình gập ghềnh ở Mỹ-Bùi Văn Phú

Bùi Văn Phú

Bùi Văn Phú [bbc.com/vietnamese 12.11.2025]

Phiên tòa tại Đức và những chiếc xe phủ bụi tại Mỹ, VinFast đang trải qua một hành trình gập ghềnh ở bên ngoài biên giới Việt Nam.

Tháng 11/2021, VinFast đem xe ô tô chạy bằng điện qua Mỹ chào hàng lần đầu tiên trong một cuộc triển lãm quốc tế ở thành phố Los Angeles.

Là công ty ô tô còn non trẻ của Việt Nam, VinFast ra đời năm 2017, nên sự kiện “đem chuông đi đánh xứ người” gây chú ý trong cộng đồng người Việt và nhiều người đã đến xem. MC Nguyễn Cao Kỳ Duyên đã nhiệt tình quảng cáo cho VinFast ngay tại nơi triển lãm, khi cô trả lời PhoBolsaTV rằng dù cô đã đặt mua Tesla, nhưng sẽ hủy và chờ năm sau mua xe VinFast.

Một người bạn của tôi kể khi ghé gian hàng VinFast dịp này đã được chiêu đãi nhiều món ăn ngon, rượu thơm.

Xem hình ảnh về cuộc triển lãm được lan truyền trên mạng xã hội, tôi thấy thiết kế ngoại hình của VinFast trông đẹp không thua các xe mini SUV của Honda, Toyota, Volvo, BMW hay Hyundai, KIA, là những thương hiệu được ưa chuộng từ nhiều năm qua tại Hoa Kỳ.

Qua năm 2022, VinFast cũng đưa mặt hàng tham gia triển lãm ôtô ở Las Vegas và New York. Đến tháng 4, công ty bắt đầu nhận đơn của khách hàng ở Mỹ đặt mua VF8 hay VF9 và chỉ cần đặt trước 200 đôla. Trong các đợt khuyến mãi, VinFast còn tặng quà nghỉ dưỡng ba đêm ở khu du lịch VinPearl, Nha Trang cho những người đặt mua xe.

Nhiều phòng trưng bày xe VinFast được mở ra ở California – tại các thành phố Santa Monica, Commerce, San Diego ở miền nam và San Mateo, Corte Madera, Berkeley và Richmond ở miền bắc.

Cùng lúc, VinFast đầu tư xây dựng một khu lắp ráp tại bang Bắc Carolina, bờ đông nước Mỹ, với kinh phí đầu tư 4 tỉ đôla và tuyên bố sẽ tạo ra 7.500 việc làm, ban đầu dự kiến bắt đầu vận hành vào năm 2024. Dự án này đã được Tổng thống Joe Biden lên tiếng khen vào lúc đó.

Tôi đã ghé qua vài nơi trưng bày VinFast ở vùng Vịnh San Francisco và có thể nói bề ngoài và nội thất của xe trông đẹp. Về động cơ hay pin xe, tôi không biết vì chưa bao giờ làm chủ một chiếc xe chạy bằng điện và cũng không có hiểu biết nhiều về kỹ thuật.

Theo lời nhân viên tiếp thị tại cửa hàng VinFast ở thành phố Berkeley, đã có 70.000 người trong và ngoài Việt Nam đặt mua xe, tuy không có con số riêng cho khách hàng ở Mỹ, nhưng ông nói xe sẽ được giao vào cuối năm 2022.

Nhà máy VinFast đặt ở Hải Phòng. Công ty dùng công nghệ thiết kế của Ý, máy xe từ Đức và pin chạy xe từ Trung Quốc. Mẫu xe VF8 và VF9 xuất khẩu qua Mỹ có giá trên 50.000 đôla và người mua có thể được hoàn trả 7.500 đôla theo chính sách năng lượng sạch của Hoa Kỳ thời Tổng thống Joe Biden.

Vào tháng 11 năm 2022, có một buổi lễ xuất quân ở bến cảng Hải Phòng đưa 999 xe VinFast đầu tiên vào thị trường Mỹ với sự hiện diện của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper.

Sau chuyến hải hành vài tuần vượt Thái Bình Dương, vào ngày 15/12, con tàu VinFast chầm chậm lướt sóng dưới cầu Golden Gate tiến vào Vịnh San Francisco. Sau vài ngày qua các thủ tục hải quan và kiểm tra, tàu vào bến cảng dành cho xe ô tô ở Benicia.

Trưa ngày 19/12/2022, tôi vào cảng, nhìn những chiếc xe VinFast chạy từ tàu xuống bến, rồi vào bãi đậu, lòng không khỏi ngạc nhiên khi thấy đoàn xe đang chuyển bánh trên đất Mỹ là đến từ quê cũ của mình. Việt Nam nay thực sự đã có thể xuất khẩu xe ô tô! Có thật như thế không? Tôi muốn trực tiếp chứng kiến giờ phút lịch sử này, dù trước đó vài hôm nhiều tạp chí chuyên về ô tô ở Mỹ đã đăng những bài viết không thuận lợi về VinFast.

Ngày 13/12, các trang Dot.la và Motortrend.com đăng bài có nhan đề nêu thắc mắc nếu VF8 chỉ chạy được 180 dặm cho mỗi lần sạc bình mà giá 55.000 đô la thì có thể cạnh tranh trong thị trường xe điện ở Mỹ được không?

Trang mạng Jalopnik.com ngày 14/12 có bài dài của Kevin Williams, The VinFast VF8 is simply not ready for America (Nói đơn giản thì VinFast VF8 chưa sẵn sàng cho Hoa Kỳ). Tác giả là phóng viên chuyên về ô tô mà VinFast đã mời sang thăm xưởng lắp ráp của công ty ở Hải Phòng, mọi chi phí do VinFast đài thọ. Ông cũng đã được lái thử xe VF8 khi đến thăm khu du lịch VinPearl, Nha Trang. Ông nêu nhận xét dòng xe VF8 quá tệ, chưa đủ tiêu chuẩn để vào thị trường Mỹ.

Một chi tiết tác giả đưa lên trong bài là khi đến thăm xưởng lắp ráp VinFast vào 10 giờ sáng mà ông thấy vắng công nhân làm việc, người đại diện VinFast nói họ đang ăn trưa.

Dù về lâu dài xe VinFast tốt xấu ra sao, nhưng ngày 20/12 trang Carscoops.com đưa tin ô tô sản xuất ở Việt Nam đã đạt đủ các tiêu chuẩn Mỹ để bán cho khách hàng.

Giữa tháng 5/2023, có thêm một chuyến tàu chở 1.879 xe VinFast đến Mỹ, cập cảng Benicia cho xuống hàng 1.098 xe, số còn lại được đem vào thị trường Canada.

Ngày 12/5, giới phê bình xe lại có những bài viết tiêu cực về Vinfast trên các tạp chí ô tô.

Bài trên Freencarreports.com có nhan đề Review: Don’t buy the VinFast 2023 VF8 City Edition (Trải nghiệm xe: Đừng mua VinFast 2023 VF8 City Edition).

Mack Hogan, sau khi chạy thử và thấy xe rung lắc mạnh, đã viết trên tạp chí Roadandtrack.com như sau: “Công ty đã đem vào thị trường một sản phẩm cho cảm giác chưa hoàn thiện và đáng xấu hổ.”

Các bài viết vào thời điểm này trên Motortrend.com và Theautopian.com cũng khuyên khách hàng không nên mua xe VinFast, sau khi các tác giả chạy thử xe và phát hiện hàng loạt lỗi.

Một người Việt ở San Jose, cô Katie Vuong, đưa chuyện xe VinFast lên Facebook, tôi có hỏi và cô kể rằng người giúp việc đưa đón con cô đi học mỗi ngày với xe VinFast, nhưng trong vài tháng mà thấy chị ấy đổi xe mấy lần. Chị cho biết mỗi lần xe có trục trặc, công ty đổi ngay cho một xe mới để chạy trong khi chờ sửa xe bị hư.

Chính sách bảo hành của VinFast đã đáp ứng tốt cho khách hàng. Còn bảo hiểm cho xe VinFast đắt rẻ ra sao, tôi hỏi một người quen là nhân viên công ty State Farm và được biết giá bảo hiểm hai chiều cho VinFast VF8 là 1.700 đô la cho sáu tháng, cũng bằng với bảo hiểm cho Tesla.

Sau ba năm vào thị trường Mỹ, VinFast đã vài lần yêu cầu chủ xe đem xe đến nơi sửa chữa để điều chỉnh vài lỗi kỹ thuật, gọi là recall. Những điều chỉnh lỗi như thế cũng xảy ra với các thương hiệu xe khác đang lưu hành ở Mỹ.

Có một tai nạn xảy ra lúc 9 giờ tối ngày 24/4/2024 tại thành phố Pleasanton, vùng Vịnh San Francisco, liên quan đến xe VinFast được truyền thông đưa tin. Một gia đình 4 người đã tử nạn khi xe đang chạy thì tông vào một cây bên đường làm xe bốc cháy.

Trong vụ tai nạn này, người lái không phải là chủ xe. Một đồng nghiệp của người bị nạn cho biết trong quá khứ chiếc xe đã có vấn đề với tay lái, vì thế Cục An toàn Giao thông Quốc gia (National Highway Traffic Safety Administration, NHTSA) đã vào cuộc để điều tra và chưa có kết quả, theo nhật báo Los Angeles Times ngày 23/5/2024.

Ngày 12/9/2024, Reuters đưa tin NHTSA cũng bắt đầu tiến hành điều tra về hệ thống hỗ trợ giữ làn đường (Lane Keep Assist System) của một số xe VinFast, sau khi có 14 báo cáo trục trặc tay lái trong số 3.118 xe đã được bán ra tại Mỹ.

Sau ba năm có mặt tại thị trường Mỹ, không thấy VinFast quảng cáo bán xe trên truyền hình hay báo chí Mỹ và cũng không công khai con số xe đã bán được tại Hoa Kỳ.

Theo quan sát riêng, dựa trên những chuyến tàu VinFast cập cảng ở Mỹ và số lần nhìn thấy xe trên đường phố vùng Vịnh San Francisco, nơi tôi sinh sống, và trong những lần xuống Quận Cam ở nam California trong hai năm qua, tôi ước đoán VinFast đã bán được chừng 4.000 chiếc tại Mỹ, hầu hết bán cho người Việt ở California, nhiều nhất là miền Nam California.

Còn theo báo chí trong nước, VinFast bán được 2.636 tại California vào năm 2024.

Không chỉ đem xe qua Mỹ bán, ngày 15/8/2023, VinFast còn gây chú ý khi lên sàn chứng khoán NASDAQ ở New York, với mã cổ phiếu VFS, giá 15 đô la một cổ phiếu, hai tuần sau lên 82 đô la và hai tháng sau xuống còn vài đô la. Hiện tại, giá một cổ phiếu chỉ ở mức khoảng trên 3 đô la từ nhiều tháng qua.

Dự án xây dựng xưởng xe VinFast ở bang Bắc Carolina nay đã dời ngày hoàn tất đến năm 2028.

Khi ông Phạm Nhật Vượng đem sản phẩm VinFast ra thị trường quốc tế, nhiều người thắc mắc vì sao trình độ kỹ thuật của Việt Nam còn kém mà lại đem xe ô tô xuất khẩu sang Mỹ, làm sao cạnh tranh được trong thị trường ở một xứ tự do kinh doanh, khách hàng là vua và đã có nhiều thương hiệu xe được khách hàng chuộng từ lâu.

Tôi phát hiện những thông tin không tốt cho VinFast từ nước ngoài đều bị chặn và không tờ báo trong nước nào đưa tin về các sự cố của VinFast xảy ra ngay tại Việt Nam. Những người phản ánh lỗi xe VinFast trên mạng xã hội cũng bị rất nhiều người vào bình luận tấn công, chỉ trích.

Mới nhất, hồi tháng 9/2025, ông Phạm Nhật Vượng đã trình báo và khởi kiện 68 tổ chức và cá nhân với cáo buộc họ dùng mạng truyền thông xã hội để “vu khống”, “phỉ báng”, “bôi nhọ” về sản phẩm của tập đoàn VinFast và cá nhân ông.

Vụ xử đầu tiên hôm 4/11/2025 đã diễn ra tại một tòa dân sự ở thành phố Berlin, với nguyên đơn là ông Phạm Nhật Vượng và công ty Vinfast Germany GmbH ở Đức kiện tờ báo mạng Thoibao.de, do ông Lê Trung Khoa làm chủ bút, về việc đăng những bài viết có tính bôi nhọ, phỉ báng hay vu khống công ty VinFast và cá nhân ông Vượng.

Phán quyết của tòa chỉ cấm ông Lê Trung Khoa một điều là không được nhắc lại những lời phát biểu mang tính vu khống rằng Vinfast đã tìm cách hối lộ. Nếu không tuân lệnh tòa, ông Khoa sẽ bị phạt tiền 250.000 euro và tù từ 6 tháng đến 2 năm.

Còn những điểm khác mà VinFast muốn tòa xử ông Khoa – về việc nói xấu ông Vượng hay những phê bình tiêu cực về sản phẩm của VinFast và về công ty này – thì tòa cho đó là quyền tự do biểu đạt, phát biểu ý kiến.

Trả lời BBC News Tiếng Việt hôm 8/11, ông Lê Trung Khoa cho biết ông là người thắng trong vụ án vì ông sẽ chỉ phải trả 20% án phí, còn VinFast trả 80%.

Báo trong nước, như đã từng bao che và bênh vực cho VinFast trước nay, đưa thông tin trái ngược, xem như ông Phạm Nhật Vượng thắng lớn trong vụ kiện, rồi sau đó biên tập lại, lược bỏ các từ “chiến thắng”, “thắng kiện”, khi tập đoàn VinFast và ông Vượng cho biết họ sẽ kháng án.

Khi có ai đó phơi bày khuyết điểm của xe VinFast và nói những gì không đúng về cá nhân ông Phạm Nhật Vượng, nếu ông thấy mình bị vu oan thì đâm đơn kiện họ ra tòa để đòi lại sự công bằng cho sản phẩm và trả lại thanh danh cho ông; đó là điều bình thường.

Nhưng sau khi có phán quyết của tòa mà truyền thông trong nước lại cho rằng ông Phạm Nhật Vượng thắng cuộc thì không còn mấy ai tin VinFast, tin báo chí trong nước; như nhiều người đã không tin vào hồ sơ tài chính của công ty này khi được đăng trên báo phát hành tại Việt Nam.

VinFast phải trả 80% án phí và nếu số tiền đó có lên đến cả trăm nghìn đô la thì vẫn là quá nhỏ so với tài sản của VinFast. Nhưng không phải có nhiều tiền mà VinFast có thể che giấu được sự thật, hay có thể bắt những người phê bình, chỉ ra lỗi của sản phẩm phải im lặng.

Tháng 9 vừa qua, tôi có ghé lại phòng trưng bày xe của VinFast ở Berkeley thì thấy đã đóng cửa. Đến trung tâm bán xe và dịch vụ sửa xe lớn nhất trong vùng Vịnh San Francisco của VinFast, trong khu Auto Plaza ở thành phố Richmond, thì không còn thấy treo bảng hiệu VinFast. Văn phòng đóng cửa, bên trong trống trơn, bãi đậu xe còn vài chiếc VinFast chưa bán được, phủ đầy bụi.

– Tác giả là giảng viên đại học cộng đồng và là một nhà báo tự do từ vùng Vịnh San Francisco, California.

 

Posted on

Trân Văn/ NV: Đảng vi quý, xã tắc vi thứ chi, dân vi khinh!

Tiếng Dân News

Nhiều cơ quan truyền thông ở Việt Nam vừa lược thuật cảnh báo của Ngân Hàng Thế Giới (World Bank – WB) rằng đến 2050, GDP của Việt Nam sẽ giảm ít nhất 12.5% nếu không có những biện pháp hữu hiệu để kinh tế-xã hội Việt Nam thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trong cảnh báo vừa kể, WB tiếp tục nhắc lại viễn cảnh vốn đã được mô tả từ lâu: Một nửa diện tích của đồng bằng sông Cửu Long có thể sẽ chìm trong nước, tước đi sinh kế của hàng triệu người, gia tăng nguy hiểm cho an ninh lương thực quốc gia.

Tương lai Việt Nam không chỉ có sự u ám riêng trong lĩnh vực nông nghiệp. Biến đổi khí hậu khiến nước biển dâng cao còn đe dọa sinh hoạt, sinh kế của dân cư các khu vực duyên hải, khoảng 70% dân số và 433 khu công nghiệp tạo ra 90% hàng hóa xuất cảng sẽ bị ngập.

Ngoài tác động nguy hiểm của nước biển dâng cao, nhiệt độ tăng cao cũng sẽ ảnh hưởng đến nhiều nhà máy, xí nghiệp. Khoảng 1.3 triệu lao động, trong đó 70% là phụ nữ sẽ phải gánh chịu hậu quả của yếu tố này.

Mưa to, bão lớn vì biến đổi khí hậu còn gây ngập lụt. WB ước đoán, đến năm 2030, tỷ lệ hệ thống giao thông bị hư hỏng do ngập lụt sẽ tăng khoảng 40%. Nguy cơ các cảng biển quan trọng ở TPHCM, Hải Phòng bị ngập sẽ tăng gấp năm lần so với hiện nay, gây gián đoạn cho việc vận chuyển từ 68,000 tấn đến 106,000 tấn hàng hóa/ngày, thiệt hại sẽ vào khoảng $89 triệu/ngày.

Để dễ hình dung thiệt hại, WB dẫn thiệt hại mà trận bão Yagi năm 2024 từng khiến cảng Hải Phòng mất $955 triệu làm ví dụ minh họa.

Những yếu tố như nhiệt độ cực đoan, cung cấp điện gián đoạn, mưa lũ cực đoan,… đã, đang và sẽ còn làm năng suất lao động của Việt Nam giảm, lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu bị bào mòn.

Từ sự yếu kém của hạ tầng và bảo trì, WB lưu ý, thiệt hại sẽ lan truyền như hiệu ứng domino – hệ thống giao thông tê liệt vì tác động của biến đổi khí hậu sẽ làm mạng lưới cung ứng – phân phối (logistics) của Việt Nam tê liệt. Ứng phó chậm trễ chừng nào thì nội lực sẽ suy giảm chừng đó.

Do chậm chạp trong ứng phó, đến 2050, có thể sẽ có từ 100,000 đến 1.1 triệu người bị đẩy xuống dưới ngưỡng nghèo. Nguy cơ bần cùng vì không đủ điều kiện tự bảo vệ trước thiên tai ở nhóm lao động kỹ năng và thu nhập thấp, cũng như các gia đình sống ở những khu vực như ven biển, đồng bằng, nông thôn được dự đoán là “đặc biệt cao.” Nếu không sớm đầu tư vào năng lượng sạch, nâng cao khả năng thích ứng của nông nghiệp, khả năng chống chịu của đô thị, thành tựu tích lũy từ tăng trưởng sẽ bị biến đổi khí hậu quét sạch.

Theo WB, tác động của biến đổi khí hậu có thể làm tăng trưởng giảm đều đặn 0.5 %/năm. Do vậy, nguồn thu cho ngân sách sẽ giảm trong khi chi tiêu sẽ tăng để khắc phục hậu quả, vào năm 2050, tài khóa có thể thâm hụt thêm 0.8% GDP…

***

Trong sáu tháng vừa qua, dân chúng Việt Nam choáng váng vì thiên tai dồn dập, hai cụm từ “bất thường” và “vượt mức lịch sử” liên tục được lập đi, lập lại. Thiên tai đổ đến dưới đủ mọi dạng: Hạn hán, nước mặn xâm nhập, dông lốc và đặc biệt là mưa to, bão lớn, sạt lở.

Riêng tác động của mưa, bão đã vắt kiệt nội lực của quốc gia lẫn nhiều cá nhân, gia đình. Ở miền Bắc, thiệt hại do tác động của mưa, bão khiến hàng trăm ngàn gia đình ở Hà Nội, Thái Nguyên, Cao Bằng, Lào Cai, Hòa Bình, Phú Thọ, Tuyên Quang, Bắc Giang, Bắc Ninh,… khánh kiệt.

Miền Trung cũng thế. Người Việt bất lực và xót xa nhìn những Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng,… bị thiên tai tàn phá.

Sau những Bến Tre, Tiền Giang, Kiên Giang,… với hàng trăm ngàn gia đình phá sản do thiếu nước ngọt mất trắng hoa lợi từ lúa, rau trái, tôm cá, tới lượt Cà Mau rúng động vì bờ biển sạt lở trên diện rộng, đất đai sụt lún,…

Thiệt hại do đủ loại thiên tai không còn được tính bằng ngàn tỷ mà là hàng chục ngàn tỷ, chưa kể thiệt hại về sinh mạng lên tới vài trăm. Tuy nhiên đó là những tổn thất có thể đo, đếm từ những đổ nát công khai, nếu có thể đo đếm thiệt hại của từng cá nhân, gia đình, đơn vị tính chắc chắn phải là trăm ngàn tỷ. Song đó chỉ là thiệt hại trước mắt. Tác động lâu dài của thiên tai khi nông thôn, đô thị, hạ tầng bị tàn phá, cũng như cá nhân và gia đình kiệt quệ đối với sự ổn định và cơ hội phát triển kinh tế-xã hội dẫu rất lớn nhưng không dễ ước đoán.

Đáng ngại là tác động của biến đổi khí hậu đối với Việt Nam đã được cảnh báo từ thập niên 1990. Đến 2009, chính quyền Việt Nam công bố kịch bản đầu tiên để ứng phó với biến đổi khí hậu và nước biển dâng cao nhưng thực tế cho thấy họ chưa bao giờ xem điều chỉnh để thích ứng là chuyện sống còn của quốc gia, dân tộc. Vì không tính đến khả năng chống chịu, quy hoạch và nỗ lực phát triển chỉ tạo thêm những khu vực bị thiệt hại nặng nề do dễ ngập hơn, mức nước lụt cao hơn, rút chậm hơn, đồng bằng lún sụt, ven biển sạt lở nghiêm trọng hơn!

Trong sáu tháng vừa qua, dẫu thiên tai là chuyện nhãn tiền nhưng dường như cả hệ thống chính trị lẫn hệ thống công quyền chỉ dồn tâm lực, trí lực và sức lực vào những thứ như “sắp xếp lại giang sơn” và “kiện toàn nhân sự” bằng kỷ luật, điều chuyển, chỉ định…

***

Cách nay khoảng 2,500 năm, Mạnh Tử – một triết gia Trung Quốc – cho rằng “Dân vi quý, xã tắc vi thứ chi, quân vi khinh” (dân là quý nhất, sau đó là xã tắc tức quốc gia, còn vua là nhẹ nhất). Cha ông người Việt cũng nghĩ như vậy nên nhiều triều đại (Lý, Trần, Lê) đề cao tư tưởng “ý dân là ý trời.” Không phải tự nhiên mà Lý Thái Tổ khẳng định “Trên thuận thiên thời, dưới theo ý dân” khi quyết định dời kinh đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) ra Thăng Long (Hà Nội), hay Nguyễn Trãi nhấn mạnh “việc nhân nghĩa cốt ở yên dân” khi viết Bình Ngô Đại Cáo.

Quan sát những diễn biến tại Việt Nam, so tác động càng ngày càng đáng ngại của thiên tai đến kinh tế-xã hội với trọng tâm hoạt động của chính quyền Việt Nam ắt sẽ thấy, “lấy dân làm gốc”chỉ là khẩu hiệu. Thực tế cho thấy “đảng vi quý” còn “xã tắc vi thứ chi” và “dân vi khinh.” [kn]

https://baotiengdan.com/…/dang-vi-quy-xa-tac-vi-thu…/

Hình ảnh ngập lụt ở Huế, ngày 3 Tháng Mười Một, 2025. (Hình minh họa: Thanh Hue/Getty Images)

 

Posted on

Tuổi thọ người Việt Nam gần 74, nhưng ‘10 năm sống chung với bệnh tật’

Ba’o Nguoi-Viet

November 11, 2025

SÀI GÒN, Việt Nam (NV) – Dù tuổi thọ trung bình đạt gần 74 tuổi, nhưng người dân ở Việt Nam phải trải qua khoảng 10 năm cuối đời trong bệnh tật, đối mặt với gánh nặng “bệnh tật kép.”

Theo báo VnExpress, thông tin trên được các chuyên gia loan báo tại hội thảo khoa học “Định hướng phát triển học phần vaccine trong đào tạo sau đại học,” do Đại Học Y Dược TP.HCM tổ chức hôm 10 Tháng Mười Một.

Bác sĩ khám cho một bệnh nhân cao niên ở Sài Gòn. (Hình: Thùy An/VnExpress)

Tại Đông Nam Á, tuổi thọ của đàn ông Việt Nam xếp thứ năm, trong khi phụ nữ xếp thứ hai, song số năm sống khỏe mạnh lại không tương xứng. Trung bình, một người lớn tuổi mắc 3-4 bệnh nền, ảnh hưởng nghiêm trọng đến phẩm chất cuộc sống.

Theo Quỹ Dân Số Liên Hợp Quốc (UNFPA), Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ “già hóa dân số nhanh nhất thế giới.” Dự báo, vào năm 2035, số người từ 60 tuổi trở lên sẽ đạt khoảng 21 triệu người. Dân số già hóa cùng tỷ lệ bệnh mạn tính gia tăng đã khiến xã hội “ngày càng dễ tổn thương trước các bệnh truyền nhiễm.”

Tiến Sĩ Trương Hồng Sơn, phó tổng thư ký Tổng Hội Y Học Việt Nam, cho biết mô hình bệnh tật tại Việt Nam đã thay đổi rõ rệt. Nếu 50 năm trước, các bệnh truyền nhiễm như tả, lỵ là nguyên nhân chính gây ra chết người, thì nay 80% ca tử vong đến từ các bệnh không lây nhiễm.

Cụ thể, cứ mười người qua đời thì bệnh tim mạch chiếm hết bốn ca, ung thư hai ca, còn lại là bệnh đái tháo đường và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).

Người cao niên sống trong một viện dưỡng lão ở Lĩnh Nam, Hà Nội. (Hình: Phan Dương/VnExpress)

Theo Tiến Sĩ Sơn, lối sống hiện đại là một trong những nguyên nhân chính. Cuộc sống bận rộn đã khiến nhiều người ở Việt Nam lạm dụng thực phẩm chế biến sẵn, sinh hoạt thiếu điều độ. Chế độ dinh dưỡng mất cân đối, lười vận động, thiếu ngủ kinh niên và căng thẳng kéo dài góp phần làm sức khỏe suy giảm.

Bên cạnh đó, ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu cũng làm tăng gánh nặng bệnh tật cho người dân Việt Nam. (Tr.N) [kn]

 

Posted on

Mỹ: Các thượng nghị sĩ Dân Chủ và Cộng Hòa đạt thỏa thuận chấm dứt “tình trạng đóng cửa chính phủ”

RFI

Sau bốn mươi ngày « shutdown », các thượng nghị sĩ của hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa Mỹ đã đạt được một thỏa thuận để chấm dứt tình trạng tê liệt ngân sách. Đợt « đóng cửa chính phủ » lần này kéo dài nhất trong lịch sử Hoa Kỳ, đã ảnh hưởng đến hàng triệu người Mỹ: Nhiều công chức bị sa thải, những người khác vẫn phải làm việc mà không được trả lương, chưa kể đến những người bị cắt các khoản trợ cấp thiết yếu.

Lãnh đạo phe thiểu số Dân Chủ tại Thượng Viện, Chuck Schumer, ra họp báo về vụ “shutdow”. Ảnh minh họa. AP Chụp ngày 30/09/2025. REUTERS – Jonathan Ernst

Anh Vũ

Thông tín viên Loubna Annaki từ New York tường trình :

“Thỏa thuận đạt được tối nay là một chiến thắng đối với người dân Mỹ”, thượng nghị sĩ Angus King tuyên bố. Lần lượt, tám nghị sĩ đã tách khỏi lập trường của đảng Dân Chủ lên tiếng giải thích về sự lựa chọn của mình.

Đối với thượng nghị sĩ Dân Chủ Jeanne Shaheen, việc chấm dứt tình trạng shutdown (đóng cửa chính phủ) đã trở thành một nhu cầu cấp thiết…

Bà nói: “Khi tôi trò chuyện với các cử tri ở New Hampshire, các vị có biết họ nói gì với tôi không? Họ hỏi: ‘Tại sao các vị không cùng nhau làm việc để giải quyết các vấn đề của đất nước?’”

Nhờ những lá phiếu của các nghị sĩ Dân Chủ này mà các thượng nghị sĩ Cộng Hòa cuối cùng có thể thúc đẩy việc thông qua văn kiện nhằm bảo đảm cung cấp tài chính cho chính phủ đến tháng Giêng.

Thỏa thuận tạm thời này dự kiến sẽ cho phép khôi phục chương trình hỗ trợ lương thực chính, hủy bỏ việc sa thải hàng nghìn công chức liên bang, và tổ chức một bỏ phiếu về việc gia hạn các khoản trợ cấp của Luật Obamacare. Chính điểm này là trọng tâm tranh chấp giữa đảng Dân Chủ và đảng Cộng Hòa. Phe Dân Chủ yêu cầu có bảo đảm để kéo dài các khoản trợ cấp dự kiến sẽ hết hạn vào cuối năm nay.

Thỏa thuận đạt được vẫn còn cần được Hạ Viện thông qua. Tuy nhiên, Donald Trump đã sớm bày tỏ sự hài lòng trước bước tiến này. Thời gian kéo dài của tình trạng shutdown đang bắt đầu đè nặng lên đảng của tổng thống Mỹ.

 

Posted on

Nạn nhân vụ ngộ độc bánh mì ở Sài Gòn lên đến 270 người

Ba’o Nguoi-Viet

November 10, 2025

SÀI GÒN, Việt Nam (NV) – Sau ba ngày, số bệnh nhân bị ngộ độc thực phẩm sau khi ăn bánh mì gà xé mua tại hệ thống hai tiệm bánh mì cóc Bích ở Sài Gòn không ngừng tiếp tục tăng thêm.

Theo phúc trình của Phòng Nghiệp Vụ Y thuộc Sở Y Tế TP.HCM và ghi nhận của báo Dân Trí tại các bệnh viện, tính đến chiều 10 Tháng Mười Một, đã có 14 bệnh viện tiếp nhận 270 bệnh nhân bị ngộ độc sau khi ăn bánh mì gà xé Bích mua tại hai tiệm nằm trên đường Nguyễn Thái Sơn, phường Hạnh Thông, và Lê Quang Định, phường Bình Lợi Trung, Sài Gòn.

Khoa Cấp Cứu, bệnh viện Quân Y 175 tiếp tục ghi nhận hàng chục bệnh nhân nhập viện sau khi ăn bánh mì Bích. (Hình: NT/Dân Trí)

Cụ thể, bệnh viện Quân Y 175 hơn 175 ca; bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh 26 ca; bệnh viện Nhân Dân Gia Định 52 ca; bệnh viện Quốc Tế Becamex chín ca; bệnh viện Đa Khoa Trung Mỹ Tây bảy ca; bệnh viện Nhi Đồng 2 chữa trị hai ca…

Số bệnh nhân trên lần lượt nhập viện từ hôm 5 Tháng Mười Một đến nay, do bị tình trạng nhiễm trùng ruột phải nhập viện theo dõi. Họ có chung triệu chứng đau bụng, tiêu chảy, nôn, sốt… sau khi ăn bánh mì cóc Bích, được giới thiệu là “siêu phẩm chất” trên các trang mạng xã hội như TikTok, Facebook, YouTube…

Bác Sĩ Huỳnh Văn Mười Một, phó Khoa Cấp Cứu, bệnh viện Tâm Anh, cho biết: “Đây là các biểu hiện thường gặp trong ngộ độc thực phẩm, niêm mạc dạ dày và ruột bị vi khuẩn tấn công gây đau bụng quặn, nôn ói, tiêu chảy, sốt…”

Sở Y Tế TP.HCM đã báo cáo Ủy Ban Nhân Dân thành phố và Bộ Y Tế về vụ ngộ độc tập thể này, đồng thời chỉ đạo các bệnh viện điều trị bệnh nhân theo phác đồ ngộ độc thực phẩm.

Nói với báo Dân Trí, bà Phạm Khánh Phong Lan, giám đốc Sở An Toàn Thực Phẩm TP.HCM, cho biết vì mới chỉ tìm thấy vi khuẩn Salmonella trên một bệnh nhân nên chưa thể kết luận đây là tác nhân gây ra ngộ độc thực phẩm hàng loạt.

Tiệm bánh mì Bích trên đường Nguyễn Thái Sơn, phường Hạnh Thông, hiện đã đóng cửa. (Hình: Hải Yến/Người Lao Động)

“Sở An Toàn Thực Phẩm TP.HCM phối hợp lực lượng hữu trách thành lập đoàn điều tra. Hai cơ sở bán bánh mì Bích đã tạm ngừng hoạt động, toàn bộ thực phẩm và nguyên liệu bị niêm phong, lấy mẫu kiểm nghiệm. Đoàn kiểm tra đang mở rộng xác minh các trường hợp liên quan tại nhiều bệnh viện để xác định nguyên nhân, xử lý theo quy định,” bà Lan nói.

Việc ngộ độc tập thể sau khi ăn bánh mì thường hay xảy ra ở Việt Nam.

Trước đó, báo Tuổi Trẻ hôm 30 Tháng Mười Một, 2024, loan tin sau khi ăn bánh mì kẹp thịt của tiệm bánh mì, xôi Cô Ba Bến Đình ở thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu trước đây, 379 người phải nhập viện cấp cứu do bị ngộ độc, trong đó ông TVR, 71 tuổi, ở phường 11, thành phố Vũng Tàu, đã không qua khỏi do liên tục bị nôn ói và tiêu chảy dù được bệnh viện Đa Khoa Tỉnh Bà Rịa tích cực cứu chữa. (Tr.N) [kn]

 

Posted on

Johnson triệu tập Hạ Viện để bỏ phiếu mở cửa, đối mặt ‘bóng ma’ Epstein

Ba’o Nguoi-Viet

November 10, 2025

WASHINGTON, DC (NV) – Sau hơn hai tháng cho đóng cửa Hạ Viện, kể từ giữa Tháng Chín, Chủ tịch Hạ Viện Mike Johnson (Cộng Hòa-Louisiana) ra lệnh triệu tập khẩn cấp các dân biểu quay trở lại Washington để chuẩn bị bỏ phiếu về thỏa thuận mở cửa chính phủ vừa được Thượng Viện thông qua hôm Chủ Nhật, đánh dấu bước tiến đầu tiên trong nỗ lực chấm dứt cuộc đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử Mỹ, theo CNBC hôm Thứ Hai, 10 Tháng Mười Một.

Trong tuyên bố gửi đến các dân biểu, ông Johnson cho biết sẽ thông báo chính thức trước 36 giờ về thời điểm bỏ phiếu, dự kiến diễn ra ngày Thứ Tư, nếu Thượng Viện hoàn tất thủ tục trong thời gian tới. “Sẽ có những ngày dài và những đêm dài để bù đắp cho thời gian bị mất,” ông Johnson nói.

Chủ Tịch Hạ Viện Mike Johnson. (Hình: Tom Brenner/Getty Images)

Thoả thuận đạt được cuối tuần qua đã nhận 60 phiếu thuận tại Thượng Viện, trong đó có 52 Cộng Hòa, bảy Dân Chủ và một độc lập, đủ vượt qua rào cản thủ tục filibuster. 

Gói ngân sách này tài trợ cho chính phủ đến hết Tháng Giêng năm 2026, đảo ngược hơn 4,000 vụ sa thải nhân viên liên bang, bảo đảm trả lương đầy đủ cho công chức, đồng thời cấp ngân sách cho chương trình thực phẩm SNAP đến Tháng Chín năm 2026, cứu trợ hơn 42 triệu người Mỹ có thu nhập thấp.

Điểm gây tranh cãi là thỏa thuận không bao gồm việc gia hạn tín dụng thuế Affordable Care Act, quen gọi là Obamacare, vốn ảnh hưởng trực tiếp đến hơn 24 triệu người dân đang được trợ giá bảo hiểm. Thay vào đó, phe Cộng Hòa chỉ cam kết sẽ cho bỏ phiếu vào Tháng Mười Hai theo yêu cầu của phe Dân Chủ, điều khiến nhiều nghị sĩ cấp tiến bất mãn, cho rằng “chỉ là một lời hứa suông chính trị.”

Tuy nhiên, cuộc trở lại của Hạ Viện lần này đang bị phủ bóng bởi một tranh cãi mang màu sắc chính trị và đạo đức: Đó là việc ông Mike Johnson từ chối tuyên thệ cho nữ dân biểu đắc cử Adelita Grijalva (Dân Chủ–Arizona), người thắng cử trong cuộc bầu đặc biệt ngày 23 Tháng 9.

Điều đáng lưu ý là khi chính thức tuyên thệ bà Grijalva sẽ trở thành lá phiếu thứ 218, đủ để kích hoạt một nghị quyết lưỡng đảng yêu cầu công khai toàn bộ hồ sơ Jeffrey Epstein, bao gồm danh sách những người là khách hàng của cố tỷ phú phải vào tù liên quan đến mua bán tình dục trẻ vị thành niên.

Hồi Tháng Bảy, nhật báo Wall Street Journal loan tin bà Pam Bondi, bộ trưởng tư pháp, đã báo cho Toà Bạch Ốc biết là tên Tổng Thống Donald Trump có tên trong hồ sơ Epstein.

Văn phòng của ông Johnson phủ nhận động cơ chính trị, cho rằng việc trì hoãn tuyên thệ chỉ là “vấn đề lịch họp do Hạ Viện tạm ngưng hoạt động vì đóng cửa.” Tuy nhiên, giới quan sát tại Washington nhận định đây là một quyết định bất thường, khi trong tiền lệ Quốc Hội hiện đại, không có chủ tịch Hạ Viện nào từng trì hoãn việc tuyên thệ dân biểu đắc cử sau khi kết quả được tiểu bang chứng nhận.

Giới phân tích cho rằng động thái này cũng thể hiện nỗ lực của Johnson nhằm duy trì thế đa số mong manh 219–214 của Cộng Hòa, đặc biệt khi nội bộ đang chia rẽ về ngân sách và quyền lực giữa nhóm trung dung và phe MAGA cực hữu.

Trong khi đó, nhiều tổ chức dân sự và nghiệp đoàn kêu gọi Quốc Hội mở cửa lại chính phủ ngay lập tức để chấm dứt tình trạng hàng trăm nghìn công chức liên bang không được trả lương, dịch vụ công cộng bị tê liệt, và an ninh sân bay lẫn hệ thống thực phẩm bị đình trệ.

“Người dân Mỹ đã chịu đựng đủ rồi,” Thượng Nghị Sĩ John Thune (Cộng Hoà–South Dakota) phát biểu. “Không thể tiếp tục lấy miếng ăn của dân làm con tin cho quyền lực chính trị.”

Nếu Hạ Viện thông qua dự luật trong tuần này và Tổng thống Donald Trump ký ban hành, chính phủ liên bang có thể chính thức hoạt động trở lại trước cuối tuần. 

Tuy nhiên, dư luận cho rằng vụ Johnson–Grijalva–Epstein có thể trở thành điểm bùng phát mới trong cuộc đấu giữa minh bạch và quyền lực, một cuộc chiến có khả năng định hình không chỉ vận mệnh của Quốc Hội, mà còn cả niềm tin công chúng vào nền dân chủ Mỹ sau 2025. (MPL)

 

Posted on

Chuyện 3 người ở Lý Sơn đúng là khó tin

Những câu chuyện Nhân Văn – Hùng Vương 

Khi sóng đánh lật úp thuyền thúng:

  1. Khi lật thúng, Đồn Biên phòng và địa phương huy động tàu ra cứu nhưng bất thành vì sóng lớn
  2. Bão số 13 với sức mạnh được đánh giá là có thể “thổi bay 1 chiếc xe container” theo lời của Tuệ Zero hay ngồi thiền.
  3. Chỉ 1 người còn ôm được thành thúng, 2 người còn lại trôi mất dấu

Ở đất liền, nhà cửa còn bị gió xé toang, vậy mà làm sao cả 3 người họ có thể sống sót thần kì ngoài ngoài biển khơi giữa những cơn sóng dữ ngay tâm bão?

“Tôi ngửa mặt lên trời uống nước mưa”, ông Quang kể và cho biết lúc biển động mạnh, cua cá nhỏ bị sóng đánh trồi lên mặt nước, ông cố vớt đưa vào miệng để lấy sức cầm cự.

Nhiều lần thấy tàu đi qua, ông Quang bơi, la hét, nhưng tiếng người bị nuốt chửng giữa sóng

Đến khi tàu Hải Nam 39 xuất hiện, ông nhìn vào hướng đi của tàu và tìm cách bơi đón đầu theo hướng tiếp cận mũi mới thành công, được cứu.

Bản thân mình từng thả nổi trên biển nhưng là kiểu thư giản lúc sóng yên biển lặng, chứ có tý gió, sóng nó dập 1 chút là say mèm.

Trong khi họ lênh đênh 42 giờ trên biển trong bão Kalmaegi, phải uống nước mưa, ăn cua sống để lấy sức đến lúc được cứu.

Tôi nghĩ chỉ có dân biển với kinh nghiệm, kỹ năng bơi lội, sức khỏe, thể lực, ý chí và khát khao được sống mới có thể sinh tồn trong hoàn cảnh như vậy.

Câu chuyện như này tưởng chừng chỉ có trong tiểu thuyết Ỷ Thiên Đồ Long Ký hư cấu của Kim Dung.

Nhưng ở Lý Sơn, ba con người nhỏ bé ấy đã viết nên một trang thật

 

Posted on

NGỌT NGÀO HAI TIẾNG “DẠ –THƯA”

Xuyên Sơn

https://youtu.be/Zuad5rbSPqI

Khi xеm lại ᴄáᴄ ρhim nhựa ᴄủa Sài Gòn làm tɾướᴄ năm 75, hᴏặᴄ ɡần hơn,

nếᴜ xеm ᴄáᴄ ᴄô, ᴄhú ᴄa sĩ ᴄủa thế hệ tɾướᴄ 75 tɾả lời ρhỏnɡ νấn, ᴄáᴄ bạn dễ dànɡ nhận thấy ɾằnɡ khônɡ baᴏ ɡiờ thiếᴜ νắnɡ tiếnɡ dạ tiếnɡ thưa tɾᴏnɡ đối đáρ νới nhaᴜ, dù đó là nói ᴄhᴜyện νới nɡười lớn tᴜổi hơn hᴏặᴄ nhỏ tᴜổi hơn thì đềᴜ như νậy.

Hᴏànɡ Oanh – ᴄô ᴄa sĩ – ᴄựᴜ nữ sinh Gia Lᴏnɡ qᴜê ở Mỹ Thᴏ, khi tɾả lời ρhỏnɡ νấn ᴄủa ᴄáᴄ đài ở hải nɡᴏại, νẫn xưnɡ là “dạ thưa ᴄhị”, “dạ ᴄhưa anh”…dù nɡười đối diện ᴄhỉ đánɡ tᴜổi ᴄᴏn ᴄháᴜ.

Điềᴜ đó khônɡ ρhải ᴄhỉ ᴄó tɾᴏnɡ ρhim ảnh hay tɾᴏnɡ ᴄáᴄ đᴏạn ρhỏnɡ νấn, đó là một nét νăn hóa nói ᴄhᴜyện thônɡ thườnɡ ᴄủa Sài Gòn xưa, νà ít nhiềᴜ νẫn ᴄòn ᴄhᴏ đến nay đối νới nhữnɡ nɡười Sài Gòn ɡốᴄ.

Nɡười Sài Gòn thân tình, lịᴄh sự, khônɡ tɾịᴄh thượnɡ, lᴜôn nói ᴄhᴜyện một ᴄáᴄh hòa nhã νà “nɡọt” như νậy khônɡ biết từ baᴏ ɡiờ, khônɡ ρhải nɡọt thеᴏ kiểᴜ khеn lấy lònɡ hay xã ɡiaᴏ.

Mà là nhữnɡ tiếnɡ dạ, thưa, ᴄám ơn, xin lỗi… đã nằm sẵn tɾᴏnɡ tim νà nằm nɡay ᴄửa miệnɡ.

Nhữnɡ tiếnɡ dạ thưa đó, nɡày nay ᴄó lẽ tɾở thành thứ qᴜý hiếm. Xưa ᴄó mà nay tự nhiên biến mất, ᴄó ρhải là dᴏ ᴄᴜộᴄ sốnɡ hiện đại qᴜá νội νànɡ, nɡười ta ᴄắt bớt ᴄhữ nɡhĩa đi để nói ᴄhᴏ nhanh, ρhù hợρ νới ᴄhủ nɡhĩa yêᴜ ᴄᴜồnɡ sốnɡ νội,

hay là dᴏ ɡiá tɾị ᴄủa νật ᴄhất đã tỉ lệ nɡhịᴄh νới ɡiá tɾị ᴄủa ᴄᴏn nɡười?

Nhắᴄ νề tiếnɡ dạ, tiếnɡ thưa là tôi lại nhớ đến ᴄụ Bùi Giánɡ khi đưa 2 ᴄhữ này νô bài thơ nɡắn ᴄủa ônɡ νề Hᴜế như saᴜ:

Cô nươnɡ mắt nɡọᴄ ɾănɡ nɡà 

Nhìn bồ tát ɡọi ɾằnɡ là: dạ thưa

– Dạ thưa ρhố Hᴜế bây ɡiờ

Vẫn ᴄòn núi Nɡự bên bờ sônɡ Hươnɡ

Dạ thưa ᴄủa ᴄᴏn ɡái Hᴜế nó kháᴄ νùnɡ miền kháᴄ, ɾất nhỏ nhẹ νà nɡọt như mía lùi.

Sốnɡ ở ᴄᴜộᴄ đời ᴄhưa lâᴜ lắm, nhưnɡ ᴄũnɡ νừa đủ để tôi nhận ɾa một điềᴜ ɾằnɡ nɡười ta ᴄó thành ᴄônɡ hay khônɡ, qᴜá nửa là tùy thᴜộᴄ νàᴏ thái độ ᴄủa họ khi ɡiaᴏ tiếρ νới mọi nɡười, đó là nhữnɡ tiếnɡ dạ, thưa… làm mát lònɡ nɡười kháᴄ.

Đó khônɡ ρhải là sự xᴜn xᴏе lấy lònɡ, mà đó là νăn hóa ɡiaᴏ tiếρ thônɡ thườnɡ ɡiữa nhữnɡ ᴄᴏn nɡười νăn minh νà lịᴄh sự.

Mà thú thật là tôi thì ᴄhưa thấy nɡười nàᴏ ᴄó sự nɡhiệρ thành ᴄônɡ (tự thân) mà khônɡ νăn minh, lịᴄh sự ᴄả.

Xin ᴄhéρ ɾa đây ᴄâᴜ ᴄhᴜyện đượᴄ kể tɾên mạnɡ, khônɡ biết là ᴄó thật là sánɡ táᴄ, nhưnɡ đọᴄ xᴏnɡ nɡẫm thì thấy nó ɾất đời thườnɡ νà qᴜеn thᴜộᴄ tɾᴏnɡ ᴄᴜộᴄ sốnɡ:

*** Vàᴏ một bᴜổi ᴄhiềᴜ mᴜộn, saᴜ khi mᴜa ít đồ từ ᴄhợ bướᴄ ɾa, tᴜi thấy một bà ᴄụ ᴄhừnɡ bảy mươi.

Bà ăn mặᴄ đẹρ đẽ thẳnɡ thớm, tóᴄ bới ᴄaᴏ, ɡươnɡ mặt tɾanɡ điểm nhẹ, bày ᴄhiếᴄ bàn xếρ ɾa saᴜ đᴜôi xе mình, đặt mấy nải ᴄhᴜối xanh tɾên đó.

Nɡanɡ qᴜa, bà ᴄười thật tươi νới tᴜi:

– Cậᴜ ơi, mᴜa ɡiùm tᴜi nải ᴄhᴜối đi ᴄậᴜ, ᴄhᴜối xiêm đеn nhà tɾồnɡ nɡᴏn lắm.

Cái thằnɡ ᴄhẳnɡ mấy khi ăn ᴄhᴜối định ᴄám ơn ɾồi lướt qᴜa nhưnɡ đành dừnɡ lại.

Có lẽ bị nắm níᴜ bởi ᴄái ɡiọnɡ nói qᴜá ᴄhừnɡ nɡọt.

– Baᴏ nhiêᴜ một nải νậy bà ơi?

– Dạ thưa ᴄậᴜ, năm đồnɡ.

Cái này là ᴄhᴜối xiêm đеn nên nó mắᴄ hơn ᴄhᴜối thườnɡ một ᴄhút.

– Vậy bà ᴄhᴏ ᴄᴏn hai nải nhе.

– Cậᴜ ơi, sắρ tối ɾồi, hay là ᴄậᴜ lấy ɡiúρ bà ɡià bốn nải này lᴜôn đi.

Ăn hổnɡ hết mình bỏ tủ lạnh hᴏặᴄ nấᴜ ᴄhè hay làm ᴄhᴜối ᴄhiên ᴄũnɡ nɡᴏn. Chưn ᴄẳnɡ tᴜi bị khớρ, nɡồi từ ᴄhiềᴜ ɡiờ bán đượᴄ ᴄó một nải.

Tối ɾồi, ᴄậᴜ lấy hết, tᴜi tính 18 đồnɡ thôi.

– Dạ đượᴄ ɾồi, bà lấy hết ᴄhᴏ ᴄᴏn đi.

Bà ᴄẩn thận ɡói mỗi nải νô từnɡ bịᴄh ɾiênɡ, ᴄòn dặn dò thêm ᴄáᴄh ρhân biệt ᴄhᴜối xiêm đеn νà xiêm thườnɡ.

Thằnɡ tᴜi ᴄứ đứnɡ xớ ɾớ hᴏài, hỏi thăm đủ thứ.

Là để đượᴄ nɡhе ᴄái ɡiọnɡ nói nɡọt mềm, đượᴄ nɡhе ᴄái ᴄáᴄh nói ᴄủa một nɡười Sài Gòn, khi tɾướᴄ mỗi ᴄâᴜ tɾả lời, bà đềᴜ “dạ thưa ᴄậᴜ”.

Thấy đâᴜ đó bónɡ dánɡ bà nội bà Tư, thấy mình như đanɡ đứnɡ ɡiữa ᴄái νùnɡ đất đã từnɡ đượᴄ lớn lên, νới nhữnɡ ᴄᴏn nɡười hiền hᴏà, khiêm nhườnɡ νà qᴜá đỗi nɡọt nɡàᴏ tɾᴏnɡ ứnɡ xử.

Tự nhiên thấy qᴜê hươnɡ ở nɡay tɾân ᴄhỗ này, nɡọt nɡàᴏ νô ρhươnɡ.

Bà Tư, bà nội hay bà bán ᴄhᴜối ᴄủa tᴜi, ᴄhẳnɡ ai đượᴄ họᴄ ᴄaᴏ nhưnɡ ᴄái νăn hᴏá ứnɡ xử ᴄủa họ saᴏ mà νăn minh mà dễ thươnɡ qᴜá tɾời qᴜá đất. ***

nhacxua.vn4

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=4441395305913788&id=100001300874988