Các cuộc biểu tình chống chính phủ tại Iran đã đạt đến đỉnh điểm khi các đường phố của một số thành phố và thị trấn ở Iran tràn ngập những khẩu hiệu đòi lật đổ lãnh tụ Hồi giáo tối cao Ali Khamenei. Các lực lượng an ninh đã phải sử dụng đạn thật, làm hàng trăm người thiệt mạng nhưng vẫn không thể dập tắt biểu tình.
Do bị Mỹ cấm vận, lượng dầu mỏ xuất khẩu Iran giảm từ 2,45 triệu thùng/ngày xuống còn 0,26 triệu thùng/ngày, trong khi đó dầu mỏ chiếm đến 1/4 GDP và 3/4 thu nhập công của Iran, nên nền kinh tế Iran rơi vào đổ vỡ.
Và nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hỗn loạn là quyết định tăng giá xăng lên trung bình 50% hồi tháng 11 vừa qua.
Báo Le Monde cho biết, hơn 160 người chết và 7.000 người bị bắt, phần lớn là sinh viên, nhà báo, nhà hoạt động xã hội…
Các nhà phân tích cho rằng chế độ thần quyền Tehran có thể sống sót sau làn sóng biểu tình này, nhưng tính chính danh có thể bị tổn hại nghiêm trọng, nên khó phục hồi để đối phó với các làn sóng biểu tình trong tương lai.
Hiện nay Tehran đang ra sức dập tắt biểu tình bằng bạo lực nhưng các nhà phân tích cho rằng, đó không phải là một giải pháp có thể giúp thể chế này trụ vững trước làn sóng tẩy chay của dân chúng.
Và đó cũng là hậu quả của chế độ thù địch nước Mỹ mà Tehran theo đuổi lâu nay, có thể ổn dưới thời Obama nhưng không thể vượt qua thời Trump.
(Trần Đình Thu).