CHUYÊN CỦA NGƯỜI VĂN MINH, NGƯỜI THUA VĨ ĐẠI.
Phan Nguyên Luân
Lịch sử ghi lại rằng vào sáng ngày 9 tháng 4 cách đây 140 năm, thủ đô
miền Nam là Richmond thất thủ, kỵ binh của miền Bắc cùng với 3 quân
đoàn bộ binh vây hãm quân miền Nam hết đường tháo lui. Bộ tham mưu
của Tướng Lee đề nghị phân tán để giữ lực lượng đánh du kích, nhưng
Tướng Lee quyết định đầu hàng. Vị danh tướng của Hoa Kỳ trải qua bao
nhiêu chiến thắng nhưng sau cùng vì quân số và tiếp vận bị giới hạn
nên đành bất lực chấp nhận thua cuộc. Với lá thư riêng ông gửi cho
Tướng Grant của miền Bắc yêu cầu thu xếp buổi họp mặt.
Ông Grant nhận được thư hết sức vui mừng và bỗng nhiên thấy hết ngay
cơn bệnh nhức đầu ghê gớm hành hạ ông từ nhiều ngày qua. Vị tư lệnh
miền Bắc ra lệnh nghiêm cấm các sĩ quan và binh sĩ trực thuộc không
được tỏ ra bất cứ hành động nào vô lễ với ông tướng tư lệnh miền Nam
bại trận. Trưa ngày lịch sử 9 tháng 4-1865, Tướng Lee và một đại tá
tùy tùng cưỡi ngựa vượt qua phòng tuyến đến nơi hẹn ước. Hình ảnh ghi
lại hai người đi qua đoàn quân nhạc của lính miền Bắc thổi kèn chào
đón. Các sĩ quan miền Bắc đưa vị tư lệnh miền Nam vào phòng họp. Nửa
giờ sau Tướng Grant và đoàn tùy tùng miền Bắc đến.
Cả hai vị tư lệnh đã biết nhau trong cuộc chiến tranh với Mễ Tây Cơ.
Họ đã nhắc lại một thời bên nhau trong quá khứ. Tướng Grant sau này
thú nhận là ông rất ngần ngại và thực sự hổ thẹn khi phải hỏi Tướng
Lee nói về quyết định đầu hàng.
Theo quy luật chiến tranh thời đó, quân miền Nam phải giải giới, tước
bỏ khí giới và quân dụng. Tự do trở về quê cũ như các dân thường.
Tướng Lee đồng ý nhưng chỉ đòi hỏi một điều sau cùng là yêu cầu cho
binh sĩ của ông được giữ lại lừa ngựa, vì lính miền Nam đem ngựa từ
các nông trại của họ đi chiến đấu. Không phải ngựa của chính phủ cấp
như lính miền Bắc. Tướng Grant thỏa hiệp là sẽ không sửa chữa chính
thức trên văn bản nhưng thực tế sẽ cho lệnh để lính miền Nam đem lừa
ngựa về nhà mà xây dựng lại nông trại.
Sau này khi viết về văn bản đầu hàng, lịch sử ghi rằng đây là thỏa
hiệp của những người quân tử (The Gentlemen’s Agreement). Trên các bảo
tàng viện và đặc biệt là bảo tàng viện ở Appomattox Virginia có tranh
sơn dầu hình Tướng Lee hiên ngang quắc thước trong bộ quân phục xanh
dương, tóc và râu bạc, thể hiện hình ảnh người Mỹ anh hùng không bị
khuất phục dù thua trận. Toàn thể nước Mỹ hiểu rằng khi một người Mỹ
bị nhục, thì dù là Mỹ miền Nam hay Mỹ miền Bắc cũng vẫn là một người
Mỹ bị sỉ nhục.
Và hình Tướng Lee cưỡi ngựa đi đến nơi họp mặt với đoàn quân nhạc miền
Bắc chào đón. Hình Tướng Lee ký tên xong ra đi được sĩ quan và binh sĩ
miền Bắc tiễn đưa và vẫy tay chào. Bây giờ hình tượng của tướng Lee
tràn ngập ở miền Nam Virginia. Câu lạc bộ Lee, bảo tàng viện Lee, Lee
High Way, Fort Lee và các đồn trại của quân đội liên bang mang tên vị
tướng thua trận như là một biểu tượng anh hùng. Bởi vì người Mỹ đã
thấm nhuần bài học rất Hoa Kỳ. Bài học của người lính dũng cảm cả hai
phe trong chiến tranh và người quân tử của thời hậu chiến.
Năm 1900 tức là gần 40 năm sau cuộc chiến, mở đầu cho giai đoạn hòa
giải dân tộc và năm 1901 thì các liệt sĩ miền Nam được cải táng đưa
vào một khu đặc biệt trong nghĩa trang Arlington gọi là Confederate
Section. Tổng cộng gần 500 mộ phần quây tròn chung quanh một tượng đài
do nhà tạc tượng danh tiếng là điêu khắc gia Moses Ezekiel thực hiện.
Trên đỉnh của chân bệ hình vòng cung như nóc Tòa Quốc Hội là hình
tượng cao 32 feet của một thiếu phụ tượng trưng cho miền Nam. Ðây là
hình ảnh bà mẹ của phe bại trận đã có con trai hy sinh cho cuộc chiến.
Phía dưới là bài thơ đại ý như sau:
“Ở đây chẳng có vinh quang hay tưởng lệ.
Ở đây chẳng phải binh đoàn hay cấp bậc.
Ở đây chẳng có tham vọng hay mưu cầu.
Ở đây chỉ đơn thuần là nhiệm vụ.
Những người nằm ở đây đã hiểu rõ
là họ trải qua gian khổ, đã hy sinh
đã liều thân và sau cùng đã chết.”
Nước Mỹ đã có những bước ngoạn mục đầy màu sắc văn minh ngay từ khi
chiến tranh chấm dứt để chấp nhận và tôn trọng người bại trận như
những anh hùng….
***
Trong khi đó, Việt Nam sau biến cố 1975, bộ đội Bắc Việt hay gọi là
Việt cộng, đã đối xử tàn độc, dã man đối với chiến binh và người dân
VNCH… Hôm nay, 42 năm ngày mất của Đại Tá VNCH- Hồ Ngọc Cẩn với lời
nói bất hủ trước khi bị bên thắng cuộc xử bắn: “Nếu tôi thắng trong
cuộc chiến, tôi sẽ không kết án các anh như các anh kết án tôi. Tôi
cũng không làm nhục các anh như các anh làm nhục tôi. Tôi cũng không
hỏi các anh câu mà các anh hỏi tôi. Tôi chiến đấu cho tự do của người
dân. Tôi có công mà không có tội. Không ai có quyền kết tội tôi. Lịch
sử sẽ phê phán xét đoán các anh là giặc đỏ hay tôi là ngụy……..”
From Nghĩa Trương gởi