Tổng thống Philippines Ferdinand Romualdez Marcos Jr. phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, vào ngày 4 tháng 5 năm 2023.
Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr hôm thứ Năm (4/5) nói rằng việc cho phép Hoa Kỳ tiếp cận các căn cứ quân sự của Philippines là một bước phòng thủ sẽ “hữu dụng” nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan.
Phát biểu khi kết thúc chuyến thăm 4 ngày tới Washington, bao gồm hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Joe Biden và thỏa thuận cập nhật liên minh phòng thủ gần 72 năm của hai quốc gia, Tổng thống Marcos không trả lời trực tiếp khi được hỏi liệu Hoa Kỳ có thể đặt vũ khí tại các căn cứ của Philippines nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan hay không.
Ông Marcos nói với Reuters rằng Thỏa thuận hợp tác quốc phòng nâng cao (EDCA) đạt được với Hoa Kỳ vào năm 2014 ban đầu được hình thành để cải thiện các phản ứng về thảm họa.
“Bây giờ có một khía cạnh bổ sung cho nó”, ông nói. “Và đó là… căng thẳng trên eo biển Đài Loan dường như đang tiếp tục gia tăng. Khi đó, sự an toàn của công dân Philippines của chúng tôi ở Đài Loan trở nên quan trọng hàng đầu”.
“Và do đó, các địa điểm EDCA này cũng sẽ hữu ích cho chúng tôi nếu sự cố khủng khiếp đó xảy ra”, ông nói thêm, đề cập đến một cuộc xâm lược Đài Loan nếu có.
Một thỏa thuận hồi tháng Hai cho phép Hoa Kỳ sử dụng bốn căn cứ quân sự bổ sung của Philippines là điều rất nhạy cảm đối với Manila, nơi đang muốn có quan hệ quân sự chặt chẽ hơn với Hoa Kỳ mà không gây lo ngại cho Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của họ.
Trung Quốc nói quyết định đó là “đổ thêm dầu vào lửa” đối với căng thẳng khu vực.
Ông Marcos cho biết Washington “chưa đề xuất bất kỳ hình thức hành động nào cho Philippines về việc tham gia bảo vệ Đài Loan”.
“Đó là bản chất phòng thủ và có thể là bản chất phòng thủ dân sự, khi tôi nói về thảm họa và việc sơ tán công dân Philippines của chúng tôi”, ông nói.
Quan ngại về Trung Quốc
Ông Marcos đến Washington để xác định rõ hơn về mức độ cam kết của Washington trong việc bảo vệ đất nước của ông trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở Biển Đông, nơi Manila và Bắc Kinh đều có tuyên bố chủ quyền, cũng như căng thẳng về Đài Loan và Triều Tiên.
Chuyến đi bao gồm chuyến thăm Nhà Trắng đầu tiên của một nhà lãnh đạo Philippines sau 10 năm, đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ về giọng điệu so với chính quyền của người tiền nhiệm Rodrigo Duterte, người đã khiến Philippines quay lưng lại với đồng minh lâu năm và tìm kiếm mối quan hệ gần gũi hơn với Trung Quốc.
Các chuyên gia nói về phần mình, Hoa Kỳ coi Philippines là một địa điểm tiềm năng để trang bị vũ khí nhằm chống lại cuộc đổ bộ của Trung Quốc xâm lược Đài Loan, nơi Trung Quốc luôn tuyên bố là lãnh thổ của mình.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin cho biết sau cuộc họp với các quan chức Philippines vào tháng trước rằng “còn quá sớm” để thảo luận về những khí tài mà Hoa Kỳ muốn đặt tại các căn cứ của Philippines.
Phát biểu trước đó vào thứ Năm tại một trung tâm nghiên cứu của Mỹ, ông Marcos cho biết ông đã nói với bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc rằng các địa điểm EDCA không nhằm mục đích cho “hành động tấn công”.
Ông cũng cho biết Washington không yêu cầu Philippines cung cấp quân đội nếu xảy ra chiến tranh vì Đài Loan.
Tổng thống Biden hôm thứ Hai nói rằng cam kết của Hoa Kỳ đối với việc bảo vệ đồng minh của mình là “vững như thép”, kể cả ở Biển Đông, và rằng các hướng dẫn ban hành hôm thứ Tư đã đưa ra các cam kết theo hiệp ước nếu một trong hai bên bị tấn công ở Biển Đông.
Tuần tra chung bắt đầu năm nay
Ông Marcos cho biết Manila đã đồng ý về nguyên tắc tham gia các cuộc tuần tra chung trên Biển Đông với Hoa Kỳ, Úc, Nhật Bản “và thậm chí cả Hàn Quốc”, và ông hy vọng chúng sẽ bắt đầu trong năm nay.
Ông nói các cuộc tuần tra sẽ giúp bảo vệ quyền tự do hàng hải ở Biển Đông, nơi Trung Quốc có sự hiện diện quân sự ngày càng tăng.
Ông Marcos cho biết Manila cũng đang thảo luận về một hiệp ước phòng thủ ba bên với Hoa Kỳ và Nhật Bản, nhưng không nói rõ thỏa thuận đó sẽ đòi hỏi những gì.
Ông Marcos cũng cho biết Philippines đã “có một khởi đầu thuận lợi” trong các cuộc đàm phán với Trung Quốc về quyền đánh cá gây tranh cãi.
Ngoài ra, tổng thống Philippines nói thêm rằng đất nước ông và Trung Quốc cần giải quyết các tranh chấp về thăm dò dầu khí càng nhanh càng tốt.