Tác giả: Missy Ryan
Cù Tuấn, dịch
5-3-2023
KYIV, Ukraine – Các lực lượng Ukraine đang bám trụ vào các vị trí của họ ở Bakhmut vào Chủ Nhật, chống lại quyết liệt nỗ lực của quân Nga nhằm bao vây thành phố ở khu vực phía đông Donetsk này và kéo dài một cuộc giao tranh đã trở thành biểu tượng cho sự thách thức trên chiến trường của Ukraine.
Các quan chức Ukraine trong những ngày gần đây đã mô tả khả năng nắm giữ của họ đối với Bakhmut, một thành phố công nghiệp nhỏ, ngày càng trở nên mong manh, cho thấy họ có thể cần phải rút lui để ngăn quân đội của mình không bị vây do các binh lính của Nga đang tiến quân áp sát từ ba phía.
Trong nỗ lực chiếm Bakhmut, các lực lượng Nga, dẫn đầu là nhóm lính đánh thuê Wagner, đã tiến hành một cuộc tấn công dữ dội kéo dài hàng tháng trời, khiến hàng ngàn người chết và bị thương ở mỗi bên, mặc dù các chuyên gia quân sự cho rằng thành phố này có rất ít tác động chiến lược lâu dài và việc chiếm thành phố này không có giá trị bao nhiêu. Nếu quân Ukraine rút lui, họ sẽ lùi lại chỉ vài km về các vị trí phòng thủ đã được lên kế hoạch từ lâu.
Thành phố này được người Nga gọi bằng cái tên thời Liên Xô – Artyomovsk, hiện gần như bị phá hủy hoàn toàn, và hầu hết 70.000 dân số của nó trước chiến tranh đã chạy trốn.
Tuy nhiên, cuộc chiến giành thành phố này mang một giá trị biểu tượng to lớn ở Kiev và Moscow, với thủ lĩnh Wagner, Yevgeniy Prigozhin, đang tìm cách giành một chiến thắng cho Điện Kremlin sau khi quân đội chính quy của Nga chịu một loạt thất bại, lần đầu tiên trong nỗ lực chiếm giữ Kyiv, và sau đó là các cuộc phản công của Ukraina ở vùng đông bắc Kharkiv và miền nam Kherson.
Prigozhin đã gửi các chiến binh hết đợt này đến đợt khác, nhiều người trong số họ là tội phạm bị kết án, được đưa thẳng ra chiến trường từ nhà tù tới Bakhmut, chấp nhận thương vong to lớn để giành được những phần lãnh thổ tương đối nhỏ.
Ngược lại, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã nâng cao tầm quan trọng của Bakhmut, gọi nó là “pháo đài tinh thần của chúng ta” và ca ngợi những người lính bảo vệ thành phố. Đối với những người Ukraine, “Bakhmut, hãy đứng vững!” đã trở thành một tiếng kêu tập hợp.
Đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin, việc chiếm được Bakhmut sẽ mang lại một chiến thắng cần thiết và minh họa cho tiến trình hướng tới việc áp đặt quyền kiểm soát của Điện Kremlin đối với bốn khu vực phía đông mà nhà lãnh đạo Nga đã tuyên bố sáp nhập một cách bất hợp pháp.
Bất chấp cuộc phản công thành công của Ukraine vào mùa thu năm ngoái, quân Nga kiểm soát khoảng 1/5 lãnh thổ Ukraine và Putin đã cho thấy ông không sẵn sàng lùi bước trước các mục tiêu quân sự của mình.
Người phát ngôn của Điện Kremlin, Dmitry Peskov, gần đây đã mô tả nỗ lực chiếm giữ bốn khu vực – Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson – là một vấn đề nhằm duy trì hiến pháp Nga, mà đã được sửa đổi để tuyên bố lãnh thổ Ukraine thuộc về Nga.
Vào thứ Sáu 3/3, các quan chức chiếm đóng của Nga đã chính thức tuyên bố Melitopol là thủ phủ khu vực mới của Zaporizhzhia – một dấu hiệu cho thấy một tuyên bố sáp nhập ngoan cố của Nga, nhưng cũng cho thấy việc Nga không chiếm được thành phố Zaporizhzhia, nằm ngay phía đông sông Dnepr, vốn là thủ phủ thực sự của khu vực này.
Theo các binh sĩ Ukraine đồn trú tại Bakhmut, quân Nga thường xuyên tấn công thành phố trong những ngày gần đây bằng các cuộc tấn công ngẫu nhiên bằng pháo, súng cối và tên lửa. Các binh sĩ Ukraine đang hoạt động chủ yếu từ các chiến hào và có rất ít tuyến đường còn lại hướng tới vùng đất an toàn hơn.
Prigozhin trong những ngày gần đây đã tuyên bố rằng thành phố Bakhmut “trên thực tế đã bị bao vây” và các chiến binh của ông ta kiểm soát tất cả các con đường chính dẫn ra khỏi thành phố.
Trong một video được lan truyền vào cuối tuần qua, Prigozhin phàn nàn về tình trạng thiếu đạn dược và cảnh báo rằng nếu các chiến binh của ông buộc phải rút lui khỏi Bakhmut, thì “toàn bộ mặt trận sẽ sụp đổ”, theo hãng truyền thông Ukrainska Pravda. Washington Post không thể xác minh ngay lập tức đoạn video trên được quay khi nào và ở đâu.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), một cơ quan cố vấn của Washington tiến hành phân tích hàng ngày về diễn biến chiến sự, hôm thứ Bảy đánh giá rằng các lực lượng Nga “chưa buộc lực lượng Ukraine phải rút lui và có khả năng sẽ không thể sớm bao vây thành phố”.
ISW cho biết, các binh sĩ của Nga dường như đã được định vị để thực hiện một “chuyển động xoay hướng” nhằm buộc quân đội Ukraine phải rút lui khỏi một số vị trí phòng thủ nhất định. Lực lượng Ukraine đã phá hủy một số cây cầu trong khu vực, ISW cho biết.
Bộ Quốc phòng Anh cuối tuần qua cho biết vị trí của Ukraine ở Bakhmut đang “chịu áp lực ngày càng nghiêm trọng” và trích dẫn những bước tiến bổ sung của Nga ở rìa phía bắc của thành phố này.
Quân Nga đã gây áp lực lên Bakhmut từ phía bắc, phía đông và phía nam. Các điểm chốt dự phòng của Ukraine thường nằm ở phía tây.
Các tướng lãnh đạo quân đội Ukraine đã chỉ ra rằng họ sẽ không cố gắng giữ Bakhmut bằng bất cứ giá nào, và có khả năng chọn tiết kiệm nhân lực để đối phó một cuộc tấn công mùa xuân, dự kiến sẽ bắt đầu trong những tuần tới.