Thời Báo Nữu Ước NYTimes và các báo Hoa Kỳ khác
Những căn bệnh bí ẩn được gọi là hội chứng Havana
Những trường hợp đầu tiên được biết đến đã được báo cáo bởi C.I.A. các sĩ quan ở thủ đô Cuba vào năm 2016. Các trường hợp sau đó đã được báo cáo bởi các sĩ quan tình báo, nhà ngoại giao và các nhân viên chính phủ Hoa Kỳ khác ở Trung Quốc, Áo và hàng chục quốc gia khác.
Các cơ quan tình báo Hoa Kỳ đã xác định rằng một kẻ thù nước ngoài “rất khó có khả năng” chịu trách nhiệm về căn bệnh bí ẩn được gọi là hội chứng Havana mà các điệp viên và nhà ngoại giao Hoa Kỳ đã báo cáo đã gặp phải tại các nhiệm vụ trên khắp thế giới kể từ năm 2016, các quan chức tuyên bố hôm thứ Tư (1-3-2023).
Bản báo cáo thuộc loại không bảo mật, được Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia (ODNI) công bố hôm thứ Tư, phản ánh quan điểm của bảy cơ quan tham gia cuộc điều tra.
Đại sứ quán Mỹ ở Havana, Cuba, nơi bắt nguồn của “hội chứng Havana” – Ảnh: REUTERS
Đánh giá được xây dựng dựa trên những phát hiện tạm thời từ Cơ quan Tình báo Trung ương vào năm ngoái rằng cả Nga và một thế lực thù địch khác đều không chịu trách nhiệm cho một chiến dịch toàn cầu nhắm vào các sĩ quan tình báo và nhà ngoại giao đã báo cáo một loạt các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt và mất thăng bằng. Trong nhiều trường hợp này, các bệnh nhân cho biết các triệu chứng bắt đầu sau khi họ nghe thấy một âm thanh lạ và cảm thấy áp lực dữ dội trong đầu.
Hội chứng Havana khó có yếu tố nước ngoài thủ ác
Nhưng các kết luận được đưa ra hôm thứ Tư đã rộng hơn, phát hiện ra rằng không có tình tiết nào mà chính phủ điều tra có thể là do hành động thù địch của nước ngoài. Đánh giá của cộng đồng tình báo cho thấy rằng mặc dù bảy cơ quan khác nhau có kết luận về vấn đề với các mức độ tin cậy được họ lượng giá khác nhau, nhưng hầu hết đều “kết luận rằng ‘rất khó xảy ra’ yếu tố từ một kẻ thù nước ngoài, đối với thủ phạm chịu trách nhiệm gây ra các bệnh được báo cáo”. Đây là một phần của cuộc điều tra, các cơ quan gián điệp Hoa Kỳ đã xem xét thông tin tình báo, cho thấy các đối tượng nghi vấn đã bối rối và nghĩ rằng các triệu chứng được báo cáo là một phần trong âm mưu của Mỹ.
Một số nhà nghiên cứu, bao gồm cả trong một báo cáo năm 2020 của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia, đã cho biết thiết bị vi sóng hoặc vũ khí sử dụng năng lượng định hướng xung là nguyên nhân có thể xảy ra nhất.
giải trình về hội chứng “Havana” https://youtu.be/tHbM20cWE_0
Nhưng hôm thứ Tư, các cơ quan tình báo kết luận rằng không có “bằng chứng đáng tin cậy” nào cho thấy bất kỳ đối thủ nào đã phát triển vũ khí hoặc thiết bị thu thập thông tin tình báo có khả năng gây thương tích như các quan chức Mỹ đã báo cáo. Tuy nhiên, một nhóm chuyên gia tại Lầu Năm Góc vẫn đang tiếp tục điều tra sự việc.
Một hội đồng chuyên gia do chính quyền Biden triệu tập vào năm ngoái đã phát hiện ra rằng cả căng thẳng hay phản ứng tâm lý đều không thể giải thích cho những chấn thương đã xảy ra (trong hội chứng Havana).
Do Đạo luật Havana, chính phủ Hoa Kỳ đã bắt đầu trả tiền bồi thường cho sĩ quan tình báo C.I.A., nhân viên của Bộ Ngoại giao và các quan chức khác đã được chẩn đoán là bị thương ở đầu sau các sự cố được báo cáo. Các quan chức cho biết hôm thứ Tư rằng các khoản thanh toán đó sẽ tiếp tục bất chấp những phát hiện của các cơ quan tình báo.
Mark Zaid, luật sư đại diện cho một số bệnh nhân mắc hội chứng Havana, nói rằng, “Đánh giá tình báo mới nhất của Hoa Kỳ thiếu minh bạch và chúng tôi tiếp tục đặt câu hỏi về tính chính xác của những giải trình”.
Phan Sinh Trần