DÌ PHƯỚC
Chợt nhớ lại một câu chuyện hồi lớp 7, anh kia là con cô nhi tức từ nhỏ sống trong trại cô nhi viện và các soeur nuôi anh, khi lớn lên có vợ rồi anh khao khát tìm mẹ, soeur nuôi dạy anh thương anh nên tìm giấy tờ truy mẹ dùm anh.
Rồi cũng kiếm ra, khi tìm ra nhà mẹ ruột, khi đó bà này đã có chồng con khác, nhà rất giàu thì bà mẹ ruột không nhìn.
Ông con trai già đầu ôm mặt khóc hu hu ở góc đường, bà soeur cũng ôm anh mà khóc.
Anh chợt nhận ra một chân lý, té ra anh ảo tưởng, mơ mộng, anh tìm chi xa, mẹ anh kế bên anh đó, là soeur chứ ai. Từ đó về sau anh gọi soeur là mẹ, con anh gọi soeur là bà nội, một gia đình hạnh phúc như bao niềm mơ ước.
Trong tiếng Pháp, Soeur có nghĩa là chị hay là em gái.
Soeur tiếng Pháp = Sister tiếng Anh = tiếng La Tinh Soror.
Trong nhà thờ Ki Tô giáo, chữ Soror (Soeur) là chỉ nữ tu, nam là frater (frère), brother là các nam tu sĩ, linh mục, cha sở.
Ki Tô vô Việt Nam. Dân Nam Kỳ kêu Soeur là bà phước, dì phước hoặc bà mụ. Mụ là chữ có hai nghĩa, kiểu Nam rặc là bà tiên hoặc bà thánh phụ trách sanh nở nặn ra em bé, che chở cho em bé, mụ vườn là người đỡ đẻ. Mụ tiếng Huế cũng có nghĩa là bà.
Kêu soeur dì như chị em của mẹ là một sự yêu thương. Tiếng “dì” thường đi kèm với tiếng “phước” thành dì phước
Phước lành thay! Nuôi con nít không cha mẹ bị bỏ rơi, nuôi người cùi, chăm sóc người già, chăm sóc bịnh nhân là những việc làm phước đức lớn lao. Những mái trường dòng dạy trẻ em, những ấu trĩ viên, cô nhi viện, viện dưỡng lão, nhà thương (bịnh viện), trai cùi, trại tâm thần, trại tế bần đều có bàn tay của các soeur.
Hãnh diện thay! chữ “nhà thương” trong văn hóa Miền Nam cũng có bàn tay của các soeur. Nhà thương Đồn Đất, nhà thương Chợ Rẩy, nhà thương Saint Paul, nhà thương thí…
Chữ phước là một chữ có từ xưa ở Việt Nam ta, phước lành, phước phần, hạnh phước.
Phước (Phúc) chữ Hán là 福.
Chữ này gồm có bốn chữ, chữ bên trái là bộ kỳ (示) chỉ về thần (神) tức Ông Trời, Thần Linh, Phật, sau này Ki Tô lý giải có thêm Đức Chúa Trời hay Thiên Chúa.
Chữ bên phải có 3 chữ là: nhứt (一) là một,khẩu (口) là miệng hay người, điền (田) là ruộng vườn.
Phước 福 có nghĩa là người được Trời Phật độ mà bản thân có ruộng vườn. Tức là có của ăn của để mà được Trời thương do ăn hiền ở lành, tạo nhiều niềm vui cho xóm làng, bá tánh.
Chữ “Phước” được Đức Phật nhắc tới nhiều lần.
“Lánh xa kẻ xấu ác
Được thân cận người hiền
Tôn kính bậc đáng kính
Là phước đức lớn nhứt”
Con người ta có “phước báu” và phải biết sử dụng nó cho cuộc đời.
Phước duyên cũng là một thuật ngữ của Phật giáo, tại chùa Thiên Mụ Huế có bửu tháp Phước Duyên.
Dòng nữ tu Ki Tô đầu tiên vào và tạo lập ở Việt Nam là Dòng nữ Mến Thánh Giá được thành lập năm 1670 ở Bắc Kỳ và 1671 ở Nam Kỳ.
Khi đó các soeur đã hoạt động thiện nguyện rất nhiều. Phước duyên lành ở mọi chúng sanh.
Sau những năm Pháp vô thì các soeur hoạt động trong trị bịnh, giáo dục, nuôi cô nhi, dưỡng lão, coi trại cùi, người tâm thần… rất tích cực.
Thành ra người Nam Kỳ kêu bịnh viện là nhà thương,các soeur là dì phước, bà phước.
Nam Kỳ nói “Thằng đó con bà phước” thì hiểu nó ở trại cô nhi của bà phước nuôi.
Bà phước là người đi làm việc phước thiện, ban bố ơn lành phước huệ, tạo đức, phước lành cho mọi người.
Bà phước lúc nào cũng hiền lành, nhẫn nại, chịu thương chịu khó, mặt không son phấn, áo quần đơn sơ nhưng toát lên sự thánh thiện mà cả những người ngoại đạo cũng phải công nhận.
Bà phước hiền nhưng rất nghiêm khắc, con nhà ai cứng đầu, khi trường học hết dạy nổi thì đem vô trường dòng cho bà dạy. Mà người Nam Kỳ xưa hay cho con vô trường của các bà soeur dạy học lắm, dù nhà đó không có đạo Ki Tô.
Tại VN hiện tại có 59 dòng tu nữ của các bà phước, thí dụ dòng Saint Paul, Cát Minh, dòng Chúa Quan Phòng…
Người đứng đầu một tu viện nữ là Mẹ Bề Trên, tên thông dụng là Bà Nhứt. Có Bà Nhứt sẽ có Bà Nhì. Các bà chỉ là dòng nữ tu không được giảng đạo như các linh mục.
Tại VN Dòng Mến Thánh Giá là dòng cổ nhứt và có nhiều chi nhánh nhứt, thí dụ Dòng Mến Thánh Giá Chợ Quán, Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm, Dòng Mến Thánh Giá Cái Mơn …
Các soeur sống rất bình dân, có khi tự trồng trọt, làm ruộng, bán trái cây tự sanh sống.
Người dân rất thương các soeur.
Nguyễn Gia Việt
chia sẻ từ 8 SÀI GÒN