SINGAPORE — Việt Nam đã bắt giữ một nhà hoạt động môi trường hàng đầu chỉ vài tháng sau khi ký thỏa thuận nhận hàng tỷ đô la viện trợ quốc tế để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, một phần của hiệp định bao gồm các điều kiện trong đó chính phủ sẽ lôi kéo các nhà hoạt động cơ sở tham gia vào nỗ lực cùng chống biến đổi khí hậu này.
Bà Hoàng Thị Minh Hồng, 51 tuổi, đã bị bắt vào cuối tháng trước như một phần của điều mà các nhóm nhân quyền nói là một chiến dịch có phương pháp của chính quyền Việt Nam nhằm vô hiệu hóa phong trào khí hậu ở cơ sở của đất nước và bịt miệng những tiếng nói độc lập với chính phủ.
Được coi là một trụ cột của tổ chức hoạt động phi lợi nhuận của Việt Nam và là một nhà phê bình hàng đầu về nhiên liệu hóa thạch, Hồng đã dẫn đầu các cuộc vận động kiến nghị và phản đối các nhà máy chạy bằng than.
Bà là nhà môi trường nổi tiếng thứ năm ở Việt Nam bị buộc tội trốn thuế trong hai năm, nhưng là người đầu tiên bị nhắm mục tiêu kể từ khi một liên minh quốc tế, bao gồm Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu, đồng ý vào tháng Mười Hai để giúp Việt Nam cắt giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch bằng cách cung cấp 15,5 tỷ đô la tài trợ. Các chuyên gia tài chính cho biết đây là một trong những thương vụ lớn nhất thuộc loại này.
Hiệp định ký kết với Việt Nam nêu rõ rằng “cần tham vấn thường xuyên” với “các phương tiện truyền thông, các tổ chức phi chính phủ và các bên liên quan khác để đảm bảo sự đồng thuận xã hội rộng rãi”.
Vài tuần trước khi bị giam giữ, bà Hồng nói trong một cuộc phỏng vấn với tờ The Washington Post tại Thành phố Hồ Chí Minh rằng phong trào khí hậu cơ sở ở Việt Nam đang trên bờ vực bị vô hiệu hóa hoàn toàn.
Bốn trong số các nhà môi trường hàng đầu của đất nước, tất cả đều chỉ trích các chính sách năng lượng của chính phủ, đã ngồi sau song sắt, các tổ chức của họ trong tình trạng vật vờ.
Cô đã lùi lại một bước các hoạt động của mình trong những tháng gần đây, bao gồm cả việc từ chức giám đốc điều hành của tổ chức phi lợi nhuận môi trường CHANGE, cô nói. Nhưng cô lo lắng đã quá muộn (nay cô đã bị bắt)
“Nếu họ đến tìm tôi,” Hong nói, “phong trào sẽ biến mất.”
Lời Bàn:
Việc bắt giữ các nhà hoạt động môi trường sẽ làm thất vọng các chính phủ cấp viện cho Việt Nam và càng làm giảm uy tín của chính phủ Việt Nam vốn chưa hề tuân thủ bất kỳ hiệp định nào.
Con thuyền Việt Nam trôi dạt trong tình trạng mất phương hướng, qua các sự kiện lớn đang xảy ra, từ chuyện Tòa Án trở thành trò hề khi luật sư biện hộ phải đi trốn ra Nước Ngoài sau khi cáo buộc Côn An làm sai trình tự tố tụng và ngụy tạo tang chứng, chuyện chủ quyền quốc gia bị xâm phạm ở vùng biển đặc quyền, chuyện lòng dân bất ổn qua sự cố đồng bào thiểu số bị áp bức vùng lên tấn công hai đồn công an cùng lúc, chuyện càng chống tham những càng có đông cán bộ cao cấp nhất bị loại, và làm tê liệt guồng máy lãnh đạo đến mức không còn thuốc cho bệnh viện, không còn tiền chi cho thị trường…
Con thuyền chỉ còn lại một ông lão lú lẫn hoang tưởng đang nắm bánh lái cùng với các cộng sự ăn bò dát vàng, ăn đất, ăn dân.