Bên cạnh kết quả, thẳng thắn nhìn nhận, đổi mới giáo dục, đào tạo tuy đã triển khai hàng chục năm nhưng cơ bản chưa tạo chuyển biến mạnh mẽ, chưa thật sự chuyển biến về chất, chưa đáp ứng kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Nhân lực vẫn là một trong ba điểm nghẽn lớn nhất hiện nay.
Một số hạn chế của giáo dục, đào tạo kéo dài nhiều năm chưa giải quyết dứt điểm, như: thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo chưa đồng bộ, thiếu tính hệ thống, còn lúng túng.
Chất lượng giáo dục ở các cấp học còn hạn chế; giáo dục đại học vẫn tụt hậu so với các nước trong khu vực và thế giới; “nặng” về lý thuyết, “nhẹ” về thực hành; chưa gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo với nghiên cứu khoa học, với sản xuất kinh doanh và nhu cầu thị trường. Hàng chục nghìn cử nhân, kỹ sư, thạc sĩ tốt nghiệp ra trường không tìm được việc làm, hoặc làm không đúng nghề nghiệp được đào tạo, không chỉ gây ra lãng phí lớn, mà còn phản ánh rõ nét hạn chế của giáo dục đào tạo.
Phương pháp giáo dục chưa phát huy được sự tích cực, sáng tạo của người học, chưa chú trọng rèn luyện kỹ năng và phẩm chất cho người học; hiệu quả đầu tư giáo dục chưa tương xứng với chủ trương giáo dục là quốc sách hàng đầu.
Tình trạng thiếu trường, thiếu lớp ở một số thành phố lớn, khu công nghiệp, khu đông dân cư, miền núi, mù chữ, tái mù chữ ở vùng sâu, vùng xa rất trăn trở. Đội ngũ nhà giáo vẫn còn thiếu về số lượng, một bộ phận yếu về năng lực chuyên môn, chưa tích cực đổi mới, một bộ phận nhỏ vẫn còn có biểu hiện vi phạm đạo đức gây ảnh hưởng xấu trong dư luận. Đầu tư từ ngân sách nhà nước cho giáo dục đào tạo chưa tương xứng với yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục, trong khi xã hội hóa các nguồn lực đầu tư còn gặp nhiều khó khăn.
Chú trọng giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống, tri thức pháp luật và ý thức công dân. Tập trung vào những giá trị cơ bản của văn hóa, truyền thống và đạo lý dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại, giá trị cốt lõi và nhân văn của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cương lĩnh, đường lối của Đảng. Quan tâm dạy tiếng nói và chữ viết của các dân tộc thiểu số; dạy tiếng Việt và truyền bá văn hóa dân tộc cho người Việt Nam ở nước ngoài.
Đổi mới mạnh mẽ nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục theo hướng tinh giản, hiện đại, thiết thực, tăng tri thức, kỹ năng, phẩm chất của người học, tăng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn; chú trọng thực học, chống bệnh thành tích. Chuyển mạnh giáo dục đại học từ lấy trang bị kiến thức làm mục tiêu chủ yếu sang dạy kỹ năng, dạy cách học, cách tư duy là chủ yếu.
Phấn đấu tăng hạng giáo dục Việt Nam trên bản đồ giáo dục khu vực và quốc tế, cụ thể đến năm 2030 Việt Nam trong 3 nước đứng đầu ASEAN về số lượng các công bố quốc tế và chỉ số ảnh hưởng của các công trình nghiên cứu khoa học; có trường đại học lọt top 100 trường hàng đầu trên thế giới.
Thứ hai, về một số công việc cần làm ngay: (i) Có giải pháp xóa hoàn toàn nạn mù chữ, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, trong đồng bào dân tộc thiểu số.
Tập trung rà soát, giải quyết dứt điểm tình trạng thiếu trường, thiếu lớp ở một số thành phố lớn, khu công nghiệp, khu đông dân cư, miền núi; kiên cố hóa trường, lớp học, gắn với bảo đảm nơi ở của giáo viên vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. (
Bảo đảm ngân sách nhà nước chi cho giáo dục tối thiểu 20% trong tổng chi ngân sách nhà nước theo đúng Nghị quyết mà Đảng đã đề ra.
Có cơ chế, chính sách ưu đãi thu hút các nguồn lực ngoài nhà nước đầu tư phát triển giáo dục, đào tạo. Dựa vào dân, huy động sức dân, tổ chức nhân dân cùng làm giáo dục với chi phí thấp nhất và hiệu quả tối đa…
Vấn nạn của Giáo Dục XHCN theo lời ông Tô Lâm
TS. Libing Wang, Giám đốc bộ phận đổi mới giáo dục và phát triển kỹ năng, Ủy ban Giáo dục UNESCO khu vực châu Á – Thái Bình Dương cho biết: Việt Nam chưa được quốc tế công nhận văn bằng là do chưa tham gia Công ước năm 1983 về công nhận học thuật và văn bằng giáo dục đại học ở Khu vực Châu Á-Thái Bình Dương, gọi tắt là Công ước Tokyo 2011.
…“Nếu tham gia Công ước, tôi nghĩ trước mắt các bạn có nhiều thách thức, nhưng chủ yếu là thách thức về mặt kỹ thuật. Để được công nhận văn bằng đòi hỏi rất nhiều về năng lực chuyên môn, chuẩn đầu ra… Làm thế nào để thực hiện được khung trình độ quốc gia của Việt Nam và làm thế nào khung trình độ quốc gia của Việt Nam tương thích với khung tham chiếu về trình độ của khu vực”.
Đại biểu Quốc hội Hồ Thị Minh- tỉnh Quảng Trị được biết hiện nay có khoảng 191.000 sinh viên tốt nghiệp các trường đại học trong cả nước không có việc làm.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ …hiện nay có khoảng 300 nghìn sinh viên ra trường hàng năm. Theo thống kê từ các trường đại học, khoảng 80% sinh viên ra trường có việc làm, như vậy mỗi một năm đã thất nghiệp 60 nghìn em, chỉ cần 5 năm là 300 nghìn, đây là một con số rất lớn.
Báo chí cho biết tấm bằng tú tài của ông Chân Quang rò rỉ trên mạng xã hội từ vài tháng trước chính thức được xác nhận là “đồ giả.”
Công bố của Sở Giáo Dục ở Sài Gòn bỗng nhiên đẩy trường Đại Học Luật Hà Nội vào thế kẹt vì ông Chân Quang nộp bằng tú tài nêu trên để lấy tiếp bằng cử nhân ngành Luật, “văn bằng hai hệ vừa học vừa làm.” Tiếp đó, ông này làm nghiên cứu sinh ngành Luật Hiến Pháp-Hành Chính tại Đại học Luật Hà Nội rồi bảo vệ luận án “với điểm cao gần như tuyệt đối.”
Theo nhiều đại biểu Quốc Hội, tình trạng bằng giả nhức nhối đến mức bọn tội phạm ngang nhiên quảng bá trên mạng xã hội. BĐ Phương Vân viết: “Bản thân tôi, thỉnh thoảng vẫn nhận được những tin nhắn điện thoại mời chào làm bằng đại học, cao đẳng, giấy phép lái xe… Có lần, tôi tò mò lên mạng xã hội Facebook thì phát hiện nhiều nhóm nhận làm các loại bằng cấp, chứng chỉ”.
Trong số bằng cấp, chứng chỉ giả thu được, công an phát hiện nhiều bằng bác sĩ y khoa, ảnh của báo Thanh Niên.
Ông Tô Lam nhìn nhận vấn đề thắng hay bại là ở giáo dục chứ không phải là lý thuyết Cộng Sản hay chủ nghĩa Xã Hội giáo điều và vô bổ:
- “dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em“. Chúng ta đang đứng trước cánh cửa lịch sử để thực hiện tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại; chúng ta chỉ có thể thực hiện thành công tâm nguyện của Người khi và chỉ khi chúng ta hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ đổi mới giáo dục và đào tạo.
Lời Bàn của Kẻ Đi Tìm:
Thực là may cho tương lai dân tộc khi bắt đầu có ít người Cộng Sản biết nghĩ như ông Bá Thanh, Văn Kiệt,… và Tô Lâm. Hy vọng họ sẽ bừng tỉnh Đảng CS khỏi cái hôn ám của XH CN giáo điều và giải phóng cho dân tộc Việt Nam, cho dân có cơ hội vươn lên cùng các dân nước văn minh trên thế giới tiến vào lãnh vực Khoa Học và Kỹ Thuật.
Đã hết thời Cộng Sản coi trí thức là cục phân, may thay, (Dù câu “Trí thức là cục phân” thường được gán cho lãnh tụ Trung Quốc, ông Mao Trạch Đông, nhưng cách dùng từ này được Vladimir Lenin viết ra trong văn bản từ trước đó, đặc biệt là trong thư gởi Gorky, 1919.)