Ngân hàng VN ‘dư tiền chẳng ai muốn vay’

Thứ ba, 15 tháng 4, 2014

• BBC

Báo Hà Nội Mới dẫn lời Ngân hàng Nhà nước cho biết tăng trưởng tín dụng trong tháng Ba chỉ đạt 1.35%, trong đó phần lớn xuất phát từ việc bán trái phiếu chính phủ. Tăng trưởng tín dụng đã giảm 0.55% và 0.65% trong hai tháng đầu năm, trong khi đó mục tiêu của chính phủ là 12-14% trong năm 2014.

Báo trong nước trích lời đại diện của các ngân hàng nói rằng vốn đang dư thừa do tiền tiết kiệm từ dân cư và như tổ chức vẫn tăng, trong khi các doanh nghiệp thì không dám vay vì sợ “nợ lại chồng nợ” bởi cầu của nền kinh tế còn quá yếu.

Ngân hàng Nhà nước đã hạ trần lãi suất huy động từ 7% xuống 6% và lãi suất tái cấp vốn từ 7% xuống 6.5% vào tháng trước, trong một nỗ lực vực dậy tăng trưởng tín dụng.

Tuy vậy, một báo cáo của Ngân hàng Anh Quốc HSBC cho biết lãi suất “không phải là vấn đề” vì đã được đưa về khung hợp lý và “tiền đồng đang trong tình trạng dư thừa”.

“Một khi các khoản nợ xấu vẫn còn chưa được giải quyết, ngân hàng sẽ khó có thể thúc đẩy tăng trưởng cho vay được. Điều đó có nghĩa rằng nhu cầu nội địa ở Việt Nam sẽ còn tiếp tục trì trệ khiến cho tăng trưởng sẽ vẫn nằm dưới mức khuynh hướng chỉ khoảng 5,6% trong năm 2014,” HSBC cho biết.

‘Cố tình giấu nợ xấu’

“Các ngân hàng và doanh nghiệp cố tình giấu đi rất nhiều vì sợ mất uy tín và quỹ dự phòng. Chính vì vậy có nhiều con số khác nhau về nợ xấu”

PGS. TS Phạm Quý Thọ

Trao đổi với BBC hôm 10/4/2014, PGS. TS Phạm Quý Thọ, Chủ nhiệm Khoa Chính sách Công, Học viện Chính sách và Phát triển (ADP) thuộc Bộ Kế hoạch & Đầu tư nói ở nhiều nơi tỷ lệ nợ xấu chỉ được kê khai ở mức bằng 50% con số mà chính Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đánh giá.

Chuyên gia về chính sách khẳng định đang có việc ‘né tránh nợ xấu’ trong các ngân hàng, doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam và đề xuất Chính phủ có những biện pháp để xử lý.

“Nợ xấu của Việt Nam vẫn còn chưa minh bạch, chưa đi theo các tiêu chuẩn quốc tế như của IMF và World Bank. Các ngân hàng và doanh nghiệp cố tình giấu đi rất nhiều vì sợ mất uy tín và quỹ dự phòng. Chính vì vậy có nhiều con số khác nhau về nợ xấu. Ngân hàng thì nói là 3-4%, Thống đốc (Ngân hàng Nhà nước) nói là 7-9%, còn các tổ chức quốc tế như Moody’s lại cho rằng ít nhất là 15%,” ông Thọ cho biết.

“Sau khi thành lập công ty xử lý‎ nợ xấu thì đến nay đã mua lại một số nợ nhưng hướng giải quyết vẫn chưa rõ ràng. Kế hoạch thì nhiều, nhưng khả năng làm vẫn còn hạn chế.”

Hồi tháng Hai Ngân hàng Nhà nước và hãng đánh giá tín nhiệm Moody’s đã có cuộc tranh cãi xung quanh con số nợ xấu của hệ thống ngân hàng. Moody’s lúc đó ước tính tỷ lệ nợ xấu ở các ngân hàng Việt Nam ít nhất là 15%, hơn gấp ba lần so với con số chính thức 4.7% của Ngân hàng Nhà nước. Ngân hàng này sau đó đã ra thông báo phản bác, cho rằng nhiều lắm nợ xấu toàn hệ thống “chỉ là 9%” nếu “tính toán thận trọng.”

Nếu ước tính của Moody’s là chính xác, con số nợ xấu của hệ thống ngân hàng Việt Nam gần bằng với quốc gia đang chìm trong khủng hoảng của Châu Âu là Hy Lạp (17%), và cao hơn rất nhiều so với các nước trong khu vực như Thái Lan (2.7%), Indonesia (2.1%), hay Trung Quốc (0.9%), theo số liệu của World Bank.

Nhiều tổ chức tài chính quốc tế khác cũng có chung nhận định với ước tính của Moody’s.

Rabobank, tập đoàn tài chính-ngân hàng của Hà Lan, cho rằng nợ xấu của hệ thống ngân hàng Việt Nam rơi vào khoảng 8-16%.

” Bộ trưởng Y tế nên từ chức”

Nhạc sỹ Tuấn Khanh

gửi cho BBC từ TP HCM

Thứ năm, 17 tháng 4, 2014

• BBC

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến tới thăm bệnh nhi ở Viện Nhi Trung ương

Chỉ trong một buổi chiều 17-4 ở trong nước, ngoài những tiếng kêu la của trẻ con, tiếng khóc nấc của nhiều phụ huynh mất con, cùng sự im lặng của các bệnh viện cũng như của những tuyên bố thản nhiên của người cầm đầu ngành kiểm soát sự sống còn của con người, là những cơn bão dậy lên trên các trang mạng đòi hỏi Bộ Y tế Việt Nam phải có một thái độ đúng trước đại dịch.

Thông tin ngày một nhiều về đại dịch khiến dân chúng đi từ trạng thái này đến trạng thái khác.

Từ tức giận, đòi hỏi, giờ thì đã rất nhiều người nghĩ bằng sự tỉnh táo và hoàn toàn mang giá trị cấp bách của một xã hội dân sự đòi hỏi: người không có đủ khả năng kiểm soát tình thế, có cần phải ra đi ngay để tìm một ai đó thế chỗ, giải quyết vấn đề?

Đây không phải là sĩ diện của một con người, của một chế độ khi sắp đặt nhân sự, mà tiếng kêu của đám đông đòi hỏi được thấy nhịp đập của một trái tim có thật từ một hệ thống lãnh đạo.

Từ chức giờ đây là một thái độ văn hóa và cũng là cho thấy một phản ứng đầy nhân đạo, trao lại quyền quyết định cho một ai khác để có những giải pháp tức thì, cứu lấy sinh mạng của hàng ngàn gia đình đang đang thấp thỏm về sinh mạng của con mình.

Con số 108 trẻ em chết trong đợt dịch sởi này được công bố, đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm.

Vì diễn biến mỗi ngày vẫn diễn ra, và Bộ Y tế Việt Nam vẫn chưa có một công bố nào mang tính minh bạch rằng dịch sởi đã được kiểm soát, ít nhất ở một vài thành phố.

Đóng cửa thông tin

Trong một thói quen thích dùng quyền lực hơn giải pháp thực tế cho vấn đề, tin tức về đại dịch đã bị ngăn chận.

Cũng trong buổi chiều ngày 17-4, đại dịch sởi đang bùng lên cao điểm, thì các bệnh viện được lệnh phải đóng cửa thông tin, thậm chí phóng viên vào đưa tin, ghi hình là chuyện đặc cách, phải có giấy phép riêng.

Tin tức nói bệnh viện quá tải, thiếu trang thiết bị chữa trị và nhiều cháu nhỏ phải chung giường

Bản tin của báo Một Thế Giới cho biết ngay cả lao công, bảo vệ… của bệnh viện Nhi Trung Ương tại Hà Nội cũng được lệnh ngăn trở người tác nghiệp.

Trên các trang mạng, dấy lên không biết bao nhiêu thông tin về cái chết của con mình, của con bạn bè mình.

Uất nghẹn, và đè nén, nhưng họ chỉ được trả lời bằng những phát biểu vô hồn của bà bộ trưởng như “chưa đủ điều kiện để công bố dịch sởi” hoặc “muốn công bố dịch phải xin ý kiến”.

Những hình ảnh tràn ngập trẻ em nằm không đủ chỗ ở các bệnh viện Nhi vẫn giúp cho nét chân mày được trang điểm rất đẹp của bà bộ trưởng nhíu lại.

Trên một trang facebook, một người có bạn làm trong ngành y nói rằng sẽ khó mà có chuyện công bố dịch, vì nghe nói rằng y tế Việt Nam đã cam kết với W.H.O là sẽ thanh toán dịch sởi vào năm 2017 bằng văn bản, ngân sách tài trợ… nên việc công bố không kiểm soát được bệnh sởi sẽ làm mất mặt ngành y tế Việt Nam.

Tin tức này đang lan nhanh, cùng với việc Bộ Y tế vẫn im lặng về số lượng hàng ngàn trẻ em nhiễm bệnh, lại dường như là một điều xác tín im lặng.

Rõ ràng Bộ Y tế VN hoàn toàn xa dân đến mức không nghe được những lời kêu to như vậy chung quanh mình, cho dù những thông tin đó có thật hay không.

Không phải vô lý khi nhiều tờ báo đã phải kêu lên vào ngày 16-4 rằng “cần phải công bố dịch” hoặc “Bộ Y tế giấu dịch sởi”.

‘Lãnh đạo vô cảm’

Hiện thực là giá trị lớn nhất, nó giới thiệu sự cấp bách mang giá trị nhân tâm con người, và cũng giới thiệu hiện thực về khả năng của bà bộ trưởng như một người đang cầm lái chiếc tàu Bộ Y tế đi qua sóng gió nhưng trong tiếng gió bão gầm rú, còn có tiếng kêu thét của các sinh linh vô tội bị cố ý nhấn chìm.

“Tôi chính thức mở lời kêu gọi bà bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nên từ chức ngay… để những người thật sự có khả năng bước vào vị trí này để cứu người. Từ chức vào lúc này để nhận được sự trân trọng, và để đánh động toàn bộ ngành y dốc lực vào sự kiện đang quá cấp bách này.”

Nhạc sỹ Tuấn Khanh

Mới đây, người dân Việt Nam nhìn thấy lời tuyên bố của bà Nguyễn Thị Kim Tiến là “Chúng tôi mà có con cháu mắc sởi, không bào giờ dại cho vào đây”.

Câu phát biểu này của bà Tiến đã làm bùng lên sự phẫn nộ trong các phụ huynh.

“Người ta sẽ đem vào đâu, nếu không là bệnh viện?” một phụ huynh đã viết lời bình như vậy. Câu nói của bà bộ trưởng làm mọi người sững sờ vì mang đầy sự vô trách nhiệm cũng như thiếu khả năng hành động của một quan chức.

Nếu dịch sởi không thể kiểm soát như bà Tiến mô tả, rõ ràng cần thiết phải lập trại cách ly khẩn cấp ở các thành phố lớn. Cần triệu tập các chuyên gia y tế để giải quyết vấn đề mà các bệnh viện thông thường đang không còn đủ sức.

Hàng ngàn trẻ nhiễm bệnh ở mọi nơi đủ là lý do để hành động nhanh, với y đức, với tình người.

Thật lòng, ngành y cũng đã tạo điều kiện để bà Tiến chứng minh tấm lòng của mình với các bệnh nhi, nhưng cũng đủ cẩu thả đến mức cho thấy bà Tiến không có khả năng đội mũ nón y tế cho đúng cách cơ bản khi đi thanh sát. Nhiều người đã bật cười về điều đó.

Ngành y tế bất lực?

Sự hỗn loạn bắt đầu xuất hiện. Trên các trang mạng xuất hiện nhiều lời quảng cáo chữa bệnh sởi gia truyền, thuốc trị sởi đặc biệt… theo nguyên tắc bình thông nhau, nhưng cũng là một lời tố cáo về sự bất lực của hệ thống y tế Việt Nam lúc này.

Chắc chắn không ít các bậc phụ huynh của 7000 đứa trẻ đang mắc bệnh, đang sốt ruột vì con mình, đã liên lạc với những chỗ như vậy. Sẽ là may mắn nếu đó là những lời quảng cáo tốt. Còn nếu đó lại là cách kiếm tiền nhanh của những kẻ cơ hội, mọi việc sẽ bùng nổ và trở thành một đại họa quốc gia.

Giấu diếm và giữ ghế, giữ mặt mũi cho giới lãnh đạo không phải là chuyện mới thấy trong ngành y tế Việt Nam.

Năm 2003 đã có chuyện giấu diếm dịch Sars. Năm 2008, lại cố ý nói trại đi dịch tả là “tiêu chảy cấp” để làm nhẹ đi tình hình. Những tiền lệ đó, nếu tiếp tục nối dài đến đại dịch sởi này, gọi đúng tên, là ô nhục.

Tôi không biết ai có suy nghĩ gần với mình, nhưng tôi chính thức mở lời kêu gọi bà bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nên từ chức ngay.

Ở đây không phải là sự tức giận đòi hỏi bà phải bị trừng phạt vì những sai lầm vẫn có từ trước, hay đang đang diễn ra, mà lời kêu gọi bà nên từ chức để những người thật sự có khả năng bước vào vị trí này để cứu người.

Từ chức vào lúc này để nhận được sự trân trọng, và để đánh động toàn bộ ngành y dốc lực vào sự kiện đang quá cấp bách này.

Cũng không riêng gì bà Nguyễn Thị Kim Tiến mà nhiều quan chức khác cũng nên tập dần cách hành xử văn minh này, vì so với nhân dân, chính họ là người đang được thụ hưởng những giá trị văn minh nhiều nhất.

Xin anh đừng đánh, từ sáng tới giờ em bị đánh bầm dập rồi!”

Văn Quang

Viết từ Sài gòn

Di ảnh anh Nguyễn Thanh Kiều và các vết thương

Đó là lời van xin của anh Ngô Thanh Kiều, người bị công an TP Tuy Hòa bắt vì nghi ngờ có liên quan đến một vụ ăn trộm và sau đó đã bị 5 “cán bộ điều tra” dùng dùi cui đánh đến bỏ mạng.
Theo lời kể của Nguyễn Thân Thảo Thành (nguyên thiếu úy, cán bộ điều tra, Công an TP Tuy Hòa) người bị truy tố khung tội nặng nhất trong số 5 bị cáo nguyên là sĩ quan công an tại Phú Yên; tội “dùng nhục hình” theo khoản 3 điều 298 Bộ luật Hình sự, có mức án từ 5-12 năm tù…
Khi bị đưa ra tòa và bị các đàn anh đổ hết tội lên đầu mình, Thành đã kêu oan, nói không đánh Kiều vào đầu (như cáo trạng nêu). Khi Thành giơ dùi cui lên định đánh, Kiều năn nỉ: “Xin anh đừng đánh, từ sáng tới giờ em bị đánh bầm dập rồi…”, thế là Thành không đánh. Thành lý giải, mình chỉ được phân công canh giữ Kiều nên “không có lý do để xét hỏi và đánh”, chỉ “hỏi thăm Kiều theo… tình nhân loại”. Lúc vào canh giữ, Thành đã thấy một số bị cáo đá, đánh Kiều làm chảy máu miệng. Thành đã lấy nước cho Kiều uống…

Cấp nhỏ bị tù, cấp lớn hưởng án treo

Trước đó, trong phần luận tội, kiểm sát viên Ngô Thị Hồng Minh, đại diện Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) TP Tuy Hòa, đề nghị mức án từ 5 năm đến 5 năm 6 tháng tù đối với bị cáo Nguyễn Thân Thảo Thành (nguyên thiếu úy, cán bộ điều tra – Công an TP Tuy Hòa, người có cấp bậc nhỏ nhất trong số 5 bị cáo), 4 bị cáo còn lại được đề nghị từ 12 đến 24 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
Những lời khai của 5 bị can này trái ngược nhau gần như một cuộc “đấu khẩu” và anh nào cũng muốn tự bảo vệ mình nên “tố” nhau lung tung trước tòa làm cho những lời khai bất nhất. Nhưng cũng chính từ đó cũng thấy được gần như toàn bộ cảnh tra hỏi của những người có trách nhiệm.
Thật ra những cảnh bức cung, dùng nhục hình, người dân sợ quá phải nhận tội, bất kể tội gì dù tội giết người, đã từng diễn ra rất nhiều lần tại các cơ quan điều tra.

Kinh hoàng vì bị bức cung và dùng nhục hình

Trong khi người dân chưa quên vụ án lớn của ông Nguyễn Thanh Chấn bị bức cung phải nhận tội giết người, bị 10 năm tù oan thì gần đây tại Sóc Trăng lại xảy ra một vụ bức cung khác đang làm dư luận lên án. Đó là vụ Các cơ quan tố tụng của tỉnh Sóc Trăng mắc sai sót khiến cho 7 nam nữ thanh niên suýt vướng vào vòng lao lý sau nhiều tháng bị tạm giam.
Trưa 1-3-2014 vừa qua, anh Trần Hol kể ngay từ lúc bị công an mời lên làm việc, anh Hol đã khai ra nhiều chứng cứ ngoại phạm đối với bản thân anh trong đêm xảy ra vụ án. Tuy nhiên, các điều tra viên của Công an huyện Trần Đề vẫn một mực cho rằng Hol là hung thủ, thậm chí đánh anh.
Anh Trần Hol kể thêm: “Chuyển lên Công an tỉnh Sóc Trăng, tôi cũng bị đánh đến bất tỉnh… Do chịu không nổi, tôi khai nhận mình đã giết anh Dũng”.
Tương tự, anh Thạch Sô Phách cũng kể: “Lúc bị tạm giữ ở Công an huyện Trần Đề, anh bị 3 cán bộ công an thay nhau hỏi cung và đánh đập. Khi áp giải lên công an tỉnh, anh lại bị 4 cán bộ điều tra đánh tiếp. Do không chịu được nhục hình, anh cũng đã nhận bừa tội”. Anh Trần Văn Đỡ cũng bị như vậy.
Vụ án tưởng chừng như đã xong, thậm chí ban chuyên án chuẩn bị nhận thưởng “nóng” thì bất ngờ vào giữa tháng 12-2013, Lê Thị Mỹ Duyên (ngụ TP Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang) đến Công an phường Bình Trị Đông, quận Bình Tân, TP Sài Gòn, đầu thú, thừa nhận chính cô và Nguyễn Kim Xuyến (ngụ thị trấn Trần Đề) đã giết ông Lý Văn Dũng với ý định cướp tài sản nhưng không thành.
Nếu hung thủ không xuất hiện thì cuộc đời của 7 nam nữ thanh niên kia tàn mạt rồi. Bức cung và ép cung đã thành một tệ nạn kinh hoàng đối với người dân lương thiện bởi chưa biết lúc nào bị tố cáo oan, bị nghi ngờ rồi mang đi điều tra để rồi có thể gặp cảnh này.

Nguyên nhân vụ án ở Tuy hòa

Theo cáo trạng, do nghi ngờ ông Kiều liên quan đến một vụ trộm cắp tài sản, ông Lê Đức Hoàn, Phó Công an TP Tuy Hòa, đã chỉ thị cho cấp dưới đến nhà bắt ông Kiều vào lúc 3g15 ngày 13-5-2012, rồi đưa về trụ sở Công an Tuy Hòa. Tại đây, các bị cáo trên đã thay nhau dùng dùi cui đánh ông Kiều, trong đó, Thành đã cầm dùi cui bổ thẳng vào đầu ông Kiều hai ba cái. Lúc 17g40 cùng ngày, ông Kiều tử vong do bị chấn thương sọ não.

Vụ án này đã được Cục Điều tra Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tối cao vào cuộc phanh phui.
Tại tòa, một số bị cáo đã thừa nhận hành vi của mình là sai pháp luật và khai thêm nhiều tình tiết mới so với cáo trạng, trong đó có việc “tố” lẫn nhau, đó là việc một số điều tra viên đã dùng dùi cui cao su đánh nhiều lần vào chân ông Kiều, chứ không chỉ mỗi người một lần.
Năm sĩ quan công an cùng bị truy tố tội dùng nhục hình. Đó là các bị cáo Nguyễn Minh Quyền (thiếu tá, đội phó Đội trinh sát Phòng cảnh sát điều tra (CSĐT) tội phạm về trật tự xã hội (PC45) – Công an tỉnh Phú Yên), Nguyễn Tấn Quang (thiếu tá, đội phó Đội điều tra tội phạm về trật tự xã hội Công an TP Tuy Hòa), Phạm Ngọc Mẫn (thượng úy), Đỗ Như Huy (trung úy), Nguyễn Thân Thảo Thành (thiếu úy), đều là cán bộ điều tra, trinh sát của Công an TP Tuy Hòa.
Tất cả như một cuốn phim quay chậm diễn ra trên hầu hết các tờ báo lớn báo nhỏ trong tuần này và gây ra một luồng sóng phẫn nộ của toàn thể người dân Việt Nam. Có quá nhiều tình tiết nên tôi chỉ trích những đoạn then chốt để độc giả dễ theo dõi.
Đáng chú ý nhất là lời khai của Nguyễn Thân Thảo Thành, người có cấp thấp nhất và bị đề nghị kết án tù, trong khi các đàn anh chỉ bi án treo.

Lời khai thứ nhất tại tòa

Lời khai của Thành: “Khi vào tôi thấy phòng đóng cửa, không bật quạt, người anh Kiều ướt đẫm mồ hôi, ngồi gục xuống ghế. Hai tay anh Kiều bị còng ra sau dính vào ghế, hai chân cũng bị còng. Tôi thấy Nguyễn Tấn Quang dùng chân đạp vào anh Kiều, còn một người khác dùng tay đập vào tay anh Kiều đang bị còng. Ăn cơm xong, tôi vào thì thấy Nguyễn Minh Quyền và Phạm Ngọc Mẫn tiếp tục đánh anh Kiều. Quyền cầm gậy cao su quật liên tục vào người anh Kiều nên tôi bỏ ra ngoài. Khi anh Nguyễn Trần Nguyên Phúc phân công tôi vào canh giữ Kiều, tôi hỏi vài câu nhưng anh Kiều không nói. Tôi cầm gậy cao su để trên bàn định đánh anh Kiều thì anh Kiều van xin, nói: “Xin anh đừng đánh em. Sáng giờ em bị đánh bầm dập lắm rồi” nên tôi không đánh. Lần thứ ba tôi vào, tôi thấy môi anh Kiều bị chảy máu. Lúc này, Nguyễn Tấn Quang dùng gậy cao su đánh rất nhiều cái vào người anh Kiều chứ không phải vài cái như bị cáo này khai. Khi tôi được anh Lê Đức Hoàn, Phó Công an TP Tuy Hòa, chỉ định dẫn giải Kiều đến Công an tỉnh thì anh Kiều đã gục lên gục xuống”.
Đồng thời, Thành đưa ra thông tin mới là sau khi làm việc với cơ quan điều tra, bị cáo Nguyễn Tấn Quang đã gặp Thành để chất vấn. Theo đó, Quang không bằng lòng với lời khai của Thành là thấy Quang đã đánh vào đầu anh Kiều. Quang nói: “Chết rồi! Sao em lại khai vậy? Anh cùng anh Quyền, anh Mẫn đã thống nhất là khai khác rồi mà!”. Đáp lại lời khai này, bốn bị cáo Quang, Huy, Quyền, Mẫn đều im lặng!

Lời khai sau cùng: “Tôi rất nhục nhã khi phải đứng chung với các anh”
Khi ra tòa, từ đầu đến cuối bị cáo chính Nguyễn Thân Thảo Thành đều nói mình không đánh nạn nhân.
Nói lời sau cùng tại phiên xử sáng 29-3, bị cáo Thành nói: “Tôi rất nhục nhã khi đứng với những con người như thế này. Họ đánh chết người mà không dám nhận. Tôi xin các phóng viên hãy nói rõ việc này. Tôi là con người thẳng thắn. Những gì tôi nói là sự thật”.
Trước đó, bị cáo này cũng tố cáo: “Các anh đánh chết người mà không dám nhận, lại đổ lỗi cho tôi. Tôi đề nghị tòa làm rõ hơn hành vi đánh người của các bị cáo Quang, Mẫn, Quyền, Huy. Các anh góp tiền cho tôi để bồi thường gia đình nạn nhân. Tuy nhiên, tôi không đánh anh Kiều nên tôi không nhận”.
Về vấn đề này, đại diện VKS giải thích: sau khi sự việc xảy ra, các cán bộ công an trong cơ quan góp tiền để hỗ trợ Thành bồi thường cho gia đình nạn nhân.

Luật sư nói gì

Luật sư Võ An Đôn (người bảo vệ quyền lợi cho gia đình bị hại) tâm sự với báo chí: Tôi quá xót xa, đau lòng trước cảnh hai đứa trẻ mồ côi, trong đó cháu bé sinh ra mà chưa bao giờ được nhìn thấy mặt cha, trong khi gia đình lại quá nghèo. Hơn nữa, tôi rất bức xúc trước hiện tượng có nhiều nghi can, bị can chết bất thường tại các trại tạm giam, nhà tạm giữ. Để người dân khỏi chết oan và bị tù oan, tôi quyết định làm rõ vụ án này, đưa ra ánh sáng. Mục đích của tôi là tìm ra công lý, xử lý những người thi hành công vụ mà làm sai luật pháp. Chính vì thế, tôi nhận làm vụ này hoàn toàn miễn phí.

Tại phiên tòa, theo lời luật sư Đôn, Thành đã bị tạm giam quá thời hạn mà không có lệnh bổ sung. Theo cáo trạng, Thành là người đánh vào đầu nạn nhân, gây hậu quả chấn thương sọ não, dẫn đến tử vong. Do đó, Thành bị xem là bị cáo chính của vụ án.
Tại phiên tòa sáng 29-3, bị cáo Thành đã nói trước tòa: “Tôi yêu cầu cơ quan điều tra, VKS phải trả lời cho tôi vì sao giam tôi trong một thời gian dài mà không có lệnh?”.
Nếu lời khai của Thành là sự thật, có nghĩa là trong thời gian khai báo, bốn công an viên này đã có sự thông đồng để cho lời khai giống nhau. Thiết nghĩ nếu khai theo sự thật, thì tại sao phải bàn bạc trước khi nói? Phải chăng trong vụ án này đã thực sự có dấu hiệu cung cấp lời khai và chứng cứ gian dối, để lọt tội phạm. Ông Đôn nói: ông Hoàn là phó Công an TP Tuy Hòa đồng thời là trưởng ban chuyên án 312T trực tiếp chỉ đạo các cán bộ cấp dưới lấy lời khai anh Kiều nhưng dùng nhục hình đánh anh đến chết, thuộc trường hợp gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng nên ông Hoàn phải chịu trách nhiệm.

Phản ứng quyết liệt của gia đình nạn nhân

Nhiều người theo dõi phiên tòa đã lặng đi trước hàng loạt câu hỏi đầy uất ức xen giữa những tiếng nấc nghẹn của chị Ngô Thị Tuyết, chị của nạn nhân.
Suốt nhiều tháng liền, chị là người đại diện gia đình gửi đơn khiếu nại đến nhiều cơ quan chức năng, yêu cầu điều tra, xử lý hành vi đánh người của các cán bộ công an. Chị Tuyết đặt câu hỏi: “Nếu em tôi phạm tội thì có luật pháp xử lý. Tại sao giữa đêm khuya, dù không có lệnh bắt, họ lại ngang nhiên đến nhà còng tay bắt em tôi đi, rồi họ tự cho mình cái quyền được đánh đập người khác”. Chị Tuyết không đồng ý với đề nghị của VKSND TP Tuy Hòa về việc cho bốn bị cáo hưởng án treo.

“Luật pháp ở đâu khi em tôi bị đánh chết mà bốn bị cáo được đề nghị hưởng án treo? Một con người bị còng hai tay dính vào ghế, hai chân cũng bị còng, không có khả năng tự vệ lại bị năm công an có đầy đủ vũ khí đánh đập tàn nhẫn như vậy. Tử tù trước khi chết còn được cho ăn bữa cơm cuối cùng, còn em tôi có tội gì mà bị bỏ đói suốt từ sáng đến chiều? Khi khám nghiệm tử thi, trong bụng không hề có một chút thức ăn. Trong khi đó, trưa 13-5-2012, hàng loạt cán bộ công an thản nhiên ngồi ăn cơm trong tiếng la hét đau đớn của em tôi. Các người có lương tâm không? Các bị cáo chối tội đánh vào đầu em tôi gây chấn thương sọ não, vậy ai là người đánh chết em tôi?”. Chị Tuyết đã liên tục chất vấn: “Các người nghĩ gì khi nhìn thấy những tấm ảnh chụp những thương tích khắp người của em tôi. Các người nói chỉ đánh gây xây xát ngoài da, tại sao các bộ phận bên trong thi thể của em tôi bị nát hết?”.

Khi khám nghiệm tử thi cho thấy có đến 8 vết thương ở đầu. Chưa kể những vết thương ở vùng bụng, ngực làm tổn thương nội tạng.

Với dáng vẻ mệt mỏi, chị Trần Thị Tâm (vợ anh Kiều) băn khoăn: “Tôi không hiểu vì sao dân đánh người thì cho là tội cố ý gây thương tích hoặc giết người, còn công an đánh chết chồng tôi thì chỉ là tội dùng nhục hình(?)”.

Như thời Trung cổ

Chị Ngô Thị Tuyết cho rằng có nhiều tình tiết cho thấy bỏ lọt tội phạm. Chị Tuyết cũng nghi ngờ kết quả giám định pháp y của Trung tâm Giám định pháp y Phú Yên, “Bản giám định này không cho biết rõ nội tạng em tôi bị bầm dập là do đâu?”. Và chị Tuyết nói: “Tôi đã đề nghị HĐXX trả hồ sơ để giám định pháp y ở cấp cao hơn nhưng chủ tọa phiên tòa lướt qua không thèm trả lời”. Đề cập đến mức án VKSND TP Tuy Hòa đề nghị, chị Tuyết phẫn nộ: “Trời ơi, họ nghĩ sao khi điều tra viên dùng nhục hình như thời Trung cổ, ra tòa còn quanh co chối tội mà đề nghị án treo? Công lý ở đâu? Làm sao tôi chấp nhận? Nếu HĐXX tuyên theo mức án đề nghị, gia đình chúng tôi sẽ kháng án”.

Luật sư nói gì?

Đối đáp với đại diện VKS, luật sư Võ An Đôn (bảo vệ quyền lợi cho gia đình người bị hại) cho rằng việc công tố viên nói do ông Lê Đức Hoàn (phó Công an TP Tuy Hòa) có nhiều cống hiến, công trạng nên miễn trách nhiệm hình sự là không đúng quy định của pháp luật.
Giải thích về đề nghị này, luật sư Đôn nêu: Kết quả tranh luận tại tòa cho thấy ông Hoàn có dấu hiệu phạm tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng bởi ông là phó Công an TP Tuy Hòa, trưởng ban chuyên án, trực tiếp chỉ đạo các cán bộ cấp dưới lấy lời khai anh Kiều nhưng để họ dùng nhục hình đánh chết người.

Dùi cui quất vào đâu?
Anh Lê Thanh Phong đã viết trên báo Lao Động: “Chẳng cần phải chờ đợi một bản án và những tuyên phạt của hội đồng xét xử cho các bị cáo là công an dùng nhục hình đối với Ngô Thanh Kiều, thì nhân dân cũng đủ kết luận và “tuyên án” đối với họ. Cho dù nguyên trung úy công an Đỗ Như Huy cúi đầu xin lỗi gia đình nạn nhân thì cũng không thể vơi bớt nỗi đau trong lòng của người vợ mất chồng, hai đứa con mất cha, cũng không xoa dịu được cơn giận của người dân.

Nhân dân tuyên án dựa trên hành vi: 5 vị công an này đã dùng dùi cui quật vào lương tâm của chính mình. 5 vị công an này đã dùng dùi cui quật vào danh dự của người công an nhân dân. 5 vị công an này đã dùng dùi cui quật vào lòng tin của dân.
Hội đồng xét xử Tòa án Nhân dân TP Tuy Hòa sẽ tuyên mức án cụ thể với 5 vị công an kia, nhưng không phải thế là xong. Những người chỉ đạo điều tra công dân Ngô Thanh Kiều cũng phải chịu trách nhiệm. Cụ thể là ông Lê Đức Hoàn – Phó Công an thành phố Tuy Hòa – người trực tiếp phân công cán bộ bắt giữ và xét hỏi công dân Ngô Thanh Kiều trái phép. Ông Lê Đức Hoàn không thể không chịu trách nhiệm trong vụ án này”.

Bản án bị phản đối toàn diện

Chiều 3-4, sau nhiều ngày xét xử và nghị án kéo dài, Tòa án TP Tuy Hòa (Phú Yên) đã tuyên phạt Nguyễn Thân Thảo Thành 5 năm tù, Nguyễn Minh Quyền 2 năm tù, Phạm Ngọc Mẫn 1 năm 6 tháng tù cùng về tội ‘Dùng nhục hình’.
Liên quan đến vụ án, các bị cáo Nguyễn Tấn Quang (nguyên thiếu tá – đội phó điều tra tội phạm về trật tự xã hội, Công an TP Tuy Hòa) bị phạt 1 năm 3 tháng tù, Đỗ Như Huy 1 năm tù nhưng cho hưởng án treo về cùng tội danh.
Đối với ông Hoàn, HĐXX cho rằng ông này ‘có dấu hiệu của tội Bắt giữ người trái pháp luật và Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, song chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự’.
Ngoài ra, HĐXX cũng đề nghị các bị cáo bồi thường 99 triệu đồng tiền gây tổn thất tinh thần, mai táng phí. Đồng thời, cơ quan chủ quản là công an TP Tuy Hòa có trách nhiệm bồi thường theo điều 260 bộ luật dân sự.

Nhiều người, nhiều bên phẫn nộ

Luật sư Võ An Đôn, bào chữa cho bị hại, cho rằng: “HĐXX đã liều lĩnh, đạp lên dư luận, pháp luật để ra bản án trái pháp luật. Một bản án bỏ lọt tội phạm nguy hiểm. Cụ thể ở đây là ông Lê Đức Hoàn phạm 3 tội nhưng không bị khởi tố tội nào. Một bản án không đúng khung hình phạt. Năm bị cáo trên phải bị truy tố tội ‘Cố ý gây thương tích dẫn đến chết người’ hoặc tội ‘Giết người’ mới đúng”.
Khi chủ tọa phiên tòa vừa tuyên án xong, bà Ngô Thị Tuyết, chị của Ngô Thanh Kiều, gào khóc và cho biết sẽ kháng án. Một phụ nữ có chồng trước đây chết trong nhà tạm giữ của công an, khi nghe tuyên án xong cũng ngã lăn ra khóc giữa sân tòa bày tỏ sự bất bình. Phải rất lâu, đám đông dự khán mới giải tán.
Ông Nguyễn Văn Thân, cha của bị cáo Nguyễn Thân Thảo Thành, cho rằng con ông là con tốt bị thí trong vụ án: “Vì sao người ta không truy tố tội ‘Cố ý gây thương tích gây hậu quả nghiêm trọng’? Chỉ vì nếu truy tố tội ấy sẽ có khung hình phạt cao hơn, một số người khác như ông Hoàn cũng bị tội. Tôi sẽ kháng án”. Luật sư Nguyễn Văn Thắng, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, bào chữa cho bị cáo Thành, nói chưa ở đâu như HĐXX này, chưa đủ chứng cứ, nhiều dấu hiệu bỏ lọt tội phạm mà vẫn cứ xét xử, vẫn cứ tuyên án.

Bản án này lại gây ra một luồng sóng phản đối dữ dội trong dư luận, hẳn bạn đọc cũng không tìm thấy công lý ở đây và sự kháng cáo của gia đình nạn nhân sẽ… đi đến cái thế giới nào?
Các cơ quan lập pháp Việt Nam cần nhanh chóng tìm ra mọi biện pháp hữu hiệu nhất để chấm dứt những cảnh dùng nhục hình, đánh đập người bị điều tra để bức cung. Cần phải có luật sư của nghi can chứng kiến ngay từ đầu và có camera theo dõi toàn bộ vụ các vụ điều tra. Như thế sẽ bớt được cảnh lộng quyền ép cung của một số điều tra viên thiếu lương tâm.

Văn Quang
04/6/2014