Category: Tin Cộng Đồng

Ðại đức trụ trì chùa Từ Nghiêm quyên sinh

Nguoi-viet.com

Nhóm phóng viên Người Việt

SANTA ANA, California (NV) – Ðại Ðức Thích Nhuận Thư, trụ trì chùa Từ Nghiêm, Santa Ana, vừa được phát hiện tự tử tại chùa sáng Thứ Năm, 26 Tháng Năm.

Nói với Người Việt, Tỳ Kheo Thích Minh Trí, trú sứ chùa Từ Nghiêm và là người phát hiện sự ra đi của Ðại Ðức Nhuận Thư, kể lại: “Sáng sớm nay có người đến gõ cửa chùa, nhưng thầy không muốn tiếp. Vào khoảng 9 giờ, tôi muốn ra xem họ đi chưa thì thấy thầy treo cổ bằng dây thừng. Tôi rất lúng túng, muốn bồng thầy xuống để cứu nhưng nặng quá không làm được, tôi gọi ngay cảnh sát.”

Cảnh sát chuẩn bị mang thi thể Ðại Ðức Thích Nhuận Thư đi giảo nghiệm. (Hình: Kalynh Ngô/Người Việt)

Ông Anthony Bertagna, phát ngôn viên Sở Cảnh Sát Santa Ana, xác nhận với nhật báo Người Việt rằng: “Có vụ tự tử tại chùa Từ Nghiêm. Một người chết và nhân viên giảo nghiệm tử thi của Orange County đã mang thi hài đi.”

Tuy nhiên, về chuyện ra đi của vị đại đức, ông Bertagna chỉ nói: “Chúng tôi không thể cho biết chết ra sao và vào lúc nào, vì phải đợi liên lạc với thân nhân của người quá cố.”

“Sáng nay đông người tới chùa quan sát. Có đầy đủ báo chí chứng kiến người ta đến đem thi hài đi. Chúng tôi tới chùa phải ra phía sau để tụng kinh. Phía trên chùa không được vào,” nữ Phật tử Chơn Hòa nói.

Tỳ Kheo Thích Minh Trí cho biết thêm: “Gần đây thầy gặp ai cũng than thở. Thầy có nói ý định tự tử cho ba của thầy là Hòa Thượng Thích Nhất Pháp, và hòa thượng có khuyên thầy rằng tự tử không phải là con đường của nhà Phật.”

“Tôi nghĩ sự việc này có liên quan đến việc chuyến đi hành hương. Thời gian đầu, các Phật tử đến đòi tiền, thầy còn nhỏ nhẹ giải thích. Sau này, giọng của thầy hơi gắt gỏng vì mọi người cứ đòi trả tiền ngay, bằng chi phiếu hoặc tiền mặt,” vị tu sĩ cho biết thêm. “Có nghe thầy nói là đã tìm được người giựt tiền bên Việt Nam. Có đến nhà mấy lần nhưng không gặp.”

Tỳ Kheo Thích Minh Trí, người phát hiện thi thể vị tu sĩ trụ trì chùa Từ Nghiêm. (Hình: Kalynh Ngô/Người Việt)

Tỳ Kheo Thích Minh Trí kể tiếp: “Hôm qua thầy và tôi có việc ở bên ngoài cả ngày. Trước đây nhiều lần chùa bị cúp nước và điện cho đến khi thầy đi đóng tiền. Khi đi đóng tiền điện ở Santa Ana hôm qua, thầy có nói ‘sẽ không có lần sau.’ Mấy ngày trước, khi ngồi nói chuyện với thầy, tôi thấy thầy cầm trên tay một sợi dây thừng, vuốt tới vuốt lui.”

“Cách đây khoảng hai ngày, vào lúc 9 giờ tối, có một thanh niên đến tìm thầy, trong tình trạng không được tỉnh táo, có vẻ như say rượu. Người đó đòi tiền và có ý định hành hung thầy. Một người trong chùa lúc đó đã gọi báo cảnh sát nhưng cảnh sát không đến,” vị tu sĩ nói thêm.

Sự việc xảy ra làm một số cư dân sống gần chùa và Phật tử ngậm ngùi và thương tiếc.

Ông Frank, không muốn cho biết tên họ, cư ngụ sát bên chùa, nói: “Ông ấy là một người tốt. Tuy chúng tôi trao đổi với nhau rất ít vì trở ngại ngôn ngữ, nhưng với tôi, ông ấy là một người tốt. Mẹ của tôi cũng nói thế. Ông hay mang cho mẹ tôi bánh cookie.”

Phật tử Trúc Tâm, 67 tuổi, cư dân Santa Ana, người có ghi danh trong chuyến đi hành hương, kể: “Từ khi xảy ra sự việc, tôi chưa lần nào hỏi thầy về nguyên nhân hoặc đòi thầy số tiền. Không phải chỉ riêng tôi mà những Phật tử khác nữa. Tôi và họ khuyên thầy rất nhiều lần mỗi khi thầy nói ‘chắc thầy không sống nổi.’ Chính tôi có nói với thầy nếu mình đã trót làm sai thì mình vẫn còn cơ hội sửa sai.”

Bà Trúc Tâm nói rằng tất cả Phật tử rất kính mến vị tu sĩ trụ trì chùa Từ Nghiêm.

Riêng bà, sau khi xảy ra sự việc, bà tự nhủ và cũng nói với gia đình bà là “giống như con của mình mà qua xứ người mà bị hoàn cảnh này thì cũng đau khổ như vậy.”

“Thầy hay nói với tôi là ‘thầy muốn chết đi, thầy không sống nổi. Người đạp lên người mà đi.’ Thầy hay nói vợ chồng tôi là thầy xem vợ chồng tôi như cha mẹ của thầy,” bà Trúc Tâm nói thêm. “Có một lần thầy nói với tôi là ‘cám ơn chúng tôi, nhưng áp lực lớn quá thầy chịu không nổi.’”

Chùa Từ Nghiêm có tổ chức chuyến hành hương cho khoảng 50 người. Nơi đến là Hà Nội, Miến Ðiện và Thái Lan. Chuyến đi dự kiến khởi hành sáng Thứ Hai, 2 Tháng Ba, nhưng phải hủy bỏ vì chùa xảy ra hỏa hoạn vào tối Thứ Bảy trước đó.

Tất cả sổ thông hành do Phật tử nộp cho vị đại đức một số bị thiêu rụi, một số cháy một phần, trong đó còn cả hình của người hành hương nộp để xin visa.

Sau khi sự việc xảy ra, một số Phật tử ghi danh hành hương có đến chùa đòi lại tiền. Một số nhận được chi phiếu, nhưng không rút được tiền.

Riêng vụ cháy ở chùa, một ngày trước khi xảy ra vụ tự tử, Sở Cứu Hỏa Orange County xác nhận rằng: “Các nhân viên điều tra của chúng tôi tin rằng có một sự cố ý gây ra vụ hỏa hoạn ở chùa Từ Nghiêm. Vụ án vẫn đang trong quá trình điều tra.”

Đường vào Harvard của Khoa Vũ: ‘Hãy để ước mơ dẫn đường’

Nguoi-viet.com

Thiên An/Người Việt

BERKELEY, California (NV) – Một sáng cuối năm 2010, trên tuyến xe bus đường Garden Grove có một anh chàng 21 tuổi tên Khoa Vũ mới sang Mỹ đang ngày ngày đến lớp học Tiếng Anh miễn phí. Một sáng năm 2015, chàng trai đó đang đứng giữa hội trường rộng lớn của trường UC Berkeley, trước hàng trăm kiến trúc sư và giáo sư, để được vinh danh về mẫu thiết kế anh vẽ cho mùa học trước. Giải thưởng này chưa phải là điều khiến anh vui nhất ngày hôm đó. Anh vừa nhận được thư chúc mừng và mời vào học của ngôi trường mơ ước: Đại học Havard.

“Đừng bỏ cuộc, hãy để ước mơ dẫn đường.” (Hình: Khoa Vũ)

Chưa ở Mỹ đến 5 năm, chàng trai cao mảnh khảnh và có gương mặt rất hiền sau cặp kiếng dày cộm đã có nhiều giải thưởng đáng nể trong giới sinh viên kiến trúc. Từ nay, “tấm vé” vào bậc cao học tại đại học Harvard sẽ mở ra thêm rất nhiều cơ hội nữa cho anh.

Chưa ở Mỹ đến 5 năm, với các khó khăn mà mọi bạn trẻ không sinh ra và lớn lên tại Mỹ thường đối mặt, Khoa Vũ đã làm thế nào để theo đuổi mơ ước?

Sau đây là cuộc trò chuyện Khoa Vũ dành cho trang Người Việt Trẻ.

Người Việt (NV): Bạn nộp hồ sơ và nhận được tin từ Đại học Harvard thế nào?

Khoa Vũ: Hạn chót nộp đơn là vào Tháng 12, ngay tuần thi. Đây cũng là năm cuối nên mình khá bận với các giờ studio. Hôm nhận được thư của Havard là một ngày tuyệt vời. Lúc đó là giờ ăn trưa và còn hai tiếng nữa thì mình phải thuyết trình về dự án của mình trước hàng trăm kiến trúc sư. Bạn bè mình bắt đầu nhận được thư trả lời từ các trường mà mình thì cứ canh chừng hộp thư mà chưa thấy. Hôm đó là ngày các trường trả lời, bạn bè mình cứ hỏi kết quả, nên mình càng hồi hộp. Đã gần tới phiên mình phải thuyết trình, tay mình run run khi mình vào kiểm tra kết quả của trường Havard. Khi thấy dòng chữ “Congratulation” thì mình la lên sung sướng. Bạn bè quay sang hỏi chuyện gì vậy thì mình giải thích. Và sau đó gọi ngay cho bố mẹ để báo tin thật nhanh trước khi phải bắt đầu phần thuyết trình. Chắc nhờ vui và tự tin lên hẳn nên mình là một trong hai sinh viên được giải thưởng trong ngày hôm đó.

Một thiết kế khi mới bắt đầu học tại đại học cộng đồng. (Hình: Khoa Vũ)

NV: Việc đi học của bạn từ ngày sang Mỹ?

Khoa Vũ: Khoa qua Mỹ cách đây khoảng bốn năm rưỡi. Khoa qua với bố mẹ. Bố mẹ lớn tuổi nên cũng khó khăn khi phải bắt đầu cuộc sống ở đây. Năm đầu tiên thì Khoa chờ để vào cư dân chính thức của tiểu bang, để tiền học rẻ hơn. Năm đó mình đi học Anh Văn ở một trường ở Garden Grove. Mọi thứ đều mới mẻ, mình phải cố gắng để hòa nhập cuộc sống. Giờ nghĩ lại, thấy hồi đó công nhận mình không biết gì hết về Mỹ, tiếng Anh không rành, cũng stress lắm, không biết phải làm gì, đi học lại ra sao. Mỗi ngày đi học tiếng Anh, xung quanh toàn là những người lớn tuổi. Phải nói là lúc đó mình thấy rất mất phương hướng. Nhưng có một điều duy nhất mình luôn chắc chắn, đó là mình phải theo đuổi ngành kiến trúc.

Khó khăn là Khoa phải kiếm việc làm để phụ với bố mẹ. Gia đình Khoa cũng được họ hàng giúp đỡ phần nào, nhưng cũng phải tự cố gắng và cũng nhiều khó khăn. Ở Mỹ 6 tháng thì Khoa kiếm được việc làm rồi thì mới mua xe đi. Cũng may mắn tìm được một việc toàn thời gian. Rồi sau một năm ở Mỹ thì Khoa vào học ở trường đại học cộng đồng OCC, vừa đi học vừa tiếp tục đi làm. Từ từ mình thấy mọi việc suông sẻ hơn, quen dần với cuộc sống.

Khoa tiếp tục theo đuổi ngành kiến trúc, vì đó là ngành Khoa đang học ở Việt Nam. Học ở OCC thì Khoa cố gắng để được chuyển lên vào một trường tốt. Vừa đi học vừa đi làm thì cũng khó khăn về thời gian, để giữ điểm tốt và có thiết kế tốt. Cũng có lúc mình nghĩ đến việc nghỉ làm để tập trung vào việc học, nhưng lại không muốn để ba mẹ phải cực khổ thêm nên thôi. Mình cố giúp đỡ bố mẹ, ít nhất là về tiền bạc.

Sau hai năm ở OCC thì Khoa may mắn được nhận vào UC Berkeley. Ở đây, môi trường học khó hơn, cạnh tranh hơn, nhưng có nhiều cơ hội cho mình học hỏi. Mình chuyển sang làm việc part-time, dành giờ cho việc học. Một ngày thì hầu hết thời gian là mình ở tại trường, trong studio để làm project. Trong studio mình dần quen với nhiều bạn bè. Hồi ở college thì mình đi học xong là chạy đi làm, không quen nhiều bạn bè. Giờ thì mình có nhiều thời gian để làm quen với bạn bè, và nhất là với các giáo sư.

Năm cuối, mình còn đang phân vân là nên học tiếp cao học hay đi làm trước rồi sau này mới học cao học, thì nhận được thư từ một giáo sư cũ của mình ở OCC, khuyên mình cứ mạnh dạn nộp đơn vào Harvard. Thầy nói hãy nộp đơn vào trường giỏi nhất, nếu không được thì đi làm, và nộp đơn cho đến khi nào được thì thôi.

Khoa trả lời thầy, nói rằng việc học rất bận và có rất nhiều dự án phải nộp, sợ không có giờ để chuẩn bị hồ sơ vì phải có “portfolio” các mẫu thiết kế và phải có thư giới thiệu và nhiều thủ tục khác nữa. Thầy vẫn khuyên dành thời gian để nộp đơn, thầy sẽ giúp hướng dẫn. Giờ Khoa rất cám ơn thầy, vì nhờ thầy mà Khoa quyết định viết đơn.

Trong lúc đi học ở Berkeley, Khoa có theo một giáo sư để giúp về việc nghiên cứu, và sau này cũng được thầy giúp viết thư giới thiệu.

Khoa nộp đơn hai trường, UC Berkeley và Havard, và cả hai trường đều nhận vào học.

“Đến trường, ngoài giờ trong lớp học thì còn lại mình ở trong studio làm đến 2, 3 giờ sáng.” (Hình: Khoa Vũ)

NV: Hiện một ngày của bạn diễn ra như thế nào?

Khoa Vũ: Dậy sớm, uống cà phê, đến trường, ngoài giờ trong lớp học thì còn lại mình ở trong studio làm đến 2, 3 giờ sáng. Không chỉ Khoa và dân kiến trúc là vậy, cuộc sống mình là trong studio. Khoa dành hai ngày Thứ Sáu và Thứ Bảy để làm việc, và giúp tổ chức các hoạt động của câu lạc bộ sinh viên kiến trúc. Khoa cũng làm việc rất gần với giáo sư mà mình phụ nghiên cứu.

NV: Đâu là một số điều khó khăn khi theo đuổi việc học và bạn làm cách nào để vượt qua?

Khoa Vũ: Khoa, cũng như nhiều người không lớn lên ở Mỹ, mỗi ngày khi thức dậy mình đều có cảm giác đây là một môi trường mới mẻ mà mình phải cố hòa nhập. Thói quen, văn hóa, ngôn ngữ… đó là những khó khăn. Bạn bè mình có nhiều lợi thế hơn, như sinh ra ở đây, có giúp đỡ từ gia đình… Một khó khăn khác của Khoa là thời gian. Đa số mọi người trong ngành kiến trúc dành toàn bộ thời gian để làm dự án, vì ai cũng muốn có sản phẩm xuất sắc. Mình vẫn đi làm, kiếm tiền, và đi phụ nghiên cứu.

Trước khi sang Mỹ, mình cũng không mơ tới là mình sẽ vào UC Berkeley hay Harvard. Có người thì có mục đích và tiến tới, với Khoa thì mọi thứ nó xảy ra từng bước một. Khoa nghĩ điều khiến Khoa cố gắng từng ngày một và vượt qua khó khăn chính là niềm đam mê thực sự dành cho kiến trúc.

Nếu mình thực sự thích những gì mình đang học, đang làm, thì mình sẽ vượt qua những khó khăn bên ngoài, như sự khác biệt ngôn ngữ và văn hóa. Và khi mình thực sự có đam mê trong công việc, bạn bè và thầy cô có thể cảm nhận được và họ sẽ trân trọng điều đó và ủng hộ mình.

Những khó khăn của Khoa vẫn còn, và Khoa vẫn cố gắng để vượt qua và làm tốt hơn. Khó khăn nhưng cũng là điểm tốt, vì mình biết hoàn cảnh mình thì mình có động lực để làm việc nhiều hơn.

“Nhiều lúc tự nhiên sợ một ngày nào đó bỗng quên cách cầm bút.” (Hình: Khoa Vũ)

NV: Theo bạn, đâu là những điều giúp bạn được nhận vào Đại học Harvard?

Khoa Vũ: Thế mạnh của Khoa là đam mê cho ngành kiến trúc. Các thiết kế của Khoa cũng được các thầy yêu thích. Ngành kiến trúc khác với nhiều ngành khác, sản phẩm sẽ thể hiện khả năng của người thiết kế. Khoa cũng làm việc rất nhiều, cố gắng rất nhiều, vì mình biết hoàn cảnh mình khó khăn hơn.

Nếu có ai hỏi Khoa về những gì đạt được hiện tại, Khoa thường khuyên rằng: Hãy tự hỏi mình là mình có thực sự thích ngành học mình đang học hay không. Cho bất kỳ ngành nghề gì, sự yêu thích công việc rất rất quan trọng. Khi biết được mình thích làm gì và mình có thể làm gì, hãy cố gắng hết sức để đạt thành quả.

Đừng nghĩ rằng: “mình mới qua, mình được trung bình cũng là tốt rồi.” Có thể bạn phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn, nhưng tất cả sẽ vượt qua được. Đừng không dám mơ ước chỉ vì nghĩ hoàn cảnh mình thua người khác. Đừng hạ thấp ước mơ và tiêu chuẩn của mình.

NV: Nếu gặp lại chàng trai tên Khoa đang đứng đợi ở trạm xe bus để đi học tiếng Anh hơn bốn năm trước, Khoa sẽ nói gì?

Khoa Vũ: Khi đó mình muốn làm nhiều thứ lắm, nhiều kế hoạch trong đầu lắm, nhưng cứ sợ không thực hiện được và có ý nghĩ bỏ cuộc. Nếu gặp lại mình của bốn năm trước, mình sẽ nói rằng: “đừng bỏ cuộc, hãy để ước mơ dẫn đường.”

NV: Cám ơn Khoa đã dành thời gian cho cuộc phỏng vấn này.

Khoa Vũ: Cám ơn Người Việt.–

Liên lạc tác giả: [email protected]

Lý Quang Diệu: Nửa thế kỷ gắn bó với vận mạng Singapore

Nguoi-viet.com

HÀ TƯỜNG CÁT/Người Việt

Lý Quang Diệu, tên đọc theo âm Hán-Việt của Lee Kuan Yew, là chính trị gia có vai trò đưa Singapore từ một tiền đồn chiến lược thuộc Anh ở Viễn Đông trong gần 200 năm, một xứ sở trong hàng các nước thế giới thứ ba, trở thành trung tâm tài chính thương mại quan trọng bậc nhất Á Châu và trên thế giới.

Ông Lý Quang Diệu

Trong hơn nửa thế kỷ từ khi Anh trao trả chủ quyền để Singapore trở nên nước cộng hòa độc lập, Lý Quang Diệu trực tiếp hay gián tiếp nắm giữ quyền lực trong suốt 55 năm. Lý Hiển Long, con trai lớn trong ba người con của ông, là cựu chuẩn tướng quân đội Singapore, bộ trưởng tài chính từ 2004 và Thủ Tướng từ 2011 cho đến nay. Mới đây, ở tuổi 92, với sức khỏe đã suy kém, ông Lý Quang Diệu lâm bệnh nặng và chưa biết còn sống được bao lâu nữa.

Thuộc thế hệ thế tư trong một gia đình di dân, ông cố nội từ tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, đến Singapore năm 1862, Lý Quang Diệu sinh tại Singapore ngày 16 tháng 9 năm 1923, ngôn ngữ chính từ nhỏ là tiếng Anh và hoàn toàn chịu ảnh hưởng văn hóa Anh. Tới năm 20 tuổi ông mới bắt đầu học tiếng Hoa và cùng lúc là tiếng Nhật khi thuộc địa Singapore của Anh bị Nhật chiếm đóng trong Thế Chiến II từ 1942 đến 1945.

Sau chiến tranh, Lý Quang Diệu qua Anh tiếp tục con đường học vấn, với một thời gian ngắn theo học trường Kinh Tế London rồi chuyển sang học luật tại Fitzwilliam College, đại học Cambridge. Năm 1949, ông trở về hành nghề luật sư trong một tổ hợp pháp lý ở Singapore cho tới 1954 cùng một nhóm bạn hữu có giáo dục Anh thành lập Đảng Hành Động Nhân Dân (People’s Action Party – PAP).

PAP là đảng của giai cấp tư sản với những đảng viên thuộc tầng lớp trung lưu, có khuynh hướng xã hội và liên minh với các công đoàn thiên cộng. Liên minh này, theo mô tả của ông Lý, là một cuộc hôn nhân vì lợi. Vào thời kỳ ấy, PAP là đảng của thiểu số 20% dân nói tiếng Anh, trong khi 70% dân chúng Singapore dùng tiếng Hoa và những thổ ngữ khác. PAP cần sự ủng hộ của đại chúng do những người cộng sản chiếm ưu thế và ngược lại đảng cộng sản cần có ban lãnh đạo PAP làm “màn khói” che chở hoạt động vì  Đảng Cộng Sản Mã Lai là đảng bất hợp pháp.

Lúc đó Singapore và Malaya vẫn còn là thuộc địa Anh với một số quyền tự trị. Năm 1955, Lý Quang Diệu đắc cử đại biểu đơn vị Tangjong Pagar, và trở thành nhà lãnh đạo phe đối lập với chính phủ liên hiệp thân Anh của Mặt Trận Lao Động. Tanjong Pagar nằm giữa bến cảng và trung tâm thương mại Singapore là khu có nhiều di dân gốc Hoa hoạt động thương mại hay làm công nhân lao động. Qua thời gian biến đổi, ngày nay Tanjong Pagar trở nên khu du lịch quen biết với Koreatown và Little Korea ở Singapore.

Thời gian này, Lý Quang Diệu gặp nhiều khó khăn với các đối thủ bên ngoài và trong. Năm 1957, những phần tử thân cộng giành được các chức vụ lãnh đạo PAP và vị trí của Lý Quang Diệu bị đe dọa nặng nề. Nhưng may mắn cho ông và những phần tử trung dung, chính phủ Singapore do Lim Hew Hock lãnh đạo, cho lệnh bắt giữ tất cả các thành phần cộng sản và Lý Quang Diệu trở lại làm Tổng Thư Ký PAP.

Trong cuộc bầu cử tháng 5 năm 1959, PAP thắng 43 trong 51 ghế hội đồng đại biểu, một hình thức quốc hội của Singapore tự trị trong Liên Hiệp Anh. Lý Quang Diệu trở thành Thủ Tướng Singapore thay thế Lim Hew Hock.

Sau cuộc trưng cầu dân ý tháng 9 năm 1962 dân chúng Singapore và Malaya muốn chọn độc lập hoàn toàn, Anh Quốc trao trả chủ quyền cho hai lãnh thổ tự trị và Singapore gia nhập Liên Bang Malaysia từ 16 tháng 9 năm 1963.

Sự kết hợp này không lâu dài. Dân chúng Singapore, đa số gốc Hoa chống đối ảnh hưởng văn hóa và tôn giáo Malaya. Những vụ xung đột chủng tộc / tôn giáo bùng nổ và bạo loạn xảy ra trong năm 1964 ở Singapore. Ngược lại chính quyền liên bang ở Kuala Lumpur lo ngại với thành phần đa số người Hoa ở Singapore cũng như những thách thức chính trị của PAP trong Malaya. Không tìm được phương cách giải quyết cuộc khủng hoảng, Thủ Tướng Tunku Abdul Rahman quyết định trục xuất Singapore khỏi Liên Bang Malaysia.

Ngày 7 tháng 8 năm 1965, Lý Quang Diệu ký thỏa ước ly khai trong đó có phác họa mối quan hệ sau này với Malaysia để duy trì sự hợp tác trong những lãnh vực như thương mại và quốc phòng. Singapore trở thành nước cộng hòa độc lập, một đảo quốc nhỏ bé diện tích 700 km2 và dân số chưa tới 4 triệu khi ấy.

Lý Quang Diệu là người đã nỗ lực vận động gia nhập liên bang, viết trong bản thông báo gởi tới dân chúng: “Suốt cuộc đời tôi từ khi trưởng thành, tôi luôn luôn tin tưởng vào sự kết hợp và thống nhất hai vùng lãnh thổ.” Ông tuyên bố: “Kể từ nay Singapore sẽ vĩnh viễn là một quốc gia độc lập, dân chủ với đầy đủ chủ quyền, đặt trên nền tảng những nguyên lý của quyền tự do và công bằng, hầu mưu tìm phúc lợi và hạnh phúc cho nhân dân đang sinh sống trong một xã hội tối hảo, công bằng và bình đẳng.”

Thực tế sau này cho thấy ông không thực hiện đúng những cam kết và hứa hẹn ấy. Ông đã đưa nước Cộng Hòa nhỏ bé Singapore, thực tế chỉ là một thành phố, mau chóng trở nên “Con Hổ Châu Á, một trong những trung tâm thương mại lớn nhất, một trong 5 cảng bận rộn nhất và trung tâm tài chính quan trong hàng thứ tư trên thế giới. Singapore có thu nhập bình quân đầu người cao thứ ba thế giới, hệ thống giáo dục, y tế công cộng, tính minh bạch của chính quyền và khả năng cạnh tranh kinh tế đều đứng vào hạng cao quốc tế.

Nhưng bản thân Thủ Tướng Lý Quang Diệu, chính thức cầm quyền đến năm 1990, bị chỉ trích là một nhà lãnh đạo độc đoán, khống chế đối lập và không tôn trọng những nguyên tắc dân chủ, hạn chế nhân quyền và tự do ngôn luận. Nói cách khác, có thể coi ông thuộc loại “độc tài sáng suốt,” đem lại kết quả tốt đẹp cho người dân, nhưng không thể gọi là nhà lãnh đạo tiêu biểu trong một chế độ dân chủ tự do.

Quan niệm từ trước của ông Lý Quang Diệu, cho đến khi gia nhập Liên Bang Malaya, vẫn tin rằng Singapore không thể đứng đơn độc và kết hợp là yếu tố căn bản cho sư tồn vong. Singapore không có tài nguyên thiên nhiên, không có nguồn nước, thiếu khả năng phòng thủ và tài nguyên duy nhất là con người cùng nỗ lực cần cù làm việc của dân chúng. Có thể ông đã bị đẩy tới hoàn cảnh ngoài ý muốn, nhưng ông đã dần dần tìm được giải pháp và biết khai thác đúng chỗ đúng lúc những điều kiện trong tầm tay để đi đến kết quả tốt đẹp.

Lý Quang Diệu đã ý thức đúng những nhu cầu của Singapore trong thời kỳ độc lập là an ninh quốc gia, phát triển kinh tế và các vấn đề xã hội.

Ngay sau khi Singapore được làm hội viên Liên Hiệp Quốc, Lý Quang Diệu tìm cách mở rộng sự công nhận của quốc tế. Ông tuyên bố chính sách trung lập và đường lối không liên kết. Lực lượng vũ trang Singapore được tổ chức trong chừng mực tối thiểu cần thiết với sự vận động các quốc gia khác trợ giúp trong các lãnh vực trang bị, huấn luyện và tư vấn.

Singapore gia nhập Hiệp Hội các Quốc Gia Đông Nam Á (ASEAN) năm 1967 và tìm cách phát triển quan hệ hữu nghị trước hết với Indonesia từng có những đối đầu trước kia, rồi tới các nước trong khu vực từ Malaysia, Việt Nam tới Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Hàn, Nhật Bản…

Tách rời khỏi Liên Bang Malaysia có nghĩa là Singapore mất thị trường chung và thị trường nội địa, đồng thời các căn cứ quân sự của Anh sẽ  triệt thoái hoàn toàn và phá hủy năm 1975. Lý Quang Diệu đã vận động Anh để chuyển đổi các căn cứ và công xưởng quân sự dùng vào mục đích dân sự. Việc này giúp Singapore có điều kiện tiến dần vào con đường công nghiệp hóa. Chính phủ lập kế hoạch thu hút đầu tư nước ngoài, huấn luyện cho một lực lượng lao động lương thấp nhưng kỷ luật và tay nghề cao. Hệ thống hạ tầng cơ sở, phi trường, hải cảng, đường lộ, mạng lưới thông tin được phát triển cùng với nhiều kế hoạch kinh tế khác đã làm thay đổi hoàn toàn tình trạng Singapore. Thủ Tướng Lý Quang Diệu cũng có được nhiều phụ tá giỏi và những bộ trưởng tài năng như Goh Keng Swe và Hon Sui Sen, những người giúp nhiều cho việc hạ thấp tỷ lệ thất nghiệp và những chương trình xã hội khác.

Qua 25 năm lãnh đạo một nước cộng hòa độc lập, ở chức vụ Thủ Tướng, và sau đó 14 năm ở cương vị Bộ Trưởng Cao Cấp, Lý Quang Diệu kiến tạo Singapore thành một đất nước hoàn toàn mới, một xã hội đứng ngang hàng các quốc gia văn minh tiên tiến trên thế giới. Singapore nổi tiếng là thành phố đẹp, sạch, đầy đủ tiện nghi sinh hoạt, hệ thống giao thông hiện đại.

Nhưng vị trí địa dư của Singapore vừa là thuận lợi cho sự phát triển vừa là điều kiện đưa tới nhiều khó khăn phức tạp như buôn lậu, ma túy, hải tặc. Thủ Tướng Lý Quang Diệu cũng nổi tiếng về việc cho áp dụng luật pháp khắt khe và đôi khi vượt nguyên tắc của các chế độ dân chủ như bãi bỏ bồi thẩm đoàn ở tòa án trong một số trường hợp xét xử.

Một số những chỉ trích cho rằng Lý Quang Diệu là người dành đặc quyền lãnh đạo đất nước cho giới thượng lưu ưu tú. Ông cũng bị chỉ trích về thủ đoạn đàn áp đối lập và ngăn chặn tự do ngôn luận theo đó ông dùng con đường khởi kiện đưa đối thủ hay người chống đối ra tòa cho đến khi họ phá sản hay tiêu tan sự nghiệp và như thế chẳng khác gì thủ tiêu các quyền con người được Liên Hiệp Quốc quy định.

Ông cũng bị tố cáo là có chủ trương gia đình trị. Đây là chuyện có thể tranh cãi lâu dài không dứt vì như ông giải thích, những người trong gia đình ông nếu có đạt tới chức vụ cao là do khả năng cá nhân và nỗ lực bản thân. Những tố cáo này căn cứ trên thực tế, con trai trưởng của ông làm Thủ Tướng từ 2011, và từng là Phó chủ tịch ủy ban quản trị đầu tư Singapore (ông là chủ tịch). Người con trái thứ cũng là một cựu chuẩn tướng, hiện làm chủ tịch – tổng giám đốc tập đoàn truyền thông xuyên Á Sing Tel., công ty được liệt kê là lớn nhất trên thị trường chứng khoán Singapore. Bà vợ của ông cũng có liên hệ đến những công ty tài chính quốc doanh nắm quyền kiểm soát nhiều công ty quan trọng như Singapore Airlines và Ngân Hàng DBS.

Dù có những tranh luận như thế, không ai có thể phủ nhận ông Lý Quang Diệu có vai trò của người lập quốc Singapore, đã có công đưa nước cộng hòa nhỏ bé này lên vị trí thượng đẳng  trên thế giới, và toàn thể câu chuyện ấy là bài học đáng suy ngẫm cho nhiều nước khác ở Á Châu. (HC)