Tin Việt Nam – Page 85

Tôi tình cờ tìm được ấn bản Lá Thư Về Làng của nhạc sỹ Thanh Bình (1932 – 23/05/2014) do nxb Lúa Mới phát hành 1956. Vào thời điểm đó, tuy chưa đủ tuổi để cắp sách đến trường nhưng tôi cũng đã thuộc lời của nhạc phẩm này rồi vì nghe mấy bà chị và radio hay hát:

Từ miền Nam, viết thư về thăm xóm làng
Sắt son gửi trong mấy hàng
Thăm bà con dãi dầu năm tháng
Từ Tiền giang thương qua đèo Cả thương sang
Đêm đêm nhìn vầng trăng sáng
Thương những già khuya sớm lang thang
Em thơ ơi có còn học hành sớm tối
Áo nâu tươi gái làng còn che môi cười
Và đàn bò còn nghe chim hót lưng đồi
Nhớ nhung rồi thương quá lắm bé thơ ơi!

Ruộng đồng yêu ơi!
Thôn làng ruộng đồng yêu ơi!
Đường về làng tôi
Lúa đồng rạt rào đón mời.

Và người yêu quê
Đau sầu từ ngày anh đi
Có sớm anh về
Mừng mừng ướt má hoen mi.

Nhà văn Nguyễn Đình Toàn bình luận:

Trong sinh hoạt âm nhạc của chúng ta, thỉnh thoảng lại thấy xảy ra hiện tượng: Không vì lý do nào cả, bỗng nhiên một ca khúc hay một tác giả nào đó, bị quên lãng, không thấy ai hát hay nhắc tới nữa. Sự việc có thể kéo dài hay chỉ trong một thời gian ngắn.

Thanh Bình không hẳn ở trong trường hợp ấy.

Nhưng, trong số các băng, đĩa nhạc được thu ở hải ngoại trong mấy chục năm rồi, hình như chỉ thấy có một bài, do Khánh Ly hát, đó là bài “Tình Lỡ”.

Nhớ lại những năm sau 54, bài “Lá Thư Về Làng” của Thanh Bình đã gây xúc động trong lòng bao người vừa rời bỏ miền Bắc trong cuộc di cư vào Nam. Càng cảm nhận ra rằng mình được bao dung, yên ổn, trong vùng đất mới, người ta càng xót xa nhớ thương quê cũ.

Thanh Bình từ trần vào ngày 23/05/2014 tại Sài Gòn. Tháng 5 vừa qua, FB Lâm Ái có ghi lại đôi ba chi tiết (đau lòng) về những tháng ngày cuối cùng và cái chết của ông:

Ở cái tuổi 80, ít ai tin rằng một nghệ sĩ nổi tiếng nhưng không nhà không cửa, lang thang xin ăn ở chợ, bến xe. Các anh công an đưa ông về trại dưỡng lão thì phát hiện ra là nhạc sĩ Thanh Bình và đưa ông về ở với cháu gái (con gái của chị ruột).

Vợ chồng cháu gái làm công nhân, làm thuê đời sống hết sức khó khăn. Đầu năm nay ca sĩ Ánh Tuyết đã tổ chức đêm nhạc cho ông, chị cũng đã làm được 2 sổ tiết kiệm. Nhưng vì ông đột ngột mất, con gái đang đi tù nên không thể rút được tiền làm đám tang.

Ca sĩ Ánh Tuyết lại là người bên ông, lo cho đám tang của ông. Điều đáng buồn, dù ca sĩ Ánh Tuyết có kêu gọi hỗ trợ nhưng dường như số tiền vẫn không đủ để lo cho đám tang, đành xin quan tài lục giác của chùa để an nghỉ.

Sau cuộc hý trường 1975 thì có biết bao nhiêu cảnh đời bầm dập, và biết bao nhiêu mảnh đời tan nát. Nhọc nhằn, đắng cay, tủi nhục (nào có chừa ai) chứ đâu riêng chi nỗi bất hạnh của một người nhạc sỹ. Tuy thế, sao tôi vẫn xót thương cho cái ước vọng nhỏ nhoi của Thanh Bình, vào thuở thanh xuân, khi vừa bước chân vào đến miền Nam: “Có sớm anh về/Mừng mừng ướt má hoen mi.”

Cho mãi đến cuối đời Thanh Bình vẫn chưa bao giờ “có sớm” trở về, giữa “lúa đồng rạt rào đón mời”, bên cạnh cô em “ướt má hoen mi”, như mong đợi cả. Thời cuộc đã biến ông thành một lão ăn mày, sống vất vưởng ngoài bến xe, rồi chết dấm dúi trong một ngôi chùa (nào đó) ở miền Nam.

Đồng nghiệp (và đồng thời) với Thanh Bình, có những người tuy không đến nỗi sa chân đến bước đường cùng nhưng lắm kẻ cũng rơi vào cảnh bẽ bàng tương tự. Lúc rời bỏ “phần đất quê hương tù đầy,” Hoàng Anh Tuấn và Phạm Đình Chương (tác giả của nhạc phẩm Mưa Sài Gòn Mưa Hà Nội) cũng đều thiết tha mong chờ một ngày hồi hương với … mây trắng vui tươi và tự do phơi phới. Giấc Mơ Hồi Hương của Vũ Thành an vui không kém: Tắm nắng hồng của một sớm mai/ Say hương thanh bình khắp nơi.

Chiến tranh tuy đã chấm dứt gần nửa thế kỷ qua nhưng “hương thanh bình” chưa bao giờ thoáng hiện tại bất cứ nơi đâu. Khi ra đi nhạc sỹ Thanh Bình đã để lại những cô “gái làng” (còn che môi cười) và những “em thơ” (còn học hành sớm tối) cùng những “đàn bò” (còn nghe chim hót lưng đồi)…

Nay thì làng quê ở miền Bắc Việt Nam đã hoàn toàn đổi khác, theo như ghi nhận của một nhân chứng thế giá – nhà văn Nguyễn Khải:

“Ai cũng giàu có hơn trước, nấu cơm bằng nồi cơm điện, tối xem tivi mầu, giờ rảnh thì xem phim bộ. Mỗi xóm đều có cửa hàng cho thuê băng vidéo, có gái điếm cho ngủ chịu đến mùa trả bằng thóc, có cờ bạc, có hút thuốc phiện và chích heroin, thành phố có gì ở làng quê đều có…”

Thị thành cũng thế, cũng đã đổi thay ngoài sức tưởng tượng của bất cứ ai. Hà Nội Ba Mươi Sáu Phố Phường, dường như, không còn nữa. Bây giờ chỉ toàn là những đường phố lạ:

Chả trách mà nhà thơ Cao Tần cảm thán: Với danh thiếp những tên đường đã đổi/

Những số nhà chớp mắt bỗng tang thương.

Điều an ủi là Phạm Đình Chương, Vũ Thành, Hoàng Anh Tuấn … đều đã qua đời trước khi “Bún Mắng Cháo Chửi Đang Ngày Càng Phổ Biến Ở Hà Nội” – theo như (nguyên văn) tiêu đề bản tin của báo Dân Trí, số ra ngày 21/01/2016.

Tuy “phát triển” nhưng nước Việt – xem ra – mỗi lúc một thêm khó sống với rất nhiều người. Hai mươi năm trước, sau khi biến động xẩy ra vào tháng 2 năm 2001 tại Cao Nguyên Trung Phần, thanh niên Y Bion cùng 905 người dân bản địa khác đã rời bản làng để ra nước ngoài lánh nạn.

Khi được hỏi về dự tính của mình cho tương lai, Y Bion cho biết: “Khi vùng Tây Nguyên được tự do, tôi sẽ quay về.” (“Người Thượng Sẽ Ði Mỹ Ðịnh Cư Nhưng Trở Về Khi Quê Hương Tự Do.” Nhật báo Người Việt – 02/05/2002).

Y Bion không phải là người Việt tị nạn đầu tiên (hay cuối cùng) đến Mỹ. Anh cũng không phải là người duy nhất (vừa bước chân đi) đã ôm mộng trở về xây dựng lại quê hương. Tâm sự của Y Bion, chắn chắn, đã làm nao lòng rất nhiều người – những người vượt biên vào cuối thập niên 70 (và đầu thập niên 80) khi phong trào vuợt biển tìm tự do lên đến điểm cao nhất, cũng đã cắn răng rời bỏ quê hương, và cũng đều đã nhủ lòng rằng: “Mai này chúng ta cùng về Việt Nam.”

Từ đó đến nay, hàng triệu người đã “cùng về Việt Nam” nhưng phần lớn, nếu không muốn nói là tất cả, đều chỉ về qua (hay về chơi) chút xíu thôi!

Kẻ ly hương mới nhất, B.S Hồ Hải, cũng vừa phát biểu (qua livestream) vào hôm 19 tháng 5 năm 2021 rằng: “Tôi sẽ về và đem đến những gì tốt đẹp đến với quê hương, nơi chôn rau cắt rốn của mình trước khi tôi trở về với cát bụi.”

Lời lẽ gan ruột của ông lại khiến tôi nhớ đến “Thư Về Làng” của Thanh Bình và “Giấc Mơ Hồi Hương” của Vũ Thành. Hết thế hệ này đến thế hệ khác, những kẻ đành đoạn quay lưng đều tự xoa dịu nỗi đau bằng những ước vọng rất chân thành.

Với thời gian, mọi ước vọng đều trở nên những niềm hoài vọng xa xăm trong khi cái mảnh đất quê hương khốn khổ (và bao người ở lại) thì vẫn ngóng trông … mỏi cổ!

05/18/202305/18/2023

Câu chuyện quỹ đầu tư quốc gia và tầm nhìn hai chính phủ

Báo Tiếng Dân

Đỗ Ngà

17-5-2023

Na Uy là quốc gia rất giàu có. Quốc gia này dù rất nhiều tài nguyên nhưng cơ bản họ dựa trên chất xám. Sự giàu có của Na uy được đánh giá là rất bền vững, tuy nhiên, nhà nước Na Uy không vì thế mà ỷ lại những gì họ đang có. Họ biết, lịch sử luôn có tính thăng trầm, nếu không dự phòng rủi ro thì có khi Na Uy là bị tụt hậu mà không thể gượng dậy. Vậy nhà nước Na uy quản lý rủi ro như thế nào?

Hiện nay Nhà nước Na Uy đang quản lý quỹ đầu tư khổng lồ, lên đến 1.000 tỷ đô la Mỹ. Quỹ này có tên là Quỹ Đầu Tư Quốc Gia-NBIM. Nếu chia bình quân thì mỗi người dân Na Uy được nhận số tiền 250.000 đô, một con số cực cao. Tuy nhiên, quỹ này có một quy định nghe khá bất ngờ, đó là không được đầy tư vào các doanh nghiệp của Na Uy. Muốn đầu tư ở Mỹ, Anh, Úc, Đức thậm chí đầu tư vào Trung Quốc đều được nhưng không được đầu tư vào các doanh nghiệp Na Uy. Vì sao?

Để phân tán rủi ro! Bởi nếu nền kinh tế Na Uy gặp khủng hoảng nghiêm trọng thì quỹ này sẽ bị mất mát nhiều nếu nó bị chôn trong các doanh nghiệp quốc nội. Phân tán rủi ro là khi nền kinh tế Na Uy khủng hoảng thì quỹ này không bị ảnh hưởng. Và khi đó, quỹ này sẽ là nguồn vốn để vực dậy nền kinh tế.

Và bây giờ là câu chuyện Việt Nam. Chính phủ Việt Nam cũng có một quỹ rất lớn, đến 200 tỷ đô la Mỹ. Chính phủ lập ra Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp để quản lý quỹ này. Hiện nay, số tiền đấy đang nằm trong tài sản của các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước hoặc nó là cổ phần của nhà nước tại các công ty cổ phần có vốn nhà nước.

Giả sử như nền kinh tế Việt Nam gặp khủng hoảng thì rõ ràng các doanh nghiệp Việt Nam cũng chết theo, bất kể đó là doanh nghiệp tư nhân hay doanh nghiệp quốc doanh. Nghĩa là nền kinh tế chết thì nguồn vốn đó cũng tan nát. Ở khía cạnh này rõ ràng Đảng Cộng Sản không biết phân tán rủi ro. Làm quản lý một quốc gia mà bao đời thủ tướng không biết phân tán rủi ro tạo nên hàng rào phòng thủ cho nền kinh tế.

Sự khác nhau từ quỹ NBIM của Na Uy và Vốn nhà nước tại các doanh nghiệp của Chính phủ Việt Nam là hai chữ “tầm nhìn”. Chính phủ Na Uy đang bảo vệ sự giàu có cho dân của họ, cho nước của họ. Còn Chính phủ Việt Nam dùng nguồn vốn khổng lồ này để tranh ăn với doanh nghiệp tư nhân. Nói chung họ tranh ăn với chính dân của mình là chính, chứ bài toán phân tán rủi ro với họ là ngoài tầm với.

05/18/202305/21/2023

Trung ương 7: Những dấu hiệu tàn cuộc

Nguồn: Báo Tiếng Dân

Blog VOA

Trần Đông A, 18-5-2023

Hội nghị hai ngày rưỡi qua được giới phân tích Hà Nội đánh giá là nhạt hơn cả chung kết bóng đá SEA Games 32. Màn diễn cung đình vẫn “tuồng cũ, kép cũ”. Kết quả là “tấp rác xuống thảm” (sweep it under the carpet) để Đảng tiếp tục trận kéo co chia chác lợi quyền trên thượng tầng.

Hội nghị giữa nhiệm kỳ của ĐCSVN khóa 13 (TƯ7) diễn ra từ 15/5 đến 17/5/2023. Phát biểu bế mạc, Tổng bí thư (TBT) Nguyễn Phú Trọng đã yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh, làm tốt hơn nữa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị thực sự trong sạch, vững mạnh, đặc biệt là hệ thống cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp. TBT vẫn riết ráo, kiên quyết đấu tranh loại bỏ những người sa vào tham nhũng, hư hỏng; chống mọi biểu hiện chạy chức, chạy quyền, cục bộ, ưu ái tuyển dụng người nhà, người thân không đủ tiêu chuẩn… Nhưng sau hai ngày rưỡi, TBT vẫn không, theo đồn đoán của dư luận, “kiên quyết loại bỏ” được Thủ tướng Phạm Minh Chính sau khi đã có sự thỏa hiệp nội bộ.

Trước kỳ họp vừa qua, dư luận nói tới 3 “quả bom nổ chậm”: i) Quyết tâm của Tổng bí thư (TBT) đẩy Thủ tướng ra khỏi “Tứ trụ” liệu có thành công? ii) Sự phản đòn của phe Thủ tướng – thông qua lá đơn (công khai) tố giác Lê Minh Hưng, cánh tay phải của TBT – phát huy hiệu quả đến mức nào?

và iii) Nội tình lãnh đạo Ba Đình sau TƯ7 rồi sẽ ra sao? Bài phát biểu lúc tàn cuộc kỳ họp này cho thấy, ban lãnh đạo Ba Đình đã đạt được thỏa hiệp “quét tấp” toàn bộ rác rưởi nội bộ “xuống dưới thảm” để tiếp tục chia chác lợi quyền. Nhưng qua khẩu khí của TBT, có thể dự đoán, Đảng vẫn tiếp tục chuẩn bị khởi tranh cho một vòng đấu mới, sắt máu và quyết liệt hơn.

Câu chuyện Thủ tướng về vườn

Câu chuyện ông Trọng muốn đẩy ông Chính về vườn không mới và cũng chẳng có gì gây sốc. Không mới, vì trước Tết nguyên đán Quý Mão, tin đã cho hay là cả ông Phúc lẫn ông Chính đều đã “được ép” để viết đơn xin từ chức, nhưng đơn của ông Phúc “ưu tiên” xét trước. Hơn nữa Tổng Trọng cũng phải “dò đá qua sông”, bởi vì lấy một quyết định từ thượng tầng Ba Đình – đẩy một trong những “yếu nhân” của “Tứ trụ” về vườn – vào lúc năm cùng tháng tận như thế thì không thể nói là “nhân văn” mà cũng chẳng thể coi là “tình lý” chút nào.

Chẳng gây sốc, vì cái gọi là “nhân văn, tình lý” ấy chẳng qua là luận điệu “dân túy” của Tổng Trọng khi mượn diễn đàn tiếp xúc cử tri Hà Nội ngày 13/5/2023 để đay nghiến những kẻ đã “cao chạy xa bay” để lại hậu quả cho các bên liên đới: “Cán bộ, nhất là khi có quyền, có chức dễ lợi dụng để chấm mút, đó là nói nhẹ, nói nặng là ăn cắp, ăn cướp của dân. Cấu kết với nhau nhằm tham nhũng, tiêu cực, hư hỏng, làm cho Đảng mất uy tín, làm cho Nhà nước mất uy tín”. Ông Trọng còn đe nẹt “nhưng trốn cũng không được đâu. Ta sẽ xử vắng mặt và tòa đã xử vắng mặt rồi”. “Khi anh (chị?) không còn là công dân mà đã trở thành tội phạm thì các nước không có quyền chứa chấp”. Tầm ngắm “nhân văn, tình lý” này rõ ràng đã hướng vào Phạm Minh Chính và Nguyễn Thanh Nhàn, nếu những ai từng theo dõi bản tin từ mấy tờ báo phản gián của Israel cách đây hơn nửa năm.

Câu chuyện hạ bệ ông Chính lần này còn bị kẹt bởi kế hoạch của Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio đã mời ông Chính sang dự Hội nghị G7 mở rộng và làm việc tại Nhật Bản từ ngày 19 đến 21/5. Lần gạt ông Phúc trước Tết đã bị mang tiếng, vì phạm vào chuyện đạo lý của người Việt, còn lần này là chuyện liên quan đến bang giao quốc tế. Lần trước 30% trung ương bỏ phiếu ủng hộ ông Phúc ở lại. Lần này liệu bao nhiêu phần trăm quyết định đẩy ông Chính ra đi? TBT còn tính tiếp, Nhật Bản chứ không phải là Indonesia! Ông Phúc thăm Jakarta tháng trước thì tháng sau bị thất sủng.

Hơn nữa, đất nước hiện nay đang lộ rõ tình trạng kiệt quệ, đâu đâu cũng nghe các doanh nghiệp và người dân ca thán về khó khăn chồng chất. Nợ của doanh nghiệp lên tới 240%, lãi suất thật (trừ lạm phát) lên tới 6% và mới đây có giảm nhưng cũng trên 3%, cho nên doanh nghiệp không trả nợ được, phải bán cho người nước ngoài là điều nguy hiểm. Toàn bộ thể chế lâm vào bất ổn kèm theo những hệ lụy ngoài “tầm với” của Đảng. Chế độ ngày càng lung lay trước quốc nạn tham nhũng, tha hoá quyền lực mang tính hệ thống, người dân mất hết phương hướng và xã hội thì rối loạn. Chẳng còn mấy ai tin vào câu bùa chú của ông Trọng: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.

Các cú “phản đòn” có hiệu quả?

Chỉ riêng việc TBT ngồi xổm trên điều lệ đảng, bám ghế suốt ba nhiệm kỳ, Tổng Trọng chính là sâu chúa trong bầy sâu, ăn vào lĩnh vực béo bở nhất là tham nhũng quyền bính. Tay chân bộ hạ thân tín nhất của ông trực tiếp gom củi đốt lò như cố Trưởng ban Nội chính Nguyễn Bá Thanh là loại sâu gộc với biệt phủ, đất đai, lăng mộ nguy nga đồ sộ. Trùm Công an tay kiếm bạo tàn của Đảng thì ăn bò dát vàng giá hàng ngàn đô. Mấy ngày trước đây, báo chí “lề phải” vô tình đưa hình ảnh Nguyễn Văn Yên, Phó trưởng Ban Nội Chính, đeo đồng hồ Patek Philippe World Time Mecca, giá trị hàng trăm ngàn đô la, sau đó đã buộc phải xóa đi.

Một lần nữa có thể khẳng định, lời đe nẹt của Tổng Trọng khi tiếp xúc với cử tri về việc bà Nhàn trốn đâu cho thoát và câu nhắn nhủ “tay đã nhúng chàm thì tốt nhất xin thôi” hẳn là thông điệp gửi đến ngài Thủ tướng chứ không ai khác. Đồng thời những thông điệp được nhắc đi nhắc lại nhiều lần ngay trước Hội nghị trung ương giữa nhiệm kỳ này và kỳ họp thứ 7 của Quốc Hội cũng là sự định hướng công khai cho các Ủy viên trung ương và Đại biểu Quốc hội thi hành đòn quyết định cuối cùng là bỏ phiếu tín nhiệm các thành viên Bộ Chính trị và Ban Bí thư, các chức danh do Quốc hội bầu trong kỳ họp lần này.

Trước mối đe dọa sống còn ấy, hiển nhiên phe Thủ tướng không ngồi yên “chịu trận”. Gần nửa năm nay, câu chuyện về Hồ Mẫu Ngoạt, Trợ lý của Nguyễn Phú Trọng từng dậy sóng trên mạng xã hội. Sau đợt giật đổ “domino” Hồ Mẫu Ngoạt, cú “phản đòn” tiếp theo trước thêm TƯ7 là đơn tố cáo Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Lê Minh Hưng, cánh tay phải thứ hai của Tổng bí thư sau khi Ngoạt “rớt đài”.

Hồ Mẫu Ngoạt đảm nhiệm vai trò Trợ lý Phụ trách Văn phòng Tổng Bí thư Đảng Cộng Sản Việt Nam. Ông được xem là một trợ thủ đắc lực, người đồng hành, hỗ trợ Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng trong công việc cũng như tháp tùng Tổng Bí thư đi công cán tại các bộ, ban, ngành, cơ quan.

Tội trạng của Hưng trong lá đơn được tập thể cán bộ của Ngân hàng Nhà nước đứng tên cho thấy sự lũng đoạn của nhóm lợi ích được phe Tổng bí thư “chống lưng” có sức tàn phá nền kinh tế nói chung và hệ thống các Ngân hàng cả trong lẫn ngoài Nhà nước ghê gớm như thế nào.

Nhưng cuối cùng, liệu Thủ tướng có thoát nổi vòng vây đang giăng mắc quanh ông? Khuyết điểm và trách nhiệm của Phạm Minh Chính trong vai trò điều hành chính phủ thì chất chồng như núi. Thủ tướng có đến 2 phó Thủ tướng bị cách chức, hàng tá Bộ trưởng, Chủ tịch UBND tỉnh bị bắt giam, kỷ luật. Kinh tế đất nước lụn bại, GDP giảm thê thảm, địa ốc đóng băng, có nguy cơ vỡ bóng, tài chính tín dụng bết bát… Cộng thêm những dính dáng cá nhân với Nguyễn Thanh Nhàn và các quan chức Quảng Ninh mà chứng cứ đang trong tay Bộ trưởng Công an Tô Lâm, sau khi ông Lâm điều Thiếu tướng Đinh Văn Nơi đào xới “sân sau” của ông Chính. Cho nên, có thể lần này, cả Tổng bí thư lẫn Thủ tướng cũng chưa thể “bung hết chiêu”. Theo giới quan sát trong nước, kể cả ông Hồ Chí Minh có sống dậy chắc cũng khó có thể dàn xếp nội bộ rối như canh hẹ trong lúc này.

Hậu TƯ7… rồi sẽ sao nữa?

Trong thư một nhà nghiên cứu gửi cho Phạm Minh Chính có trình bày hiện tình đất nước: “Căn bệnh nguy hiểm đang lan truyền phổ biến hiện nay trong toàn bộ hệ thống công quyền, không trừ một cấp nào là căn bệnh SỢ… Biểu hiện SỢ hiện nay là tình trạng rất không bình thường, vì người ta sợ nói thật, sợ nghe nói thật và sợ làm thật. Nguyên nhân gây ra tình trạng này nằm ở Ban lãnh đạo quốc gia, vì thế việc khắc phục phải bắt đầu từ Cấp lãnh đạo cao nhất của đất nước. Về mặt quản lý vận hành nền kinh tế, ai ai cũng biết “lợi ích là dầu nhờn của bánh xe kinh tế”. Bức thư nhắc lại “Sử ký Tư Mã Thiên”: “Thiên hạ hi hi giai vi lợi lai, thiên hạ nhương nhương giai vi lợi vãng” (Người trong thiên hạ tất bật, bận rộn đều vì chữ lợi mà đến, người trong thiên hạ rối ren, hỗn loạn đều vì chữ lợi này mà bỏ đi). Điều này có nghĩa là: động lực của hầu hết mọi hoạt động kinh doanh là lợi ích kinh tế của cả doanh nghiệp cũng như của người dân.

Nguyễn Phú Trọng và nhóm lợi ích của ông đã thành công trong việc triệt tiêu mọi động lực phát triển kinh tế.

Phía sau những “lục đục” nội bộ là cả một “thập kỷ mất mát” của quốc gia, mà mỗi người dân và doanh nghiệp phải gánh chịu. Đảng cũng phải công nhận tất cả là do “bất ổn kinh tế vĩ mô và thể chế”. Nguyên nhân quan trọng nữa cần rút ra là những người cộng sản làm cách mạng giành lấy quyền lực nhằm thực hiện “ý chí chung” nhưng đã “thất bại” và trong điều kiện chuyển đổi sang thị trường quyền lực đã bị tha hoá, không được kiểm soát hiệu quả. Quyền lực tuyệt đối bị lợi dụng mang tính hệ thống cho mục đích riêng của các quan chức khi thiếu cơ chế đối trọng và người dân không được giám sát. ĐCS dần dà trở thành tổ chức Mafia, giống như Tam Hoàng bên Trung Quốc, hay Cosa Nostra bên Ý.

Ngoài ra, theo các chuyên gia nước ngoài, hệ thống nào theo đuổi mô hình một người lãnh đạo đảng và một nhóm “a dua” hùa với nhau thâu tóm hết quyền lực về một người hay về nhóm của mình thực ra là không hay, là độc hại cho đảng đó, và nếu đảng đó cầm quyền, thì sự tác hại đó sẽ ảnh hưởng lây đến việc quản lý, lãnh đạo quốc gia. Làm cái gì cũng phải có cái phanh, ngay ở trong đảng cũng phải có sự cân bằng, nếu tất cả về hùa cho một phe mạnh, và phe mạnh thao túng hết quyền lực về tay mình, không có một cái phanh nào, bộ cản nào để hạn chế quyền lực của họ, thì việc đó tự động sẽ dẫn đến nguy cơ của lạm quyền, của chuyên quyền và sai trái.”

TƯ7 họp chưa tới ba ngày là điều bất bình thường. Thời gian hội nghị giữa nhiệm kỳ ở các khóa trước là gấp đôi, gấp ba như thế (TƯ12 họp 6 ngày, TƯ11 họp 10 ngày). Nhân sự trong các kỳ họp TƯ7 bao giờ cũng là nội dung then chốt, vì phải đưa danh sách các candidate cho Đại hội tới “lên thớt”. Nhưng vấn đề nhân sự lần này được thông báo sẽ chuyển sang TƯ8 (tháng 10/2023). Trì hoãn bàn chuyện quan trọng nhất – từ TƯ6, chuyển sang TƯ7, nay lại đẩy lùi tiếp – cho thấy cuộc đấu tranh quyền lực trên thượng tầng Ba Đình đang vào hồi quyết liệt và chưa ngã ngũ. Điều khôi hài là, nếu việc bỏ phiếu tín nhiệm nhằm làm trong sạch bộ máy vì nước vì dân thì rất cần công khai cho quốc dân được biết, nhưng rõ là không phải như vậy, vì Quy định 96 đóng khung: “Kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với các Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư được công khai trong Ban Chấp hành Trung ương Đảng”.

Lời Bàn của Nguyễn Đình Cống

Bài viết hay. Đã chỉ ra : “Tổng Trọng là sâu chúa trong bầy sâu” và : “ĐCS dần dà trở thành tổ chức Mafia, giống như Tam Hoàng bên Trung Quốc, hay Cosa Nostra bên Ý”. Tình trạng thực sự bi đát, nhưng khi nghe TBT đọc báo cáo tổng kết Hội nghị thì rất khó phát hiện. Phải có con mắt tinh tường quan sát mới có thể đoán ra được phần nào.

05/18/202305/18/2023

Cô Dung cần được trả tự do và đối xử như một con người

Lê Vi

Hà Lan đang có nguy cơ xóa sổ hệ thống nhà tù trên đất nước mình, vì tỉ lệ tội phạm giảm sút đến mức thấp nhất thế giới. Các nhân viên nhà tù biểu tình vì mất việc, chính phủ phải cho nhập khẩu tù nhân ngoại quốc để tạo công ăn việc làm cho họ. Chưa xong, hàng loạt nhà tù phải chuyển đổi công năng sang thành nhà hàng, khách sạn… Trong khi đó, ở một đất nước viễn đông luôn tự hào về những điều tốt đẹp, người ta vẫn đang ca ngợi chiến công bắt và nhốt được càng ngày càng nhiều phạm nhân, mà họ gọi là “củi”.

UTRECHT ROBIN Bên trong Khu phức hợp Tư pháp Zaanstad, một nhà tù được sử dụng ngày nay.

Ở Hà Lan, người phạm tội quá ít chỉ là một lý do, nhưng quan trọng hơn là sự thay đổi trong quan niệm của Hà Lan về tội phạm. Phương thức của họ nhắm đến việc phòng ngừa và thấu hiểu tội phạm, thay vì trừng trị. “dựa trên ý tưởng tội phạm cũng là con người, cần được đối xử một cách nhân văn để vẫn trở nên có ích cho xã hội sau đó”. Theo Miriam van Driel – nhà tâm lý học Hà Lan: “Cách bạn đối xử với người khác – kể cả trong tù – sẽ ảnh hưởng đến hành động của họ ở bên ngoài xã hội. Nếu coi thường và xem phạm nhân là động vật, họ sẽ hành động phản kháng như một con thú hoang. Nhưng nếu đối xử nhân văn, họ sẽ hành xử nhân văn hơn”.

Và trong khi đó, theo thông tin từ cô Huệ Hương Hoàng (nguyên Phó giám đốc sở Văn hóa Nghệ An): “Tối nay hỏi thăm cháu Phạm Tuyên con cô Lê Thị Dung, cháu nói có thể được vào thăm mẹ nhưng gặp qua camera. Cháu lo mẹ nhiều bệnh nền, không chịu đựng được khi mùa hè, 30 người trong 1 phòng giam mà không có cái quạt nào”. Đây là cách đối xử không phải dành cho con người mà chính quyền Hưng Nguyên đang thi hành để chứng tỏ sự tàn độc của mình.

Hôm qua báo chí cũng đưa tin, giám đốc sở GD-ĐT Nghệ An khẳng định, sở không quản lý tài chính của các TTGDTX, mà là cơ quan tài chính của huyện. Vậy rõ ràng, cô Dung không phạm tội khi đã thực hiện quy chế chi tiêu nội bộ đúng quy định, và nếu có sai sót thì chính là Phòng tài chính và Kho bạc.

Cô Dung cần được trả tự do và đối xử như một con người.

Thái Hạo

05/18/202305/18/2023

Khéo co thì…có”

Henry Ng

Thiên hạ kháo nhau Tuyên giáo Đức quốc Xã là bậc thầy của nghệ thuật tuyên truyền và Tuyên giáo Việt quốc Xã là sư phụ của cả hai nghệ thuật tuyên truyền và định hướng dư luận. Thiên hạ chẳng những đúng mà còn rất chính xác.

Cứ mỗi lần Trung ương họp hành ăn nhậu là người ta lại nghe những việc không đâu vào đâu râm ran khắp nơi. Chuyện A chưa thấm đòn thì họ dồn tiếp chuyện B, chuyện C…

Lần này chuyện A là ông Chủ tịch MTTQ xã… cởi quần nằm kế bên…hoa hậu của người khác. Ha ha, … ai cũng biết cấp xã có cán bộ Mặt trận nhưng làm gì có cái chức Chủ tịch MTTQ? Khi công an xã bắt thì ông ta vừa mới… treo quần, và khi công an huyện vào cuộc điều tra thì ông ấy đã kịp… mặc quần, thế là chứng cứ… không cánh mà bay. Huề cả làng !!!

Lập tức họ dồn ngay chuyện B. Lần này là chuyện Nhà hát Quan Họ tậu 200 cái Ngai vàng. Dư luận viên bàn tán sôi nổi trên mọi diễn đàn, cứ y như rằng xưa nay công trình công cộng nào cũng được phê duyệt và giám sát bằng những cặp mắt ngay thẳng…T hanh Hóa xây tượng đài phù phiếm gần 300 tỷ cho 2 năm. VN có 63 tỉnh thành, thằng nào cũng bắt chước thằng ngông Thanh hóa thì mỗi 2 năm tốn 189000 tỷ, mỗi kế hoạch 5 năm bay vèo 945000 tỷ.

Thay vì xây tượng đài, Bắc Ninh xây nhà hát, khá hơn một tẹo. Vì ít nhất “tiền có thể đẻ ra tiền” nếu ban quản lý nhà hát biết cách xoay trở. Nhưng tôi không nghĩ như vậy. Cứ nhìn cái kiểu họ tậu ngai vàng cho khán phòng thì đủ hiểu đối tượng khán giả của nhà hát này không phải là quần chúng lao động và người dân bình thường mà là giai cấp quan lại-trưởng giả mới học-làm-sang. Bọn này và gia đình chuyên đi vé mời chứ “hàng cha chú thiên hạ” chả nhẽ lại bỏ tiền túi ra mua vé (?).

Thời buổi gạo châu củi quế, thiên hạ chắt bóp, khuyên bảo nhau “khéo co thì ấm”. Chỉ có bọn quan lại đục nước béo cò thì mọi cơ hội đều là “khéo co thì…có”.

Ăn phần trăm, ăn đút lót chưa đủ, ngay cái chỗ “đặt mông xem hát” chúng cũng giành phần…

Tởm!

05/17/202305/17/2023

Lại tạc tượng…

Oanh Vy Lý

Lại tạc tượng… Một dân tộc khốn cùng vì tượng đài, lăng tẩm, cổng chào, băng rôn, khẩu hiệu… hoa đèn, cờ nhiều hơn cuốc, quan tham đông hơn quân Nguyên và cái điệp khúc lỗ lỗ lỗ vang lên mỗi ngày.

Độc quyền như điện, xăng, dầu mà cũng lỗ. Cả nhà máy in tiền cũng lỗ…nhưng lại sính tạc tượng, vẫn thích ngạo nghễ lắm.

Ừ thì tạc tượng rồi làm sao nữa? Tượng có mang lại hạnh phúc cho người dân.. đói dân có nhìn tượng mà no được không? Khổ dân nhìn tượng mà sướng được chăng? Bị đọa đày dân có nhìn lên tượng mà kêu được không?

Một quốc gia đầy những nghịch lý và bị ăn tàn phá hại. Có học sinh, sinh viên hay người dân nào mà không được giáo dục về kinh tế – chính trị.. ấy vậy mà khi ai đó làm chính trị, lên tiếng về những bất công, sai trái trong xh lại bị bắt bỏ tù, là thế nào?

Image result for tương đài việt nam

Đất nước đang có nhiều đại nạn chả ma nào khóc, mà chỉ thua trận banh lại nằm giữa đường, xúm đen xúm đỏ với nhau mà gào khóc mà kể lể, mà than thở như cha mẹ chết… còn tiền đồ con cháu mai sau không thèm để ý đến.

Dân không có tiền đóng học phí cho con phải liều mạng đi cướp giật .. còn đại quan Phó Trưởng Ban Nội Chính thì chỉ cái đồng hồ đeo tay đã hơn 6 tỷ đồng??

Cứ ngạo nghễ lắm cổng chào và tự hào lắm tượng đài đi! Bởi cuối cùng chỉ có chết mẹ đồng bào xứ Vẹt thôi chứ đụng chuyện quan dọt ra nước ngoài trước giờ thứ 25 hết cả rồi!

05/16/202305/16/2023

Cả trăm người ‘vây’ trụ sở Manulife ở Sài Gòn đòi lại tiền mua bảo hiểm

Nguoi-viet

May 15, 2023

SÀI GÒN, Việt Nam (NV) – Sáng 15 Tháng Năm, cả trăm người là khách hàng gửi tiền tiết kiệm tại ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Sài Gòn (SCB Bank) bị lừa mua bảo hiểm đã kéo đến trụ sở công ty Bảo Hiểm Manulife Việt Nam ở quận 7, đòi hủy hợp đồng và lấy lại tiền đã đóng.

Theo báo Người Lao Động, những người này chủ yếu có đơn khiếu nại sau hôm 30 Tháng Tư vừa qua, mà theo thông báo hôm 12 Tháng Năm của công ty Bảo Hiểm Manulife công bố là “sẽ không giải quyết.”

Cả trăm người tập trung tại trụ sở công ty bảo hiểm Manulife ở quận 7, Sài Gòn. (Hình: Nguyễn Hải/Người Lao Động)

Để “giảm nhiệt” sự giận dữ của khách hàng, đại diện công ty Manulife đã đứng ra tiếp nhận đơn khiếu nại tập thể của 98 người.

Ông Nguyễn Văn Thức ở Đồng Nai, một người bị nhân viên SCB Bank lừa đóng cả trăm triệu đồng mua gói “Tâm An Đầu Tư,” bất bình cho rằng khách hàng khiếu nại trước hay sau hôm 30 Tháng Tư đều như nhau, đều là nạn nhân trong sự việc này.

“Không ai muốn kiện cáo gì, mà chỉ muốn được trả lại số tiền gốc 100% vì đây không phải là tiền mua bảo hiểm. Vụ việc này đã gây ra rất nhiều hệ lụy xung đột, bất hòa trong gia đình, thậm chí có người tiêu cực không muốn sống,” ông Thức tức giận nói.

Phía Manulife cho rằng công ty chỉ “cân nhắc các khiếu nại nhận được trước ngày 30 Tháng Tư do “cảm thông với khách hàng SCB sau sự kiện khủng hoảng xảy ra với ngân hàng này vào Tháng Mười năm ngoái.”

Sau khi thỏa thuận, trong biên bản làm việc giữa Manulife với các khách hàng trên, phía đại diện công ty cho biết sẽ đề nghị lãnh đạo “sửa đổi thông báo hôm 12 Tháng Năm” theo hướng vẫn tiếp tục nhận đơn khiếu nại của khách hàng đầu tư gói “Tâm An Đầu Tư” và sẽ trả lời, đưa ra hướng giải quyết cụ thể chậm nhất là ngày 19 Tháng Năm.

Trong vài năm qua, nhiều người dân ở Việt Nam bất bình với việc mua bảo hiểm nhân thọ, đặc biệt đối với hệ thống phân phối qua ngân hàng. Hàng loạt người dân cho biết bị các ngân hàng ép mua bảo hiểm kèm khoản vay. Nhiều khách hàng gần đây thậm chí phản ánh bị “lừa” từ gửi tiết kiệm sang mua bảo hiểm nhân thọ.

Khách hàng tràn đã vào bên trong trụ sở công ty bảo hiểm Manulife để đòi lại tiền. (Hình: Nguyễn Hải/Người Lao Động)

Báo VNExpress dẫn số liệu từ Hiệp Hội Bảo Hiểm cho biết cụ thể, nếu tính luỹ kế đến hết năm 2022, có khoảng 2.9 triệu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ mua qua kênh ngân hàng (bancassurance) với doanh số khai thác là 45,000 tỷ đồng ($1.91 tỷ). Còn tính toàn thị trường đến cuối Tháng Ba, 2023, có khoảng 13.68 triệu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, giảm gần 250,000 hợp đồng so với cuối 2022.

Tại cuộc họp báo hôm 24 Tháng Tư ở Sài Gòn, ông Ngô Trung Dũng, phó tổng thư ký Hiệp Hội Bảo Hiểm (IAV) cho biết trong vòng ba năm nay, có tổng cộng hơn 9,000 đại lý bảo hiểm tại Việt Nam bị đưa vào danh sách xử phạt (‘black list’ – danh sách đen). Có gần 1 triệu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, chiếm 46% doanh số khách hàng mới đã bán qua kênh ngân hàng năm 2022, với tổng phí mới lên gần 23,800 tỷ đồng (hơn $1 tỷ). (Tr.N)

05/14/202305/14/2023

S.T.T.D Tưởng Năng Tiến – Mặt sau của vài tấm ảnh

Báo Đàn Chim Việt

Tác Giả: Tưởng Năng Tiến

Nhà văn Võ Đắc Danh vừa gửi đến độc giả và thân hữu một bức ảnh khá lạ mắt, cùng với đôi lời phân giải:

“Nhà báo Đoàn Khắc Xuyên cho rằng bức ảnh xứng đáng được trao giải thưởng… thư ký tòa soạn một tờ báo lớn ở SG hiểu lầm tưởng tôi là tác giả nên nhắn tin xin file gốc để đăng báo. Và sau đó, một người bạn đang làm việc ở một trường đại học bắc Cali gọi điện cho tôi, anh vừa khóc vừa nói: ‘Anh có cách nào tìm ra người phụ nữ trong bức ảnh, tôi muốn giúp đỡ cô ấy, biết rằng những mảnh đời như cô ấy ở VN không ít, nhưng bức ảnh làm tôi nghẹn ngào rơi nước mắt, tôi muốn giúp cô ấy cũng chính là giúp tôi vơi bớt nỗi đau…”

FB CaoSon HD cho biết thêm “bức ảnh người phụ nữ chạy xe Grab mưu sinh phải mang theo cả con nhỏ khi đi chở khách được lan truyền mạnh mẽ trên Facebook đã làm nhiều trái tim nghẹn đắng lòng.”

Nói thế e có quá lời chăng? Cuộc sống lam lũ của lắm người dân Việt hiện nay nào có xa lạ (hay mới mẻ) chi đâu mà khiến cho “nhiều trái tim nghẹn đắng lòng” tới “rơi nước mắt” luôn, dữ vậy?

Xay lúa thì khỏi bồng em là cách phân nhiệm công bằng (và hiệu quả) trong nếp sống định canh ở Việt Nam, từ nhiều ngàn năm trước. Sự phân chia truyền thống này đã biến đổi lâu rồi.

Nhà văn Phạm Thị Hoài cho biết: “Ngày 22-3-1965, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phát động một phong trào mang tên ‘Ba đảm nhiệm’, gồm đảm nhiệm sản xuất và công tác, đảm nhiệm gia đình, đảm nhiệm chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Nhưng Hồ Chủ tịch không ưng ‘đảm nhiệm’ nên chuyển thành ‘đảm đang’ và chính thức phát động phong trào…”

Phải “đảm” tất tần tật như thế nên vừa xay lúa vừa bồng em thì mới có thể hoàn thành được nhiệm vụ. Đó là chưa kể những lúc phải tranh thủ làm đêm (và làm thêm giờ nghỉ) để thi đua vượt chỉ tiêu. Chớ còn vừa chạy xe Grab, vừa bồng con thì kể như chỉ là chuyện nhỏ thôi. Có chi nghiêm trọng lắm đâu mà phải động lòng thương hoa tiếc ngọc!

Cùng vào thời điểm này, Trung Ương Đoàn cũng đã phát động Phong Trào Thanh Niên Ba Sẵn Sàng (vừa chiến đấu vừa sản xuất, vừa học tập vừa thi đua xây dựng cuộc sống) chớ bên phái nam cũng đâu có ai rảnh rang gì.

Sau nhiều thập niên tất bật và túi bụi cả ngày lẫn đêm (bỗng) có người chợt ngừng tay, thắc mắc: Thi đua ta quyết thi đua/ Thi đua ta quyết tiến lên hàng đầu/

Hàng đầu rồi biết đi đâu?

Rồi không ít kẻ nhao nhao lên tiếng khiếu nại: Một người làm việc bằng hai/ Để cho chủ nhiệm mua đài mua xe/ Mỗi người làm việc bằng ba/ Để cho cán bộ xây nhà xây sân!

Như vậy đâu có được (bất công thấy rõ) nên cuối cùng đồng chí đương kim TBT, kiêm CTN, Nguyễn Phú Trọng đã vào cuộc để giải quyết vấn đề. Báo Tuổi Trẻ, số ra ngày 12/01/2021, hân hoan thông báo: “Năm năm xử 14.540 bị cáo tham nhũng, kinh tế, chức vụ; thu hồi hàng chục ngàn tỉ đồng.”

Dữ vậy sao? Hả hê chưa?

Chưa! Dư luận, ngó bộ, vẫn chưa đồng tình cho lắm. Thiên hạ coi đây chỉ là một thứ “nỗ lực” bắt ruồi quanh đống cứt. Người có giáo dục thì phát biểu ôn tồn và nhã nhặn hơn. Họ xem “hàng chục ngàn tỉ đồng thu hồi” chỉ là phần nổi của một tảng băng sơn.

Tuyệt đại đa số các đồng chí vẫn chưa bị lộ, và không bao giờ bị cả, vì đều đã hóa thân thành những cánh tay nối dài của Đảng và Nhà Nước. Những bàn tay vô hình này thò vào túi quần (hay túi áo) của tất cả mọi người, bất kể nam/ phụ/ lão/ ấu.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho biết: “Một quả trứng chịu 14 loại phí, một con lợn cõng 51 thuế phí.”

Báo Thanh Niên tổng kết: “Nông dân ‘cõng’ hơn 1.000 loại phí.” Tất nhiên, đó là chưa kể … “phí cho trâu bò ăn cỏ”!

Đám chạy xe Grab, như thiếu phụ bồng con trong bức ảnh của nhà văn Võ Đắc Danh – tất nhiên – cũng không ngoại lệ:

Phạm Minh Vũ: Sau năm lần tăng liên tiếp, ngày 25-02 vừa rồi giá xăng trong nước tăng mạnh gần 1000đ trên 1lít, A95 đã hơn 18k.
Ngô Du: “Sáng xách chiếc xe ra đổ 100 ngàn xăng để mưu sinh. Họ đã cúng cho nhà nước 64 ngàn. Chạy một cuốc xe… Nộp thêm 10% VAT nữa.”

Hết “cúng” lại “nộp” tứ phương như vậy nên vừa chạy xe Grab vừa địu con thì (may ra) mới đủ tiền mua sữa.

Sữa để em thơ lụa tặng già là chuyện chỉ có trong thơ Tố Hữu (và trong mơ) mà thôi. Thực tế thì già trẻ, lớn bé gì đều đầu tắt mặt tối và lam lũ ráo.

Hãy nhìn qua một lớp người bần cùng khác, cùng vài mẩu tin liên quan đến họ, xem bàn tay của nhà nước hiện hành dài tới cỡ nào:

Xổ số kiến thiết “góp” 10.000 tỷ đồng cho Nhà nước trong quý I

Xổ số đóng góp lớn vào ngân sách nhà nước

Xổ số là nguồn thu chỉ sau dầu mỏ

Xổ số đóng góp gần bằng ngành dầu khí và vượt xa hàng không

Từ Việt Nam, nhà báo Hữu Danh tường thuật:

“Ở vùng ĐBSCL, nhiều doanh nghiệp xổ số nộp ngân sách cả ngàn tỉ đồng/năm. Với nhiều địa phương, thu từ xổ số là nguồn thu chính. Để có nguồn thu này, các công xổ số đều dựa vào lực lượng bán vé số dạo.

Họ là ai? Là trẻ em, thay vì được đến trường thì áo quần rách rưới, tay cầm xấp vé số đi ‘bán cái rủi may’; là những ông bà lão bảy – tám mươi tuổi, lẽ ra phải được an hưởng tuổi già, vui vầy cùng con cháu thì phải còng lưng mời từng tờ vé số; là những người tật nguyền, khi mà hệ thống an sinh xã hội còn quá kém, phải vừa bò vừa lết ngoài đường, bò lết dưới chân trai thanh gái lịch trong những quán cà phê, nhà hàng để bán từng tờ vé số bằng cách kêu gọi lòng thương…”

Có điều ông nhà báo không biết (hoặc không ngờ) là “lực lượng bán vé số dạo” đã lan ra tới … nước ngoài tự lâu rồi. Tôi tình cờ gặp gỡ đông đảo đồng hương của mình nơi quán ăn Ba Số Bẩy – trong khu chợ Tô Sanh, ở Nam Vang – với không ít ngạc nhiên.

Ngồi uống chưa hết chai bia Cambodia mà đã có hơn chục người đến chào mời mua vé số, phát hành từ những tỉnh thuộc Đồng Bằng Sông Cửu Long. Sau khi xổ, vé trúng sẽ có người sẵn sàng mua lại ngay tại chỗ.

Đạo quân vé số ở thủ đô Phnom Penh gồm đủ thành phần cũng như tuổi tác nhưng phần lớn đều còn rất trẻ, rất hồn nhiên, và (tất nhiên) đều không có cơ hội đến trường. Dù không phải là thầy bói, tôi vẫn có thể đoán được là trong lòng bàn tay của tất cả các em đều có đường xuất ngoại nhưng thiếu đường may mắn.

Tôi tha phương cầu thực gần như trọn kiếp (và may mắn lạc bước đến những nơi không thiếu bơ thừa sữa cặn) nên bất ngờ nhìn thấy mảnh đời cùng quẫn thì không khỏi chạnh lòng. Nghe tiếng mời chào khẩn thiết, nhìn những khuôn mặt khẩn cầu của đồng bào mình mà muốn ứa nước mắt.

Tôi mời các em cùng ngồi dùng cơm, và mua không sót một tấm vé số nào, với hy vọng có thể tạo được đôi chút thảnh thơi cho tất cả. Tôi cũng hành xử y như ông bạn của nhà văn Võ Đắc Danh (“muốn giúp người và giúp cho chính mình vơi bớt nỗi đau”) hiện đang ở California.

Vơi được bao nhiêu, và bao lâu trong cái chế độ bất nhân này?

05/14/202305/14/2023

Nguyễn Phú Trọng dọa Nguyễn Thị Thanh Nhàn: ‘Chạy đàng trời’

Báo Nguoi-viet

May 14, 2023

HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Người đứng đầu đảng CSVN vừa đe dọa một người đang không biết ở đâu nhưng bị xử án khiếm diện là “Có mà chạy đàng trời, trốn cũng không được.”

Ngày Thứ Bảy, 13 Tháng Năm, ông Nguyễn Phú Trọng, tổng bí thư đảng CSVN, có tiếp xúc cử tri theo thông lệ trước và sau mỗi khóa họp Quốc Hội. Ông Trọng và các đảng viên cấp cao cả nước đều là đại biểu Quốc Hội “đảng cử dân bầu” mỗi năm chỉ họp có hai lần ngắn ngủi.

Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, chủ tịch AIC, bị xử khiếm diện 30 năm tù hồi Tháng Giêng, hiện không biết ở đâu. (Hình: Tập đoàn AIC)

Các đại biểu thường chỉ gặp cử tri trước và sau mỗi khóa họp một lần. Đa số những cử tri này đều là những đảng viên sống ở địa phương được lựa chọn từ trước. Các câu hỏi, chất vấn đại biểu cũng đều được mớm lời, duyệt xét trước chứ không phải muốn hỏi gì thì hỏi. Những cuộc tiếp xúc này đều được dàn dựng nhằm mục đích đăng báo tuyên truyền.

Tại cuộc tiếp xúc nêu trên, trả lời cho câu hỏi về đối phó với tham nhũng và các vụ án tham nhũng lớn xảy ra trong thời gian qua vẫn còn làm dư luận bàng hoàng, ông Nguyễn Phú Trọng được báo Vietnamnet thuật lời nhìn nhận có một số bị cáo đã trốn đi nước ngoài nên đành phải xử vắng mặt. Những người bị xử vắng mặt gần đây nhất, không thấy ông Trọng nêu tên, nhưng người ta hiểu ngay ông ám chỉ gồm cả bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, chủ tịch công ty Tiến Bộ Quốc Tế (AIC), bị kết án 30 năm tù qua một phiên tòa hồi Tháng Giêng vừa qua.

Theo Vietnamnet tường thuật lại lời nói của ông Trọng thì “khi những cá nhân chạy trốn, bị tòa xử vắng mặt thì không còn là công dân mà là tội phạm, các nước không có quyền chứa chấp.”

Rồi báo này dẫn lời ông Trọng: “Do vậy, chúng ta có quyền theo luật pháp quốc tế, phối hợp với nước mà đối tượng đang trốn để bắt về. Có mà chạy đàng trời, trốn cũng không được.”

Ông Trọng nói đến luật pháp quốc tế để yêu cầu nước ngoài giúp bắt về nhóm người phạm tội gồm bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn và các người dưới quyền bà tại công ty AIC. Ông Trọng tin rằng các nước khác không chứa chấp tội phạm nhưng nếu không có hiệp định tương trợ pháp lý giữa hai bên và quy định về dẫn độ tội phạm, thì chuyện dẫn độ khó xảy ra.

Vì không có thỏa hiệp dẫn độ với Đức, Việt Nam đã cho Bộ Trưởng Công An Tô Lâm, năm 2017, cầm đầu một đoàn đặc vụ sang thủ đô Berlin bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh đem về nước bỏ tù. Vụ ngang nhiên bắt cóc bất chấp luật pháp của Đức và thông lệ quốc tế làm căng thẳng bang giao giữa hai nước một thời gian. Vụ án này từng sôi nổi dư luận trong ngoài nước.

Vào ngày 22 Tháng Năm, tức chỉ một tuần lễ nữa tới đây, đúng ngày khai mạc khóa họp Quốc Hội đầu năm 2023, tòa án CSVN sẽ đem vụ án bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn và các thuộc cấp tại công ty AIC ra xử phúc thẩm theo kháng cáo của các bị cáo.

Trong số 15 bị cáo của vụ này thì có tám người, gồm cả bà Nhàn, hiện đang trốn tránh đâu đó ở nước ngoài. Một số được biết đang trốn ở Mỹ nhưng nước Mỹ mênh mông lại không ai bị bắt phải khai báo hộ khẩu “tạm trú, tạm vắng” như ở xứ độc tài CSVN nên hiện cũng không biết họ ở chỗ nào. Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn từng bị nghi là sống ở đâu đó một nước bên Âu Châu.

Hỏa tiễn phòng không Spyder của Israel trưng bày trong cuộc triển lãm võ khí ở Hà Nội ngày 9 Tháng Mười Hai, 2022. (Hình minh họa: VNExpress)

Ngày 4 Tháng Giêng vừa qua, bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn bị kết án khiếm diện 30 năm tù với cáo buộc “vi phạm quy định về đầu thầu gây hậu quả nghiêm trọng,” đưa hối lộ cho lãnh đạo tỉnh Đồng Nai để trúng thầu xây dựng bệnh viện đa khoa ở địa phương, làm thiệt hại cho nhà nước 152 tỷ đồng, tương đương khoảng $6.5 triệu.

Báo chí tại Việt Nam còn bật mí bà Nhàn là một nhà thầu có một quan hệ chặt chẽ với lãnh đạo các bộ ngành ở trung ương nên đã trúng thầu nhiều vụ lớn ở nhiều địa phương, gồm cả tỉnh Quảng Ninh, nơi Thủ Tướng Phạm Minh Chính từng là bí thư tỉnh ủy. Bà bị tố cáo thông đồng với các giới chức trong các vụ đấu thầu gian dối để chỉ mỗi mình AIC trúng thầu.

Báo chí Israel từng tiết lộ bà Nhàn là kẻ môi giới mua sắm võ khí từ nước này cho CSVN.

Trong bài viết “The Enduring Role of Mistresses in Southeast Asian Politics” đăng trên tạp chí The Diplomat ngày 4 Tháng Năm, 2022, nhà báo David Hutt, một người am hiểu chính trị Việt Nam, viết bà Nhàn từng là “tình nhân” (mistress) của ông Chính và Đại Tướng Phan Văn Giang, hiện là bộ trưởng Quốc Phòng Việt Nam.

Chế độ Hà Nội đã mua của Israel từ hỏa tiễn phòng không, hỏa tiễn phòng vệ biển đảo, máy bay không người lái, phần mềm cho công an theo dõi các thành phần chống đối. Việc truy tố và bà bỏ trốn sẽ ảnh hưởng thế nào đến chuyện trang bị quốc phòng CSVN không ai biết. (TN) [đ.d.]

05/14/202305/14/2023

Thảm cảnh vượt biên mãi in sâu trong ký ức nhiều người

From: nghiathuc.com

(ảnh: Michel Setboum/Getty Images)

Tháng Tư buồn lại đến, 47 năm qua, những thuyền nhân nay đã “già” và những câu chuyện của họ đã trở thành cổ tích. Hồi tưởng để nhớ về một quá khứ đau thương với những chia ly và mất mát…

1/ Cứu vớt

Chiếc tàu nhỏ bé của chúng tôi bị tàu đánh cá Thái Lan chặn lại. Bọn cướp hãm hiếp sáu cô gái. Trong lúc bọn Thái hãm hiếp, một cô gái lao mình xuống biển. Bọn Thái vớt cô ấy lên rồi dí súng vào đầu có ý muốn nói: “Nếu ai nhảy xuống biển nữa là bắn bỏ!”. Tuy nhiên, nhờ người con gái gan dạ liều lĩnh đó mà đám ngư phủ Thái đã ngừng thôi hãm hiếp, và tôi là một trong những cô gái được may mắn thoát nạn trên chuyến tàu định mệnh.

Một nhóm thuyền nhân Việt Nam vượt biển đến Darwin (Úc) trên tàu ‘Song Be 12’,

Khi Mặt trời vừa ló dạng, bọn Thái thả chúng tôi về lại con tàu nhỏ, kèm nước uống, cơm và một khay ghẹ nấu chín, rồi chỉ đường cho bác tài công. Khi đám ngư phủ Thái bỏ đi, mọi người như hoàn hồn, mang nhiều hy vọng dù đường còn lắm gian nan. Sáng sớm, giữa biển cả bao la, gió mát lạnh, lòng người miên man vô định, mọi việc đều phó thác vào bàn tay của đấng tạo hóa. Đã ba ngày, ai cũng mệt mỏi vì sợ hãi và đói khát. Tôi chờ lúc vắng bớt người, lấy chút cơm ăn với muối cho đỡ đói. Lúc ấy có một người đàn ông trung niên, nhìn hiền lành, điềm đạm. Ông không nói gì, chỉ nhìn tôi gật đầu chào. Có người nói:

– Ăn ghẹ đi, ngon lắm! Nhưng ông lắc đầu. Sau này khi mọi người đến Galang làm hồ sơ khai tên tuổi, tôi mới biết ông là một nhà sư.

Nỗi lo sợ về bọn cướp Thái vẫn còn đeo đẳng theo chúng tôi trong suốt cuộc hành trình. Con tàu nhỏ bé đang êm êm lướt sóng, chợt… Bùm…! Một cậu nhóc rớt tỏm xuống biển. Tiếng bà mẹ khóc la vang trời:

– Cứu con tôi, cứu con tôi với bà con ơi…!

Mọi người nhìn ra xa xa…, chỉ thấy thấp thoáng một chấm đen nhỏ xíu ngụp lặn trên mặt biển mênh mông. Bà mẹ hốt hoảng chạy đến bên bác tài công, quỳ xụp xuống van xin:

– Ông ơi, ông ơi, xin cứu con tôi với, xin ông… ông ơi… nó té xuống biển! Bác tài ái ngại lắc đầu nhưng rồi cũng đánh một vòng quay lại… Khi tàu chạy đến gần, thằng bé cũng ngất ngư sắp chết đuối. Nó là dân vùng biển bơi giỏi nên cũng cầm cự được lâu…

Bác tài công lái con tàu an toàn đến một trạm biên phòng hẻo lánh của Indonesia. Lính biên phòng cho chúng tôi lên bờ ở tạm trên một đảo nhỏ hoang sơ gần đồn canh của họ. Một cuộc sống thê thảm, thiếu thốn, đói khổ. Chúng tôi sống cảnh màn trời chiếu đất. Hơn một tuần sau mới có một mái lều che nắng mưa. Chúng tôi ngủ chung với muỗi mòng, côn trùng. Bầy chó hoang đêm đêm mò đến rình rập. Thức ăn là một ít mì mốc (trên tàu) với những gì mò bắt được dưới biển và những trái sakê hay rau củ kiếm được trên đảo. Chúng tôi sống lây lất gần một tháng, tàu Cao Ủy Tỵ Nạn mới đến cứu đưa 68 thuyền nhân chúng tôi về Galang.

Chuyến tàu TG 0018 (ảnh: Tác giả gửi)

2/ Tưởng niệm

Trước khi được ra ngoài hội nhập với cộng đồng người tỵ nạn, chúng tôi phải vào khu biệt lập để được chăm sóc đặc biệt. Cùng chuyển đến khu biệt lập với chúng tôi là một chuyến tàu khác cũng xuất phát từ Tiền Giang. Khi được cứu, trên tàu chỉ còn người già, đàn ông và con nít; đàn bà, con gái đã bị bọn hải tặc Thái Lan bắt đi. Những người có thân nhân bị bắt đều cầm chắc cái chết vì biết rằng bọn cướp hung ác hãm hiếp xong rồi quăng xác xuống biển…

Hàng ngày, người ta thấy một thanh niên khôi ngô ngồi trước cửa trại, lặng lẽ buồn nhìn trời nhìn đất như mất hồn. Nghe những người đi cùng chuyến kể rằng em gái và người yêu của cậu đã bị hải tặc Thái Lan bắt. Anh không chịu ăn uống gì, chỉ còn da bọc xương. Ít lâu sau, tôi nghe những người quen biết kể lại rằng người ta thấy xác của anh trôi trên biển dạt vào một hốc đá. Những người bạn cùng tàu chôn anh vội vã ở nghĩa trang. Tôi thoáng nhớ câu thơ buồn chua chát của Quang Dũng: Rải rác biên cương mồ viễn xứ…

Thầy T.T.A. và tác giả (ảnh: Tác giả gửi)

4/ Oan hồn

Trên đường vượt biển tìm tự do, những phụ nữ Việt Nam không may bị hãm hiếp, khi đến trại tỵ nạn, thường được Cao Ủy cứu xét giúp cho đi định cư sớm để tránh lời ra tiếng vào. Sao lại có những người cười chê trên sự đau khổ của đồng hương không may mắn?! Trên trại có dựng một cái miếu thờ gọi là “Miếu Ba Cô”. Theo kể lại, có hai chị em xinh đẹp đi vượt biển bị hải tặc Thái Lan hãm hiếp. Khi đến trại tỵ nạn, họ bị xoi mói bởi những ánh mắt tò mò, những lời xầm xì chế nhạo làm tổn thương họ. Kết quả, hai chị em treo cổ dưới gốc cây đa. Nghe đồn rằng hồn họ vất vưởng chưa siêu thoát nên đêm đêm biến thành bóng ma trắng chờn vờn bay quanh đảo khiến người ta sợ hãi mà lập miếu. Sau đó, có thêm một thiếu nữ đau buồn cho số phận không may cũng treo cổ chết tại gốc cây ấy…

Thuyền nhân Việt Nam bị nhà cầm quyền Malaysia khước từ đã phải sang lánh trú ở quần đảo Anambas,

5/ Mất tích

Anh Duy là một phó nhòm chụp hình rất nghệ thuật. Anh đã ở trại Galang khoảng 5-6 năm mà chưa được đi định cư vì có người em bị hội chứng down. Phái đoàn các nước phỏng vấn rồi từ chối vì không muốn nhận người không có ích lợi gì cho xã hội, mặc dù cha của họ đang bị đọa đày trong nhà tù cộng sản Việt Nam. Anh Duy thường đi chụp hình để sinh sống trong khi đứa em quanh quẩn ở barrack chờ anh về.

Tôi và Nam, 15 tuổi, em họ của tôi, thỉnh thoảng ra quán ăn khuya. Tôi có lần gặp anh em Duy đến ăn tối. Người em mặt khờ khạo, nước miếng nhễu nhão. Người anh chăm chút cho em như một baby, quàng khăn quanh cổ rồi đút từng muỗng, cho uống nước, rồi lau miệng… Sáng hôm ấy, mọi người thức giấc vì tiếng ồn ào. Nhiều người đi đến từng barrack hỏi thăm và tìm kiếm trẻ lạc. Đứa em của anh Duy, từ chiều hôm qua, đã đi đâu mất tích. Tìm kiếm suốt đêm cũng không có dấu vết… Đứa em của anh Duy đi lang thang đâu đó, chết bờ chết bụi, hay trôi dạt ra biển?! Tôi rời Galang đi định cư nên không biết số phận của anh em họ ra sao…

Những thuyền nhân ngày nào trở lại thăm Đài tưởng niệm thuyền nhân Việt Nam tại đảo Galang,

5/ Bạc mệnh

Anh Vinh là anh họ của tôi, một Đại úy Không quân VNCH. Anh cao lớn, đẹp trai trông hùng dũng nhưng hiền như cục bột. Anh thích đàn ca với những bài hát dí dỏm hài hước. Anh cao lớn mà ôm cây mandoline bé tí teo. Hồi còn ở Việt Nam, anh Vinh cưới chị Nga, một cô gái xinh đẹp, rất giỏi tiếng Anh. Chị Nga làm xếp xì cho một văn phòng của quân đội Mỹ tại Sài Gòn. Chị hét ra lửa ở công sở và ở nhà, anh Vinh cũng xếp re… vì nể sợ vợ. Tháng Tư 1975, miền Nam thất thủ, anh Vinh bị đi tù. Khi được thả, anh đưa vợ và ba đứa con đi vượt biển. Cả nhà đến Galang. Ở trại tỵ nạn, chị Nga làm thiện nguyện; anh Vinh ở nhà chăm sóc con và cơm nước. Cuộc sống âu lo phiền muộn khiến chị Nga trở nên cáu gắt. Chị đay nghiến, miệt thị, khinh chê chồng đủ điều.

Trong khi chờ đi định cư, một ngày cuối tuần, anh Vinh cùng vợ con ra biển chơi. Biển Indonesia rất đẹp, nước trong xanh biếc màu ngọc bích, có thể nhìn thấy cá lội và cát trắng dưới đáy. Anh Vinh chơi đùa với các con và vẽ hình trên cát. Hôm ấy, anh bơi ra biển rồi không thấy trở vào. Anh mất tích hẳn. Anh bị chết đuối hay anh muốn mình chìm vào lòng biển sâu để quên đi nỗi sầu nhân thế?

Nào ai biết được niềm u uẩn,

Từng lắng nhiều trong những mảnh đời…

(Thơ Quang Dũng)

6/ Tình yêu

Ở Galang có một đôi trai gái yêu nhau. Chàng 19, nàng 18. Một tình yêu lãng mạn nhưng đong đầy nước mắt. Tiếng sét ái tình mạnh mẽ khiến cả hai yêu nhau say đắm. Khốn nỗi, gia đình họ cho là tình như áng mây, chỉ thoáng đến rồi đi. Ở chốn tạm dung này chẳng có gì bền vững. Trước ngày gia đình nàng đi định cư, đôi uyên ương đã quyết cùng ở bên nhau khi cả hai… uống thuốc độc tự tử!

Tưởng chừng những nỗi thống khổ của thuyền nhân Việt Nam đi tìm tự do, một thời vang vọng trên diễn đàn thế giới, nay đã chấm dứt. Không. Cuộc hành trình dẫn đến cái chết của 39 nạn nhân Việt Nam tại Essex vào ngày 25 Tháng Mười 2019 ở Anh lại một lần nữa cho thấy những chuyến viễn du chua xót của người Việt vẫn chưa chấm dứt… Vẫn còn biết bao người tiếp tục rời xa quê mẹ với ước mơ tươi sáng nhưng giấc mộng biến thành ác mộng… Thôi hãy cùng thắp nén hương và nhóm lên ngọn lửa yêu thương để sưởi ấm lòng người dân Việt tha phương trên mọi nẻo đường…

Nhã Duyên (Sài Gòn Nhỏ)

Kim Quy sưu tầm

05/13/202305/13/2023

Sổ Tay Thượng Dân K’ Tien – Vừa thôi Tám

B áo Đàn Chim Việt

Tác Giả: Tưởng Năng Tiến

Trong một cuộc phỏng vấn do Khánh An (VOA) thực hiện, vào hôm 29 tháng 4 năm 2023, Giáo Sư – Tiến Sỹ Alex Thái Đình Võ đã kể lại một câu chuyện thú vị:

“Thái sang Hoa Kỳ năm 8 tuổi. Khi mình còn nhỏ, lúc người Mỹ bắt đầu dạy trong nhà trường về cuộc chiến Việt Nam hay lịch sử Việt Nam, mình nhớ là khoảng lớp 7, lớp 8, khi giáo viên bắt đầu cho học sinh xem những bộ phim gọi là bộ phim documentary (phim tài liệu) về cuộc chiến Việt Nam, thì sau khi xem bộ phim đó và học sơ về cuộc chiến, có một cậu học sinh đặt ra câu hỏi cho mình là ‘Gia đình của bạn thuộc phe nào trong cuộc chiến?’

Ở lứa tuổi đó thì thú thật khi sang Hoa Kỳ, bố mẹ cũng không nói gì nhiều cho mình về cuộc chiến, cũng không dạy mình phải hận thù hay biết bên này, bên kia… Nhưng khi cậu đó đặt câu hỏi đó thì mình mới nhớ ở nhà thường hay nói gia đình mình là thuộc miền Nam Việt Nam. Mình mới nói ‘The South’ (miền Nam), thì cậu đó mới chỉ tay vào mặt mình mà cười kiểu chế nhạo và nói ‘À, vậy thì gia đình mày thua là đúng rồi!’.

Đối với một đứa học với lớp 7, lớp 8, mà khi một người khác nói với mình là gia đình mày thua là đúng rồi thì nó đánh một dấu hỏi trong đầu mình là ‘Thua là một chuyện, nhưng mà thua là đúng rồi có nghĩa là như thế nào?’”

Thiệt là một câu hỏi khó cho bất cứ ai, kể cả mấy ông T.T Hoa Kỳ, chớ chả riêng chi với một cậu bé VN tị nạn (đang học lớp 7/ lớp 8) ở đất nước này!

Từ Việt Nam, nhà văn Bùi Ngọc Tấn lý giải:

“Cuối cùng miền Nam đã thua nhanh hơn dự đoán. Chiến thắng thuộc về những người lì đòn hơn, tận dụng thời cơ tốt hơn. Một chiến thắng có rất nhiều nguyên nhân – chiến lược chiến thuật, tài nghệ chỉ huy, tinh thần binh sĩ, vũ khí khí tài, rồi công tác tình báo, mặt trận ngoại giao… – nhưng chắc chắn có sự đóng góp không nhỏ của các loa công cộng…” (Hậu Chuyện Kể Năm 2000. Tiếng Quê Hương: 2014).

Người cộng sản vốn chuyên nghề tuyên truyền nên sự đóng góp “không nhỏ của các cái loa công cộng” (ở thôn xóm, cũng như ở phố thị) là điều tất yếu nhưng còn “công tác vận động quần chúng” nơi những vùng xa/vùng sâu thì họ thực hiện cách nào?

Nhà văn Đỗ Phương Khanh kể lại:

Khi cuộc chiến giữa Việt Nam và Pháp bùng nổ vào ngày 19 tháng 12 năm 1946 thì gia đình chúng tôi từ Hà Nội tản cư ra khỏi thủ đô theo đường ngược mà di chuyển dần lên tới tỉnh Hòa Bình. Hòa Bình là quê hương của dân tộc Mường. Họ là những người rất chất phác, sống hồn nhiên, đơn thuần như những người Việt Nam cổ xưa…

Tết năm đó có đoàn Tuyên Truyền Xung Phong ghé qua làng chúng tôi đang tạm trú. Buổi tối họ đốt lửa trại, hầu hết dân làng quây chung quanh các thanh niên trong đòan, say sưa xem những mẩu kịch ngắn, hầu hết là cảnh quân Pháp mới đánh nhau đã lăn ra chết, tiếng cười vang rân xóm làng.

Sáng hôm sau trước khi đi, anh đòan trưởng có nhã ý mời tất cả những ai muốn chụp ảnh kỷ niệm ngày Xuân thì anh ta sẽ chụp để tặng. Anh ta còn đưa ra cuốn albumn trong có rất nhiều ảnh cho mọi người coi. Đó đây, những ánh mắt thán phục và những tiếng cười khúc khích của các cô nàng sơn nữ nổi lên tưng bừng như ngày hội…

Sau khi sắp xếp chỗ đứng rất lâu, người này thấp ra phía trước, người kia ra đầu nọ cho cân đối… cuối cùng anh ta hô:

– Không chớp mắt … một hai ba…

Anh ta làm lại vài lần và tất cả chúng tôi quây lấy anh ta hỏi han khi nào sẽ có ảnh… anh ta trả lời chắc nịch:

– Tuần tới anh sẽ trở lại, mọi người sẽ đều có ảnh rất đẹp.

Gia đình chúng tôi không có dịp gặp lại anh ta vì chiến sự lan rộng. Trên đường tản cư ngược xuôi, một hôm bố tôi gặp lại anh phó đoàn, bố tôi hỏi về tình hình những bức ảnh. Anh phó đòan cười:

– Làm gì có ảnh, anh Bảo muốn vận động quần chúng nên dùng tâm lý chiến để tạo sự quý mến thân thiện thôi. Máy không có phim chú ạ. (Đỗ Phương Khanh. “Quê Hương Dạo Trước.” Hưng Việt – 10/12/ 2014).

Chuyện kể của nhà văn Nguyên Ngọc thì hơi khác. Tuy cũng theo đúng chính sách và chủ trương của Đảng (“cứu cánh biện minh cho phương tiện”) nhưng ở Tây Nguyên thì cán bộ dùng loại “phương tiện” hữu hiệu hơn. Họ thay máy ảnh không phim bằng súng đạn đã lên nòng:

Tôi có một người quen, tên là Nguyễn Huy Chương, từng là đội trưởng vũ trang tuyên truyền ở Đak Lak thời ấy, về sau làm đến chính ủy sư đoàn, rồi phó chính ủy quân khu. Anh kể hồi bấy giờ tính mãi không biết làm sao gặp cho được dân. Cuối cùng nghĩ ra một kế: bí mật rình ở bìa rẫy, buổi chiều sẫm, khi những người lao động chính đã về hết rồi, chỉ còn một bà già nán lại nhặt củi rơi để tối về sưởi, đêm Tây Nguyên vốn rất lạnh; bèn xông ra kéo bà già ấy vào rừng, dọa ngay không được la hét, la lên thì tôi bắn!

Bà già thì hoảng loạn, mình thì ú ớ tiếng Ê Đê, đã nói được gì đâu. Giữ lại lâu thì lộ, phải thả về, dặn về tuyệt đối không được nói lại với ai, và chiều ngày sau ra lại đây gặp tôi, sai thì tôi vào làng bắn chết… Liều thế, rồi phập phồng kéo dài hàng tháng…

Cho đến một hôm, bà cụ đã bình tĩnh và khá quen, bỗng hỏi: “Con ở ngoài rừng thế này, ăn gì mà sống được?” Lần sau bà mẹ ra (anh đã gọi bà bằng Mí = Mẹ) còn cầm theo một nắm cơm. Nắm cơm đầu tiên của một người mẹ Ê Đê mang vào rừng cho một người con là lính Việt Minh. Một bước lớn và quyết định đã được vượt qua… ” (Nguyễn Hồng Anh Phỏng Vấn Nhà Văn Nguyên Ngọc. Văn Việt – 19/03/2023)

Những bà mẹ Tây Nguyên, với những “nắm cơm đầu tiên”, tất nhiên, đều đã lìa đời nhưng “tinh thần cách mạng” vẫn được kế tục bởi thế hệ kế tiếp: cô gái Bom Bo (“giã gạo ban đêm vì ngày bận làm mùa”) cô gái Pa Ko (“gùi trên vai súng đạn ra hoả tuyến”) cô gái Sông Ba (“tay vót chông miệng hát không nghỉ”). Nay thì tuổi thanh xuân của những cô sơn nữ đã qua, sức khỏe cũng không còn, và đất đai nơi miền sơn cước thì người Kinh chiếm tiệt cả rồi!

Thế họ và con cháu hiện đang sinh sống ra sao?

Hôm 27 tháng 12 năm 2022, FB Chi Lê cho biết:

Tỉnh Bình Phước có Sóc Bom Bo nổi tiếng trong trận chiến ác liệt Mùa hè Đỏ Lửa 1972. Tính từ ngày “giải phóng” đến nay, hầu hết trẻ con ở Sóc Bom Bo chưa từng biết Phở là gì … Những “Gánh Phở Lên Đồi” đã làm rộn rã Sóc Bom Bo …

Cùng với “Gánh Phở Lên Đồi” của Tổng Công Ty Mỳ Ăn Liền Acecook, Hãng Hàng Không Vietnam còn có một phát kiến khác, cũng độc đáo không kém – theo thông tin của VietNam Airlines: “Kể từ nay hành khách là người có công với cách mạng sẽ được hướng dẫn vào quầy làm thủ tục ưu tiên, được đi lối riêng dành cho hạng thương gia, và cũng được ưu tiên tại khu vực soi chiếu an ninh.”

Sao mà nhiều “ưu tiên” dữ vậy, hả Trời? Thiệt là chu đáo, tử tế, và tình nghĩa hết biết luôn! Ngoài cơ hội được thưởng thức hương vị một đặc sản của miền xuôi (phở gói) đám dân bản địa ở những vùng sâu/vùng xa/vùng căn cứ cách mạng còn được hưởng nhiều đặc quyền khác nữa, nếu họ có dịp sử dụng dịch vụ của VietNam Airlines.

Còn bằng cách nào mà những người dân khốn cùng có thể mua được cái vé máy bay để bước chân lên phi cơ của Công Ty Hàng Không Việt Nam thì lại là chuyện khác. Vụ này hoàn toàn (và tuyệt đối) không liên quan chi ráo tới Đảng và Nhà Nước.

Người miền xuôi gọi thế là “nhân nghĩa bà Tú Đễ.” Loại nhân nghĩa này cũng là một loại “đặc sản của người Kinh,” và đã được T.S Mạc Văn Trang “nói thẳng” (ruột ngựa) như sau: “Bớt ‘diễn’ đi … cái gì cũng ‘diễn’ thành lố bịch, ấu trĩ, dối trá, đạo đức giả.”

Dân miền núi chúng tôi không biết “bà Tú Đễ” là ai sất, và cũng chả mấy người có khái niệm chi về cái thứ “đạo đức thật/giả” dưới miền xuôi cả. Nói một cách hết sức giản dị, chất phát, và chân thành là chúng tôi chịu hết nổi rồi. Con giun xéo mãi cũng quằn (thôi) nói chi đến con người – dù là người miền núi. Vừa thôi Tám!

Tưởng Năng Tiến