Category: Tin Việt Nam

Ba’o Đàn Chim Việt

Tác Giả: Đàn Chim Việt –

25/09/2025

Hồ Duy Hải trong một phiên tòa. Ảnh: CTV.

 Trại tạm giam công an tỉnh Long An được đặt ở xã Mỹ Phú, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An, cách không xa sông Vàm Cỏ Tây, quanh năm uốn lượn ôm ấp vỗ về.

 Tháng tư năm 2023 tôi đã đến đây với mong muốn được vào gặp tử tù Hồ Duy Hải. Sau khi liên hệ thủ tục ở cổng trại và xuất trình giấy tờ, nhân viên trực ban gọi điện thoại đi đâu đó rồi quay ra trả lời từ chối luật sư.

 Mặc dù đã dự liệu về việc bị từ chối nhưng tôi không khỏi ngậm ngùi xót xa khi nghĩ về người tử tội đang bị giam cầm nơi này. Không có việc gì khác để làm tôi đứng ngồi loanh quanh một lúc rồi ra về.

Chứng cứ bỏ sót

 Khi nhận lời bà Nguyễn Thị Loan nhờ kêu oan, bản thân tôi nhiều lần đã tự hỏi liệu mình có thể làm được gì khi mà vụ án đã được đông đảo dư luận xã hội biết đến.

 Vụ án đã quá nổi tiếng với những tình tiết chứng cứ trong hồ sơ đều đã được các luật sư, nhà báo, và những người am hiểu trên mạng xã hội, đưa ra phân tích công khai với những nhận định đánh giá rất có sức thuyết phục.

 Bối cảnh của vụ án là như vậy khi mà cũng đã xảy ra được 15 năm, bản thân tôi nghĩ rằng mình sẽ khó thể tìm ra được chứng cứ nào mới, điều có thể làm là đưa ra những nhận định phân tích từ góc độ kinh nghiệm kiến thức bản thân, để làm rõ thêm bản chất của vụ án.

 Sau quá trình nghiên cứu về vụ án tới thời điểm này tôi cho rằng cơ sở chứng cứ chứng minh Hồ Duy Hải bị oan đã có ngay trong hồ sơ vụ án. Nhưng để mọi người hiểu ra được vấn đề thì trước tiên xin dẫn lại câu chuyện về một vụ án xảy ra ở nước Anh.

 Tôi biết đến vụ án này qua một bộ phim có tựa đề Nhân danh Cha (In the Name of the Father), nội dung phim dựa theo một vụ án oan có thật ở nước Anh, một số người bị bắt với cáo buộc đã tiến hành một vụ đánh bom một quán rượu ở Luân Đôn khiến nhiều người chết.

 Trong số những người bị bắt có hai người đàn ông là cha con, dù đã bị kết án có tội họ vẫn không ngừng kêu oan. Sau nhiều năm sự vụ của họ được một nữ luật sư chú ý đến, bà đã nhận lời theo đuổi vụ việc của họ.

 Nữ luật sư đã đi tìm kiếm lại những manh mối chứng cứ, cô tìm đến nơi lưu trữ hồ sơ vụ án, đó là một khu lưu giữ tài liệu rộng lớn được quản lý chặt chẽ, sau khi làm thủ tục theo quy định, nhân viên cơ sở lưu giữ đưa cho cô tập tài liệu vụ án.

 Một lần khi xem nữ luật sư đã phát hiện ra một tập tài liệu đã không được trưng ra trước tòa tại những phiên xét xử trước đó, trong đó có lời khai nhân chứng có thể cho thấy sự ngoại phạm của các bị cáo.

Từ cơ sở này, nữ luật sư đã đấu tranh để yêu cầu tòa án xét xử lại vụ án, vì những chứng cứ mới chưa được thẩm tra khi xét xử trước đó. Với cơ sở bằng chứng hợp lý mới, cộng với việc bấy lâu bị cáo kêu oan, tòa án Anh đã cho rằng cảnh sát trước đó đã cố tình giấu đi những thông tin có lợi cho nghi phạm, làm sai lệch sự thật khiến cho bồi thẩm đoàn khi ấy kết tội oan.

 Bởi vậy phán quyết mới được đưa ra bởi một bồi thẩm đoàn mới, tuyên án tha bổng cho nhóm người bị kết án, nhưng lúc này người cha đã chết vì bạo bệnh trong chốn lao tù.

 Vụ Hàn Đức Long

 Việc cảnh sát điều tra bỏ ra ngoài hồ sơ vụ án những chứng cứ có lợi cho bị cáo là điều đã từng xảy ra ở Việt Nam, cụ thể là trong vụ án của tử tù Hàn Đức Long tôi đã minh oan trước kia.

 Mặc cho bị cáo kêu oan đến khi ra tòa xét xử, cả hai phiên sơ thẩm và phúc thẩm, tòa án vẫn tuyên là có tội với án tử hình. Sau đó Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao đã ra quyết định giám đốc thẩm hủy bỏ các bản án để điều tra lại từ đầu.

 Quá trình điều tra lại xảy ra sự việc là một điều tra viên thụ lý chính của vụ án bị chết, khi mở tủ hồ sơ của người này thì phát hiện ra một số tài liệu liên quan đến vụ án Hàn Đức Long nhưng bị bỏ ra ngoài hồ sơ vụ án, khi ấy liên ngành tư pháp đã ngồi họp lại với nhau và thống nhất đưa lại các tài liệu này vào hồ sơ khi đó đang được giải quyết.

 Trong tập tài liệu được đánh số từ 1 đến 49 này có một số tài liệu cho thấy giữa ông Hàn Đức Long và hai mẹ con bà cụ hàng xóm là những người đã tố cáo ông Long hiếp dâm đã xảy ra mâu thuẫn đánh nhau.

Do tranh chấp lối đi chung liền kề giữa hai nhà, ông Long đã có hành vi bạo lực tấn công hai mẹ con bà cụ, vụ việc đã được công an xã giải quyết buộc ông Long phải bồi thường cho mẹ con nhà kia.

Thời điểm khi ấy vụ án giết người hiếp dâm cháu bé 5 tuổi mới xảy ra trước đó chừng đôi ba tháng, cảnh sát đang truy tìm thủ phạm, sau thời điểm xảy ra mâu thuẫn đánh nhau chừng một tháng thì hai mẹ con bà cụ có đơn gửi cơ quan điều tra tố cáo từng bị ông Long hiếp dâm.

 Từ lời tố cáo ấy ông Long bị triệu tập điều tra bắt giam đã khai nhận hành vi hiếp dâm hai mẹ con bà cụ, ngoài ra còn thừa nhận là thủ phạm giết hại cháu bé 5 tuổi.

 Những tài liệu này đã được thu thập ngay từ quá trình điều tra ban đầu nhưng lại không được đưa vào hồ sơ phục vụ quá trình xét xử sơ thẩm và phúc thẩm trước đó.

 Dựa trên cơ sở bằng chứng mới khi ấy tôi đã trình bày ý kiến bào chữa cho rằng việc tố cáo hiếp dâm do mâu thuẫn hằn thù gia đình là không đáng tin cậy, nhưng phiên tòa xét xử lại vụ án vẫn bỏ qua, vẫn tuyên bị cáo có tội với án tử.

 Sau đấy việc kêu oan vẫn tiếp tục cho tới khi Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao có quyết định giám đốc thẩm lần thứ hai tuyên bố hủy bỏ các bản án để điều tra lại từ đầu.

 Quá trình sau đó tôi vẫn kiên trì ý kiến kêu oan cho rằng với chứng cứ mới được đưa lại vào hồ sơ cho thấy lời tố cáo không đáng tin, cộng với việc bị cáo kêu oan trong khi căn cứ buộc tội không có được nhân chứng vật chứng rõ ràng nào ngoài những lời khai báo nhận tội.

 Cuối cùng các cơ quan tư pháp đã có nhận định đánh giá lại, cho rằng không đủ cơ sở căn cứ kết tội nên đã đình chỉ điều tra, trả tự do và minh oan cho tử tù.

 Lời khai đầu tiên của Hồ Duy Hải

 Trở lại với vụ án Bưu điện Cầu Voi, hồ sơ vụ án khi đưa ra xét xử thể hiện lời khai đầu tiên của Hồ Duy Hải là vào 21 tháng 3 năm 2008, biên bản ghi lời khai đó và các lời khai về sau đều có nội dung bị cáo khai nhận hành vi phạm tội của mình.

 Chỉ cho đến khi có Quyết định Kháng nghị Giám đốc thẩm của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, nội dung kháng nghị mới giúp nhiều người biết được là lời khai đầu tiên của Hải là vào ngày 20 tháng 3 năm 2008.

Tại bản khai này Hồ Duy Hải đã khai về diễn biến việc làm vào tối hôm xảy ra vụ án Bưu điện Cầu Voi, Hải khai tối ngày 13 tháng 1 năm 2008 đã đến đám tang nhà ông Tư Lan gần nhà, trong lời khai đã nhắc đến gần chục người đã tiếp xúc tại đám tang để có thể xác nhận về sự có mặt của Hải.

 Lý giải về chứng cứ này, Quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao đã lý giải cho biết, lời khai đầu tiên của Hồ Duy Hải trình bày về việc sử dụng thời gian tối hôm xảy ra vụ án, kết quả xác minh Hải khai không đúng sự thật nên cơ quan điều tra không đưa vào hồ sơ xét xử vụ án nhưng được lưu trong hồ sơ nghiệp vụ của cơ quan công an.

 Như thế là suốt mười mấy năm kêu oan nhưng gia đình và luật sư đã không biết tới bản khai ban đầu này, rất nhiều người, trong đó bao gồm cả các cán bộ tư pháp đã tham gia công tác xét xử sơ thẩm, phúc thẩm trước đó, đều đã lầm tưởng rằng mọi lời khai của Hải từ đầu đến cuối chỉ là khai nhận tội.

Về sau mới biết lời khai đầu tiên của Hải không những không nhận tội mà còn khai ra những nội dung mà nếu làm rõ có thể chứng minh được sự ngoại phạm của Hải.

 Quyết định giám đốc thẩm cho biết cơ quan điều tra đã thẩm tra xác minh cho kết quả Hải khai không đúng sự thật nhưng không cho biết là cơ quan điều tra đã thẩm tra xác minh như thế nào.

Sau khi có quyết định giám đốc thẩm, khi thông tin về lời khai đầu tiên được nêu ra, luật sư Trần Hồng Phong là người giúp kêu oan cho tử tù khi ấy đã tìm về địa phương, tìm gặp và lấy lời khai của bảy người tham dự đám tang.

 Mọi người đã xác nhận rằng đúng là Hải đã có mặt tại đám tang nhà ông Tư Lan trong buổi tối hôm xảy ra vụ án.

 Nhưng nội dung xác nhận của các nhân chứng này chỉ có được sau khi quyết định giám đốc thẩm đã ban hành và giá trị pháp lý chưa rõ liệu sẽ được đánh giá ra sao.

 Đến bây giờ sau khi nghiên cứu về vụ án, tôi cho rằng chứng cứ biên bản lời khai đầu tiên không nhận tội đã giúp củng cố niềm tin nhận định về việc oan sai.

 Cộng với việc bằng chứng dấu vân tay của Hải không trùng khớp với dấu vân tay của nghi phạm thu giữ được ở hiện trường vụ án, tổng hợp lại chính là những bằng chứng cho thấy Hồ Duy Hải vô tội.

 Luật sư Ngô Ngọc Trai

 Nguồn Facebook

---

 

Những Câu chuyện đời ý nghĩa – Lệ Thúy Hoàng

3 ngày nay mệt và ho nhiều nên giờ trưa, tôi dạo bộ ra tiệm thuốc tây gần bệnh viện để mua thuốc ho ngậm cho đỡ rát họng.

Khi đang soạn tiền chuẩn bị trả cho 2 hộp tyrotab, tôi nghe giọng 1 người phụ nữ “Chị ơi, con em nó sốt quá, chị bán cho em 2 ngày thuốc sốt”. Tôi giật mình và hy vọng chị bán thuốc sẽ từ chối bán thuốc mà khuyên vào BV để khám. Nhưng …

“Có ho không?” – “Dạ có”

“Có sổ mũi không?” – “Dạ có”

“Có tiêu chảy không?” – “Hôm nay đi ra bọt 4 lần rồi”

“Còn gì nữa không?” – “Dạ bé mệt nhiều nên chị cho thuốc gì mạnh mạnh chút nha chị”.

Cứ mỗi câu trả lời của người mẹ bán vé số là một loại thuốc được lấy ra bỏ vào bịch. Tôi ngó sang toàn là kháng sinh, kháng viêm và có cả Smecta cầm tiêu chảy… Thực sự tôi kinh hãi quá. Không một động tác khám, cũng không vạch khăn ra xem đứa bé thế nào. Chỉ hỏi, hỏi và lấy thuốc. Mấy chuyện này nó làm mình khó chịu, ráng đứng lại vờ như đang nhắn tin điện thoại, tôi thấy đứa bé đừ nhiều, vẻ mặt mệt mỏi lắm.

Tổng cộng gói thuốc cho bé là 117 ngàn đồng. Tôi đợi chị xách bịch thuốc ra 1 góc vỉa hè đang ngồi soạn thuốc cho bé uống. Mình lại gần. Chị thấy mình, dơ cọc vé số lên “Mua giúp chị tờ vé số đi em trai”. Tôi cười và nói “Em sẽ mua cho chị. Em có ông anh là bác sĩ ở bên kia. Giờ chị qua đó đi, em nói anh em chụp cho bé 1 tấm phim phổi rồi chị trả em 1 tờ vé số chịu không?”. Chị thoáng lúng túng. Tôi biết rõ chị lúng túng không phải vì tôi xa lạ, từ sâu trong mắt chị, tôi thấy chị lúng túng như kiểu lần đầu tiên gặp việc như vậy.

“Ở đâu em?”

“Bên kia đường, chị thấy chữ Khu Khám Bệnh không? Qua đó chụp 1 phát cho chắc chứ em sợ bé chị nó bệnh đó. Đừng cho uống gói thuốc này vội. Lát anh em xem phim rồi kê toa cho”

Quay lại, tôi vốn quen thân với ông anh cử nhân chụp phim phổi, 2 anh em hay cà phê sáng nên anh rất cởi mở giúp tôi chụp cho bé 3 phim ngực thẳng – ngực nghiêng và cột sống. Sau đó nhờ anh điều dưỡng lấy 1 ống máu xét nghiệm dịch vụ trả kết quả ngay.

Xong tôi dẫn chị qua nơi tôi khám. Khi tôi mặc áo blouse vào, tôi thấy chị lúng túng thật sự, trưng trưng mắt nhìn tôi, còn cô bé cứ ngủ ngon trên đôi vai chị. Tôi chẳng biết vì sao mình lại nói dối chị, nhưng lúc đó, tôi nói tôi là bác sĩ sợ chị không tin. Bác sĩ gì lại đi mua thuốc tây?

Khám hết toàn diện cho bé. Kết hợp với xét nghiệm máu, phim XQ, bé hoàn toàn bình thường. May mắn chỉ là sốt + tiêu chảy do siêu vi. Tôi giải thích và đề nghị chị đổi bịch thuốc chị đang giữ cho bé bằng thuốc của tôi. Và chị đồng ý. Tất cả kháng sinh tôi bỏ ra vì tôi nghĩ nó chưa cần thiết. Thêm 1 ít thuốc bổ dạng siro cho con.

Xong xuôi. Chị đứng dậy cảm ơn tôi rối rít mà mặt thì chăm chăm xuống sàn nhà, không ngẩng lên. Tôi nói “Giờ trả tôi 1 tờ vé số tiền công”

Chị nói “Em đưa bác 2 tờ luôn”. Chưa kịp từ chối chị đã bỏ đi. Để lại 2 tờ vé số trên bàn.

Anh cử nhân X quang nhìn tôi cười

Anh điều dưỡng cũng nhìn tôi cười

Còn tôi nhìn 2 mẹ con chị đi tất tả mà tôi cười

Cảm ơn chị đã bán tôi 20 ngàn niềm vui…

NGUYỄN THANH SANG

---

 

VŨ VĂN QUÝ

( Một tấm gương tốt lành rất đáng tôn vinh.)         

ÔNG SƯ NHÀ QUÊ

   “Tưởng niệm cố Hòa Thượng THÍCH THANH LONG –
một cựu Tù Nhân Chính Trị – nhân giỗ mãn phần 28 năm ( 29/11/1991 – 2019).”

BÀI CA KINH HÒA BÌNH
VŨ VĂN QUÝ

Tôn giáo nào cũng có những vị chân tu – những bậc lành thánh – suốt đời hiến thân cho lý tưởng thiêng liêng cao cả của mình đã chọn. Nhiều vị đã cùng sống chết với tha nhân và chết cho đạo pháp và trở nên hiển thánh được đời sùng bái tôn thờ chẳng hạn như thánh Maximilian Kolbe… (*). Tấm lòng vị tha chan chứa tình người của họ tỏa ra vô biên không vị kỷ, không đóng khung hạn hẹp ở lằn ranh tôn giáo. Biết bao công đức của họ được truyền tụng từ thế hệ này qua thế hệ khác được kể lại bằng những câu chuyện đầy cảm kích. 

Cách nay gần 3 thập niên trên tờ Đất Mẹ số 38 (Đất Mẹ là tờ báo nguyệt san Công Giáo) chúng tôi đã viết dưới đề tựa ” Nén Hương Cho Hòa Thượng THÍCH THANH LONG” ngay sau khi ngài viên tịch tại Sài Gòn. Từ sau ngày ấy đến nay, nhiều báo Việt ngữ tại Hoa Kỳ cũng có những bài viết về ngài, điểm đáng chú ý là những tác giả này đa số là những tù nhân chính trị người Công Giáo trong đó có một số các vị linh mục đang có mặt tại Hoa Kỳ, những người đã một thời sống cùng với cố hòa thượng ở các trại tù từ Nam chí Bắc, tất cả đều tỏ lòng tôn kính, ngưỡng phục. 

Tang lễ cố Hòa Thượng THÍCH THANH LONG  được mô tả như một đám rước hết sức trọng thể. Đoàn người tham dự đã phủ kín con đường dài 5 cây số từ cổng Chùa Giác Ngạn đường Trương Minh Giảng Sài Gòn tới Nghĩa Trang Bà Quẹo không chỉ gồm các đoàn thể Phật tử, các thiện nam tín nữ mà có mặt đủ mọi thành phần tôn giáo cũng như rất đông đảo các cựu Tù nhân Chính trị. 

Trước năm 1973, Hòa Thượng mang cấp bậc Trung Tá làm Phó Giám Đốc Nha Tuyên Úy Phật Giáo cho đến khi thượng tọa Thích Tâm Giác đi Nhật bản trị bệnh thì Hòa Thượng mới lên làm Giám Đốc và cũng được thăng cấp Đại Tá tuyên úy từ dạo đó. 

Ngày 13/6/1975 bị việt cộng bắt đi cải tạo và đem ra Bắc. Đến ngày 12/9/1987 được tha trở về lại Chùa Giác Ngạn Sài gòn và mãn phần tại đây. 

Ngược dòng thời gian gần 3 thập kỷ, năm ấy cũng vào mùa thu (1982), trại cải tạo Hà Tây tiếp nhận thêm khoảng 80 tù nhân chính trị (TNCT) từ trại tù Thanh Phong chuyển đến. Đa số thành phần thuộc Tổng Cục Chiến Tranh Chính Trị gồm các ngành Tâm Lý Chiến, An Ninh Quân Đội và Tuyên Úy của Quân Lực VNCH. 

Trại Hà Tây có tất cả 12 buồng giam. Số TNCT mới đến bị nhốt trong buồng số 7. Buồng này rất kín cổng cao tường bao quanh chằng chịt kẽm gai vì trước đó được dùng để nhốt các tù hình sự có trọng án nên được canh gác cẩn mật. Việt cộng coi những TNCT này là những đối tượng cực kỳ nguy hiểm. Khoảng một tháng sau khi được thanh lọc kỹ càng  thì việt cộng mới mở cửa cho đội Tuyên Úy ra ngoài lao động; tuy vậy buồng 7 vẫn chưa được ra sân lớn tập họp điểm số như các buồng khác. Đội Tuyên Úy lúc này do linh mục Nguyễn Quốc Túy – cha Túy là cựu Thiếu Tá Biệt Động Quân, một mẫu người trẻ năng nổ, ứng phó thần kỳ đã được các vị tu sĩ cử ra đứng mũi chịu sào để điều động đội này xử trí với những thủ đoạn thâm độc của việt cộng. Công việc chính của đội tuyên úy lúc đó là đào đất đắp đường và kéo xe thay thế trâu bò.

Lần đầu tiên tôi được cha Túy mời dự bữa cơm trưa thân mật tại sân buồng 7. Có khoảng chục người trong đó có linh mục Khổng Tiến Giám bào đệ của linh mục Khổng Tiến Giác tuyên úy Bộ Tổng Tham Mưu, linh mục Nguyễn Văn Thịnh cựu giám đốc nha tuyên úy Công giáo, các mục sư Xuân, Điểu Huynh và các đại đức Tâm, Khuê, Tùng và hòa thượng Long. Ngoài đội tuyên úy chỉ có 2 khách mời là tôi và Đại tá Trần Mộng Chu nha Quân Pháp. Hầu như không phân biệt tôn giáo và cấp bậc, tất cả các vị tuyên úy đều xem hòa thượng Thích Thanh Long như một người anh cả và xưng hô một cách chung chung là thầy Long. Mỗi khi nhắc đến thầy Long thì mọi người đều nói về thầy với niềm kính ái trọng vọng. 

Thoạt đầu khi chưa giới thiệu từng người trong bữa tiệc, tôi ghé vào tai cha Túy hỏi có phải người ngồi trước mặt cha là Thầy Long không thì cha lắc đầu. Cung cách bề ngoài và bộ quần áo mới màu đà còn tươi của vị này làm cho tôi lầm ông với hòa thượng Long. Rồi cha chỉ cho tôi người ngồi đối diện với tôi. 

Vóc gầy gò, dong dỏng cao, da ngăm ngăm, hàm răng nhỏ và đen huyền, tóc cạo đúng tiêu chuẩn sư tăng nhà Phật, mặc bộ đồ cũ đơn sơ, khuôn mặt hiền hậu nhưng khắc khổ, toát ra vẻ chân tu như thánh Găng Đi nhất là cặp mắt sáng, sâu, đen láy, rất ít nói nhưng quan tâm lắng nghe mọi người xung quanh. Đó là người ngồi đối diện với tôi. Người đó chính là Thầy Long. Tôi nhìn ông khẽ cúi đầu và ông nhìn tôi với đôi mắt hiền từ trìu mến. Ông đã trao cho tôi một nụ cười thật kín đáo.

Tháng 3/1983, trại Hà Tây sắp giải thể và chuyển hết các TNCT về Nam Hà. Các vị Tin Lành và Phật Giáo được phân tán về các đội lao động. Riêng các tuyên úy Công Giáo chờ phương tiện chuyển ngược về trại tù Thanh Phong. 

Năm 1985, tôi và thầy Long bị giam chung  tại Nam Hà và chính thời gian này tôi được biết thầy nhiều hơn. Có những người đã biết và nói rằng trước ngày di cư từ Bắc vào Nam năm 1954, thầy đã trụ trì tại một ngôi chùa ở một làng tại tỉnh Nam Định và được đông đảo tín hữu mến mộ. Nhiều đêm tâm sự với thầy trong buồng giam, tôi cố gợi chuyện để biết thêm nhưng thầy là người điềm đạm khiêm tốn chỉ kể với tôi là thầy xuất gia đầu Phật từ lúc 12 tuổi. Quyết tâm tu hành, không muốn vương vấn nợ trần, thầy đổi tên là Nguyễn Văn Long và hầu như hoàn toàn không ai biết được tên thật và quê quán của thầy. Thầy thuộc nhiều địa danh ở Nam Định, khi tôi kể chuyện liên quan đến những vùng Cổ Lễ, Cổ Ra, Văn Tràng, Trực Ninh, Nam Trực, Quần Phương, Lạc Quần v.v. thì bỗng nhiên đôi mắt thầy rực sáng lên và có vẻ thích thú. Tôi đoán có lẽ thầy đã trải qua thời thơ ấu tại một trong những địa danh này chăng? 

Thầy nói năm 16 tuổi, thầy chỉ lén về nhà nhìn mặt thân phụ của mình từ trần rồi lại lặng lẽ ra đi. Lý tưởng của thầy là Phật pháp, tình yêu của thầy là tha nhân, thân bằng quyến thuộc của thầy là Phật tử. Thầy có một cuộc sống vô cùng mộc mạc, đơn sơ, đức độ, lúc đi tu cũng như lúc ở tù. Thầy thường nói với tôi : “Tù cũng là tu”. Vốn có một tâm hồn thanh tịnh như đóa sen nở trên mặt hồ không gợn sóng lúc nào cũng toát vẻ chân tu khiến người bàng quan thấy thầy là cõi phúc. Lúc nào thầy cũng tự nhận mình là một “Ông Sư Nhà Quê”.  Đúng như vậy. 

Trong thời kỳ đói khát, tù nhân chưa được gia đình tiếp tế thăm nuôi đã có kẻ lấy chiếc lon ghi gô đựng nước uống của thầy nhét đầy thịt heo đánh cắp của trại, lúc bị phát giác không ai dám nhận. Cuối cùng để tránh phiền lụy cho một số người, thầy không ngần ngại đứng ra nhận chiếc lon đó là của thầy mặc dù ai cũng biết thầy ăn chay trường và kẻ nào là tên ăn trộm lúc bấy giờ. Khi nào trại cho tù nhân chút ít thịt để “bồi dưỡng”, thầy thường nhường cho các anh em đau ốm bệnh hoạn.

Đến khi được thăm nuôi tiếp tế, Phật tử khắp nơi đến thăm thầy hầu như hàng tuần. Những quà tiếp tế, thầy đem chia cho các bạn tù. Quần áo chỉ giữ 2 bộ. còn bao nhiêu cũng đem cho hết. Thầy thường xuống bệnh xá thăm viếng những người đau ốm và đem quà bánh thuốc men  xuống cho họ. Thầy rất quan tâm đến những “con bà phước” (**) bị bỏ quên trong trại. 

 Một vài trường hợp điển hình:

– Anh Khương, Phó Quản Đốc Trung Tâm Cải Huấn Côn Sơn – một người Công Giáo – bị địch bắt ngay trong lúc còn đang mặc sắc phục và bị việt cộng đánh nhừ tử. Hậu quả của những trận đòn thù khiến anh Khương trở thành bại liệt, á khẩu, tay chân co rút. Anh bị mất liên lạc với gia đình từ ngày bị bắt. Gần 13 năm, anh mới bập bẹ nói được một tiếng “dôi, dôi” như đứa trẻ mới tập nói. Thầy Long đã đích thân chăm sóc đút cơm, tắm rửa cho anh Khương như một người thân, đặc biệt là khi trại đọc lệnh tha nhưng anh không biết về đâu và không thể đi được một mình. Chính thầy Long đã giúp anh một số tiền và nhờ đại đức Tâm được tha cùng một lượt với anh Khương về trước tìm kiếm thân nhân của anh ở tận miền Tây để ra đón anh. 

– Anh Nguyễn viết Tân, Đại tá hải quân QLVNCH bị bán thân bất toại và bệnh nặng trong lúc mọi người ai nấy đều lo cho bản thân mình và tình thương giữa con người đã trở nên mệt mỏi thì thầy Long cũng chính là người tình nguyện chăm sóc anh Tân cho đến khi anh được người nhà ra đón kịp  về rồi chết. 

Một trường hợp khôi hài khác là ở trong trại có một anh tên Nguyễn Huệ, “vô tông tích” tự xưng là trung tướng Tư Lệnh Sư Đoàn 23B (?). Có một thời gian anh ta bị giam chung với các tướng lãnh QLVNCH nhưng sau việt cộng phát giác “tướng Nguyễn Huệ”  chỉ là một tên điên khùng  và bị loại ra khỏi đội. Thấy thầy thương người và dễ dãi, “tướng Nguyễn Huệ” thường hay chạy theo quấy quả xin xỏ cơm và thuốc lào. Hễ trông thấy anh ta là thầy tủm tỉm cười, thầy không hề tỏ vẻ khó chịu và còn đi kiếm thuốc lào cho anh ta, tuy thầy chẳng bao giờ hút thuốc. 

Tù nhân được tha dần nhưng vẫn còn tồn đọng một số khá lớn trong đó có các đại đức Tâm, Khuê, Xuân, Tùng, Trí, Bình, Ngự, Học, Diệu v.v. Mỗi lần thầy Long được thông báo có thăm nuôi thì các vị này đã sắm sẵn bao bị và tận tình giúp đỡ thầy. Thầy thường nói : ” Hôm nay tôi lại có thánh Veronica đến thăm nuôi “. Đây cũng là dịp thầy tập họp các tu sĩ Phật giáo ở trong trại tù để phân công đi thăm viếng bệnh nhân hoặc cắt cử họ đến tụng kinh và cầu siêu mỗi khi có người tạ thế.

Vào các dịp lễ Noel hay Tết âm lịch, thầy cũng dành dụm chút gạo, đậu xanh, đường tán và khởi xướng việc nấu chè ăn chung cả buồng mang niềm vui nhỏ bé đến cho mọi người và còn dốc hết “hầu bao” giúp các anh em nghèo đói nhất trong trại. 

Thầy rất thích nghe tôi đánh đàn và kể chuyện cuộc đời thánh Phanxicô Khó Khăn (Francis 0f Assisi) nhất là những câu hát ý nghĩa thâm thúy trong Kinh Hòa Bình. Cứ vào mỗi sáng sớm Chủ Nhật được nghỉ lao động, trong khi tất cả mọi người còn nằm trong mùng thì thầy đã đánh thức tôi và khẽ nói : “Ông Quý ơi ! Dậy cho anh em nghe đàn đi !” Thế rồi âm thanh của chiếc đàn gỗ tự tạo ở trong tù của tôi nhè nhẹ vẳng ra tiếng thay lời trong âm giai cung Mi buồn ” Lạy Chúa từ nhân, xin cho con…..” hầu như không làm cho ai khó chịu cả. 

Tấm lòng cao quý của thầy sáng như ngọn đuốc trong trại tù tăm tối, không những đối với các bạn tù chính trị mà còn lan tỏa  đến cả những tù hình sự giam chung cùng trại. 

Như một tấm huy chương vô giá mà trên cõi đời này không thể đem ra so sánh được, thầy đã đối diện với bọn cai tù khát máu, trước họng súng AKA mà không hề nao núng và không sợ chết. Thầy đã được các vị tuyên úy Công Giáo ca ngợi vì đức bác ái và lòng hỷ xả, quên mình và chấp nhận những gì bất hạnh xảy đến. Trong cuốn AKA và Thập Giá của linh mục Phan Phát Huồn, Dòng Chúa Cứu Thế trang 107-108 kể chuyện đám tang của Cha Nguyễn Văn Bản, Dòng Đa Minh, tuyên úy Tổng Y Viện Cộng Hòa chết tại trại giam Yên Bái. Sau khi chôn cất, việt cộng bắt các tù nhân cải tạo lên lớp hội thảo để lên án và làm nhục người đã chết. Chúng vu cáo cho Cha Bản là một tên ác ôn côn đồ, chạy theo Mỹ Ngụy giết hại đồng bào, một tên có nợ máu đối với nhân dân, một tên lường gạt vv.. Nghe tên Nha, công an việt cộng lải nhải nhục mạ một người đã khuất mà người đó vốn là một người đạo đức gương mẫu, không dằn nổi sự bất bình, thầy Long đã đứng lên bênh vực bằng một giọng ôn tồn nhưng cương quyết : 

” Tôi được biết Linh Mục Bản ngoài xã hội cũng như ở trong trại cải tạo là một con người đạo đức, được mọi người kính nể…” Tên việt cộng hống hách nạt nộ:

” Anh im mồm ngay. Anh Bản đã bị nhà nước cách chức linh mục của anh ta từ ngày anh bước chân vào trại cải tạo, còn anh, anh đừng có hòng đem cái bọn cha cố vào đây mà hù dọa cách mạng…”  nhưng thầy Long đâu có chịu im. Đợi cho tên việt cộng vừa dứt lời thì thầy nói tiếp:

” Nếu linh mục đều như cán bộ nói thì làm sao dân chúng tin tưởng và kính mến họ. Mặc dù  cán bộ đã cấm các trại viên gọi các linh mục là Cha và tự xưng mình là con, trại viên nào không tuân thì sẽ phải xử lý, nhưng thưa cán bộ, có ai chấp hành lệnh đó không? Trái lại, đối với công chức nhà nước, trước mặt họ gọi là cán bộ nhưng sau lưng họ gọi bằng thằng việt cộng thì cán bộ nghĩ sao?” 

Như một con hổ bị trúng đạn, hai mắt hắn đỏ ngầu giận dữ, nhảy chồm tới nhìn trừng trừng vào thầy Long, quát thật lớn văng cả nước miếng vào mặt người đối diện và hắn ra lệnh:

“À anh này hỗn thật, yêu cầu các đồng chí đem cùm tên này cho tôi, biên bản sẽ làm sau.” 

Thầy Long vẫn tiếp tục nói một cách hùng hồn cho đến lúc lính cảnh vệ việt cộng mang AK xông tới còng hai tay ông, ông không tự bênh vực cho mình, ông vẫn bình thản đưa hai tay cho chúng còng để chúng đem đi. Đây thật là hình ảnh một con chiên hiền lành đứng trước kẻ xắn lông mình mà không nói lời than trách như đã được diễn tả trong Kinh Thánh. (Cv.8.32-33). 

Cuối năm 1987, thầy Long được tha về. Cởi bỏ chiếc áo chàm cải tạo, thầy lại khoác chiếc áo màu đà. Từ khi trở về Chùa Giác Ngạn, thầy không giữ chức trụ trì như trước, thầy sống trên căn gác xép tại góc vườn nhưng hàng ngày rất đông người đến thăm viếng và ngôi chùa được trùng tu lại, trở nên đẹp đẽ khang trang hơn cũng nhờ uy tín và sự quan tâm của thầy. Hầu như ai cũng cảm mến gương hy sinh, lòng can đảm, tánh cương trực của thầy Long. Có những vị Linh Mục không đi cải tạo mà chỉ nghe tiếng thôi cũng muốn đến thăm thầy Long tại Chùa Giác Ngạn. Tôi hỏi Cha Vũ Ngọc Trân, Chánh Xứ Chu Hải tỉnh Phước Tuy, cha nghĩ thế nào khi đến thăm Hòa Thượng Thích Thanh Long tại Chùa Giác Ngạn? Cha đã trả lời một cách không dè dặt: ” Tôi nghĩ Chúa sẽ thưởng công cho bất cứ ai biết khao khát trọn lành, thương người và giúp đỡ bênh vực người. Chúa nói kẻ nào giúp đỡ người đều có công trước mặt Ta. Tôi nghe các cha tuyên úy đi cải tạo về có nói nhiều về ông. Tôi cũng mến mộ ông và việc tôi đến thăm cơ sở một tôn giáo khác đâu có gì làm suy giảm đi lòng kính mến Chúa nơi tôi đâu. Nếu nói đó là một hình thức trao đổi văn hóa thì cũng chẳng sao!” (Cha Đa Minh Vũ Ngọc Trân cũng đã qua đời tại Xứ Chu Hải Bà Rịa ngày 24/2/1992). 

Trong thời gian chưa mắc bệnh ung thư nơi xương tọa, phương tiện chính của thầy trong thành phố là “xe đạp ôm”. Thầy thường ngồi trên “poóc ba ga” phía sau để cho một chú tiểu chở đi. Người ta thấy thầy xuất hiện ở nhiều nơi và tình thương của thầy dường như vẫn đặc biệt dành cho bạn tù cải tạo còn trong trại giam hoặc đã được tha về. Khi biết có ai đi xuống trại Z30D thì thầy cũng nhắn lời thăm hỏi, có đôi lúc  thầy gửi một cần xé chôm chôm hoặc vài thùng mì gói xuống phân phát cho anh em chưa may mắn được về sum họp với gia đình. Khi nghe tin có người vừa mất, bất luận ở đâu, không phân biệt tôn giáo, nơi cầu siêu hay chốn làm phép xác, tại chùa hay nhà thờ thánh thất, thầy cũng đều có mặt để phân ưu với gia đình người quá cố, thầy không ngần ngại đến vì “nghĩa tử là nghĩa tận”. Tôi đã gặp thầy và cùng đứng chung với thầy dưới gốc cây xoài trước tượng đài Đức Mẹ trong khuôn viên Nhà Thờ Ba Chuông để chờ tiễn đưa linh cữu của cố Trung Tá Nguyễn Thủy Chung và cố Trung Tá Nguyễn Anh Ly mất vào những năm 1989-1990. 

Rất nhiều cựu TNCT nay đang có mặt tại Hoa Kỳ hoặc định cư rải rác trên khắp thế giới vẫn nhắc đến thầy Long. Ký giả Lô Răng tức cố Trung Tá Phan Lạc Phúc và Trung Tá nhà văn Hoàng Ngọc Liên, Ký giả Vũ Ánh… cũng có những bài viết rất sâu sắc về thầy.                                                                    

                                                    *    *     *

Tôi chẳng có tư cách gì và cũng chẳng dám đưa ra nhận xét nào để “phong thánh” cho một con người mà tôi quen biết trong một thời gian hạn hẹp. Dưới nhãn quan của một tín đồ Công Giáo, dù sao tôi cũng chỉ là một chứng nhân với biểu kiến riêng, tôi xem Hòa Thượng Thích Thanh Long là một tấm gương rất tốt lành, đáng kính và đáng tôn vinh mà thời đại ngày nay thắp đuốc giữa ban ngày đi tìm cũng khó kiếm. Một người đã hy sinh tất cả để trọn đời đi theo con đường giống như của thánh Phanxicô Khó Khăn tác giả bài ca KINH HÒA BÌNH đã đi. 

Thầy Long luôn đề cập KINH LỤC HÒA trong Diệu Pháp Liên Hoa cho các đệ tử. Chính vì thế mà thầy rất thích KINH HÒA BÌNH của thánh Phanxicô lúc ở trong tù thì sau này tôi mới nghiệm ra vì nó ẩn chứa những điều uyên thâm sâu xa nói về đức bác ái và lòng từ bi cũng giống như KINH LỤC HÒA. Tôi không ngờ thầy Long lại là một người bạn tri âm của tôi và ngày nay mỗi khi dạo nhạc hát lên bài ca KINH HÒA BÌNH tôi lại nhớ đến thầy. 

Từ cõi bên kia, tôi tin rằng thầy đang mỉm cười và chăm chú lắng nghe tôi hát:

“Lạy Chúa từ nhân! Xin cho con biết mến yêu và phụng sự Chúa trong mọi người. Lạy Chúa xin hãy dùng con như khí cụ bình an của Chúa. Để con đem yêu thương vào nơi oán thù, đem thứ tha vào nơi lăng nhục, đem an hòa vào nơi tranh chấp, đem chân lý vào chốn lỗi lầm…”  

Tôi sẽ nhớ thầy mãi mãi cùng với bài ca KINH HÒA BÌNH trong tiếng tơ đồng của cung Mi buồn. 

VŨ VĂN QUÝ

(*) Cha Nguyễn Quốc Túy hiện nay làm cha xứ Tân Thái Sơn tại Sài Gòn.

(*) Con bà phước: tù nhân mồ côi, không người thăm viếng, thiếu thốn.

---

 

Nguyễn Gia Việt

 Chợ Thủ Đức là một khu chợ cổ gắn liền với sự hình thành và phát triển của vùng đất Thủ Đức từ thuở lập ấp, lập làng đến hôm nay.

Hồi xưa chợ Thủ Đức không có ngập, ngập lút là của hôm nay khi quy hoạch chung quanh đã bít đường nước, hướng dòng nước mưa tập trung vào chợ Thủ Đức như cái ao.

Ba’o Nguoi-Viet

September 22, 2025

SÀI GÒN, Việt Nam (NV) – Ngoài việc sát hại mẹ và chị ruột, một nghi can “ngáo đá” (say ma túy đá) ở phường Long Hương (thành phố Bà Rịa trước đây) thuộc TP.HCM, và còn chém luôn hai con chó nuôi trong nhà.

Hôm 22 Tháng Chín, Công An TP.HCM đã bắt giữ nghi can Vũ Văn Hà, 34 tuổi, để điều tra về tội “giết người.”

Đường dẫn vào hiện trường nơi xảy ra vụ án ở phường Long Hương, Sài Gòn. (Hình: Tuổi Trẻ)

Theo báo Tuổi Trẻ, nghi can Hà đã dùng dao sát hại mẹ ruột là bà NTN, 62 tuổi, và đâm trọng thương chị ruột là cô NTNg, 37 tuổi, vào rạng sáng cùng ngày.

Nghi can Hà từng nghiện ma túy nhưng đã cai nghiện xong, sống cùng cha mẹ và chị gái trong căn nhà cấp bốn ở khu phố Hương Sơn, phường Long Hương.

Khoảng 5 giờ 30 phút cùng ngày, nghi can Hà lấy dao trong nhà bếp bất ngờ tấn công, chém nhiều nhát vào vùng cổ, mặt của mẹ mình khiến nạn nhân thiệt mạng tại chỗ.

Sau đó, nghi can Hà tiếp tục dùng dao chém chị gái ở chung nhà gây thương tích nặng ở cổ. Chưa “đã nư,” anh ta còn dùng dao chém hai con chó của gia đình khiến một con chết, một con bị thương.

Sau khi gây án, nghi can Hà vứt bỏ hung khí trong vườn cây gần nhà.

Nhận tin báo, Công An Phường Long Hương đã đến nhà bắt giữ nghi can Hà khi để còn đang trong trạng thái “ngáo đá.”

Tuy không xảy ra thường xuyên, nhưng thi thoảng tại Việt Nam lại có vụ con nghiện giết người thân khi đang say ma túy.

Trước đó, hôm 30 Tháng Ba, 2023, Công An TP.HCM đã bắt giữ nghi can Lê Văn Vàng, 34 tuổi, ở phường Tân Thới Hiệp, quận 12 trước đây, với cáo buộc giết và cắt đầu mẹ ruột.

Theo báo Thanh Niên, sáng cùng ngày, người dân nghe tiếng la hét phát ra từ một ngôi nhà trong hẻm đường Tân Thới Hiệp ở quận 12. Sau đó, một cô gái tháo chạy ra khỏi căn nhà kêu cứu.

Người dân tụ tập tại hiện trường xem công an bắt giữ nghi can Lê Văn Vàng ở quận 12. (Hình: Kinh Tế Đô Thị)

Khi người dân xung quanh chạy đến gần thì thấy nghi can Lê Văn Vàng cầm dao dính máu, trong lúc thi thể bà N., mẹ ruột của anh ta, được phát giác trong tình trạng đầu bị cắt rời khỏi cổ.

Đến khi Công An Quận 12 xuất hiện tại hiện trường, nghi can Vàng vẫn không chịu buông dao mà còn chống trả. Công an phải bắn ba phát súng chỉ thiên trước khi khống chế, đưa nghi can này về đồn.

Hàng xóm cạnh nhà nạn nhân cho biết, bà N. sống cùng nghi can Vàng và các cháu trong căn nhà này. Trước khi bị con trai giết, bà N. làm nghề may quần áo tại nhà.

Theo hồ sơ của công an, nghi can Lê Văn Vàng có tiền án, tiền sự, thuộc diện “bị công an địa phương theo dõi.” Khi bị bắt sau khi giết người, anh ta “có biểu hiện ngáo đá, bất thường, không tỉnh táo.” (Tr.N) [kn]

---

 

Ba’o Nguoi-Viet

September 21, 2025

THANH HÓA, Việt Nam (NV) – Giới chức xã Yên Định, tỉnh Thanh Hóa, xác nhận vụ một thiếu niên 13 tuổi giết đứa em họ 8 tuổi rồi nhét vào bao tải đem ra góc vườn phi tang.

Tờ Người Lao Động hôm 21 Tháng Chín, dẫn lời một giới chức ẩn danh cho biết, trong sự việc xảy ra vào chiều ngày hôm trước, bé gái 8 tuổi bị sát hại là con người chú, còn người anh họ, học lớp Tám, 13 tuổi, là con người bác.

Vài giờ trước khi vụ án mạng xảy ra, cha mẹ bé gái đi gặt lúa nên đem con sang nhà người anh và giao cho đứa cháu trai trông coi.

Sau đó, hai đứa bé bị cho là có mâu thuẫn khi tranh nhau đồ chơi nên xảy ra vụ việc đau lòng.

Giới chức nêu trên còn xác nhận chuyện thiếu niên đã cho thi thể em họ vào bao tải đưa đi giấu là có thật.

“Khi phát giác thi thể, cháu [thiếu niên] đã thừa nhận,” giới chức xã Yên Định cho hay.

Liên quan vụ án mạng, theo tờ Thanh Niên, sau khi giảo nghiệm tử thi, gia đình đã làm đám ma theo phong tục địa phương.

Báo này nhấn mạnh rằng Công An Thanh Hóa “chưa thông tin chính thức về vụ án trong lúc nhiều trang mạng xã hội đã lan truyền nhiều thông tin, và nhiều chi tiết rùng rợn cho rằng nạn nhân bị người thân sát hại.”

Hai ngày trước, công luận rúng động trước vụ một nam sinh lớp Bảy, được nêu tên tắt là em B., 12 tuổi, trường trung học cơ sở Đại Kim, phường Định Công, Hà Nội, đã túm tóc, quật ngã cô giáo ngay trong lớp vì bị tịch thu một vật sắc nhọn được cho là “đồ chơi.”

Theo báo Tuổi Trẻ và VNExpress hôm 19 Tháng Chín, trong đoạn video clip do camera an ninh của nhà trường ghi lại vào chiều 16 Tháng Chín, bà TH, cô giáo chủ nhiệm lớp 7A14, nhắc nhở một nữ sinh đang cầm một vật sắc nhọn nên yêu cầu em này giao nộp.

Sau đó, em B., người mang món đồ vào lớp, bất thình lình túm tóc và quật ngã cô giáo TH xuống sàn nhà để giành lại món đồ.

Sự việc xảy ra trước sự chứng kiến của nhiều học sinh trong lớp. Một số học sinh chỉ nhìn nhưng không dám can thiệp vì em B. to con. Cũng có học sinh tỏ vẻ thờ ơ ngồi làm việc khác như không quan tâm đến sự việc.

Theo báo cáo của nhà trường, lớp trưởng có can ngăn nhưng bất thành nên nhắc các bạn trong lớp kéo rèm cửa để người bên ngoài hành lang không nhìn thấy.

Vụ án mạng xảy ra tại xã Yên Định, tỉnh Thanh Hóa. (Hình: Thanh Hóa)

Sau khi chạy ra khỏi lớp, bà TH báo cáo sự việc với hiệu trưởng và cùng người này quay lại lớp.

Tiếp đó, gia đình em B. đã đến trường xin lỗi bà TH và xin cho con họ nghỉ học ngày hôm sau để đi khám sức khỏe tinh thần.

Trong lúc nhà trường bàn biện pháp xử lý kỷ luật, gia đình nam sinh trình bày hoàn cảnh và nêu nguyện vọng đón con về dạy dỗ trong 10 ngày.

Đề cập về sự việc, một giới chức phường Định Công nói: “Cô giáo biết học sinh đang trong độ tuổi dậy thì, nên đã tha thứ. Ủy ban phường và nhà trường đang giải quyết để các học sinh khác yên tâm học tập.” (N.H.K) [kn]

---

 

Việt Luận – Viet’s Herald

Dân Miền Nam nào mà xưng hô đồng trang lứa là “cậu” vậy thím Tám?

Bực mình quá xá, phim truyền hình khung cảnh Nam Kỳ, nhà Nam rặc ròi mà cứ “nước dùng”, “chần thịt”, “thịt ba chỉ”, “nửa lạng thịt” rồi học trò Miền Nam mà cứ “cậu” và “tớ”, nhé, ấy, đằng ấy, cô ấy, anh ấy, thế ấy….

Người Miền Nam đâu có cậu và tớ. Bạn bè học chung mày tao hết. Có tin 80 tuổi gặp nhau còn mày tao không?

Mày tao là cách xưng hô rất thông dụng và thân thiết ở Miền Nam. Bạn bè mày tao, anh em mày tao, chú bác cũng mày tao với con cháu, vợ chồng đồng tuổi cũng mày tao tuốt.

“Dí dầu chồng thấp vợ cao

Qua kinh, nước lớn cõng tao bớ mầy!”

Người Miền Nam trang lứa còn xưng “tui” và “bạn”, “tui” và “ông”, “tui” và “bà”, “mình” và “bạn”, rồi xưng tên, thí dụ “Hòa” nói cho “Ngọc nghe nè!

Nam Kỳ khi chỉ ngôi thứ ba là “ổng”, “bả”, “chỉ”, “ảnh”, “cổ”, “con nọ”, “thằng kia”, “ông đó”, “bà kia kìa”, “con nhỏ kia”, “thằng đó”.

Không phải bực mình khi coi phim đâu, trên FB, trên những trang Miền Nam nữa. Vài bạn thiếu kinh nghiệm sống, nó dám khẳng định Nam Kỳ bạn bè gặp nhau xưng “cậu”.

Cậu cái đầu mày! Bạn bè Miền Nam xưng “cậu” khác gì lấy mắm tôm bỏ vô tô hủ tíu Mỹ Tho.

Chữ “cậu” chỉ được người Miền Nam xài trong ngôi xưng hô với người là anh trai hoặc em trai của mẹ mình. Có cậu ruột và cậu họ, cậu bà con.

“Nắng hạ đi mây trôi lang thang cho hạ buồn

Coi khói đốt đồng để ngậm ngùi chim nhớ lá rừng

Ai biết mẹ buồn vui khi mẹ kêu cậu tới gần

Biểu cậu ngồi, mẹ nhổ tóc sâu

Hai chị em tóc bạc như nhau”

 

Khi mẹ nói chuyện với những người mà mẹ cho là em thời mẹ cũng kêu “cậu” và xưng chị. Thí dụ “Chị nói cho cậu út nghe nè”

Người Miền Nam rất thích xưng hô với người đồng tuổi, đồng lứa mà mới quen là “bạn” và “mình”, không có kiểu “tui nói cậu nghe”.

Thí dụ gặp người mới quen ở chỗ cafe mà phát hiện ra đồng hương sẽ hỏi: “Bạn quê ở Mỹ Thuận hả? Tui dân Cái Vồn nè”.

Nếu hỏi “Cậu ở Mỹ Thuận hả?” là lai Bắc rồi.

Chữ “bạn” cũng là chữ dân Nam Kỳ hay xài, người giúp việc xưa kêu là “bạn ở”, kiếm người ở đợ kêu là “kiếm bạn ở”.

Người Miền Nam lớn tuổi hồi xưa hay xưng “qua” và kêu người nhỏ hơn là “chú em”. Thí dụ: Chú em làm ơn chỉ cho qua nhà ông bảy thiến heo.

Người Miền Nam lớn tuổi thích xưng “con” và “tui”, “con” và chú hay bác.

Thí dụ:

-Con mới ở trển về hả con? Con đi lên trển nhớ mua dùm chú hộp thuốc bổ.

Người Miền Nam lớn tuổi mà xưng “tui” và “cậu” cũng là bị lai Bắc rồi.

Chuyện của Sơn

---

 

Nguyễn Quốc Chính

————- *** Góc nhìn Gã Khờ

 Hai lát cắt thời gian

Nếu gom gọn hơn ba mươi năm phát triển của xứ ta thành hai lát cắt, thì thấy ra một bi hài kịch không kém gì chèo làng:

– 1994 – 2010: Thời hậu cấm vận. Người lao động từ chỗ chỉ lo đủ cơm áo đã bắt đầu có đồng dư. Mảnh đất Biên Hòa lúc ấy 30–40 triệu/100m², chừng mười năm lương là gom được. Dù nghèo nhưng vẫn còn mơ ước, vẫn tin rằng con cái mình sau này có thể khá hơn.

– 2010 – 2025: Thời “bất động sản phong thần”. Lương công nhân từ 4 triệu lên 5 triệu sau 15 năm. Còn mảnh đất Biên Hòa? Vọt 15–20 tỷ. Tức là từ 10 năm làm việc biến thành… 300 năm.

Một xã hội văn minh hơn, lao động cực nhọc hơn, mà đời sống số đông lại thụt lùi trước miếng đất.

Ấy vậy mà hình như các nhà quản trị quốc gia… không thấy? Hay là thấy nhưng cứ giả vờ lơ đi cho nó “hợp quy hoạch”?

. Bất động sản – thánh thần hút máu

Ở những xứ đàng hoàng, bất động sản chỉ là chỗ ở, chỗ làm, hạ tầng. Chiếm vài phần trăm GDP thôi. Ở Mỹ khoảng 3%.

Còn thiên đường của ta? Đất đai chiếm tới 60–70% GDP. Cả quốc gia biến thành sòng bạc đất đai.

Hậu quả nhãn tiền:

– Giá đất leo như ngựa vía, chi phí sản xuất – kinh doanh đội lên nóc.

– Người lao động cả đời nai lưng trả nợ nhà, còn tiền đâu mà tích lũy, học hành, sáng tạo.

– Doanh nghiệp bỏ nghiên cứu chế tạo, rủ nhau đi buôn đất cho nhanh giàu.

Bất động sản ở ta chẳng sinh ra giá trị mới. Nó chỉ chuyển tiền từ túi số đông sang túi số ít. Thế mà vẫn có người gọi đó là “động lực tăng trưởng”. Ừ thì… tăng trưởng máu mồ hôi của dân đen cũng là tăng trưởng cả thôi!

. Thế giới và xứ ta: hai cách làm giàu

Nhìn ra thế giới: Gates làm Microsoft, Musk làm Tesla – SpaceX, Bezos làm Amazon… Họ tạo công nghệ, sản phẩm, hàng triệu việc làm, đóng thuế, nâng tầm quốc gia.

Còn ở ta? Tỷ phú giàu nhất lên từ… bán đất. Rồi khi mở sang dịch vụ – siêu thị, taxi, giáo dục, y tế – thì đè bẹp luôn sinh kế nhỏ bé của dân: xe ôm, taxi truyền thống, quán tạp hóa.

Tóm lại: ở nơi khác, người giàu mở lối mới. Ở ta, giàu là… chặn lối cũ.

Các nhà quản trị quốc gia liệu có so sánh bao giờ, hay cũng bận… đi cắt băng khánh thành dự án đất vàng?

. Không gian sống và tương lai con người

Một xã hội văn minh cần không gian rộng rãi để con người thở, học hỏi, sáng tạo. Nhà phương Tây có sân vườn, gara, phòng đọc sách, sân chơi cho trẻ.

Còn xứ ta, căn hộ 50m² giá 10–30 tỷ. Người dân sáng đi tối về, chui rúc trong bốn bức tường. Không gian sống nghèo nàn kéo theo nghèo nàn sáng tạo, sức khỏe và tâm hồn.

Một dân tộc bị “nhốt” trong căn hộ khép kín thì mong gì sinh ra thế hệ bứt phá khoa học – công nghệ?

Hay là các nhà quản trị quốc gia cho rằng: sáng tạo không cần không gian, miễn có nghị quyết chỉ đạo?

. Cái bẫy phát triển

Hơn 15 năm “thời kỳ vàng” bất động sản, Việt Nam đạt được thành tựu vẻ vang:

– Giá nhà đất tăng 400–500 lần.

– Thu nhập người lao động chỉ nhích 25%.

– Khoảng cách giàu nghèo rộng như vực thẳm.

– Kinh tế lệch hẳn sang đầu cơ, bỏ mặc sản xuất.

Một quốc gia không thể giàu bằng cách bán lại đất cho chính dân mình. Muốn phát triển, phải dựa vào giáo dục, khoa học, công nghệ, sản xuất, xuất khẩu.

Nếu không, cái gọi là “thiên đường bất động sản” chỉ là nhà tù cho số đông.

Và câu hỏi cuối cùng: phải chăng các nhà quản trị quốc gia không nhìn thấy điều này?

Ảnh internet

Ba’o Nguoi-Viet

September 15, 2025

SÀI GÒN, Việt Nam (NV) – Sụt lún, triều cường và mưa lớn gia tăng đã khiến Sài Gòn, nhất là khu phía Nam bị ngập nặng, ảnh hưởng nhiều đến đời sống người dân và kinh tế-xã hội.

Báo Tuổi Trẻ hôm 15 Tháng Chín dẫn kết quả nghiên cứu phúc trình tại hội thảo “Kết quả mới nhất về quan trắc lún bề mặt tại Sài Gòn và đồng bằng sông Cửu Long bằng kỹ thuật InSAR,” do Trường Đại Học Tài Nguyên và Môi Trường tổ chức, cho thấy hiện nay Sài Gòn có tốc độ lún trung bình trên toàn thành khoảng 2-5 cm mỗi năm.

Theo kết quả nghiên cứu, khu vực dọc sông Sài Gòn và khu Nam Sài Gòn là những nơi sụt lún nặng nhất. (Hình: Bùi Nhi/Tuổi Trẻ)

Đáng chú ý, tại những khu vực có nền địa chất yếu, tập trung nhiều công trình thương mại dọc sông Sài Gòn như các khu vực từ cầu Sài Gòn đến cầu Ba Son và vùng phía Nam thành phố, tốc độ lún lên đến 7-8 cm mỗi năm.

Trong khi đó, phúc trình mới nhất của Sở Nông Nghiệp và Môi Trường TP.HCM vào thời điểm Tháng Mười Một, 2024, cho thấy việc sụt lún nền đất ở Sài Gòn bắt đầu xuất hiện từ năm 1990 và tốc độ sụt lún hiện nay “nhanh gấp hai lần mực nước biển dâng (khoảng 1cm/năm).”

Năm 2013, Bộ Tài Nguyên và Môi Trường thực hiện kiểm tra hệ thống mốc cao độ quốc gia và các dự án chống ngập tại Sài Gòn, so sánh số liệu đo đạc năm 2005 và 2014, cho thấy chỉ trong vòng 10 năm, tốc độ lún ở Sài Gòn là 10 cm, có nơi hơn, khiến thành phố này ngày càng “chìm dần.”

Các nơi bị lún gồm các quận, huyện trước đây như Bình Chánh, phía Nam quận Bình Tân và quận 8; phía Tây quận 7; phía Bắc quận 2; phía Đông quận 12; phía Tây Nam quận Thủ Đức và phía Tây Bắc huyện Nhà Bè, với tổng diện tích 239 cây số vuông.

Đặc biệt, tại quận Bình Tân trước đây như Trung Tâm Văn Hóa quận ở phường An Lạc lún đến 73.3 cm/10 năm; khu công nghiệp Tân Tạo, phường An Lạc A lún 73.2 cm/10 năm. Còn Trung Tâm Y Tế Huyện Bình Chánh trước đây lún 44 cm/10 năm.

Nhận định về tình trạng sụt lún trên, Phó Giáo Sư Tiến Sĩ Lê Trung Chơn, viện trưởng Viện Nghiên Cứu Phát Triển Bền Vững thuộc Trường Đại Học Tài Nguyên và Môi Trường TP.HCM, cho biết nguyên nhân thường tập trung vào bốn yếu tố chính là nền địa chất yếu, suy giảm mực nước ngầm, hoạt động giao thông vận tải (tải động) và công trình dân dụng, tốc độ đô thị hóa (tải tĩnh – khu vực Tân Cảng, Ba Son là điển hình).

Nhiều tuyến đường ở Sài Gòn cứ hễ trời mưa là ngập. (Hình: Phan Diệp/Thanh Niên)

Ông Chơn cũng cho rằng, sụt lún bề mặt đất tại Sài Gòn “đã là một thực tế khách quan hiện hữu mà thành phố cần phải đối diện.” Dù diễn ra từ từ, nhưng hậu quả của sụt lún đất kết hợp với biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, triều cường gia tăng sẽ gây nên những hậu quả rất nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn đến hạ tầng kỹ thuật, công trình dân sinh và phát triển kinh tế-xã hội.

“Nếu Sài Gòn thiếu giải pháp ứng phó kịp thời thì vài năm nữa sẽ giống như Jakarta, Indonesia, phải dời thủ đô khỏi Jakarta về Nusantara, nằm trên đảo Borneo vì Jakarta đang chìm dần. Hiện tại tốc độ lún của Sài Gòn còn vượt qua Jakarta. Nếu không có giải pháp kịp thời thì ngập lụt sẽ xảy ra thường xuyên hơn, tác động sẽ nhiều hơn,” ông Chơn nói. (Tr.N)

---

 

Ba’o Nguoi -Viet

September 13, 2025

HÀ NỘI, Việt Nam (NV) – Các báo Việt Nam đồng loạt đưa tin ông Đỗ Trọng Hưng, 54 tuổi, phó Ban Tổ Chức Trung Ương, “bị tạm hoãn xuất cảnh,” trong lúc mạng xã hội rộ tin ông này đã “cao chạy xa bay.”

Ông Hưng từng làm bí thư Tỉnh Ủy Thanh Hóa, kế nhiệm ông Trịnh Văn Chiến, người bị kết án 30 tháng tù do có sai phạm liên quan dự án Hạc Thành Tower.

Ông Đỗ Trọng Hưng, phó Ban Tổ Chức Trung Ương, từng làm bí thư Tỉnh Ủy Thanh Hóa. (Hình: Lê Hoàng/VNExpress)

Theo báo VNExpress hôm 13 Tháng Chín, Công An Thanh Hóa áp đặt lệnh cấm xuất cảnh với ông Hưng đến ngày 6 Tháng Giêng, 2026 nhưng chưa công bố sai phạm và cáo buộc cụ thể nhắm vào ông ta.

Trong khi đó, hình chụp văn bản cấm xuất cảnh với ông Hưng rò rỉ trên mạng xã hội hôm 13 Tháng Chín cho thấy ông ta đã bỏ trốn từ hôm 11 Tháng Chín.

Theo văn bản do Công An Thanh Hóa phát đi, ông Hưng “có liên quan trong vụ án do Cơ Quan Cảnh Sát Điều Tra, Công An Thanh Hóa, đang thụ lý điều tra.”

Đáng nói, văn bản nêu trên yêu cầu rằng khi phát giác ông Đỗ Trọng Hưng thì phải “bắt giữ, thông báo ngay cho Cơ Quan Cảnh Sát Điều Tra, Công An Thanh Hóa.”

Chi tiết này cho thấy lệnh cấm xuất cảnh với ông Hưng thực chất là lệnh truy nã.

Vụ cấm xuất cảnh với ông Hưng xảy ra trong lúc hàng loạt giới chức ở tỉnh Thanh Hóa bỗng nhiên “vắng mặt bất thường” hoặc bị bắt.

Một ngày trước, ông Nguyễn Văn Thi, phó chủ tịch thường trực Ủy Ban Nhân Dân Tỉnh Thanh Hóa, bị bắt, khởi tố với cáo buộc “lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.”

Ông Thi, cùng với ông Đỗ Minh Tuấn, chủ tịch tỉnh Thanh Hóa, được các báo ở Việt Nam ghi nhận “vắng mặt bất thường” từ vài ngày qua.

Theo báo Tuổi Trẻ hôm 12 Tháng Chín, vào chiều 8 Tháng Chín, ông Nguyễn Văn Thi vẫn hiện diện tại buổi làm việc với đoàn công tác của công ty JERA Energy Việt Nam về tình hình xúc tiến các điều kiện đầu tư dự án nhà máy nhiệt điện khí LNG Nghi Sơn.

Sau cuộc họp này, ông Thi bất ngờ vắng mặt tại trụ sở Ủy Ban Nhân Dân Tỉnh Thanh Hóa cho đến khi tin ông này bị khởi tố được công bố.

Lệnh cấm xuất cảnh đối với ông Đỗ Trọng Hưng có nêu yêu cầu “bắt giữ.” (Hình: Chụp qua màn hình)

Trong khi đó, ông Đỗ Minh Tuấn vẫn tiếp tục “vắng mặt” trong lúc một số nguồn tin khả tín cho biết ông ta đã bị bắt.

Hôm 11 Tháng Chín, ông Mai Xuân Liêm, một người phó khác của ông Tuấn, được giao điều hành Ủy Ban Nhân Dân Tỉnh Thanh Hóa. Việc giao quyền cho ông Liêm được giải thích là nhằm “bảo đảm hoạt động của cơ quan hành chính liên tục, không gián đoạn.”

Bản tin của báo VNExpress cho biết, trong số ba người phó của ông Tuấn có ông Lê Đức Giang, hồi Tháng Bảy đã bị bắt, khởi tố với cáo buộc “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.” (N.H.K) [qd]

---

 

Công Tú Nguyễn – Chuyện tuổi Xế Chiều

Cứ khoảng 2 tuần, ông Đỗ Văn Hiền (SN 1971, ngụ tại TP.HCM) lại tập tễnh với đôi nạng gỗ để vào Bệnh viện Lê Văn Thịnh tái khám. Không có tiền phẫu thuật, ông chỉ biết trông chờ vào những toa thuốc giảm đau mà các bác sĩ móc tiền túi hỗ trợ. Ở tuổi ngoài 50, ông Hiền vẫn lủi thủi một mình, khập khiễng đi khám trong nỗi tủi thân.

Ông nhớ lại, một ngày đầu tháng 2/2025, trong lúc leo thang dọn dẹp trần nhà thuê, ông không may trượt ngã. Đau đớn không thể đi lại, ông cắn răng chịu đựng, chỉ dám mua thuốc giảm đau uống cầm chừng. Nửa tháng sau, cơn đau ngày càng dữ dội buộc ông phải bắt xe buýt đến bệnh viện. Tại đây, kết quả chẩn đoán cho thấy ông bị gãy cổ xương đùi phải.

Các bác sĩ cho biết, ông cần phẫu thuật thay khớp háng toàn phần mới mong đi lại được. Nhưng khi nghe đến chi phí dự kiến gần 100 triệu đồng, ông ch*t lặng. “Số tiền ấy tôi làm cả đời cũng chẳng có nổi”, ông ngậm ngùi.

Nhiều năm nay, ông Hiền chỉ kiếm sống bằng nghề dọn nhà thuê, mỗi ngày vất vả lắm cũng chỉ được khoảng 50.000 đồng. Hai chị em già yếu nương tựa nhau qua ngày, chi tiêu tằn tiện vẫn chẳng đủ. Thậm chí, một tấm thẻ bảo hiểm y tế ông cũng không mua nổi. Bởi vậy, chuyện vợ con đối với ông chưa từng dám nghĩ đến: “Nuôi bản thân đã khó, lấy đâu ra sức mà nuôi thêm người khác”, ông thở dài.

Bác sĩ Sơn Hoàng Bảo (Khoa Ngoại Chấn thương, Bệnh viện Lê Văn Thịnh) cho biết, ông Hiền bị ngã dẫn tới gãy hở đầu dưới xương đùi, gần đầu gối. Những ngày đầu nhập viện, ông đã được truyền máu, đặt máy hút áp lực âm (VAC) để kiểm soát nhiễm trùng. Hiện vết thương đã tạm ổn định, đủ điều kiện để tiến hành phẫu thuật.

Thế nhưng, nhắc đến chi phí ca mổ, ông Hiền lại lặng người. Chạy vạy khắp nơi, ông chỉ vay được vỏn vẹn 8 triệu đồng – con số quá nhỏ bé so với chi phí hàng chục triệu đồng sắp tới.

“Nghĩ đến chuyện phẫu thuật mà lòng tôi nặng trĩu, không biết xoay xở ra sao”, ông nghẹn ngào.

Theo: Vietnamnet

---