Category: Tin Thế Giới

 Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn hôm 10/2 gửi thông điệp nhân dịp Tết Nguyên đán tới người dân Hong Kong, nói với họ rằng dù nền dân chủ không hoàn hảo nhưng đó là hệ thống tốt nhất của loài người và họ nên giữ vững niềm tin.

Với chính thể dân chủ, Đài Loan đã trở thành nơi trú ngụ an toàn cho nhiều người đã rời bỏ Hong Kong sau khi Trung Quốc áp đặt luật an ninh quốc gia hà khắc, dẫn tới gia tăng các cuộc đàn áp đối với tiếng nói bất đồng.

Bà Thái và chính phủ của bà đã ủng hộ mạnh mẽ những người biểu tình trước sự giận dữ của Trung Quốc, vốn coi Đài Loan là lãnh thổ của mình. Bắc Kinh cáo buộc hòn đảo này khuyến khích bạo lực và tội phạm.

Trong thông điệp một ngày trước đêm giao thừa hôm 11/2, bà Thái ngỏ lời cảm ơn đến “nhiều bạn bè nói tiếng Quảng Đông”, ngôn ngữ được sử dụng rộng rãi nhất ở Hong Kong, đã theo dõi trang Facebook của bà.

“Xin hãy tin rằng dù hệ thống dân chủ có lẽ không hoàn hảo, nhưng cho đến nay, nó vẫn là hệ thống tốt nhất cho xã hội loài người. Xin hãy giữ vững niềm tin và đừng bỏ cuộc,” bà Thái nói bằng tiếng Quan Thoại, trước khi chuyển sang tiếng Quảng Đông để nói “chúc mừng năm mới”.

Hôm 9/2, bà Thái cũng chuyển những lời chúc tốt đẹp nhất tới Trung Quốc trong năm mới, nhưng cho biết bà sẽ không nhượng bộ trước áp lực của Trung Quốc và nhắc lại lời kêu gọi nối lại đối thoại với Bắc Kinh.

Tuy nhiên, Trung Quốc một lần nữa bác bỏ bà, nói rằng những căng thẳng hiện tại đều là lỗi của Đài Loan.

Trung Quốc đã tăng cường hoạt động quân sự xung quanh Đài Loan trong những tháng gần đây, đáp lại điều mà Bắc Kinh gọi là “sự thông đồng” giữa Đài Bắc và Mỹ, quốc gia hậu thuẫn Đài Loan quan trọng nhất trên thế giới.

 

BÀI HỌC CHO VIỆT NAM….

Nhân viên y tế khắp nước Myanmar đình công phản đối quân đội đảo chính

Tổ chức Phong trào bất tuân dân sự Myanmar (MCDM) ngày 3-2 thông báo nhân viên tại 70 bệnh viện và cơ sở y tế khắp đất nước Myanmar đã đình công để phản đối việc quân đội đảo chính ở nước này.

Hãng tin Reuters cho biết 70 cơ sở y tế này đóng ở khắp 30 thành phố và thị trấn của Myanmar.

Trong thông báo mới nhất, MCDM tuyên bố quân đội đã đặt lợi ích riêng lên trên những người dân đang đối mặt với khó khăn vì đại dịch COVID-19.

COVID-19 đã cướp đi sinh mạng của hơn 3.100 người tại Myanmar, một trong những con số tử vong cao nhất Đông Nam Á.

“Chúng tôi khước từ việc tuân theo bất cứ yêu cầu nào từ chính quyền quân sự bất hợp pháp, những người đã cho thấy họ không hề quan tâm đến những người bệnh khó khăn của chúng ta”, trích tuyên bố của nhóm phản đối trên.

Reuters cho biết 4 bác sĩ đã xác nhận họ ngừng làm việc.

“Tôi muốn các binh sĩ quay trở về căn cứ của họ và vì thế những bác sĩ như chúng tôi sẽ không đi làm. Tôi không biết mình sẽ tiếp tục đình công bao lâu. Việc này tùy vào tình hình”, một bác sĩ 29 tuổi tại Yangon nói với Reuters.

Các tổ chức học sinh, sinh viên và thanh niên cũng tham gia cùng MCDM. Phía chính phủ hiện vẫn chưa lên tiếng về diễn biến trên.

Sáng 1-2, quân đội Myanmar đã chiếm quyền kiểm soát tòa thị chính Yangon, đặt ra tình trạng khẩn cấp kéo dài 1 năm, sau khi bắt giữ các lãnh đạo chủ chốt của chính quyền dân sự, trong đó có cố vấn nhà nước Aung San Suu Kyi.

Quân đội Myanmar tuyên bố đó là phản ứng đối với những gian lận đã xảy ra trong cuộc tổng tuyển cử tháng 11 năm ngoái ở Myanmar.

Các quốc gia phương Tây và Mỹ đã lên tiếng chỉ trích cuộc đảo chính của quân đội Myanmar.

Quân đội cũng thành lập hội đồng lãnh đạo gồm 8 tướng quân đội do tổng tư lệnh, thống tướng Min Aung Hlaing đứng đầu. Đây là mô hình cầm quyền tương tự với chính quyền quân sự trước đây từng cai quản Myanmar trong hơn nửa thế kỷ từ năm 1962 đến 2010.

Một quan chức thuộc Đảng Liên minh quốc gia vì dân chủ (NLD) cầm quyền cho biết bà Suu Kyi đang bị giam giữ tại nhà ở thủ đô Naypyidaw và vẫn trong tình trạng sức khỏe tốt.

Người dân Myanmar tại các thành phố Tokyo (Nhật Bản) và Bangkok (Thái Lan) đã tập trung trước các tòa nhà công quyền để phản đối cuộc đảo chính.

– Các bác sĩ và nhân viên y tế tại một bệnh viện ở thành phố Mandalay, Myanmar, tham gia đình công phản đối quân đội đảo chính – Ảnh: THE IRRAWADDY

 

Myanmar, Aung San Suu Kyi và bài học cho Việt Nam.

Song Chi

Tôi chợt nhớ lại năm 2009, khi tôi vừa tới Na Uy chưa được bao lâu và lần đầu tiên từ nơi ở là Kristiansand đến Oslo chơi, tôi ghé thăm là Nobel Peace Center, nơi trưng bày mọi hình ảnh, tư liệu về các nhân vật, tổ chức đã từng được đoạt giải Nobel Hòa Bình.

Gặp đúng lúc người ta đang tổ chức ký tên kêu gọi trả tự do cho bà Aung San Suu Kyi, người đã được trao giải Nobel Hòa Bình năm 1991 và hiện đang bị chính quyền quân phiệt độc tài Myanmar giam lỏng tại nhà.

Tất nhiên là tôi cũng ký tên như nhiều người khác. Thật ra, trước đó khi còn ở trong nước tôi phải thú nhận là tôi không biết gì nhiều về bà Aung San Suu Kyi, tôi ký vì ngay tại đó tôi đứng đọc những thông tin về cuộc đời đấu tranh của bà.

Không bao lâu sau, tháng 11/2010 bà Aung San Suu Kyi được thả tự do tại Yangon. Báo chí quốc tế khắp nơi đưa tin này.

Những ngày tháng ấy bà Aung San Suu Kyi là một biểu tượng của hòa bình, một ngọn hải đăng cho phong trào đấu tranh dân chủ không chỉ ở Myanmar, từng được thế giới ca ngợi hết lời. Không có mấy nhân vật đấu tranh được như bà, bao nhiêu giải thưởng, bằng danh dự quốc tế, bao nhiêu tổ chức lên tiếng đòi trả tự do cho bà, trong cuộc đời mình bà đã từng gặp biết bao chính khách, lãnh đạo từ Đông sang Tây, ở đâu bà cũng được tiếp đón trọng thị.

Bà thu hút mọi người không chỉ vì danh tiếng của một nhà đấu tranh mà còn vì là một trí thức từng tốt nghiệp Cử nhân, Thạc sĩ các ngành chính trị, kinh tế tại các trường Cao đẳng thuộc Đại học Delhi ở New Delhi, đại học Oxford…, có thể nói được vài ba ngoại ngữ. Người phụ nữ mảnh mai, tuy đã có tuổi nhưng vẫn giữ được nét đẹp thanh lịch, nền nã trong những bộ trang phục truyền thống của phụ nữ Myanmar, luôn luôn cài hoa tươi trên đầu.

Và rồi khi bà bắt đầu nắm quyền lực, một số vết mờ trên bức chân dung của bà bắt đầu xuất hiện.

Từ chuyện vì có chồng quá cố và con sinh ra ở nước ngoài nên không được làm Tổng thống do một điều khoản trong Hiến pháp Myanmar, nhưng vẫn “đẻ” ra cái vai trò là State Counsellor of Myanmar (Cố vấn Quốc gia) có thực quyền hơn cả Tổng thống, thậm chí “cao hơn Tổng thống”, như lời tuyên bố của bà.

Những vết mờ ngày càng lớn hơn khi bà lên nắm quyền, Myanmar chẳng những không có những tiến bộ đáng kể nào về kinh tế mà quan trọng hơn, bà vẫn không xây dựng được một lộ trình dân chủ thật sự cho đất nước, nhiều vi phạm về nhân quyền vẫn tồn tại. Một ví dụ là dưới sự lãnh đạo của bà, nhiều nhà báo tại Myanmar đã bị truy tố.

Bà cũng không giải quyết được những mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo vốn âm ỉ trong xã hội Myanmar, thay vào đó lại im lặng trước hành động bị xem là tội ác diệt chủng của quân đội đối với cộng đồng thiểu số Hồi giáo Rohingya. Thậm chí ngày 10/12/2019 bà đã ra Tòa án Công lý Quốc tế LHQ ở La Haye, Hà Lan, để bảo vệ quân đội, bảo vệ cho đất nước Myanmar trước cáo buộc phạm tội diệt chủng đối với người thiểu số Hồi giáo Rohingya.

Thật khó tin rằng một người trí thức, bị ảnh hưởng bởi cả triết lý bất bạo động của Mahatma Gandhi và cụ thể hơn là bởi các khái niệm Phật giáo, luôn chọn con đường đấu tranh bất bạo động, một con người đã dùng những năm tháng bị giam lỏng tại gia để nghiễn ngẫm triết học Phật giáo và thiền định, lại trở thành một con người khác đến thế khi nắm được quyền lực.

Có những người bênh vực bà Aung San Suu Kyi, cho rằng bà chấp nhận bị phương Tây chỉ trích, chấp nhận đánh đổi danh tiếng của mình để “chung sống hòa bình” với bên quân đội vẫn chưa bao giờ thực sự mất quyền lực, và vì bà biết thế của bà và của đảng Liên đoàn quốc gia vì dân chủ của bà (National League for Democracy) không đủ mạnh để nắm trọn quyền, rằng nếu bà cực lực lên án vụ đàn áp người Hồi giáo Rohingya thì sẽ bị bên quân đội cho “lên đường” ngay. Có thể điều đó có một phần đúng chăng?

Đối với người Việt Nam, tôi đã từng nghe không biết bao nhiêu lời ca ngợi, ước ao, giá mà Việt Nam có một Aung San Suu Kyi. Sự thay đổi của bà không chỉ làm cho hàng triệu người Việt thất vọng, mà phương Tây càng thế… Nhưng, có lẽ đó là do nhiều người chỉ nhìn thấy bà từ xa?

Bài học gì cho dân chủ Việt Nam?

Dù sao, câu chuyện của bà Aung San Suu Kyi và con đường dân chủ hóa gập ghềnh vừa bị ném ngược trở lại mấy chục năm trước của Myanmar, cũng cho người Việt chúng ta rất nhiều bài học quý báu.

Theo tôi, đó là giành được quyền lực đã khó, xây dựng một lộ trình dân chủ thực sự cho đất nước, không để cho đất nước “chuyển hóa” thành một dạng độc tài kiểu khác, còn khó hơn gấp nhiều lần.

Có những “ngôi sao sáng”, là biểu tượng cho đấu tranh dân chủ nhưng thay đổi khi có quyền lực trong tay. Họ có thể phải thỏa hiệp với những thế lực phi dân chủ khác để giữ quyền lực và do đó cũng không thực sự cải cách dân chủ cho đất nước.

Người lãnh đạo, có tinh thần đấu tranh, khao khát tự do dân chủ, yêu đất nước chưa đủ, phải có trí tuệ, có tầm nhìn xa để vạch nên những chiến lược đường dài, lộ trình dân chủ hóa, và sự phát triển lâu dài, vững mạnh cho đất nước, dân tộc. Bà Aung San Suu Kyi có thể không thiếu trí tuệ nhưng có lẽ bà là một biểu tượng đấu tranh thì tốt hơn là trở thành một người đứng đầu nhà nước, vì cần phải có những kỹ năng khác để điều hành một đất nước.

Quan trọng nhất là chúng ta không nên “thần thánh hóa” bất cứ ai, biến họ thành một tượng đài. Như thế vừa làm hại chính họ vừa khiến cho những người khác, trẻ hơn, có khả năng lãnh đạo hơn nhưng lại bị “cái bóng” của người đó lấn át. Cần chú ý rằng người Việt vốn hay có tâm lý thần tượng ai đó, và tự nó là một biểu hiện phi dân chủ.

Cuối cùng là bài học về việc xây dựng lực lượng kế thừa. Cho đến giờ có vẻ như đảng của bà Aung San Suu Kyi và người dân Myanmar vẫn chưa chuẩn bị những người có khả năng thay thế bà, đã ở tuổi 75, cho nên nếu quân đội bắt bà Aung San Suu Kyi thì cũng có nghĩa là không còn ai khác. Người Việt Nam đấu tranh càng phải lựa chọn việc xây dựng một phong trào mạnh chứ không phải đặt hết vào một hai “lãnh tụ”.

Lại có người cho rằng cuộc đảo chính này có sự hỗ trợ phía sau của Trung Cộng, quốc gia từng không hài lòng khi nhìn thấy Myanmar tiến lên một bước về dân chủ và nhích ra xa khỏi ảnh hưởng của mình, và đây cũng là thêm một “phép thử” của Bắc Kinh đối với chính phủ mới của Mỹ, bên cạnh những “phép thử” về biển Đông và Đài Loan.

Không biết điều này có đúng không, nhưng dù sao, tôi vẫn tin rằng con đường dân chủ hóa của Myanmar dù có gập ghềnh, khi tiến khi lùi, nhưng chí ít dân tộc Myanmar vẫn còn may mắn vì giữ được sự hiền lương, thật thà, tử tế.

Nhiều người từng đến thăm Myanmar đều nhận xét như vậy. Myanmar là một quốc gia đa sắc tộc, đa tôn giáo nhưng phần lớn vẫn là Phật giáo, trong cách sống của họ rất thấm nhuần tư tưởng Phật giáo. Xã hội Myanmar dù cũng trải qua một chế độ độc tài sắt máu, nhưng không bị một chủ nghĩa cộng sản “giả cầy” phá nát đến tận gốc rễ từ văn hóa, đạo đức xã hội, tính thiện trong con người, các mối quan hệ gia đình cho tới kỷ cương, luật pháp… như các nước Liên Xô cũ cho tới Trung Cộng, Việt Nam, Bắc Hàn… Xây dựng lại từ đầu trên cái phông nền co người, xã hội như vậy có phần đỡ hơn.

Và từ bên ngoài, thế giới có lẽ sẽ không để mặc Myanmar.

Một số lãnh đạo các nước đã lên tiếng. Hoa Kỳ đã tính đến chuyện cấm vận trở lại Myanmar. Bởi vì cho dù hình ảnh của bà Aung San Suu Kyi có phần bị hoen ố nhưng thế giới sẽ lên tiếng, vì người dân Myanmar, vì bây giờ là năm 2021 chứ không phải 1962 để quân đội Myanmar muốn làm gì thì làm. Kết quả cuộc bầu cử và ước muốn được sống một cuộc sống tốt đẹp hơn của người dân Myanmar phải được tôn trọng.

Nhưng xét cho cùng, mọi thay đổi theo chiều hướng tốt đẹp hơn cho mọi quốc gia phải bắt đầu từ chính khát vọng và hành động của người dân chứ không thể chỉ trông chờ vào bên ngoài.

– Bà Aung San Suu Kyi trước khi bị lực lượng đảo chính bắt giữ đóng vai trò Cố vấn Quốc gia của chính phủ do đảng Liên minh quốc gia vì dân chủ chiếm đa số lãnh đạo

– Bà Aung San Suu Kyi trong xe hơi sau khi nộp đơn tranh cử như một ứng viên hồi tháng 8/2020 trong cuộc bầu cử năm ngoái ở Myanmar mà sau đó đảng của bà thắng cử với tỷ lệ phiếu bầu 83%

– Cố vấn Nhà nước Myanmar Aung San Suu Kyi tham dự một buổi lễ tại thành phố Loikaw, ngày 15/01/2020

– Đảng Cộng sản Việt Nam vừa tổ chức Đại hội 13 và đang chuẩn bị đánh dấu 91 năm ngày thành lập

Hoa Kỳ bác bỏ các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông trái với luật quốc tế và sẽ sát cánh với các nước Đông Nam Á chống lại áp lực của Bắc Kinh. Trên đây là tuyên bố của tân ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken hôm qua, 27/01/2021, trong cuộc điện đàm với đồng nhiệm Philippines Teodoro Locsin, theo thông cáo của bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.

Theo hãng tin AFP, thông cáo của bộ Ngoại Giao Mỹ cho biết, trong cuộc điện đàm nói trên, ngoại trưởng Blinken còn nhấn mạnh, chiếu theo Hiệp ước Phòng thủ chung Hoa Kỳ-Philippines, Mỹ sẽ bảo vệ Philippines trong trường hợp lực lượng vũ trang, tàu thuyền hay phi cơ của nước này bị tấn công ở vùng Thái Bình Dương, kể cả ở vùng Biển Đông.

Ông Blinken khẳng định như trên, sau khi ngoại trưởng Locsin vào hôm qua 27/01 thông báo Manila đã ra công hàm phản đối việc Trung Quốc vừa thông qua một luật mới cho phép lực lượng hải cảnh nổ súng vào các tàu ngoại quốc. Đối với Philippines, luật này là một « mối đe dọa chiến tranh ».

Hoa Kỳ đã nhiều lần tố cáo Bắc Kinh lợi dụng lúc quốc tế chú tâm đến việc phòng chống đại dịch Covid-19 để gia tăng kiểm soát Biển Đông và đã điều một cụm tàu sân bay và nhiều chiến hạm khác đến vùng biển này, trong khuôn khổ các chiến dịch bảo vệ tự do hàng hải.

Trong khi đó, theo thông báo của Nhà Trắng, trong cuộc điện đàm đầu tiên với thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga hôm qua, tổng thống Joe Biden đã nhắc lại « cam kết vững chắc » của Hoa Kỳ bảo vệ đồng minh Nhật Bản, kể cả quần đảo Senkaku/Điếu Ngư đang tranh chấp với Trung Quốc ở vùng Biển Hoa Đông. Tân tổng thống Mỹ đặc biệt nhấn mạnh sự yểm trợ chiến lược của Mỹ cho Nhật Bản sẽ bao gồm một « lực lượng răn đe mở rộng » và sự yểm trợ này được áp dụng cho cả quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.

Vào thứ Bảy 23/01, tân bộ trưởng Quốc Phòng Lloyd Austin cũng đã nhắc lại là « Hoa Kỳ vẫn chống lại mọi mưu toan đơn phương nhằm làm thay đổi nguyên trạng ở vùng Biển Hoa Đông ».

Từ khi giành chiến thắng trong kỳ bầu cử tổng thống Mỹ tháng 11/2020, ông Biden đã cam kết duy trì các hiệp ước phòng thủ chung với các đồng minh châu Á của Hoa Kỳ, đồng thời cải thiện các quan hệ với một số quốc gia, vốn dĩ đã trở nên căng thẳng dưới thời Donald Trump.