Category: Tin Thế Giới

Putin, Gorbachev, và hai tầm nhìn về sự vĩ đại của nước Nga

 

Gideon Rachman, “Putin, Gorbachev and two visions of Russian greatness,” Financial Times, 05/09/2022

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Điện Kremlin đã quay trở lại với các phương pháp và mục tiêu dựa trên sự chinh phạt, sự sợ hãi và tàn bạo.

Donald Trump từng hứa sẽ làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại. Khẩu hiệu yêu thích của Tập Cận Bình là hướng đến “sự phục hưng vĩ đại” của dân tộc Trung Hoa. Vladimir Putin cũng được thúc đẩy bởi một mong muốn tương tự: hồi sinh nước Nga vĩ đại.

Nhưng thế nào là một quốc gia vĩ đại? Putin và Mikhail Gorbachev, người vừa qua đời vào tuần trước, lại có suy nghĩ khác nhau.

Đối với Putin, sự vĩ đại của một quốc gia được xác định bằng lãnh thổ, sức mạnh quân sự, và khả năng khiến các nước láng giềng khiếp sợ hoặc khuất phục. Nhà lãnh đạo Nga tin rằng đất nước ông có quyền trở thành một trong những cường quốc trên thế giới. Ông cho rằng nước Nga đã “bị cướp” khi Ukraine giành độc lập, và chìa khóa để xây dựng lại sức mạnh và tầm vóc quốc gia là giành lại lãnh thổ đã mất. Quyết định xâm lược Ukraine là đỉnh điểm của nỗi ám ảnh này.

Đối với Gorbachev, sự vĩ đại của một quốc gia lại tập trung nhiều hơn vào phẩm giá của những công dân bình thường. Trong một cuộc phỏng vấn hồi năm 2001 với nhà sử học Daniel Yergin, ông nhắc đến việc Liên Xô không có khả năng cung cấp cho công dân của mình những nhu yếu phẩm hàng ngày: “Hãy tưởng tượng một quốc gia có thể bay vào vũ trụ, phóng Sputniks, tạo ra một hệ thống phòng thủ mạnh mẽ … [Nhưng] không có kem đánh răng, không có bột giặt, không có những hàng hóa cơ bản cho cuộc sống. Thật không thể tin được và thật nhục nhã khi phải làm việc trong một chính phủ như vậy.”

Việc thường dân Nga không còn phải chịu đựng cảnh thiếu thốn như xưa phần lớn chính là nhờ các cải cách kinh tế của Gorbachev, dù chúng đã được triển khai một cách khá do dự. Những người đổ lỗi cho ông vì đã phá hủy nền kinh tế Liên Xô nên nhớ lấy điều đó.

Ý tưởng về phẩm giá con người của cựu lãnh đạo Liên Xô cũng đã mở rộng sang quyền tự do ngôn luận. “Thật không thể tin được và thật nhục nhã,” khi mà dưới chế độ Xô-viết, những người có học thức phải sống trong một thế giới của những lời nói dối, khẩu hiệu và sự kiểm duyệt chính thức. Gorbachev đã thay đổi điều đó bằng cách giải phóng báo giới và ngành công nghiệp sáng tạo, trả tự do cho những người bất đồng chính kiến, và cho phép tiếp tục những nghiên cứu lịch sử thực sự. Còn Putin đang đưa nước Nga trở lại với sự đàn áp theo kiểu Liên Xô – khi ông cho đóng cửa các phương tiện truyền thông độc lập còn sót lại, bỏ tù những thành viên đối lập, và biến việc thừa nhận rằng Nga đang có chiến tranh trở thành một hành vi phạm tội.

Quan trọng hơn, ý tưởng về phẩm giá con người của Gorbachev đã vượt ra ngoài biên giới nước Nga. Quyết định quan trọng nhất, chính trực nhất mà ông từng đưa ra là không gửi xe tăng Liên Xô đến Ba Lan, Hungary, hoặc Đông Đức vào năm 1989 khi các phong trào dân chủ nở rộ.

Trong một thời gian ngắn ngủi, một nhà lãnh đạo Nga đã trở thành một biểu tượng quốc tế của tự do chính trị. Khi Gorbachev đến thăm Đông Berlin vào tháng 10/1989, một tháng trước khi Bức tường Berlin sụp đổ, đám đông đã hô vang “Gorby hãy giúp chúng tôi.” Khi ông đến thăm Bắc Kinh vào tháng 5, những sinh viên biểu tình ở Quảng trường Thiên An Môn đã ca ngợi ông như một anh hùng – một nhà lãnh đạo đã chứng tỏ rằng các chế độ chuyên chế cũng có thể cải cách và không cần phải giết chết người biểu tình trên đường phố. Nhưng giấc mơ ấy đã kết thúc bằng vụ thảm sát ở Quảng trường Thiên An Môn chỉ một tháng sau đó.

Đúng là những phản ứng của Gorbachev không phải lúc nào cũng cao thượng và bất bạo động. Ông được nhớ đến cùng sự ghét bỏ ở các nước Baltic, vì đã mang quân đội Liên Xô đến đây hồi năm 1991 trong một nỗ lực (thất bại) để ngăn chặn phong trào giành độc lập của họ.

Tuy nhiên, những người ủng hộ Putin sẽ là những người đầu tiên chỉ ra, Gorbachev thiếu sự tàn nhẫn để tiếp tục chiến đấu và giết chóc cho đến khi quyền lực của Moscow được khôi phục. Putin quyết tâm không lặp lại “sai lầm” đó, và kết quả là Ukraine đã phải trả một cái giá khủng khiếp về nhân mạng. Khi câu chuyện về những gì thực sự đã xảy ra trong chiến dịch bao vây Mariupol của quân Nga bị vỡ lở, nó có thể vạch trần một tội ác chiến tranh có quy mô lịch sử – với hàng nghìn dân thường bị giết và chôn vùi trong những ngôi mộ tập thể.

Đối với Putin, những vụ thảm sát như Mariupol chỉ là một dấu chấm nhỏ khi so sánh với sứ mệnh lịch sử của ông là khôi phục nước Nga vĩ đại. Những kỳ vọng ban đầu của ông về chiến thắng trước Ukraine chỉ trong vài ngày đã bị tiêu tan. Nhưng ông đã sớm gạt bỏ thất vọng bằng cách so sánh mình với Peter Đại đế, người đã giành chiến thắng cuối cùng trong Đại chiến phương Bắc kéo dài hơn 20 năm.

Đó là một so sánh hàm chứa nhiều điều. Peter Đại đế là một bạo chúa, khét tiếng bởi sự thờ ơ tuyệt đối trước những thiệt hại về nhân mạng. Hàng nghìn người đã chết trong quá trình xây dựng thủ đô mới của ông, St. Petersburg. Peter cũng áp dụng chế độ nghĩa vụ quân sự bắt buộc để tiến hành các cuộc chiến của mình. Đây là một bước đi mà Putin cho đến nay vẫn không muốn thực hiện. Bất chấp những luận điệu kiểu Sa hoàng của mình, có lẽ ông ta vẫn hiểu được sự nguy hiểm của việc đối xử với những công dân thế kỷ 21 như nông nô thế kỷ 18.

Putin có thể tin rằng chiến thắng trên chiến trường và trong cuộc chinh phục lãnh thổ là những cách thức duy nhất để khôi phục sự vĩ đại của quốc gia. Nhưng điều mà Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ gọi là “sự nghiêm túc tôn trọng ý kiến của nhân loại” cũng cần được cân nhắc. Nước Nga hiếu chiến không được đánh giá cao ở điểm này. Một cuộc khảo sát quốc tế do Đại học Pennsylvania và nhiều tổ chức khác thực hiện vào năm ngoái cho thấy ba quốc gia được ngưỡng mộ nhất trên thế giới là Canada, Nhật Bản, và Đức.

Cả ba nước đều được đánh giá cao dựa trên các tiêu chí như chính phủ trong sạch, tôn trọng nhân quyền, và công bằng xã hội. Đây là những điều ít được coi trọng ở nước Nga của Putin, nhưng lại được những cá nhân và chính phủ quan tâm đến phẩm giá con người coi trọng.

Putin đã thể hiện sự khinh thường của mình đối với những giá trị này – những giá trị mà Gorbachev đề cao – bằng cách tuyên bố rằng mình quá bận rộn, không thể đến tham dự lễ tang của vị cựu tổng thống. Hàng nghìn người Nga thinh lặng đứng trước quan tài mở của Gorbachev đã thể hiện sự bất đồng của họ.

G.R.

Nguòn bản dịch: nghiencuuquocte.org

Washington Post

Cù Tuấn, dịch

9-9-2022

Một binh sĩ Ukraine bị thương trong thời gian đầu giao tranh trong cuộc tấn công mới đây ở vùng Kherson được chăm sóc tại một cơ sở y tế ở miền nam Ukraine. Ảnh: WP

Trong những căn phòng bệnh viện thiếu ánh sáng ở miền nam Ukraine, những người lính bị đứt lìa chân tay, bị thương do mảnh đạn, với những bàn tay biến dạng và các khớp xương bị vỡ nát, đã kể lại những bất lợi mà đơn vị của họ phải đối mặt trong những ngày đầu của cuộc tấn công mới đây, nhằm đánh đuổi quân Nga khỏi thành phố chiến lược Kherson.

Các binh sĩ nói rằng họ thiếu pháo binh cần thiết để đánh bật quân cố thủ của Nga và tường thuật lại khoảng cách đáng ngạc nhiên về công nghệ của họ so với các đối thủ được trang bị tốt hơn. Các cuộc phỏng vấn đã cung cấp một số thông tin trực tiếp đầu tiên về nỗ lực chiếm lại lãnh thổ Nga chiếm được trước đó. Đây là chủ đề rất nhạy cảm, và các chỉ huy quân đội Ukraine đã cấm các phóng viên đến gần tiền tuyến.

Denys và tám binh sĩ Ukraine khác từ bảy đơn vị khác nhau đã cho phóng viên thấy được những góc nhìn hiếm hoi về cuộc phản công Kherson ở phía nam, hoạt động quân sự tham vọng nhất của Kyiv kể từ khi quân Nga bị đánh đuổi ra khỏi thủ đô Kyiv vào tháng 3. Giống như trong trận chiến giành Kyiv, thành công của Ukraine hầu như không được đảm bảo và lời kể của các binh sĩ cho thấy rằng một cuộc chiến kéo dài và nhiều thương vong hơn đang ở phía trước.

Ihor, một chỉ huy trung đội người Ukraine, 30 tuổi, bị thương ở lưng khi chiếc xe tăng mà anh ta đang lái lao xuống một con mương. Anh đang được chăm sóc trong một cơ sở y tế ở miền nam Ukraine. Ảnh: WP

Ihor, một người chỉ huy trung đội 30 tuổi, bị thương ở lưng khi chiếc xe tăng anh lái đâm vào một con mương cho biết: “Để tiêu diệt được một lính Nga, chúng tôi phải mất 5 người.”

Ihor không có kinh nghiệm gì về quân sự trước cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine vào ngày 24 tháng 2. Anh kiếm sống bằng việc bán thức ăn gia súc cho các trang trại lợn và bò. Người thay thế anh làm chỉ huy trung đội cũng không có kinh nghiệm quân sự nào trước đây.

Họ nói rằng máy bay không người lái Orlan của Nga đã tiếp xúc với các vị trí của Ukraine ở độ cao hơn một kilomet trên đầu họ, và ở độ cao này họ chưa bao giờ nghe thấy tiếng vo ve của thiết bị bay này đang theo dõi chuyển động của họ.

Một binh sĩ Ukraine bị thương, Serhii, 30 tuổi, tại một cơ sở y tế ở miền nam Ukraine. Ảnh: WP

Các xe tăng Nga chạy ra từ các công sự xi măng mới xây và bắn bộ binh bằng pháo cỡ lớn, các binh sĩ Ukraine bị thương cho biết. Sau đó, các phương tiện sẽ lại chạy trở lại, nấp bên dưới các hầm trú ẩn bằng bê tông, được che chắn khỏi hỏa lực súng cối và tên lửa.

Hệ thống radar phòng không của Nga tự động phát hiện và xác định vị trí những binh lính Ukraine đang nhắm bắn pháo vào quân Nga, và sử dụng hỏa lực pháo binh để đáp trả.

Ukraine đã không khuyến khích đưa tin về cuộc tấn công này, dẫn đến độ trễ thông tin về một bước ngoặt quan trọng có thể xảy ra trong cuộc xung đột đã kéo dài gần bảy tháng với Nga.

Khi Ihor bắn vào các binh sĩ Nga bằng khẩu súng trường Kalashnikov của mình cách đây vài ngày, anh nói, đây là lần đầu tiên anh bắn một người. “Bạn không nghĩ về bất cứ điều gì,” anh nói. “Bạn hiểu rằng, nếu bạn không bắn chết họ, họ sẽ bắn chết bạn.”

Bất chấp những thách thức, Ihor cho biết anh rất háo hức trở lại tiền tuyến ngay sau khi anh đã lành lặn. “Người của tôi ở đó. Làm sao tôi có thể rời bỏ họ?”

Những người lính khác thì sẽ không trở lại chiến trường.

Oleksandr, một người lính Ukraine 28 tuổi, bị mất cánh tay khi chiến đấu với quân Nga đang chiếm đóng Kherson, một phần của “cây cầu đất liền” nối tới Crimea của Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: WP

Oleksandr, một cựu công nhân xây dựng 28 tuổi, bị mất cánh tay trong một vụ nổ súng cối trong cuộc phản công tuần trước. Anh nhăn mặt vì cơn đau tưởng tượng trên giường bệnh vào Chủ nhật, nói rằng anh cảm thấy đau nhói từ các ngón tay và bàn tay mà đã bị cắt rời ra khỏi cơ thể anh.

Oleksandr cho biết, các đợt pháo kích của Nga là không ngừng. “Họ pháo kích chúng tôi mọi lúc,” anh nói. “Nếu chúng tôi bắn ba quả đạn cối về phía họ, họ sẽ bắn lại về phía chúng tôi 20 quả đạn cối.”

Oleksandr chưa bao giờ đến Kherson trước chiến tranh, nhưng anh cho rằng mục tiêu đánh đuổi quân xâm lược Nga đáng để hy sinh một cánh tay. “Đó là đất nước của chúng tôi,” anh nói.

Tổng thống Volodymyr Zelensky nói rằng quân Ukraine đã chiếm lại hai ngôi làng ở khu vực Kherson và một trong những phụ tá của ông đã đăng hình ảnh lá cờ Ukraine được treo trên làng Vysokopillya vào cuối tuần qua.

Zelensky nói trong một video: “Các lá cờ Ukraine đang trở lại những nơi đáng lẽ nó phải ở đó.” Nhưng không thể đánh giá được những tiến bộ mà lực lượng Ukraine đã đạt được trong nỗ lực đánh đuổi quân xâm lược Nga khỏi Kherson.

Khu vực bị Nga chiếm trước đó trong chiến tranh, là một phần quan trọng trong “cây cầu nối đất liền” của Tổng thống Nga Putin với Crimea, bán đảo bị Nga xâm lược và sáp nhập trái phép vào năm 2014.

Petro, 30 tuổi, là một trong số nhiều binh sĩ Ukraine hiện đang được điều trị tại các cơ sở y tế ở miền nam Ukraine khi thương vong gia tăng trong cuộc tấn công chiếm lại Kherson của Ukraine. Ảnh: WP

Dù cuộc chiến có đẫm máu, các binh sĩ Ukraine cho biết họ không thấy có sự thay thế nào khác.

“Nếu chúng tôi không ngăn chặn kẻ thù, chúng sẽ hãm hiếp và giết người dân của chúng tôi như chúng đã làm ở mọi nơi khác,” bạn cùng phòng của Oleksandr trong bệnh viện, một người lính nghĩa vụ 49 tuổi, người yêu cầu phóng viên gọi anh bằng biệt danh “Pinochet.”

Pinochet cho biết đầu gối của anh đã bị ép vỡ do mảnh đạn từ một quả đạn cối được bắn ra sau khi một máy bay không người lái phát hiện ra anh trong cuộc phản công Kherson. Anh nói rằng mặc dù thương vong về người của Ukraine là đáng kể, nhưng bên tấn công luôn mất nhiều binh sĩ hơn.

Pinochet nói: “Chúng tôi không thể làm gì để giải quyết vấn đề đó. Và chúng tôi vẫn có thể giành chiến thắng.”

Tác chiến điện tử của Nga cũng là mối đe dọa thường trực. Các binh sĩ mô tả việc kết thúc ca làm việc, sau đó họ bật điện thoại để gọi điện hoặc nhắn tin cho các thành viên trong gia đình – một hành động ngay lập tức thu hút sự chú ý của pháo binh Nga.

Denys nói: “Khi chúng tôi bật điện thoại di động hoặc radio, họ có thể nhận ra sự hiện diện của chúng tôi ngay lập tức. Và sau đó màn pháo kích bắt đầu.”

Bất chấp lệnh cấm các phương tiện truyền thông đến thăm tiền tuyến, có những dấu hiệu cho thấy Nga có thể đang mất dần quyền kiểm soát tại Kherson.

Trong một tuyên bố hôm 5/9, một tổ chức chính phủ tại vùng Kherson được Điện Kremlin hậu thuẫn cho biết, các kế hoạch tổ chức trưng cầu dân ý ở khu vực này đã bị hoãn lại do các vấn đề an ninh. Tuyên bố này của Nga sau đó đã được rút lại, nhưng nó khiến người Ukraine lạc quan và cho rằng ít nhất, cuộc phản công đã gây ra một số xáo trộn cho quân Nga.

Ukraine hy vọng rằng cuộc phản công Kherson sẽ thúc đẩy tinh thần yêu tổ quốc, và chứng minh cho các chính phủ phương Tây thấy rằng hàng tỷ đô la hỗ trợ kinh tế và quân sự của họ đang được đền đáp, ngay cả khi các lệnh trừng phạt chống lại Nga đã làm tăng giá năng lượng và lạm phát và làm gia tăng lo ngại về một mùa đông thậm chí còn đắt đỏ hơn nữa tại châu Âu.

Phóng viên Washington Post không thể xác nhận các tuyên bố của Ukraine về việc chiếm lại các ngôi làng như Vysokopillya, mặc dù các binh sĩ được phỏng vấn cho biết họ có thể tiến vào một số ngôi làng do Nga kiểm soát trước đây. Những người lính đó từ chối nêu tên các ngôi làng, họ nói rằng họ đã nhận chỉ thị bảo mật từ cấp trên của họ.

Một nhóm các nhà báo của Washington Post đã đi đến gần sát Vysokopillya, ở phía bắc Kherson, trong phạm vi 3km vào hôm 5/9. Họ đã bị quân đội Ukraine ngăn cản tiến vào ngôi làng và không thể xác định được nó đã được quân Ukraine chiếm hay chưa. Một quan chức địa phương cho biết tại đây các lực lượng Ukraine và Nga vẫn đang chiến đấu để giành quyền kiểm soát.

Không thể có được một bức tranh toàn cảnh chi tiết về thiệt hại của Ukraine, với đánh giá một cách độc lập từ các phóng viên.

Người lính Ukraine Ruslan, 30 tuổi, bị thương khi chiến đấu ở Kherson. Ảnh: WP

Denys, ngồi thẳng lưng trên giường bệnh, cho biết hầu hết mọi thành viên trong đơn vị 120 người của anh đều bị thương, mặc dù chỉ có hai người thiệt mạng.

Một binh sĩ 25 tuổi đang được điều trị vết thương do mảnh đạn găm phải cho biết, trong đơn vị 100 binh sĩ của anh, có 7 người thiệt mạng và 20 người bị thương. Ihor, chỉ huy trung đội, cho biết 16 trong số 32 người dưới quyền chỉ huy của anh đã bị thương và một người thiệt mạng.

Những người lính bị thương của Ukraine đã được chia ra đến các bệnh viện khác nhau trên khắp miền nam Ukraine để giải phóng các cơ sở y tế chính gần khu vực Kherson cho các bệnh nhân đến sau.

Washington Post giấu tên các bệnh viện điều trị cho các binh sĩ vì những cơ sở y tế này đã bị quân Nga nhắm tới trong suốt cuộc chiến.

Hôm Chủ nhật, một bệnh viện ở Mykolaiv, một thành phố gần Kherson, đã bị Nga pháo kích. Phòng khám nhi khoa của cơ sở này đã bị hư hại nặng đến mức không còn hoạt động được nữa.

Khi nói đến thương vong, Rob Lee, một nhà phân tích quân sự tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại, cho biết Ukraine phải đảm bảo rằng họ duy trì một lực lượng chiến đấu đủ lớn để chống lại những bước tiến của Nga ở phía đông, trong bối cảnh lực lượng vũ trang của Matxcơva là lớn hơn nhiều.

“Nếu họ bị thương vong nặng nề và việc này tiếp tục trong một thời gian dài, đó có thể là một vấn đề,” Lee nói.

Việc Ukraine phụ thuộc vào những người lính thiếu kinh nghiệm cũng là một lỗ hổng nhưng không phải là yếu tố chỉ dành riêng cho quân Ukraine, mà còn đúng cho cả quân Nga.

Khi bắt đầu xung đột, Nga và Ukraine đã chiến đấu bằng các đơn vị quân đội chuyên nghiệp. Sau khi chịu thiệt hại nặng nề ở khu vực phía đông Donbas, cả hai bên bắt đầu triển khai các đơn vị tình nguyện hoặc quân dự bị có ít kinh nghiệm hơn.

Lee cho biết, “cuộc phản công tại Kherson hiện đang thách thức quân đội Ukraine theo những cách hoàn toàn mới.”

Những người lính Ukraine đối đầu với người Nga trong vài tháng qua đã có được sự nhạy bén trên chiến trường mới, “nhưng phần lớn kinh nghiệm đó có thể chỉ liên quan đến việc giữ chắc các vị trí phòng thủ,” ông nói. “Tiến hành các hoạt động tấn công khó hơn nhiều, và cần có thời gian và đào tạo.”

Oleh, một người lính Ukraine đang được điều trị vết thương ở miền nam Ukraine, đã giải cứu một chú mèo con tại tiền tuyến. Ảnh: WP

Việc các bệnh viện hoạt động tấp nập cho thấy rõ ràng rằng những người lính không phải chiến đấu một mình. Các bác sĩ, y tá và các nhân viên bệnh viện khác đã làm việc suốt ngày đêm để chăm sóc cho lượng lớn binh sĩ bị thương. Một y tá đã lén đưa một con mèo con vào phòng điều trị chấn thương cho một người lính tên là Oleh. Anh đã giải cứu con mèo này từ tiền tuyến sau khi mẹ của nó bị một mảnh đạn pháo giết chết.

Các tình nguyện viên đã mang theo đồ vệ sinh cá nhân, bao gồm bàn chải đánh răng và chất khử mùi, và túi quần áo mới để binh sĩ mặc sau khi các bác sĩ dùng kéo cắt nát áo và quần của họ để làm vết thương lộ ra.

Mỗi binh sĩ cho biết không thể dự đoán khi nào Kherson có thể được giải phóng, và nhiều người cho biết điều đó sẽ phụ thuộc vào thời điểm Ukraine nhận đủ các hệ thống pháo binh từ các đồng minh.

Khi một người lính tỏ ra không chắc liệu cuộc phản công có xứng đáng với những khó khăn mà họ phải chịu đựng hay không, Oleksandr, người đã nổi tiếng là “diễn viên hài của bệnh viện”, cho biết điều quan trọng là phải duy trì một thái độ tích cực.

“Bạn phải pha trò để giữ tinh thần phấn chấn. Chúng tôi có thể có thái độ lạc quan như thế này bởi vì chúng tôi là người Ukraine,” anh nói. “Chúng tôi sẽ rất tử tế nếu bạn không đụng chạm đến chúng tôi.”

VOA Tiếng Việt 

 Theo một bản tin độc quyền của Reuters, Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) vừa bắt đầu các cuộc thảo luận kỹ thuật sơ bộ với hãng SpaceX của ông Elon Musk, có thể dẫn đến việc tạm thời sử dụng các tên lửa đẩy của hãng này, sau khi cuộc xung đột ở Ukraine làm cho phương Tây không dùng tên lửa Soyuz của Nga nữa.

Vẫn bản tin độc quyền của Reuters cho hay hãng tư nhân của Mỹ, đối thủ cạnh tranh của hãng Arianespace ở châu Âu, hiện trở thành ứng cử viên quan trọng cho việc lấp chỗ trống tạm thời trong các hoạt động phóng hàng lên không gian, bên cạnh các ứng cử viên Nhật Bản và Ấn Độ. Nhưng các quyết định cuối cùng hiện phụ thuộc vào lịch hoạt động của tên lửa Ariane 6 của châu Âu. Việc sử dụng tên lửa này đã bị hoãn lại và lịch hoạt động của nó vẫn chưa có gì rõ ràng.

Tổng giám đốc ESA Josef Aschbacher nói với Reuters: “Tôi có thể nói rằng có hai lựa chọn rưỡi mà chúng tôi đang thảo luận. Một là SpaceX thì rõ rồi. Một lựa chọn nữa có thể là Nhật Bản”.

“Nhật Bản đang chờ chuyến bay đầu tiên của tên lửa thế hệ tiếp theo của họ. Một lựa chọn khác có thể là Ấn Độ”, ông nói thêm trong một cuộc phỏng vấn.

“Tôi có thể nói rằng SpaceX thực sự có hoạt động nhiều hơn cả trong số đó và chắc chắn đó là một trong những tên lửa đẩy dự phòng mà chúng tôi đang cân nhắc”.

Aschbacher cho biết các cuộc đàm phán vẫn ở giai đoạn thăm dò và mọi giải pháp dự phòng sẽ chỉ là tạm thời.

“Chúng tôi tất nhiên cần đảm bảo rằng các tên lửa đó phải phù hợp. Nó không giống như chuyện nhảy lên xe buýt”, ông nói. Ví dụ, giao diện giữa vệ tinh và tên lửa đẩy phải phù hợp, và phải bảo đảm là các thiết bị được phóng lên không bị ảnh hưởng bởi những sự rung lắc lạ thường trong quá trình phóng.

“Chúng tôi đang xem xét khả năng tương thích kỹ thuật này nhưng chúng tôi chưa đề nghị các bên đưa ra bản chào giá thương mại nào. Chúng tôi chỉ muốn đảm bảo rằng sẽ có một lựa chọn để đưa ra quyết định về việc đề nghị một đưa ra bản chào giá thương mại chắc chắn”, Aschbacher nói.

Việc Nga xâm lược Ukraine dẫn đến hệ quả chính trị là tên lửa Falcon 9 của hãng SpaceX được hưởng lợi. Giờ đây tên lửa này có thêm nhiều khách hàng khác, là những bên đã cắt đứt quan hệ với ngành vũ trụ ngày càng bị cô lập của Moscow.

Công ty internet vệ tinh OneWeb, đối thủ cạnh tranh với hãng internet vệ tinh Starlink của SpaceX, đã đặt trước ít nhất một cuộc phóng Falcon 9 vào tháng 3. Hãng này cũng đã đặt trước một cuộc phóng do Ấn Độ thực hiện.

Hôm 8/8, hãng Northrop Grumman đã đặt hàng 3 cuộc phóng bằng Falcon 9 để vận chuyển hàng hóa của NASA đến Trạm Vũ trụ Quốc tế trong khi NASA thiết kế một phiên bản mới của tên lửa Antares. Trước đây, tên lửa này có động cơ do Nga sản xuất, nhưng Moscow đã thu hồi các động cơ đó để đáp trả các lệnh trừng phạt.

Cho đến nay, châu Âu vẫn phụ thuộc vào tên lửa Vega của Ý để phóng hàng hạng nhẹ, Soyuz của Nga cho hàng hạng trung và Ariane 5 cho hàng hạng nặng. Loại Vega C thế hệ tiếp theo của họ đã phóng lần đầu hồi tháng trước, còn loại Ariane 6 mới đã bị hoãn phóng cho đến năm sau.

(Reuters)

Tên lửa Falcon 9 của SpaceX phóng đi từ Florida hồi tháng 7/2022 (ảnh tư liệu). 

Châu Âu tính thuê SpaceX vì không dùng tên lửa đẩy của Nga nữa do cuộc chiến Ukraine