Ngày 25 tháng  6 năm 1975, NGÀY CUỐI ĐI TRÌNH DIỆN Học Tập Cải Tạo-Tran Kim Sa

 Tran Kim Sa

Ngày 25 tháng  6 năm 1975, NGÀY CUỐI ĐI TRÌNH DIỆN Học Tập Cải Tạo

Sau ngày 26/04/1975, Thị Xã Phước Lễ, Bà Rịa, Tỉnh Phước Tuy, thuộc về Tỉnh Bà Rịa Long Khánh trực thuộc Ủy Ban  Quân Quản do Ông Năm Đường, một Thầy Giáo gốc người Xã Long Phước làm Chủ Tịch. Thành Phố  Vũng Tàu lúc nầy trực thuộc Tỉnh Bà Rịa- Long Khánh.

Theo lịnh của Ông Chủ Tịch Ủy Ban Quân Quản Tỉnh Bà Rịa Long Khánh, tất cả công chức, gồm cả các Thầy Cô Giáo các Trường Trung Tiểu Học  Công Lập, Bán Công, Tư Thục,… trong đó có các Hiệu Trưởng, Trưởng Giáo, Giám Học, Tổng Giám Thị, và các Giám Thị Trường Học, các Thanh Tra Trung Học, Thanh Tra Tiểu Học ; những giáo chức đã bị động viên, và được “biệt phái” về dạy học tại các Trường Trung Tiểu Học,… cả Tỉnh Phước Tuy cũ và cả Thị Xã Vũng Tàu cũ,…đều được tập trung cải tao để trở thành người tốt Xã Hội Chủ Nghĩa. 

Ngày25/06/1975, tất cả những người vừa nói trên thuộc Tỉnh Phước Tuy cũ,  phải tập trung taị Rạp Hát Thành Thái, tại Ngã Ba Lê Thành Sơn, mang theo đồ ăn trong ngày và mang theo mùng mền chiếu gối, dụng cụ cá nhân,  và một số tiền mặt để đóng tiền ăn trong… nửa tháng hay …  một tháng,, tùy theo  cấp bậc, chức vụ, mà học tập nhiều ngày hay ít ngày,….

Ngày nầy trở nên quan trọng, vì tất cả xe đò lớn đi Saìgòn, đi Vũng Tàu đều được trưng dụng, ..; hơn một chục chiếc đậu dọc theo các con đường  trước Rạp Thanh Thái, chờ tới giờ chuyên chở  người đi học tập cải tạo, mà chưa ai biết mình sẽ được đưa đi về đâu,…..

Theo đoàn người đi ‘”học tập cải tạo”, tôi sắp xếp đồ đạc vào một cái xách tay du lịch, kèm theo vài vật dụng cá nhân,  cái lon không trước đây đựng sữa bột hiệu Guigoz cho con nít dùng,  nhập cảng từ  Thụy Sĩ,…để dùng đựng cơm , đồ ăn cho ngày hôm nay,…

Những Quân Nhâni thuộc Quân Lực VNCH, ( thời đó gọi là Quân Đội Ngụy) có qui chế riêng, trình diện học tập ở một chỗ khác.

Tất cả những người thuộc diện phải  đi học,… phải tới ghi danh, lúc đó gọi là … “đăng ký” …; xong, ngồi chờ,… giờ đi,…

Tới 1 giờ trưa, mọi người được điểm danh và lần lượt theo mấy em du kích  ra xe đò đậu trước cửa rạp.  Tôi theo Thẩy Nguyễn Văn Kiêm, một Thầy giáo có công với cách mạng, một trí thức ở Long Xuyên ra Bà Rịa Lập nghiệp, có nông trại lớn trong Vùng Long Tân, có người con trai lớn đi theo cách mạng và hi sinh tại Long Tân,…Thầy được gọi đi “học tập cải tạo”  vì chức vụ Giám Học Trung Học Tư Thục Sĩ Tải,…Tôi theo Thầy Kiêm đi ra xe, và được ngồi sau lưng tài xế,… những gì chưa biết, đoán không ra, …thì hỏi Thầy,…Khi mọi người được sắp xếp  lên xe  xong, ngồi đủ hết các chỗ,… thì hai anh du kích, một người cửa trước, một người cửa sau,…Anh du kích đứng cửa trước, đóng cửa lại, rồi lớn tiếng  nói  cho cả xe nghe …”Tất cả mọi người nghe đây,…”kể từ giờ nầy, ai bước xuống xe  chúng tôi bắn bỏ,…”

Tôi ghe bên Thầy Kiêm hỏi nhỏ về cái lý do tại sao anh ta nói như vậy, Thầy nói nhỏ, “ em nầy không biết gì cả, chúng ta đi học mà, đâu phải đi tù,…

Trong nắng chói chang của buổi trưa hè nơi Bà Rịa nhiệt đới, chúng tôi ngồi trên xe, nóng nực,… chở đợi,…chờ lịnh,…

Mãi cho tới hơn một giờ sau, đoàn xe đò chạy đường SàiGòn Vũng Tàu, cả chục chiếc lớn, từ phía Cầu Rạch Hào chay  vô  đậu trên Đường Thanh Thái,.. chờ  lịnh,… rồi cả đoàn xe  theo con đường Tỉnh lộ đi qua Hoà Long, Suối Nghệ, Ngãi Giao,… và qua Đèo Con Rắn, lên Long Khánh,…

Xe vô sân trước Ty Cảnh Sát Long Khánh cũ, và dừng lại,…mọi ngườ xuống xe thì mặt trời đã lăn,… Xe nào xếp hàng theo xe nấy và có người đẫn đi,…

Trước năm 1975, các Ty Cảnh Sát Quốc Gia  các Tỉnh có sơ đồ xây cất  theo mẫu giống nhau,.. ngoài khu văn phòng, có Khu Tạm Giam xây cất đầy đủ tiện nghi, để tam giam người khi điều tr tội phạm,…, …

Xe chúng tôi được gọi đi trước, đi hai hàng, tôi xách hành lý,… đi hàng đầu với Thầy Kim, theo anh du kích mang súng K54, hướng dẫn,…Qua đoạn đường, có hàng rào kẽm gai,  dưới ánh sáng đèn pin của ai đó rọi lên, tôi  thấy máy dải nhà, có tấm bảng ghi “Khu Tạm Giam.”.. . tôi rùng mình, va đi tiếp,…Qua khung cửa rào kẽm gai nhỏ, tôi thấy mấy dải nhà,…Anh du kích mở cửa cái nhà đầu,… Tôi nhìn  bên cánh cửa có tấm bảng nhõ ghi” Nam Thường Phạm,… 80 người “.Anh du kích  chỉ Thầy Kiêm la to, “ đếm số”, .. Thầy Kiêm bước qua ngạch cửa, vô nhà và đếm “một”…., tôi bước theo vô và đếm…”hai”,… mọi người tiếp tục đếm, và đi vô,…

Tôi bước vô,, tìm một chỗ đặt túi hành lý  và ngồi xuống,…Tôi nhìn mọi người đi vô bên trong nhà, và nghe tiếng đếm ở bên ngoài,…Sau khi nghe tiếng đếm ‘tám mươi”, thôi nghe tiếng hô to, “ ngưng”, sau đó  tôi nghe tiếng  cửa đóng mạnh, và tiếng rít kho khan của cái then cài  nghe áo não,…Thế là đúng rồi, “Nam Thường Phạm, ́đúng … 80 người … rồi.

 Người du kích đưa miệng nọ́i qua cái cửa sổ tò vò  nhỏ có lưới trên cửa trại giam, nói ta,…” lưu ý tất cả mọi người… kể từ giờ phút nầy,…  ai tìm cách thoát ra ngoài sẽ bị bắn bỏ,.”  Sau tiếng nói đó, là sự im lặng,…tôi nghe những tiếng bước chân ngoài đường, và tiếng đếm số từ dải nhà kế bên,…Bóng tối kéo tới ập xuống ….. màu đem bao phủ cả không gian, tiếng ếch nhái kều lên trong đêm dài,…Hôm đó là ngày 25/06/ 1975….Ngày đầu tiên của kiếp tội tù …

TRẦN KIM SA


 

Chính thể ấy là chính thể gì? – Đoàn Bảo Châu dịch

Ba’o Tieng Dan

International Rivers

Đoàn Bảo Châu dịch

24-6-2025

Lời người dịch: Một chính thể bỏ tù tới 6 nhà hoạt động môi trường. Theo một suy luận đơn giản nhất, một chính thể bỏ tù những con người tử tế, sống với lý tưởng bảo vệ môi trường sống trong sạch thì chính thể ấy là chính thể gì? Không một lời biện minh nào giá trị trong những trường hợp thế này.

Bách rất kiên cường, nhất định không nhận tội. Chỉ một năm nữa thôi.

Sáu nhà hoạt động môi trường bị vướng vòng lao lý: LS Đặng Đình Bách (áo trắng), TS Hoàng Ngọc Giao (góc dưới bên phải), nhà báo Mai Phan Lợi (áo đen, cầm micro), LS Bạch Hùng Dương (trên, trái), nhà hoạt động Ngụy Thị Khanh (mặc áo dài), nhà hoạt động Hoàng Thị Minh Hồng (góc dưới bên trái). Tiếng Dân edit

***

Tuyên bố: Bốn Năm Quá Dài – Trả Tự Do Cho Đặng Đình Bách

Ngày 24 tháng 6 năm 2025 – Bốn năm trước vào tháng này, luật sư môi trường và nhà hoạt động vì công lý khí hậu Đặng Đình Bách (Bách) đã bị bắt một cách phi lý ngay tại nhà riêng và bị chính quyền Việt Nam cầm tù. Nhân kỷ niệm bốn năm ngày ông bị giam giữ, chúng tôi một lần nữa kêu gọi khẩn thiết trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho ông. Việc bỏ tù ông Bách là một hành động bất công nghiêm trọng, bịt miệng một tiếng nói quan trọng trong việc bảo vệ cộng đồng và môi trường.

Song song với việc tiếp tục giam giữ ông Bách một cách tùy tiện, dòng tiền hỗ trợ cho quá trình chuyển dịch năng lượng của Việt Nam vẫn đang đổ vào. Vào tháng 12 năm 2022, Việt Nam đã ký kết Thỏa thuận Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP) trị giá 15,5 tỷ đô la Mỹ với phần lớn các nước thuộc nhóm G7, thể hiện sự đầu tư quốc tế đáng kể vào quá trình chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch. Tháng trước, chính phủ Pháp đã công bố khoản tài trợ trị giá 67 triệu euro để nâng cấp hệ thống truyền tải điện của Việt Nam, khởi đầu cho các khoản đầu tư công trong khuôn khổ thỏa thuận này. Liên minh Châu Âu (EU) cũng tiếp tục tài trợ hàng triệu euro thông qua Chương trình Chuyển dịch Năng lượng Bền vững EU – Việt Nam (SETP).

Tuy nhiên, bất chấp các cam kết rõ ràng trong những thỏa thuận này về một quá trình “chuyển đổi công bằng” và tham vấn thường xuyên với xã hội dân sự, ông Bách cùng nhiều người khác – những người đã làm việc không mệt mỏi vì một tương lai năng lượng công bằng và bền vững cho Việt Nam – vẫn đang bị giam cầm.

Ông Bách đã dành cả đời mình để đấu tranh cho công lý môi trường và phát triển bền vững tại Việt Nam. Là một luật sư và nhà hoạt động uy tín, ông đã sát cánh cùng cộng đồng để trao quyền, bảo vệ quyền lợi và hỗ trợ pháp lý trong các vụ việc liên quan đến tổn hại môi trường – bao gồm chất thải công nghiệp, di dời do xây dựng thủy điện, và ô nhiễm từ các nhà máy than. Ông nỗ lực xây dựng và củng cố khung pháp lý ở cấp địa phương và khu vực, nhằm đảm bảo phát triển phải công bằng và thân thiện với môi trường. Ông được xem là một trong sáu cá nhân tiêu biểu bị nhắm đến và cầm tù vì công việc liên quan đến chuyển dịch năng lượng của Việt Nam.

Dù đang ở trong tù, ông Bách vẫn giữ vững cam kết với công lý và một tương lai bền vững. Sự kiên cường và tiếng nói bền bỉ của ông là minh chứng cho tinh thần mạnh mẽ và tiếp tục truyền cảm hứng cho những người tại Việt Nam và trên thế giới đang sát cánh cùng ông. Ghi nhận những đóng góp và nỗ lực của ông, ông Bách đã được trao tặng Huân chương Tự do Roger N. Baldwin năm 2024 – một giải thưởng danh giá tôn vinh các nhà bảo vệ quyền tự do cơ bản.

Vợ ông, bà Trần Phương Thảo, chia sẻ:

“Chồng tôi luôn tận tâm hỗ trợ các cộng đồng bị ảnh hưởng bởi thiệt hại môi trường – từ các dự án thủy điện, than, khai khoáng đến hóa chất độc hại – và ông vẫn kiên định theo đuổi một lộ trình chuyển dịch công bằng, tránh phụ thuộc vào các dự án năng lượng tàn phá. Sự kiên cường của ông suốt bốn năm qua vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho nhiều người tại Việt Nam và quốc tế. Tôi mong chờ ngày anh được tự do trở về, cùng tôi và con trai nhỏ, tiếp tục hành trình vì một tương lai tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người”.

Nhân dịp kỷ niệm bốn năm ngày ông bị bắt, chúng tôi nhắc lại lời kêu gọi: “Trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho Đặng Đình Bách”. Việc để ông tiếp tục công việc quan trọng của mình không chỉ là vấn đề công lý mà còn là bước thiết yếu để tiến tới một quá trình phát triển bền vững và chuyển đổi năng lượng công bằng cho Việt Nam.

______

International Rivers hiện là đơn vị điều phối Liên minh Bảo vệ Khí hậu Việt Nam – một nhóm gồm hơn 30 tổ chức quốc tế và khu vực về môi trường, công lý khí hậu và nhân quyền, cùng chung mối quan ngại về không gian dân sự và sự an toàn của các nhà bảo vệ môi trường trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng.


 

Hậu Pháo và sự sụp đổ của một lời hứa!

Chau Doa

Xưa, chỉ cần sở hữu tài sản bằng 1/2000 của Hậu Pháo cũng có thể bị quy là địa chủ, cường hào – có thể bị xử tử giữa sân đình. Giờ thì thật khó tin. Khi một người dùng 132 tỷ đồng tiền mặt, 1,1 triệu USD, 501 cây vàng, 2.293 lô đất và cả một hệ thống quan chức từ Bắc chí Nam để bẻ cong pháp luật, thì đó không còn là một vụ án kinh tế. Mà là sự cáo chung của một “lý tưởng cách mạng”.

  1. Khi quá khứ trở thành một vết cắt âm ỉ

Thời Cải cách ruộng đất, nhân danh cách mạng, một bộ phận nhân dân bị chia rẽ, đẩy vào thù hận và chết chóc. Người ta gọi đó là “sai lầm”, “bài học đau xót”, nhưng sau hơn nửa thế kỷ, vết cắt ấy chưa bao giờ lành. Nó vẫn hiện hữu, như nền móng méo mó cho cách vận hành quyền lực hôm nay: lật đổ để chiếm đoạt, đấu tố để thanh trừng, vơ vét để tồn tại.

Ngày ấy, những người bị trói giữa sân đình là nạn nhân của lý tưởng vô hình, bị quy là kẻ thù chỉ vì giàu hơn hàng xóm một mảnh vườn. Hôm nay, Hậu Pháo và những quan chức tiếp tay mới thực sự “bóc lột nhân dân lao động”, khi biến tài nguyên quốc gia, đất đai công sản thành của riêng để trục lợi.

  1. Lý tưởng đã chết – và cái chết của sự công bằng

Người ta từng hứa xây dựng một xã hội công bằng, không giai cấp, nơi “ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành.” Nhưng thực tế ra sao? Một doanh nhân mới 27 tuổi, không năng lực tài chính rõ ràng, không kinh nghiệm thi công, vẫn được ưu ái nhận 14 dự án nghìn tỷ – chỉ vì biết gửi “quà” bằng valy tiền mặt. Những người ký duyệt, làm ngơ, tạo điều kiện không phải “sâu mọt” vô danh – họ là Bí thư tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, giám đốc các sở ngành, những người từng thề trung thành với nhân dân trước cờ Đảng. Khi lòng trung thành được mua bằng tiền mặt, mọi khẩu hiệu chính trị chỉ còn là trò hề.

  1. Dân oan – những người sống giữa hai thế giới

Bên kia bức màn là hàng vạn dân oan – những người bị thu hồi đất không thỏa đáng, bị cưỡng chế, mất nguồn sống từ ruộng đồng để đổi lấy “dự án phát triển” mà lợi ích rơi vào tay doanh nghiệp thân hữu. Họ sống lay lắt ở khu trọ gần trụ sở tiếp dân, giơ cao khẩu hiệu đỏ rực: “Yêu cầu trả lại đất cho dân!” Họ bị xua đuổi, bị gán mác “kích động”, bị cắt hỗ trợ, thậm chí bị truy tố. Trong khi đó, những kẻ cướp đất có tổ chức như Hậu Pháo lại được ưu ái, bảo vệ, và vinh thân phì gia suốt 15 năm. Công bằng nằm đâu? Chỉ tồn tại trên giấy tờ, báo cáo tổng kết, và những bài phát biểu ngày lễ.

  1. Hậu Pháo là ai? Là hệ quả, không phải cá biệt

Đừng nói Hậu Pháo là “trường hợp cá biệt”, “con sâu làm rầu nồi canh”. Không ai có thể một mình đưa 24 vali tiền mặt đến phòng làm việc của lãnh đạo tỉnh nếu không có cả một hệ thống tiếp tay, bảo kê và đảm bảo an toàn. Không ai có thể sở hữu 1.419 bất động sản đã bị kê biên, 884 lô chưa bị kê biên, cùng 501 cây vàng, hơn 250 tỷ đồng trong tài khoản, nếu không vượt qua được hệ thống ngân hàng, thuế vụ, kế toán, tài nguyên môi trường. Hậu Pháo chỉ là kẻ dám đi xa nhất, trắng trợn nhất trong một hệ sinh thái đang thối rữa từ bên trong. Và điều đáng sợ hơn: cái ác ngày nay đã học được cách thông minh, kiên nhẫn, có kế hoạch – và được bảo vệ bằng cơ chế.

  1. Chúng ta còn lại gì để tin?

Khi lý tưởng bị phản bội, công lý bị mua bán, người dân bị bỏ rơi, đất đai bị trưng dụng cho nhóm lợi ích – niềm tin còn lại là gì? Nếu một đứa trẻ lớn lên, thấy kẻ luồn lách được vinh danh, người tử tế phải lê lết đòi công bằng – nó sẽ học gì về đạo đức? Nếu người dân thấy “càng có tội, càng nộp được nhiều tiền sẽ càng được giảm nhẹ”, thì đó chẳng phải là hợp pháp hóa tội ác bằng hóa đơn hoàn tiền hay sao?

Vụ án Hậu Pháo là lời cảnh tỉnh cuối cùng. Không chỉ là trừng phạt một cá nhân, mà là khoảnh khắc soi chiếu cả một thời kỳ. Nếu hệ thống không thay đổi tận gốc, nếu quyền lực không bị ràng buộc bởi minh bạch và trách nhiệm, thì sau Hậu Pháo sẽ là ai? Và bao nhiêu người dân thường nữa sẽ tiếp tục khóc thầm, bị tước đoạt đất đai, phải rời bỏ ruộng vườn để nhường chỗ cho những “siêu đô thị” mà họ không bao giờ có thể sống trong đó? Lịch sử từng có những lời hứa. Nhưng lời hứa không nuôi được dân. Chỉ có công lý thực sự mới giữ được lòng tin.


 

Trump: Mỹ không kích 3 cơ sở nguyên tử ở Iran

Ba’o Nguoi-Viet

June 21, 2025

WASHINGTON, DC (NV) – Mỹ không kích ba cơ sở nguyên tử ở Iran hôm Thứ Bảy, 21 Tháng Sáu, Tổng Thống Donald Trump loan báo trên mạng xã hội Truth Social của ông, theo USA Today.

Vụ không kích này xảy ra giữa lúc cuộc chiến Israel với Iran bước qua tuần thứ nhì.

Tổng Thống Donald Trump phát biểu tại Tòa Bạch Ốc tối 21 Tháng Sáu về cuộc tấn công Iran. (Hình: Carlos Barria – Pool/Getty Images)

“Chúng tôi vừa hoàn tất cuộc tấn công rất thành công vào ba cơ sở nguyên tử ở Iran, gồm Fordo, Natanz, và Esfahan,” ông Trump viết trên Truth Social. “Toàn bộ phi cơ hiện đã ra khỏi không phận Iran. “Phi cơ chở đầy bom thả xuống cơ sở chính, Fordo.”

“Toàn bộ phi cơ đang trên đường trở về an toàn,” ông Trump thêm. “Chúc mừng những chiến binh Hoa Kỳ tài giỏi của chúng ta. Không quân đội nào trên thế giới làm được như vậy. Bây giờ là thời điểm cho hòa bình.”

Phi cơ ném bom B2 được dùng trong chiến dịch này, một nguồn tin biết vụ này cho hay, theo CNN.

Tối Thứ Bảy, tại Tòa Bạch Ốc, Tổng Thống Trump phát biểu về cuộc tấn công ba cơ sở nguyên tử ở Iran: “Tối nay, tôi có thể báo cáo với thế giới rằng các cuộc tấn công này là một thành công quân sự ngoạn mục. Các cơ sở làm giàu uranium nguyên tử quan trọng của Iran đã bị xóa sổ hoàn toàn và triệt để. Iran, kẻ bắt nạt Trung Đông, giờ đây phải tạo dựng hòa bình. Nếu không, các cuộc tấn công trong tương lai sẽ lớn hơn nhiều và dễ dàng hơn,” theo Reuters.

“Hoặc là hòa bình hoặc sẽ có thảm kịch cho Iran, lớn hơn nhiều so với những gì chúng ta đã chứng kiến trong tám ngày qua. Hãy nhớ rằng, vẫn còn nhiều mục tiêu. Đêm nay là mục tiêu khó khăn nhất trong số đó, và có lẽ là mục tiêu nguy hiểm nhất. Nhưng nếu hòa bình không đến nhanh chóng, chúng tôi sẽ nhắm vào những mục tiêu khác với tốc độ, sự chính xác và kỹ năng,” ông Trump tuyên bố.

“Tôi muốn cám ơn và chúc mừng Thủ Tướng Bibi Netanyahu (tên của ông Benjamin Netanyahu, thủ tướng Israel). Chúng tôi đã làm việc như một đội, có lẽ chưa từng có đội nào làm việc như vậy trước đây, và chúng tôi đã đi một chặng đường dài để xóa bỏ mối đe dọa khủng khiếp này đối với Israel,” ông Trump nói.

Khói bốc lên từ những đám cháy ở khu vực bị nghi là nơi phóng hỏa tiễn của Iran bị Israel không kích trên núi Shiraz, Iran, hôm Thứ Bảy, 21 Tháng Sáu, trước khi Tổng Thống Donald Trump tuyên bố Mỹ không kích ba cơ sở nguyên tử Iran. (Hình minh họa: Hiroon/Middle East Images/AFP via Getty Images)

Chiến dịch hôm Thứ Bảy lập tức bị ít nhất một giới chức Cộng Hòa chỉ trích. Đó là Dân Biểu Thomas Massie của Kentucky.

Ông Massie đăng lại thông báo của Tổng Thống Trump lên mạng xã hội cùng với câu: “Vụ này không hợp Hiến Pháp.”

Trước đó, ông Massie đưa ra dự luật ngăn chặn ông Trump tham gia cuộc chiến Israel-Iran nếu Quốc Hội không chuẩn thuận.

Cũng hôm Thứ Bảy, trước khi Tổng Thống Trump công bố chiến dịch ném bom Iran, Bộ Ngoại Giao Mỹ bắt đầu di tản công dân Mỹ ra khỏi Israel và vùng West Bank, ông Mike Huckabee, đại sứ Mỹ ở Israel, cho hay trên mạng xã hội X.

Cuộc chiến bùng nổ hôm Thứ Sáu tuần trước sau khi Israel không kích phủ đầu Iran, chủ yếu nhắm vào cơ sở làm giàu uranium để ngăn chặn Iran chế tạo vũ khí nguyên tử. Kể từ đó, hai bên tấn công qua lại, và mới tuần này, Tổng Thống Trump cho biết đang có “nhiều cơ hội” để Mỹ đàm phán với Iran nên ông muốn chờ thêm hai tuần mới quyết định tấn công nước này hay không. (Th.Long) [qd]


 

Fordo, Natanz và Ispahan : Những điều cần biết về các sở hạt nhân Iran

 RFI

Có thực là « toàn bộ » khả năng làm giàu chất uranium của Iran đã bị hủy hoại như tổng thống Mỹ đã khẳng định trong cuộc họp báo đêm qua ? Quân đội Hoa Kỳ đã huy động những phương tiện và những loại vũ khí nào để nhắm vào ba cơ sở hạt nhân « thiết yếu » của chế độ Teheran ?

Đăng ngày: 22/06/2025 

Ảnh ghép ba cơ sở hạt nhân Iran từ trái sang gồm Fordo, Natanz và Ispahan, trước khi bị Mỹ oanh kích trong đêm qua, 21/06/2025. © AP

Thanh Hà

Theo các dữ liệu chính thức hãng tin Pháp AFP tổng hợp, ba nhà máy hạt nhân bị tấn công đêm qua, Natanz, Ispahan và Fordo là « những cơ sở quan trọng » nhất của Iran

Natanz là một nhà máy ở miền trung Iran, cách thủ đô Teheran 240 km về phía nam. Ảnh vệ tinh phát hiện cơ sở này từ 2002. Đây là trung tâm « được biết đên nhiều nhất » với 2 tòa nhà : một lộ thiên và một được vùi sâu trong lòng đất. Natanz được coi là nơi đặt « hàng hàng máy ly tâm » để « làm giàu uranium ». Ngay khi khởi động chiến dịch Sư Tử Vươn Mình hôm 13/06/2025, Israel cho biết đã tấn công Natanz. Nhưng trước đó, hồi tháng 04/2021 một vụ nổ cũng đã xảy ra tại khu nhà máy này và vụ « phá hoại » đó được cho là do tình báo Israel tiến hành.

Về phần cơ sở tại Fordo : Theo AFP, Iran đã « hoàn toàn vi phạm các nghị quyết của Liên Hiệp Quốc » khi xây dựng nhà máy này. Fordo là một cơ sở được chôn sâu dưới lòng đất, sâu đến nỗi mà « chỉ bom xuyên boong-ke GBU 57 » của Mỹ mới có thể chọc thủng. Cơ Quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế (AIEA) phát hiện Fordo năm 2009. Teheran xác nhận đây là « một nhà máy làm giàu uranium với 3 000 máy ly tâm ». Báo cáo hồi 2023 của AIEA ghi nhận tại đây « Iran làm uranium với nồng độ 83,7 % ».

Nhìn đến thực thể tại Ispahan : cơ sở này cách thủ đô Iran khoảng 350 km về hướng đông nam, hoạt động từ năm 1984 và được xem là « trung tâm » của các chương trình hạt nhân Iran Ispahan là nơi khoảng 3.000 nhà khoa học làm việc. Nhà máy này có nhiệm vụ sản xuất các loại khí để phục vụ các máy ly tâm trong mục đích làm giàu uranium. Gần đây nhất, 2024 Teheran thông báo « bắt đầu công trình xây dựng một lò phản ứng » để phục vũ « mục đích nghiên cứu ». Theo AFP một phần cơ sở tại Ispahan đã bị Israel oanh tạc ngay từ hôm 13/06/2025.

Liên quan đến những phương tiện quân sự Mỹ đã huy động trong loạt oanh kích vào những mục tiêu chính xác trên lãnh thổ Iran đêm qua, tổng thống Donald Trump đã tránh đi vào chi tiết. Nhưng theo truyền thông quốc tế : để can thiệp vào những mục tiêu đặc biệt vừa nêu, Lầu Năm Góc đã phải sử dụng máy bay ném bom tàng hình B-2, cùng 6 quả bom xuyên boong-ke đánh trúng Fordo và 30 tên lửa Tomahawk tấn công hai địa điểm còn lại. Máy bay ném bom của Mỹ cũng được cho là đã mang theo bom GBU-57 Massive Ordnance Penetrator (MOP) để có thể nhắm trúng các mục tiêu nằm sâu trong lòng đất và được nhiều lớp bê tông kiên cố bảo vệ.


 

Trump tuyên bố Không quân Mỹ “xóa sổ” 3 cơ sở hạt nhân Iran, cảnh báo sẽ còn đánh mạnh hơn

Ba’o Dat Viet

June 22, 2025

Washington D.C. – Tối 21 tháng Sáu (giờ Mỹ), Tổng thống Donald Trump tuyên bố trước toàn quốc rằng quân đội Mỹ đã thực hiện cuộc tấn công chính xác nhằm vào ba cơ sở hạt nhân chủ chốt của Iran: Fordow, Natanz và Esfahan, đánh dấu bước leo thang quân sự lớn nhất trong quan hệ Mỹ–Iran kể từ đầu năm.

Phát biểu từ Nhà Trắng, ông Trump gọi chiến dịch này là “một thành công quân sự ngoạn mục” và nhấn mạnh rằng toàn bộ các cơ sở làm giàu uranium của Iran đã bị “xóa sổ hoàn toàn và triệt để.”

“Tất cả mọi người đã nghe những cái tên này suốt nhiều năm khi Iran âm thầm xây dựng những cơ sở hủy diệt khủng khiếp này. Giờ đây, chúng tôi đã phá hủy năng lực hạt nhân của họ để ngăn chặn mối đe dọa từ nhà nước tài trợ khủng bố số một thế giới,” ông Trump khẳng định.

Trong bài phát biểu dài gần 20 phút, ông chủ Nhà Trắng lặp lại thông điệp cứng rắn đối với Tehran, nói rằng nếu Iran không chấp nhận hòa bình, “các cuộc tấn công trong tương lai sẽ lớn hơn nhiều và dễ dàng hơn rất nhiều.”

Nhắc đến những khẩu hiệu “chết cho nước Mỹ” và “chết cho Israel” mà Iran thường tuyên truyền trong 40 năm qua, ông Trump nhấn mạnh:

“Tôi đã quyết định rằng tôi sẽ không để điều đó tiếp diễn. Nó chấm dứt ngay bây giờ.”

Tổng thống Mỹ cũng cảm ơn Thủ tướng Israel Benjamin “Bibi” Netanyahu, gọi chiến dịch là thành quả của “một đội ăn ý chưa từng có tiền lệ.” Ông không giấu sự hài lòng với vai trò của quân đội Israel và đặc biệt tán dương những người điều khiển “những cỗ máy tuyệt vời” của quân đội Mỹ – người mà ông gọi là “những người yêu nước vĩ đại.”

Cũng trong bài phát biểu, ông Trump gửi lời chúc mừng đến Tướng Dan “Razin” Caine, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân, và Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, cho biết hai quan chức này sẽ chủ trì cuộc họp báo tại Lầu Năm Góc lúc 8 giờ sáng ngày 22 tháng Sáu để công bố thêm chi tiết.

Ông Trump đưa ra một cảnh báo lạnh lùng: “Hãy nhớ rằng còn rất nhiều mục tiêu khác. Tối nay là mục tiêu khó khăn nhất – và nguy hiểm nhất. Nhưng nếu hòa bình không đến nhanh chóng, chúng tôi sẽ nhắm vào những mục tiêu còn lại với tốc độ, sự chính xác và kỹ năng. Hầu hết có thể bị tiêu diệt trong vài phút.”

Ông cũng không quên “khoe” về sức mạnh quân sự vượt trội của Mỹ, khẳng định “không có quân đội nào trên thế giới làm được những gì chúng tôi đã làm tối nay – thậm chí không gần bằng.”

Chưa đầy 24 giờ sau khi Iran đưa ra tuyên bố tiếp tục phát triển chương trình hạt nhân bất chấp cảnh báo từ phương Tây, chiến dịch không kích quy mô lớn này đã được tung ra, được cho là không chỉ mang tính răn đe quân sự mà còn có mục tiêu chính trị rõ rệt, giữa lúc ông Trump đang bước vào giai đoạn nước rút tái tranh cử.

Với đòn đánh táo bạo này, giới quan sát quốc tế giờ đây lo ngại: liệu đây là khúc dạo đầu của một cuộc xung đột quy mô lớn, hay là đòn cân não cuối cùng trước khi buộc Iran trở lại bàn đàm phán? Câu trả lời có thể sẽ rõ hơn trong cuộc họp báo sắp tới tại Lầu Năm Góc.


 

THƯ GỬI EM – Maria VŨ THỊ DUNG

Công Giáo Việt Nam

Gửi em – cô bé vừa rời bỏ thế gian vì trượt kỳ thi lớp 10…

Dung ơi,

Anh không biết em là ai, chưa từng gặp em một lần trong đời. Nhưng hôm nay, khi đọc tin em ra đi ở tuổi 15 chỉ vì một kỳ thi không như mong đợi, lòng anh nghẹn lại. Em còn nhỏ quá, còn cả một tuổi thanh xuân phía trước, thế mà em lại chọn rời đi mãi mãi.

Thi trượt không phải là dấu chấm hết. Một kỳ thi không thể quyết định cả cuộc đời. Nếu em ở lại, anh tin chắc em sẽ còn nhiều cơ hội để làm lại, để sống một cuộc đời đúng với bản thân – không cần phải chạy theo kỳ vọng của ai khác.

Nhưng em đã không kịp nghe những lời đó.

Anh không biết trong những ngày cuối cùng em đã trải qua những gì. Có phải em đã thấy mình thật vô dụng? Có phải em sợ ánh mắt của ba mẹ, sợ lời dèm pha, sợ trở thành gánh nặng?

Có phải em chỉ mong ai đó lắng nghe em, ôm em một cái, và nói: “Không sao đâu con.”

Anh không trách em. Anh chỉ buồn. Buồn vì em đã không được ai đó kéo lại trước bờ vực tuyệt vọng. Buồn vì xã hội này vẫn còn quá nhiều áp lực đè nặng lên vai những đứa trẻ chưa đủ lớn.

————-

Gửi những bạn trẻ ngoài kia,

Làm ơn, đừng nghĩ rằng một lần vấp ngã là hết. Các em xứng đáng có cơ hội thứ hai, thứ ba. Điểm số không quyết định giá trị của con người. Thất bại chỉ là bước đệm để các em mạnh mẽ hơn.

Gửi những bậc cha mẹ,

Xin đừng chỉ quan tâm đến bảng điểm. Xin đừng biến sự kỳ vọng thành áp lực. Xin đừng dùng những lời lẽ này với con cái

“Con học kém quá!”

“Người ta đậu hết, chỉ có con rớt!”

“Đừng để ba mẹ mất mặt với hàng xóm!”

Khi con thất bại, xin đừng mắng mỏ. Hãy ôm con. Hãy nói: “Không sao, con đã cố gắng rồi.” Hãy cho con cảm giác được yêu thương vô điều kiện, không vì thành tích, không vì thứ hạng.

Một cái ôm, một lời động viên có thể cứu lấy con mình khỏi vực sâu tuyệt vọng. Hãy yêu con vô điều kiện – yêu ngay cả khi chúng thất bại, YÊU NHƯ CHÚNG LÀ…..

Dung ơi,

Có thể em đã không còn nữa, nhưng anh tin cái tên của em sẽ không biến mất vô nghĩa. Em sẽ được nhớ đến – như một lời cảnh tỉnh, như một nỗi đau khiến cả xã hội phải nhìn lại.

Ngủ yên nhé, cô bé nhỏ.

Thương em!

Từ FB PeterGiung


 

Suýt sặc cơm! – Chau Doan

Chau Doan

Suýt sặc cơm!

Người Việt Nam ở nước ngoài dù chỉ một người cũng được Đảng, Nhà nước quan tâm” – đó chỉ là lời nói sáo rỗng nếu không xử lý được việc chăm lo thực chất.

Trước hết, hãy nhìn về đất nước.

Bao nhiêu dân oan mất đất, mất nhà, mất sinh kế vẫn đang gào khóc từng ngày ở quê hương mình? Hay họ không phải người Việt?

* Từ những Thủ Thiêm, Đồng Tâm, Lộc Hưng… cho đến hàng trăm vụ “dân oan” nhỏ lẻ, công lý dường như đang bị bỏ quên. Có ai đặt ra câu hỏi: nếu người Việt ở trong nước chưa được quan tâm đầy đủ, thì bên ngoài dù có người hay không, cũng chỉ là miệng lưỡi sáo rỗng.

“Quan tâm” bằng cách nào?

Khi đại dịch COVID-19 bùng phát:

* Các chuyến bay “giải cứu” công dân nước ngoài đắt đỏ:

 * Bộ máy tổ chức gần 1.000 chuyến bay, đưa khoảng 200.000 người về nước. Nhưng mức phí cao gấp nhiều lần giá thương mại, khiến nhiều người dân nghèo không kham nổi. Một số người phải bay charter “cắt cổ” — mỗi người mất hàng triệu đồng, chỉ để về nước.

 * “Phong bì” chảy đến các lãnh đạo ngoại giao, y tế, công an… khi 54 người, trong đó nhiều cựu thứ trưởng, bị bắt vì nhận hối lộ từ các chuyến bay cứu trợ này .

* Trong nước? Phong trào “chọc mũi” xét nghiệm COVID cũng trở thành công cụ kiếm lời, mở đường cho Việt Á:

 * Công ty Việt Á tham ô, hối lộ hơn 770 tỷ đồng; trục lợi trên 1.200 tỷ. Cột mốc làm sụp niềm tin đối với chính sách y tế cộng đồng của cả nước.

Đừng đầu môi chót lưỡi mị dân nữa!

* Thời đại bắn khẩu hiệu để thu tiền dân đã qua rồi.

* Internet rực rỡ sự thật. Người dân có trình độ, kỹ năng tìm kiếm – không thể bị lừa bằng các chiêu đánh bóng hình ảnh qua màn hình.

* Cứ hô khẩu hiệu mà không giải quyết các vấn đề nổi cộm – như tham nhũng, đền bù giải phóng mặt bằng, ô nhiễm…, rồi hỏi sao dân mất niềm tin, rồi còn bảo “một người Việt ở nước ngoài cũng được quan tâm”?

Thay vì hô hào, hãy làm thật.

Thay vì mị dân, hãy minh bạch.

Thay vì lấy tiếng bên ngoài, hãy chăm lo người trong nước trước.

Chừng nào vẫn còn dân oan ngơ ngác mất đất, vẫn còn công trình cứu dân trở thành công cụ thu lợi nhóm, vẫn còn người góp “thóc” để phong bì, thì tất cả những lời “quan tâm” chỉ là lời hứa trên… giấy trải sàn “tuyên truyền”.


 

Việt Nam: Hãy trả tự do cho nhà báo nổi tiếng, sức khỏe đang gặp nguy hiểm 

Ba’o Tieng Dan

Human Rights Watch

Dương Lệ Chi dịch

20-6-2025

Tóm tắt: Lê Hữu Minh Tuấn đang gặp vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe

Các nhà báo tự do Phạm Chí Dũng (phải), Nguyễn Tường Thụy (trước, bên trái) và Lê Hữu Minh Tuấn (sau, bên trái) trong phiên tòa xét xử họ tại thành Hồ ngày 5-1-2021. Nguồn: Thông tấn xã Việt Nam/AFP/ Getty Image

(New York) – Chính phủ Việt Nam nên trả tự do ngay lập tức cho nhà báo bị cầm tù Lê Hữu Minh Tuấn và cho phép ông được điều trị y tế tại Việt Nam hoặc ở nước ngoài, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho biết hôm nay. Gia đình của Tuấn cho biết, ông đang bị bệnh trĩ nội gây chảy máu nghiêm trọng và cần được chăm sóc khẩn cấp.

Patricia Gossman, phó giám đốc khu vực Châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói: “Lê Hữu Minh Tuấn nằm trong danh sách dài những người Việt Nam bị cầm tù vì quan điểm ôn hòa của họ. Việc truy tố ông ấy một cách sai trái và sau đó không cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe mà ông ấy cần, chính quyền Việt Nam phải chịu trách nhiệm cho tình trạng ngày càng tồi tệ của ông ấy”.

Tuấn, 36 tuổi, là thành viên của Hiệp Nhà báo Độc lập Việt Nam. Ông đã viết về các cuộc biểu tình dân chủ ở Hồng Kông và chính trị ở Việt Nam. Ông tuyên bố rằng, ông muốn “vận động cho một xã hội tốt đẹp hơn bằng cách đóng góp tiếng nói phản biện trên mọi mặt trận của cuộc sống”.

Cảnh sát đã bắt giữ Tuấn tại tỉnh Quảng Nam vào ngày 12 tháng 6 năm 2020 và cáo buộc ông về tội “làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu và sản phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” theo điều 117 của bộ luật hình sự. Vào tháng 1 năm 2021, ông bị kết án 11 năm tù, cùng với các nhà báo Phạm Chí Dũng và Nguyễn Tường Thụy.

Kể từ khi bị giam giữ, Tuấn thường xuyên bị đi cầu ra máu, đau bụng và các vấn đề về đường tiêu hóa khác. Ủy ban Nhân quyền Lantos của Hoa Kỳ báo cáo rằng, tháng 1 năm 2024, Tuấn mô tả tình trạng sụt cân nghiêm trọng, khó tiêu, tê ở cả hai bắp chân, mất ngủ, chóng mặt, choáng váng, lẫn lộn, đau ngực và khó thở.

Theo quy định 27 về Quy tắc tối thiểu theo tiêu chuẩn của Liên Hiệp quốc về đối xử với tù nhân (Quy tắc Nelson Mandela), “Tất cả các nhà tù phải bảo đảm [tù nhân] được tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế nhanh chóng trong các trường hợp khẩn cấp. Các tù nhân cần điều trị chuyên khoa hoặc phẫu thuật sẽ được chuyển đến các cơ sở chuyên khoa hoặc bệnh viện dân sự“.

Bà Gossman nói: “Chính quyền Việt Nam phải chịu trách nhiệm vì đã từ chối cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe đầy đủ cho Lê Hữu Minh Tuấn. Họ phải trả tự do ngay cho Tuấn và tất cả các tù nhân khác bị giam giữ sai trái”.


 

Nhà sáng lập Telegram chia hết tài sản gần $14 tỷ cho hơn 100 đứa con

Ba’o Nguoi-Viet

June 20, 2025

PARIS, Pháp (NV) – Ông Pavel Durov, nhà sáng lập kiêm tổng giám đốc ứng dụng nhắn tin Telegram, sẽ để lại tài sản gần $14 tỷ cho hơn 100 đứa con của ông, theo CBS News hôm Thứ Năm, 19 Tháng Sáu.

Trong cuộc phỏng vấn đăng trên tạp chí Le Point của Pháp hôm Thứ Năm, ông Durov, 40 tuổi, cho hay ông mới viết di chúc và con cái ông sẽ thừa kế tài sản của ông, nhưng phải 30 năm nữa. Ông có tài sản $13.9 tỷ, theo Bloomberg.

 Ông Pavel Durov, nhà sáng lập kiêm tổng giám đốc Telegram. (Hình: Thomas Samson/AFP via Getty Images)

“Tôi muốn con tôi sống như người bình thường, tự gầy dựng sự nghiệp, học cách tin tưởng bản thân, có thể sáng tạo, không phụ thuộc vào trương mục ngân hàng nào đó,” ông Durov cho biết.

Ông Durov cho hay ông có sáu đứa con sinh tự nhiên với ba phụ nữ khác nhau, và ít nhất 100 đứa mà ông làm cha thông qua hiến tinh trùng.

“Bệnh viện, nơi tôi bắt đầu hiến tinh trùng cách đây 15 năm để giúp một người bạn, báo cho tôi biết hơn 100 đứa bé được thụ tinh bằng cách như vậy ở 12 quốc gia,” ông nói với Le Point.

Ông Durov nhấn mạnh con cái ông “đều có quyền như nhau.”

Dựa trên tài sản hiện nay của ông Durov và giả sử ông có 106 đứa con, mỗi đứa sẽ thừa kế khoảng $131 triệu.

“Tôi không muốn con tôi xâu xé nhau sau khi tôi qua đời,” ông cho hay. (Th.Long) [qd]