Sống Thọ vui vẻ

Sống Thọ vui vẻ

Người ta có thể sống khoẻ ở lứa tuổi 90 và vẫn hạnh phúc?


Tháng 2 vừa qua ở Riverside, bang Connecticut của Hoa Kỳ, Đức ông Alan Detscher, Cha sở Nhà thờ Thánh Catherine thành Siena, giáo xứ của tôi, bước đến micro vào cuối Thánh lễ để rao vài thông báo. Thông báo cuối cùng của ngài là mời bà cụ Caroline Dulcibella, đang ngồi hàng ghế khoảng giữa nhà thờ, đứng lên để nhận tràng pháo tay của cộng đoàn: Cụ Dulcibella được 97 tuổi ngày hôm đó. Cụ tươi cười và chờ đợi. Chúng tôi vỗ tay và rất ngạc nhiên. Ngạc nhiên vì nhìn thấy bà cụ với dáng người nhỏ nhắn nhưng mạnh mẽ, thực tế là chúng ta đang sống thọ hơn, một số ở lứa tuổi 100.

Năm 1900, tuổi thọ trung bình chỉ là 46-48 năm. Từ năm 1980 đến 2010, tuổi thọ trung bình ở Hoa Kỳ tăng từ 70 tới 76 năm đối với nam và từ 77 tới 81 năm đối với nữ, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC).

Được chứ, Dan Buettner, tác giả có số sách bán chạy nhất của New York Times và là người sáng lập và giám đốc điều hành của Khu vực Xanh (Blue Zones) cho biết.

Trong suốt 10 năm, Buettner đã nghiên cứu và viết về những người đã sống cuộc sống lâu dài trong hạnh phúc đo được ở “Khu vực Xanh”.

Buettner phối hợp với Nguyệt san National Geographic để tìm kiếm và nghiên cứu những người sống thọ nhất thế giới. Với sự hỗ trợ của các nhà nhân khẩu học, ông đã tìm thấy những nhóm người trên toàn thế giới với tuổi thọ cao nhất hoặc hầu hết những người sống đến 100 tuổi. 5 địa điểm phù hợp với tiêu chí: Barbagia thuộc vùng Sardinia; Ikaria của Hy Lạp; bán đảo Nicoya của Costa Rica; tín hữu Tin Lành Seventh Day Adventist quanh vùng Loma Linda của California; và Okinawa của Nhật Bản.

Với sự hỗ trợ của một nhóm chuyên gia, Buettner xác định 9 đặc điểm thường được tìm thấy ở những người có tuổi thọ cao nhất . Buettner khám phá ra rằng những người sống thọ như thế có một ý thức mạnh mẽ về mục đích, hoạt động, ăn uống lành mạnh và thực hành một truyền thống đức tin, trong số những đặc điểm quan trọng khác. Nó chỉ ra rằng cụ Dulcibella kết hợp nhiều thuộc tính vào cuộc sống hằng ngày của mình phù hợp với những khám phá của Buettner.

Sinh năm 1916 ở Danbury, bang Connecticut, Cụ Dulcibella, một y tá sức khoẻ công cộng đã về hưu, luôn cho rằng tuổi thọ của cụ là nhờ gen tốt từ bố mẹ. Trong số 7 anh chị em, chỉ có em gái Lucy, 88 tuổi, ở Georgetown, Texas, và em trai Peter 92 tuổi của cụ ở Silver Spring, Maryland, là còn sống.

Cụ theo học Trường Điều dưỡng Thánh Phanxicô ở Hartford, bang Connecticut. Ngay sau đó, cụ trở thành một y tá quân đội và đi đến châu Âu trong Thế chiến II. Sau chiến tranh, cụ nhận được văn bằng y tế công cộng tại Đại học New York do chương trình GI tài trợ.

Dù chưa từng kết hôn, cụ Dulcibella đã luôn luôn kết nối với mọi người trong vai trò một y tá công cộng và y tá ở Norwalk và Greenwich, bang Connecticut. Cụ nghỉ hưu vào năm 1978.

“Toàn bộ nhân viên điều dưỡng rất mến Carrie (tên thân mật của cụ Caroline Dulcibella) và học chuyên môn của cụ trong nhiều vấn đề”, ông Barbara Ward Bilek, nguyên là y tá và giám đốc điều dưỡng y tế công cộng của Phòng Y tế Gia đình ở Greenwich của bang Connecticut, cho biết. “Là một y tá thâm niên, Carrie là công cụ định hướng cho các nhân viên mới, trong đó có tôi. Cụ là cố vấn cho nhiều y tá”, ông nói.

“Ơn gọi làm y tá vẫn mạnh mẽ trong Caroline cũng như đức tin Công giáo của cụ”, Detscher nói. “Trong thực tế, người này nuôi dưỡng người khác. Vào lứa tuổi trung tuần 90, cụ vẫn quan tâm đến các cư dân của Hill House (cộng đồng hưu trí nơi cụ sống) và thậm chí còn đưa Mình Thánh Chúa cho những ai không thể tham dự Thánh lễ. Đối với Caroline, thể chất và tinh thần được liên kết mật thiết với nhau.”

Hiện nay, Cụ Dulcibella sống trong một nhà dưỡng lão chỉ cách nhà thờ 50 mét và cụ thường dùng khung đi bộ đến nhà thờ tham dự Thánh lễ. Là một người chịu lễ hằng ngày, Cụ Dulcibella tham gia ca đoàn giáo xứ và là một giáo lý viên.

“Tôi không thích uống thuốc, vì vậy tôi cố gắng chữa lành cho mình. Tôi dùng 6 viên vitamin mỗi ngày và một viên vitamin tổng hợp”, cụ nói. Vận động cơ thể rất quan trọng đối với cụ. “Tôi thường chơi bowling và có mặt trong một đội bowling. Tôi cũng cố gắng làm nhân viên cấp cứu càng nhiều càng tốt khi tôi có thể”, cụ chia sẻ.

Một chìa khoá khác cho cuộc sống hạnh phúc lâu dài là tăng trưởng đời sống tâm linh của mình.

“Thiên Chúa có tiếng nói cuối cùng”, cụ nói, “tôi tin tưởng mạnh mẽ trong lời cầu nguyện riêng, đặc biệt là Kinh Mân Côi. Tôi cố gắng lần chuỗi hằng ngày. Tôi nghĩ nó đã giúp cho tôi rất nhiều sức mạnh để đi tham dự Thánh lễ”.

“Tôi cầu nguyện cho những người trong gia đình tôi để họ được ra đi trong hạnh phúc. Tôi cầu nguyện cho hoà bình trên thế giới, trong các ngôi nhà và trong gia đình chúng tôi. Ở tuổi 97, mỗi ngày là một ân huệ”, Cụ Dulcibella nói.

“9 lời khuyên tuyệt vời” để sống lâu hơn

Với sự trợ giúp của các nhà nghiên cứu y tế, nhân chủng học, nhân khẩu học và dịch tễ học, Dan Buettner xác định 9 đặc điểm thường thấy trong số những người sống lâu nhất thế giới. Điều ông gọi là “9 lời khuyên tuyệt vời” bao gồm:

1. Vận động một cách tự nhiên: Sống lâu nhất thế giới là sống trong môi trường liên tục vận động mà không cần suy nghĩ về nó. Chẳng hạn, người ta làm vườn và không có phương tiện cơ khí cho công việc.

2. Có mục đích: Biết “lý do tại sao tôi thức dậy vào buổi sáng” và điều này giúp tăng thêm 7 năm tuổi thọ.

3. Trút bỏ: Những người sống trong “Khu vực Xanh” trải qua căng thẳng như chúng ta, nhưng có thói quen trút bỏ căng thẳng đó. Dân chúng Okinawa dùng vài phút mỗi ngày để nhớ đến tổ tiên của họ, tín hữu cầu nguyện, người Ikarians chợp mắt một chút và người Sardinia làm giờ hạnh phúc.

4. Quy tắc 80: Họ ngừng ăn khi dạ dày no đủ 80%.

5. Thiên về thực vật: Người sống lâu có chế độ ăn tập trung vào các loại đậu và ăn thịt chỉ 5 lần mỗi tháng.

6. Uống rượu vừa phải: Dân cư Khu xanh uống rượu vừa phải và thường xuyên. Người uống quân bình sống lâu hơn người không uống.

7. Thuộc về: Tất cả ngoại trừ 5 trong số 263 người sống trăm tuổi do Buettner phỏng vấn đều thuộc về một cộng đồng tôn giáo. Thuộc tôn giáo nào dường như không thành vấn đề. Nghiên cứu cho thấy việc tham dự các buổi phụng vụ đức tin 4 lần mỗi tháng sẽ tăng thêm từ 4 đến 14 năm tuổi thọ.

8. Ưu tiên những người thân: Những người sống trăm tuổi thành công tại Khu đất xanh đặt gia đình làm ưu tiên. Điều này có nghĩa là giữ cha mẹ già và ông bà cận kề hoặc trong nhà (nó làm giảm bệnh tật và tỷ lệ tử vong của trẻ em ở nhà). Họ cam kết với một người bạn đời (có thể tăng thêm 3 năm tuổi thọ) và đầu tư cho con cái bằng thời gian và tình yêu thương.

9. Môi trường tốt: Người sống lâu nhất thế giới đã chọn – hoặc được sinh ra – trong môi trường xã hội hỗ trợ những hành vi lành mạnh. Những thói quen tốt hoặc xấu thường dễ lây nhiễm. Vì vậy, các phúc lợi xã hội đã hình thành những hành vi lành mạnh khiến người dân được sống lâu.

Những tương đồng khác về văn hoá ở Khu vực Xanh bao gồm việc giữ mình năng đông, giao tiếp xã hội thường xuyên và có một “thói quen thiêng liêng hằng ngày”, dành thời gian để cầu nguyện, thiền định hoặc ngủ trưa – Buettner nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây trong chương trình Sức khoẻ hằng ngày.

Hùng Nguyễn

TÁC HẠI NGHIÊM TRỌNG CỦA VIỆC ĐI NGỦ MUỘN

TÁC HẠI NGHIÊM TRỌNG CỦA VIỆC ĐI NGỦ MUỘN

Buổi tối


_Từ 21-23h là quãng thời gian hệ miễn dịch (bạch cầu lymph) bài độc (đào thải chất độc), lúc này trạng thái yên tĩnh hoặc nghe âm nhạc thư giãn.


_Từ 23h – 1h sáng là quãng thời gian bài độc của gan, cần tiến hành trong khi ngủ say.
_Từ 1h – 3h sáng là thời gian bài độc của mật, cũng cần thực hiện trong giấc ngủ say

Ngủ muộn có nguy cơ gây ra nhiều bệnh tật.


_Từ 3h – 5h sáng là thời gian bài độc của phổi. Cũng chính là lý do tại sao mà người đang mắc bệnh ho lại hay ho dữ dội vào lúc này, bởi hoạt động bài độc đã chạy đến phổi.

Vì thế, không nên dùng thuốc chống ho để tránh gây cản trở việc đào thải các chất cặn bã trong người vào lúc này.

_Từ 5h – 7h là khoảng thời gian ruột già bài độc, cho nên cần đi toalet vào lúc này.


– Từ 7h – 9h là lúc ruột non hấp thụ chất dinh dưỡng nhiều nhất, cho nên cần phải ăn sáng. Những người đang phải trị bệnh tốt nhất ăn sớm hơn, từ trước 6h sáng, còn với người ăn dưỡng sinh thì ăn trước 7h sáng. Những người không ăn sáng cần thay đổi thói quen xấu này, dù có đợi đến 9, 10h mới ăn cũng tốt hơn là không ăn.
Nửa đêm cho đến 4h sáng là thời gian tủy sống tạo máu, cần phải ngủ say, không nên thức khuya.

Tác hại của việc thức khuya, ngủ muộn có rất nhiều, có loại về lâu dài mới phát tác, có loại thì ngay hôm sau đã có thể phát tác rồi, ví dụ như mắt thâm quầng, mệt mỏi, trí nhớ giảm sút…

NGUYÊN NHÂN KHIẾM THỊ MÙ LÒA

NGUYÊN NHÂN KHIẾM THỊ MÙ LÒA

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức.

Trích Đặc San Giáo Sĩ Việt Nam số 204

Ta có câu nói, “Hai mắt là ngọc, hai tay là vàng”.

Về giá trị thị trường, vàng là kim loại trang sức cũng như trao đổi thương mại quý giá, nhưng ngọc lại quý giá gấp bội. Vì hiếm, vì vẻ đẹp thanh cao. Bàn tay giúp con người làm cả trăm thứ việc nhưng chẳng may khiếm khuyết thì còn có thể nhờ vả, triết ghép bộ phận nhân tạo. Chứ hai mắt mà khiếm thị thì nhiều người coi cuộc đời ảm đạm tối tăm, cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, vì không sao thay ghép ngoại trừ ghép giác mạc. Nhưng, có nhiều người nghĩ rằng, “Bị mù chưa đến nỗi khốn khổ, không thích nghi với sự mù lòa mới bất hạnh”. Vì vô số người mù lòa, vẫn thành danh, vẫn làm được những việc có ích cho nhân quần xã hội. Như người khiếm thị Louis Braille đã sáng chế cách “đọc” chữ viết bằng ngón tay cho cả triệu người cùng cảnh ngộ; như cha đẻ của khoa học hiện đại  người Ý Galileo Galilei; như Master Chef Christine Hà Việt Nam; như Joseph Pulitzer sáng lập Pulitzer Price về văn chương, âm nhạc, báo chí…

Mắt được coi như một bộ phận nối dài của não và ánh sáng vào mắt đã được những tế bào đặc biệt chuyển thành những tín hiệu thần kinh đưa lên não bộ. Nơi đây, não phân tích những tín hiệu đó thành hình ảnh của sự vật mà mắt ta nhìn thấy được. Thị giác là một trong những chức năng tối cần thiết của con người. Nhờ thị giác mà con người mới phấn đấu để sống sót cũng như nhờ có thị giác mà con người mới thích nghi hòa hợp được với môi trường và đồng loại xung quanh. Cho nên mọi người nên bảo vệ cái khả năng quý giá này. Mà muốn bảo vệ, cần biết những nguyên nhân gây ra mù lòa, khiếm thị.

Xin cùng tìm hiểu.

Mù là mất khả năng nhìn ra sự vật. Có 4 mức độ của thị giác:

Thị lực bình thường, khiếm khuyết nhẹ, khiếm khuyết trầm trọng và mù.

Hiện nay có khoảng 285 triệu người có rối loạn thị lực ở trên thế giới, với 39 triệu người mù hợp pháp và 246 triệu người giảm thị lực. Đa số những người này là cư dân của các quốc gia đang trên đường phát triển về kinh tế, xã hội. Người trên 50 tuổi và trẻ em dưới 15 tuổi là nhóm dễ dàng bị khiếm khuyết thị giác. Về nguyên nhân gây ra khiếm khuyết thị lực, thì, theo Cơ quan Y tế Thế giới, 43% do không điều chỉnh sai lầm về khúc xạ ánh sáng như trong bệnh đục thủy tinh thể, mờ giác mạc; 33% do đục thủy tinh thể, 2% do cao áp suất trong mắt.

1- Bệnh đục thủy tinh thể, Cataract.

Bệnh thường thấy ở lớp người tuổi cao do sự hóa già hoặc do thương tích của thủy tinh thể, viêm nhiễm  và một số bệnh khác như tiểu đường, giảm calcium trong máu, tác dụng lâu dài của tia hồng ngoại. Đôi khi trẻ em mới sanh ra cũng bị bệnh.

Khi cườm còn ở mức độ nhẹ thì chưa làm suy yếu thị lực. Khi đã đục thì giải phẫu lấy cườm ra và thay thế bằng thủy tinh thể nhân tạo, có độ bền lâu dài. Thủy tinh thể nhân tạo được làm với các chất không gây phản ứng và có mức độ phản xạ ánh sáng như thủy tinh thể thiên nhiên cho nên có thể chữa cả cận thị lẫn viễn thị. Có hai loại: Monofocal lenses chỉ xa hoặc gần chứ không cả hai và multifocal lenses cung cấp nhìn rõ cả xa lẫn gần. Với monofocal lense, có thể ghép một bên mắt lense để nhìn xa và bên kia với lense để đọc sách, coi computer.

Đục thủy tinh thể có thể phòng ngừa với giảm hút thuốc lá, chưa bệnh tiểu đường, tránh mắt tiếp xúc với tia cực tím quá lâu…

2- Bệnh đau mắt hột, trachoma.

Đây là bệnh nhiễm trùng mắt do vi khuẩn Chlamydia Trachomatis gây ra.Vi khuẩn có nhiều trong dử mắt bệnh nhân và lây lan do dùng chung khan rửa mặt, thicu61 nức sạch tắm rửa, kém vệ sinh cá nhân và ở chung đông đúc. Khi bị nhiễm lâu, mặt trong mi mắt bị tổn thương, thành sẹo, mi  mắt lộn ngược cọ vào giác mạc thành sẹo rồi đưa tới mù lòa. Bệnh thừng thấy ở trẻ em, tuổi trước khi đi học. Mẹ hay lây vì chăm sóc con. Phòng ngừa bằng cải thiện vệ sinh cá nhân, môi trường, loại bỏ loại ruồi mang mầm bệnh từ người bệnh sang người lành.

3- Bệnh do ký sinh trùng Onchocerciasis

Ký sinh trùng này có nhiều ở một số địa phương nhiệt đới bên châu Phi, gần sông rạch cho nên còn được gọi là River Blind. Một loại ruồi đen truyền ký sinh trùng sang da của người. Ấu trùng di chuyển lên mắt, gây mù.

4- Bệnh mù trẻ thơ

Bệnh mù trẻ thơ gây ra do một số bệnh ở trẻ em mà không được điều trị, đưa tới mù lòa.

Với các quốc gia phát triển, thương tích của dây thần kinh mắt optic nerve là nguyên nhân chính. Tại các quốc gia đang phát triển thì giác mạc tổn thương thành sẹo vì bệnh bệnh sởi, thiếu vitamin A, nhỏ mắt với thuốc gia truyền có hại là nguyên nhân chính. Ngoài ra còn bệnh mắt bẩm sinh như đục thủy tinh thể, cao áp nhãn, bệnh võng mạc cũng gây ra mù ở lớp trẻ thơ này.

5- Bệnh rối loạn khúc xạ

Như cận thị, viễn thị, loạn thị

Trong cận thị, tia sáng từ sự vật hiện ở trước võng mạc vì thủy tinh thể lớn ra, vật mờ đi, nhìn không rõ, và phải điều chỉnh bằng mang kính lõm.

Viễn thị khi tia sáng từ sự vật hội tụ phía sau võng mạc và điều chỉnh được bằng mang kính lồi.

Loạn thị trong đó hình ảnh của sự vật bị méo đi, một vài phần mờ, một vài phần rõ cho nên hình ảnh bị biến dạng. Điều chỉnh bằng kính hình trụ. Kính gây ra độ méo ngược lại, như vậy hủy bỏ được độ méo do mắt gây ra.

6- Bệnh võng mạc do tiểu đường

Đây là biến chứng của bệnh tiểu đường lên mắt, gây tổn thương cho võng mạc, nơi tiếp nhận ánh sáng của sự vật bên ngoài. Bệnh xảy ra ở cả hai loại tiểu đường 1 và 2. Tiểu đường càng lâu mà không được kiểm soát thì võng mạc càng bị tổn thương, gây ra mù lòa.

Để tránh bệnh này, hãy điều trị bệnh tiểu đường tới nơi tới chốn và khám mắt hàng năm.

7- Cao áp suất mắt Glaucoma

Cao áp suất trong mắt đưa tới thương tích cho dây thần kinh mắt optic nerve. Đây là dây thần kinh đưa các tín hiệu ánh sáng về sự vật lên não để đươc nhận diện ra hình ảnh sự vật.

Cao áp suất mắt là do trở ngại lưu thông dung dịch chất lỏng trong ổ mắt. Bình thường, dung dịch này do mắt tạo ra được đưa ra ngoài qua một lổ nhỏ trên nhãn cầu. Chất lỏng có thể ứ đọng trong mắt, gây ra cáo áp nhãn, ép vào dây thần kinh mắt, đưa tới mù lòa.

Chưa có cách phòng ngừa bệnh nhưng bệnh có thể điều trị được với thuốc nhỏ mắt, thuốc uống hoặc giải phẫu để khai thông ống tắc hoặc đặt ống thoát chất lỏng.

Nên khám mắt mỗi 3 năm khi ở tuổi tứ tuần. Trên lục tuần, khám mắt mỗi năm để sớm tìm ra bệnh và điều trị.

8. Thoái hóa võng mạc do hóa già

Đây là trường hợp điểm vàng macula trên võng mạc bị thoái hóa, tổn thương. Điểm vàng cho ta hình ảnh tinh tế của sự vật, còn phần còn lại của võng mạc cho hình ảnh một cách tổng quát. Nhờ điểm vàng, ta có thể xỏ một sợi chỉ qua lỗ kim khâu, đọc những hàng chữ nhỏ, phân biệt dấu hiệu chỉ đường…Khi điểm vàng thoái hóa, ta chỉ nhìn được phần ngoài của mặt đồng hồ chứ không nhìn được ở giữa nơi có các kim đồng hồ chỉ giờ… Nhiều người không biết là mình có bệnh cho tới khi thấy thị lực giảm hoặc khi được bác sĩ khám mắt.

Thoái hóa võng mạc thường là do rối loạn tuần hoàn máu. Hiện nay, chưa có điều trị hữu hiệu nào cho bệnh này. Một số phương thức có tính cách hỗ trợ được áp dụng như dùng các chất chống oxy hóa, tia laser hoặc giải phẫu. Kỹ thuật ghép tế bào mầm võng mạc đang được thử nghiệm với kết quả rất khích lệ.

9. Giác mạc mờ đục

Vì giác mạc mờ đục, ánh sáng không vào trong mắt được, và gây ra mù.

Nguyên nhân gây ra bệnh của giác mạc khá nhiều, như là: nhiễm trùng, viêm mắt, chấn thương giác mạc, thiếu vitamin A, hậu quả của sởi measle, vật lạ đáo vào mắt, mang contact lense ngày đêm…

Điều trị hữu hiệu nhất là ghép giác mạc do người mãn phần tặng nhưng tốn kém và chưa được phổ biến vì hiếm người cho giác mạc.

Kết luận

Tại các quốc gia phát triển, có nền y tế cao, nguyên nhân gây mù lòa thường thấy nhất thứ tự là bệnh võng mạc do tiểu đường, bệnh cao áp nhãn và thoái hóa võng mạc do hóa già.  Rủi ro khiếm thị đang có chiều hướng nhiều hơn ở các quốc gia này là khiếm thị do bệnh khúc xạ mắt mà không được điều trị. Riêng tại các quốc gia đang phát triển, các bệnh đau mắt hột và Mù Mắt Dòng Sông River Blind do ký sinh trùng gây ra vẫn còn hoành hành.

Cơ quan Y tế Thế giới đang cùng giới chức y tế mỗi quốc gia đang sát cánh cùng nhau giảm thiểu các nạn mù lòa khiếm thị này.

Mong rằng họ sẽ thành công.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức.

www.bsnguyenyduc.com

ĂN SAO CHO ĐÚNG !

ĂN SAO CHO ĐÚNG !

Bác sĩ Lương Lễ Hoàng.

Có thực mới vực được đạo. Ăn thì ai cũng phải ăn. Nhưng lắm khi sinh bệnh không vì miếng ăn mà vì cách ăn. Nói có sách mách có chứng, ở CHLB Đức rõ ràng không thiếu bệnh viện chuyên khoa với công nghệ tiên tiến, cũng không thiếu thuốc đặc hiệu. Ấy vậy mà hàng năm vẫn có cả chục ngàn người tìm các tu viện cổ kính ở tiểu bang Badem-Wurtemberg để học cách… ăn!

Sở dĩ như thế không dưới 60% bệnh nhân bên đó quyết liệt đòi hỏi được điều trị bằng liệu pháp sinh học thay vì với thuốc hóa chất tổng hợp. Thêm vào đó, hơn 70% thầy thuốc ở Đức trước sau vẫn trân trọng kinh nghiệm của y học dân gian. Đó là lý do tại sao hàng trăm ngàn bệnh nhân ở Đức thường xuyên tham gia chương trình nghỉ dưỡng trong các tu viện để được chăm sóc sức khỏe với nước khoáng, dược thảo, món ăn… theo kinh nghiệm của các thầy thuốc đồng thời là thầy tu. Nhiều bệnh nhân, kể cả không ít thầy thuốc bên đó, đều nằm lòng nhiều bài thuốc dược thảo gia truyền của nữ tu Hildegard von Bingen, thay vì chuộng lối dùng thuốc theo kiểu đau đâu chữa đó để rồi trả giá bằng phản ứng phụ khó lường. Bên mình thì phản ứng phụ của thuốc dường như vẫn còn là chuyện trà dư tữu hậu!

Nếu tưởng thầy dòng ở xứ làm xe BMW chữa bệnh mát tay nhờ biết cách “tiếp thị” đặc sản nào đó theo kiểu độc quyền “made by thầy tu” thì sai. Cái hay của thầy thuốc mặc áo dòng bên Đức chính là biện pháp hướng dẫn cho “khách hàng” về cách ăn uống sao cho đừng mang bệnh vào thân. Theo các thầy tu trên quê hương của Goethe, nhiều trường hợp mắc bệnh một cách oan uổng, dù tính cho cùng chẳng oan chút nào, là vì gia chủ:
1.    Ăn quá nhanh đến độ mỗi miếng ăn không được nhai tối thiểu 10 lần. Thức ăn vì thế xuống đến bao tử ở dạng khó được hấp thu. Hậu quả là ăn có thể nhiều nhưng hưởng chẳng bao nhiêu!
2.    Ăn trong trạng thái quá căng thằng vì mang theo công việc lên bàn ăn nên tuyến yên không trung hòa nổi lượng nội tiết tố thặng dư do stress. Hậu quả là lượng nước chua trong dạ dày được bài tiết quá sớm trước bữa rồi sau đó quá trễ sau bữa ăn, nghĩa là lúc bao tử còn trống. Dạ dày vì thế dễ bị viêm loét. Đã vậy nếu gia chủ ăn khi đang bực bội hay buồn rầu thì không cần học bói dịch cũng biết sớm muộn cũng gặp hạn “quan lang”!
3.    Quên uống ly nước lớn trước bữa ăn ít phút, hay chọn món canh khai vị, để nhờ nước vừa pha loãng dịch vị, vừa giúp bao tử xay nhuyễn thức ăn, thay vì lúc nào cũng phải rồ ga vì gặp hàng cứng rồi mau cháy máy!
4.    Ăn một lần quá no khiến trái tim sau đó phải gồng mình bơm thêm máu đến trục tiêu hóa rồi đành bỏ quên nơi khác như não bộ, thành tim, đáy mắt… Chính vì thế phải ăn chầm chậm, ăn vừa đủ no nếu đã thiếu máu cơ tim, đã bị bệnh võng mạc. Với người ăn quá nhanh, đến khi có được cảm giác no thì lượng thức ăn đã quá tải trong dạ dày.
5.    Dùng nhiều thực phẩm sống trong bữa cơm chiều để rồi suốt đêm khó ngủ vì hiện tượng lên men trong khung ruột. Đó là chưa kể hậu quả lâu dài trên trục thần kinh – nội tiết – biến dưỡng vì các cơ quan nội tiết như tuyến thượng thận, tuyến giáp trạng… ngày nào cũng phải tăng năng suất.
6.    Không lưu ý về quân bình giữa thực phẩm gốc động vật và rau quả tươi theo tỷ lệ món đỏ đừng hơn phân nửa món xanh, thậm chí chỉ 1/3 càng tốt, để độ pH trong máu đừng quá chua rồi kéo theo rối loạn biến dưỡng.
7.    Hay tráng miệng bằng món quá ngọt ngay sau bữa ăn khiến tụy tạng mau mệt nhoài vì đã bù đầu với việc điều chỉnh lượng đường huyết ngày nào cũng bội tăng mấy chục lần.
8.    Không cho cơ quan cơ quan trọng yếu giữ nhiệm vụ giải độc như lá gan, trái thận, khung ruột có dịp nghỉ xã hơi nhờ không phải đối đầu với độc chất ngoại lai hay phế phẩm nội sinh từ tiến trình biến dưỡng. Đáng tiếc vì biện pháp tương đối đơn giản. Đó là nhịn đói ít ngày trong tháng, hay một ngày trong tuần, hay vài ngày trong tuần chỉ ăn một bữa.
9.    Ăn nhậu là tiếng kép. Đừng uống rượu mà không ăn. Nên nhớ là lượng thức ăn khi “vô” giữ vai trò chất độn để nhờ đó giảm độ hấp thu của rượu vào máu.
10.    Nhậu nhẹt cũng là tiếng kép. Thầy tu bên Đức không cấm nhậu, miễn là đừng nhậu đến… nhẹt! Trong chương trình dinh dưỡng của các nhà dòng bao giờ cũng hoan nghênh ly rượu vang đỏ hay cốc bia đen sau mỗi bữa ăn. Kẹt một nổi là ở xứ mình nhiều người vẫn chưa phân biệt được giữa một ly với một chai rượu mạnh hay một két bia!

Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO) ắt hẳn đã có cơ sở vững chắc khi quả quyết sai lầm trong chế độ dinh dưỡng là nguyên nhân của tối thiểu 70% bệnh chứng nghiêm trọng. Không cần dông dài, khỏi cần thống kê cũng hiểu tại sao nhiều bệnh chứng nghiêm trọng như ung thư, cao huyết áp, tiểu đường, thấp khớp, dị ứng… lại có tỷ lệ cao đến thế ở nước ta! Không cần dông dài cũng hiểu tại sao doanh nhân là miếng mồi ngon của nhiều bệnh chứng chỉ vì mấy ai tránh khỏi ăn uống thất thường, ăn quá nhanh, uống nước không đủ… Đáng tiếc vì ăn thì ai cũng phải ăn nhưng do cách ăn mà sinh bệnh thì đúng là vụng về đến độ đáng trách.


Bác sĩ Lương Lễ Hoàng.

10 Bài học sức khỏe từ người Nhật

10 Bài học sức khỏe từ người Nhật

1-Bớt ăn thịt, ăn nhiều rau

2-Bớt ăn mặn, ăn nhiều chất chua

3-Bớt ăn ðường, ăn nhiều hoa quả



4-Bớt ăn chất bột, uống nhiều sữa

5-Bớt mặc nhiều quần áo, tắm nhiều lần

6-Bớt ði xe, năng ði bộ

7-Bớt phiền muộn, ngủ nhiều hơn



8-Bớt nóng giận, cười nhiều hơn

9-Bớt nói, làm nhiều hơn

10-Bớt ham muốn, chia sẻ nhiều hơn

Những bài học trên có tác dụng rất lớn ðối với những người bị tăng huyết áp,

bệnh tim mạch, ung thư dạ dày, viêm gan…

UNG THƯ RUỘT GIÀ

UNG THƯ RUỘT GIÀ (Colon cancer)

Bác sĩ Nguyễn Văn Đức

Mỗi năm, có 11 triệu trường hợp ung thư ruột già mới xảy ra trên toàn thế giới. Riêng tại Mỹ, ung thư ruột già nhiều chỉ sau ung thư phổi, mỗi năm có thêm 150.000 trường hợp, làm thiệt mạng khoảng 50.000 người. Đây rồi chúng ta ngày sẽ sống lâu hơn, người già nhiều hơn, và số người bị ung thư ruột già sẽ tăng lên. Ung thư ruột già đến với phụ nữ hơi nhiều hơn đàn ông một chút.

Hầu hết các bướu độc ung thư ruột già phát sinh từ những bướu thịt lành tính có tên “adenomatous polyps”. Trong lòng ruột già, hay có những chỗ lồi lên, tạo thành những bướu thịt dư ra gọi là “polyp”. Tùy theo cấu trúc của các bướu thịt dư này, người ta chia chúng làm 3 loại: juvenile polyp (nonneoplastic hamartoma), hyperplastic polyp (hyperplastic mucosal proliferation) và adenomatous polyp. Theo thời gian, chỉ có loại bướu thịt dư adenomatous polyp là có thể biến thành ung thư. Đến 30% người lớn tuổi chúng ta có bướu thịt adenomatous polyps trong ruột già, và thường thì chúng im lặng, chẳng gây triệu chứng gì cả để ta biết. Thế mới lo, tuy không phải bướu thịt adenomatous polyp nào sau cũng biến thành ung thư.

Ai dễ bị ung thư ruột già?

Một số yếu tố được xem dễ đưa đến ung thư ruột già:

– Tuổi tác: 90% các trường hợp ung thư ruột già xảy ra ở người 50 tuổi trở lên.

– Di truyền:

25% số người bị ung thư ruột già có người thân trong gia đình cũng bị ung thư ruột già. Như vậy, trong nhiều trường hợp, tính di truyền của loại ung thư này rất mạnh. Đi khám bác sĩ, nếu người thân trong gia đình bị ung thư ruột già, bạn nhớ cho bác sĩ biết.

– Người trước bị ung thư ruột già dễ có ung thư ruột già nữa. Người có bướu thịt adenomatous polyp trong ruột già dễ bị ung thư ruột già hơn người khác.

– Thực phẩm:

Tuy nguyên nhân gây ung thư ruột già chưa được biết rõ, nhưng có lẽ ung thư ruột già là bệnh của những người thích ăn thịt.

Người ta thấy ung thư ruột già xảy ra thường hơn ở người thuộc tầng lớp khá, sinh sống nơi phồn hoa đô hội. Những khảo cứu làm tại nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới cho thấy càng ăn nhiều chất đạm từ thịt (meat protein), càng tiêu thụ nhiều dầu mỡ (dietary fat and oil), càng dễ tử vì ung thư ruột già. Di dân từ những nơi ít có ung thư ruột già, khi đến một quốc gia mới có thói quen ăn thịt, cũng sẽ dễ bị ung thư ruột già giống như người bản xứ ở quốc gia mới đến cư ngụ. Người theo đạo Mormons ít ăn thịt ít bị ung thư ruột già hơn những ông bà bạn hàng xóm của họ không theo đạo Mormons, ăn thịt nhiều hơn; và người Nhật, trước ít có ung thư ruột già, bây giờ nhiều hơn, vì nay họ có thói quen ăn uống giống với người phương Tây.

– Bệnh viêm ruột (inflammatory bowel disease):

Nhiều người không may mang bệnh viêm ruột “inflammatory bowel disease” (gồm hai bệnh “ulcerative colitis” và “granulomatous colitis”), cứ hay đi cầu ra máu, đau bụng, lâu lâu lại tắc ruột.

Sau 25 năm mang bệnh với các triệu chứng tái phát như vậy, triển vọng bị ung thư ruột già rất cao (8-30%). Sau 15 năm mang bệnh viêm ruột, căn bệnh vẫn hay hành, cắt bỏ hẳn ruột già sẽ làm giảm nguy cơ ung thư, đồng thời cũng giúp người bệnh đỡ khổ vì các triệu chứng.

– Thuốc lá: hút thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ bị ung thư ruột già.

– Thiếu vận động: đời sống thiếu vận động cũng khiến ung thư ruột già dễ xảy ra.

Ngược lại, theo vài khảo cứu, calcium (ít nhất 1000 mg mỗi ngày, từ thực phẩm hoặc thuốc uống) có thể giúp giảm nguy cơ ung thư ruột già, thuốc aspirin và các thuốc chống viêm không chứa steroid (nonsteroidal antiinflammary drugs) như ibuprofen, napoxen, … cũng vậy.

Triệu chứng

Như bạn thấy, ruột già của ta dài, gồm nhiều khúc. Triệu chứng của ung thư ruột già tùy vào chỗ ruột già có ung thư.

Khi mới từ ruột non vào ruột già phía bên phải của bụng, phân tương đối còn lỏng nên ung thư nằm ở đoạn ruột già bên phải bụng (gọi là ruột già lên, ascending colon, vì nó đi từ bụng dưới bên phải lên phía bụng trên bên phải), cả đến khi nó đã rất to, thường không gây triệu chứng gì cả. Bướu ung thư tại nơi đây hay gây loét, khiến chỗ loét cứ âm thầm chảy máu tí một, tí một, mắt ta không nhìn thấy, và phân trông vẫn bình thường. Nhưng chảy máu rỉ rả như vậy, về lâu về dài sẽ đưa đến thiếu máu, loại thiếu máu do thiếu chất sắt (iron deficiency anemia). Người có ung thư ruột già bên phải, vì thiếu máu, hay thấy mệt mỏi, hồi hộp, có khi đau ngực do tim không đủ máu nuôi (angina), thử máu thấy các tế bào hồng huyết cầu vừa thiếu, vừa nhỏ, vừa tái, không đỏ như bình thường, làm ta nghĩ đến loại thiếu máu do thiếu chất sắt. Vì thế, ở người lớn chúng ta, nhất là sau 50 tuổi, ai thiếu máu do thiếu chất sắt nhưng không có lý do nào rõ rệt có thể giải thích việc này (như phụ nữ đã mãn kinh, đâu còn ra kinh mỗi tháng, mà sao vẫn thiếu máu), cần được tìm hiểu xem có ung thư ruột già hay không.

Khi đến đoạn ruột già ngang (transverse colon, chạy từ bụng trên bên phải sang bụng trên bên trái) và ruột già xuống (descending colon) bên trái bụng, phân của ta đã trở thành cứng hơn, nên ung thư ở những phần ruột già này cản phân, khiến phân khó di chuyển, gây đau bụng. Ruột có thể tắc, có khi thủng.

Ung thư vùng trực tràng (rectosigmoid area) gần về phía hậu môn hay làm đi cầu ra máu, đi cầu khó phải rặn cho dữ (tenesmus), phân ra bé hơn bình thường. Có điều, thiếu máu lại ít khi xảy ra. Quả những triệu chứng này hay khiến chúng ta nghĩ đến bệnh trĩ, nhưng bất cứ khi nào đi cầu ra máu, và thói quen đi cầu của chúng ta tự dưng thay đổi, ta nên nghĩ đến ung thư ruột già, nhờ bác sĩ dùng ngón tay khám trực tràng cho ta, hoặc soi vùng trực tràng bằng phương pháp soi proctosigmoidoscopy.

Định bệnh

Nghĩ đến ung thư ruột già, nhất là ở những vị 50 tuổi trở lên, là ta đã đặt được bước chân đầu tiên trên con đường định bệnh.

Chúng ta biết rồi, thiếu máu do thiếu chất sắt ở đàn ông hoặc phụ nữ đã mãn kinh mà không có lý do rõ rệt, ta nghĩ đến ung thư ruột già. Đau bụng, thói quen đi cầu thay đổi (mới bón hoặc tiêu chảy thời gian gần đây thôi), đi tiêu ra máu, đi cầu phải rặn dữ quá, phân ra bé tẹo, …, cũng vậy.

Những phương pháp hiện được dùng để khám phá ung thư ruột già: thử phân hầu tìm xem trong phân có máu không (fecal occult blood test), khám trực tràng bằng ngón tay (digital rectal examination), chụp phim ruột già (barium enema), soi đoạn cuối của ruột già gần về phía hậu môn (sigmoidoscopy), và soi toàn ruột già (colonoscopy).

Soi toàn ruột già được xem là phương pháp khám phá ung thư ruột già chính xác nhất. Sau khi ruột già của bạn được xúc rửa sạch sẽ, bác sĩ đặt một ống soi mềm vào hậu môn bạn và đi ngược lên phía trực tràng, rồi từ từ đi lên cao hơn nữa, quẹo phải trên đoạn ruột cong hình chữ S sigmoid, xong, ngược lên đoạn ruột già xuống bên trái bụng, quẹo trái khi gặp đoạn ruột già ngang, đi hết đoạn ruột già ngang, lại quẹo trái nữa, xuống đoạn ruột già lên bên phải bụng. Với ống soi, vừa đi như vậy, bác sĩ vừa xem xét kỹ lòng ruột già của bạn, và nếu gặp bất cứ chỗ nào khả nghi, sẽ cắt lấy một miếng thịt để đem thử.

Phương pháp soi toàn ruột già tốt, khám phá ung thư rất chính xác, song có thể gây biến chứng chảy máu, thủng ruột già, vì việc đi xa trên cả một cái ruột già dài và vòng vèo như thế, thỉnh thoảng cũng gặp bất trắc. Tuy vậy, những biến chứng này ít khi xảy ra, và nếu cần phải soi toàn ruột già để khám phá hoặc truy tìm ung thư, ta chẳng nên ngần ngại.

Chữa trị

Việc chữa trị ung thư ruột già tùy vào việc ta khám phá được ung thư sớm hay trễ, nó còn tại chỗ hay đã ăn sâu xuống, lan đi xa. Ung thư tiến triển qua 5 giai đoạn (Dukes staging system):

– A: khi ung thư còn ở nông trên lớp niêm mạc lòng ruột già hoặc dưới đó một chút (cancer limited to mucosa and submucosa).

– B1: ung thư xuống đến vùng bắp thịt của lòng ruột già (cancer extends into muscularis).

– B2: ung thư xuống sâu đến lớp bao phủ mặt ngoài ruột già (cancer extends into or through serosa).

– C: ung thư đã ra ngoài ruột già, lan đến các hạch bạch huyết quanh đấy (cancer involves regional lymph nodes).

– D: ung thư lan xa đến các cơ quan khác như gan, phổi, … (distant metastases).

Trước khi chữa, để biết ung thư đã lan đến đâu, chúng ta cần soi toàn ruột già (nếu chưa soi), chụp phim ngực (chest x-ray), phim Cat scan bụng và vùng chậu (abdominal and pelvic CT scan).

Khám phá sớm trong giai đoạn A, khi ung thư mới còn trên lớp niêm mạc, chưa ăn sâu xuống lòng của ruột già, sự chữa trị giản dị, ta mổ cắt béng bướu ung thư là xong, và tỉ lệ sống sót được 5 năm (5-year survival rate) của người bệnh rất cao, trên 90%. Dù vậy, ta vẫn cần theo dõi sát trong vòng 5 năm đầu sau khi mổ cắt bướu ung thư thành công, bằng cách đo chất CEA trong máu (carcinoembryonic antigen, một chất tăng cao trong máu khi có ung thư ruột già) mỗi 3 tháng, khám bệnh đều mỗi 6 tháng, và soi lại hoặc chụp phim ruột già mỗi 3 năm.

Ở các giai đoạn B và C, sau khi giải phẫu cắt bỏ ung thư, thường ta phải trị liệu thêm bằng tia phóng xạ (radiation therapy) và các chất hóa học (chemotherapy), với hy vọng tiêu diệt hết những tế bào ung thư chưa cắt hết được.

Còn để quá trễ, khi ung thư đã sang giai đoạn D, lan xa đến cả các cơ quan khác, sự chữa trị chính là hóa học trị liệu (chemotherapy), dùng những thuốc có tác dụng diệt ung thư, nhờ thuốc đến mọi nơi trong cơ thể có tế bào ung thư để giết chúng hộ ta. Việc này không thành công nhiều, và tỉ lệ sống sót 5 năm của người ung thư chỉ khoảng 5%.

Bài kỳ sau, chúng ta sẽ bàn đến các cách phòng ngừa ung thư ruột già.

Thương tâm cho Nghề “NEO” của người Việt ở Mỹ

Thương tâm cho Nghề “NEO” của người Việt ở Mỹ

NGƯỜI VIỆT HÀNH NGHỀ NAILS ở MỸ CẦN LƯU Ý

BS Vũ văn Dzi, MD., Chuyên Khoa Nội Thương

Đa số người Việt sang định cư, du lịch làm bán thời gian kiếm tiền ở Mỹ họ hái ra tiền bằng nghề “NEO”, nhưng có mấy ai thấu được nghiệp chướng này. Chỉ có các bác sĩ là người Việt  ở Mỹ mới thấy hết vấn đề nguy hại về sau cho những anh chị em sinh nhai bằng cái nghề mà dân bản xứ ở Mỹ ít ai chịu làm.

Những nguy hiểm của nghề sơn sửa móng tay

Một thống kê của Bộ Lao Động cho biết là cộng đồng Việt Nam ở Mỹ và tại một số quốc gia khác như Canada, Úc, Tây Âu.. đã gần như chiếm độc quyền một nghề mới có gần đây là nghề sơn, sửa móng tay, tạm gọi là nghề làm “nails”.

Từ các thành phố lớn cho đến nhỏ nhất đâu đâu cũng có một tiệm sơn/ sửa móng tay do người Việt làm chủ nhân và sau đó mở trường dạy nghề khiến mỗi ngày lan rộng đi khắp nơi. Một phóng sự của Đài truyền hình CNN cho biết là nghề làm móng tay đã phát triển ở Mỹ là nhờ một sáng kiến của nữ tài tử Tippi Hedren (đóng phim The Birds) khi bảo trợ giúp 19 gia đình Việt Nam sang định cư tại California thì sau đó đã hướng dẫn một số phụ nữ Việt Nam học cách sơn sửa móng tay do người thợ riêng của bà chỉ dẫn và sau đó theo học tại những trường dạy làm móng tay.

Nhờ tài khéo léo, chăm chỉ và kiên nhẫn nên sau đó những người này thành công mau chóng và từ đó giúp đỡ thân nhân sang sau và những thế hệ kế tiếp đi theo con đường làm “nghề nails“ và cho đến nay thì người Việt gần như chiếm độc quyền trên cả nước và cùng một lúc giúp cho người dân Mỹ trung lưu có dịp được hưởng một dịch vụ mà trước đây chỉ dành riêng cho những người thật giàu có như các tài tử Hollywood..

Những hóa chất độc hại..


Nhưng nghề làm móng tay, móng chân cũng có những nguy hiểm vì trong các loại thuốc sơn móng tay hay rửa móng tay có những hóa chất sau khi hít phải hay thấm phải vào trong cơ thể thì
có thể gây ra một chứng bệnh như ung thư máu, viêm phổ mãn tính hoặc nguy hiểm hơn cả tại những phụ nữ mang thai thì có thể gây ra những dị tật bẩm sinh hoặc bệnh tự kỷ (autism) ảnh hưởng lên các bào thai nhất là trong thời gian 3 tháng đầu tiên khi mà cơ thể của bào thai có những tăng trưởng mau lẹ khiến các dị tật dễ xảy ra..

Trong các hóa chất sơn móng tay thì gần đây có chất Dibutyl Phthalate tức DBT được nghiên cứu nhiều hơn cả được pha vào trong các chất nhựa dẻo và sơn móng tay. Chất DBT đã được thí nghiệm trên loài chuột và gây ra ung thư gan và có thể gây ra bệnh suyễn ở những người thường xuyên hít phải hơi độc của DBT. Hiện nay DBT đã bị các nước Âu châu cấm dùng trong lãnh vực chế tạo các mỹ phẩm.
Ngoài ra còn chất toluene và formaldehyde (được dùng để ướp xác hoặc tại VN, TQ dùng để bảo quản bánh phở và mì gói..). Một số công ty chế tạo mỹ phẩm như Elizabeth Arden, Avon đã không còn dùng hai chất này nữa vì gây ra ung thư gan và ung thứ máu (leukemia).

Acetone tức 2 propanone được dùng để rửa sơn móng tay và là một hóa chất dễ cháy và bốc hơi nên người dùng dễ hít phải rồi bị nhiễm độc bởi khói và bị suyễn hoặc viêm phỗi mãn tính. Nhưng cho đến nay chưa có bằng chứng gây ra ung thư phổi hay không vì chưa đủ thời gian để kiểm chứng.

Những người dùng acetone để rửa móng tay trong một thời gian ngắn thì không nguy hiểm nhưng đối với những người phải thường xuyên tiếp xúc với hơi của acetone như trong các tiệm sơn/sửa móng tay thì sau một thời gian thì có thể bị những chứng bệnh kinh niên đường phổi (chronic bronchitis). Riêng chất benzene thì Y học đã chứng minh từ lâu là gây ra bệnh ung thư máu (leukemia) và ngày nay vẫn còn được dùng trong công nghiệp hóa chất, nhựa dẻo..

Chất toluene cũng được dùng để rửa móng tay và có thể thấm vào trong cơ thể và có những tác hại lâu dài gọi là systemic effects ví dụ như lên các cơ quan sản xuất ra các tế bào máu trong tủy xương (bone marrow) và lâu ngày dẫn đến ung thư máu (leukemia) rất nguy hiểm và khó chữa và đôi khi cần phải được ghép tủy xương (bone marrow transplant).

Hiện nay có một số thuốc rửa móng tay được quảng cáo là thiên nhiên (natural products) hoặc non–acetone nail remover nhưng sự an toàn của những loại hóa chất này cũng chưa được kiểm chứng rõ ràng..

Nói chung thì hiện nay vẫn chưa có một loại thuốc rửa móng tay thật an toàn và tốt nhất vẫn là áp dụng những biện pháp bảo vệ môi trường và cá nhân.
Nếu rửa móng tay ở nhà thì nên làm ở chỗ thoáng khí và tránh hít phải hơi độc. Các tiệm chuyên sơn/ sửa móng tay thì cần có hệ thống hút hơi làm thoáng khí thật an toàn và đúng tiêu chuẩn của EPA. Đây là điểm quan trọng nhất vì không những bảo vệ sự an toàn cho khách hàng mà cho cả người hành nghề nhất là khi phải tiếp xúc với hơi độc mỗi ngày nhiều tiếng đồng hồ hoặc vì ham lợi nhuận làm “overtime”..

Những chai lọ đựng thuốc sau khi dùng xong cần được bỏ vào những thùng chứa được đóng kín và đem đi phế thải an toàn (air tight container) do những công ty chuyên môn (waste removal). Cần kiểm chứng các loại mỹ phẩm có chứa những chất độc kể trên hay không hoặc tham khảo chủ nhân dùng những loại mỹ phẩm có an toàn hay không..

Những người chuyên nghiệp thì cần bảo vệ cho bản thân và nhất là những bà mẹ đang mang thai (nhất là trong 3 tháng đầu) thì tuyệt đối nên tránh bị nhiễm phải những hơi độc của những hóa chất vì những chất độc này có thể nhiễm vào bên trong cơ thể rồi qua đường máu huyết truyền sang cho bào thai đang trong thời kỳ phát triển mau lẹ khiến dễ bị những dị tật bẩm sinh và nhất là bệnh tự kỷ (autism) mà ở Mỹ ngày nay rất được quan tâm và điều trị hết sức tốn kém. Một thống kê cho biết là trên 150 trẻ sơ sinh thì trung bình có 1 em bị chứng bệnh này mà việc điều trị có thể kéo dài cả đời..mà không có gì có thể thay thế được..

Hội chứng Sick building syndrome..


Gần đây Y học có mô tả một hội chứng gọi là Sick building syndrome nghĩa là có những căn nhà, căn phòng mà khi bước vào thì bị ho hen suyễn, khó thở. Nguyên nhân là lối thiết kế nhà cửa ở Mỹ hiện nay thường được kín gió hòng tiết kiệm năng lượng (energy efficient, well insulated) nên các hơi độc không được thoát ra bên ngoài nếu không có một hệ thống thoát hơi an toàn. Hiện nay cơ quan bảo vệ môi sinh EPA coi việc ô nhiễm không khí là 1 trong 5 nguyên nhân gây tử vong ở Mỹ và những người làm nghề sơn sửa móng tay là một trong những nghề hay bị nhất. Ngoài những hóa chất bay hơi (volatile organic chemicals) thì còn có thêm những chất mốc meo (molds), khói thuốc lá.. cũng gây ra ô nhiễm cho những người làm việc lâu dài và hàng ngày phải tiếp xúc với chất độc.

Ngay cả một số đồ vật trang trí nội thất như cây cỏ, hoa lá bằng nhựa dẻo, màn cửa, thảm lót nhà, gỗ sơn bóng cũng có thể thải ra những hóa chất gây bệnh..nói chung là đời sống công nghiệp ở Mỹ không thể tránh khỏi sự ô nhiễm hóa chất gây ra..

Gần đây có một khảo cứu dựa trên các cuộc thí nghiệm trên các phi thuyền không gian dùng một số cây cỏ trồng trong nhà gọi là houseplants để khử độc những hóa chất trong không khí. Một số cây cảnh trồng trong nhà có khả năng hút những chất độc như acetone, toluene, benzene rồi sau đó truyền xuống hệ thống rễ cây gọi là rhizosphere mà ở trong có một số vi khuẩn có khả năng tẩy uế và phân hóa những hóa chất này trở nên vô hại.

Càng ngày càng có nhiều bằng chứng là các cây cỏ trong thiên nhiên từ những khu rừng nhiệt đới cho tới những đám rừng rong biển cho tới những khu vực sinh thái bờ biển, đầm lày đã có những vai trò tối quan trọng giữ cho các môi trường không bị hủy hoại rồi một ngày kia dẫn đến ngày Tận Thế khi mà không còn sinh vật nào tồn tại nữa. Một vị trưởng lão da đỏ bộ lạc Snoquamish tên Chief Seattle (tên được đặt cho một thành phố lớn vùng Tây Bắc) đã có lần khuyên các di dân Mỹ đến định cư khi thấy họ phá hủy các khu rừng quý tại đây là “nếu các ông tiếp tục phá hoại môi sinh và thải ra những chất độc hại thì một ngày kia các ông và con cháu các ông sẽ chết ngộp trong những đống rác do các ông tạo nên..”

Hội chứng Sick Building syndrome chỉ là một trong những “chứng bệnh” do ô nhiễm môi sinh trong đó có những cửa tiệm sơn sửa móng tay. Ngoài hệ thống thoát hơi thì có thể trồng một số cây cỏ có khả năng tẩy độc như loại cây pothos, English ivy, peace lily, philodendron, diffenbachia.. là những loại cây trang trí để lọc không khí và có thể sống lâu trong nhà dễ dàng thay vì dùng những loại cây bằng nhựa dẻo nhân tạo vừa giữ bụi và vừa có thể gây bệnh cho căn phòng của hội chứng “sick building syndrome”.

BS Vũ văn Dzi, MD., Chuyên Khoa Nội Thương

Những triệu chứng cần lưu ý cho tuổi già

Những triệu chứng cần lưu ý cho tuổi già

1- Khi không (bỗng nhiên) thấy tức thở

Lý do: có thể là do nghẽn mạch phổi(pulmonary embolus). Nhận xét: Cảm thấy khó thở sau khi tập thể dục hay đang ngồi có thể là do vận động hay do ưu tư lo lắng. Nhưng nếu đột nhiên bị khó thở có thể là do chứng nghẽn mạch phổi do cục đông máu làm nghẹt mạch máu trong phổi. Bệnh này có thể nguy hiểm tới tính mạng. Một lý do khác là tim lên cơn đau hoặc trụy tim. Cả hai tình huống trên đều làm cho bệnh nhân thở gấp hay khó chịu hoặc cảm thấy thiếu không khí . Cẩn đưa bệnh nhân đi cấp cứu.

2- Tim đập rộn trong khi đang ngồi yên

Lý do: có thể là do lên cơn đau tim (heart attack). Nhận xét: Đánh trống ngực (palpitations) có thể chỉ là vì ưu tư lo lắng, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của cơn đau tim hay chứng loạn nhịp tim (arrhythmia) .Nên liên lạc với bác sĩ ngay.

3- Choáng váng chóng mặt khi ra khỏi giường

Lý do: có thể là do huyết áp thấp. Nhận xét: Chóng mặt vào buổi sáng được gọi là “huyết áp thế đứng thấp” (orthostatic hypotension) gây ra bởi sự loại nước (dehydration) , bệnh tiểu đường, bệnh Parkinson, bệnh trụy tim, hay thuốc men bao gồm cả thuốc lợi tiểu và thuốc huyết áp. Một lý do khác có thể là chứng “chóng mặt tư thế nhẹ ” (benign positional vertigo) gây ra bởi sự xáo trộn của các bộ phận cân bằng của tai trong. Nên đi gặp bác sĩ để chẩn đoán.

4- Nước tiểu rò rỉ

Lý do: có thể là do chứng són đái (urinary incontinence) mà nguyên nhân không phải vì lão hoá, nhiểm khuẩn đường tiểu (urinary tract infection-UTI) , bệnh tiền liệt tuyến, dây thẩn kinh bị ép. hoặc tiểu đường Nhận xét: đi gặp bác sĩ để chẩn đóan

5- Đầu đau như búa bổ

Lý do: có thể là do xuất huyết não Nhận xét: Trong phần lớn trường hợp đó là triệu chứng của chứng nhức nửa đầu (migraine) chỉ cần uống thuốc giảm đau và nghỉ ngơi là hết. Nhưng một vài trường hợp hiếm xẩy ra là chứng nhức đầu có thể là dấu hiệu có khối u hay xuất huyết trong não. Cẩn đặc biệt chú ý là khi bị đau nhiều nửa bên đầu một cách đột ngột và kéo dài mà lại kèm theo buồn nôn, ói mửa, và chảy nước mắt. Trong trường hợp sau này phải đi bệnh viện gấp.

6- Mắt bị sưng vù

Lý do: có thể là do viêm dây thần kinh mắt (optic neuritis). Nhận xét: Dây thần kinh mắt có thể bị nhiễm khuẩn hay bị dị ứng. Nếu chữa sớm thì không hại gì cho mắt vì vậy cần đi bác sĩ khẩn cấp.

7- Tai đau và mắt nhìn thấy hai hình (song thị)

Lý do: có thể do tai giữa bị nhiễm khuẩ Nhận xét: Bệnh có thể trở thành nghiêm trọng bất ngờ vì vậy cần đi bác sĩ cấp thời nếu chứng đau không dứt và/hoặc có bị thêm chóng mặt lảo đảo, nhức đầu, ói mửa, song thị, nửa ngủ nửa thức, cổ cứng đơ, sưng ở sau tai, sốt nhiều và liệt mặt.

8- Tự nhiên giảm sút ký

Lý do: có thể là do ung thư. Nhận xét: Nếu ăn uống vẫn bình thường như cũ mà đột nhiên bị sút cân thì có thể là bị bệnh ác tính. Một nguyên nhân khác cũng có thể là do sự bất bình thường nội tiết (endocrinic abnormality) như bệnh tuyến giáp trạng (thyroid disorder), trầm cảm hay tiểu đường. Nên đi gặp bác sĩ ngay để chẩn đoán.

9- Đột nhiên đau háng

Lý do: có thể là do tinh hoàn bị xoắn Nhận xét: Đây là một khuyết tật bẩm sinh khá thông thường. Ống dẫn tinh trùng bị xoắn làm máu không chạy tới tinh hoàn. Cơn đau cũng giống như bị đá vào háng. Đôi khi ngoài cơn đau còn thấy bị sưng nữa. Trong vòng 4 hay 6 tiếng thì còn cứu đươc, chứ trễ từ 12 đến 24 tiếng thì coi như phải cắt bỏ. Một nguyên nhân khác có thể là nhiểm khuẩn mào tinh hoàn (epididymis) tức là bộ phận trữ tinh trùng. Trong trường hợp này có thể dùng trụ sinh để chữa trị.

10 – Đau nhói gan bàn chân

Lý do: có thể là do bệnh thần kinh (neuropathy) . Nhận xét: Đau nhói cứ tái phát ở bất cứ chỗ nào trên cơ thể có thể là do sự nén ép dây thần kinh, tăng thông khí phổi (hyperventilation) hoặc bệnh thần kinh. Liên lạc với bác sĩ càng sớm càng tốt.

11- Vết thâm tím mãi không tan Điều gì xẩy ra:

Lý do: bệnh tiểu đường. Nhận xét: Vết đứt hay thâm tím chậm lành có thể là dấu hiệu của bệnh tiểu đường (dấu hiệu khác gồm có da bị ngứa hoặc đau nhói bàn tay hay bàn chân). Nên tìm cách giảm cân (giảm 10 phẩn trăm trọng lượng ảnh hưởng đáng kể lên mức đường trong máu), tập thể dục và coi chừng thói quen ăn uống.

12 – Răng đau buốt khi ăn Sô-cô-la Điều gì sẽ xẩy ra:

Lý do: viêm lợi. Nhận xét: Một trong những dấu hiệu đầu tiên của sâu răng là nhạy cảm với đồ ngọt. Dấu hiệu đầu tiên khác là răng mất mầu và có mùi khi cà răng. Kỹ thuật laser có thể phát hiện sớm các ổ răng sâu và tiêu diệt các vi khuẩn trước khi làm sâu răng.

13 – Vòng eo rộng 42 inch Điều gì sẽ xẩy ra:

Lý do: bất lực. Nhận xét: Có thể bây giờ chưa có vấn đề nhưng trong tương lai bạn có thể bị loạn năng cường dương (erectile disfunction) . Nguyên do là vì khi đàn ông quá mập các động mạch thường hay bị nghẹt nên dòng máu không đủ làm cho cương. Hãy tập thể dục đều cho đến khi eo thon lại, thắt vừa dây lưng 34 inch.

14 – Mắt thoáng không thấy gì – chỉ trong một giây

Lý do: có thể là do đột quỵ (stroke). Nhận xét: Các yếu tố rủi ro chính của đột quỵ là cao huyết áp (trên 140/90) và cholesterol toàn phần cao hơn 200. Bị tê một bên người và tạm thời hai mắt không nhìn thấy gì là những dấu hiệu đáng chú ý nhất. Đột nhiên bị tê, nói liú lưỡi, hay mất thăng bằng có thể là bẳng chứng của một cơn đột quỵ nhẹ gọi là đột quỵ thiếu máu cục bộ đoản kỳ (transient ischemic attack- TIA). Đột quỵ nhẹ này thường báo trước một đột quỵ thật sự nên khi có triệu chứng của TIA thì phải gặp bác sĩ ngay.

15 – Có cảm giác như bị ợ nóng (heartburn)

Lý do: có thể là do chứng đau thắt (angina). Nhận xét: Đau ngực cả hàng giờ, lúc có lúc không, được bác sĩ gọi là “hội chứng mạch vành không ổn định” (unstable coronary syndrome). Nguyên nhân là vì các cục đông máu đươc tạo thành bên trong thành động mạch vành ngay tại chỗ mảng (plaque) bị bể vỡ. Khoảng 50 phẩn trăm những người có hội chứng trên đây sẽ bị lên cơn đau tim trong vòng 6 tháng sau. Mỗi khi thấy đau thắt ngực, cần phải đi bệnh viện.

16 – Đau lưng nhiều

Lý do: có thể là do chứng phình mạch (aneurysm). Nhận xét: Đau cũng tương tự như vừa dọn dep xong tủ quẩn áo bề bộn. Thế nhưng chườm nóng, nghỉ ngơi, uống thuốc giảm đau thông thường lại không khỏi. Nếu không phải vì tập thể dục thì đau lưng bất chợt như vậy có thể là dấu hiệu của chứng phình mạch. Chứng đau này chỉ hết khi động mạch chủ bị bể. Một nguyên nhân khác của chứng đau lưng này – kém phần nguy hiểm hơn – là sạn thận. Bác sĩ cho chụp CT scan để xác định vị trí và hình dạng của chỗ mạch phình, sau đó cho uống thuốc huyết áp hay giải phẫu ghép nối nhân tạo.

17- Ngồi lâu trên ghế không yên

Lý do : có thể do các cơ lưng bị căng thẳng. Nhận xét : Nếu cứ phải thay đổi vị thế ngồi luôn tức là có dấu hiệu các cơ lưng bị căng thẳng và điều này có thể dẫn đến đau lưng dưới. Cẩn phải lựa chọn ghế ngồi cho thoải mái, sao cho đầu ở vị trí ngay đối với cột sống để giảm tối thiểu sức căng thẳng trên cổ, vai và lưng dưới.

18 – Bạn mới biết thân phụ bị cao huyết áp

Điều gì sẽ xẩy ra: bạn cũng sẽ bị cao huyết áp luôn. Nhận xét: Vì bệnh cao huyết áp vừa phải không có dấu hiệu bên ngoài nên cẩn phải đo huyếp áp mỗi năm một lần, nhất là nếu trong gia đình có tiền sử bị cao huyết áp. Nghiên cứu cho thấy là những người bị căng thẳng tinh thần vì cha mẹ mắc bệnh cao huyết áp cũng có nhiểu rủi ro bị bệnh này luôn. Nếu số đo huyết áp cao hơn 140/90, bạn nên tập thể dục nhiều hơn, tìm cách sụt cân, giảm sodium trong chế độ ăn uống, ăn loại cá tốt cho tim, uống nhiều vitamin C.

19 – Tay bị run khi tập thể dục

Lý do: có thể là do cơ bắp bị mỏi mệt. Nhận xét: Nếu bạn đã bỏ tập cả nhiều tháng thì cơ bắp bị run có thể là vì mệt mỏi. Vì vậy khi mới tập trở lại bạn nên tập vừa phải, đừng tập quá mệt. Bạn hãy ngưng tập khi cảm thấy các cơ bắp bắt đầu run.

20 – Trong bàn tiệc bạn thấy mọi thứ đều quay cuồng

Lý do: do bạn đã quá chén. Nhận xét: Rượu làm suy yếu hệ thần kinh trung ương. Vì vậy nếu bạn uống quá nhiều, tất cả những gì trong cơ thể có liên quan tới hệ này sẽ đều bị suy yếu: trí phán đoán, khí sắc, khả năng phối hợp và quân bình, sự nhạy cảm với đau đớn, khả năng sinh dục… Bạn nên tránh đừng uống rươu nhiều. Bạn nên nhớ là nếu nồng độ rượu trong máu hơn 0.06 phần trăm là trên pháp lý bạn đã bị coi như là say rượu.

21- Đau dai dẳng ở bàn chân và cẳng chân

Lý do: nhiều triển vọng là do gẫy xương vì sức nén (stress fracture). Nhận xét: Cũng giống như các mô khác trong cơ thể, xương tự tái tạo. Nhưng nếu bạn tập thể dục quá mạnh, xương không có cơ hội để lành trở lại nên một vết gẫy vì sức nén (stress fracture) sẽ có thể xuất hiện. Vì thế mu bàn chân và phiá trước cẳng chân sẽ đau dai dẳng. Bạn càng tập thể dục thì càng đau và ngay cả khi ngưng nghỉ cũng đau. Uống thuốc ibuprofen hay paracetamol không ăn thua gì. Thuốc mầu phóng xạ cho thấy chỗ xương gẫy qua hình chụp tia X, và bác sĩ sẽ bắt bạn phải nghỉ tập cho đến khi xương lành. Trường hợp xấu nhất là bạn phải bó bột vài tuần.

22 – Đau như cắt ở bụng

Lý do: Vì vùng giữa xương sườn và háng có kẹt đầy các bộ phận nên đau có thể là triệu chứng hoặc của viêm ruột thừa, viêm tụy tạng hoặc của túi mật bị sưng. Cả ba trường hợp đểu có cùng một nguyên nhân : vì một lý do nào đó các bộ phận này đã bị nhiễm khuẩn nguy hại đến tính mạng. Nhận xét : Nếu để bộ phận nói trên bể vỡ ra thì bệnh nhân có thể bị chết, vì vậy cẩn đi bệnh viện cấp thời.

23- Cẳng chân bị đau và sưng to

Lý do: có thể là do chứng huyết khối tĩnh mạch sâu (deep vein thrombosis –DVT). Nhận xét: Chỉ cẩn ngổi một chỗ liền chừng 6 tiếng hay hơn là máu sẽ tụ ở cẳng chân dưới tạo thành cục đông máu (gọi là chứng huyết khối tĩnh mach sâu). Cục đông máu đủ lớn sẽ làm nghẹt tĩnh mạch bắp chân gây đau và sưng. Xoa cẳng chân là điểu đầu tiên bạn sẽ làm nhưng cũng là điều tệ hại nhất vì cục đông máu lớn có thể chạy ngược lên phổi, điều nầy gây nguy hiểm đến tính mạng của bạn. Muốn chụp hình tia X để định bệnh DVT bác sĩ phải chích chất mẩu vào tĩnh mach. Bác sĩ sẽ cho thuốc làm tan cục đông máu hoặc đặt cái lọc vào tĩnh mạch để chặn cục đông máu không cho chạy lên phổi.

24 – Tiểu tiện bị đau

Lý do: có thể là do ung thư bàng quang (bọng đái). Nhận xét: Rặn tiểu là cả một cực hình và nước tiểu lại có màu rỉ sắt. Đau và máu trong nước tiểu là hai triệu chứng của ung thư bàng quang. Hút thuốc là yếu tố rủi ro bị bệnh lớn nhất. Nếu khám phá sớm bệnh có 90 phẩn trăm triển vọng được chữa khỏi. Nhiễm khuẩn bàng quang cũng có cùng các triệu chứng như trên (Theo “24 warning signs you cannot afford to ignore”).

BK Nguyễn Hữu Thắng sưu tầm

UỐNG NHIỀU THUỐC QUÁ!

UỐNG NHIỀU THUỐC QUÁ!

Bác sĩ Nguyễn Văn Đức

Không ít người lớn chúng ta uống trên 5-10 món thuốc bác sĩ biên toa mỗi ngày, chưa kể những thuốc mua không cần toa bác sĩ, rồi “dược thảo” (herbal and dietary supplements) này “dược thảo” nọ. Tình trạng dùng nhiều thuốc như vậy trong y khoa gọi là “polypharmacy”, xảy ra rất nhiều.

Dùng nhiều thuốc như vậy, có khi vì nhiều bệnh nên cần, song cũng có thể do bác sĩ cho nhiều thuốc không cần thiết, hoặc người bệnh tự đi tìm, mua thuốc uống.
Cuộc đời biến chuyển không ngừng. Càng có tuổi, cơ thể chúng ta thay đổi theo thời gian, thận, gan làm việc kém hơn trước. Nhiều thuốc dùng trước còn an toàn khi chúng ta trẻ, nhưng nay có thể đã trở thành nguy hại. Vì chúng thải ra ngoài cơ thể chúng ta qua đường thận, gan, nhưng bây giờ thận, gan làm việc kém rồi, nên chúng ở lại trong cơ thể chúng ta lâu hơn trước. Đã vậy, cơ thể người có tuổi cũng nhạy cảm hơn với nhiều thuốc.

Càng cao tuổi, chúng ta càng nên thận trọng, chỉ dùng những thuốc thực cần thiết thôi. Và xin nhớ, không phải vấn đề nào cũng cần có thuốc uống, thí dụ như chuyện khó ngủ, nhiều người chúng ta chỉ cần năng tập thể dục, vào giường, thức dậy đúng giờ giấc, là giấc ngủ ngon hơn, không cần đến thuốc ngủ; thuốc ngủ có khi khiến chúng ta lơ mơ, té ngã trong đêm, gãy xương này xương nọ.
Medicare muốn các bác sĩ đừng lười, thường xuyên xem xét các thuốc dùng của người bệnh, bỏ bớt được thuốc nào hay thuốc nấy, và trước khi đặt bút biên toa một thuốc mới, suy tính, cân phân, tránh dùng những thuốc có thể gây hại cho các vị cao niên. (Quả có một số bác sĩ lười thực, thăm khám qua quít chỉ vài phút, thuốc men toàn cho thêm chứ không bao giờ bớt để cho nhanh, khỏi nhức đầu suy tính!). Rồi đây Medicare sẽ chuyển từ hệ thống chi trả fee-for-service (người bệnh cứ ghi tên vào khám là bác sĩ được trả tiền, trong phòng khám bác sĩ khám lâu mau, có chăm sóc cho người bệnh đàng hoàng hay không chẳng ai biết) sang hệ thống pay-per-performance (chi trả dựa theo dịch vụ của bác sĩ có tốt hay không). Cụ thể là vào tháng 9/2013 tới đây, theo dự định, 520.000 vị cao niên Medi-Medi (vừa có Medicare vừa có Medi-Cal) ở California sẽ buộc phải gia nhập một tổ hợp y tế, chỉ một bác sĩ trong tổ hợp sẽ chịu trách nhiệm chữa trị. Nếu nhiều bác sĩ trong tổ hợp lười, không làm “good job”, không chăm sóc cho người bệnh trong tổ hợp đàng hoàng, Medicare sẽ cắt bớt tiền trả tổ hợp, và tất nhiên, bác sĩ sẽ bị cắt bớt tiền trả mỗi đầu tháng. Trong các điều kiện Medicare đưa ra để một tổ hợp được xem là tốt, có điều kiện buộc các bác sĩ trong tổ hợp phải tránh dùng những thuốc có hại cho người bệnh cao niên. Trong hệ thống tổ hợp y tế, các bác sĩ phải làm việc đàng hoàng hơn, người bệnh được chăm sóc cẩn thận hơn.

Danh sách những thuốc có thể gây hại, nên tránh dùng cho các vị cao niên rất dài. Uống quá nhiều thuốc, thế nào cũng phạm phải thuốc nằm trong danh sách thuốc tránh dùng cho người cao niên này. Rồi có nhiều thuốc, dùng riêng thì không sao, dùng chung với một thuốc khác, lại gây hại (drug-drug interaction).
Vậy lần đi khám bác sĩ tới, chúng ta kiếm một bao lớn, bỏ tất cả các thuốc đang dùng vào bao để đưa bác sĩ xem. Xin nhớ đem theo:

– Tất cả các thuốc cần toa, biên bởi bác sĩ chính, bác sĩ chuyên khoa, …
– Tất cả các thuốc không cần toa bác sĩ, kể cả thuốc sinh tố (vitamins), hay thuốc Tylenol, Advil…
– Tất cả các “dược thảo” mua ở chỗ này chỗ kia.

Chúng ta thường không xem các dược thảo là thuốc, và nhiều dược thảo tưởng chừng vô hại, nhưng khi dùng với một thuốc khác lại gây hại. Thí dụ, dược thảo ginkgo biloba, hay được quảng cáo giúp tăng trí nhớ, nếu uống chung với thuốc chống đông máu warfarin, sẽ khiến dễ chảy máu, hoặc dược thảo Saint John’s wort, có tác dụng chống sầu buồn nhẹ, dùng chung với thuốc chống sầu buồn (antidepressants) bác sĩ biên toa, có thể đưa đến nguy hiểm chết người gây do tác dụng của cả hai thuốc.

Rồi trong buổi thăm khám, chúng ta nhớ hỏi bác sĩ:

– Tôi có thể bỏ bớt thuốc nào không? (Nhiều khi người bệnh cứ than một triệu chứng, thay vì tìm hiểu triệu chứng mới này có phải do các thuốc đang dùng gây ra chăng, bác sĩ lại biên thêm một thuốc mới để người bệnh yên lòng cho lẹ, thế là người bệnh ngày càng uống nhiều thuốc không cần thiết, và càng mệt hơn vì thuốc.)
– Các thuốc đang dùng liệu chúng có đánh nhau trong người tôi không (drug-drug interaction)?
– Một vài triệu chứng mới xuất hiện liệu có phải là do thuốc bác sĩ vừa cho tháng trước không? (Bất cứ triệu chứng gì mới có, bác sĩ cần xem xét có phải do thuốc gây ra hay không trước đã, thay vì cho bừa thêm một thuốc mới để chữa triệu chứng này.)
– Nhắc bác sĩ một thuốc đang dùng đắt quá, nhờ bác sĩ xem có thể đổi sang một thuốc khác rẻ tiền hơn không? (Thuốc rẻ hơn không nhất thiết là thuốc không tốt, bác sĩ cho thuốc đắt tiền nhiều khi chỉ vì không nắm vững giá thuốc ngoài thị trường.)
– Có nhiều cách giúp chúng ta tự bảo vệ, tránh bớt được các tác dụng phụ, có khi rất nguy hiểm của thuốc:
– Tốt nhất, đi khám bác sĩ nào cũng vậy, lần đi khám nào cũng thế, mang theo tất cả các thuốc đang dùng để bác sĩ biết, nhờ bác sĩ thường xuyên xem xét lại chúng cho mình, hoặc ít nhất cũng một năm một lần, bỏ bớt thuốc nào bỏ được.
– Giữ một danh sách thuốc đầy đủ trong người, kể cả phân lượng của thuốc, ngày uống mấy lần, lý do tại sao dùng thuốc, bác sĩ nào cho thuốc này,
– Bất cứ khi nào bác sĩ cho một thuốc mới, chúng ta cũng nhớ hỏi: thuốc này để chữa gì vậy; nếu không phải thuốc quan trọng (như thuốc ho, chẳng giúp gì nhiều khi chúng ta bị cảm, còn có thể gây mệt, trí óc kém sáng suốt), không uống có được không; thuốc có thể uống chung với các thuốc khác đang dùng không; thuốc có thể gây những tác dụng phụ nào, và nếu tác dụng phụ xảy ra thì chúng ta nên làm gì; khi nào chúng ta có thể ngưng thuốc (nhiều thuốc như thuốc đau nhức, thuốc bao tử, sau một thời gian, triệu chứng bớt hay hết, chúng ta có thể ngưng thuốc).
– Giữ thuốc trong chai thuốc nguyên thủy của chúng, đừng thuốc nọ để trong chai kia lộn xộn.
– Dược sĩ cũng là người chúng ta có thể nhờ giải thích cách dùng thuốc, các tác dụng phụ của thuốc rất tốt, có thắc mắc chúng ta cứ hỏi.

Năm mới chúng ta chúc nhau khỏe mạnh quanh năm, dùng thuốc đúng, tránh được những nguy hiểm do dùng quá nhiều thuốc không đúng.

BS Nguyễn Văn Đức

_

Nguyên nhân của Tai Biến Mạch Máu Não.

Nguyên nhân của Tai Biến Mạch Máu Não.

Bác sĩ Trần Đình Hoàng

Hỏi: Tai Biến Mạch Máu Não (TBMMN) là bệnh gì?


Đáp: TBMMN tiếng Anh gọi là stroke hay cerebrovascular accident (CVA) xảy ra lúc mạch máu đem dưỡng khí và chất dinh dưỡng đến nuôi não bị vỡ ra hay nghẽn lại. Lúc não thiếu máu như vậy, dưỡng khí sẽ bị thiếu và tế bào não sẽ chết đi.

Hỏi: Bệnh TBMMN có thường xảy ra không?


Đáp
: Hàng năm tại Hoa Kỳ có khoảng 730,000 trường hợp mới của bệnh TBMMN. Theo thống kê năm 2000 ở Úc, mỗi năm có 12,000 người chết vì bệnh TBMMN so với 24,000 người chết vì bệnh tim. Càng lớn tuổi càng dễ bị TBMMN. Trên thế giới từ thập niên 70s, số tử vong do TBMMN giảm xuống còn 7% mỗi năm nhờ sự hữu hiệu của việc điều trị bệnh cao huyết áp.

Hỏi: Có dễ bị TBMMN lần thứ hai không?


Đáp: Rất dễ bị TBMMN lần thứ hai. Trong vòng 5 năm kể từ lần bị đầu tiên có từ 1/3 đến ở số người sống sót sẽ bị TBMMN lần thứ hai. Có nghĩa là 34% đến 50% (hay 1 trong 2 hay 3 người sẽ bị TBMMN lần thứ hai).

Hỏi: Bệnh TBMMN được phân loại như thế nào?


Đáp: Bệnh TBMMN đuợc chia thành nhiều loại chính dựa trên sự hư hại của mạch máu: mạch máu bị nghẽn hay mạch bị vỡ làm chảy máu trong đầu. Vì mỗi loại TBMMN có cách điều trị khác nhau cho nên các BS cần định bệnh sớm và xác định loại nào và nơi hư hại một cách chính xác. Loại nghẽn mạch máu gây ra sự thiếu máu đến não (tiếng Anh gọi là ischemic stroke) có thể do máu đông tại chỗ “thrombotic stroke” hay bị nghẽn vì cục máu chuyển đi từ nơi khác trong thân thể “embolic stroke”

53% TBMMN thuộc loại thrombotic stroke
31% thuộc loại embolic stroke
13% do chảy máu trong sọ
6% do chảy máu dưới màng nhện trong vỏ não.

Hỏi: Có bệnh nào gây ra chảy máu trong TBMMN?


Đáp: Mạch máu bị vỡ làm cho thiếu máu ở vùng não sau nơi vỡ và các tế bào não bị chết đi. Ngoài ra, máu chảy ra đông lại thành cục có thể đẩy lệch các cơ cấu của não và làm hư hại các chức năng của não bộ. Có 2 loại chảy máu trong đầu: một là chảy máu dưới màng nhện; hai là chảy máu trong sọ. Loại chảy máu dưới màng nhện có thể do bệnh mạch lựu (nở động mạch- aneurysm) hay do tật động tĩnh mạch bẩm sinh – arteriovenous malformations (AVM).

Hỏi: Xin mô tả các triệu chứng báo hiệu bệnh TBMMN


Đáp: BS của quí vị có thể tìm thấy các dấu hiệu cho thấy quí vị dễ bị TBMMN. Quí vị cũng có thể được báo hiệu bởi các triệu chứng của bệnh TBMMN như sau:

1. tự nhiên thấy yếu, tê rần hay liệt tay chân hay mặt nhất là nếu bị một phiá của thân thể
2. mất khả năng nói hay khó nói hay không hiểu ngôn ngữ
3. đột nhiên mất thị giác nhất là ở một mắt.
4. đột nhiên nhức đầu dữ dội không có nguyên nhân
5. đột nhiên chóng mặt, mất thăng bằng.

Hỏi: Thế nào là cơn thiếu máu tạm thời (TIA: transient ischemic attack)?


Đáp: Khoảng 1/3 các trường hợp TBMMN được báo hiệu trước bằng cơn thiếu máu tạm thời, tiếng Anh gọi tắt là TIA (Transient Ischemic Attack). TIA có thể xảy ra trước TBMMN vài ngày, vài tuần hay vài tháng. TIA xảy ra do sự tạm thời ngưng cung cấp máu lên não. Triệu chứng thường ngắn hạn từ vài phút đến vài giờ. Chẳng hạn quí vị đột nhiên thấy yếu tay hay yếu chân rồi tự nhiên triệu chứng biến mất. Đó là triệu chứng báo hiệu quan trọng, quí vị phải đi khám BS ngay.

Hỏi: Có liên hệ gì giữa thuốc ngừa thai và bệnh TBMMN?


Đáp: Thuốc ngừa thai đặc biệt là loại chứa nhiều estrogen làm tăng gia hiểm nguy đông máu có thể gây ra bệnh TBMMN, nhất là ở phụ nữ trên 30 tuổi.

Hỏi: Các yếu tố gây bệnh TBMMN?


Đáp: Có nhiều yếu tố gây hiểm nguy của bệnh TBMMN như: tuổi tác, tính phái, sắc dân và bệnh sử gia đình.

Càng lớn tuổi càng dễ bị TBMMN; 2/3 các trường hợp xảy ra ở người trên 65 tuổi. Bệnh TBMMN xảy ra ở đàn ông 25% nhiều hơn đàn bà. Người Mỹ da đen bị TBMMN nhiều hơn người da trắng.
Ngoài ra cũng có nhiều yếu tố có thể thay đổi được trong việc gây bệnh TBMMN như chữa trị bệnh cao huyết áp, bệnh tiểu đường, không hút thuốc lá, giữ cho người không quá mập, tăng gia thể dục thể thao, ăn uống điều độ, giảm cholesterol hay tránh thuốc ngừa thai ở phụ nữ dễ bị đông máu.

Hỏi: Các phương pháp mới để định bệnh TBMMN?


Đáp: Trong bệnh TBMMN, định bệnh sớm và chính xác rất quan trọng. Các phương cách định bệnh hiện đại sau đây được dùng để định bệnh TBMMN:

1. hình cắt lát CT scan là phương cách đầu tiên cho người bệnh ở phòng cấp cứu. CT scan giúp phân biệt nhanh chóng loại TBMMN do nghẽn mạch hay do chảy máu.
2. Hình MRI giúp xác định chính xác vị trí hư hại trong bệnh TBMMN. Hình rất bén nhậy cho nên thường dùng trong các bệnh TBMMN do các mạch nhỏ
3. MRA, để tìm xem nơi chảy máu và phân loại 4. Transcranial Dopler 5. Carotid Duplex Scanning để xem động mạch ở cổ có bị nghẽn không
6. Xenon CT scan dùng để đo lưu lượng máu trong não
7. Radionuclide SPECT Scanning dùng chất phóng xạ để đo lưu lượng máu trong não.
8. Hình chụp mạch máu não có thể cho biết tình trạng của các mạch máu não.

Bác sĩ Trần Đình Hoàng

Giờ của bệnh tật

Giờ của bệnh tật


Dương Kim Hằng

7/17/2013

Thỉnh thoảng mình cảm thấy cơ thể suy nhược và rất yếu… Có thể đó là thời khắc mà bệnh tật để phát sinh….Do tạo hóa, thời tiết và những ngày trong năm…

Vào một số khoảng thời gian, thể trạng con người đặc biệt yếu, dễ bị “đánh gục” bởi mầm bệnh hoặc bệnh tái phát. Chuyên gia giải thích mối liên quan giữa quy luật thời gian và biến hóa của sức khỏe.

*Một ngày

Một ngày có hai giờ “ma quỷ”. Từ 6-9h sáng, các bệnh về tim mạch và não như thiếu máu cơ tim, co thắt ngực, loạn nhịp tim, tai biến… thường phát sinh. Tổ chức Y tế thế giới điều tra 4.769 người bệnh tử vong vì nhồi máu cơ tim, trong đó 28% phát bệnh từ 6-10h sáng. Người già và người mắc bệnh tim mạch sau khi dậy sớm nên tránh đột ngột ra khỏi nhà hoặc mở cửa sổ ngay, có thể vận động nhẹ nhàng trong phòng để lưu thông máu, để cơ thể quen với thời tiết giữa bên ngoài và trong phòng. Thời gian nguy hiểm cho sức khỏe tiếp theo là, sau chập tối, lúc này tỷ lệ phát tác của bệnh tim lại tăng lên. Nếu uống rượu khoảng 7h tối, thì sẽ cần nhiều thời gian để gan bài tiết rượu, so với các thời điểm khác trong ngày. Do đó, khoảng 7h tối uống rượu sẽ khiến gan dễ bị tổn hại, và người uống dễ bị say hơn. Sức sống của con người về đêm là rất thấp, huyết áp, thân nhiệt, hô hấp, nhịp mạch đều chậm dần, tuần hoàn máu cũng chậm theo, nồng độ hormone xuống thấp, cơ bắp giãn, phản ứng chậm chạp. Vì thế, cần hạn chế làm việc thâu đêm và thời điểm cuối ngày cần để cơ thể nghỉ ngơi, tránh căng thẳng…

*Một tuần

Các nhà khoa học Đức và Phần Lan phát hiện, vào thứ hai, số người bị đột quỵ cao nhất trong tuần và nguy cơ tử vong cũng cao hơn ngày thường 40%. Do đó, các chuyên gia sức khỏe Đức đã gọi thứ hai là ngày thứ hai đen. Điều này liên quan tới đồng hồ sinh học trong một tuần của cơ thể. Thứ hai thường được coi là ngày khởi đầu một tuần làm việc, học tập, nên khá nhiều người thấy căng thẳng khi đến ngày này, đặc biệt lại sau hai ngày cuối tuần được thư giãn. Đây cũng là ngày các căn bệnh dễ phát sinh và trầm trọng.

*Một tháng

Sau và trước ngày trăng tròn trong một tháng là thời điểm thể trạng con người dễ yếu, điều này liên quan đến khí tượng thiên văn. Sự lên xuống của thuỷ triều liên quan đến sức hút Mặt trăng, lực hút này cũng tác động đến lượng máu trong cơ thể của con người, khiến áp lực của dòng máu trong mạch giảm xuống, dẫn đến áp lực trong và ngoài thành mạch chênh lệch, khi sự chênh lệch này lớn sẽ dễ dẫn đến các bệnh tim mạch như tai biến mạch máu não.

*Một năm

Mỗi năm có hai thời điểm dễ ảnh hưởng tới sức khỏe con người. Đó là tháng cực lạnh hay cực nóng. Những năm có mùa đông với nhiều đợt lạnh kéo dài, số bệnh nhân nội trú tại viện tăng cao, tỷ lệ tử vong cũng tăng. Thời tiết lạnh sâu thường khiến sức đề kháng giảm, tinh thần dễ trầm cảm, trao đổi chất chậm. Thời tiết nắng nóng kéo dài lại dễ gây các bệnh lý tiêu hóa, tim mạch (trời nóng dễ mất nước, không bù đủ nước, máu có thể bị cô đặc lại tăng gánh nặng cho tim và dòng máu khó lưu thông).

Bí quyết Sống Vui Hạnh Phúc.

Nhiều tiền ít tiền , không phung phí là được
Ai phải , ai sai , mình không sai là được
Biết ít biết nhiều , làm xong việc là được
Người già người trẻ , mạnh khỏe là được
Người giàu người nghèo , hoà Thuận là được
Ông xã về sớm về trễ, miễn về là được ,
Bà xã cho ăn cơm , cơm nóng cơm nguội có ăn là được
Người xấu người đẹp , có duyên là được
Nhà lớn nhà nhỏ , ấm no là được
Sung túc hay nghèo nàn , bình an là được
Xe mới xe cũ , chạy là được
Và……phải nhớ rằng …
Vui cười không mệt , buồn phiền mới mệt
Yêu thương không mệt , ghen ghét mới mệt
Chân thật không mệt , gian dối mới mệt
Tương ái không mệt , tương tàn mới mệt
Rộng rãi không mệt , ích kỷ mới mệt
Khoan dung không mệt , khó khăn mới mệt
Khiêm nhường không mệt, khoe khoang mới mệt
Mỉm cười không mệt, tức giận mới mệt,
Đơn thuần không mệt, phức tạp mới mệt
Tương tư không mệt, đơn phương mới mệt
Chung tình không mệt, Đa tình mới mệt
Tình bằng hữu không mệt, tư tình mới mệt
Chân thành không mệt,giả dối mới mệt
Được mất không mệt, tính toán mới mệt
Thể chất mệt không phải mệt,tâm can mệt mới mệt
Đọc những điều này không mệt , thực hành mới mệt

Thuốc bổ cũng có hại

Thuốc bổ cũng có hại -( VietSN – Vietnamese Social Network)

Với quan niệm, dùng thuốc bổ không “bổ dọc” thì cũng “bổ ngang”, nên nhiều người dùng thuốc vô tội vạ mà không biết rằng, thuốc bổ cũng nguy hại cho sức khỏe nếu dùng quá liều, dùng không đúng cách.

Thuốc bổ là tên gọi chung cho các thuốc mà thành phần của nó thường là các vitamin, chất khoáng, acid amin (hợp chất đơn giản do chuyển hóa chất đạm tạo thành). Các thuốc này có tác dụng làm trẻ hóa tế bào, tăng cường khả năng biến đổi thức ăn thành dưỡng chất nuôi cơ thể, bồi bổ xương khớp, chống loãng xương.

Bổ sung vitamin bằng việc sử dụng thực phẩm hợp lý là cách tốt nhất.


Các loại thuốc bổ

Thuốc chống ôxy hóa

Loại thuốc này được nhiều người ưa chuộng nhất vì có tác dụng làm tăng tuổi thọ tế bào, lại phòng ngừa được các bệnh nguy hiểm như tim mạch, tăng huyết áp, bệnh nhiễm khuẩn, rối loạn thị giác… Do trong thuốc có vitamin E và vitamin C, nên nếu lạm dụng sẽ dẫn đến hậu quả là làm cạn kiệt vitamin A; hoặc gây khó khăn cho việc hấp thu vitamin D khi dùng quá liều vitamin E; gây viêm loét dạ dày, ruột, viêm bàng quang, ống tiết niệu khi dùng vitamin C quá 500mg/ngày.

Thuốc đa vitamin

Trong thành phần của thuốc có rất nhiều vitamin thiết yếu như các vitamin nhóm B, vitamin C, D, E, PP. Thuốc bổ vitamin thường được nhiều người sử dụng để tăng cường sức lực, chống mệt mỏi, bồi bổ cơ thể sau khi ốm… Nếu sử dụng thuốc đa vitamin trong thời gian dài sẽ gây những phản ứng phụ do thừa một vài vitamin nào đó. Chẳng hạn, thừa vitamin D sẽ gây tăng canxi máu, gây canxi hóa mô mềm, xương hóa sụn sớm, suy thận; thừa vitamin A sẽ gây nhức đầu, tăng áp lực nội sọ, viêm da, dễ tử vong… Chỉ nên bổ sung vitamin bằng thuốc khi có các triệu chứng bệnh lý điển hình do thiếu vitamin nào đó. Chẳng hạn khi bị phù thũng, ăn chậm tiêu… cần bổ sung vitamin B1; trẻ bị còi xương phải được uống vitmin D. Tuy nhiên, bổ sung vitamin gì, liều lượng bao nhiêu… phải có chỉ định của bác sĩ.

Thuốc đa khoáng chất

Đây là loại thuốc ngoài các vitamin thiết yếu còn được bổ sung các khoáng chất như canxi, sắt, magiê, iod… Thuốc bổ đa khoáng chất nếu dùng quá liều hoặc dùng dài ngày sẽ dẫn đến các tác hại nguy hiểm do thừa khoáng chất.

Thuốc có acid amin

Có khoảng 20 acid amin rất cần cho cơ thể. Do tình trạng ăn uống thiếu cân bằng nên cơ thể chúng ta hầu hết thiếu hụt các acid amin. Việc dùng các thuốc có bổ sung các acid amin là cần thiết nhưng chỉ nên dùng khi có chỉ định của bác sĩ.

Thuốc 3B

Thông thường, viên 3B được dùng để phòng đau nhức thần kinh, cơ bắp, thấp khớp và suy dinh dưỡng. Viên 3B là sự phối hợp của vitamin B1, B6 và B12 trong 1 viên, với hàm lượng trong mỗi viên gấp hàng trăm lần nhu cầu bình thường hằng ngày. Chính vì thế, khi sử dụng thuốc bổ 3B cần phải theo chỉ định của bác sĩ.

Thuốc vitamin C

Có tác dụng tăng sức đề kháng của cơ thể, chống chảy máu chân răng, chống lão hóa, giảm dị ứng, nhiễm trùng. Nhưng không vì thế mà sử dụng thường xuyên, vì vitamin C cũng có tác dụng phụ. Dùng trên 1000mg/ngày trở lên có thể viêm loét dạ dày, ruột, gây tiêu chảy, viêm bàng quang, ống tiết niệu, do acid ascorbic. Dùng trên 2g/ngày sẽ gây mất ngủ, tạo sỏi oxalat, ức chế bài tiết insulin, tăng huyết áp, tổn thương thận do tăng tổng hợp corticoit và catecholamin.

Thuốc chống loãng xương

Đây là thuốc bổ hỗn hợp giữa canxi và vitamin D, có tác dụng phòng chống loãng xương rất hiệu quả. Nhưng không vì thế mà lạm dụng vì dễ dẫn đến tăng canxi máu, gây vôi hóa mô mềm, xương hóa sụn và suy thận.

Phải cẩn trọng khi dùng

Bất cứ thuốc nào, kể cả thuốc bổ đều có khả năng gây tai biến cho người sử dụng nếu dùng không đúng cách, đúng liều. Không chỉ bệnh tật mà chính tai biến do thuốc là nguyên nhân gây thương vong rất lớn cho con người.

Ở Mỹ, người ta ước tính hằng năm phải tiêu tốn khoảng 150 tỉ USD để xử lý tai biến do thuốc, có 5 – 20% bệnh nhân nhập viện phải gánh chịu tai biến do thuốc trong suốt thời gian nằm viện, hoặc có khá nhiều người không cứu được, dẫn đến tử vong…

Thuốc là con dao hai lưỡi, vì thế chỉ dùng thuốc khi thật sự cần thiết và có sự hiểu biết tối thiểu về cách dùng, tốt nhất nên đến bác sĩ khám để được chỉ định dùng đúng thuốc. Khi đang dùng thuốc, nếu xảy ra các phản ứng bất thường như ngứa, nổi mề đay, khó thở, hoặc cảm thấy rất khó chịu thì ngừng ngay thuốc, đến tái khám ở bác sĩ đã chỉ định thuốc để có xử trí kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc.

S.T.