Category: SỨC KHOẺ

Trầm cảm ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào

December 21, 2021

NEW YORK CITY, New York (NV) – Xã hội ngày càng phát triển, áp lực và nhu cầu cuộc sống ngày càng gia tăng, đòi hỏi con người cũng phải thích nghi và đáp ứng được những nhu cầu mới, đồng thời phải cân bằng giữa cuộc sống cá nhân, gia đình và công việc.

Từ đó, những rối loạn bệnh lý cũng xảy ra nhiều hơn, trong đó trầm cảm là dễ gặp nhất nhưng lại ít được quan tâm hoặc bỏ qua. Đây là trạng thái cảm xúc thể hiện sự thất vọng, buồn phiền, chán nản của bản thân trong cuộc sống hằng ngày, dần dần ảnh hưởng rất lớn đến cơ thể.

Trầm cảm nếu không chữa trị đúng mức sẽ dễ dàng tổn thương nhiều cơ quan trong cơ thể. (Hình: Anthony Tran/Unsplash)

1. Các vấn đề về đường tiêu hóa

Bộ não của chúng ta được kết nối chặt chẽ với hệ tiêu hóa. Chúng cực kỳ nhạy cảm với cảm xúc vì cảm xúc kích hoạt hệ tiêu hóa và mang lại cảm giác khó chịu.

Trầm cảm có thể ảnh hưởng đến các cơn co thắt và chuyển động trong đường ruột. Và đối với những người vốn đã có vấn đề về hệ tiêu hóa, khi cảm thấy buồn phiền, mệt mỏi, cơn đau dạ dày sẽ lại càng khó chịu hơn.

2. Bệnh tiểu đường

Trầm cảm làm tăng mức độ hormone căng thẳng và do đó chúng có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu và kháng insulin. Sự liên kết này có tác động hai chiều và những người mắc bệnh tiểu đường cũng có nguy cơ bị trầm cảm hơn những người không bị tiểu đường khác.

2. Suy giảm chức năng thận

Trầm cảm ảnh hưởng đến cả những người bị bệnh thận mãn tính và những người có thận khỏe mạnh. Nó cũng làm tăng tốc độ phát triển của bệnh tật.

Một trong những lý do dẫn đến vấn đề này là do sự gia tăng của các protein gây viêm kích hoạt quá trình tự miễn dịch, khiến thận bị rối loạn chức năng.

3. Nguy cơ đau tim

Những người bị trầm cảm có thể bị cao huyết áp và tăng nhịp tim. Điều này đều có thể dẫn đến bệnh tim.

Ngoài ra, các hormone căng thẳng sẽ tiết ra từ cơ thể do ảnh hưởng từ trầm cảm cũng có tác động tiêu cực đến tim mạch.

4. Vấn đề với mạch máu

Vấn đề với mạch máu có thể gây nguy hiểm cho tim. Huyết áp cao làm giảm lưu lượng máu trong mạch, khiến chúng co lại và trở nên dễ tổn thương. Điều này làm hỏng các mạch máu và chúng không thể mang đủ chất dinh dưỡng và oxy đến các tế bào và mô.

5. Đau lưng

Tất nhiên, đau lưng không phải lúc nào cũng liên quan đến chứng trầm cảm. Tư thế xấu và cơ yếu là những lý do phổ biến hơn cho điều này.

Nhưng vấn đề là trầm cảm có thể gây ra cơn đau mãn tính, xuất phát từ phản ứng của cơ thể đối với chứng trầm cảm.

Khi lo lắng, đau khổ kéo dài, bạn sẽ có cảm giác như đang sống trong sự tù túng và tiêu cực. (Hình: cottonbro/Pexels)

6. Các vấn đề về trí nhớ và đau đầu

Trầm cảm có thể gây mất trí nhớ ngắn hạn và lú lẫn. Tình trạng này khiến người bệnh hay quên và ức chế khả năng tập trung.

Nó cũng có thể gây ra một cơn đau đầu kinh niên hay còn được gọi là “đau đầu căng thẳng,” xuất hiện dưới dạng xung động nhẹ chủ yếu xung quanh khu vực lông mày.

7. Viêm khớp

Trầm cảm và viêm khớp là hai tình trạng có kết nối chặt chẽ với nhau. Trầm cảm có thể gây ra viêm khớp và ngược lại. Yếu tố chính là tình trạng viêm nhiễm xảy ra do các bệnh này. Trầm cảm cũng có thể ảnh hưởng đến tiến trình và làm trầm trọng thêm kết quả của bệnh viêm khớp.

Tóm lại, trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta phải đối diện với nhiều thứ xung quanh để giải quyết, đôi khi những vấn đề có thể khiến chúng ta buồn phiền, đau lòng, lo lắng hay khó chịu.

Điều quan trọng là bạn đừng để mình trong những cảm giác tiêu cực quá lâu vì dần dần nếu không phát hiện ra, hoặc thờ ơ với những cảm xúc của mình, bạn dễ rơi vào trầm cảm.

Với những dấu hiệu mà cơ thể phát ra ở trên, đã đến lúc bạn nên đi gặp bác sĩ để chữa trị căn bệnh trầm cảm, để bạn có một cuộc sống dễ chịu hơn và hạnh phúc hơn. (KD) [qd]

Dinh Dưỡng Cho Tuổi Già

BS. Hồ Ngọc Minh 

Định nghĩa “cao tuổi” trong thời đại hiện nay rất khó phân biệt biên giới rõ rệt.

Ngày xưa, trên 50 đã gọi là cao tuổi, là “cụ”, thế mới có câu: “ngũ thập tri thiên mệnh”. Ngày nay, 60 tuổi được cho là còn trẻ như 50 của thế kỷ trước. Tuổi thọ trung bình của con người cũng tăng cao hơn so với thế kỷ trước: ở Mỹ là 77 cho đàn ông, và 81 cho đàn bà, còn ở Việt Nam thì 72 cho đàn ông bà 80 cho đàn bà. Sống trên 90 được cho là quá thọ. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới đây cho biết, tuổi thọ tối đa của con người là 121 tuổi, chỉ trừ một vài trường hợp hiếm có thì có thể kéo dài thêm một hai năm nữa mà thôi.

Vì mức độ già cỗi thay đổi theo mỗi cá nhân tùy theo điều kiện sống, môi trường, và yếu tố di truyền, có thể nói, “cao tuổi” hay không tùy theo mỗi người. Có khi trên 50 được kể là cao tuổi, nhưng nói chung chung, trước tuổi thọ trung bình độ 5, 10 năm thì được kể là cao tuổi, không còn chối cãi được.

Khi còn trẻ chúng ta được dạy, phải ăn nhiều rau cải, nhiều trái cây, giữ cân bằng trong tất cả các loại thực phẩm, và nhất là không quên uống nước. Tuy nhiên, đối với người cao tuổi, chế độ dinh dưỡng cần phải thay đổi. Người cao tuổi có khi cần nhiều thành phần thức ăn hơn, thí dụ như chất vôi calcium, và cần ít số lượng calories hơn. Sự thay đổi còn tùy theo mỗi cá nhân, và tình trạng sức khoẻ của mỗi người.

Trên mạng internet, bạn đọc có thể tham khảo nhiều nơi để tìm hiểu thêm chi tiết về chế độ dinh dưỡng cần thiết cho người cao tuổi. Ở đây, bạn có thể tham khảo thêm cách ăn uống để sống lâu, sống khỏe, sống minh mẫn.

Một cách tổng quát, người cao tuổi nên:

Ăn nhiều trái cây, tương đương khoảng 2, hay 3 nắm tay trái cây đủ loại mỗi ngày.

Ăn khoảng 2, hay 3 nắm tay rau tươi mỗi ngày

Tiêu thụ khoảng 1,200 mg calcium mỗi ngày. Nguồn của calcium nên đến từ sữa tươi, hay nước cốt xương. Nghiên cứu mới cho biết, uống thuốc bổ xương không có lợi mà có thể làm tăng nguy cơ bị đau tim.

Ăn cơm, tốt nhất là cơm gạo lứt thay vì ăn nhiều tinh bột và đường.

Ăn khoảng 1 gram protein cho mỗi pound cân sức nặng, tối thiểu là 1 gram protein cho mỗi kilo sức nặng. Nguồn protein có thể đến từ sữa, thịt cá, trứng gà, các loại đậu…

Thí dụ, trung bình một con cá thu nhỏ bằng cổ tay đã có đủ 80 gram protein, hay một lát thịt bằng ½ bàn tay có đủ 40 gram protein. Nếu ăn không đủ thì có thể uống thêm sữa Ensure. Tuy nhiên vì trong sữa Ensure có nhiều đường, bạn có thể thay bằng whey protein và pha với sữa tươi hay sữa đậu nành. Một muỗng bột whey protein có chứa khoảng 23 gram protein.

Ở đây cũng cần nêu lên một số quan niệm nhầm lẫn về nhu cầu dinh dưỡng cho người già:

1. Người trên 60 tuổi không cần nhiều chất bổ – Sai!

Sự thật là nhu cầu calories khi lớn tuổi không nhiều so với thanh niên trai trẻ, nhưng ngược lại, người lớn tuổi cần nhiều chất bổ hơn vì khả năng hấp thụ từ đồ ăn kém đi, thí dụ như vitamin D và vitamin B12. Người lớn tuổi nên uống thuốc đa sinh tố multivitamin nhưng không nên uống những loại vitamin với nồng độ cao, lại độc cho cơ thể.

2. Người lớn tuổi không lo sợ béo phì, trên cân – Sai !

Trên cân hay béo phì là vấn nạn cho dân Mỹ, kể cả người Việt ở Mỹ. Đừng lầm tưởng là người Việt mình nhỏ con, không thấy béo. Thật ra có tình trạng gọi là “ốm mà béo” (skinny fat), có nghĩa là nhỏ con, nhẹ cân nhưng tỉ lệ mỡ so với thịt bắp rất cao, nhất là kích thước vòng bụng. Ai cũng biết, trên cân, càng ít hoạt động, càng dễ bị bệnh tật kinh niên như bệnh tim mạch, tiểu đường, mất trí nhớ. Như thế, người cao tuổi lại càng nên bớt ngồi yên một chỗ.

3. Người cao tuổi không cần ăn nhiều, và nên nhịn đói – Sai !

Tôi vẫn thường khuyên bạn đọc thỉnh thoảng nên nhịn đói. Tuy nhiên, người cao tuổi nên cẩn thận. Người già có thể biếng ăn, vì ăn không ngon miệng, tuy nhiên không nên viện cớ này mà bỏ bữa ăn. Càng thường xuyên bỏ ăn càng làm cho người cao tuổi thành thói quen biếng ăn, và như thế, ăn không đủ dinh dưỡng. Cho dù không ăn được nhiều cũng nên ráng ăn chút đỉnh cho mỗi bữa ăn.

4. Người cao tuổi không cần uống nước nhiều, chỉ khi nào khát mới uống, sợ són tiểu – Sai !

Cảm nhận khát nước của người cao tuổi thường ít bén nhạy, vì thế khi biết khát thì có thể đã cạn khô. Thí dụ như bà Hillary Clinton chẳng hạn, bi xỉu vì không uống nước đầy đủ khiến huyết áp giảm tuột cấp kỳ. Sự khát nước còn gây ra bởi các loại thuốc men đang uống, và trái thận đã suy. Vì thế, nên uống nước thường xuyên, nước trà, nước lạnh, ít ít suốt ngày.

5. Người già không cần ăn nhiều, uống thuốc bổ là đủ – Sai !

Thuốc bổ không thể thay thế cho đồ ăn. Uống thuốc bổ nhiều chỉ là thuốc độc, có hại cho lá gan, trái thận, gây ra táo bón hay đi tiêu chảy bất thường. Bất kỳ ở lứa tuổi nào, chỉ có thức ăn thật mới cung cấp đủ chất bổ dinh dưỡng cho cơ thể. Cho dù bạn đang có bệnh như cao huyết áp, hay tiểu đường cũng không nên kiêng cử. Theo ý tôi, nếu đã trên 70 tuổi thì cũng không nên kiêng cử một cách tuyệt đối, thái quá.

Một điều cuối cùng không kém phần quan trọng là người già không nên ăn một mình. Ăn uống phải có bạn, nên ăn chung với gia đình hay con cháu. Ngược lại con cháu cũng không nên để cho cha mẹ mình ăn uống trong cô đơn buồn tẻ. Khi ăn một mình, các cụ sẽ kém vui, và kém ăn đi, không tốt cho sức khoẻ. Sự cô đơn sẽ làm miếng ăn thêm cay đắng.

Gần đây, một số bệnh nhân của tôi, độ tuổi 30, đã bắt đầu xưng “con” với tôi. Hóa ra mình đã già?

Tôi than thở với các cô thư ký, và được nhắc nhở: “Bộ bác sĩ không nghĩ là bác sĩ già rồi hay sao?”

Hình như tôi đang viết những lời khuyên về cách ăn uống cho chính mình thì phải?

Hồ Ngọc Minh

Ngã lúc đã lớn tuổi

Hôm trước nói chuyện uống rượu bị ngã vì phản ứng thuốc, tôi  chợt nghĩ sao không chia xẻ với các bạn những lần bị ngã của mình, cũng như bàn luận về ngã ở người già, biết đâu có bạn rút kinh nghiệm, tránh được tai nạn.

Trước kia ở vai trò cha mẹ và sau này là ông bà, chúng ta có nhiều cơ hội trông trẻ, thấy trẻ em ngã rất nhiều, rất thường xuyên, vì lý do nghịch ngợm cũng có nhưng lý do chính do còn nhỏ (trường hợp những cháu mới biết đi), chúng chưa ước lượng được khoảng cách hay độ cao, cũng như chưa phối hợp được các động tác. Tuy nhiên, leo trèo, nghịch phá, té ngã… đều là một phần của việc phát triển thể chất, trí tuệ và năng khiếu của đứa trẻ. Ngã ở trẻ nhỏ thường ít khi gây nguy hại, trừ khi đập đầu vào vật cứng. Cơ thể chúng còn mềm mại, nhiều sụn, xương đang phát triển. Trẻ em lại nhỏ bé nên lực rơi cũng không nhiều. Ngược lại, ở người già , té ngã là một tai nạn rất nguy hiểm và thường do cơ thể đã yếu, mắt kém, chóng mặt… Bây giờ, chúng ta thử xét qua các trường hợp  ở người già: 

1. Ngã trong nhà tắm: rất thường xảy ra vì nhà tắm là nơi lúc nào cũng trơn trợt do nước, xà bông… Hiện nay nhiều nhà tắm và bồn tắm dùng loại gạch nhám, cũng như gắn các thanh kim loại trên tường để người dùng có chỗ vịn khi tắm hay nắm lấy khi ngã.Cũng có loại bồn cầu hay bồn tắm có khung, giúp người dùng không thể ngã được, như các hình kèm theo

2. Ngã khi dắt chó, leo lầu, làm các việc và mất thăng bằng. Nếu bạn đọc để ý, lâu lâu có tin một cụ dắt chó, bị chó kéo mạnh và

     Hình:Tụ máu trong não

ngã. Nếu đập đầu xuống đất thì rất nguy. Dù không đập đầu nhưng cũng có thể gãy xương: tay, chân, xương chậu… Nhiều khi mắt kém, đi không trông thấy vật trước mặt, đâm sầm vào, ngã ngồi xuống, dập đốt xương sống cuối, có khi phải nằm liệt cả mấy tháng.

3. Trong trường hợp mất calcium, xương yếu hơn… tự nhiên ngã và gãy xương hay nứt xương. Thường là xương chậu. Nên người già thường phải dùng thêm calcium và ăn uống đủ dinh dưỡng.

Rất nhiều khi ngã là do uống thuốc, bị phản ứng phụ chóng mặt hay hoa mắt và ngã.

Dù sao, nên tránh hết sức đừng để ngã. Với tuổi già, ngã một lần rất lâu hồi phục. Chưa kể nếu đập đầu, có thể chảy máu trong não.  Tụ máu trong não thường được gây ra bởi một mạch máu trong não bị vỡ do chấn thương như tai nạn xe hơi hoặc ngã. Khối máu có thể nằm trong mô não hoặc bên dưới hộp sọ, ấn vào não. Một số chấn thương đầu, chẳng hạn nếu chỉ làm ngất đi một lúc ngắn, có thể không nguy hiểm nhưng nói chung có thể nguy tới tính mạng. Thường phải điều trị ngay lập tức.

Trở lại trường hợp cá nhân: Cách đây hai năm, tôi đi dự tất niên cuối năm ở nhà hàng Olive Garden. Cô phục vụ đưa rượu ra mời. Xin nói tôi vừa xong một đợt trị metronidazole cách đó ba ngày nên cẩn thận chọn một loại vang trắng rất nhẹ và dịu của Ý, vị ngọt nên nghĩ không sao. Quên không coi “half life” của metronidazole là bao nhiêu giờ. Cuối tiệc thấy hơi khó chịu bèn nhắc bà vợ (ngồi cạnh bên) xin về trước.

Tôi đứng lên… tự nhiên thấy hoa mắt, choáng váng, không còn điều khiển được hai chân và khuỵu xuống. May mắn ông bạn ngồi bên và vợ tôi mỗi người chụp được một tay giữ lại.

Lần thứ hai, tôi đi BS vì thấy đau nhức chân phải như phong thấp. BS coi kỹ lưỡng, nắn chân, đầu gối… nói không có gì quan trọng, bảo về uống Tylenol hay Ibuprofen. Nhưng cũng cho thêm một toa 15 viên Ultram 50mgs nếu cần thì uống. Hẹn một tuần không khỏi sẽ cho chụp phim. Tôi mua Tramadol. Sau khi ăn tối chừng một giờ, hai vợ chồng đọc kinh tối. Trước khi đọc kinh 30 phút, tôi uống một viên tramadol.

Đọc chừng 10 phút, thấy choáng váng, tôi bảo vợ là tôi đi ngủ trước, bỏ đọc kinh một hôm. Vừa bước ra khỏi phòng , đi vào lối  dẫn về phòng ngủ, cả người tôi đổ xuống cái rầm như khúc cây. Ngã mà vẫn mơ màng, vợ tôi phải dìu về phòng. Khoảng 30 phút thì tỉnh hẳn.

Qua hai lần chủ quan đó, tôi biết mình rất nhậy với thuốc và từ đó cẩn thận mỗi khi ăn hay uống món gì mới hay uống thuốc gì khác lạ.

Kết luận: Khi già, đừng để bị ngã, bất cứ vì lý do gì. Bớt leo lầu càng tốt. Uống thuốc nên coi kỹ phản ứng phụ. Các bạn để ý, khi đi BS hay vô nhà thương, y tá luôn luôn hỏi bạn có ngã trong vòng 6 tháng vừa qua không. Trong nhà thương, nếu bạn trả lời có, nhiều nơi có đủ phương tiện, họ sẽ nâng hai thanh chắn hai bên giường lên và gắn thêm sợi dây báo động vào tay bạn. Bạn ra khỏi giường là chuông kêu, y tá sẽ chạy vào dìu bạn xuống.

Thân.

DN

From: Phong Dương

Van Pham

Bài đã đăng, nhưng vẫn hữu ích cho mọi người khi đăng lại, như một lời nhắc nhở….

***

4 động tác đơn giản phòng chống đột quỵ

Người già dễ bị đột quỵ hơn khi trời lạnh và những lúc giao mùa.

Ngoài một lối sống và dinh dưỡng lành mạnh, các động tác tự mát-xa dưới đây sẽ giúp những người có nguy cơ cao phòng chống được chứng đột quỵ khó lường.

1. Nắm tay : Phòng tràn máu não

Nghiên cứu phát hiện, tràn máu não liên quan đến phương thức vận động, thói quen sinh hoạt của người bệnh, thiếu vận động thì thành mạch máu não phải rất yếu, dễ gây ra vỡ nứt, vì vậy người bệnh nên hoạt động tay trái nhiều, cách làm như sau : mỗi sáng, trưa, tối nắm tay không 3 lần, mỗi lần nắm từ 400 – 800 lượt.

2. Nhún vai : Phòng chống tắc nghẽn mạch máu não

Nhún vai có thể làm cho thần kinh, huyết quản và cơ bắp phần vai thư giãn, hoạt huyết thông mạch, để cung cấp động lực cho lưu lượng máu ở động mạch cổ lưu thông vào não. Cách làm như sau : mỗi sáng tối nhún vai theo động tác lên xuống, mỗi lần thực hiện 4 – 8 phút.

3. Lắc đầu : Phòng chống đột quỵ

Chuyên gia phân tích từ thực tế là công nhân phun sơn rất ít phát sinh đột quỵ do khi làm việc, phần đầu và cổ chuyển động nhiều. Phần đầu chuyển động trước sau có thể gia tăng sức bền của mạch máu, có lợi trong việc phòng chống đột quỵ.

Cách làm là : ngồi thẳng, thư giãn cơ bắp vùng cổ, sau đó chuyển động đầu theo hướng trước, sau, trái, phải, mỗi lần thực hiện 30 – 50 lần, tốc độ chậm, làm 3 lần mỗi ngày, người bị huyết áp thấp có thể nằm ngửa để tập.

4. Mát-xa phần cổ : Ít bị đột quỵ

Mát-xa phần cổ có thể thúc đẩy mạch máu, cơ vùng cổ thư giãn, giảm bớt cholesterol tích tụ, làm cho mạch máu hồi phục đồng thời cải thiện cung cấp máu cho não, phòng chống gây ra đột quỵ.

Cách làm là : hai tay chà xát vào nhau cho nóng, mát xa hai bên trái phải của vùng cổ, tốc độ nhanh một chút, đến lúc da phần cổ đỏ lên là được.

Probiotic & Yogurt – Nguyễn Thượng Chánh, DVM*

Cẩn thận: ăn nhiều tăng đường muối mở
Yogurt hay sữa chua lên men là một loại thực phẩm mà ai cũng đều biết hết. Đây là một thức ăn ngon miệng đồng thời cũng là một thực phẩm chức năng đầy tính bổ dưỡng. Yogurt được làm cho lên men bởi những loại vi khuẩn tốt, đó là những Probiotics.

Probiotic là gì?

Đây là những vi khuẩn có ích lợi cho sức khỏe chúng ta. Probiotic là những vi khuẩn tốt sống trong đường tiêu hóa và ngay cả trong âm hộ. Sự hiện diện của probiotic giúp ngăn chặn tác hại của các vi khuẩn xấu xâm nhập vào ruột. Thí dụ điển hình về probiotic là vi khuẩn Bifidobacterium và vi khuẩn Lactobacillus trích từ hệ vi sinh đường ruột. Hai loại vi khuẩn nầy từ lâu đã được Nhật bản và Âu châu sử dụng trong kỹ nghệ sản xuất sữa chua lên men. Tại Hoa Kỳ, trên 60% yogurt có chứa bifidobacterium và lactobacillus. Trong kỹ nghệ yogurt, các probiotics sau đây thường được thấy sử dụng: Bifidobacterium bifidum, Bifidobacterium breve, Bifidobacterium infantis, Bifidobacterium longum, Lactobacillus acidophilus và Lactobacillus casei.

Probiotic có ích lợi gì cho sức khỏe?

Theo giới thuốc thiên nhiên, kỹ nghệ sữa cũng như ý kiến của một số nhà dinh dưỡng thì yogurt là một thực phẩm chức năng (functional food) rất tốt cho sức khỏe. Probiotic trong yogurt có thể đem đến cho cơ thể những lợi ích sau đây:

*-Ngăn chặn sự xâm nhập của các vi khuẩn gây bệnh bằng cách cản chúng bám vào thành ruột.

*-Giúp cho việc tiêu hóa thức ăn được hữu hiệu hơn. Đối với những người thường bị chứng bất dung nạp đường lactose (intolérance au lactose) thì probiotic sẽ giúp họ tiêu hóa chất đường này được dễ dàng hơn.

*-Giảm nguy cơ bị tiêu chảy do uống nhiều thuốc kháng sinh (antibiotic associated diarrhea hay AAD).

*-Điều hoà hệ miễn dịch.

*-Ngừa cancer ruột.

*-Giảm cholesterol trong máu.

*-Giảm thiểu hiện tượng dị ứng.

*-Các thí nghiệm gần đây cho biết probiotic cũng có ít nhiều tác dụng tốt trong việc chữa trị các bệnh viêm ruột tiêu chảy do virus và vi khuẩn chẳng hạn như Clostridium difficile.

Có quảng cáo còn đi xa hơn nữa, như bảo…probiotic giúp vào việc quân bình của các hormones, ngừa viêm đường tiết niệu và viêm âm hộ, ngăn ngừa chứng loãng xương, ngăn chặn tác dụng độc hại của tia phóng xạ và của các kim loại nặng, ngừa chứng hôi miệng và giảm stress, v.v…

Trên đây là những gì kỹ nghệ probiotic đã quảng cáo. Tại Canada và Hoa Kỳ, probiotic chỉ được xếp vào loại thực phẩm bổ sung (dietary supplement) mà thôi…Ở dạng bột và dạng viên, probiotic phải chịu sự chi phối của cơ quan FDA thông qua luật Dietary Supplement Health and Education Act Standards…Trường hợp dùng để làm lên men yogurt, kefir (cũng là nột loại sữa lên men) thì probiotic được xem như nằm trong thành phần bình thường của sản phẩm…Trường hợp kỹ nghệ muốn sử dụng một loại vi khuẩn nào đó như một probiotic để thêm vào sản phẩm, vi khuẩn này cần phải được FDA xét duyệt và công nhận là nằm trong nhóm vi khuẩn an toàn gọi là GRAS (Generally Recognized as Safe). Vấn đề probiotic còn rất phức tạp và chưa rõ rệt cho lắm nên các cơ quan y tế của Canada lẫn Hoa Kỳ chỉ cho phép ghi chú trên món hàng những câu quảng cáo (claims) chung chung như “giúp cho hệ vi sinh đường ruột được tốt” (supports a healthy intestinal flora) mà thôi.

Probiotic phải là vi khuẩn sống!

Muốn được hiệu nghiệm, probiotic cần phải là vi khuẩn sống. Trở ngại thường gặp phải là acid của dịch vị tiêu hóa có thể hủy diệt lối 90% probiotic đã được ăn vào. Bởi lý do nầy mà chúng ta cần tiêu thụ một số lượng thật lớn probiotic để bù đắp số probiotic mất mát. Chúng ta cũng có thể uống những thuốc probiotic có áo bọc bên ngoài để nó chỉ tan ra lúc vào đến ruột mà thôi. Tại Canada , luật lệ về bao bì nhãn hiệu quy định sản phẩm probiotic cần phải được ghi chú rõ rệt về nồng độ vi khuẩn sống (active) hay U.F.C (unités formatrices de colonies) cho mỗi gram sản phẩm.

Probiotic, một mặt hàng đang lên

Khuynh hướng của người tiêu thụ nói chung là càng ngày họ càng chuộng những sản phẩm có mang tính thiên nhiên. Âu châu dẫn đầu trong việc tiêu thụ probiotic. Mỗi người dân Pháp tiêu thụ trung bình hằng năm 33kg yogurt trong khi mỗi người dân Mỹ chỉ tiêu thụ có 4 kg. Trên thị trường, probiotic không những chỉ hiện diện trong yogurt mà thôi nhưng nó còn có thể được thấy trong hàng trăm loại sản phẩm khác nữa. Sản phẩm có probiotic rất đa dạng. Đôi khi nhà sản xuất cho trộn thêm vào yogurt những chất fructo oligosaccharides trích từ Inuline (là một glucide) của cây Chicorée (Chicory, wild succory). Chất thêm vào này được gọi là Prebiotic và có công dụng giúp cho probiotic tăng trưởng mạnh hơn. Tại Canada, probiotic có mặt trong các món hàng sau đây: yogurt, nước trái cây, Activia,Yoptimal, Lait Natrel PRO và trong các viên thuốc probiotic, v.v…

Nên mua loại probiotic nào?

Tốt hơn hết là nên chọn những sản phẩm có chứa những probiotics nào đã từng được nghiên cứu nhiều, như Lactobacillus casei, Lactobacillus rhamnosus…Nên chọn các vi khuẩn có tính cộng lực với nhau vì mỗi loại vi khuẩn có khuynh hướng tác động tại những nơi chuyên biệt khác nhau chẳng hạn như Lactobacillus có tác động chủ yếu trên ruột non còn loại Bifidobacterium thì tác động trên ruột già. Tại Quebec , sản phẩm yogurt thường có chứa các loại probiotic như Lactobacillus bulgaricus, Streptococcus thermophilus, Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus casei và Bifidus…

+chọn những viên có áo bọc để tránh bị acid của bao tử làm tổn hại vi khuẩn.

+nên biết là yogurt loại chúng ta thường mua ở siêu thị đều chứa rất ít vi khuẩn.

+nên mua những loại yogurt dùng để trị liệu (yogurt thérapeutique) vì có chứa số lượng lớn vi khuẩn cần thiết. Có thể mua trong các tiệm bán thực phẩm thiên nhiên.

+tránh mua yogurt có pha trộn thêm nhiều loại trái cây.

+tốt nhất nên mua những loại yogurt ferme hoặc nature hay plain.

Số lượng vi khuẩn sống có hoạt tính cũng có thể rất thay đổi tùy theo nhãn hiệu yogurt. Theo các nhà chuyên môn, một yogurt tốt cho sức khỏe cần phải có ít nhất 10 triệu vi khuẩn/gr trở lên. Thông thường, yogurt bán ở chợ chứa rất ít vi khuẩn có hoạt tính, có lẽ vì được sản xuất từ sữa đã được hấp khử trùng (pasteurisé) hoặc đã được cho thêm những hoá chất để làm ổn định (stabilisé) sản phẩm trước khi bán ra, thí dụ như các loại yogurt có trộn thêm trái cây.

Các dạng của probiotic

Ngoài dạng probiotic thường gặp trong yogurt, kefir, v.v… Probiotic còn có thể được thấy bán ra dưới nhiều hình thức khác như:

• Probiotic cô lạnh (lyophilisé): Khi hạ nhiệt độ xuống thật thấp vi khuẩn sẽ trở nên khô như bột nhưng không bị hủy diệt. Chúng sẽ sống trở lại lúc được uống vào.
• Viên nang (capsule): Tại Canada, mỗi viên chứa từ 2 đến 6 tỉ vi khuẩn. Thường có hai hoặc bốn loại vi khuẩn phối hợp lại với nhau. Các vi khuẩn thường được sử dụng có thể là: L.casei, L.acidophilus, L.bulgaricus, L.rhamnosus, Streptococcus thermophilus, B.lactis, B. longum. Một số viên probiotics được bán dưới dạng đông lạnh hay dạng trữ lạnh, một số khác thì được giữ ở nhiệt độ bình thường. Dạng lạnh chứa nhiều vi khuẩn sống hơn dạng bình thường.
• Bột (poudre): Dạng bột để pha trong nước. Nhờ lưu lại bao tử trong thời gian ngắn nên khi đến ruột một số lượng lớn vi khuẩn vẫn còn sống.
• Yogurt trị liệu (yogurt thérapeutique): Nên uống trước bữa ăn. Có thể chứa một tỉ lệ Probiotic rất cao (50 tỉ cho một liều).
• Men bia, có hai loại:

1-Men bia Saccharomyces boulardii, còn gọi là men sống hay men có hoạt tính. Được sấy khô ở nhiệt độ không quá 40oC. Có tính năng trị liệu rất tốt.

2-Men không có hoạt tính thường là những phế phẩm của kỹ nghệ bia. Giá rẻ. Probiotic không có hoạt tính vì đã bị xấy khô ở nhiệt độ cao.

Kết luận

Hiện nay trên thị trường, probiotic cũng như Omega-3 nhờ khéo quảng cáo đã trở thành những mặt hàng đang lên rất mạnh mẽ trên khắp thế giới… Kỹ nghệ sữa và kỹ nghệ thuốc thiên nhiên đều hết lời ca tụng probiotic và xem nó như là một thực phẩm bổ sung mang những tính năng phòng trị được rất nhiều bệnh tật. Ngược lại, phía y khoa thì dè dặt hơn. Họ cũng công nhận rằng probiotic là vi khuẩn tốt cho sức khỏe, nhất là trong việc củng cố hệ vi sinh đường ruột và ngăn chặn bệnh tiêu chảy do việc lạm dụng thuốc kháng sinh gây ra. Còn đối với các tính năng khác của probiotic thì các bác sĩ khuyên chúng ta cần phải thận trọng dè dặt hơn vì lẽ còn thiếu rất nhiều xét nghiệm lâm sàng cùng các khảo cứu khoa học đáng tin cậy. Người ta tự hỏi phải chăng cơn sốt probiotic chẳng qua chỉ là một đòn khuyến mãi của kỹ nghệ sữa?

Nhưng dù có nói sao đi nữa, chúng ta phải nhìn nhận rằng yogurt là một thức ăn ngon miệng và rất tốt cho tất cả mọi người bất luận già hay trẻ. Tại sao chúng ta không dám thử?

Nguyễn Thượng Chánh

From: tabard & NguyenNThu

Ruột là gốc của nhiều bệnh tật, 

4 cách làm sạch và bảo vệ đường ruột

Hoàng Tuấn

Ruột cũng có nhiệm vụ quan trọng trong việc chống lại bệnh tật. Một khi cơ thể con người tồn đọng một lượng lớn độc tố trong ruột, nó sẽ gây tiêu hóa khó hay táo bón, thậm chí ung thư

Y học cổ truyền cho rằng: “Cơ thể người muốn không có bệnh thì ruột phải sạch, muốn sống lâu thì ruột phải trong”. Y học hiện đại tin rằng: “Chức năng tiêu hóa không tốt là căn nguyên của mọi bệnh tật”. Là cơ quan giải độc lớn nhất của cơ thể con người, ruột chịu trách nhiệm cho hầu hết các nhiệm vụ giải độc.

Ruột cũng có nhiệm vụ quan trọng trong việc chống lại bệnh tật. Một khi cơ thể con người tồn đọng một lượng lớn độc tố trong ruột, nó sẽ gây tiêu hóa khó hay táo bón, thậm chí ung thư…

Do đó, việc giải độc, làm sạch ruột và dạ dày, bảo vệ sức khỏe đường ruột là điều cấp thiết.

Vậy trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta có những cách nào để làm sạch và bảo vệ đường ruột?

4 cách làm sạch và bảo vệ ruột

Uống nước nhiều hơn

Uống từ 1000ml đến 2000ml nước lọc mỗi ngày là một biện pháp lành mạnh và đơn giản để làm sạch ruột.

Chú ý, bạn nên uống một cốc nước ấm lớn vào mỗi buổi sáng. Thói quen này giúp tẩy rửa ruột hiệu quả, đồng thời có tác dụng bôi trơn đường ruột và loại bỏ độc tố bên trong.

Ngoài ra, uống đủ nước sẽ thúc đẩy quá trình trao đổi chất của các tế bào; khi đó, cơ thể bài tiết mồ hôi hoặc đi tiểu thường xuyên sẽ hỗ trợ giải độc tối đa.

Xoa bụng 10 phút trước khi đi ngủ

Cách trực tiếp nhất để đánh giá sức khỏe đường ruột là xem nhu động ruột có bình thường hay không.

Táo bón là nguyên nhân chính dẫn đến sự tích tụ của các chất độc trong ruột.

Khi bạn nhịn đại tiện quá lâu hoặc ăn quá ít thực phẩm giàu chất xơ, phân và các chất cặn bã không được thải bỏ ra ngoài. Đường ruột trong quá trình tái hấp thu sẽ hút nước khiến chúng bị khô, gây ra táo bón.

Hiện tượng này lặp lại thường xuyên sẽ không tốt cho sức khỏe của người đó. Bởi môi trường này dễ sinh vi khuẩn, phá hủy sự cân bằng của hệ đường ruột.

Để giúp đường ruột khỏe mạnh hơn, bạn nên tập thói quen xoa bụng 10 phút trước khi đi ngủ vào mỗi tối.

Khi xoa bụng nên chú ý xoa theo chiều kim đồng hồ. Thoa đều đặn hàng ngày có thể thúc đẩy nhu động ruột, giúp cải thiện tình trạng táo bón.

Thường xuyên ăn nhiều “ngũ cốc thô”

Ngũ cốc thô ở đây bao gồm các loại thực phẩm như yến mạch, gạo lứt, khoai lang…

Trong bữa ăn hàng ngày, bạn có thể bổ sung hoặc thay thế một số thực phẩm thông thường bằng ngũ cốc thô, chẳng hạn như thay gạo bằng khoai lang.

Thực tế, ngũ cốc thô chứa rất nhiều chất xơ. Các thực phẩm này có thể thúc đẩy nhu động ruột, cải thiện chức năng và điều hòa môi trường của hệ vi khuẩn đường ruột.

Đồng thời, chúng ta cũng phải chú ý điều chỉnh chế độ ăn uống, ăn nhiều rau củ quả, giảm hàm lượng chất béo. Nó cũng sẽ giúp bạn nuôi dưỡng đường ruột khỏe mạnh hơn.

Nhai kỹ khi ăn

Nhai kỹ giúp hấp thu tốt hơn các chất dinh dưỡng có trong thức ăn, đồng thời giúp thức ăn được tiêu hóa nhanh chóng sau khi đi vào đường tiêu hóa; từ đó tránh được các vấn đề như táo bón, tiêu chảy và không dung nạp thức ăn.

Kiên trì tập thể dục hàng ngày

Tập thể dục không chỉ cải thiện khả năng miễn dịch mà còn góp phần giảm căng thẳng, cải thiện cảm xúc.

Thường xuyên vận động cũng có thể thúc đẩy và tăng tốc nhu động ruột, ngăn ngừa nguy cơ lão hóa đường ruột.

Người bị táo bón có thể đồng thời thực hiện các bài tập đối với hậu môn: hít vào bằng bụng dưới, kết hợp co rút hậu môn. Khi thở ra, bạn từ từ thả lỏng bụng và hậu môn.

Làm như vậy 10 đến 15 lượt, mỗi lượt là một lần co và một lần thả; rất hữu ích.

Cuối cùng, chúng ta phải chú ý đến sự ảnh hưởng của cảm xúc, bớt nóng giận và lo lắng, giữ tâm trạng tích cực cũng có lợi trong việc duy trì sự ổn định của hệ đường ruột.

Do thói quen sinh hoạt, ăn uống của con người hiện đại thay đổi nên đường ruột của không ít người trở nên kém khỏe mạnh, dẫn đến nhiều triệu chứng và đủ loại bệnh tật khác nhau.

Vì vậy, chúng ta phải chú ý chăm sóc đường ruột. Ngoài những điểm trên, bạn cũng nên hạn chế đồ cay, ăn nhiều rau quả, ăn uống điều độ trong ngày, giữ tâm trạng vui vẻ, ngủ đủ giấc sẽ giúp đường ruột khỏe mạnh hơn.

Hoàng Tuấn

From: Tu-Phung

Già hóa lú?

Bs Vũ Quí Đài, M.D., Ph.D.

Con cái chăm sóc cha mẹ khi già yếu là bổn phận mà cũng là truyền thống tốt đẹp của dân ta. Tuy vậy chúng ta cũng thường nghe nhiều câu than thở, như:“Bà già tôi hồi này lẫn nặng rồi, đâu có dám để cụ ở nhà một mình nữa được!”, hay là: “Ông cụ già rồi đâm đốc chứng!”.

Tuổi bắt đầu lú lẫn hay thay tính đổi nết thì tùy người. Có khi chưa tới sáu mươi, có khi ngoài bảy mươi mới phát hiện. Cũng có người sống tới ngoài chín mươi mà không thay đổi là bao. Những chứng lú (dementia) như vậy, ngày trước thì cho là tiến trình tự nhiên của tuổi già, coi như là “hết thuốc chữa”. Nhưng càng ngày càng thấy là có nhiều căn do bệnh tật sinh lú lẫn, và trong nhiều trường hợp, có thể, nếu không chữa được bệnh thì ít ra cũng làm cho bệnh chậm lại.

Người già lú lẫn như thế nào?

Để đâu quên đó: Để chùm chìa khóa nhà đâu đó rồi quên lú đi, thì cũng là thường. Nhưng người bị bệnh lú, có khi cất chìa khóa vào ngăn kéo đựng vớ, hay là bỏ kính đeo mắt vào tủ lạnh rồi đi tìm trong hộp đựng giầy, mà vẫn cho là tự nhiên như không! Đã vậy lại còn nổi quạu nếu con cháu nó có nhắc nhở, giống như bị chạm tự ái “Thì tao vẫn biết, việc gì phải nói?”.

Quên thời gian, không gian, quên cả người quen: Thường ta cũng nhiều khi quên không nhớ hôm nay là thứ mấy, có khi quên không biết là tháng mấy. Nhưng người bị bệnh thì không nhớ luôn cả năm nay là năm 1999, ở trong nhà mình mà không biết mình đang ở đâu. Người bình thường, có khi gặp bạn cũ, người ta nhận ra mình, mà mình không thể nào nhớ ra bạn được. Người bệnh lú thì nặng hơn nhiều. Ôm chầm lấy một người bà con xa rồi hỏi: “Ông có phải bố tôi không?”, hay là nhìn chăm chăm vào mặt bà vợ mà nói: “Tôi không quen bà này!”.

Tật cầm nhầm: Vào tiệm mua thứ này thú khác rồi lừng lững đi ra không trả tiền. Con cháu nó để dành đồng quarter để đi giặt đồ, thì cứ đem lén cất giấu đi, rồi quên tịt không biết là để ở đâu.

Nói năng lung tung: Đối thoại khó khăn, vì nhiều khi nói nửa chừng rồi bí. Hoặc là giao tế lộn xộn. Mời người ta uống nước, người ta đã cầm tách nước trên tay đang uống, lại đến bên đon đả hỏi:“Bác uống nước không?” Hay là hỏi thăm người bạn: “Các cháu có khỏe không?” Người ta vừa trả lời được vài phút, lại lập lại y hệt câu hỏi trước.

Tật lục lọi: Người bị bệnh lú lẫn nhiều khi kiếm cớ tìm kiếm vật gì rồi lục lọi lung tung ngăn bàn ngăn tủ, làm mọi thứ bừa bãi. Lục lọi đồ của mình chưa đủ, có khi lục lọi cả đồ của người khác nữa.

Ăn mặc lộn xộn: Áo sơ mi có khi mặc ngược, hay là mặc áo may ô ra ngoài sơ mi. Có khi ở truồng tồng ngồng ngồi giữa phòng khách. Cũng có người thủ dâm ngay trước mặt người khác. Nhưng thường thì người mắc bệnh lú lẫn không có hành vi nào nguy hiểm cho xã hội.

Đi lang thang: Một bà cụ tự nhiên bỏ một bộ quần áo trong túi xách rồi cứ thế ra cửa từ từ đi khỏi nhà. Con cháu tìm hết hơi mấy khúc đường mới gặp. Cụ tỉnh như không, nói là cụ đi về quê. Có người đi từ phòng ngủ vào phòng tắm, rồi quên phứt không biết mình đang ở đâu, cứ đi loanh quanh tìm đường về giường ngủ. Nhất là khi dọn nhà mới, người bệnh dễ bị lạc hướng ngay trong nhà.

Đầu óc mụ đi, hai với hai là bốn cũng không biết:Mất khả năng suy nghĩ trừu tượng. Người có học đàng hoàng, mà làm tính cộng, tính trừ đơn giản cũng không xong.

Người bị lú lẫn thay tính đổi nết: Cũng vì bị quên lú, mà người bệnh cảm thấy mình sống lạc lõng ở một thế giới xa lạ; người lạ, nơi chốn lạ, những câu đối thoại cũng không hiểu nổi. Vì vậy sinh ra những thay đổi tính nết như sau:

Lo âu: Đã lo âu, mà lại lo vô căn cứ, không hiểu tại sao mình lo âu, chỉ có cảm tưởng như mọi sự bỗng rối bét, mà mình thì lúng túng vô phương giải quyết.

Bứt rứt bực bội: Mình lúng túng không làm gì được, mà có ai cất nhắc giúp đỡ, thì lại khó chịu bực bội, có khi ném đồ ném đạc, hay là quát tháo người khác.

Phiền muộn chán đời: Không thiết tha cái gì cả, dù là ăn uống ngủ nghê, có khi ngủ li bì. Có người biết mình bị bệnh có người không, nhưng thường uống thuốc phiền muộn (antidepressant) thì bớt.

Đa nghi vô lý: Nhìn đồ ăn không ăn, vì nghi có người đánh thuốc độc. Thấy bà vợ, lại tưởng người lạ, rồi nghi là người ta vào nhà mình trộm cướp. Nghe còi xe chữa lửa, tưởng cảnh sát tới bắt. Tiếng người nói nghe không rõ, thì cho là người ta đang xầm xì nói xấu mình.

Mất tính tự lập: Theo đeo người thân từng bước, và muốn có người ở bên săn sóc. Ngược lại, có người chỉ thích ngồi buồn bã một mình, vì thấy chung quanh quá xa lạ.

Bệnh lú ảnh hưởng tới sức khỏe.

Vì hay quên, hay vì những thay đổi tính nết như trên, mà sức khỏe có thể bị ảnh hưởng. Ngồi lâu quá ở một vị thế sinh trầy da thành loét da khó lành. Khát nước không nhớ uống nước sẽ bị thiếu nước nguy hiểm như người say nắng. Ngoài ra, còn có thể bị táo bón, tiêu chảy, sưng phổi trầy da, có khi gãy xương vì vấp ngã. Tất cả đều là do cái vô ý vô tứ của ngươi bị bệnh lú lẫn. Ngoài ra còn nhiều người bị tiêu tiểu bừa bãi không giữ gìn được.

Khám bệnh đều làm gì?

Tuy rằng chứng lú lẫn thực sự thì không chữa được, nhưng cái lợi của việc đi khám bệnh là tìm ra những bệnh khác trong người, sinh lú lẫn, mà những bệnh khác này thì lại trị được. Những bệnh có thể sinh một số tình trạng giống như lú lẫn, thí dụ như: bệnh bướu cổ thyroid, bệnh nhiễm trùng, chất điện giải xáo trộn, thiếu sinh tố, bị thuốc làm độc, hay là bệnh phiền muộn. Thường thì Bác sĩ sẽ hỏi về các chứng của người bệnh, thuốc men đang dùng, hỏi về gia đình giòng họ, khám tổng quát, chú ý nhiều đến cao máu, và tiểu đường. Sau đó sẽ thử máu và có thể chụp hình cắt lớp (CT) hay là cộng hưởng từ (MRI) để loại trừ trường hợp bướu trong óc. Nếu không phải là những bệnh hay là nguyên do nào sinh lú lẫn trong nhất thời, thì bấy giờ mới coi là bị bệnh lú lẫn thực sự.

Nguyên nhân của bệnh lú lẫn (thực sự)

Phần lớn người già bị bệnh lú lẫn là do bệnh Alzheimer. Có một ít trường hợp Alzheimer có di truyền trong gia đình, nhưng phần đông thì không. Nguyên do tại sao bị Alzheimer, thì cũng chưa biết rõ. Mổ tử thi thì thấy có thoái hóa não, và xét nghiệm kính hiển vi thì thấy có hai thứ mô đặc biệt trong óc, một ở bên trong sợi dây thần kinh, một ở bên ngoài. Tuy vậy cũng đã có trường hợp người minh mẫn bình thường mà cũng có hai thứ đó.

Nguyên nhân thứ nhì, là do bị tai biến mạch máu não (stroke, trúng gió) do cao máu, sinh nhiều đốm nhỏ của óc bị hư, gọi là multi-infarct dementia (infarct là chỉ cái đốm não bị hư)
Người đánh “bốc”, bị đập mạnh vào đầu nhiều, cũng có thể bị bệnh lú.
Bệnh AIDS cũng làm hư óc, và sinh lú được.
Hồi gần đây, báo chí có nói tới bệnh “bò điên” ở bên Anh. Có một bệnh tương tự như vậy, tên là bệnh Creutzfeld-Jacobs là một bệnh nhiễm trùng óc, cũng sinh lú lẫn trước khi chết.

Cuộc đời về chiều

Từ khi thấy hay quên, thấy có những dấu hiệu là lạ trong tính tình, trong cách sinh hoạt, cho tới khi Bác sĩ định bệnh là bị Alzheimer, hay lú, thì độ một hai năm. Khoảng thời gian chừng ba, bốn năm sau đó thì người nhà còn săn sóc được. Đến khi nặng quá, con cháu không cưu mang nổi phải đưa vào nhà dưỡng lão, thì thường kéo dài thêm được vài năm nữa. Thời gian hoàng hôn của cuộc đời này, người bệnh đáng được săn sóc chu đáo với tất cả tình thương, tuy là săn sóc người bị bệnh lú là cả một nhiệm vụ khó khăn và nặng nề.

Bs Vũ Quí Đài, M.D., Ph.D.
Cựu Giáo Sư Khoa Trưởng Y Khoa Đại Học Sàigòn

From: Tu-Phung