Category: SỨC KHOẺ

Van Pham

Bài đã đăng, nhưng vẫn hữu ích cho mọi người khi đăng lại, như một lời nhắc nhở….

***

4 động tác đơn giản phòng chống đột quỵ

Người già dễ bị đột quỵ hơn khi trời lạnh và những lúc giao mùa.

Ngoài một lối sống và dinh dưỡng lành mạnh, các động tác tự mát-xa dưới đây sẽ giúp những người có nguy cơ cao phòng chống được chứng đột quỵ khó lường.

1. Nắm tay : Phòng tràn máu não

Nghiên cứu phát hiện, tràn máu não liên quan đến phương thức vận động, thói quen sinh hoạt của người bệnh, thiếu vận động thì thành mạch máu não phải rất yếu, dễ gây ra vỡ nứt, vì vậy người bệnh nên hoạt động tay trái nhiều, cách làm như sau : mỗi sáng, trưa, tối nắm tay không 3 lần, mỗi lần nắm từ 400 – 800 lượt.

2. Nhún vai : Phòng chống tắc nghẽn mạch máu não

Nhún vai có thể làm cho thần kinh, huyết quản và cơ bắp phần vai thư giãn, hoạt huyết thông mạch, để cung cấp động lực cho lưu lượng máu ở động mạch cổ lưu thông vào não. Cách làm như sau : mỗi sáng tối nhún vai theo động tác lên xuống, mỗi lần thực hiện 4 – 8 phút.

3. Lắc đầu : Phòng chống đột quỵ

Chuyên gia phân tích từ thực tế là công nhân phun sơn rất ít phát sinh đột quỵ do khi làm việc, phần đầu và cổ chuyển động nhiều. Phần đầu chuyển động trước sau có thể gia tăng sức bền của mạch máu, có lợi trong việc phòng chống đột quỵ.

Cách làm là : ngồi thẳng, thư giãn cơ bắp vùng cổ, sau đó chuyển động đầu theo hướng trước, sau, trái, phải, mỗi lần thực hiện 30 – 50 lần, tốc độ chậm, làm 3 lần mỗi ngày, người bị huyết áp thấp có thể nằm ngửa để tập.

4. Mát-xa phần cổ : Ít bị đột quỵ

Mát-xa phần cổ có thể thúc đẩy mạch máu, cơ vùng cổ thư giãn, giảm bớt cholesterol tích tụ, làm cho mạch máu hồi phục đồng thời cải thiện cung cấp máu cho não, phòng chống gây ra đột quỵ.

Cách làm là : hai tay chà xát vào nhau cho nóng, mát xa hai bên trái phải của vùng cổ, tốc độ nhanh một chút, đến lúc da phần cổ đỏ lên là được.

Probiotic & Yogurt – Nguyễn Thượng Chánh, DVM*

Cẩn thận: ăn nhiều tăng đường muối mở
Yogurt hay sữa chua lên men là một loại thực phẩm mà ai cũng đều biết hết. Đây là một thức ăn ngon miệng đồng thời cũng là một thực phẩm chức năng đầy tính bổ dưỡng. Yogurt được làm cho lên men bởi những loại vi khuẩn tốt, đó là những Probiotics.

Probiotic là gì?

Đây là những vi khuẩn có ích lợi cho sức khỏe chúng ta. Probiotic là những vi khuẩn tốt sống trong đường tiêu hóa và ngay cả trong âm hộ. Sự hiện diện của probiotic giúp ngăn chặn tác hại của các vi khuẩn xấu xâm nhập vào ruột. Thí dụ điển hình về probiotic là vi khuẩn Bifidobacterium và vi khuẩn Lactobacillus trích từ hệ vi sinh đường ruột. Hai loại vi khuẩn nầy từ lâu đã được Nhật bản và Âu châu sử dụng trong kỹ nghệ sản xuất sữa chua lên men. Tại Hoa Kỳ, trên 60% yogurt có chứa bifidobacterium và lactobacillus. Trong kỹ nghệ yogurt, các probiotics sau đây thường được thấy sử dụng: Bifidobacterium bifidum, Bifidobacterium breve, Bifidobacterium infantis, Bifidobacterium longum, Lactobacillus acidophilus và Lactobacillus casei.

Probiotic có ích lợi gì cho sức khỏe?

Theo giới thuốc thiên nhiên, kỹ nghệ sữa cũng như ý kiến của một số nhà dinh dưỡng thì yogurt là một thực phẩm chức năng (functional food) rất tốt cho sức khỏe. Probiotic trong yogurt có thể đem đến cho cơ thể những lợi ích sau đây:

*-Ngăn chặn sự xâm nhập của các vi khuẩn gây bệnh bằng cách cản chúng bám vào thành ruột.

*-Giúp cho việc tiêu hóa thức ăn được hữu hiệu hơn. Đối với những người thường bị chứng bất dung nạp đường lactose (intolérance au lactose) thì probiotic sẽ giúp họ tiêu hóa chất đường này được dễ dàng hơn.

*-Giảm nguy cơ bị tiêu chảy do uống nhiều thuốc kháng sinh (antibiotic associated diarrhea hay AAD).

*-Điều hoà hệ miễn dịch.

*-Ngừa cancer ruột.

*-Giảm cholesterol trong máu.

*-Giảm thiểu hiện tượng dị ứng.

*-Các thí nghiệm gần đây cho biết probiotic cũng có ít nhiều tác dụng tốt trong việc chữa trị các bệnh viêm ruột tiêu chảy do virus và vi khuẩn chẳng hạn như Clostridium difficile.

Có quảng cáo còn đi xa hơn nữa, như bảo…probiotic giúp vào việc quân bình của các hormones, ngừa viêm đường tiết niệu và viêm âm hộ, ngăn ngừa chứng loãng xương, ngăn chặn tác dụng độc hại của tia phóng xạ và của các kim loại nặng, ngừa chứng hôi miệng và giảm stress, v.v…

Trên đây là những gì kỹ nghệ probiotic đã quảng cáo. Tại Canada và Hoa Kỳ, probiotic chỉ được xếp vào loại thực phẩm bổ sung (dietary supplement) mà thôi…Ở dạng bột và dạng viên, probiotic phải chịu sự chi phối của cơ quan FDA thông qua luật Dietary Supplement Health and Education Act Standards…Trường hợp dùng để làm lên men yogurt, kefir (cũng là nột loại sữa lên men) thì probiotic được xem như nằm trong thành phần bình thường của sản phẩm…Trường hợp kỹ nghệ muốn sử dụng một loại vi khuẩn nào đó như một probiotic để thêm vào sản phẩm, vi khuẩn này cần phải được FDA xét duyệt và công nhận là nằm trong nhóm vi khuẩn an toàn gọi là GRAS (Generally Recognized as Safe). Vấn đề probiotic còn rất phức tạp và chưa rõ rệt cho lắm nên các cơ quan y tế của Canada lẫn Hoa Kỳ chỉ cho phép ghi chú trên món hàng những câu quảng cáo (claims) chung chung như “giúp cho hệ vi sinh đường ruột được tốt” (supports a healthy intestinal flora) mà thôi.

Probiotic phải là vi khuẩn sống!

Muốn được hiệu nghiệm, probiotic cần phải là vi khuẩn sống. Trở ngại thường gặp phải là acid của dịch vị tiêu hóa có thể hủy diệt lối 90% probiotic đã được ăn vào. Bởi lý do nầy mà chúng ta cần tiêu thụ một số lượng thật lớn probiotic để bù đắp số probiotic mất mát. Chúng ta cũng có thể uống những thuốc probiotic có áo bọc bên ngoài để nó chỉ tan ra lúc vào đến ruột mà thôi. Tại Canada , luật lệ về bao bì nhãn hiệu quy định sản phẩm probiotic cần phải được ghi chú rõ rệt về nồng độ vi khuẩn sống (active) hay U.F.C (unités formatrices de colonies) cho mỗi gram sản phẩm.

Probiotic, một mặt hàng đang lên

Khuynh hướng của người tiêu thụ nói chung là càng ngày họ càng chuộng những sản phẩm có mang tính thiên nhiên. Âu châu dẫn đầu trong việc tiêu thụ probiotic. Mỗi người dân Pháp tiêu thụ trung bình hằng năm 33kg yogurt trong khi mỗi người dân Mỹ chỉ tiêu thụ có 4 kg. Trên thị trường, probiotic không những chỉ hiện diện trong yogurt mà thôi nhưng nó còn có thể được thấy trong hàng trăm loại sản phẩm khác nữa. Sản phẩm có probiotic rất đa dạng. Đôi khi nhà sản xuất cho trộn thêm vào yogurt những chất fructo oligosaccharides trích từ Inuline (là một glucide) của cây Chicorée (Chicory, wild succory). Chất thêm vào này được gọi là Prebiotic và có công dụng giúp cho probiotic tăng trưởng mạnh hơn. Tại Canada, probiotic có mặt trong các món hàng sau đây: yogurt, nước trái cây, Activia,Yoptimal, Lait Natrel PRO và trong các viên thuốc probiotic, v.v…

Nên mua loại probiotic nào?

Tốt hơn hết là nên chọn những sản phẩm có chứa những probiotics nào đã từng được nghiên cứu nhiều, như Lactobacillus casei, Lactobacillus rhamnosus…Nên chọn các vi khuẩn có tính cộng lực với nhau vì mỗi loại vi khuẩn có khuynh hướng tác động tại những nơi chuyên biệt khác nhau chẳng hạn như Lactobacillus có tác động chủ yếu trên ruột non còn loại Bifidobacterium thì tác động trên ruột già. Tại Quebec , sản phẩm yogurt thường có chứa các loại probiotic như Lactobacillus bulgaricus, Streptococcus thermophilus, Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus casei và Bifidus…

+chọn những viên có áo bọc để tránh bị acid của bao tử làm tổn hại vi khuẩn.

+nên biết là yogurt loại chúng ta thường mua ở siêu thị đều chứa rất ít vi khuẩn.

+nên mua những loại yogurt dùng để trị liệu (yogurt thérapeutique) vì có chứa số lượng lớn vi khuẩn cần thiết. Có thể mua trong các tiệm bán thực phẩm thiên nhiên.

+tránh mua yogurt có pha trộn thêm nhiều loại trái cây.

+tốt nhất nên mua những loại yogurt ferme hoặc nature hay plain.

Số lượng vi khuẩn sống có hoạt tính cũng có thể rất thay đổi tùy theo nhãn hiệu yogurt. Theo các nhà chuyên môn, một yogurt tốt cho sức khỏe cần phải có ít nhất 10 triệu vi khuẩn/gr trở lên. Thông thường, yogurt bán ở chợ chứa rất ít vi khuẩn có hoạt tính, có lẽ vì được sản xuất từ sữa đã được hấp khử trùng (pasteurisé) hoặc đã được cho thêm những hoá chất để làm ổn định (stabilisé) sản phẩm trước khi bán ra, thí dụ như các loại yogurt có trộn thêm trái cây.

Các dạng của probiotic

Ngoài dạng probiotic thường gặp trong yogurt, kefir, v.v… Probiotic còn có thể được thấy bán ra dưới nhiều hình thức khác như:

• Probiotic cô lạnh (lyophilisé): Khi hạ nhiệt độ xuống thật thấp vi khuẩn sẽ trở nên khô như bột nhưng không bị hủy diệt. Chúng sẽ sống trở lại lúc được uống vào.
• Viên nang (capsule): Tại Canada, mỗi viên chứa từ 2 đến 6 tỉ vi khuẩn. Thường có hai hoặc bốn loại vi khuẩn phối hợp lại với nhau. Các vi khuẩn thường được sử dụng có thể là: L.casei, L.acidophilus, L.bulgaricus, L.rhamnosus, Streptococcus thermophilus, B.lactis, B. longum. Một số viên probiotics được bán dưới dạng đông lạnh hay dạng trữ lạnh, một số khác thì được giữ ở nhiệt độ bình thường. Dạng lạnh chứa nhiều vi khuẩn sống hơn dạng bình thường.
• Bột (poudre): Dạng bột để pha trong nước. Nhờ lưu lại bao tử trong thời gian ngắn nên khi đến ruột một số lượng lớn vi khuẩn vẫn còn sống.
• Yogurt trị liệu (yogurt thérapeutique): Nên uống trước bữa ăn. Có thể chứa một tỉ lệ Probiotic rất cao (50 tỉ cho một liều).
• Men bia, có hai loại:

1-Men bia Saccharomyces boulardii, còn gọi là men sống hay men có hoạt tính. Được sấy khô ở nhiệt độ không quá 40oC. Có tính năng trị liệu rất tốt.

2-Men không có hoạt tính thường là những phế phẩm của kỹ nghệ bia. Giá rẻ. Probiotic không có hoạt tính vì đã bị xấy khô ở nhiệt độ cao.

Kết luận

Hiện nay trên thị trường, probiotic cũng như Omega-3 nhờ khéo quảng cáo đã trở thành những mặt hàng đang lên rất mạnh mẽ trên khắp thế giới… Kỹ nghệ sữa và kỹ nghệ thuốc thiên nhiên đều hết lời ca tụng probiotic và xem nó như là một thực phẩm bổ sung mang những tính năng phòng trị được rất nhiều bệnh tật. Ngược lại, phía y khoa thì dè dặt hơn. Họ cũng công nhận rằng probiotic là vi khuẩn tốt cho sức khỏe, nhất là trong việc củng cố hệ vi sinh đường ruột và ngăn chặn bệnh tiêu chảy do việc lạm dụng thuốc kháng sinh gây ra. Còn đối với các tính năng khác của probiotic thì các bác sĩ khuyên chúng ta cần phải thận trọng dè dặt hơn vì lẽ còn thiếu rất nhiều xét nghiệm lâm sàng cùng các khảo cứu khoa học đáng tin cậy. Người ta tự hỏi phải chăng cơn sốt probiotic chẳng qua chỉ là một đòn khuyến mãi của kỹ nghệ sữa?

Nhưng dù có nói sao đi nữa, chúng ta phải nhìn nhận rằng yogurt là một thức ăn ngon miệng và rất tốt cho tất cả mọi người bất luận già hay trẻ. Tại sao chúng ta không dám thử?

Nguyễn Thượng Chánh

From: tabard & NguyenNThu

Ruột là gốc của nhiều bệnh tật, 

4 cách làm sạch và bảo vệ đường ruột

Hoàng Tuấn

Ruột cũng có nhiệm vụ quan trọng trong việc chống lại bệnh tật. Một khi cơ thể con người tồn đọng một lượng lớn độc tố trong ruột, nó sẽ gây tiêu hóa khó hay táo bón, thậm chí ung thư

Y học cổ truyền cho rằng: “Cơ thể người muốn không có bệnh thì ruột phải sạch, muốn sống lâu thì ruột phải trong”. Y học hiện đại tin rằng: “Chức năng tiêu hóa không tốt là căn nguyên của mọi bệnh tật”. Là cơ quan giải độc lớn nhất của cơ thể con người, ruột chịu trách nhiệm cho hầu hết các nhiệm vụ giải độc.

Ruột cũng có nhiệm vụ quan trọng trong việc chống lại bệnh tật. Một khi cơ thể con người tồn đọng một lượng lớn độc tố trong ruột, nó sẽ gây tiêu hóa khó hay táo bón, thậm chí ung thư…

Do đó, việc giải độc, làm sạch ruột và dạ dày, bảo vệ sức khỏe đường ruột là điều cấp thiết.

Vậy trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta có những cách nào để làm sạch và bảo vệ đường ruột?

4 cách làm sạch và bảo vệ ruột

Uống nước nhiều hơn

Uống từ 1000ml đến 2000ml nước lọc mỗi ngày là một biện pháp lành mạnh và đơn giản để làm sạch ruột.

Chú ý, bạn nên uống một cốc nước ấm lớn vào mỗi buổi sáng. Thói quen này giúp tẩy rửa ruột hiệu quả, đồng thời có tác dụng bôi trơn đường ruột và loại bỏ độc tố bên trong.

Ngoài ra, uống đủ nước sẽ thúc đẩy quá trình trao đổi chất của các tế bào; khi đó, cơ thể bài tiết mồ hôi hoặc đi tiểu thường xuyên sẽ hỗ trợ giải độc tối đa.

Xoa bụng 10 phút trước khi đi ngủ

Cách trực tiếp nhất để đánh giá sức khỏe đường ruột là xem nhu động ruột có bình thường hay không.

Táo bón là nguyên nhân chính dẫn đến sự tích tụ của các chất độc trong ruột.

Khi bạn nhịn đại tiện quá lâu hoặc ăn quá ít thực phẩm giàu chất xơ, phân và các chất cặn bã không được thải bỏ ra ngoài. Đường ruột trong quá trình tái hấp thu sẽ hút nước khiến chúng bị khô, gây ra táo bón.

Hiện tượng này lặp lại thường xuyên sẽ không tốt cho sức khỏe của người đó. Bởi môi trường này dễ sinh vi khuẩn, phá hủy sự cân bằng của hệ đường ruột.

Để giúp đường ruột khỏe mạnh hơn, bạn nên tập thói quen xoa bụng 10 phút trước khi đi ngủ vào mỗi tối.

Khi xoa bụng nên chú ý xoa theo chiều kim đồng hồ. Thoa đều đặn hàng ngày có thể thúc đẩy nhu động ruột, giúp cải thiện tình trạng táo bón.

Thường xuyên ăn nhiều “ngũ cốc thô”

Ngũ cốc thô ở đây bao gồm các loại thực phẩm như yến mạch, gạo lứt, khoai lang…

Trong bữa ăn hàng ngày, bạn có thể bổ sung hoặc thay thế một số thực phẩm thông thường bằng ngũ cốc thô, chẳng hạn như thay gạo bằng khoai lang.

Thực tế, ngũ cốc thô chứa rất nhiều chất xơ. Các thực phẩm này có thể thúc đẩy nhu động ruột, cải thiện chức năng và điều hòa môi trường của hệ vi khuẩn đường ruột.

Đồng thời, chúng ta cũng phải chú ý điều chỉnh chế độ ăn uống, ăn nhiều rau củ quả, giảm hàm lượng chất béo. Nó cũng sẽ giúp bạn nuôi dưỡng đường ruột khỏe mạnh hơn.

Nhai kỹ khi ăn

Nhai kỹ giúp hấp thu tốt hơn các chất dinh dưỡng có trong thức ăn, đồng thời giúp thức ăn được tiêu hóa nhanh chóng sau khi đi vào đường tiêu hóa; từ đó tránh được các vấn đề như táo bón, tiêu chảy và không dung nạp thức ăn.

Kiên trì tập thể dục hàng ngày

Tập thể dục không chỉ cải thiện khả năng miễn dịch mà còn góp phần giảm căng thẳng, cải thiện cảm xúc.

Thường xuyên vận động cũng có thể thúc đẩy và tăng tốc nhu động ruột, ngăn ngừa nguy cơ lão hóa đường ruột.

Người bị táo bón có thể đồng thời thực hiện các bài tập đối với hậu môn: hít vào bằng bụng dưới, kết hợp co rút hậu môn. Khi thở ra, bạn từ từ thả lỏng bụng và hậu môn.

Làm như vậy 10 đến 15 lượt, mỗi lượt là một lần co và một lần thả; rất hữu ích.

Cuối cùng, chúng ta phải chú ý đến sự ảnh hưởng của cảm xúc, bớt nóng giận và lo lắng, giữ tâm trạng tích cực cũng có lợi trong việc duy trì sự ổn định của hệ đường ruột.

Do thói quen sinh hoạt, ăn uống của con người hiện đại thay đổi nên đường ruột của không ít người trở nên kém khỏe mạnh, dẫn đến nhiều triệu chứng và đủ loại bệnh tật khác nhau.

Vì vậy, chúng ta phải chú ý chăm sóc đường ruột. Ngoài những điểm trên, bạn cũng nên hạn chế đồ cay, ăn nhiều rau quả, ăn uống điều độ trong ngày, giữ tâm trạng vui vẻ, ngủ đủ giấc sẽ giúp đường ruột khỏe mạnh hơn.

Hoàng Tuấn

From: Tu-Phung

Già hóa lú?

Bs Vũ Quí Đài, M.D., Ph.D.

Con cái chăm sóc cha mẹ khi già yếu là bổn phận mà cũng là truyền thống tốt đẹp của dân ta. Tuy vậy chúng ta cũng thường nghe nhiều câu than thở, như:“Bà già tôi hồi này lẫn nặng rồi, đâu có dám để cụ ở nhà một mình nữa được!”, hay là: “Ông cụ già rồi đâm đốc chứng!”.

Tuổi bắt đầu lú lẫn hay thay tính đổi nết thì tùy người. Có khi chưa tới sáu mươi, có khi ngoài bảy mươi mới phát hiện. Cũng có người sống tới ngoài chín mươi mà không thay đổi là bao. Những chứng lú (dementia) như vậy, ngày trước thì cho là tiến trình tự nhiên của tuổi già, coi như là “hết thuốc chữa”. Nhưng càng ngày càng thấy là có nhiều căn do bệnh tật sinh lú lẫn, và trong nhiều trường hợp, có thể, nếu không chữa được bệnh thì ít ra cũng làm cho bệnh chậm lại.

Người già lú lẫn như thế nào?

Để đâu quên đó: Để chùm chìa khóa nhà đâu đó rồi quên lú đi, thì cũng là thường. Nhưng người bị bệnh lú, có khi cất chìa khóa vào ngăn kéo đựng vớ, hay là bỏ kính đeo mắt vào tủ lạnh rồi đi tìm trong hộp đựng giầy, mà vẫn cho là tự nhiên như không! Đã vậy lại còn nổi quạu nếu con cháu nó có nhắc nhở, giống như bị chạm tự ái “Thì tao vẫn biết, việc gì phải nói?”.

Quên thời gian, không gian, quên cả người quen: Thường ta cũng nhiều khi quên không nhớ hôm nay là thứ mấy, có khi quên không biết là tháng mấy. Nhưng người bị bệnh thì không nhớ luôn cả năm nay là năm 1999, ở trong nhà mình mà không biết mình đang ở đâu. Người bình thường, có khi gặp bạn cũ, người ta nhận ra mình, mà mình không thể nào nhớ ra bạn được. Người bệnh lú thì nặng hơn nhiều. Ôm chầm lấy một người bà con xa rồi hỏi: “Ông có phải bố tôi không?”, hay là nhìn chăm chăm vào mặt bà vợ mà nói: “Tôi không quen bà này!”.

Tật cầm nhầm: Vào tiệm mua thứ này thú khác rồi lừng lững đi ra không trả tiền. Con cháu nó để dành đồng quarter để đi giặt đồ, thì cứ đem lén cất giấu đi, rồi quên tịt không biết là để ở đâu.

Nói năng lung tung: Đối thoại khó khăn, vì nhiều khi nói nửa chừng rồi bí. Hoặc là giao tế lộn xộn. Mời người ta uống nước, người ta đã cầm tách nước trên tay đang uống, lại đến bên đon đả hỏi:“Bác uống nước không?” Hay là hỏi thăm người bạn: “Các cháu có khỏe không?” Người ta vừa trả lời được vài phút, lại lập lại y hệt câu hỏi trước.

Tật lục lọi: Người bị bệnh lú lẫn nhiều khi kiếm cớ tìm kiếm vật gì rồi lục lọi lung tung ngăn bàn ngăn tủ, làm mọi thứ bừa bãi. Lục lọi đồ của mình chưa đủ, có khi lục lọi cả đồ của người khác nữa.

Ăn mặc lộn xộn: Áo sơ mi có khi mặc ngược, hay là mặc áo may ô ra ngoài sơ mi. Có khi ở truồng tồng ngồng ngồi giữa phòng khách. Cũng có người thủ dâm ngay trước mặt người khác. Nhưng thường thì người mắc bệnh lú lẫn không có hành vi nào nguy hiểm cho xã hội.

Đi lang thang: Một bà cụ tự nhiên bỏ một bộ quần áo trong túi xách rồi cứ thế ra cửa từ từ đi khỏi nhà. Con cháu tìm hết hơi mấy khúc đường mới gặp. Cụ tỉnh như không, nói là cụ đi về quê. Có người đi từ phòng ngủ vào phòng tắm, rồi quên phứt không biết mình đang ở đâu, cứ đi loanh quanh tìm đường về giường ngủ. Nhất là khi dọn nhà mới, người bệnh dễ bị lạc hướng ngay trong nhà.

Đầu óc mụ đi, hai với hai là bốn cũng không biết:Mất khả năng suy nghĩ trừu tượng. Người có học đàng hoàng, mà làm tính cộng, tính trừ đơn giản cũng không xong.

Người bị lú lẫn thay tính đổi nết: Cũng vì bị quên lú, mà người bệnh cảm thấy mình sống lạc lõng ở một thế giới xa lạ; người lạ, nơi chốn lạ, những câu đối thoại cũng không hiểu nổi. Vì vậy sinh ra những thay đổi tính nết như sau:

Lo âu: Đã lo âu, mà lại lo vô căn cứ, không hiểu tại sao mình lo âu, chỉ có cảm tưởng như mọi sự bỗng rối bét, mà mình thì lúng túng vô phương giải quyết.

Bứt rứt bực bội: Mình lúng túng không làm gì được, mà có ai cất nhắc giúp đỡ, thì lại khó chịu bực bội, có khi ném đồ ném đạc, hay là quát tháo người khác.

Phiền muộn chán đời: Không thiết tha cái gì cả, dù là ăn uống ngủ nghê, có khi ngủ li bì. Có người biết mình bị bệnh có người không, nhưng thường uống thuốc phiền muộn (antidepressant) thì bớt.

Đa nghi vô lý: Nhìn đồ ăn không ăn, vì nghi có người đánh thuốc độc. Thấy bà vợ, lại tưởng người lạ, rồi nghi là người ta vào nhà mình trộm cướp. Nghe còi xe chữa lửa, tưởng cảnh sát tới bắt. Tiếng người nói nghe không rõ, thì cho là người ta đang xầm xì nói xấu mình.

Mất tính tự lập: Theo đeo người thân từng bước, và muốn có người ở bên săn sóc. Ngược lại, có người chỉ thích ngồi buồn bã một mình, vì thấy chung quanh quá xa lạ.

Bệnh lú ảnh hưởng tới sức khỏe.

Vì hay quên, hay vì những thay đổi tính nết như trên, mà sức khỏe có thể bị ảnh hưởng. Ngồi lâu quá ở một vị thế sinh trầy da thành loét da khó lành. Khát nước không nhớ uống nước sẽ bị thiếu nước nguy hiểm như người say nắng. Ngoài ra, còn có thể bị táo bón, tiêu chảy, sưng phổi trầy da, có khi gãy xương vì vấp ngã. Tất cả đều là do cái vô ý vô tứ của ngươi bị bệnh lú lẫn. Ngoài ra còn nhiều người bị tiêu tiểu bừa bãi không giữ gìn được.

Khám bệnh đều làm gì?

Tuy rằng chứng lú lẫn thực sự thì không chữa được, nhưng cái lợi của việc đi khám bệnh là tìm ra những bệnh khác trong người, sinh lú lẫn, mà những bệnh khác này thì lại trị được. Những bệnh có thể sinh một số tình trạng giống như lú lẫn, thí dụ như: bệnh bướu cổ thyroid, bệnh nhiễm trùng, chất điện giải xáo trộn, thiếu sinh tố, bị thuốc làm độc, hay là bệnh phiền muộn. Thường thì Bác sĩ sẽ hỏi về các chứng của người bệnh, thuốc men đang dùng, hỏi về gia đình giòng họ, khám tổng quát, chú ý nhiều đến cao máu, và tiểu đường. Sau đó sẽ thử máu và có thể chụp hình cắt lớp (CT) hay là cộng hưởng từ (MRI) để loại trừ trường hợp bướu trong óc. Nếu không phải là những bệnh hay là nguyên do nào sinh lú lẫn trong nhất thời, thì bấy giờ mới coi là bị bệnh lú lẫn thực sự.

Nguyên nhân của bệnh lú lẫn (thực sự)

Phần lớn người già bị bệnh lú lẫn là do bệnh Alzheimer. Có một ít trường hợp Alzheimer có di truyền trong gia đình, nhưng phần đông thì không. Nguyên do tại sao bị Alzheimer, thì cũng chưa biết rõ. Mổ tử thi thì thấy có thoái hóa não, và xét nghiệm kính hiển vi thì thấy có hai thứ mô đặc biệt trong óc, một ở bên trong sợi dây thần kinh, một ở bên ngoài. Tuy vậy cũng đã có trường hợp người minh mẫn bình thường mà cũng có hai thứ đó.

Nguyên nhân thứ nhì, là do bị tai biến mạch máu não (stroke, trúng gió) do cao máu, sinh nhiều đốm nhỏ của óc bị hư, gọi là multi-infarct dementia (infarct là chỉ cái đốm não bị hư)
Người đánh “bốc”, bị đập mạnh vào đầu nhiều, cũng có thể bị bệnh lú.
Bệnh AIDS cũng làm hư óc, và sinh lú được.
Hồi gần đây, báo chí có nói tới bệnh “bò điên” ở bên Anh. Có một bệnh tương tự như vậy, tên là bệnh Creutzfeld-Jacobs là một bệnh nhiễm trùng óc, cũng sinh lú lẫn trước khi chết.

Cuộc đời về chiều

Từ khi thấy hay quên, thấy có những dấu hiệu là lạ trong tính tình, trong cách sinh hoạt, cho tới khi Bác sĩ định bệnh là bị Alzheimer, hay lú, thì độ một hai năm. Khoảng thời gian chừng ba, bốn năm sau đó thì người nhà còn săn sóc được. Đến khi nặng quá, con cháu không cưu mang nổi phải đưa vào nhà dưỡng lão, thì thường kéo dài thêm được vài năm nữa. Thời gian hoàng hôn của cuộc đời này, người bệnh đáng được săn sóc chu đáo với tất cả tình thương, tuy là săn sóc người bị bệnh lú là cả một nhiệm vụ khó khăn và nặng nề.

Bs Vũ Quí Đài, M.D., Ph.D.
Cựu Giáo Sư Khoa Trưởng Y Khoa Đại Học Sàigòn

From: Tu-Phung

 VÌ SAO HƯ BỘ NHỚ?  

   BS Lương Lê Hoàng

 Nếu tưởng người già mới lẫn thì chưa đủ. Tình trạng sa sút trí nhớ đến độ “vừa nghe đã quên” của người trẻ từ lâu đã vượt xa mức báo động.

 Ai chưa tin xin thử xem có bao nhiêu người nhớ nổi số… driver license! Nhiều người quên tuốt luốt, quên giờ vào sở, quên luôn công việc, quên cả vợ con, đến độ sau giờ làm việc phải ngồi hàng giờ ở bàn nhậu để cố nhớ nẻo về nhà, thậm chí quên hết đến độ chỉ còn nhớ có mỗi ngày… lãnh lương! 

Chuyện gì cũng có lý do. Bộ nhớ mau hư thường vì nạn nhân chính là thủ phạm do thiếu nhiều thứ, cùng lúc lại thừa vài món trong cuộc sống thường ngày. Đó là:

 * Thiếu ngủ: 

Không kể người lỡ chọn nghề trực đêm, thiếu ngủ vì thức quá khuya dường như là “mốt” của nhiều cư dân trong các thành phố. Kẹt một điểm là chất lượng của trí nhớ gắn liền với độ sâu của giấc ngủ, theo kết quả nghiên cứu ở Đại học Schleiweg- Holstein. Nhưng nếu tưởng như thế chỉ cần dùng thuốc ngủ để ngủ cho được nhằm tăng cường trí nhớ thì lầm. Thuốc an thần tuy tạo được giấc ngủ nhưng não bộ đồng thời cũng mê một lèo khiến bộ nhớ quên luôn công việc. 

 * Thiếu nước: 

Não lúc nào cũng tiêu thụ không dưới 20% năng lượng của cơ thể riêng cho chức năng tư duy. Não vì thế rất cần nước và chất đường sinh năng. Theo chuyên gia ở Đại học Erlangen, uống không đủ nước trong ngày lại thêm bữa ăn chiều thiếu chất ngọt là một trong các lý do khi tín hiệu thần kinh vừa nhập vào lại ra ngay, cứ như nước đổ đầu vịt. 

 * Thiếu dầu mỡ:

Chất béo loại cần thiết cho cấu trúc của tế bào thần kinh như 3-Omega, Acid Linoleic… là món ăn chính của não bộ. Đừng tưởng kiêng cử là béo tốt cho não. Trái lại là khác. Tất nhiên đừng để tăng chất mỡ máu vì đó là yếu tố bất lợi cho hoạt động của bộ não. Nhưng thiếu mỡ cũng tai hại tương tự. 

* Thiếu dưỡng khí: 

Thêm vào đó, não không thể dán tín hiệu thần kinh, dù là hình ảnh hay âm thanh vào bộ nhớ nếu tế bào thiếu dưỡng khí vì thiếu máu. Chính vì thế mà nhiều thầy thuốc khuyên dùng cây thuốc có công năng cải thiện hàm lượng dưỡng khí trong não bộ ngay cả cho người chưa phát hiện triệu chứng “đụng đâu quên đó”.

 * Thiếu vận động: 

Nhiều công trình nghiên cứu cho thấy người cao tuổi nếu vận động thể dục thể thao trong ngày thì ít quên hơn người không vận động. Theo các nhà nghiên cứu về lão khoa ở Hoa Kỳ, vận động trong ngày là điều kiện để bộ não không thiếu dưỡng khí trong đêm. Cũng không cần hình thức thái quá, nhẹ nhàng thôi, như đi bộ, bơi, chạy xe, khí công…, miễn là ngày nào cũng có.

 * Thiếu tập luyện: 

Muốn não “bén nhọn” như xưa mà không tập luyện chẳng khác nào chưa học bài. Chơi ô chữ, sudoku, học ngoại ngữ, vẽ tranh…, kiểu nào cũng tốt, càng nhiều cách giải trí càng hay, miễn là đừng ngồi yên mỗi ngày nhiều giờ trước máy truyền hình vì đó là hình thức tai hại cho bộ não. 

 * Thừa Stress: 

Bôi sạch bộ nhớ là một trong các phản ứng phụ của nội tiết tố nẩy sinh trong tình huống Stress. Biết vậy nên tìm cách pha loãng Stress bằng thể dục thể thao, thiền định, kiểu nào cũng được, miễn vui là chính. Thêm vào đó, đừng tự đầu độc cơ thể và bộ não bằng thuốc lá, rượu bia, thịt mỡ… Với bộ não “ngập rác” thì quên là cái chắc vì đâu còn chỗ nào để nhớ!

 * Thừa chất oxy-hóa: 

Hàm lượng chất gây rỉ sét tế bào sản sinh từ rối loạn biến dưỡng, độc chất trong môi trường ô nhiễm, khói thuốc lá, độ cồn, phụ gia trong thực phẩm công nghệ, hóa chất trong dược phẩm… càng cao, tế bào não càng mau già trước tuổi. Cầm chân chất oxy-hóa bằng hoạt chất kháng oxy-hóa vì thế là biện pháp chủ động để bộ nhớ đừng mau “hết đát”.

 Hãy đừng “đem não bỏ chợ” qua lối sống chẳng khác nào có thù sâu với não bộ. Nếu đối xử với não bạc bẻo thì đừng trách có lúc “có vay có trả”

 BS. LƯƠNG LỄ HOÀNG

From: Helen Huong Nguyen

Dinh dưỡng ở tuổi già– BS Nguyễn Ý Đức

Tại sao lại có chuyện đa dạng, cân bằng, dinh dưỡng cao?

Thưa lý do là vì ngoài các chất dinh dưỡng chung thì mỗi loại thực phẩm lại có những chất mà chỉ riêng mình mới có. Cho nên, bữa ăn cần phải có nhiều món ăn khác nhau. Chẳng hạn ta chỉ ăn thịt cá mà quên món rau tươi xanh, thì là điều thiếu sót rất đáng trách vì thịt cá không có chất xơ của rau. Mà chất xơ lại rất cần cho cơ thể.

Đa dạng nhưng không “hổ lốn”, hỗn độn, nhất bên trọng, nhất bên khinh mà cần theo một tỷ lệ đã được nghiên cứu chỉ định. Đó là sự cân bằng giữa các loại thực phẩm. Thông thường các nhà dinh dưỡng khuyến cáo nên dùng từ 45-55% chất carbohydrate từ cơm, gạo, mì, rau trái, 25-30% chất béo và phần còn lại là chất đạm thịt cá, các loại hạt.

Và món ăn phải có giá trị dinh dưỡng cao, tức là có đủ các chất mà cơ thể cần để hoạt động, để tái tạo tế bào hư hao, để trẻ thơ tăng trưởng. Các thực phẩm như đường tinh chế, rượu chỉ cho calori mà không cho chất dinh dưỡng, cho nên nếu tiêu thụ nhiều chỉ làm cho cơ thể phì lộn, béo bệu.

Dù ở tuổi già, nhưng quý lão niên vẫn cần năng lượng để làm việc, để duy trì sức khỏe tuổi cao đồng thời, nếu dinh dưỡng tốt, cũng có thể phòng tránh được một số bệnh như bệnh loãng xương, bệnh tim, bệnh cao huyết áp, thiếu hồng cầu, sa sút trí tuệ Alzheimer và vài loại ung thư. Chẳng may mà cụ nào đang mắc một vài trong các bệnh vừa kế thì dinh dưỡng đúng cách cũng khiến cho bệnh nhẹ nhàng, hồi phục mau hơn.

Hỏi rằng có một công thức dinh dưỡng nào toàn hảo cho tuổi thọ trường sinh, thì câu trả lời là không có. Nhưng những lời khuyên thực tế sẽ là: thực phẩm phải đa dạng, phẩm chất dinh dưỡng cao và các chất dinh dưỡng phải cân bằng.

Về số lượng chắc chắn là nhu cầu của quý cụ sẽ ít hơn là khi còn trung niên trai tráng, vì bây giờ đâu còn phải lao động chân tay cật lực. Do đó quý cụ vẫn cần các chất dinh dưỡng chính như mọi người. Đó là chất carbohyrat (chất bột, đường), chất dạm, chất béo, vitamin, khoáng chất và nước.

Con người, nói chung, không giống các sinh vật khác ở chỗ là ta không phải di chuyển để lùng kiếm thức ăn hay e ngại không kiếm đủ thức ăn. Mà ta lại có mối lo là làm sao không chỉ-ngồi-đó-mà-ăn hoặc ăn-quá-nhiều. Lý do là tại nhiều quốc gia, thực phẩm quá dư, chỉ muốn ăn gì và có tiền là xong. Nhưng ăn nhiều mà không vận động, tiêu dùng thì thật là nguy hiểm.

Sau đây là một số điều cần làm để có dinh dưỡng tốt cho tuổi già:

1-Biết lựa thức ăn thích hợp.

Tại Hoa kỳ, năm 1990 một đạo luật liên hệ tới việc liệt kê phẩm chất, thành phần của thức ăn đã được ban hành với mục đích để giới tiêu thụ dễ chọn lựa thức ăn thích hợp với nhu cầu của mình. Các quốc gia khác cũng phụ họa, làm theo.

Nhãn hiệu (Food label) đó không hoàn toàn đáng tin cậy, nhưng ít nhất cũng có giá trị hướng dẫn. Ta nên coi kỹ bảng phân tích này để lựa thức ăn thích hợp với cơ thể của mình.

2- Khi nào thì ăn?

Tất nhiên sẽ có câu trả lời: Thấy đói là ăn. Vậy khi nào thì đói, đói bụng hay đói con mắt? Lại nữa: ăn để sống hay sống để ăn?.

Người phương Tây có thói quen: ăn bữa sáng bữa trưa nhẹ, bữa tối thịnh soạn. Kể ra cũng tiện, vì sáng dậy vội vã đi làm, chỉ đủ thì giờ để chiêu một ly cà phê.

Trưa ngồi ở sở vừa làm việc vừa nhai miếng bánh mì kẹp chả mới làm tối hôm qua, kèm theo quả chuối, ly coke.

Tối về rảnh rang, làm một bữa cơm rượu no nê, rồi lên giường ngủ.

Thế là cholesterol trong máu tăng cao, những tảng mỡ không mời mà ngang nhiên xâm lấn vùng bụng, vùng hông.

Từ hơn ba chục năm trước, tại viện Đại Học Chicago, nhà dinh dưỡng Clarence Cohln đã chứng minh rằng những người ăn một bữa no mỗi ngày thì cholesterol sẽ cao hơn những người nhâm nhi nhiều lần trong ngày. Ðây có lẽ cũng là lý do mà cholesterol ở nữ giới, lúc thiếu thời, thấp hơn ở nam giới, vì quý bà hay ăn quà vặt. Còn quý ông thì nhồi nhét một bữa cho xong.

Ăn một bữa no cũng bắt buộc sự biến hóa thực phẩm phải làm việc quá sức, vị tố tiêu hóa, nhất là Insulin, phải tiết ra nhiều trong một thời gian quá ngắn, đôi khi có khuyết điểm.

Tốt hơn hết là tuổi già cứ nhâm nhi, chia phần ăn ra nhiều phần nhỏ rồi ăn lai rai nhiều lần trong ngày.

3-Hỏi rằng ăn bao nhiêu cho đủ?

Xin thưa là các cụ Á đông ta quan niệm để sống lâu chỉ nên ăn” ba phần đói, bẩy phần no”. Để còn hơi thòm thèm, sau này còn muốn ăn món đó nữa và cũng để tránh ăn quá nhiều.

Các nhà dinh dưỡng lại khoa học hơn. Họ khuyên:

-Nam giới trên 50 tuổi tiêu thụ khoảng 2000 calo nếu ít hoạt động, 2200-2400 calori nếu hoạt động vừa phải và nếu còn rất hoạt động lại cần nhiều hơn: 2400-2800 calo mỗi ngày.

Với nữ giới thì theo thứ tự như trên sẽ là 1600 calori, 1800 calori và từ 2000-2200 calori.

4-Làm sao để ăn ngon?

Ăn uống đứng đầu tứ khoái (ăn, ngủ, sinh lý, “đổng ìa”). Nhưng nhiều vị cao niên lại chẳng muốn ăn hoặc thấy món ăn nhạt tuếch, vô vị. Trở ngại này có thể là vì răng không còn nhiều, lợi viêm sưng, nhai nuốt khó khăn, nước miếng giảm hoặc đang uống nhiều dược phẩm trị bệnh làm giảm khẩu vị; hoặc cô đơn lủi thủi ăn uống một mình.

Hãy thổ lộ với các nhà chuyên môn dinh dưỡng, y tế để cùng nhau giải quyết.

Lựa nấu món ăn ưa thích, cho thêm chút gia vị màu mè để món ăn hấp dẫn hơn. Và cũng tìm thêm bạn để đồng thực, đồng ẩm.

5-Giới hạn thực phẩm có nhiều chất béo nhất là mỡ động vật.

Chất béo bão hòa làm tăng cholesterol trong máu. Chất béo từ thực vật, bất bão hòa, làm giảm cholesterol.

Giản dị nhất là ăn thịt nạc, thịt gà, vịt bỏ lớp da đầy mỡ; hấp hay nướng nhiều hơn là chiên; thay thịt bằng cá, rau, trái cây; uống sữa ít chất béo.

6-Ăn thực phẩm có nhiều rau, trái cây hạt ngũ cốc

Các thực phẩm này tương đối vừa rẻ lại tốt lành và cũng có nhiều năng lượng.

Các nhà dinh dưỡng khuyên nên dùng 5 đơn vị trái cây và rau mỗi ngày, 6 tới 11 đơn vị hạt ngũ cốc. Mỗi đơn vị là lượng thức ăn mà ta thường dùng như là một bát cơm, một quả táo cỡ trung.

Nên nhớ là trên thế giới có cả hàng trăm triệu người ăn chay mà họ vẫn sống lâu. Như vậy ăn chay chắc phải có một gía trị dinh dưỡng nào đó.

Lại nữa: phần ăn của các lực sĩ vô địch trước khi tranh giải đều có nhiều carbohydrate, là một lý do để ta tăng số lượng rau và trái cây trong bếp và trên bàn ăn của chúng ta.

7-Một vài ý kiến về chất đạm protein.

Cơ thể được cấu tạo bằng chất đạm. Chất này có nhiều nhất trong thịt động vật nhưng cũng có trong thảo mộc, nhất là các cây thuộc họ đậu như đậu hoà lan, đậu cô ve, đậu nành.

Khoa học đã chứng minh là một khẩu phần có nhiều thịt động vật làm tăng hiểm họa bệnh tim.

Do đó, tới tuổi cao, nên theo một chế độ thực phẩm với thịt nạc, sữa ít chất béo, nhiều rau, trái cây.

8-Nước và muối cũng cần được lưu ý.

Trong cơ thể, tỷ lệ nước lên đến 60% trọng lượng, mỗi ngày thận lọc gần hai trăm lít máu và thải ra 1/100 dung dịch nước. Như vậy cơ thể cần có một số nước tối thiểu để tồn tại. Trung bình, cần uống 1 lít rưỡi nước mỗi ngày, và uống thêm khi nào thấy cần để tránh tình trạng khô nước hay loãng tiểu.

Nước không có calories, không có khoáng chất, đôi khi không mất tiền mua lại còn là chất bôi- trơn (lubricant) tốt cho cơ thể.

Với muối, chỉ cần một phần tư thìa cà phê mỗi ngày là đủ. Dân chúng dùng nhiều muối, như người Nhật, thường có nhiều nguy cơ cao huyết áp.

9-Tăng tiêu thụ chất xơ

Gần đây, chất xơ (fiber) trong rau và trái cây được nhắc nhở tới nhiều vì có công dụng trong việc hạ thấp lượng cholesterol trong máu, tăng tốc độ di chuyển của thức ăn trong ruột, tránh táo bón và viêm ruột.

Chất xơ không có giá trị dinh dưỡng mà chỉ làm đầy bao tử, cho nên còn có tác dụng giúp ta giảm béo mập…

10-Dùng bổ sung sinh tố và khoáng chất

Các vi chất này có tác dụng xúc tác trong việc chuyển hóa thức ăn và có nhiều trong các loại thực phẩm. Tuy nhiên, ở người cao tuổi, khẩu phần nhiều khi không được cân bằng và có thể thiếu một vài loại sinh tố, khoáng chất. Vì vậy nên dùng thêm một phân lượng phụ trội.

Kết luận

• Để sống già sống khỏe, cần có dinh dưỡng đầy đủ, cân bằng, đa dạng.
• Hãy tiêu thụ nhiều loại thực phẩm khác nhau.
• Hãy giới hạn các thực phẩm “rỗng”, chỉ có calori mà không có chất dinh dưỡng, như rượu, nước có hơi, bánh ngọt.
• Hãy lựa thực phẩm có ít cholesterol, chất béo.
• Và phòng tránh ngộ độc, tiêu chảy với vệ sinh an toàn thực phẩm. Ăn chín, uống sôi, rau trái sạch, rửa tay thường xuyên.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức M.D.

  From: Tu-Phung

VƯỢT QUA CĂN BỆNH HIỂM NGHÈO…

 

Trí tuệ và những nghiên cứu tiến bộ trong y học luôn được truyền dạy , cùng sự quan tâm lẫn nhau, cho nhau, vì nhau trong cuộc sống giúp nhân loại không bị diệt vong…………..

Cảm ơn những thiên thần áo trắng cùng lời thề Hyppocrates.

VƯỢT QUA CĂN BỆNH HIỂM NGHÈO

Hồi cuối tháng Sáu 2019, không có điều gì lạ báo trước cho sức khỏe của tôi. Sống cùng gia đình và làm việc cho một tờ báo ở Sydney, mọi việc tiến triển tốt. Tôi đang tập luyện cho việc tranh tài ba bộ môn Chạy, Bơi và Xe đạp ở ngoại quốc. Từ lúc tham gia môn thể thao 6 năm trước, bây giờ tôi yêu thích các môn thể thao này mỗi buổi sáng. 

Tôi gặp bác sĩ mình vì một khối u ở dưới cánh tay gần nách, bác sĩ nói chỉ là khối u lành tính. Tôi tiếp tục tập luyện. Đến đầu tháng Bảy, một cục u khác xuất hiện bên ngực trái. Bác sĩ gia đình gởi tôi đến bác sĩ chuyên khoa để mổ bỏ khối u. Bác sĩ chuyên khoa đề nghị phải làm xét nghiệm trước khi mổ. 

Vào một buổi chiều lạnh lẽo của tháng Bảy, tôi được làm một loạt scan và kim chích vào khối u để thử nghiệm. Sau vài ngày nữa tôi được làm xét nghiệm (biopsy) lần thứ hai. Lúc trở về gặp bác sĩ, ông nghiên cứu X-ray và kết quả xét nghiệm. Tôi hỏi có phải là ung thư không? Bác sĩ gật đầu. 

Tôi về nhà bàn bạc với vợ, vợ tôi sửng sờ nhưng cố trầm tĩnh đề nghị chờ thêm các kết quả thử nghiệm khác. Tôi cũng thông báo cho thằng con trai 27 tuổi. Chàng ta nhận tin buồn trong yên lặng. Chúng tôi biết không lợi ích gì để phí vài giọt nước mắt. 

Hai ngày sau, ông bác sĩ xác định với tôi đó là ung thư. Ông nói “Nếu Anh may mắn đó là lymphoma. Nếu kém may mắn thì đó là melanoma” (lymphoma : u bạch huyết bào; melanoma: u sắc tố đen).

 Tôi hy vọng tham dự cuộc đua trong 5 tuần nữa. Nhưng sau đó thêm các cuộc thử nghiệm, một bác sĩ chuyên về ung thư điện thoại đến tôi. 

Vị bác sĩ đã sốc khi biết được tôi bị “melanoma” di căn. Tôi hỏi lại bà bác sĩ, bà bị sốc vì nhiều ung thư quá nhiều hay là vì nó ở giai đoạn muộn màng? Bà trả lời “Cả hai”.Những khối u bướu ở chung quanh ngực, ở bao tử, và ở 2 chân. Hôm ấy tôi buồn bã đi bộ về nhà.

Tôi nói chuyện với vợ và con trai, tôi cố gắng bàn bạc một cách tích cực nhưng vẫn không thể quên hai tiếng “Cả hai” của bà bác sĩ. Rồi chúng tôi đi ăn nhà hàng Thái. Chúng tôi nói chuyện đủ mọi thứ chỉ trừ có đề tài ung thư. Điều kỳ lạ là tôi khỏe mạnh, nếu không có những cục u thì tôi không biết tôi đang mắc chứng bệnh nguy hiểm. 

Tôi vẫn làm việc ngày Chúa nhật đó , tôi viết xong hai câu chuyện. Rồi đến gặp ông chủ bút của tờ báo, tôi kể cho ông biết về kết quả các thử nghiệm. Đúng là cuộc nói chuyện khó khăn cho cả hai người. Nhưng tôi cảm thấy nhẹ nhõm và thật sự cảm ơn khi ông ta nói rằng ông ta sẽ trợ lực cho tôi bất cứ điều gì tôi cần. 

Tôi còn chưa biết lúc nào và ở đâu tôi sẽ được chữa trị. Vài ngày sau đó tôi tự đoán là chắc họ dùng phương pháp hóa trị. Tôi cố gắng không để xuống tinh thần. Điều gì xảy ra cho tôi cũng sẽ từ từ đến và tôi cố gắng hưởng thụ thời gian còn lại. 

* **

Hai mươi sáu năm trước, tôi cũng bị vậy nên kinh nghiệm đã giúp tôi vực dậy thật nhanh. Lúc ấy tôi được chẩn đoán non-hodgkin lymphoma và đã qua 6 tháng hóa tri thật đau đớn. Sự chữa trị có kết quả tốt. Tôi vượt qua, tôi thành người mạnh mẽ. Lúc ấy vợ chồng tôi mới mua nhà và con trai mới chập chững đi. Tôi cương quyết sống để thành người cha tốt.

Nhưng bây giờ tôi đang gặp một thử thách khác. Melanoma là “Ung thư của Úc” (Australia’s cancer) các bác sĩ trị ung thư của tôi gọi vậy. Với chỉ số UV cao, thích sinh hoạt ngoài trời nhiều nên Úc và Tân Tây Lan là vùng có bệnh ung thư melanoma cao nhất thế giới. Cho dù hơn chục năm vận động cảnh giác người dân; người ta vẫn mắc phải. Người ta chẩn đoán ra cứ 30 phút có 1 người bị melanoma. Năm 2018, Úc  có 1400 người chết vì melanoma. 

Hôm tôi ngồi trong phòng chờ đợi để gặp bác sĩ lần nữa. Cô nhân viên đưa giấy tờ cho tôi ký. Tôi đọc thấy họ ghi tôi bị melanoma giai đoạn 4 (nghĩa là đã di căn khắp cơ thể tôi rồi). Ký xong, trong lúc ngồi chờ, tôi bấm điện thoại Google xem, tôi tá hỏa để biết rằng không có giai đoạn 5. 

** *

Sáu tuần kể từ khi tôi phát hiện cục u đầu tiên nhưng trước khi được hóa trị, một cục u nữa xuất hiện nơi bụng, thêm một cục u bên hông và bắt đầu đau đớn.

Kỳ lạ như thế và may mắn cho tôi, chỉ có một cục bướu nơi phổi, nơi có thể ảnh hưởng cơ phận quan trọng nhất. Và các bác sĩ không nghĩ rằng ung thư đã lan đến não bộ. Và thật nhiều động viên tốt lành từ gia đình, bạn bè và đồng nghiệp khi biết tôi bị ung thư.

Có những đêm thật tồi tệ. Thật nhiều suy nghĩ trong bóng đêm: điều nầy sẽ chấm dứt tệ hại? Sẽ đau đớn? Tại sao tôi đã không làm nhiều hơn trong cuộc đời nầy ? 

Bác sĩ chuyên trị ung thư Alex Menzies làm việc tại phòng mạch hiện đại cũng là Tổng Hành Dinh của viện Melanoma Australia, một tổ chức không vụ lợi lớn nhất  thế giới. Tổ chức nầy nhắm vào điều trị, nghiên cứu và giảng dạy.

Một người tân tâm, tập trung cao vào trị liệu, bác sĩ Menzies cho biết sau nhiều lần nghiên cứu ông ta nghĩ đa phần là melanoma và biện pháp tốt nhất không phải là hóa trị mà dùng liệu pháp miễn dịch.(immunotherapy)

Hai loại thuốc mạnh nhất: Opdivo (nivolumab) và Yervoy (ipilimumab) sẽ giúp kích hoạt hệ miễn nhiễm để giết chết những tế bào ung thư. Bắt đầu bằng 4 cuộc trị liệu mỗi lần cách nhau 3 tuần. Chỉ có 50% các bệnh nhân chịu nỗi 4 lần trị liệu vì bị tác dụng phụ. Tuy nhiên dù chỉ có một lần trị liệu cũng có thể có tác dụng tốt ngay. 

Nếu điều trị trên 2 năm con số làm bạn choáng váng là $250,000, tất cả đều được chánh phủ tài trợ (PBS). Thuốc đang có ở trung tâm đối diện bên kia đường, nếu tôi muốn tôi sẽ được bắt đầu trị liệu ngay. Tôi đã đồng ý ngay tức thì.

Nửa giờ sau, tôi ngồi trên ghế bành lớn, ống nước biển chuyền vô mạch máu tay cho lần trị liệu đầu tiên: 30 phút cho thuốc Opdivo, 30 phút cho chất Saline, 30 phút cho thuốc Yervoy. 

Tôi nhìn sang bên, có vài bệnh nhân khuôn mặt ốm, xanh xao bệnh hoạn. Tôi nghĩ rồi khuôn mặt tôi cũng nhìn thảm hại thế thôi.

Sau hai tuần, rõ ràng liệu pháp nầy không giống hóa trị. Nó không làm mình vật vã, nó giúp mình từ từ hồi phục để chờ lần trị liệu kế tiếp. Mỗi ngày trôi qua mỗi khác. Có ngày cảm thấy khỏe, có ngày cảm thấy mệt và ngủ li bì.

Tôi chọn phương pháp luyện tập cho riêng mình, mỗi ngày tìm một niềm vui, hưởng thụ chậm chạp, thưởng thức các món ăn với gia đình và bạn bè. 

***

Tôi thích đọc sách, xem phim và nhất là bơi lội . Cuối tháng 9 là những tác dụng phụ chỉ còn là các vết ngứa ngoài da. Tôi trở lại bơi lội thật nhiều. Buổi sáng sau khi dắt chó đi dạo xong, tôi đến hồ bơi. Chiều dài hồ là 50 m , tôi bơi  20 bận rồi từ từ tăng lên 30 bận. Có ngày tôi bơi đến 40 hay 50 bận. Đến tháng 10 là kỳ chích thuốc lần thứ ba, tôi bơi được 4 cây số mỗi ngày, tuần kể tiếp tôi bơi 5 cây số. Và sau đó là 6 cây số. Đến tháng 11, các bác sĩ làm scan lại để coi kết quả việc chữa trị thế nào. 

Tôi cùng bà xã ngồi trong phòng, bác sĩ Menzies bước vào ông cho biết kết quả các lần trị liệu có kết quả thật tuyệt vời. Tôi vọt miệng, kết quả tốt hả bác sĩ? Ông ta cười. Đây là kết quả tốt nhất của liệu pháp miễn nhiễm. 

Sau đó tôi còn cần đến chích Opdivo nữa trong mỗi 4 tuần , bác sĩ hy vọng các cục bướu sẽ thu nhỏ lại hoặc biến mất đi. Bác sĩ hy vọng tôi sẽ hết bệnh hoàn toàn.

Tôi vô cùng ngạc nhiên. Hai vợ chồng ra ngồi uống cà phê nơi khu vườn sau bệnh viện. Chúng tôi ráng suy nghiệm xem nên tin đây là sự thật hay không. Tôi thật cảm thấy nhẹ hẫng nhưng cũng đầy bối rối. 

Những tuần lễ kế tiếp càng tiến triển hơn, scan cho thấy kết quả rất tốt ,tuy nhiên cần phải trị liệu tiếp tục đến năm 2020. 

Tôi đã không biết tôi may mắn đến dường nào cho đến khi tôi phỏng vấn bác sĩ Menzies để viết câu chuyện này đăng lên báo. Bác sĩ nói, nếu mười năm trước mà  bị melanoma giai đoạn 4 là kể như bị án tử vậy. Với phương pháp hóa trị hiệu quả rất ít, bệnh nhân chỉ có thể sống từ 6 đến 9 tháng. Và có thể ngắn hơn nếu ung thư lên đến não. 

Bác sĩ Menzies cho biết, bây giờ 50% bệnh nhân melanoma thọ đủ dài để được chữa trị bằng thuốc “Nó thật sự là một cuộc cách mạng “.

Hai loại thuốc đã cứu sống tôi là Opdivo và Yervoy đã được phối hợp dùng trị melanoma đầu tiên từ năm 2016. Trong liệu pháp miễn dịch (immunotherapy) người ta dùng hai loại thuốc này và thấy có kết quả tốt: tốt cho ung thư ngực, phổi, đầu cổ, bàng quang, ruột già, bao tử kể cả melanoma. 

Cũng theo bs Menzies cách chữa trị immunotherapy sẽ không có hiệu quả với loại ung thư tiền liệt tuyến, ung thư não, và ung thư lá lách (tụy tạng). “Liệu pháp miễn dịch (immunotherapy) là một khám phá lớn nhất trong y khoa của thế hệ chúng ta. Xuyên suốt trong lãnh vực y khoa, nó là một liệu pháp hay nhất kể từ khi con người khám phá ra penicillin “

Bấy giờ là 5.30 sáng, vào một ngày tháng Hai, đúng 6 tháng từ khi tôi bắt đầu được trị liệu, tôi cảm thấy mạnh lên khi đi đến hồ bơi. Tôi bơi trong bóng tối cho đến khi ánh bình minh xuất hiện. Đây là lần đầu tôi bơi được 10 cây số. Nhìn lên bầu trời có màu trong xanh rất đặc biệt. 

P/s tháng 10 năm 2020, bác sĩ tuyên bố tôi đã hoàn toàn “sạch” ung thư và ngưng chích thuốc. 

Tran an Bình lược dịch. 

(nguyên tác Garry Maddox) 

From: Tu-Phung