Category: SỨC KHOẺ

 Gia Huệ

Với hàm lượng chất dinh dưỡng dồi dào, chuối là loại trái cây phổ biến được nhiều người ưa chuộng, có giá thành rẻ nhưng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

Chuối có độ chín khác nhau sẽ có tác dụng khác nhau 

Khi mua chuối, một số người sẽ chọn những quả chuối còn xanh, chưa chín vì có cảm giác loại này tươi ngon. Chuối xanh chứa nhiều tinh bột kháng, đây là chất mà cơ thể con người không dễ tiêu hóa, nhưng có thể giúp điều hòa đường ruột, ổn định lượng đường trong máu, tăng cảm giác no và giúp giảm cân. Ngoài ra, chuối xanh còn chứa nhiều chất xơ hòa tan trong nước, không chỉ giúp nhu động ruột mà còn hấp thụ và đào thải lượng cholesterol dư thừa trong ruột. Tuy nhiên, chuối có nhiều tanin, ăn quá nhiều có thể ức chế nhu động của đường tiêu hóa và làm trầm trọng thêm tình trạng táo bón.

Khi chuối chín và chuyển sang màu vàng, tinh bột kháng sẽ chuyển hóa thành đường, khiến chuối có vị ngọt hơn. Ngoài ra, hàm lượng vitamin B đặc biệt cao, giúp trao đổi chất và làm đẹp da. Chuối chín còn chứa sorbitol và fructooligosaccharides, có tác dụng hỗ trợ nhu động ruột và thúc đẩy quá trình đại tiện. Nếu bạn muốn loại bỏ các triệu chứng táo bón, ăn chuối chín vàng rất hữu ích.

Tác dụng đặc biệt của chuối có đốm nâu
Chuối sau vài ngày sẽ hình thành các “đốm nâu” trên vỏ. Nhiều người cho rằng nguyên nhân là do chuối bị hư, nhưng thực tế không phải vậy. Chuối có đốm ngược lại còn có công dụng tốt hơn. Một bác sĩ về enzyme nổi tiếng của Nhật Bản đã chỉ ra rằng, so với việc ăn những quả chuối đẹp, màu vàng óng thì chuối có nhiều enzyme hơn sau khi chúng chuyển sang màu đen và hình thành các đốm nâu. Trang web của Hiệp hội các nhà nhập khẩu chuối Nhật Bản cũng chỉ ra rằng, chuối chín trong 7 ngày có thể làm tăng các chất tăng cường miễn dịch trong máu.

Những đốm nâu xấu xí nhưng lại được gọi là đốm đường. Chuối quá chín có đốm dài chứa nhiều chất TNF có khả năng tấn công các tế bào bất thường, làm tăng số lượng bạch cầu có tác dụng ức chế ung thư, đồng thời rất giàu phospholipid có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày và ức chế ung thư dạ dày, đồng thời chứa một lượng lớn polyphenol, có thể trì hoãn lão hóa. Cùng điểm qua tác dụng đặc biệt của chuối đốm đối với:

1. 1.Thiếu máu Chuối đốm có hàm lượng sắt cao, có thể kích thích huyết sắc tố trong máu.     2. Huyết áp cao
   Chuối đốm chứa lượng kali cực cao, nhưng lại ít muối, rất lý tưởng để hạ huyết áp. Gần đây, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ tuyên bố sẽ cho phép ngành công nghiệp chuối quảng bá rằng chuối đốm có thể làm giảm huyết áp và nguy cơ đột quỵ              .3. Trí tuệ
   Để nâng cao trí tuệ và hỗ trợ làm bài thi, 200 sinh viên ở Twickenha ở Anh đã ăn một lượng vừa phải chuối đốm vào bữa sáng, giờ giải lao và bữa trưa vào đầu học kỳ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chuối đốm rất giàu kali có thể cải thiện khả năng tập trung của học sinh và giúp họ học tập tốt hơn                                                                                        .4. Điều trị táo bón và giải rượu
   Chuối đốm có nhiều chất xơ, có thể giúp phục hồi hoạt động bình thường của đường tiêu hóa và loại bỏ táo bón mà không cần dùng thuốc nhuận tràng.Say rượu: Ăn chuối đốm với mật ong có thể chữa chứng buồn nôn ngay lập tức. Chuối đốm giúp thư giãn dạ dày, còn mật ong làm tăng lượng đường trong máu, xoa dịu tinh thần và tạo ra carbohydrate.

   5. Đau thắt ngực
   Chuối đốm có tác dụng giảm axit tự nhiên trong cơ thể và có tác dụng giảm đau.

   Vì vậy, chuối có đốm nâu có rất nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, nhưng tất nhiên, nếu chuối có dấu hiệu hư hỏng thì không nên ăn.

   Gia Huệ

Kimtrong Lam

Chứng mất trí nhớ – Khủng hoảng sức khỏe tâm thần toàn cầu

Sam Nguyễn –

13 tháng 5, 2024

Tập thể dục giúp làm giảm chứng mất trí nhớ. (Hình minh họa: Emma Simpson/Unsplash).

Theo Tổ Chức Y Tế Thế Giới (World Health Organization – WHO), chứng mất trí nhớ là tình trạng do một số bệnh phá hủy dần dần các tế bào thần kinh và làm tổn thương não, dẫn đến suy giảm chức năng nhận thức.

Với sự tiến bộ của y học, khoa học và công nghệ, con người ngày càng sống lâu hơn và dân số già trên thế giới đang tăng với tốc độ chưa từng thấy, làm tăng nguy cơ có một nhóm lớn hơn những người mắc chứng mất trí nhớ.

Theo WHO, tính đến năm 2023, toàn cầu có hơn 55 triệu người mắc chứng mất trí nhớ. Một báo cáo gần đây cho biết khi dân số người lớn tuổi toàn cầu tăng, số người mắc chứng mất trí nhớ cũng tăng, khoảng 139 triệu người vào năm 2050. Khi đó, số người dân từ 65 tuổi trở lên tăng gấp đôi hiện nay: 2.1 tỷ người.

Chứng mất trí nhớ hiện là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ bảy và là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng khuyết tật và sự phụ thuộc ở người lớn tuổi trên toàn cầu, với gần 10 triệu trường hợp mắc chứng mất trí nhớ mới mỗi năm.

Mặc dù không có cách chữa, nhưng theo thử nghiệm được WHO công bố vào năm 2023, các nhà tâm lý học và nhà nghiên cứu đang nỗ lực ngăn chặn sự khởi phát của nó.

Tuổi tác vẫn là yếu tố nguy cơ lớn nhất được biết đến đối với chứng mất trí nhớ, nhưng các nhà nghiên cứu tìm thấy một bộ “12 rủi ro có thể ngăn chặn được,” theo báo cáo năm 2020 của The Lancet Commission. Đó là: kém hiểu biết; tăng huyết áp; khiếm thính, hút thuốc; béo phì; trầm cảm; không hoạt động thể chất; bệnh tiểu đường; it tiếp xúc xã hội; nghiện rượu; chấn thương sọ não; ô nhiễm không khí.

Theo The Lancet, 12 rủi ro có thể ngăn chặn được chiếm khoảng 40% số ca mắc chứng sa sút trí tuệ trên toàn thế giới, do đó về mặt lý thuyết có khả năng ngăn ngừa hoặc trì hoãn được căn bệnh này.

Mặc dù tình trạng kinh tế xã hội và trình độ học vấn có thể ảnh hưởng đến sự khởi phát của chứng mất trí nhớ, đặc biệt là ở giai đoạn đầu đời, nhưng một số rủi ro khác là hoàn toàn tránh được.

Timothy Singham, nhà tâm lý học lâm sàng tại National University of Singapore, nói với CNBC Make It, những gì tốt cho tim cũng tốt cho não. Vì vậy, việc thiếu tập thể dục, ăn thực phẩm không lành mạnh, không ngủ đủ giấc, uống rượu, hút thuốc lá quá mức sẽ gây căng thẳng cho não, và có nguy cơ phát triển các bệnh suy giảm trong tương lai, giống như gây nguy hiểm cho tim.

Trong khi một cơ thể khỏe mạnh có thể giảm thiểu nguy cơ sa sút trí tuệ thì một tâm trí khỏe mạnh cũng không kém phần quan trọng. Singham cho biết: “Chúng tôi biết rằng những người có các triệu chứng sức khỏe tâm thần đeo bám, họ có nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ cao hơn. Nếu sức khỏe tâm thần được cải thiện, khả năng bị mất trí nhớ sẽ giảm.”

Có năm yếu tố bảo vệ chính, hoặc những điều mà mọi người nên làm để giúp ngăn ngừa sự khởi phát của chứng sa sút trí tuệ:

-Hoạt động thể chất thường xuyên

-Ăn uống lành mạnh

-Xây dựng mạng lưới hỗ trợ lành mạnh

-Ngủ nghỉ đầy đủ

-Tìm mọi cách để điều tiết căng thẳng và cảm xúc

Nhiều người dễ dàng bị cuốn vào nhịp độ “nhanh như chong chóng” của cuộc sống hàng ngày, vì vậy điều quan trọng là phải nghỉ ngơi. “Sức khỏe tinh thần sẽ ảnh hưởng rất nhanh nếu bạn không hoạt động thể chất, bạn không thở, bạn không được ngắm nhìn thiên nhiên nhiều, bạn bị nhốt trong văn phòng hoặc ở nhà cả ngày,” Singham nói.

Giấc ngủ ngon rất quan trọng. (minh họa: MILAN GAZIEV/Unsplash).

Ngoài ra, điều quan trọng là phải xây dựng một mạng lưới hỗ trợ lành mạnh, không chỉ trực tuyến mà còn cả trực tiếp. “Tôi nghĩ nhiều người trẻ đang dựa vào mạng xã hội trực tuyến, nhưng cũng đừng từ bỏ việc gặp gỡ trực tiếp với bạn bè,” Ng Ai Ling, phó giám đốc kiêm cố vấn trưởng tại Cộng Đồng Viriya Services (Viriya Community Services) nói với CNBC Make It.

“Một điều nữa tôi khuyến khích những người trẻ tuổi làm là ngủ nghỉ thật tốt và sống có kỷ luật, vì bộ não cần được nghỉ ngơi,” Ng nói. Cô đề nghị mọi người nên ngủ ít nhất bảy giờ mỗi đêm.

Cuối cùng, việc tìm cách điều chỉnh cảm xúc và căng thẳng là rất quan trọng. Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp khi được yêu cầu hoặc dựa vào mạng lưới hỗ trợ là những cách để bảo vệ sức khỏe tinh thần, bên cạnh việc duy trì khẩu phần ăn uống lành mạnh, tập thể dục và ngủ đủ giấc hàng ngày.

“Bản thân những người chăm sóc đang phải vật lộn để hiểu căn bệnh này. Khi ai đó mất đi một người vì căn bệnh này, và người mà họ từng liên lạc và giao tiếp với, cũng không còn như xưa nữa,” Ng nói. Cô giải thích người chăm sóc và những người thân yêu có thể có nguy cơ phát triển các vấn đề về sức khỏe tâm thần, như lo lắng, trầm cảm và mất ngủ.

“Một người thân của bạn, chẳng hạn bố, hay mẹ, hay anh chị em trong nhà bỗng dưng không biết bạn là ai, bạn sẽ đau khổ biết dường nào,” cô nói.

---

 

 

Bổ túc cho bài này: hình (còn gọi là hạt dẻ, tiếng Anh là walnut, rất tốt cho sức khỏe) BS Đỗ Văn Hội Quả óc chó bảo vệ bạn từ trong ra ngoài, từ đầu đến chân Trong thời kỳ cổ đại, quả óc chó được gọi là loại hạt của các vị thần. Ngày này, sau nhiều cuộc nghiên cứu, các nhà khoa học gọi quả óc chó là vua của các loại hạt vì những lợi ích sức khỏe tuyệt vời mà chúng mang lại. Quả óc chó bảo vệ bạn từ trong ra ngoài, từ đầu đến chân. Chúng ta hãy cùng khám phá những lợi ích tuyệt vời của loại quả này đối với sức khỏe con người. 1. Cải thiện sức khỏe tim mạch Quả óc chó đã được coi là loại hạt cho sức khỏe trái tim. Các cuộc nghiên cứu trong nhiều thập kỷ qua đã chỉ ra, quả óc chó có vô số lợi ích đối với trái tim và hiệu quả hơn bất cứ loại quả nào trên trái đất. Có điều này là do quả óc chó có nhiều axit béo omega 3, khoáng chất, vitamin và chất chống oxy hóa. Axit béo omega 3 được biết đến với hiệu quả ngăn ngừa cục máu đông, là nguyên nhân chính gây nên các cơn đau tim. Kết hợp với chất xơ, axit béo omega 3 cũng làm giảm mức độ LDL (lipoprotein mật độ thấp) hoặc cholesterol xấu – một trong những tác nhân ảnh hưởng đến sức khỏe trái tim. Chứng loạn nhịp tim hoặc tim đập thất thường cũng có thể được chữa trị bằng một lượng axit béo omega 3 phù hợp. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm FDA đã tuyên bố, quả óc chó là thực phẩm cho trái tim khỏe mạnh và nên được bổ sung vào chế độ ăn uống cân bằng để bảo vệ sức khỏe tim mạch. 2. Củng cố động mạchNgoài tác dụng bảo vệ trái tim, quả óc chó còn có tác dụng rất lớn đối với các bệnh nhân huyết áp cao và giúp lớp màng động mạch khỏe mạnh hơn. 3. Ngăn ngừa sỏi túi mật Dữ liệu thu thập từ hơn 80.000 người và trải qua 2 thập kỷ nghiên cứu đã cho thấy quả óc có thể ngăn ngừa sỏi túi mật. Vì vậy, nếu bạn đang đối mặt với nguy cơ bị sỏi túi mật hay không muốn mình mang căn bệnh này hãy ăn vài quả óc chó mỗi ngày. 4. Bảo vệ xương Một thực tế ai cũng biết là xương yếu dần theo tuổi tác. Mật độ khoáng chất trong xương giảm xuống sẽ dẫn đến hiện tượng loãng xương. Dinh dưỡng phong phú có trong quả óc chó sẽ giúp xương của bạn chắc khỏe cho đến tuổi già. Những người thường xuyên ăn quả óc chó sẽ không phải đối mặt với hiện tượng giảm khoáng chất khiến xương bị yếu khi về già. 5. Thực phẩm của trí nãoQuả óc chó là loại thực phẩm đặc biệt tốt với trí não. Các cuộc nghiên cứu đã chỉ ra, axit béo omega 3 có trong quả óc chó giúp duytrì chất béo cấu trúc, loại chất chiếm đến 60% bộ não. Loại chất béo cấu trúc này giúp bộ não hoạt động đúng chức năng. Bộ não là trung tâm xử lý của cơ thể, bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho nó sẽ giúp tăng cường trí nhớ và nhận thức. Nó cũng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh trầm cảm và các vấn đề hành vi. 6. Tốt cho bệnh nhân tiểu đường Quả óc chó đặc biệt tốt đối với bệnh nhân tiểu đường loại 2. Nó không chỉ giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường mà còn giúp tạo ra insulin, một loại chất mà các bệnh nhân tiểu đường không có. Bệnh nhân tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh tim rất cao, vì vậy mà quả óc chó rất tốt với bệnh nhân tiểu đường. 7. Liều thuốc tự nhiên giúp nhuận tràng Nếu bạn bị táo bón mãn tính thì quả óc chó sẽ giúp bạn tạo nên sự khác biệt. Quả óc chó có hàm lượng chất xơ cao, vì vậy mà chúng có tác dụng như thuốc nhuận tràng. Nhai vai hạt óc chó mỗi ngày bạn sẽ thấy ngay kết quả tuyệt vời của nó. 8. Chiến đấu với một số bệnh ung thư Quả óc chó rất giàu chất chống oxy hóa và một số loại khác của chất chống oxy hóa. Hợp chất chống oxy hóa được gọi là axit ellagic, loại chất rất hữu ích trong cuộc chiến chống ung thư. Nó cũng giúp tăng cường hệ miễn dịch, do đó nó có thể giúp bệnh nhân ung thư phục hồi trong giai đoạn hóa trị hoặc xạ trị. 9. Tránh tình trạng mất ngủ Tất cả chúng ta đều mất ngủ ở một thời điểm nhất định nào đó. Các cuộc nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ăn vài quả óc chó trước khi đi ngủ sẽ ngăn ngừa chứng mất ngủ tốt hơn so với cách truyền thống là uống một cốc sữa ấm. Cơ thể chúng ta sản xuất một loại hormone gọi là melatonin có trách nhiệm cho một số chức năng, trong đó có liên quan đến mất ngủ. Melatonin là những tín hiệu não rằng công việc đã được thực hiện đủ, cơ thể mệt mỏi và cần ngủ. Cơ thể thường tiết ra melatonin vào khoảng thời gian tương tự mà bạn ngủ mỗi đêm. Nhưng khi chúng ta già, hàm lượng melatonin sản xuất bởi cơ thể giảm. Đây là lý do tại sao rất nhiều người cao tuổi khó ngủ và thường ngủ chỉ 4-5 tiếng một đêm. Quả óc chó là một nguồn tự nhiên và phong phú chất melatonin. Vì vậy nhấm nháp vài quả óc chó trước khi đi ngủ là cách để bạn tránh hiện tượng mất ngủ.

From: giang pham & KimBang Nguyen

---

 

BS Hồ Ngọc Minh

LTS: “Bác Sĩ Hồ Ngọc Minh được biết trong cộng đồng người Việt nhiều năm qua với chuyên khoa về  hiếm muộn, vô sinh, và lựa chọn trai gái theo ý muốn. Ông đã từng làm nghiên cứu về bệnh hiếm muộn, và các bệnh ung thư của phụ nữ tại National Cancer Institute trực thuộc  National Institutes of Health. Bác Sĩ Minh là Board Certified về Obstertrics, Gynecology và Reproductive Endocrinology Infertility. Phòng mạch tọa lạc trong khuôn viên bệnh viện Fountain Valley, tại 11180 Warner Ave., Suite 465, Fountain Valley, CA 92708.  Số phone liên lạc: (714)  429-5848

Nhà văn Tô Hoài mất vào ngày 6 Tháng Bảy năm 2014. Hồi nhỏ tôi chỉ biết lờ mờ tên ông Tô Hoài vì say mê đọc truyện “Dế mèn phiêu lưu ký” của ông. Nói thật, thời tôi còn nhỏ, đó là một trong những sách truyện rất hiếm, viết cho con nít. Phần còn lại, tôi đã tập làm quen rất sớm với những pho truyện Tàu như Tây Du Ký, Thuỷ Hử, hoặc các pho  truyện Kiếm Hiệp của Kim Dung.

Nhắc đến con dế mèn, tôi lại nhớ đến một mẫu chuyện khôi hài khác về một kết luận mà  một khoa học gia nọ rút tỉa được khi nghiên cứu về… con dế. Chuyện kể rằng, có một nhà bác học kia, đặt con dế trên mặt bàn, và vỗ tay, thế là con dế nhảy tưng lên. Kế đến, ông bèn bẻ một chân của con dế (tàn nhẫn quá!), và ông lại vỗ tay. Lần này con dế nằm  vạ một chỗ. Thế là nhà thông thái, sau khi đã bẻ chân nhiều con dế như thế, bèn đúc kết một kết luận: “Khi ta bẻ chân con dế, não bộ của nó sẽ bị hư hại và nó sẽ bị…điếc!”

Từ từ, bạn hãy kiên nhẫn đọc tiếp, và sẽ hiểu tại sao tôi kể chuyện con dế ở đây.

Tôi đã viết nhiều về liên hệ giữa cholesterol và bệnh tim mạch, và cũng viết về triệu chứng của bệnh mất trí nhớ. Tuy nhiên, tôi chưa trình bày mối về liên hệ giữa cholesterol và bệnh mất trí nhớ. Một mối liên hệ nghịch: cholesterol càng cao thì nguy cơ bị mất trí nhớ… càng thấp!

Hồi nhỏ, thỉnh thoảng, mẹ tôi có mua não bò, đem chưng cách thủy, để ăn với muối tiêu và rau răm. Ăn thì ăn, nhưng tôi thấy nghẹn cổ họng vì nó quá béo, ngầy ngậy. Não người cũng thế, tuy nhỏ, chỉ chiếm 2% sức nặng của cơ thể, nhưng nó chứa 25% tổng số cholesterol trong người. Gần đây, rất nhiều bệnh tật, khiếm khuyết của não bộ, thí dụ như  bệnh mất trí nhớ, bệnh run Parkinson… nguy cơ tăng cao vì thiếu cholesterol. Trên thực tế, người trên 70 tuổi, cholesterol càng cao, càng sống lâu, càng ít bị truỵ tim và càng minh mẫn hơn.

Các tế bào thần kinh, cũng như các tế bào khác trong cơ thể, cần cholesterol làm nguyên  liệu cấu trúc cho màng tế bào. Những vỏ bọc tế bào thần kinh, neuron, cũng được cấu tạo từ cholesterol, và, những “mạch điện” thần kinh liên lạc với nhau, truyền tín hiệu cũng nhờ vào cholesterol. Không có cholesterol thì những mạng thần kinh nầy sẽ bị “chạm điện” và bị “mát dây”.

Ở đây, xin nói thêm về cholesterol một chút.

Chúng ta thường lầm tưởng là có hai loại choleterol, LDL là loại xấu và HDL là loại  tốt.Thực ra chỉ có một loại cholesterol duy nhất là… cholesterol!

LDL (low-density lipoprotein) hay HDL (high-density lipoprotein) chỉ là tên gọi của chất protein chuyên chở cholesterol mà thôi. Người ta cho rằng HDL là loại tốt vì nó chở cholesterol dư thừa về trở lại trong lá gan, như thế là làm sạch mạch máu, còn LDL là loại xấu vì nó chở choleterol ra ngoài, làm dơ mạch máu. Gần đây những nghiên cứu mới cho biết, HDL cũng không hẳn là tốt: người có HDL cao vẫn bị bệnh tim, như thường.  Thật ra LDL có nhiều kích thước khác nhau, và trước LDL còn có những “xe chuyên chở”  khác nữa như VLDL (very low density, loại nhẹ) và IDL (intermediate density, loại trung bình).

Để dễ hiểu, mạch máu của bạn là một xa lộ, HDL là những xe tải 18 bánh chở cholesterol dư thừa đi ngược chiều về lá gan. Còn các loại xe khác, to nhỏ như xe đạp, xe gắn máy, xe ba bánh, xe bốn bánh, xe thồ, xe lam… chở cholesterol, tiếp liệu ra… mặt trận. Như thế, một khi tuyến đường bị nghẽn, không phải là vì cholesterol mà vì đường xá bị hư hại, bị “ổ gà”, bị bom mìn khủng bố chẳng hạn. Những xe nhỏ VLDL, IDL, LDL  thường dễ bị sụp hố và làm nghẽn đường mạch máu. Trong trường hợp bị gãy cầu xa lộ thì xe 18 bánh HDL cũng gây ra tai nạn, như chơi.

Tháng 2 năm 2012, chính cơ quan FDA công nhận rằng, thuốc giảm cholesterol statins có thể làm tăng nguy cơ bị lú lẫn và mất trí nhớ. Đồng thời một nghiên cứu trong Tháng Giêng năm 2012, cho thấy phụ nữ dùng statins có nguy cơ bị bệnh tiểu đường tăng 42%. Người bị bệnh tiểu đường, lại có nguy cơ bị bệnh mất trí nhớ tăng gần gấp 3 lần. Khi đường  thặng dư trong máu sẽ gây ra hiệu ứng “ làm mứt” hay “thắng đường, rim tôm” những phân tử cholesterol, làm cho chúng dính chùm với nhau và dính vào các chỗ lở loét trong mạch máu. Tương tự như mạch máu tim, não bộ đã thiếu cholesterol lại còn bị nghẽn mạch máu não, sẽ đưa đến tình trạnh hao mòn sớm, gây ra các chứng bệnh về hệ thần kinh.   Khoảng  thập niên 1970, lượng cholesterol 240 mg/dL được xem là bình thường. Sau khi thuốc statins ra đời, mức độ ấy giảm xuống còn 200mg/dL, với LDL dưới 130 mg/dL.

Nếu bạn có người thân trong gia đình bị truỵ tim, nhiều bác sĩ sẽ bắt bạn uống statins để giảm chỉ số ấy xuống dưới 180mg/DL, và LDL phải dưới 70 mg/dL! Từ  khi thuốc statins ra đời đến nay, chỉ số bị truỵ tim cho những người dùng thuốc, giảm từ 3% xuống còn 2%, trong khi tỉ số bị bệnh mất trí nhớ tăng gần gấp ba.

Sẵn đang nói về xe và xa lộ, dường như cách chữa bệnh xe nhả ra khói (cholesterol cao) hiện nay là bằng cách, bịt ống  khói hoặc là huỷ bớt một, hai xy-lanh (uống statins kinh niên) để cho xe chạy bớt ra khói, thay vì làm sạch đường ống dẫn xăng và thay xăng dầu (thể dục thể thao, cải thiện thức ăn, bớt đường và tinh bột).

Đến đây bạn đã hiểu tại sao tôi kể chuyện nhà khoa học gia và con dế, phải không?

BS. Hồ Ngọc Minh.

Ba’o Nguoi-Viet

Bài 3: Đẩy lùi ‘kẻ thù vô hình’: Hãy từ ái với bản thân mình!

March 24, 2024

Đẩy lùi ‘kẻ thù vô hình:’ Hãy từ ái với bản thân mình!

Kalynh Ngô/Người Việt 

Đẩy lùi ‘kẻ thù vô hình:’ Hãy từ ái với bản thân mình! (Hình minh họa: Người Việt)

Đã gọi là cuộc chiến dai dẳng suốt nửa thế kỷ, mà kẻ thù vừa vô hình, vừa đa dạng, thì đó là một cuộc chiến rất khốc liệt. Để chiến thắng kẻ thù ấy, chúng ta phải làm gì?   

Đừng che giấu, đừng kỳ thị

Cách đây khoảng 20 năm, một nghiên cứu của tác giả Quyên Ngô-Metzger đăng trên tạp chí Journal of the American Geriatrics Society từng tìm hiểu điều này. Bài nghiên cứu khảo sát trên 359 người Mỹ gốc Việt và 25,177 người Mỹ trắng ở California. Kết quả cho thấy 21% nhóm người gốc Việt có triệu chứng trầm cảm hoặc hội chứng lo âu so với 10% nhóm người Mỹ trắng. Nhưng chỉ có 20% người gốc Việt chấp nhận trao đổi tình trạng của mình với bác sĩ so với 45% nhóm người Mỹ trắng.

Nghiên cứu của tác giả Quyên Ngô-Metzger kết luận rằng người Mỹ gốc Việt “rất miễn cưỡng tìm kiếm sự chăm sóc cho các vấn đề sức khỏe tâm thần vì nó bị coi là một điều cấm kỵ, không nên nói ra.”

Hơn 20 năm sau, thế hệ thứ nhất vẫn chưa cải thiện được tình trạng này theo hướng tích cực.

Ông Michel Quân Nguyễn nói: “Xã hội Việt Nam chúng ta có thành kiến không tốt về bệnh tâm thần. Ngay cả cha mẹ cũng không bao giờ chấp nhận con mình bị bệnh tâm thần. Gia đình nào có con bị bệnh tâm thần thì người ta sẽ xa lánh, không chơi với nó.”

Ông giải bày thêm: “Chữ ‘tâm thần’ nó mông lung lắm. Nó là một thuật ngữ chung, có nhiều dạng. Khi mình gắn chữ ‘tâm thần’ vào thì coi như trời sập, chết cả gia đình người ta.”

Chính sự kỳ thị, ghét bỏ, và sợ hãi làm cho gia đình không chấp nhận con mình bị bệnh.

“Họ cho rằng con mình làm bộ này nọ, rồi la mắng nó,” ông Michel Quân Nguyễn nói.

Chia sẻ, thay đổi

Nhưng may mắn, khi cộng đồng gốc Việt càng phát triển, thì càng có nhiều người dấn thân vào sứ mệnh phục vụ cộng đồng.

VAMHA, hoặc Project Hope của The Orange County Asian and Pacific Islander Community Alliance (OCAPICA), đều có những chương trình chăm sóc và giúp đỡ những người gặp vấn đề sức khoẻ tâm lý trong cuộc sống.

Ông Michel Quân Nguyễn (thứ hai từ phải) và các thành viên VAMAHA trong buổi sinh hoạt tổ chức cho những người cần trợ giúp sức khoẻ tâm thần. (Hình: VAMHA cung cấp)

“Chúng tôi mở ra những lớp học, mời các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần để nói chuyện, giải thích cho họ biết về tình trạng bệnh của người thân của họ. Có rất nhiều cha mẹ không biết phải làm gì khi con mình bị tâm thần,” ông Michel Quân Nguyễn nói.

Kinh nghiệm 10 năm ở VAMHA cho ông thấy, nếu bệnh tâm thần được phát hiện sớm, chữa trị đúng và uống thuốc, sẽ giảm thiểu tối đa những lần họ phát bệnh.

Bác Sĩ Giao Nguyễn xác định: “Người bệnh bắt buộc phải uống thuốc.”

Với ý kiến chuyên môn của Bác Sĩ Clayton Châu, ngoài thuốc ra, “bắt buộc phải có kế hoạch tâm lý trị liệu, không những cho bệnh nhân mà còn phải cho cả gia đình của họ, gọi là ‘family therapy.’”

Bác Sĩ Clayton Châu tại văn phòng ông. (Hình: Kalynh Ngô/Người Việt)

Theo ông, cách đối xử với nhau trong gia đình vô cùng quan trọng. Nếu bệnh nhân bình phục, mà gia đình không thay đổi cách cư xử với nhau, không có cách trị liệu cho cả gia đình, thì không có kết quả tốt.

“Họ phải thay đổi cách đối xử với nhau, thay đổi cách liên hệ với nhau, thay đổi cách nói chuyện với nhau để đồng cảm nhau nhiều hơn. Nếu không, sẽ không có cách nào chữa trị,” Bác Sĩ Clayton Châu nói.

Theo lý giải của Bác Sĩ Giao Nguyễn, một người bình thường sẽ không hiểu nỗi đau về tâm lý, tinh thần nó đau đớn thế nào khiến cho một người không muốn sống nữa. Chỉ có cái chết mới làm cho họ thoát khỏi đau đớn về tâm lý, tinh thần của họ.

“Nghiên cứu đã chỉ ra cái đau đớn về tâm thần không khác gì đau đớn của một người bị ung thư. Trách nhiệm của người bác sĩ tâm thần, trị liệu tâm lý phải giúp cho họ sống,” Bác Sĩ Giao Nguyễn nói.

Do đó, “trị liệu” đầu tiên mà người có vấn đề sức khoẻ tâm thần cần nhận được chính là từ gia đình của mình.

“Đừng ghét bỏ con cháu mình, hãy chấp nhận sự thật rồi yêu thương nó như những đứa con khác. Hãy bỏ thành kiến, hãy hợp tác với bác sĩ và con mình để chữa trị cho nó,” ông Michel Quân Nguyễn chia sẻ.

Một dấu hiệu đáng mừng được nhắc đến trong đề tài nghiên cứu “Conversations on Mental Wellness in Vietnamese American Community” đăng trên Asian American Research Journal (Issue 1, Volume 1 2021) cho thấy: “Người Mỹ gốc Việt thế hệ thứ hai cởi mở hơn khi thảo luận về sức khỏe tâm thần và họ chủ động tìm kiếm các chuyên gia, bác sĩ chuyên môn hơn so với thế hệ người nhập cư đầu tiên.”

Bác Sĩ Suzie Đông cho biết, trong môi trường trị liệu sức khoẻ tâm lý, tâm thần, cô gặp rất nhiều “khách” thuộc thế hệ trẻ thứ hai, thứ ba. Theo cô, đó là điều đáng mừng vì các bạn trẻ có có những suy nghĩ thoáng hơn, tiến bộ hơn.

“Nếu thế hệ trước xem sức khoẻ tâm thần, tâm lý là một cái gì đó bất thường, tồi tệ, xấu, không nên cho mọi người biết, thì thế hệ sau suy nghĩ khác. Các em tự tìm đến đây để giúp cho bản thân của mình. Các em hiểu sức khoẻ tâm thần là một phần rất quan trọng trong toàn bộ sức khỏe của mình,” cô Suzie Đông nói.

Từ ái với bản thân

Nếu ông Michel Quân Nguyễn tìm đến VAMHA để học cách chấp nhận, thấu hiểu, để yêu thương người thân nhiều hơn, giúp cho chính mình và cho người cùng cảnh ngộ, thì bà Phan Chiêu Hà vượt qua biến cố từ sự giúp đỡ của Trung Tâm Chăm Sóc Orange County (Caregiver Resource Center OC).

Không ngần ngại, bà kể lại: “Mọi chuyện ngoài sức tưởng tượng, ngoài sức chịu đựng của mình. Nhưng nhờ nhân viên, nhờ trung tâm, nhờ nhóm tu học của tôi, mọi người giúp đỡ tôi, chia sẻ với tôi những khó khăn, nó làm cho mình vơi bớt đi. Khi tôi tu thiền, tập thiền thì mình tập mình bình an. Khi an rồi thì tự nhiên mình chuyển hoá được cái khổ của mình.”

Bà Phan Chiêu Hà chia sẻ về phương pháp chiến thắng ‘kẻ thù vô hình.’ (Hình: Kalynh Ngô/Người Việt)

Bà nói: “Đến với các hoạt động của trung tâm, gặp những người đồng cảnh ngộ, được mọi người giúp đỡ, rồi tôi cũng đi học thiền, tôi đã vượt qua chính hoàn cảnh của mình.”

Sức khỏe tâm lý, tâm thần của bà đã được chữa lành. Cái chết vĩnh viễn không còn tồn tại trong tâm trí của bà.

Bác Sĩ Suzie Đông gọi đó là phương pháp “từ ái với bản thân.”

“Họ hiểu sức khoẻ của mình là quan trọng nhất,” cô nói. “Cái cây cần ánh nắng mặt trời, cần đất, cần phân bón để lớn. Vậy tại sao mình không tập sống từ ái với bản thân, sống tử tế với bản thân? Chỉ có mình đi với mình trong suốt chiều dài cuộc sống, mà mình bầm dập với chính mình thì làm sao mình có sức khoẻ về tâm lý được?”

Vậy tập như thế nào? Và có dễ không?

Cô trả lời: “Không dễ. Vì sao? Vì chúng ta đã bị điều kiện hóa quá lâu là sống phải vừa lòng người này, vừa lòng người kia. Đâu có ai dạy mình phải thương bản thân mình? Đâu ai dạy mình phải nói chuyện tử tế với mình?”

Trong một xã hội có quá nhiều phán xét, trong một gia đình có nhiều bạo hành thì những điều con người học được là bản thân họ không có giá trị gì cả. Đặc biệt, các em nhỏ lớn lên trong môi trường như thế thì các em sẽ luôn nghĩ mình sai, không tự tin, không yêu bản thân mình. Những mặc cảm không tốt cứ thế mọc lên như cỏ dại bên đường. Nó không thể cho người ta năng lượng sống.

Cô nhắc về lời dạy của một thiền sư: “Hãy xem người ta giống như một cái cây. Nếu lá nó hư thì phải xem cái cây nó bị gì, phải bón phân hay tưới nước thay vì mình chặt bỏ cái cây đi. Con người ta cũng nên nhìn như thế. Đó chính là từ ái với bản thân, một phương pháp trị liệu mà ngày nay, người ta hướng nhiều về thiền định.”

Bác sĩ Suzie Đông trong buổi chia sẻ về sức khoẻ tâm lý của người gốc Việt. (Hình: Kalynh Ngô/Người Việt)

Thiền định ở đây không hàm ý tôn giáo, mà là sức khỏe của não. Rất nhiều cuộc nghiên cứu về sức khỏe của não qua cách tập sống tỉnh thức (mindfulness).

“Trong sống tỉnh thức người ta học được rất nhiều cách tử tế với bản thân,” cô nói.

“Từ ái với bản thân” là cách nói của một bác sĩ trị liệu tâm lý.

Còn lời khuyên của Bác Sĩ Giao Nguyễn thường nói với bệnh nhân của ông là: “Nếu có bệnh rồi hãy uống thuốc theo chỉ định và tìm đến bác sĩ tâm lý thường xuyên.”

Tuy nhiên, theo ông, ngừa bệnh tốt hơn chữa bệnh.

Ông nói: “Tự lo cho chính mình. Ngừa bệnh tốt hơn là chữa bệnh. Ngừa bệnh thế nào? Hãy tập cho mình một thói quen ăn uống lành mạnh. Tập thể thao thường xuyên. Một ngày cố gắng đi bộ khoảng 10,000 bước. Hãy giảm bớt áp lực trong cuộc sống nhiều chừng nào tốt chừng đó.”

Nhưng thực tế cuộc sống đầy những áp lực, ngày càng phức tạp hơn theo hướng đa chiều, thì chúng ta phải đối diện và giảm bớt bằng cách nào?

Ông trả lời: “Hãy giảm sự ham muốn của chúng ta.”

“Miễn sao chúng ta có xe chạy và cái xe tốt là được, đừng đòi hỏi phải xe sang, xe đẹp để rồi làm thêm việc thứ hai, thứ ba. Có một ngôi nhà ở ấm cúng, bình an là đẹp, đừng phải ‘cày’ để có thêm nhà nữa, rộng hơn. Do đó, hãy bớt áp lực trong cuộc sống cho chính mình và cho những người xung quanh mình. Điều đó rất quan trọng,” ông kết luận. [đ.d.]

—

Liên lạc tác giả: ngo.kalynh@nguoi-viet.com

---

 

Ba’o Dan Chim Viet

Tác Giả: Tăng Quốc Kiệt

Trong quá khứ,người ta đã biết bịnh răng nướu làm tăng nguy cơ bịnh tim,  nhưng các khảo cứu gần đây cho thấy vi khuẩn (bactéria) gây ra bịnh viêm nướu có thể cũng dính líu tới bịnh ALZHEIMER. Khảo cứu này được đăng trên báo SCIENCE ADVANCE của Mỹ ngày  23/01/2019.

Người ta tìm thấy một loại vi khuẩn tên là Porphyromonas gingivalis, có thể di chuyển từ nướu răng vào nảo, Một khi đã ở trong nảo, vi khuẩn tiết ra 1 enzyme gọi là gingipain có thể phá huỷ các tế bào thần kinh trong nảo dẫn tới mất trí nhớ và bịnh Alzheimer.

Trong khảo cứu vừa kể, các khảo cứu gia tìm được bằng chứng để hiểu được diển tiến trong nảo con người. Khi khảo sát nảo của 53 bịnh nhân chết vì Alzheimer, người ta tìm thấy lượng cao của gingipain trong hầu hết các bộ nảo này. Họ cũng nhận thấy lượng enzyme gingipain có khuynh hướng tăng cao dần ở những người bắt đầu có triệu chứng si khờ (démentia).

Bước thứ nhì của khảo cứu là tìm loại thuốc có thể ức chế enzyme gingipain để có thể làm ngưng sự xuất hiện, hay ít nhất làm chậm sự tiến triển của bịnh Alzheimer. Trong khi chờ đợi sự ra đời của thuốc, chúng ta có thể làm phần của mình bằng cách chống bịnh viêm nướu với thói quen giử gìn vệ    bsinh  răng miệng, chà răng nướu (tôi xin nhấn mạnh chữ răng nướu, vì chính ở vị trí giữa răng và nướu bịnh bắt đầu xảy ra) hai lần một ngày, dùng dây kéo làm sạch kẻ răng, hẹn gặp  nha sĩ để khám phá các bịnh răng miệng để có thể chữa trị kịp thời.

Theo PROHEALTH DENTAL:

Bịnh si khờ (Démentia) do vi khuẩn gây ra trong vùng răng miệng có liên hệ tới bịnh Alzheimer. Bịnh si khờ có nhiều dạng, 50%- 60% là bịnh Alzheimer, phần còn lại là non-Alzheimer gồm nhiều nguyên nhân khác nhau: si khờ do mạch máu bị nghẻn gây ra, Lewy body, hội chứng thuỳ trán- thuỳ thái dương (syndrome fronto temporal),liên hệ bịnh HIV, bịnh Parkinson v.v.v…

Bịnh nướu răng (viêm nướu-gingivitis) khởi đầu bằng sự hình thành cao răng (plaque), sau đó sẽ thành vôi (tartar) các vi khuẩn sẽ bắt đầu mọc ở đó, nếu bịnh nướu được điều trị sớm, có thể tránh được hậu quả là bịnh si khờ. Nếu như ngược lại, không được chữa trị, sẽ dẫn tới sự thoái hoá của nướu và mất răng, vi khuẩn sẽ vào máu, tạo nên bịnh Alzheimer.

Một khi đã bị bịnh Alzheimer, tình trạng sức khoẻ của răng miệng ngày càng tệ đi . Ở giai đoạn đầu của bịnh Alzheimer, bịnh nhân còn tiếp tục giử gìn vệ sinh thường thức nói chung kể cả vệ sinh răng miệng,như chà răng, hẹn gặp nha sĩ…nhưng khi bịnh Alzheimer đã tiến triển, với sự giảm chức năng nhận thức, bịnh nhân sẽ quên hết các điều trên, do đó, cần giúp họ ngừa bịnh răng nướu để tránh làm nặng thêm bịnh Alzheimer bằng cách  dạy cho người bịnh các lệnh ngắn gọn dể nhớ, giúp họ chà răng nướu ít nhất 2 lần một ngày, chỉ họ cách chà răng nướu đúng cách, lấy hẹn nha sĩ cho người bịnh…

Tác giả hi vọng bài viết này có ích cho độc giả, giúp mọi người thấy được tầm quan trọng của việc giử vệ sinh răng miệng đối với sức khoẻ của chúng ta.

MONTRÉAL, 14/3/2024

——————–

Tài liệu tham khảo:

• The link between the Alzheimer& Oral health (Prohealth dental) August / 2021.
• Good oral health may help protect against Alzheimer’s (Harward health publissing Sept 2019. 

---

 

Thoi Ba’o

Ngày 21/02/2024

New York: Giá cổ phiếu của công ty dược AstraZeneca đã gia tăng cao trong thị trường chứng khoán London, Anh Quốc trong hôm thứ hai ngày 19 tháng 2, sau khi có những tin tức thuận lợi cho công ty này được công bố.

Trong hôm thứ hai, cơ quan đặc trách về thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ, FDA, đã chấp thuận cho lưu hành loại thuốc ngừa ung thư phổi Tagrisso và phương cách hóa trị bệnh ung thư phổi của công ty AstraZeneca này.

Số lượng thuốc Tagrisso bán ra trong năm 2023 lên đến 5.8 tỷ Mỹ Kim: gia tăng 9 phần trăm.

Kết quả cuộc thử nghiệm mới đây cho thấy là những bệnh nhân bị ung thư phổi loại non-small cell lung cancer, được chữa trị bằng thuốc Tagrisso thì nguy cơ tử vong giảm 38 phần trăm.

Thời gian sống còn của những người bị ung thư phổi và dùng thuốc Tagrisso gia tăng lên 25.5 tháng só với thời gian 16.7 tháng trước đó.

Ngoài thuốc trị bệnh ung thư,còn một loại thuốc khác của công ty AstraZenca cũng bán rất chạy là thuốc Farxiga: loại thuốc vừa trị bệnh tiểu đường loại 2, suy tim và bệnh thận mãn tính.

---