Cái ác hôm nay… chỉ cần tiếng vo ve của một con muỗi

22:51 | Posted by BVN1

Thái Hạo

Thạch Lam có một truyện ngắn tên là Sợi tóc, kể về tình huống của nhân vật “tôi”. Bạn anh ta là Bân, một người “giàu có nhưng rất ngốc”. Một hôm Bân rủ “tôi” đi mua đồng hồ, sau đó vào một quán hát. Trong lúc Bân vào phòng với một cô gái, vì nghèo rớt mồng tơi, “tôi” nảy ra ý định lấy những tờ tiền trong ví của hắn. Ở chốn bát nháo ấy, với chiếc áo khoác để quên, chắc chắn không ai nghi ngờ cho “tôi” được. Nhưng vào một giây cuối cùng, “tôi” đã không làm cái việc đã ám ảnh mình suốt cả chuyến đi, là lấy những tờ tiền đầy mê hoặc kia.

Kết thúc truyện, nhân vật chính suy tư: “Tôi nhớ rõ lúc đó không có một ý nghĩ nào về danh dự, về điều phải, điều trái ngăn cản tôi, và khiến tôi đi vào con đường ngay, như người ta vẫn nói. Không, không có một chút gì như thế. Cái gì đã giữ tôi lại? Tôi không biết… Có lẽ chỉ một lời nói không đâu, một cử chỉ nào đấy, về phía này hay phía kia, đã khiến tôi có ăn cắp hay không ăn cắp. Chỉ một sợi tóc nhỏ, một chút gì đó, chia địa giới của hai bên… Tôi có tiếc đã không lấy hay không, hay bằng lòng mình vì đã chống giữ lại cái ý xấu? Tôi cũng không tìm biết rõ hơn. Hình như ý nghĩ ham muốn hay trù trừ tối ấy không phải là của tôi, hình như của ai ấy, của một người nào khác lạ, khác với cái người thường của tôi bây giờ…”.

Thiện và ác, nhất là trong những tình huống nhất thời bộc lộ, thường rất mỏng manh, mỏng manh như một sợi tóc.

Cái mà Thạch Lam bảo rằng “ý nghĩ ham muốn hay trù trừ kia không phải của tôi, hình như của ai ấy, của một người nào khác lạ, khác với cái người thường của tôi bây giờ” chính là một thứ “vô thức”, là những tích lũy huân tập qua dằng dặc đời sống cá nhân, nó không lồ lộ ra nhưng luôn có mặt. Và thường thì hoàn cảnh sống, hoàn cảnh xã hội chính là “kiến trúc sư trưởng” âm thầm nhưng chi phối mãnh liệt đến nhân cách ở chiều sâu ấy của con người. Con người có thể trở nên tốt hay xấu, thiện hay ác, nhiều khi chính họ cũng không hiểu vì sao và không biết cách nào để làm chủ nó một cách hoàn toàn. Sự phi lý, trắc trở, bất an và mong manh này phải khiến chúng ta suy nghĩ và có một tâm thế đối diện rộng rãi, cả với chính mình và người khác.

Ngày nay, sự nóng nảy, dữ tợn “nổi điên” và cái ác đang bùng phát khắp nơi. Có thể chỉ từ những lý do và hoàn cảnh rất bình thường nhưng lại dẫn tới xô xát, đánh nhau, thậm chí chém nhau, giết nhau, hậu quả là bị thương, chết người, tù đày… Đến nỗi, từ lâu người đọc đã gọi các nội dung này trên báo chí là “cướp, giết, hiếp” – như là cái phần nổi bật nhất của các tờ báo. Hiện tượng đó phải được nhìn nhận là một sự bất thường mang tính xã hội, chứ không chỉ dừng lại ở vấn đề cá nhân. Và môn Tâm lý học cùng các nhà Tâm lý học phải thể hiện vai trò của mình ở đây, vạch ra những nguyên lý và logic để thấy nguồn cội của những hiện tượng bề mặt đang trăm hoa đua nở này.

Có thể do nghèo đói, do cuộc sống quá nhiều áp lực, do sự bất an, do đổ vỡ những giá trị căn bản, v.v, mà tạo thành những vòng xoáy tội lỗi. Con người thường xuyên sống trong lệch lạc, trong căng thẳng, trong kìm nén, trong đau khổ, trong sự kích động…, thì tiếng vo ve của một con muỗi cũng có thể khiến họ “lên cơn điên”, rồi con cái có thể bị chửi lây, vợ/chồng có thể bị mắng oan. Tất cả đều kích động (chỉ vì tiếng kêu của một con muỗi!), và khi mà “ma đưa lối quỷ đưa đường” rồi, chúng ta chỉ còn biết cầu trời cho một thảm kịch không xảy ra.

Tôi nghĩ, trước khi xã hội “thái bình” trở lại trong một nền nếp văn hóa, đạo đức, pháp luật tốt lành, thì mỗi cá nhân phải tự điều hòa lấy bản thân mình, song song với nỗ lực “cải tạo hoàn cảnh sống” để nó có thể “nhân đạo hóa con người”. Tất nhiên, nó khó và đòi hỏi nhiều sự cố gắng hơn gấp bội so với trong một môi trường bình thường.

Tôi mới nói với bạn tôi rằng, để nuôi dưỡng hòa bình và lòng dịu dàng trong nội tâm, ngoài việc đọc nhiều, nghe nhiều, biết nhiều, thì cần đến gần hơn với mọi thứ. Chúng ta sống hàng ngày giữa biết bao con người nhưng ít khi nhìn thấy nhau, thậm chí không bao giờ thấy nhau. Vuốt ve một con chó, âu yếm nó một chút; đừng sợ bẩn tay, rửa là được. Đến gần hơn với một đứa trẻ, đến gần hơn với người thân, tiếp xúc thật sâu với những đồ vật, cây cỏ và cuộc sống quanh mình. Khi thấu hiểu và có thể yêu thương, thì lòng sân hận trong ta sẽ dần lui.

Những ngày cuối năm, chứng kiến bao nhiêu lầm lạc, bi kịch, đau khổ bị gây ra bởi những thứ lãng nhách, tiếc và đau xót. Một cái nhìn nghiêm khắc nhưng bao dung với con người trong “hoàn cảnh bất thường” là điều cần thiết. Có lẽ chỉ khi nào một xã hội tiến bộ đã được thiết định, khiến nhân cách con người được vun bồi một cách lành mạnh, tự nhiên và rộng khắp, thì những tai họa như thế mới được đẩy lùi; sự tế nhị, lòng tôn trọng, tình thương yêu mới mọc lên, thành rừng.

Nghiêm trị cái ác, nhưng đừng quên nguồn cội của cái ác…

T.H.

Nghệ Lâm Hồng

Chẳng lẽ vì người Việt thắng giặc Tàu đến 13 lần nên đòi dẹp môn Sử?

Đọc lại toàn bộ trang Lịch sử Việt Nam từ khi vua Hùng dựng nước, không người Việt nào lại không tự hào với truyền thống đánh giặc giữ nước của tổ tiên chúng ta.

Trong mấy ngàn năm qua, người Việt chuyên trồng lúa nước, hiếu hòa, ở phương Nam, luôn bị giặc Tàu cướp bóc, xâm lăng và mưu toan sát nhập thành một quân huyện của chúng! Ngày nay mưu toan này của chúng vẫn không hề thay đổi.

Không kể những cuộc xâm lấn nhỏ, đã có 13 lần giặc phương Bắc xua đại quân xâm lấn phương Nam, đặc biệt Việt Nam. Nhưng trong tất cả 13 lần đó, Dân Việt đều đại thắng các đoàn quân Phương Bắc. Đã mười ba lần, Dân Việt đại thắng! Đó là mà một điều mà người Tàu lấy làm “nhột” và “phật ý” nhất nên rất muốn dân Việt chẳng nên nhớ sử Việt?

1. Phù Đổng Thiên Vương phá giặc Ân (1218 TCN)

Theo sách vở Trung Hoa, năm 1218 TCN, Ân Cao Tôn vua nhà Ân hay còn gọi là nhà Hậu Thương đã đánh Quỷ Phương, vùng Động Đình. Ân Cao Tôn đóng quân tại đất Kinh, phía tả ngạn sông Dương Tử. Sau 3 năm, Ân Cao Tôn “không thắng”.

Đại Việt sử ký toàn thư phần Ngoại kỷ toàn thư, kỷ Hồng Bàng Thị ghi chép lại về Thánh Gióng như sau:

Chuyện kể rằng: vào đời Hùng Vương thứ 6, ở làng Gióng có hai vợ chồng ông lão chăm làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân to quá, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai và mười hai tháng sau sinh một thằng bé mặt mũi rất khôi ngô. Hai vợ chồng mừng lắm. Nhưng lạ thay! Ðứa trẻ cho đến khi lên ba vẫn không biết nói, biết cười, cũng chẳng biết đi, cứ đặt đâu thì nằm đấy.

Bấy giờ có giặc Ân đến xâm phạm bờ cõi nước ta. Thế giặc mạnh, nhà vua lo sợ. Bèn truyền cho sứ giả đi khắp nơi tìm người tài giỏi cứu nước. Ðứa bé nghe tin, bỗng dưng cất tiếng nói: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây”. Sứ giả vào, đứa bé bảo: “Ông về tâu vua sắm cho ta một con ngựa sắt biết phun lửa, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này”.

Sứ giả vừa kinh ngạc, vừa mừng rỡ, vội vàng về tâu vua. Nhà vua truyền cho thợ ngày đêm làm gấp những vật chú bé dặn.

Càng lạ hơn nữa, sau hôm gặp sứ giả, chú bé lớn nhanh như thổi. Cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã căng đứt chỉ. Hai vợ chồng làm ra bao nhiêu cũng không đủ nuôi con, thành thử ra chạy nhờ bà con, hàng xóm. Bà con đều vui lòng gom góp gạo thóc nuôi chú bé, vì ai cũng mong chú giết giặc, cứu nước.

Giặc đã đến chân núi Trâu. Thế nước rất nguy, người người hoảng hốt. Vừa lúc đó, sứ giả đem ngựa sắt biết phun lửa, roi sắt, áo giáp sắt đến. Chú bé vùng dậy, vươn vai một cái bỗng biến thành một tráng sĩ mình cao hơn trượng, oai phong lẫm liệt. Tráng sĩ bước lên vỗ vào mông ngựa. Ngựa hí dài mấy tiếng vang dội. Tráng sĩ mặc áo giáp, cầm roi nhảy lên mình ngựa. Ngựa phun lửa, tráng sĩ thúc ngựa phi thẳng đến nơi có giặc, lao vào thiên binh vạn mã toát lên bá khí cường liệt dị thường, giặc chết như rạ. Bỗng roi sắt gãy. Tráng sĩ bèn nhổ những cụm tre cạnh đường quật vào giặc. Giặc tan vỡ. Ðám tàn quân giẫm đạp nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn). rồi lên đỉnh núi Sóc Sơn cưỡi ngựa bay về trời. Vua nhớ công ơn, phong là Phù Ðổng Thiên Vương và lập đền thờ ngay ở quê nhà.

Hiện nay vẫn còn đền thờ ở làng Phù Ðổng, tục gọi là làng Gióng. Mỗi năm đến tháng tư làng mở hội to lắm. Người ta kể rằng những bụi tre đằng ngà ở huyện Gia Bình vì ngựa phun lửa bị cháy mới ngả màu vàng óng như thế, còn những vết chân ngựa nay thành những hồ ao liên tiếp. Người ta còn nói khi ngựa thét lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là Làng Cháy.

2. Chiến thắng giặc Tần (214 TCN)

Năm 214 TCN, Tần Thủy Hoàng tóm thu 6 nước, thống nhất thiên hạ lên ngôi Hòang đế Đại Tần, sai tướng Đồ Thư kéo 50 vạn quân tinh nhuệ xâm lăng vùng đất Bách Việt ở phương Nam, nay thuộc tỉnh Hồ Nam, Quảng Tây, Quảng Đông.

Cuộc chiến chống Tần của người Việt diễn ra trong nhiều năm. Quân Tần tổ chức tấn công tiêu diệt không hiệu quả, dần dần lương thực bị tuyệt và thiếu, muốn tiến hay lui đều bị người Việt bủa vây đánh úp.

Khi quân Tần bị nguy khốn, người Việt tổ chức tấn công, giết được tướng Đồ Thư. Quân Tần bị thua nặng.

Tại Trung Nguyên, Tần Thủy Hoàng qua đời, Tần Nhị Thế kế vị. Trước tình hình các nước Sơn Đông nổi dậy khôi phục chống Tần và ngoài mặt trận phía nam bất lợi, Nhị Thế buộc phải ra lệnh bãi binh xâm lược nước Việt năm 208 TCN.

3. Chiến thắng giặc Tây Hán (181 TCN)

Sau khi Tần Thuỷ Hoàng mất, nhà Tần hỗn loạn, khởi nghĩa nổi lên khắp nơi. Nhâm Ngao sắp chết, khuyên Triệu Đà chiếm lấy vùng Bách Việt để tự lập làm vua. Năm 208 TCN Triệu Đà chiếm Âu Lạc, sáp nhập Âu Lạc vào quận Nam Hải. Năm 207 TCN, Triệu Đà lập ra nước Nam Việt, tự xưng làm vua là Nam Việt Vương. Sau khi nhà Tần sụp đổ (206 TCN), Triệu Đà tiếp tục tiến đánh và thu phục quận Quế Lâm vào lãnh thổ Nam Việt.

Ở Trung Hoa, Lưu Bang lên ngôi Hoàng đế là Hán Cao Tổ, cử Lục Giả đi sứ để phong Vương cho Triệu Đà. Ban đầu Triệu Đà không phục. Sau Lục Giả thuyết phục nên Triệu Đà mới nhận và được gọi là Triệu Vũ Vương.

Khi Hán Cao Tổ mất, Triệu Đà xưng Đế và phái binh mã đánh quận Trường Sa (tỉnh Hồ Nam ngày nay). Năm 181 TCN, triều Hán sai Long Lân hầu Chu Táo kéo quân Hán đánh Nam Việt. Triệu Đà đã đánh thắng quân nhà Hán, thanh thế của ông càng lẫy lừng.

Theo sách vở Trung Hoa, quân Hán không chịu được thủy thổ phương Nam, nhiều người phải bịnh tật, bởi vậy phải thua chạy về bắc. Sau đó, triều Hán xét việc Nam chinh không lợi, nên không đánh nữa!

Hán Văn Đế lên ngôi, lại sai Lục Giả sang khuyên Triệu Đà thần phục nhà Hán. Triệu Đà nghe theo, bỏ Đế hiệu, thần phục và triều cống nhà Hán.

4. Hai Bà Trưng chiến thắng quân Đông Hán (40 CN)

Năm 30 CN , Hán Quang Vũ áp đặt chế độ trực trị trên vùng đất Việt Lạc. Do đó, toàn dân Việt vùng lên kháng chiến, và bầu Trưng Trắc là Thủ lĩnh với tên hiệu là Trưng Nữ Vương. Sau 10 năm, Dân ta đã đánh đuổi toàn bộ quân Tàu ra khỏi vùng đất Việt Lạc, chiếm lại 65 thành.

Sau cuộc nổi dậy của Hai Bà Trưng năm 40, phần đất thuộc bộ Giao Chỉ (gồm 4 quận Hợp Phố tức Quảng Đông, Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam) tách ra khỏi lãnh thổ nhà Đông Hán, trở thành một vùng đất độc lập. Hai chị em Trưng Trắc và Trưng Nhị lấy đất Mê Linh làm kinh đô, phong chức tước cho những người cùng tham gia khởi nghĩa. Chính quyền của 2 bà tuy còn sơ khai nhưng cũng đã là một nhà nước độc lập, tự chủ.

Tại phương Bắc, Hán Quang Vũ Đế mới hoàn thành việc thống nhất Trung Quốc sau chiến tranh kéo dài từ cuối thời nhà Tần. Trong nước chỉ còn những cuộc nổi dậy chống đối nhỏ, vì vậy vua Hán có thời gian chú tâm đến Giao Chỉ.

Năm 42-43 CN, nhà Đông Hán cử tướng Mã Viện làm Phục Ba Tướng quân thống lĩnh 2 vạn quân chỉ huy chống lại quân nổi dậy của Hai Bà Trưng ở đất Việt.

Giao chiến lâu ngày, quân Hai Bà Trưng thiếu trang bị và kinh nghiệm, không địch nổi đạo quân thiện chiến của Mã Viện nên chung cuộc đành thua trận.

Mã Viện sau khi chiếm được đất Việt đã tâu về triều đình nhà Hán rằng luật lệ của người Việt khác với người Hán và xin thi hành Pháp chế để ước thúc họ. Ngoài ra Mã Viện cho rằng chế độ quận huyện trước kia lỏng lẻo, nay phải thi hành chặt chẽ hơn, bèn tâu với Hán Quang Vũ Đế chia đất Tây Vu là đất của con cháu An Dương Vương thêm 2 huyện mới là Phong Khê và Vọng Hải.

5. Lý Bôn chiến thắng giặc Lương ( 541 CN)

Lý Bôn tên thật là Lý Bí có tài văn võ đã lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa năm 541 CN, năm 542, Lương Vũ Đế sai Thứ sử Việt châu là Trần Hầu, thứ sử La châu là Ninh Cự, thứ sử An châu là Úy Trí, thứ sử Ái châu là Nguyễn Hán cũng hợp binh đánh Lý Bí. Nhưng Lý Bí đã chủ động ra quân đánh trước, phá tan lực lượng quân Lương ở phía nam, làm chủ toàn bộ Giao Châu, đánh đuổi được quân nhà Lương đô hộ giành độc lập.

Năm 544 ông xưng là Lý Nam Đế, đặt tên nước là Vạn Xuân, đóng đô ở vùng cửa sông Tô Lịch là vị hoàng đế sáng lập nhà Tiền Lý .

Đây là lần đầu tiên sách sử Trung Hoa ghi lại quốc hiệu và niên hiệu của dân ta. Nhà Tiền Lý kéo dài 61 năm, từ 541 tới 602 CN.

6. Ngô Quyền đại thắng quân Nam Hán (938 CN)

Năm 931, Dương Đình Nghệ đánh đuổi quân Nam Hán – một trong 10 nước thời Ngũ đại Thập quốc nằm liền kề với Tĩnh Hải quân – giành lại quyền tự chủ cho người Việt ở Tĩnh Hải quân, tự xưng là Tiết độ sứ.

Năm 937, Đình Nghệ bị nha tướng Kiều Công Tiễn giết hại để cướp ngôi Tiết độ sứ. Con rể và là một tướng khác của Đình Nghệ là Ngô Quyền bèn tập hợp lực lượng ra đánh Công Tiễn để trị tội phản chủ.

Công Tiễn sợ hãi, bèn sai người sang cầu cứu Nam Hán. Vua Nam Hán là Lưu Nghiễm nhân cơ hội đó bèn quyết định đánh Tĩnh Hải quân lần thứ hai.

Lưu Nghiễm cho rằng Dương Đình Nghệ qua đời thì Tĩnh Hải quân không còn tướng giỏi, bèn phong con trai thứ chín là Lưu Hoằng Tháo làm “Bình Hải tướng quân” và “Giao Chỉ vương”, thống lĩnh thủy quân.

Ngô Quyền cho quân sĩ đóng cọc có bịt sắt nhọn xuống lòng sông Bạch Đằng. Khi thuỷ triều lên, bãi cọc không bị lộ. Ngô Quyền dự định nhử quân địch vào khu vực này khi thủy triều lên và đợi nước triều rút xuống cho thuyền địch mắc cạn mới giao chiến.

Vào một ngày cuối đông năm 938, trên sông Bạch Đằng, vùng cửa biển và hạ lưu, cả một đoàn binh thuyền do Hoằng Tháo chỉ huy vừa vượt biển tiến vào cửa ngõ Bạch Đằng.

Quân Nam Hán thấy quân của Ngô Quyền chỉ có thuyền nhẹ, quân ít tưởng có thể ăn tươi, nuốt sống liền hùng hổ tiến vào. Ngô Quyền ra lệnh cho quân bỏ chạy lên thượng lưu. Đợi đến khi thủy triều xuống, ông mới hạ lệnh cho quân sĩ đổ ra đánh. Thuyền chiến lớn của Nam Hán bị mắc cạn và lần lượt bị cọc đâm thủng gần hết. Lúc đó Ngô Quyền mới tung quân ra tấn công dữ dội. Quân Nam Hán thua chạy, còn Lưu Hoằng Tháo bỏ mạng cùng với quá nửa quân sĩ.

Vua Nam Hán đang cầm quân tiếp ứng đóng ở biên giới mà không kịp trở tay đối phó. Nghe tin Hoằng Tháo tử trận, Nghiễm kinh hoàng, đành thương khóc thu nhặt quân còn lại mà rút lui. Từ đó nhà Nam Hán bỏ hẳn mộng xâm lược Tĩnh Hải quân.

Mùa xuân năm 939, Ngô Quyền xưng là vương, trở thành vị vua sáng lập ra nhà Ngô. Kinh đô của triều đại mới không nằm ở Đại La mà chuyển sang Cổ Loa, kinh đô của nước Âu Lạc từ thời An Dương Vương một nghìn năm trước.

7. Lê Đại Hành chiến thắng giặc Tống ( 981 CN)

Cuối năm 979, Đinh Tiên Hoàng và thế tử Đinh Liễn bị ám sát. Tháng 5 năm 980 CN, sứ nhà Tống ở Đại Cồ Việt là Lư Tập về nước báo cáo; triều đình nhà Tống biết được tình hình rối ren ở Đại Cồ Việt. Tháng 8 năm 980, Hầu Nhân Bảo, quan trấn thủ châu Ung của Đại Tống dâng thư lên hoàng đế Đại Tống báo cáo việc Đại Cồ Việt có nội loạn và là thời cơ để đánh chiếm và xin được về kinh đô để trình bày rõ hơn. Hoàng đế Đại Tống theo lời khuyên của Lư Đa Tốn không triệu Hầu Nhân Bảo về kinh đô để giữ bí mật việc chinh phạt Đại Cồ Việt.

Mùa thu năm 980, quan trấn thủ châu Lạng báo tin cho triều đình việc quân Tống chuẩn bị đánh xuống Đại Cồ Việt. Lê Hoàn được Thái hậu Dương Vân Nga trao lại quyền lực của triều Đinh, liền lên ngôi vua và gấp rút chuẩn bị kháng chiến.

Với một trận Chi Lăng, quân ta phá tan quân bộ Tàu, giết Hầu Nhân Bảo. Đoàn quân giặc theo đường biển vội vàng rút lui.

8. Lý Thường Kiệt đại thắng quân Tống ( 1076 CN)

Năm 1010, Lý Công Uẩn lập ra nhà Lý. Để củng cố khu vực biên giới phía bắc, nhà Lý dùng chính sách gả công chúa cho các thủ lĩnh miền núi để gắn chặt mối quan hệ với họ. Trải qua 3 triều vua Lý Thái Tổ, Lý Thái Tông và Lý Thánh Tông, nước Đại Việt phát triển ổn định, khá vững mạnh.

Ở phương bắc, nhà Tống từ khi thành lập (960) đã phải khắc phục những hậu quả do thời chia cắt Ngũ đại Thập quốc để lại. Ngoài việc đánh dẹp các nước cát cứ, nhà Tống phải đối phó với nước Liêu lớn mạnh ở phương bắc – quốc gia của người Khiết Đan được vua nhà Hậu Tấn cắt cho 16 châu Yên Vân ở phía bắc từ năm 936 nên lãnh thổ bành trướng nhiều về phía Trung Quốc và thường nhân đó can thiệp vào trung nguyên. Đến thời Tống Thái Tông, dù dẹp hết các nước trong Thập quốc nhưng nguy cơ uy hiếp từ phía nhà Liêu vẫn luôn tiềm ẩn với nhà Tống.

Sang thời Tống Nhân Tông, nhà Tống lại bị thêm sự uy hiếp của nước Tây Hạ của người Đảng Hạng phía tây bắc mới nổi. Nhà Tống phải cống nộp nhiều của cải và bị mất nhiều phần lãnh thổ cho Liêu và Tây Hạ. Trong nước, triều Tống bị rối loạn bởi những cải cách của Vương An Thạch.

Chủ trương tiến đánh các nước phía nam Trung Quốc để giải tỏa các căng thẳng trở thành một chiến lược của nhà Tống.

Năm 1072 CN, vua Lý Nhân Tôn lên ngôi. Vì vua mới 7 tuổi, nên việc quân đều ở trong tay danh tướng Lý Thường Kiệt.

Năm 1075, Lý Thường Kiệt và Tôn Đản kéo 10 vạn quân tái chiếm vùng châu Khâm, châu Liêm và châu Ung, xưa kia vốn thuộc vùng đất Việt Lạc, nay thuộc Quảng Đông, Quảng Tây.

Năm 1076, vua Tống sai Quách Quì và Triệu Tiết kéo hơn 30 vạn quân sang xâm lấn Đại Việt. Nhưng chúng bị đánh tan ở sông Như Nguyệt. Giặc Tàu kéo tới hơn 30 vạn, chỉ còn 2 vạn 8 trở về !

9. Trần Thái Tông đại thắng quân Mông Cổ lần thứ nhất (1258 CN)

Năm 1254, quân Mông Cổ đánh chiếm nước Đại Lý, ở vùng Vân Nam. Mông Cổ đương thời là đế quốc to lớn và hùng mạnh nhất thế giới, chiếm đóng từ Á sang Âu.

Năm 1257, từ Vân Nam, tướng Ngột Lương Hợp Thai đem 3 vạn quân Mông Cổ và hơn 1 vạn quân Đại Lý tấn công Đại Việt, chiếm Thăng Long, đốt phá và giết mọi người trong thành

Vua Trần Thái Tông lo sợ, hỏi ý kiến Trần Thủ Độ. Trần thủ Độ khẳng khái : “Đầu tôi chưa rơi xuống đất, xin Bệ Hạ đừng lo !”.

Cuộc chiến mở đầu với thất bại của quân Đại Việt trong trận Bình Lệ Nguyên, nhưng cuối cùng quân Đại Việt đã đại phá quân Mông Cổ trong trận Đông Bộ Đầu, còn bị quân Đại Việt chận đánh tan tành ở vùng Qui Hóa. Cuộc chiến này đã kết thúc với chiến thắng của nước Đại Việt, ghi dấu công lao của vua Trần Thái Tông trong việc lãnh đạo quân dân chiến đấu chống quân xâm lược.

10. Trần Hưng Đạo đại thắng Nguyên Mông lần thứ hai (1284 CN)

Năm 1258, quân Mông Cổ từng thất bại ở Đại Việt trong việc tìm cách mở một hướng từ phía Nam để đánh vào lãnh thổ Nam Tống.

Năm 1271 Hốt Tất Liệt trở thành Đại Hãn của đế quốc Mông Cổ, đổi quốc hiệu thành Nguyên. Năm 1279, quân Nguyên chiếm trọn đất Trung Hoa. Đế quốc Mông Cổ bao trùm 40 quốc gia từ Á sang Âu.

Năm 1279, Nam Tống hoàn toàn bị Đại Nguyên thôn tính. Tháng 8 năm này, hoàng đế nhà Nguyên là Hốt Tất Liệt ra lệnh đóng thuyền chiến chuẩn bị đánh Đại Việt và Nhật Bản.

Năm 1284, Hốt Tất Liệt sai con là Thoát Hoan, cùng với các danh tướng Toa Đô, Ô Mã Nhi, kéo 50 vạn quân xâm lăng Đại Việt. Quân Nguyên còn có thủy binh từ Chiêm Thành đánh lên. Khi đó, toàn thể quân Đại Việt chỉ có 20 vạn.

Trước tình hình nguy biến, nhiều người muốn hàng hoặc tìm kế hoãn binh. Nhưng các tướng Trần Quốc Tuấn và Trần Khánh Dư cương quyết xin đem quân trấn giữ.

Vua Trần Nhân Tôn liền triệu tập các bô lão trong dân tại điện Diên Hồng để hỏi ý kiến. Toàn thể đồng thanh “quyết chiến”

Trước thế giặc quá mạnh, quân Đại Việt phải rút về Vạn Kiếp. Ở phía Nam, quân Nguyên từ Chiêm Thành cũng đã chiếm Nghệ An.

Vua Nhân Tôn lại lo sợ, ‘muốn hàng để cứu muôn dân’. Nhưng Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn đáp : “Bệ Hạ nói câu ấy thật là lời nhân đức. Nhưng Quê hương Dân tộc thì sao ? Nếu Bệ Hạ muốn hàng, xin chém đầu tôi trước đã !”

Thoát Hoan dùng đại bác bắn phá, và vào được Thăng Long. Triều đình ta chạy về Thanh Hóa.

Khi đó tướng Trần Bình Trọng bị bắt. Thoát Hoan dụ hàng và hỏi : “Có muốn làm Vương không ?” Trần Bình Trọng quát to : “Ta thà làm quỷ Nước Nam, còn hơn làm vương đất Bắc !”

Tháng 5 năm 1285, tướng Trần Nhật Duật phá được quân Toa Đô ở cửa Hàm Tử.

Sau đó, tướng Trần Quang Khải đưa quân đi thuyền từ Thanh Hóa ra đánh tan quân Nguyên ở bến Chương Dương, rồi dùng phục binh chiếm lại Thăng Long.

Đức Hưng Đạo Vương thì đem quân đánh ở Tây Kết, và giết được Toa Đô. Quân ta bắt được 3 vạn quân Nguyên và vô số chiến thuyền, khí giới.

Hưng Đạo Vương lại sai phục kích chận mọi đường quân Nguyên có thể rút lui, và tự mình dẫn đại quân lên Bắc Giang đánh Thoát Hoan. Quân Nguyên thua chạy, tới bến Vạn Kiếp bị phục kích, chết quá nửa. Thoát Hoan chui ống đồng trốn thoát về Tàu.

Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, in năm 1697 CN, quân Nguyên kéo qua 50 vạn và sáu tháng sau, chỉ còn 5 vạn rút về.

11. Nhà Trần đại thắng quân Nguyên Mông lần thứ ba (1287 CN)

Cuối tháng 12 năm 1287, Thoát Hoan lại theo hai đường thủy bộ, kéo thêm 50 vạn quân xâm lấn, với hơn 800 chiến thuyền, cùng với đoàn tàu 100 chiếc chở lương thực. Phía Đại Việt có khoảng từ 20 tới 30 vạn quân.

Quân Nguyên chiếm được Thăng Long, nhưng sợ bị cắt đường liên lạc, nên tập trung ở Vạn Kiếp. Bộ chỉ huy của Đại Việt rút về vùng Đồ Sơn, Hải Phòng.

Tướng Trần Khánh Dư đưa quân phục ở bến Vân Đồn và phá tan đoàn thuyền lương.

Tháng 3 năm 1288, cạn lương, Thoát Hoan sai Ô Mã Nhi mở đường theo sông Bạch Đằng. Hưng Đạo Vương lại dùng kế đóng cọc bịt sắt đóng xuống sông Bạch Đằng (theo kế của Ngô Quyền năm 938 CN).

Với trận Bạch Đằng, quân Đại Việt tiêu diệt hoàn toàn thủy quân của giặc Nguyên. Nghe tin thủy quân tan vỡ, Thoát Hoan kéo chạy về qua vùng Bắc Giang và Lạng Sơn, và cũng bị quân Đại Việt chận đánh tan tành.

Sau ba lần thất bại khi mang quân xâm lược Đại Việt và cả ba lần đều đại bài, từ đó nhà Nguyên thui chột và chấm dứt mộng xâm lược nước ta đến khi nhà Minh lên thay thế.

12. Lê Lợi chiến thắng quân Minh (1428 CN)

Ở Trung Hoa, Nhà Minh do Chu Nguyên Chương lãnh đạo kháng chiến chống lại quân Nguyên, khôi phục giang sơn cho người Hán và lập nên triều đại nhà Minh.

Năm 1406, Triều đình nhà Minh cho quân xâm lấn nước ta. Nhà Hồ do Hồ Quý Ly chiếm ngôi nhà Trần thua. Giặc Minh, với Trương Phụ, bắt đầu chính sách đồng hóa dân ta với dân Tàu…

Năm 1418, Lê Lợi vốn là một nông dân ở Lam Sơn, Thanh Hóa thu nạp anh tài khắp vùng để khởi nghĩa, tự xưng là Bình Định Vương, gửi hịch kể tội giặc Minh và nêu rõ mục đích đánh đuổi quân giặc cướp nước.

Năm 1426, sau 8 năm gian khổ, với nhiều lần nguy cấp, Bình Định Vương thắng trận Tụy Động, và bao vây thành Đông Quan, Thăng Long.

Cuối năm 1427, giặc Minh lại đưa thêm 2 đạo quân sang đánh Đại Việt. Đạo quân do Liễu Thăng cầm đầu với hơn 10 vạn lính, 2 vạn ngựa. Đạo quân do Mộc Thạnh dẫn 5 vạn lính và 1 vạn ngựa. Nhưng tại Chi Lăng, quân ta giết Liễu Thăng, phá tan toàn bộ quân tiếp viện của giặc, bắt sống hơn 3 vạn quân Tàu. Mộc Thạnh nghe tin, bỏ chạy. Quân Nam theo đánh, giết hơn 1 vạn giặc Minh.

Nghe tin, Vương Thông đang chiếm đóng Đông Quan (Thăng Long), viết thư cầu hòa, và xin cho chúng rút quân về Tàu. Số tù binh, hàng binh và vợ con được thả về Tàu lên hơn 10 vạn người.

13. Vua Quang Trung đại thắng quân Thanh (1789 CN)

Năm 1788, Tôn Sĩ Nghị kéo 20 vạn quân Nhà Thanh, chia làm 3 đạo, tiến đánh Đại Việt, chiếm đóng Thăng Long.

Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ đang ở Huế, được tin, tính chuyện tiến đánh. Quan quân xin Ngài lên ngôi Hoàng đế, lấy hiệu là Quang Trung.

Vua Quang Trung kéo quân ra tới Nghệ An, nghỉ 10 ngày để mộ thêm lính. Tất cả được 10 vạn quân và 100 con voi.

Vua Quang Trung cho ăn Tết sớm, đêm 30 sẽ kéo quân đi, và hẹn ngày mùng 7 Tết sẽ ăn Tết lại tại Thăng Long.

Trận đánh thần tốc đã phá hết các đồn giặc, đến nỗi chúng không kịp báo tin cho nhau. Chỉ trong mấy ngày, quân Nam đánh chiếm từ Giản Thủy, tới Phú Xuyên, Hà Hồi, Ngọc Hồi… Sáng mùng 5 Tết, quân Nam vào Thăng Long, Tôn Sĩ Nghị không kịp mặc giáp, lên ngựa tháo chạy. Giặc Tàu tan hàng hỗn loạn chạy theo, làm gãy cả cầu phao rớt xuống sông chết đuối chật sông Hồng. Các đạo quân giặc ở phía Bắc cũng tất tả rút chạy. Tất cả quân Tàu bị quân Nam đánh cho tan tác chỉ trong vòng 5 ngày!

———————

Với bề dày lịch sử vẻ vang của dân tộc như thế, dầu sử sách của Tàu cố tình che giấu bớt những lần thất bại nhưng không thể không ghi nhận những lần mang đại quân với binh hùng tướng mạnh sang xâm lược nước ta trong hoàn cảnh lúc đó về dân số, tài nguyên, phương tiện chiến tranh so với Tàu có thể nói là nước ta không tương xứng!

Trong tất cả các cuộc chiến đấu chống giặc Tàu phương Bắc xâm lược, cha ông chúng ta đều tự lực cánh sinh, huy động sức lực của toàn dân trên dưới một lòng đoàn kết chống giặc giữ nước và chung cuộc đều đuổi giặc chạy ra khỏi bờ cõi.

Rất tiếc chỉ vì những động cơ chính trị và những toan tính riêng tư mà ngày nay lịch sử nước Việt chưa được giảng dạy một cách đầy đủ cái hào khí ngày xưa của tổ tiên chúng ta đã dày công dựng nước và giữ nước!

Lịch sử là một môn khoa học nên cần phải tuân thủ qui luật khách quan, không thể bóp méo vo tròn, tùy tiện cắt xén, thêm thắt đơm đặt theo kiểu một chiều.

Chính vì lịch sử ngày nay đã bị xuyên tạc và không bảo đảm tính khách quan của một khoa học để chúng ta nhìn nhận những sự kiện đã xảy ra trong quá khứ nên người học hiện nay hầu như không còn hứng thú để học và nghiên cứu bộ môn này! Số học sinh am hiểu về sử Việt một cách hệ thống chẳng còn là bao nhiêu. Bộ môn Sử vô hình trung biến thành một môn chính trị tuyên truyền khô khan nhàm chán khiến học sinh bỏ thi môn này ngày càng nhiều, và ngay chính những người có trách nhiệm của ngành Giáo dục cũng nhận ra điều này!

Thời gian qua, cả đất nước, nhất là những người dân Việt quan tâm đến đến vận mệnh nước nhà trước âm mưu Bắc thuộc lần nữa của giặc phương Bắc trong thế kỷ XXI hết sức bất bình và lên tiếng về một “dự án” cải cách giáo dục, trong đó dự định sẽ “tích hợp” môn Sử vào một số môn học khác! Như thế là người ta đã cố tình “khai tử” môn sử Việt, không muốn xem môn sử Việt là một môn học chính thống, là môn học nuôi dưỡng tâm hồn quật khởi, yêu nước tự hào với những hào khí mà cha ông mình đã từng thể hiện trong quá khứ và qua đó giáo dục thế hệ trẻ ngày nay học tập những gương người xưa nhằm bảo vệ giang sơn!

Theo quan điểm cá nhân tôi thì đã có những tay “biệt kích” văn hóa, giáo dục đã nằm vùng ngay trong lòng đất nước chúng ta, đã phác họa ra những mưu mô hết sức xảo quyệt nhằm mục tiêu cuối cùng là làm thui chột ý chí của người Việt chúng ta. Những “con ngựa thành Trojan” hết sức nguy hiểm, là những công cụ thôn tính nước Việt một cách …hòa bình, không cần tốn một viên đạn.

Kẻ thù của chúng ta thì âm mưu vẫn không thay đổi nhưng tình hình thế giới ngày nay có khác với cách đây hàng ngàn năm, hàng trăm năm nên những “bộ óc chiến lược” của giặc cũng phải “biến “ theo tình thế …

Khí thế chống Tàu trong thời gian qua của đại bộ phận người Việt của chúng ta vẫn không hề thay đổi, có thể nói là nhờ vào tinh thần của những bài học lịch sử trong quá khứ mà cha ông để lại cho chúng ta.

Thời nào chúng ta cũng có những anh hùng dân tộc như Lê Hoàn, Lý Thường Kiệt, Trần Quốc Tuấn, Lê Lợi, Nguyễn Huệ …. Nhưng thời nào cũng tồn tại bọn người tham sống sợ chết, bán nước cầu vinh như Trần Ích Tắc, Lê Chiêu Thống …

Chúng ta phải xem lịch sử như một tấm gương có hai mặt sáng-tối và có như thế, những thế hệ hiện tại và tương lai mới có thể giữ gìn được truyền thống tốt đẹp của người xưa, khinh bỉ phỉ nhổ những kẻ vong ơn bội nghĩa với dân tộc, cam tâm cõng rắn cắn gà nhà, rước voi về giày mả tổ và chính lịch sử dân tộc là một điểm tựa vững chắc cho thế hệ hiện tại cũng như tương lai bám vào để xây dựng và bảo vệ quê hương…

Với tinh thần trên, tôi đã tổng hợp những chiến công trong quá trình chống giặc Tàu phương Bắc như trên như là một ý nguyện cho thế hệ trẻ hiện nay làm một hành trang mang theo trên con đường bảo vệ quê hương …

Hoài Nguyễn

Theo tuán tin Newsweek.

CEO của OpenAI, Sam Altman, đã phản hồi về sự phổ biến của DeepSeek , một công ty trí tuệ nhân tạo của Trung Quốc đang tự coi mình là đối thủ của ChatGPT.

Altman cho biết “thật phấn khởi khi có một đối thủ cạnh tranh mới”, nhưng cũng nói thêm rằng sản phẩm của OpenAI vẫn sẽ tốt hơn.

Tại sao nó quan trọng

OpenAI và DeepSeek đại diện cho hai phe trong cuộc đua phát triển trí tuệ nhân tạo tại Hoa Kỳ và Trung Quốc. Cuộc thi rất rõ ràng, với DeepSeek tự mô tả mình là “đối thủ của Model o1 của OpenAI” và với Altman muốn đưa Hoa Kỳ trở thành quốc gia thống trị trong ngành AI. Những tuyên bố của ông hôm nay là sự thừa nhận về một cuộc thi quốc tế nhằm phát triển các mô hình AI hiệu quả nhất.

Những điều cần biết

Vào tối Thứ Hai, Sam Altman đã phản hồi về sự gia tăng mức độ phổ biến xung quanh DeepSeek, ứng dụng đã vượt qua ChatGPT để trở thành ứng dụng miễn phí được đánh giá cao nhất trên App Store của Apple tại Hoa Kỳ vào Thứ Hai.

DeepSeek đã tạo nên tiếng vang khi tạo ra những kết quả tương tự như ChatGPT nhưng chỉ bằng một phần nhỏ sức mạnh tính toán, sử dụng kho dự trữ chỉ 10.000 chip H100 của Nvidia.

Theo báo WSJ và các báo Hoa Kỳ

Sự xuất hiện của DeepSeek đã làm rung chuyển Phố Wall. Ảnh: Yuki Iwamura/Bloomberg News

SINGAPORE—Hãy lấy một nhóm kỹ sư trẻ người Trung Quốc, được một ông chủ coi thường kinh nghiệm thuê. Thêm một số phím tắt lập trình thông minh và một lỗ hổng trong các quy tắc của Hoa Kỳ cho phép họ có được chip tiên tiến. Đó chính là công thức mà DeepSeek của Trung Quốc đã sử dụng để khiến thế giới chấn động với các chương trình trí tuệ nhân tạo của mình.

Tư duy thông thường cho rằng việc phát triển AI hàng đầu đòi hỏi rất nhiều chip máy tính tiên tiến, đắt tiền—và các công ty Trung Quốc sẽ gặp khó khăn trong việc cạnh tranh vì họ không thể có được những con chip đó. DeepSeek đã thách thức những dự đoán đó bằng sự tháo vát dẫn đến cuộc tắm máu trị giá 1 nghìn tỷ đô la trên Phố Wall và đang thúc đẩy Thung lũng Silicon suy nghĩ lại về cách tiếp cận của mình.

Theo Tổng thống Trump, công ty Trung Quốc này cũng đã gửi lời cảnh tỉnh tới Washington, khi chính quyền của ông sắp quyết định trong những tháng tới về việc nên làm gì đối với các chính sách thời Biden hạn chế khả năng tiếp cận của Trung Quốc đối với những con chip AI tốt nhất.

Người đứng đầu DeepSeek, Liang Wenfeng, đã xây dựng công ty của mình tại trung tâm công nghệ Hàng Châu, cùng thành phố với gã khổng lồ công nghệ Alibaba . Công ty AI này phát triển từ một quỹ đầu cơ do Liang đồng sáng lập , sử dụng AI để tìm kiếm các giao dịch có lợi nhuận trên thị trường tài chính.  Trong một cuộc phỏng vấn với một ấn phẩm Trung Quốc năm 2023, Liang cho biết hầu hết các vị trí kỹ thuật đều do những người mới tốt nghiệp hoặc những người có một hoặc hai năm kinh nghiệm đảm nhiệm.

Ông cho biết, kinh nghiệm là một trở ngại tiềm tàng. “Khi làm một việc gì đó, những người có kinh nghiệm sẽ không ngần ngại nói với bạn rằng bạn nên làm theo cách này, nhưng những người thiếu kinh nghiệm sẽ phải liên tục tìm hiểu và suy nghĩ nghiêm túc về cách thực hiện, sau đó tìm ra giải pháp phù hợp với tình hình thực tế hiện tại”, Liang nói.

Những gì họ đưa ra hiện đang được những người giỏi nhất và thông minh nhất ở Thung lũng Silicon nghiên cứu.

Cho đến gần đây, các mô hình AI tiên phong nằm sau các chương trình như ChatGPT của OpenAI được đào tạo trên một tập hợp lớn các văn bản, hình ảnh và dữ liệu khác. Họ sử dụng các thuật toán chuyên biệt để tìm ra các mẫu mà một chatbot có thể sử dụng để duy trì cuộc trò chuyện.

DeepSeek đã đưa ra lời cảnh tỉnh cho Washington. Ảnh: Justin Sullivan/Getty Images

Chiến thuật của DeepSeek là cắt giảm quá trình xử lý dữ liệu cần thiết để đào tạo các mô hình, bằng cách sử dụng một số phát minh của riêng mình và các kỹ thuật được các công ty AI Trung Quốc có hạn chế tương tự áp dụng . 

Hãy tưởng tượng các phiên bản trước của ChatGPT như một thủ thư đã đọc hết tất cả các cuốn sách trong thư viện, Lennart Heim, người nghiên cứu AI tại viện nghiên cứu Rand, cho biết. Khi được hỏi một câu hỏi, nó sẽ đưa ra câu trả lời dựa trên nhiều cuốn sách đã đọc.

Quá trình này tốn thời gian và tốn kém. Phải dùng chip máy tính ngốn điện để đọc những cuốn sách đó.

DeepSeek đã áp dụng một cách tiếp cận khác. Thủ thư của họ không đọc hết tất cả các cuốn sách nhưng được đào tạo để tìm ra cuốn sách phù hợp cho câu trả lời sau khi được hỏi một câu hỏi. 

Trên hết là một kỹ thuật khác, được gọi là “tổng hợp các chuyên gia”. Thay vì cố gắng tìm một thủ thư có thể nắm vững các câu hỏi về bất kỳ chủ đề nào, DeepSeek và một số nhà phát triển AI khác thực hiện một điều tương tự như việc phân công các câu hỏi cho một danh sách các chuyên gia trong các lĩnh vực cụ thể, chẳng hạn như tiểu thuyết, tạp chí và nấu ăn. Mỗi chuyên gia cần ít đào tạo hơn, giúp giảm nhu cầu về chip để làm mọi thứ cùng một lúc. 

Cách tiếp cận của DeepSeek đòi hỏi ít thời gian và năng lượng hơn trước khi câu hỏi được đặt ra, nhưng sử dụng nhiều thời gian và năng lượng hơn khi trả lời. Heim cho biết, xét cho cùng, các phím tắt của DeepSeek giúp đào tạo AI với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với các mô hình cạnh tranh.

Jensen Huang, CEO của Nvidia, cổ phiếu của công ty này đã giảm mạnh vào thứ Hai. Ảnh: steve marcus/Reuters

Phần còn lại là sự ra đời khó khăn của các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Hoa Kỳ, tạo cơ hội cho DeepSeek mua được những con chip mạnh mẽ của Mỹ. 

Chính quyền Biden vào năm 2022 đã áp dụng các biện pháp kiểm soát đối với chip xuất khẩu sang Trung Quốc. Các công ty Hoa Kỳ muốn bán cho Trung Quốc trước tiên cần phải hạn chế chức năng của chip được gọi là băng thông kết nối, tức là tốc độ truyền dữ liệu.

Để đáp lại, Nvidia , nhà thiết kế chip AI hàng đầu thế giới, đã đưa ra một sản phẩm mới cho Trung Quốc tuân thủ thông số này nhưng bù lại bằng cách duy trì hiệu suất cao theo những cách khác. Điều đó dẫn đến một con chip mà một số nhà phân tích cho biết gần như mạnh mẽ như con chip tốt nhất của Nvidia tại thời điểm đó.

Các quan chức Hoa Kỳ đã công khai và riêng tư nói rằng mặc dù Nvidia không vi phạm luật, nhưng họ đã phá vỡ tinh thần của luật. Chính phủ đã hy vọng rằng các nhà lãnh đạo ngành sẽ hợp tác trong việc thiết kế các biện pháp kiểm soát xuất khẩu hiệu quả đối với công nghệ thay đổi nhanh chóng, một cựu quan chức cấp cao của chính quyền Biden cho biết.

Một năm sau các biện pháp kiểm soát ban đầu, chính phủ đã thắt chặt các quy định. Tuy nhiên, điều đó vẫn để lại khoảng một năm để DeepSeek mua chip thị trường Trung Quốc mạnh mẽ của Nvidia, được gọi là H800. Trong một bài báo nghiên cứu được công bố vào tháng 12, DeepSeek cho biết họ đã sử dụng 2.048 chip này để đào tạo một trong những mô hình AI của mình.

Kể từ khi các quy định được sửa đổi vào năm 2023, Nvidia đã thiết kế một loại chip mới tuân thủ quy định kiểm soát xuất khẩu dành cho Trung Quốc, có công suất yếu hơn đáng kể so với H800.

Một số nhà lãnh đạo ngành AI của Mỹ tỏ ra nghi ngờ rằng DeepSeek đã tiết lộ toàn bộ bí mật của mình. Họ cho biết các nhà nghiên cứu Trung Quốc có thể đã tích trữ chip Nvidia tiên tiến trước khi Hoa Kỳ áp dụng các hạn chế hoặc sử dụng các giải pháp thay thế như truy cập vào sức mạnh tính toán hỗ trợ Nvidia từ các quốc gia bên ngoài Hoa Kỳ và Trung Quốc. Chính quyền Biden trong những ngày cuối cùng đã triển khai các quy tắc mới để giải quyết những điểm mù như vậy. 

Ba’ Tieng Dan

27/01/2025

Substack

Tác giả: Timothy Snyder

Trần Gia Huấn, biên dịch

15-1-2025

Lời người dịch: Timothy Snyder là giáo sư sử học của trường Đại học Yale, Mỹ. Ông nghiên cứu về Thế chiến II, Hitler và Stalin, Liên Xô và Đông Âu, đặc biệt là Ukraine. Trong 12 cuốn sách ông viết, có đến 6 cuốn về Ukraine. Ông giải thích cội nguồn của những xung đột Nga – Ukraine. Ông giành được 25 giải thưởng quốc tế, sử dụng 10 ngôn ngữ Âu châu trong đó có tiếng Nga và Ukraine thành thạo.

Từ khi Nga xâm lược Ukraine, Snyder đã giành nhiều công sức giúp đỡ Ukraine, trên mọi lĩnh vực ngoại giao, quân sự, sử học, tranh tụng tại diễn đàn quốc tế. Tôi đã dịch nhiều bài của ông như: “Chẳng lẽ các ngài định bán đứng Ukraine”; “Playing the victim – Nằm vạ” bài điều trần trước Hội đồng An ninh Liên Hiệp Quốc. Khi Trump đắc cử, Timothy Snyder nhận định rằng, Trump là cơ hội duy nhất có thể giúp Nga chiến thắng ở Ukraine.

***

Ở một khía cạnh nào đó, Trump hoàn toàn ý thức được là ông muốn chết trên chiếc giường hơn là trong nhà tù. Chiếc giường ấy phải trong Bạch Cung. Đó là điều nhiều đàn ông mong muốn. Họ vỗ ngực cho rằng mình mạnh mẽ, ám ảnh tinh thần dân tộc, muốn xóa bỏ những tội danh hình sự, khoa trương chiến thắng vô song, vô địch.

Nhưng bất hạnh thay, những nhà độc tài thường chỉ đoán định được theo một chiều. Họ không thể thấy nhiều chiều khác nữa. Bởi vì, họ toàn tâm toàn ý vào bản thân, tách mình ra khỏi sự kiểm soát chính trị thông thường.

Ý nghĩa của “America First” là gì? Ở thập niên 1940s hay 2020s, lẽ nào, nước Mỹ một quốc gia dân chủ đầu tiên trên thế giới phải bắt chước cách lãnh đạo của những tên độc tài.

Trump ngưỡng mộ độc tài, sẽ còn rất ngưỡng mộ độc tài, và theo học tấm gương độc tài để bám lấy quyền lực cho đến hơi thở cuối cùng. Những thứ này chẳng có liên quan gì đến “America First”.

Quyền lực tập chung vào tay một người thì rất khó biết điều gì sẽ xảy ra. Nhiều người ảo tưởng: Sự cai trị của kẻ mạnh sẽ làm thế giới ổn định. Nhưng với tất cả, trừ những kẻ vỗ ngực cho là mình mạnh, thì đó là tai họa, là hủy diệt.

Hiển nhiên, ai cũng muốn Trump quan tâm đến lợi ích của Mỹ. Chúng ta còn ước ao Trump quan tâm đến lợi ích của những quốc gia khác. Đám truyền thông thế giới huyễn hoặc rằng Trump đang an ủi, đang quan tâm đến tổ quốc mình, nhân dân mình mà tán gẫu những kỳ vọng vô nghĩa theo từng dòng viết.

Thành thật mà nói, mọi hành vi và lời nói của Trump không hề liên quan gì đến America First. Nhiều người ảo tưởng: Trump nói về Greenland, Canada, Mexico, Panama là Trump quan tâm đến nước Mỹ.

Trump đã ngồi xổm lên mọi chuẩn mực của đạo đức, pháp luật, ngoại giao, chính trị, ngôn ngữ, nguyên tắc của một chính khách. Tại sao Trump và MAGA công khai bàn luận về xây dựng một đế chế Mỹ bao gồm Greenland, Canada, Mexico và Panama?

Trump tuyên bố khác nhau tùy từng vùng: Đe dọa xâm lược, kiểm soát chính trị với Mexico và Panama. Áp lực tài chính, không loại trừ khả năng xâm lược lãnh thổ giành Greenland của Denmark. Đàn áp kinh tế, đe dọa thuế quan, tẩy chay mậu dịch, vu cáo tội phạm để đổi lấy quyền kiểm soát chính trị của Canada.

Dù rằng, chúng ta chưa biết Trump định làm gì với bốn quốc gia này, nhưng chúng ta phải xem xét nghiêm túc hậu quả của những tuyên bố trên. Chúng ta thận trọng coi “Chủ nghĩa Đế quốc Quái gở” của Trump là một trò đùa. Thế nhưng, bất kể động cơ của Trump là gì, những điều Trump tuyên bố là là cực kỳ nguy hiểm cho nhân loại. Nó kiến cho những cuộc chiến đang xảy ra không thể kết thúc; nó khiến cho các cuộc chiến mới dễ xảy ra hơn, và tương lai về những cuộc chiến tranh, tranh chấp tài nguyên triền miên, bất tận. Dưới đây là 5 cách giải thích về hành vi và lời nói của Trump.

1. Putin và Tập: Trump đang giúp Putin làm cho cuộc chiến của Nga diễn ra thoải mái hơn. Trump mở đường cho Tập nếu xâm lược Đài Loan và Biển Đông sẽ được chấp nhận. Bởi vì, trật tự pháp lý quôc tế dựa trên nền tảng các quốc gia có chủ quyền, và đường biên giới là bất khả xâm phạm, nay bị xóa bỏ. Trump đã bật đèn xanh cho các đồng sự rằng: Nguyên tắc này đang bị loại bỏ. (Các vị bên đó cứ việc cạp được miếng nào thì cạp. Bên này tôi chuẩn bị xơi tái bốn quốc gia lân cận) (*).

Đạo đức giả khác với chủ nghĩa hư vô. Bằng cách ủng hộ một đế chế Mỹ bạo lực, Trump đang đánh tín hiệu: Không có trật tự pháp lý quốc tế. Tệ hơn nữa, Trump và MAGA đang lặp lại tất cả những gì Putin lảm nhảm trong hơn một thập niên qua: Biên giới là không có thật; những người bên kia đang khát khao, ao ước được chúng ta qua cai trị; luật pháp không áp dụng cho các siêu cường. Trump đang mở đường cho Nga và Trung Quốc.

Mọi lập luận được cả thế giới ủng hộ Ukraine, chống Nga, ủng hộ Đài Loan chống Trung Quốc đang bị loại bỏ. Moscow và Bắc Kinh hiểu rất rõ công lao của Trump. Câu hỏi duy nhất ở đây là, Trump cố tình hay vô tình trở thành cảm tình viên cho Putin và Tập. Theo ý kiến cá nhân, thì Trump ý thức rõ việc mình làm. Trump ban hành những chính sách quyết liệt, tranh đấu với bạn bè và đồng minh, nhưng lại mở cửa tạo điều kiện thuận lợi cho địch thủ.

2. Musk:Rất quan trọng để những người ủng hộ Trump tin rằng Trump mới là người thực sự nắm quyền, nên Trump tỏ ra lập dị hơn Musk nhiều. Những ngày gần đây, Musk tuyên bổ chỉ có đảng cực hữu mới cứu nổi nước Đức. Musk kêu gọi giải tán chính phủ Anh quốc, và muốn chỉ định ai là người lãnh đạo các đảng cấp tiến Anh. Hành động và lời nói của Musk khá giống Trump. Musk kêu gọi những người ủng hộ ở Âu châu tìm cách phá vỡ mọi liên minh với Mỹ, và giải tán Liên hiệp Âu châu. Đây là những điểm mà cả Moscow và Bắc Kinh rất mong đợi.

Nhiều người tin rằng, với số tiền Musk sở hữu, Musk sẽ đạt được mục đích. Nếu chúng ta nhìn nhận Musk như một cá thể, Musk tự nhận rằng ông có một sức mạnh đặc biệt có khả năng lật đổ mọi chính phủ trên khắp thế giới. Musk từng tuyên bố: “Tôi có thể tổ chức đảo chính bất cứ ai tôi muốn”.  Còn nếu chúng ta nhìn Musk là một đồng – tổng thống, thì Musk đang can thiệp vào chính trị nội bộ của quốc gia khác, một cách công khai, mang đậm tính đế quốc.

Cũng giống như Trump, Musk chưa bao giờ đưa ra bằng chứng cho thấy quan điểm của Musk là vì lợi ích của Mỹ, hay quan tâm đến những thay đổi trên thế giới ảnh hưởng đến đời sống của người Mỹ theo bất cứ cách nào. Musk công khai sử dụng quyền lực cho mục đích riêng. Trong tình huống này, Trump thực sự có ít quyền lực hơn Musk.

Về dài hạn, những thiết kế của Musk đối với Âu châu và thế giới còn độc ác hơn cả Trump đối với Greenland. Chủ nghĩa đế quốc hùng biện của Trump, đã giúp đánh lạc hướng chủ nghĩa đế quốc thực sự của Musk. Rất có thể, Musk đứng sau những lời hùng biện của Trump. Chúng ta thử đoán xem ai đã thì thầm vào tai Trump rằng Greenland và Canada có nguồn tài nguyên quý hiếm lớn nhất thế giới. Có phải Trump tự đọc được? Những lời hùng biện của Musk về Canada ít được chú ý, nhưng gay gắt hơn Trump rất nhiều.

3. Người được đề cử:Trump là một tay lão luyện gây ồn ào để lạc hướng truyền thông. Trump cần làm như vậy, bởi vì những người Trump đề cử vào những vị trí chịu trách nhiệm về an ninh quốc gia đều không đủ năng lực; thậm chí, rất tệ hại. Thật lố bịch, khi đề cử Tulsi Babbard lãnh đạo tình báo quốc gia. Pete Hegseth nắm giữ bộ quốc phòng. Kash Patel lãnh đạo FBI. Những con người này không đủ năng lực. Tệ hơn nữa, họ kém hơn cả sự kém cỏi nhất. Lập trường của họ là phá hủy mọi trật tự pháp lý. Gabbard không làm gì ngoài việc bảo vệ Putin và Assad. Hegseth tin rằng nước Mỹ nên tổ chức một cuộc thánh chiến chống lại chính mình. Patel lập luận về việc bắt giữ công dân Mỹ khi họ bộc lộ quan điểm chính trị.

Qua những phiên điều trần, chúng ta suy nghĩ về hậu quả của Mỹ và thế giới sẽ như thế nào nếu những người này điều hành những định chế quyền lực nhất thế giới trở nên bạo lực. Tất cả những lời bàn tán om xòm về Greenland đều che chắn cho họ, làm sao nhãng giới truyền thông, làm hỗn loạn trở nên bình thường. Những người này sẽ gây ra những xung đột trong nước Mỹ, mở cửa cho Nga và Trung Quốc mặc sức bành trướng. Và như vậy, chủ nghĩa đế quốc Mỹ khoa trương của Trump tạo điều kiện cho chủ nghĩa đế quốc thực sự của Nga và Trung Quốc phát triển.

4. Tìm kẻ thù:Trump tuyên bố phá hủy mọi trật tự thế giới vừa giúp Putin và Tập tự do bành trướng, vừa tạo ra một bài kiểm tra về lòng trung thành. Bất cứ ai muốn dưới trướng Trump, phải ủng hộ cuồng nhiệt những ý tưởng ngông cuồng đòi chiếm Greenland, Canada, Mexico, Panama, hoặc phải im lặng. Chưa biết Trump có ra tay chiếm Greenland, Canada, Mexico hay Panama không, nhưng bất kể ai phản đối, chỉ ra đó là hư vô, là phá hoại, là hủy diệt, sẽ bị coi là kẻ thù. Nền chính trị của Trump đặt trên nền tảng bạn và thù. Những ảo tưởng đế quốc có thể được sử dụng như một thủ đoạn chính trị để tìm ra những ai không trung thành với Trump.
5. Khoáng sản:Những ngưởi đang tìm kiếm nguồn khoáng sản cho Mỹ đều để mắt tới Greenland và Canada. Chiếm lấy hai lãnh thổ này có phải là một ý tưởng hay. Sẽ có ý nghĩa hơn, công bằng hơn, thuận lợi hơn, nếu duy trì các liên minh hiện tại của Mỹ với Canada và Liên hiệp Âu châu. Còn xâm lược và đe dọa có thể vĩnh viễn làm cho Mỹ không thể tiếp cận được nguồn tài nguyên giá trị này. Họ sẽ thay đổi trật tự thế giới hiện tại, mọi quốc gia bao gồm cả Mỹ trở nên vô cùng tồi tệ. Các lời đe dọa Canada và Greenland có lợi cho Nga nhằm thâu tóm quyền kiểm soát Bắc cực.

Trump tạo ra những cuộc cãi vã, bất đồng triền miên giữa các đồng minh phương Tây; Trump coi thường luật pháp quốc tế, kiến Putin rảnh tay thao túng. Một sự thật phũ phàng là cả thế giới này mơ ước chinh phục Bắc cực để giành nguồn tài nguyên vô tận, nhưng đây là một chính sách tồi tệ. Với tình trạng khí hậu toàn cầu thì các nguồn tài nguyên phải đóng băng, phải nằm lại trong lòng đất, nếu chúng ta còn muốn có cơ hội để sống sót.

Ngay cả khi Greenland và Canada nằm trong tay Mỹ, một thế lực đế quốc đen tối nào đó, những nguồn tài nguyên mà Mỹ thèm muốn chỉ có thể khai thác được khi trái đất nóng lên và tan băng. Những người muốn thu lợi đang tưởng tượng mình trở nên giàu có trong một nước Mỹ tràn ngập lụt lội và cháy rừng ở những nơi đông dân cư như Asheville hay Los Angeles. Khát vọng kiểm soát nguồn tài nguyên này là một thảm họa lớn, một kế hoạch phá hủy thế giới chỉ vì lợi nhuận của một số ít người. Đây chính là logic mà chúng ta tin vào lời Trump nói.

_______

(*) Diễn ngôn của người dịch cho dễ hiểu, tác giả không viết nguyên văn như vậy.

Nguyễn Hoành

Socrates, một triết gia người Hy Lạp, được mệnh danh là bậc thầy về lý luận, truy vấn. Một hôm, ông được các đệ tử đặt câu hỏi:

– Thưa thầy, thầy có thể lấy ví dụ để nói rõ ngụy biện là gì?

Socrates suy nghĩ một lúc rồi hỏi lại:

– Giả sử có hai người, một người sạch sẽ tươm tất, còn người kia bẩn thỉu xuề xòa. Nếu mời hai người này đi tắm, các em thử nghĩ xem, hai người họ ai sẽ đi tắm trước?

Một đệ tử lớn tiếng nói:

– Tất nhiên là người bẩn thỉu rồi.

Socrates phản bác nói:

– Sai rồi, là người sạch sẽ. Bởi vì người sạch sẽ kia đã có thói quen thích tắm gội. Còn người bẩn thỉu lại cho rằng không cần phải tắm.

Nói rồi ông hỏi lại lần nữa:

– Hãy nghĩ thử đi, rốt cuộc ai sẽ di tắm trước?

Hai đệ tử đồng thanh:

– Là người sạch sẽ.

Socrates lại phản bác nói:

– Không đúng, là người bẩn thỉu . Bởi vì người bẩn thỉu càng cần phải tắm gội hơn người sạch sẽ.

Sau đó, Socrates lại hỏi thêm lần nữa:

– Vậy trong hai người rốt cuộc ai sẽ đi tắm trước?

Ba đệ tử lớn tiếng trả lời như lần thứ nhất:

– Là người bẩn thỉu.

Một lần nữa Socrates lại nói:

– Lại sai nữa rồi, dĩ nhiên là cả hai người đều sẽ đi tắm. Bởi người sạch sẽ có thói quen tắm gội, còn người bẩn thỉu cần phải đi tắm. Thế nào, rốt cuộc ai sẽ là người đi tắm trước đây?

Lần này bốn đệ tử lưỡng lự trả lời:

– Thế thì xem ra hai người đều sẽ đi tắm.

Socrates giải thích:

– Không đúng, cả hai đều sẽ không tắm. Bởi vì người bẩn thỉu không có thói quen tắm gội, còn người sạch sẽ kia thì vốn không cần phải tắm.

Lần này các đệ tử nhôn nhao nói:

– Mỗi lần thầy nói đều khác nhau, nhưng lại đều đúng, chúng tôi rốt cuộc nên hiểu thế nào đây?

Socrates nói:

– Đúng vậy, về hình thức là dùng thủ đoạn suy luận chính xác nhưng thực tế lại trái với quy luật khách quan. Đưa ra kết luận nghe thấy đúng nhưng lại là sai, đấy chính là ngụy biện!

Các đệ tử lại đặt câu hỏi:

– Thưa thầy, ngụy biện có phải là cố ý luận chứng cho lý lẽ sai nào đó và sai lầm khách quan trong đó thật không dễ phát hiện. Vậy làm sao để nhìn thấy sai lầm khách quan trong nguỵ biện đó?

Socrates suy nghĩ một lúc rồi nói:

– Có hai người cùng nhau chui vào sửa ống khói. Khi họ chui từ ống khói ra, một người thì rất sạch sẽ, còn một người thì muội than nhem nhuốc khắp người. Tôi hỏi ai sẽ đi tắm trước đây?

Tất cả đệ tử ngập ngừng trả lời:

– Đương nhiên là người bị lấm bẩn khắp người sẽ đi tắm trước.

Socrates nói:

– Thật vậy ư? Các ngươi hãy chú ý, người sạch sẽ thấy người kia lấm bẩn khắp người anh ta nghĩ rằng từ ống khói chui ra sẽ rất bẩn. Còn người kia nhìn sang thấy người trước mặt rất sạch sẽ thì lại nghĩ rằng bản thân mình cũng rất sạch sẽ. Bây giờ tôi hỏi lại, ai sẽ là người đi tắm trước?

Hai đệ tử phấn khích tranh nhau:

– Ồ, tôi biết rồi ! Vậy nhất định là người sạch sẽ chạy đi tắm gội trước.

Cuối cùng Socrates chậm rãi nói:

– Những câu trả lời đó đều không đúng. Hai người đều cùng chui từ ống khói đó ra, làm sao người này thì sạch sẽ, người kia thì nhem nhuốc bẩn thỉu được. Đây gọi là trái với quy luật khách quan, dẫn tới sai lầm khách quan trong ngụy biện.

– Kẻ giỏi nói không bằng người biết phân tích lắng nghe.

– Ngụy biện nhìn ngoài thì hiệu nghiệm thật nhưng không bền vững.

– Xảo trá chi bằng hãy sống chân thành, muôn nghìn diệu kế chẳng bằng sống đúng đạo làm người.

Lụm trên mạng.

Hình minh hoạ : tượng Socrates.

Cóp từ FB  Nguyễn Thị Tuyết Phương

theo Nhật Báo Phố Wall – WSJ

Chính quyền Biden để các tiểu bang Dân chủ nới lỏng việc xác minh có đủ điều kiện hưởng trợ cấp Y Tế Medicaid và sử dụng quỹ này để chi trả cho các khoản chi tiêu xã hội khác như nhà ở cho người vô gia cư, thực phẩm và tủ lạnh mini. Các quan chức của Biden cũng để các tiểu bang sử dụng các thủ thuật kế toán để moi thêm tiền Medicaid từ Washington.

California, nơi 37% cư dân được Medicaid bảo hiểm. Tiểu bang đã mở rộng Medicaid cho những người nhập cư không có giấy tờ và miễn giới hạn tài sản cho những người thụ hưởng Medicaid. Ngân sách của ông Newsom dự báo khoảng 190 tỷ đô la cho Medicaid và các khoản chi tiêu y tế khác trong năm nay, trong đó 119 tỷ đô la sẽ do chính phủ liên bang chi trả. Số tiền sau lớn hơn ngân sách hàng năm của Florida.

Dưới thời Biden, con số người nhận Medicaid cao như thời đại dịch Covid. Tỷ lệ thất nghiệp toàn quốc đã giảm xuống còn 4,1% từ mức 6,3% của thời kỳ cuối Covid khi bắt đầu nhiệm kỳ Tổng thống của Biden, nhưng danh sách phúc lợi vẫn chưa giảm. Khoảng 84,6 triệu cá nhân được ghi danh vào Medicaid, tức là lên đến khoảng một phần tư dân số. Khoảng 42,6 triệu người Mỹ nhận tem phiếu thực phẩm, tương tự như tháng 1 năm 2021 thời điểm Ông Biden lên làm Tổng Thống.

Đặc biệt, ông Biden và đảng Dân chủ đã sử dụng đại dịch như một cái cớ để biến Medicaid thành một quyền lợi khác cho tầng lớp trung lưu. Quốc hội cuối cùng đã chấm dứt việc mở rộng đại dịch vào mùa xuân năm 2023. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 10 triệu người tham gia Medicaid so với trước Covid. Chi tiêu hàng năm của liên bang và tiểu bang cho chương trình đã tăng 60% lên 963 tỷ đô la, nhiều hơn số tiền mà Hoa Kỳ hiện chi cho quốc phòng.

Theo nhật báo WSJ

Một trong những sắc lệnh hành pháp đầu tiên của  Tổng thống Trump tuyên bố rằng “phụ nữ về mặt sinh học là nữ, và đàn ông về mặt sinh học là nam”. Nghe có vẻ đơn giản, nhưng việc biến nó thành hành động trên toàn bộ bộ máy quan liêu liên bang rộng lớn sẽ không dễ dàng.

Hành động ngay theo lệnh của Tổng ThốngTrump có Bộ Ngoại giao, nơi đã ban hành một bản ghi nhớ nội bộ, được The Wall Street Journal xem xét, hướng dẫn nhân viên đình chỉ bất kỳ đơn xin hộ chiếu nào yêu cầu thay đổi giới tính của một người hoặc ghi trong đơn có giới tính trung lập. Các luật sư cho biết sự thay đổi này sẽ là một công thức gây nhầm lẫn, vì hầu hết các tiểu bang đều cho phép mọi người thay đổi giới tính trên cả giấy khai sinh và giấy phép lái xe. Có khả năng cá nhân có thể có các tài liệu nhận dạng của chính phủ bị mâu thuẫn vì chúng sử dụng các dấu hiệu giới tính khác nhau, một vấn đề đau đầu khi hoàn thành các nhiệm vụ như mở tài khoản ngân hàng mới.

Khi các chuẩn mực xã hội về giới tính trở nên linh hoạt hơn trong những năm gần đây, chính quyền liên bang trong nhiều bối cảnh đã có động thái hỗ trợ những người không xác định được giới tính khi sinh con của mình. Những người nộp đơn xin giấy tờ du lịch hoặc thẻ An sinh xã hội và nộp đơn khiếu nại phân biệt đối xử trong việc làm có thể đánh dấu X thay vì nam hoặc nữ.

Người Mỹ đã có thể xin thay đổi dấu hiệu giới tính trên hộ chiếu của họ nếu họ có được giấy chứng nhận của bác sĩ kể từ năm 2010 thời Obama. Những thay đổi khác gần đây, Chính quyền Biden cho phép sinh viên xác định mình là nam, nữ hoặc phi nhị phân trên các biểu mẫu xin trợ cấp cho sinh viên, điều này có thể giúp làm sáng tỏ những rào cản mà sinh viên chuyển giới phải đối mặt. Chính quyền cũng tạo điều kiện dễ dàng hơn cho mọi người thay đổi giới tính của mình trên hồ sơ An sinh xã hội để đơn giản hóa quá trình tiếp cận các chế độ phúc lợi hưu trí và nộp đơn xin chăm sóc sức khỏe và việc làm.