Ảnh: David Dee Delgado/Reuters

Matt Gaetz đã phủ nhận việc từng quan hệ tình dục với trẻ vị thành niên trước khi được coi là trưởng thành (về mặt luật pháp) hoặc trả tiền để được quan hệ tình dục. 

Một nhân chứng đã nói với Ủy ban Đạo đức Hạ viện rằng cô đã nhìn thấy Matt Gaetz quan hệ tình dục với một cô gái 17 tuổi tại một bữa tiệc vào năm 2017, khi ông này đang phục vụ tại Quốc hội, luật sư của người phụ nữ này cho biết hôm thứ Hai.

Người phụ nữ và một nhân chứng khác cũng khai với hội đồng rằng Gaetz, người được tổng thống đắc cử Donald Trump chọn làm tổng chưởng lý , đã trả tiền cho họ để quan hệ tình dục, Joel Leppard, luật sư đại diện cho hai người phụ nữ này cho biết.

Leppard cho biết khách hàng của ông, những người chưa công khai, đã nhận được khoản thanh toán thông qua Venmo và PayPal.

Gaetz từ lâu đã phủ nhận việc từng quan hệ tình dục với trẻ vị thành niên khi đã trưởng thành hoặc trả tiền để quan hệ tình dục. Vào thứ Hai, người phát ngôn chuyển giao của Trump, Alex Pfeiffer, cho biết Gaetz là “người đàn ông phù hợp cho công việc này và sẽ chấm dứt việc vũ khí hóa hệ thống tư pháp của chúng ta”. Pfeiffer nói thêm rằng những cáo buộc này là vô căn cứ và “có ý định làm chệch hướng chính quyền Trump thứ hai”.

Ủy ban Hạ viện đã điều tra các cáo buộc và vào tháng 6, cho biết họ đã nói chuyện với hơn một chục nhân chứng, ban hành 25 trát đòi trình diện và xem xét hàng nghìn trang tài liệu. Ủy ban dự kiến ​​sẽ công bố báo cáo về những phát hiện của mình vào tuần trước, nhưng đã không làm như vậy sau khi Gaetz từ chức khỏi Quốc hội để theo đuổi việc được đề cử chức tổng chưởng lý (bộ trưởng tư pháp)

Chi tiết về lời khai, được ABC News đưa tin trước đó, đã xuất hiện khi hội đồng hiện đang cân nhắc xem nên làm gì với báo cáo của mình và dự kiến ​​sẽ họp vào thứ Tư để thảo luận các bước tiếp theo, theo một người quen thuộc với vấn đề này. Ủy ban vẫn có thể công bố, nếu đa số thành viên bỏ phiếu đồng ý.

Trong hai tuần kể từ khi Trump đắc cử tổng thống, ông đã chuyển sang bổ sung những người trung thành vào nội các và đội ngũ nhân viên Nhà Trắng, một số người trong số họ có ít kinh nghiệm với các cơ quan mà họ được giao nhiệm vụ lãnh đạo. Ông chủ yếu xa lánh những người Cộng hòa thành lập, những người mà ông đổ lỗi là đã cản trở các mục tiêu nhiệm kỳ đầu tiên của ông. Gaetz và Pete Hegseth, người được Trump chọn để lãnh đạo Lầu Năm Góc, đều phải đối mặt với những cáo buộc về hành vi sai trái tình dục đang đe dọa làm trì hoãn việc đề cử của họ. Hegseth vẫn khẳng định mình vô tội và nói rằng người phụ nữ trong tình huống đó là kẻ xâm lược, theo luật sư của ông.

Văn phòng của cựu Dân biểu Matt Gaetz (R., Fla.), người đã phục vụ từ tháng 1 năm 2017 cho đến khi ông từ chức vào tháng này để theo đuổi đề cử tổng chưởng lý. Ảnh: Tom Williams/CQ Roll Call/Zuma Press

Việc lựa chọn Gaetz, một đồng minh hiếu chiến của Trump và là nhà phê bình Bộ Tư pháp, đã khiến các nhà lập pháp sửng sốt . Các đảng viên Cộng hòa tại Thượng viện cảnh báo rằng Gaetz sẽ phải vật lộn để giành được sự ủng hộ cần thiết cho việc xác nhận, và rằng ông sẽ phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ về các cáo buộc về hành vi sai trái tình dục. Bộ Tư pháp cũng đã điều tra xem Gaetz có tham gia vào việc buôn bán tình dục trẻ vị thành niên hay không, một cuộc điều tra bắt đầu trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump và kết thúc vào năm ngoái mà không có cáo buộc hình sự. Gaetz đã phủ nhận hành vi sai trái và nói rằng, “Mọi cuộc điều tra về tôi đều kết thúc theo cùng một cách: tôi được minh oan”.

Báo cáo đạo đức của Hạ viện có thể được công bố thông qua một cuộc bỏ phiếu toàn thể của Hạ viện, nếu một nhà lập pháp sử dụng một quy trình về cơ bản đưa ra trường hợp rằng các cáo buộc chống lại Gaetz đã làm mất phẩm giá và sự toàn vẹn của Hạ viện. Điều đó sẽ buộc Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson (R., La.) phải lên lịch bỏ phiếu trong vòng hai ngày.

Tuần trước, chủ tịch hạ viện Johnson cho biết hội đồng không nên công bố báo cáo của mình và Hạ viện do đảng Cộng hòa lãnh đạo có thể bỏ phiếu để gác lại vấn đề này bằng đa số phiếu, nhưng đảng Cộng hòa không được phép mất quá ba phiếu nếu tất cả đảng Dân chủ đều phản đối.

Khi được hỏi vào thứ Hai liệu ông có hành động để giữ bí mật báo cáo nếu ủy ban bỏ phiếu công bố hay không, Johnson trả lời: “Chủ tịch Hạ viện không có quyền đó”.

Nhìn chung, rất hiếm khi có cuộc bỏ phiếu nào diễn ra tại Hạ viện mà không được các nhà lãnh đạo Hạ viện ủng hộ. Hạ viện đã bỏ phiếu vào những năm 1990 để buộc phải công bố danh sách do hội đồng đạo đức biên soạn về các nhà lập pháp đã viết các khoản thấu chi tại ngân hàng Hạ viện.

Chi tiết sự việc

Người phụ nữ nói rằng cô ấy nhìn thấy Gaetz quan hệ tình dục đã nói với ủy ban đạo đức rằng cô ấy đã chứng kiến ​​sự việc vào tháng 7 năm 2017, khi Gaetz là một nhà lập pháp đắc cử và đang ở năm thứ nhất của nhiệm kỳ, theo luật sư của cô ấy. Cô ấy đi ra khu vực hồ bơi của một ngôi nhà và nhìn thấy Gaetz với người bạn của cô ấy, lúc đó 17 tuổi, Leppard nói.

John Clune, luật sư của thiếu niên 17 tuổi, cho biết trên X rằng ông ủng hộ việc công bố báo cáo ngay lập tức và gọi việc lựa chọn Gaetz làm tổng chưởng lý là “một diễn biến sai trái trong một chuỗi sự kiện thực sự đen tối”.

“Cô ấy là một học sinh trung học và có người chứng kiến,” Clune nói.

Leppard cho biết khách hàng của ông đã cung cấp thông tin chi tiết cho ủy ban về các cuộc tụ tập mà họ tham dự cùng Gaetz từ tháng 7 năm 2017 đến tháng 1 năm 2019. Leppard cho biết các sự kiện liên quan đến tình dục và ma túy, bao gồm các bữa tiệc, sự kiện chính trị và các chuyến đi đến Bahamas và New York.

“Công chúng xứng đáng được biết rằng những gì chúng tôi trải qua là có thật và thực sự đã xảy ra”, một trong những người phụ nữ cho biết trong tuyên bố được Leppard chia sẻ.

---

Ba’o Tieng Dan

19/11/2024

Hiệu Minh

Đã lâu lắm mới thấy một vị lãnh đạo nói về điểm nghẽn của thế chế, một cụm từ khá nhậy cảm. Với nhiều người, thể chế (institutions) và chế độ (regime) như nhau, chê thể chế là chê chế độ.

Mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra ba điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là thể chế, hạ tầng và nhân lực, và thể chế là điểm nghẽn của điểm nghẽn.

Năm 2012 có cuốn sách nổi tiếng “Why Nations Fail – Tại sao các quốc gia thất bại” của hai tác giả là Daron Acemoglu gốc Thổ Nhĩ Kỳ thuộc viện Công nghệ Massachusetts (MIT) và nhà khoa học của Anh là James A. Robinson làm việc tại Đại học Harvard. Cuốn sách này được dịch ra tiếng Việt từ chục năm trước.

Khi giải thưởng Nobel 2024 về Kinh tế được trao cho cho hai ông thì tin đồn về cuốn sách này được dịch ra tiếng Việt không thấy bán nữa vì có thể hai ông kiến giải sự thất bại của quốc gia là do thể chế mà ra.

Cho tới khi TBT Tô Lâm chỉ rõ “điểm nghẽn của điểm nghẽn” thì báo chí mới viết nhiều về “thể chế – institutions”.

Institutions – Thể chế thay đổi mọi thứ

Nhớ những năm 1960-1980 có phong trào hợp tác xã (HTX) trên toàn quốc. Nông dân xứ Việt bỗng trở nên lười biếng.

Khi còn ở cá thể, họ ra đồng từ tờ mờ sáng đến mặt trời đứng bóng, trưa nghỉ vài tiếng, chiều làm tới tối mịt. Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ, muốn không chết đói phải cố mà làm.

Vào HTX, cũng những con người ấy nhưng ra đồng lúc mặt trời đã lên cao, tát nước qua loa và nghỉ, chiều có kẻng nhưng còn chán chê chè thuốc dưới gốc đa, chưa tới giờ đã về. Tay mình làm người khác nhai, nên chẳng quai nữa.

Đương nhiên là đói rã họng, moi đâu ra lúa ngô nếu nông dân lười bởi đồng ruộng không thiết thân với họ.

Năm 1986 có “Đổi mới” thực chất là sửa sai về chính sách HTX, đưa ruộng về tay nông dân.

Cũng những con người ấy, cũng mảnh ruộng ấy, từ một quốc gia phải nhập bo bo ở các nước cho bò ăn để cứu đói, nay thành nước xuất khẩu gạo nhất nhì thế giới khi dân số tăng gần gấp đôi, diện tích cấy trồng vẫn như cũ.

Dân lười nên nghèo hay chăm chỉ có của ăn của để do chính sách nông nghiệp khác nhau tạo ra môi trường khác nhau.

Những năm đầu 1990, khi internet đang tràn ngập trên thế giới thì Việt Nam vẫn lo lắng sợ rác rưởi tràn vào. Mãi tới năm 1997 mới mở cửa. Sau 20 năm phát triển, Việt Nam đứng trong hàng top các nước dùng internet, và tốc độ tăng trưởng tới 24.000% gần như cao nhất thế giới.

Từ một nước thu nhập 100$/người/năm, sau vài thập kỷ, Việt Nam đã vào câu lạc bộ các nước thu nhập trung bình trên 4.300$/người/năm.

Chính sách nông nghiệp thay đổi, không bị đói, vẫn có tiền từ xuất khẩu gạo, internet giúp cho thông tin với thế giới và từ đó có bao nhiêu lợi ích.

Từ quan liêu bao cấp, chính phủ quản lý bằng mệnh lệnh, lập kế hoạch duy ý chí, Việt Nam hiểu ra bài học, gần với thị trường hơn.

Ở tầm vĩ mô, những nhà kinh tế thế giới gọi đó là institutions (thể chế) đã thay đổi mọi thứ. Nước mình vẫn theo chế độ XHCN mà.

Về cuốn sách “Why Nations Fail” được giải Nobel

Dựa vào những kiến thức kinh điển về thể chế, phát triển và lịch sử, cuốn sách “Why Nations Fail” đưa ra những kiến giải, tại sao các quốc gia phát triển khác nhau, một số thành công, một số thất bại, một số lại đứng im.

Một ví dụ hoàn hảo về thành phố Nogales ở tiểu bang Arizona (Hoa Kỳ). Nogales được chia làm hai bởi một hàng rào, phía bắc thuộc Hoa Kỳ, phía nam thuộc Mexico.

Phía bên Mỹ thu nhập đầu người, tuổi thọ cao hơn, ít tội phạm, khó tham nhũng, giao thông, y tế, giáo dục đều tốt hơn, bầu cử dân chủ hơn. Trong khi phía do Mexico quản lý có một hình ảnh hoàn toàn trái ngược.

Được biết dân hai bên giống hệt nhau, vùng địa lý, khí hậu cũng vậy, đất sinh sống hay môi trường tự nhiên y chang.

Không thể nói dân Nogales lười biếng, nghĩ ngắn, không có nền tảng triết học hay áp đặt. Giống hệt nhau nhưng một bên thành đạt, một bên thất bại. Thể chế kinh tế và chính trị của Hoa Kỳ và Mexico khác nhau nên kết cục khác nhau.

Chuyện đó đúng với Đông Đức và Tây Đức trong quá khứ, Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên trong hiện tại và nhiều vùng miền trên thế giới. Cùng con người ấy, mảnh đất ấy, điều kiện tự nhiên như nhau, cùng tiếng mẹ, thành bại không thể đổ tại… trời.

Chính sách vĩ mô phải tạo ra môi trường, khích lệ người dân làm việc có hiệu quả để tạo ra tài sản, luật pháp giúp bảo vệ tài sản kiếm được, được làm chủ mảnh đất của mình.

Nếu biết một ngày nào đó tài sản bị tịch thu, phải trả lại nhà nước vì lợi ích nhóm, chẳng ai muốn làm việc hết mình. Lười biếng, không sáng tạo và kéo theo tụt hậu cũng từ đó mà ra.

Sự thành bại của một quốc gia còn có những yếu tố khác như vùng khí hậu, các quốc gia lân bang và thể chế chính trị của láng giềng. Sống cạnh hàng xóm xấu dễ bị mất cắp hay xung đột.

Ở vùng nhiệt đới bệnh tật nhiều hơn, trẻ em bị môi trường làm ảnh hưởng tới trí tuệ do dịch bệnh thường xuyên. Vùng ôn đới dịch bệnh ít hơn do nhiệt độ thấp đã giết bớt các nguồn sâu bệnh. Bão tố ít hơn so với vùng nhiệt đới. Nhưng không vì thế mà nghèo đói lại đổ ấn thiên tai. Nhật Bản với ít tài nguyên, vùng địa lý khắc nghiệt, hay động đất, sóng thần nhưng vẫn phát triển.

Các nước có tài nguyên dồi dào thường sinh ra chính quyền tham nhũng vì kẻ quyền thế tìm cách đào của và đút túi, kệ dân nghèo.

Những nơi có trữ lượng dầu hỏa, kim cương, vàng, titan… nhất thế giới đều nghèo, từ Arab đến châu Phi và Mỹ La tinh, trừ vài nước như Na Uy giầu có vì có thể chế dân chủ, pháp luật công minh.

Vì sao các quốc gia thất bại có nhiều nguyên nhân mà con người chỉ là yếu tố rất nhỏ, phụ thuộc vào môi trường sống.

Chẳng ai thích bị coi là người bình thường, không nổi trội. Bất kỳ dân tộc nào trên thế giới đều thế. Tệ hại hơn nếu lôi toàn khuyết điểm để nói về dân tộc đó dù một số điều khá đúng.

Đến nước Anh với ý nghĩ người Anh keo kiệt hay ích kỷ là rất sai. Tới nước Mỹ mà cho rằng người Mỹ như cao bồi thực dụng là không thể chấp nhận.

Thăm Hà Nội mà nói rằng dân Việt lười, tư duy nhỏ, ngại suy nghĩ… thì dân xứ này sẽ đập vào mặt.

Nhưng nếu ai đó giải thích như tác giả cuốn sách trên rằng, môi trường tạo nên con người và con người tác động ngược trở lại, thì chắc chắn sẽ lọt tai hơn.

Tuy nhiên, một số người không thích đổ cho thể chế mới có chuyện điểm nghẽn vài thập kỷ không ai dám động vào.

---

 

Ba’o Dan Chim Viet

Tác Giả: Nguyễn Thị Cỏ May

18/11/2024

Ảnh Onet.pl

Hôm 6/1, báo chí pháp viết về ông Trump khi có kết quả bầu cử Tổng thống « không phải đắc cử (gagné) mà chiến thắng »  (triomphé). Muốn nói đó là nhà đại tư bản cộng hòa Donald Trump trở lại Nhà Trắng sau 4 năm khăn gói ra đi .

Trong 4 năm thất nghiệp Tổng thống đó, ông Trump bị lắm chuyện nhức mình, đau đầu, còn khi suýt vong mạng . Nay ông trở lại Nhà Trắng đầy vinh quang nhưng lại khuấy động cả thế giới . Trước nhứt là Âu châu vì ông từng tuyên bố ông sẽ « giải quyết cuộc chiến Ukraine trong 24 giờ » . Nhưng cách nào? Với chủ trương « nước Mỹ trước hết », chắc chắn ông sẽ thay đổi tương quan quyền lợi giữa nước Mỹ và Âu châu, cả Otan, và riêng về Huê kỳ, sẽ thay đổi sâu xa về mặt xã hội vì Huê kỳ sẽ được « hữu hóa » tối đa . Ông muốn dân chúng sẽ vứt bỏ cái chủ thuyết « wokisme » xuất hiện và xâm chiếm nước Mỹ, mạnh bạo dưới thời TT. Biden, đến nổi ông Biden và bà Pelosi, Chủ tịch Hạ viện, đã phải quì tế trước quan tài tội phạm George Floyd chết do viên cảnh sát Chauvin lỡ tay gây ra năm 2020 ở Minneapolis . Suốt thời gian dài, nhà cầm quyền Dân chủ đã tha thứ quá dễ dàng cho tội phạm, di dân bất hợp pháp, và để du đãng lên ngôi, …

Báo chí pháp còn ca ngợi thêm Trump thắng cử hôm 5/11 là một cuộc trở về đầy ấn tượng mạnh nhứt lịch sử thế kỷ XXI . Chỉ trước đây vài ngày, không một nhà phân tách nào, hay một nhà thăm dò dư luận nào đã có thể nói trước được kết quả đắc cử của ông.

Ông đắc cử chẳng riêng với với số phiếu của đại cử tri, mà cả với số phiếu cử tri đại chúng
Đáng chú ý giới trẻ, dân da màu và phụ nữ cũng dồn phiếu cho ông. Nghĩa là Trump đắc cử
do các từng lớp dân chúng Huê kỳ thật sự chọn và, chọn vì « ông là như thê đó », chớ không đắc cử vì một chọn lựa chẳng đặng đừng .Nhưng đây là nhiệm kỳ Tổng thống cuối cùng của ông .

Về cách đắc cử, ông là người thứ nhứt từ thời Tổng thống Grover Cleveland đắc cử Tổng
thống 2 nhiệm kỳ nhưng không kế tiếp. Và đặc biệt hơn hết, Trump là Tổng thống Huê kỳ
duy nhứt đắc cử 2 lần nhờ hạ 2 đối thủ sừng xỏ mà đều đàn bà. Năm 2016, Trump hạ bà.
Hillary Clinton và năm nay 2024, hạ bà Kamala Harris, để Huê kỳ không thể có Tổng thống
đàn bà.

Vậy phải chăng Trump có số nhờ đàn bà hay sát đàn bà mà đắc cử Tổng thống?
Và Trump, từ sau G. W. Bush năm 2004, là người đầu tiên hốt được nhiều phiếu cử tri đại
chúng.

Sau cùng, Trump bị đối phương và cả cựu Đổng lý Văn phòng, ông John Kelly, lên án là « Phát- xít » và dư luận, cả ở Âu châu, phê bình ông là người chưa từng nói được một lời lịch sự, tánh tình lại rất « bất thường », thế mà ông thắng cử 2 lần, với số phiếu kỳ sau cao hơn kỳ trước .

Có lạ không?

Về nước Mỹ

Để nhìn trước vài nét chánh về chánh sách của TT.Trump sẽ bắt đầu năm 2025, người ta có
thể coi bản Dự án chánh trị 2025 của ông, dày 900 trang những đề nghị, do Cơ quan The
Heritage Foundation soạn thảo theo đó quyền của Tổng thống sẽ được mở rộng, bỏ Bộ Giáo
dục, xét lại quyền phá thai, cứng rắn kiểm soát biên giới, mở lại kỷ nghệ khai thác dầu hỏa, …
Bản dự án dài nên không biết sẽ được áp dụng hết hay không ? Hơn nữa, có nhiều điều, trên thực tế, khó áp dụng, tuy ông có đa số ở Quốc hội. Như trục xuất ngay 12 triệu di dân bất hợp pháp khó tránh ảnh hưởng về nhơn đạo và lực lượng lao động cho Mỹ. Và nhứt là thanh lọc bộ máy hành chánh và tòa án để tăng cường quyền hạn Tổng thống.

Báo chí còn nghĩ tới những chuyện khá phức tạp mà Trump có thể làm là phục hận cá nhơn. Như vụ các ông tòa đã truy tố, xử phạt ông, những người chống đối ông, như Liz Cheney, cựu Tổng thống Biden … Về kinh tế, Trump sẽ hạ mức thuế, đuổi hết đám công nhơn làm lương rẻ, tăng thuế quan, … (Theo Louis Pillot, Slate, Monde, 6/11/24).

Cũng về xã hội, chánh sách « bảo sanh» của Trump, trong những ngày gần đây, đã làm dấy lên làn sóng quí bà đua nhau đi cai đẻ, mua thuốc phá thay dự trữ. Nhà cung cấp dược phẩm Aid Access cho biết, chỉ sau 24 giờ có tin Trump đắc cử, nhận được hơn 10 000 đơn đặt mua thuốc phá thai. Cùng lúc, các ông bị các bà thúc hối đi thiến. Chỉ ngày thứ tư, hẹn để thiến tăng lên 1200%, hẹn ngừa thai cho các bà tăng 760% .

Riêng các tổ chức giúp phá thai nay sẽ bị cắt tài trợ.

Về Âu châu

Cũng theo bản Dự án chánh trị 2025, chủ trương đối với Âu châu khá dài. Vài điểm chánh yếu cũng đủ làm xáo trộn trật tự Âu châu tuy Âu châu, từ sau Thế chiến, nay cũng đang trên đà trốc gốc.

Như về giao thương, Trump sẽ tăng thuế quan từ 10 tới 20%, điều này khó tránh sẽ tạo ra tình trạng lạm phát, gia tăng thất nghiệp, làm khựng lại tăng trưởng . Âu châu sẽ lâm vào cảnh khó khăn .

Về Ukraine, Trump vẫn nói sẽ đàm phán đem lại hòa bình trước khi ông chánh thức vào Nhà trắng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc ngưng chiến ở Ukraine vào đầu năm tới, 2025, không có gì rõ ràng cả . Vì để T.T. Zelensky chịu đầu hàng, thì Huê kỳ phải ngưng viện trợ quân sự cho Ukraine theo quyết định của đa số Quốc hội, Âu châu cũng ngưng viện trợ quân sự và kinh tế nữa, và dân Ukraine đồng ý bỏ hẳn các vùng đất bị Nga cưỡng chiếm . Liệu tình trạng này có thể xảy ra không? Hôm qua, TT. Zelensky tuyên bố « gia nhập Otan hay làm bom nguyên tử » . Ukraine có bom nguyên tử chỉ cần vài tuần. Khi ông Zelensky gợi ý về bom, biết đâu Ukraine đã có sẳn rồi?

Về Otan (NATO), ông Trump vẫn muốn Otan tự lo lấy an ninh Âu châu nên ông làm áp lực để các quốc gia thành viên phải gia tăng chi phí quốc phòng. Ông thường nhắc tới điều 5 và nói Huê kỳ sẽ không can thiệp khi một nước thành viên bị tấn công đã làm cho mọi người đều lo sợ. Nhưng chắc chắn Otan sẽ không vì thiếu Hưê kỳ mà giải tán.

Ông Trump đắc cử thật sự có làm xáo trộn trật tự thế giới và Âu châu nhưng nay Âu châu lại thấy đó là một cơ hội tốt để tránh cho 500 triệu người âu châu không phải cứ 4 năm phụ thuộc vào kết quả bầu cử của Huê kỳ nữa. Nay sẽ là cơ hội để Âu châu thoát ra khỏi sự lệ thuộc nặng nề về an ninh ở Huê kỳ. Như ông Donald Tusk, Thủ tướng Ba-lan nói « Harris hay Trump? Nhiều người cứ nghĩ rằng tương lai Âu châu tùy thuộc bầu cử Huê kỳ, thật ra nó phải tùy thuộc ở chúng ta trước hết. Với điều kiện Âu châu tự quyết định vươn mình lên và tin tưởng ở khả năng của mình. Kết quả có ra sao chưa biết, nhưng rõ ràng cái thời sống bám vào địa chánh nay đã qua rồi».

Âu châu họp ở Budapest sau kết quả bầu cử huê kỳ

Ngày thứ năm 7/11, lối 50 nhà lãnh đạo Âu châu hẹn nhau ở Budapest để họp bàn chánh trị âu châu. Qua ngày hôm sau, 27 nước thành viên Âu châu họp «mật nghị».

Âu châu kêu gọi nhau hảy lo tự chủ về chiến lược nhưng hai lực lượng nồng cốt của Âu châu là Pháp và Đúc nay đã suy yếu, khó tránh bộ máy âu châu sẽ bị khựng lại lúc nào đó.
Sau khi giải tán Quốc Hội hồi Hè vừa qua, Macron như cua gãy càng. Còn Đức, Thủ tướng
Olaf Scholz bải nhiệm Bộ trưởng Tài chánh làm mất cánh Hữu nên sẽ phải tổ chức bầu cử lại trước nhiệm kỳ.

Dĩ nhiên Pháp và Đức, trong tình hình này, sẽ phải gặp nhau gắp để cùng nhau «xác định lại sự cần thiết một Âu châu thống nhứt chặt chẽ hơn, mạnh hơn, có chủ quyền hơn» .

Nhưng thực tế cho thấy mầm móng chia rẽ vẫn luôn luôn tiềm tàng và sẳn sàng bộc phát khi có cơ hội .

Cặp Trump-Musk, đồng sàng dị mộng?

Chỉ từ tháng 7/2024, Trump và Musk mới thân nhau, trở thành cặp bài trùng. Musk thân Tàu vì làm ăn bên Tàu, xe Tesla sản xuất ở Tàu vì nhơn công có tay nghề mà rẻ, nguyên liệu làm bình điện sẳn tại chỗ. Nên Musk đồng ý Đài loan phải thuộc về Bắc kinh. Cũng thân Nga vì nhắm tài nguyên thiên nhiên của Nga nên Musk cũng có quan điểm về chiến tranh Ukraine ngả về phía Poutine. Gần đây, Musk đã rút hệ thống thông tin Starlink lại và cho Poutine sử dụng.

Một viển ảnh khá rõ là trong những ngày tới, ở ngã ba địa chánh, làm giàu và kỹ thuật, cặp Trump-Musk e khó tránh sẽ du Huê kỳ và Thế giới vào một tình trạng chưa từng có.

Trump muốn giảm trợ cắp xe điện, điều này bất lợi cho Tesla . Ưu tư về tình trạng thâm hụt thương mại với Tàu, Trump sẽ tăng thuế quan trên hàng nhập cảng từ Tàu, điều này tổn thương quyền lợi của Musk.

Vậy làm sao giữ keo sơn cho cặp Trump-Musk?

Vế cá tính, Trump vốn là người không muốn bị ai chỉ huy. Và ngôi vị lãnh đạo lại cũng không muốn đem san sẻ cho ai khác nữa.

Vậy liệu Trump và Musk sẽ đồng sàng được mấy con trăng?

Nay, cựu Thủ tướng Anh, Boris Johnson, vừa cho xuất bản tập « Hồi kỳ » (TítIndomptable),
đồng ý trả lời phỏng vấn của Tuần báo L’Express (12/11/24) về ông Trump thắng cử, về
Ukraine, …Và đặc biệt về chánh sách đối ngoại của Huê kỳ, như đối với Xi và Pou, ông hỏi vặn lại Tuần báp L’Express « Ông thiệt tình nghĩ là ông Donald Trump sẽ để cho Nga làm nhục Huê kỳ à?».

Nguyễn thị Cỏ May

---

 

 Minh Tran

Khi về già, con cái sẽ ngày càng trở nên xa cách. Bởi vì khi cha mẹ ở độ tuổi 70, 80 cũng là lúc con cái bước vào độ tuổi trung niên. Tuổi tác ngày càng lớn, nhiều vấn đề nảy sinh trong cuộc sống thì làm sao có thời gian ở bên cha mẹ mỗi ngày?

Cha mẹ già cũng từng trải qua giai đoạn này nên rất thấu hiểu, vì vậy, họ sẽ không phàn nàn mà sẵn sàng chịu đựng sự cô đơn một mình để đổi lấy hạnh phúc của con cái.

Khi cha mẹ về già có “ba nỗi sợ”. Suy cho cùng, cả đời khổ cực nuôi con, đến cuối cùng vẫn vì con cái!

Đầu tiên, sợ cuộc sống con cái không tốt, nhưng bản thân cũng không thể giúp gì được

Khi còn nhỏ, chúng ta luôn nghĩ rằng cha mẹ là người toàn năng. Cơm nước nấu sẵn, mùa đông cần quần áo ấm, đến kì phải đóng tiền học… họ sẽ làm mọi điều để cho con cuộc sống tốt nhất.

Cha mẹ cho bạn tất cả tình yêu của họ, nhưng họ chưa bao giờ cảm thấy đủ.
Tuy nhiên, khi cha mẹ đã già yếu, thực sự không có cách nào để giúp bạn. Họ chỉ có thể lo lắng và thường xuyên hỏi thăm tình hình của bạn. Đôi khi, họ cảm thấy bất lực khi biết khó khăn của con cái nhưng lại không thể làm được gì.

Khi tuổi trẻ gặp sóng gió, người lo lắng nhất chính là cha mẹ. Người thân, bạn bè bên cạnh không có mấy người tương trợ, nhưng bố mẹ nhìn thấy thì xót xa vô cùng, có thể làm được gì để giúp đỡ, họ đều không ngần ngại.

Thứ hai, sợ tình trạng ốm đau của bản thân sẽ kéo theo con cái sa sút

Nếu một ngày bạn nhận được tin bố mẹ ốm, thường là khi bệnh tình đã trở rất nặng. Không phải họ thường không mắc bệnh vặt mà bởi vì nếu đó là một bệnh nhẹ, họ sẽ không nói cho bạn biết.

Khi cha mẹ già yếu, bệnh tật ập đến, hầu hết họ đều có tâm lý một mình chịu đựng, tự chăm sóc lẫn nhau mà không để con cái lo lắng.

Đừng làm phiền con cái, đây là “chuyện chung” của các bậc cha mẹ. Đôi khi họ chỉ muốn ở một mình cũng không chuyển tới thành phố sống với con cái chính là vì sợ con phiền phức, sợ con bị ảnh hưởng. Loại “sợ” này thực chất là tình cha mẹ vô bờ bến.

Thứ ba, sợ ăn nói không cẩn thận trước mặt con cái.

Khi bạn thấy cha mẹ phải cẩn thận khi nói chuyện trước mặt bạn, họ thực sự đã già.

Người lớn tuổi có thể nói nhiều hơn, vừa nói xong đã quên, nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần một điều gì đó khiến chúng ta đôi khi thấy phiền. Khi bạn lớn tiếng “trách móc” cha mẹ, họ sẽ rất buồn nhưng sẽ không nói ra mà chỉ âm thầm tủi thân và rơi lệ.

Cha mẹ già rồi cũng giống như một đứa trẻ. Họ sợ hãi khi nhìn thấy khuôn mặt bạn giận dỗi; khi bạn cười, họ cười; nếu bạn giữ khuôn mặt căng thẳng, họ cũng cảm thấy khó chịu.

Điều đáng ngạc nhiên là chúng ta càng trưởng thành thì càng học được cách vui vẻ, xởi lởi với người ngoài, nhưng lại cư xử cáu kỉnh, khó chịu khi về nhà. Cuộc sống dù có vất vả đến đâu cũng đừng đổ lỗi cho cha mẹ, đừng trách họ cho mình quá ít. Trong hàng trăm điều thiện, chữ hiếu đứng hàng đầu, đừng bao giờ oán trách người đã sinh ra mình mà hãy đối xử dịu dàng với họ.

Tuổi già là một cỗ máy không thể ngăn cản. Mọi người đều già đi, thế hệ này sang thế hệ khác nối tiếp nhau không ngừng.

Cha mẹ già là tấm gương phản chiếu chính bạn trong tương lai. Cách bạn đối xử với cha mẹ bây giờ cũng chính là cách mà con cái sẽ đối xử với bạn sau này. Khi thấy con cái tiến về phía trước không có chỗ dựa, cha mẹ già không khỏi bận tâm, bởi ai cũng từng trải qua giai đoạn “năm tháng gió sương”, họ luôn thấu hiểu và thông cảm cho bạn.

Khi bạn thực sự hiểu được điều cha mẹ sợ hãi, bạn sẽ biết được công ơn của cha mẹ lớn đến nhường nào.

Một ngày nào đó, bạn sẽ không còn được nghe thấy tiếng cha mẹ gọi bạn về nhà ăn cơm, cũng không nhận được cuộc gọi thăm hỏi, nhắc nhở giữ sức khỏe từ cha mẹ nữa. Một ngày nào đó, bạn sẽ trở thành một đứa trẻ mồ côi, không còn bề trên chăm sóc, phải tự dựa vào chính mình. Nếu cha mẹ còn thì cuộc đời vẫn còn điểm tựa, nếu cha mẹ ra đi thì cuộc đời này sẽ không còn chốn quay về.
Vì vậy, dù khó khăn đến đâu cũng đừng làm khó cha mẹ, dù bận rộn đến đâu cũng phải báo hiếu cho cha mẹ, dù nghèo khó đến đâu cũng đừng để cha mẹ phải chịu khổ cực!

Minh Tran

From: KimBang Nguyen