Một số người trong ngành công nghệ (Hoa Kỳ) đã dự đoán rằng siêu trí tuệ nhân tạo có thể xuất hiện sớm nhất vào năm 2027. Các công ty như Meta , Google và OpenAI đang chi tiêu mạnh tay trong cuộc cạnh tranh để có được nhân tài, trung tâm dữ liệu và năng lượng mà họ cần để trở thành người dẫn đầu.
Một ủy ban quốc hội (Hoa Kỳ) cũng tập trung vào cạnh tranh với Trung Cộng, họ đã đưa ra “Dự án Manhattan” về AGI để đảm bảo Hoa Kỳ giành chiến thắng trong cuộc đua.
Tuy nhiên, việc OpenAI ra mắt GPT-5 rất được mong đợi vào tháng 8, một mô hình mà công ty ban đầu coi là bước đệm quan trọng trên con đường tiến đến AGI, đã khiến nhiều người dùng thất vọng. Sam Altman của OpenAI thừa nhận việc triển khai còn nhiều khó khăn và từ đó đã cố gắng kìm hãm cơn sốt AGI, đồng thời cảnh báo về khả năng bong bóng đầu tư AI.
Những ông lớn khác ở Thung lũng Silicon cũng bắt đầu dao động, mở đường cho ý tưởng rằng cách tiếp cận của Trung Cộng có thể hợp lý hơn.
Cựu Giám đốc điều hành Google Eric Schmidt và nhà phân tích công nghệ Selina Xu đã viết trong mục ý kiến gần đây trên tờ New York Times rằng: “Không chắc chắn khi nào trí tuệ nhân tạo tổng quát có thể đạt được” .
“Nếu chỉ tập trung vào mục tiêu này, quốc gia chúng ta có nguy cơ tụt hậu so với Trung Cộng, quốc gia ít quan tâm đến việc tạo ra AI đủ mạnh để vượt qua con người và tập trung nhiều hơn vào việc sử dụng công nghệ mà chúng ta đang có.”
Cách tiếp cận thực dụng
Sự nhiệt tình của chính phủ Trung Cộng đối với việc sử dụng AI một cách thiết thực hơn có thể thấy rõ ở Xiong’an, thành phố mơ ước được xây dựng từ đầu của Tập Cận Bình, cách Bắc Kinh hai giờ về phía nam.
Vào tháng 2, thành phố đã công bố việc phát hành một mô hình AI nông nghiệp, sử dụng công nghệ từ công ty khởi nghiệp Trung Cộng DeepSeek, hướng dẫn nông dân địa phương lựa chọn cây trồng, gieo trồng và kiểm soát dịch hại, theo báo cáo của chính quyền địa phương. Đồng thời, Cơ Quan Khí Tượng của thành phố đang sử dụng DeepSeek để cải thiện độ chính xác của các bản tin thời tiết. DeepSeek cũng đang hỗ trợ cảnh sát địa phương phân tích các báo cáo vụ việc và quyết định cách ứng phó với các trường hợp khẩn cấp.
Robot ở dealer bán xe, thành phố Thượng Hải, Photo: Go Nakamura/Reuters
Phần lớn đầu tư của chính phủ sẽ dành cho việc xây dựng các trung tâm dữ liệu. Nhưng không giống như các cơ sở rộng lớn đang được xây dựng ở Mỹ để đào tạo các mô hình tiên tiến, các phiên bản của Trung Cộng thường có quy mô nhỏ hơn.
Trên bình diện lớn, Bắc Kinh không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đi theo một con đường khác trong lĩnh vực AI.
Các hạn chế thương mại của Hoa Kỳ, đặc biệt là đối với các chất bán dẫn cao cấp , đã khiến các công ty AI Trung Cộng khó có thể cạnh tranh trực tiếp với các tập đoàn lớn của Mỹ trong việc mở rộng quy mô đào tạo các mô hình tiên tiến nhất.
Chắc chắn, một số công ty Trung Cộng, bao gồm DeepSeek và Alibaba , đã tuyên bố sẽ theo đuổi AGI. Và một số nhà phân tích suy đoán rằng Trung Cộng có thể đang cố gắng kiềm chế một số tham vọng AGI của mình.
Kendra Schaefer , giám đốc nghiên cứu chính sách công nghệ tại Trivium China, một công ty tư vấn có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết có khả năng, thậm chí rất có thể, Tập Cận Bình sẽ quyết định theo đuổi AGI một cách quyết liệt hơn vào một thời điểm nào đó. Tuy nhiên, bà cho biết ông sẽ làm điều đó một cách thận trọng với nhiều biện pháp bảo vệ, do những rủi ro tiềm ẩn mà máy móc tư duy có thể gây ra cho sự ổn định của Đảng Cộng sản.
Bà cho biết: “Đây là một trong những chính phủ có thái độ e ngại rủi ro nhất trên hành tinh”.
Theo Ding của Đại học George Washington, … có thể mất hàng thập kỷ để xác định người chiến thắng và kẻ thua cuộc trong lĩnh vực AI…
Ding cho biết nếu cẩn thận duy trì lợi thế đó, Hoa Kỳ sẽ có cơ hội tốt để đánh bại Trung Quốc trong cuộc đua của chính mình.
Nhận định của Copilot (AI)
Cuộc đua AI giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ không phải là một vạch đích duy nhất, mà là sự xung đột về tầm nhìn, cơ sở hạ tầng và các ưu tiên chiến lược . Và hiện tại, cả hai quốc gia đều đang chiến thắng trên những đấu trường khác nhau.
Sự tương phản Sự tương phản chiến lược
| Kích thước | Trung Quốc | Hoa Kỳ |
| Tập trung | Cơ sở hạ tầng AI
Ứng dụng AI |
nghiên cứu AGI (Trí Tuệ Thông Minh như con người), SAI (Siêu Trí Tuệ Thông Minh hơn con người) và các đột phá mới khác. |
| Điểm mạnh | Quy mô, chi phí, tốc độ triển khai lớn lao. | Nghiên cứu mới mẻ và đột phá, R&D bởi các công ty tư nhân |
| Thách thức | Bị hạn chế không được sử dụng chip cao cấp.
Sự tin tưởng và cộng tác của đối tác toàn cầu. |
Giữ chân nhân tài ở Mỹ, thiếu năng lượng chạy AI |
| Ảnh hưởng toàn cầu | Xuất khẩu AI qua kế hoạch Vành đai và Con đường | Liên minh ngoại giao và liên chính sách |
Ai là người “chiến thắng”?
Ứng dụng AI không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn đòi hỏi các yếu tố văn hóa, chính trị và cơ sở hạ tầng .
Điểm mạnh của Trung Quốc không nằm ở việc sở hữu AI tốt hơn , mà nằm ở việc có một hệ thống có thể triển khai AI trên quy mô lớn, với tốc độ nhanh chóng và ít gặp trở ngại nhất . Khi chính phủ yêu cầu tích hợp AI vào y tế, giáo dục và quản trị, điều đó diễn ra nhanh chóng, không có chống đối.
Ngược lại, Hoa Kỳ có sức mạnh trong nghiên cứu khoa học nhưng phải đối mặt với nhiều cản trở trong triển khai, nào là quy định khác biệt ở các tiểu bang, rồi đến quyền riêng tư, chuẩn mực đạo đức, nhất là ưu tiên lời nhuận ở các công ty tư nhân thay vì lợi ích cho xã hội.
Ngay cả với sự hồi sinh công nghiệp theo kiểu MAGA , Hoa Kỳ vẫn cần phải kết hợp đổi mới với cơ sở hạ tầng, niềm tin và quản trị để theo kịp tốc độ triển khai của Trung Quốc . Và điều đó không được đảm bảo.
Vậy thì đúng là Hoa Kỳ có thể áp dụng những kết quả này —nhưng liệu họ có áp dụng chúng một cách khôn ngoan, công bằng và đủ nhanh để định hình tương lai AI toàn cầu hay không? Đó mới là câu hỏi sâu xa hơn.