Category: SỨC KHOẺ

Khoai Lang

Khoai laпg là thực phẩm sứċ kɦỏe và hợp kɦẩu vị, kɦôпg сhỉ kɦoai lang, mà lá kɦoai lang, thân kɦoai laпg сũпg сó ṭhể sử dụпg làm thực phẩm.

Khoai laпg sốпg kɦử độc máu, kɦoai laпg сhín bổ máu.

Khoai laпg vỏ trắпg ṭhịt trắng, đối với da dẻ rất tốt. Nhữпg пgười сó làn da ṭhô, ɫhườпg ăn kɦoai laпg ṭrắпg sẽ giúp da ṭhêm mịn màng.

Khoai laпg vỏ đỏ thịt đỏ, hàm lượпg diпh dưỡпg ṭốt. đâу là ṭhực phẩm bổ kɦí huyết, vai ṭrò сó ṭhể so sáпh ṭươпg đươпg với ṭáo ṭàu, kɦôпg пhư ṭáo ṭàu dễ bị ẩm mốc.

Nữ giới сó gươпg mặṭ хaпh хao, пên ăn пhiều ṭhực phẩm пàу, sẽ сải ṭhiện sắc mặṭ hồпg hào.

(Khoai laпg vỏ ṭrắпg thịt ṭrắng)

Có một mẹo dùпg kɦoai laпg sống: пhai пhuyễn kɦoai laпg sống, phủ хuпg quaпh lên vết đau loét, сó ṭác dụпg giảm đau hiệu quả.

Phươпg pháp пàу sử dụпg kɦoai laпg ṭrắпg đặc ɓiệt hiệu quả. Vốn dĩ kɦoai laпg sốпg сó ṭác dụпg kɦử viêm giải độc, пếu sử dụпg kɦoai laпg ṭrắng, сòn сó ṭác dụпg ṭhúc đẩу ṭái ṭạo ṭế bào da.

Bạn dùпg пó để phủ lên хuпg quaпh vị ṭrí bị đau, mủ sẽ bị ép ra пgoài, đẩу пhaпh quá ṭrìпh kết da пon đóпg vết ṭhương.

Khoai laпg là ṭhực phẩm bổ dưỡпg đối với lá lách và dạ dàу, ṭrẻ пhỏ сó lá lách và dạ dàу kɦôпg ṭốt, сần phải dùпg kɦoai laпg để bồi bổ. пếu пhư đứa bé сó sứċ kɦỏe ṭốt, сơ ṭhể kɦôпg сó đờm, ṭhích ăn kɦoai laпg là việc rất là ṭự пhiên.

Khoai laпg đối với hệ đườпg ruột сó ṭác dụпg điều ṭiết soпg hướng. Người bị ṭáo bón, сó ṭhể ăn kɦoai laпg пấu; đối với пgười uốпg quá пhiều rượu, ṭổn ɫhươпg dạ dàу dẫn đến ṭiêu сhảу, сó ṭhể ăn laпg пướпg để giảm sự kɦó сhịu.

Ăn пhiều ṭhân сâу kɦoai laпg giúp hạ đườпg huyết.

Rất пhiều пgười kɦôпg biết, ṭhân сâу kɦoai laпg сũпg сó ṭhể ăn được. kɦoai laпg là ṭhực phẩm sứċ kɦỏe đã được сôпg пhận, ṭhân сâу kɦoai laпg сó ṭác dụпg сhăm sóc sứċ kɦỏe rất ṭốt. пgười bị bệпh ṭiểu đườпg dùпg пhiều ṭhân сâу kɦoai laпg сó ṭác dụпg hạ đườпg huyết hiệu quả.

Ảпh miпh họa

Thân kɦoai laпg сòn сó ṭác dụпg kɦử пhiệt độc, сó ṭhể điều ṭiết viêm ruột và da mẫn đỏ, đau loét. Nếu пhư ăn phải ṭhực phẩm kɦôпg sạch sẽ, bụпg kɦó сhịu, сó ṭhể dùпg ṭhân kɦoai laпg già để mà đun пước uống. Da đau ɫhườпg хuyên, сó ṭhể dùпg lá kɦoai laпg пghiền và đáp bên пgoài để giảm sưпg và kɦử mủ.

Khoai laпg ăn luôn сả vỏ, ăn rồi сũпg kɦôпg sìпh bụng.

Rất пhiều пgười rất ṭhích ăn kɦoai lang, пhưпg ɫhườпg đa số kɦôпg ăn vỏ. ṭhực ra, vỏ kɦoai laпg và một loại ṭhực phẩm rất ṭốt.

Khoai laпg ăn luôn сả vỏ

Vỏ và ṭhịt сủa ṭhực vật ṭhực sự là một сặp âm dương, kɦoai laпg сũпg kɦôпg пgoại lệ. ṭhịt kɦoai laпg là “bổ”, vỏ kɦoai laпg là “tiết”, сũпg сó пghĩa là bài độc. Thịt kɦoai laпg bổ dạ dàу và lá lách, vỏ kɦoai laпg ṭhúc đẩу ṭiêu hóa; ṭhịt kɦoai laпg bổ kɦí, vỏ kɦoai laпg giúp ṭhôпg kɦí; ṭhịt kɦoai laпg maпg ṭíпh axit, vỏ kɦoai laпg maпg ṭíпh bazơ

Ăn kɦoai laпg kɦiếп sìпh bụng, gâу ợ пóng, пếu ăn сả vỏ, сó ṭhể giải quyết пhữпg vấn đề пày.

Một lưu ý đặc ɓiệt là: пếu пhư vỏ kɦoai laпg bị biến sắc, сhuyển đen hoặc сó đốm пâu, ṭhì kɦoai laпg đã bị mốc сục bộ. lúc пàу сũпg kɦôпg ṭhể sử dụng, сàпg kɦôпg ṭhể ăn vỏ сủa пó.

Ăn kɦoai laпg сó пhữпg lợi ích sau:

1. Giúp giảm сân.

Con пgười пgàу пaу пạp vào сơ ṭhể với số lượпg lớn dầu mỡ ṭhịt ṭrứпg sữa, ít vận động, rất dễ béo phì, gâу пên сác bêпh пhà giàᴜ. Hàm lượпg lipit ṭroпg kɦoai laпg ṭhấp, siпh пhiệt ít, сảm giác пo bụпg сao, rất phù hợp với уêu сầu сủa сác bạn đaпg giảm сân.

Mỗi пgàу dùпg 100gr kɦoai laпg ṭươi сhỉ сó 0.2gr lipit, пhiệt lượпg sản siпh сhỉ сó 99kcal, ṭíпh ra сhỉ bằпg 1/3 сủa gạo. vì vậу đâу là ṭhực phẩm lipit và пhiệt lượпg ṭhấp rất ṭốt, пếu dùпg làm ṭhức ăn сhính, сó ṭhể giảm đáпg kể lượпg ṭhực ăn kɦác, đạt được hiệu quả giảm сân.

Ngoài ra, kɦoai laпg сũпg сó ṭác dụпg пgăn пgừa đườпg сhuyển hóa ṭhàпh lipit, góp phần làm đẹp.

2. Khoai laпg ṭhẩm ṃỹ làm đẹp.

Thẩm ṃỹ làm đẹp: Khoai laпg сhứa сác сhất giốпg estrogen, giảm sự ṭích ṭụ сhất béo và làm mềm da, пgăn пgừa vết пhăn, сó ṭác dụпg làm đẹp.

Tăпg сườпg sứċ kɦỏe: Khoai laпg сhứa một loạt сác vitɑmin, protein, lysine và сác сhất diпh dưỡпg kɦác сó ṭhể сải ṭhiện hệ miễn dịch сơ ṭhể, là сhìa kɦóa сho việc gia ṭăпg sứċ kɦỏe và ṭuổi ṭhọ.

Giảm сân: ṭhực phẩm ṭhô giàᴜ сhất хơ, kɦi vào ruột, сó ṭhể làm sạch сhất ṭhải bên ṭroпg ruột, сhất độc và сhất ṭhải kết hợp lại với пhau, ṭừ đó bài ṭiết ra пgoài ṭhàпh сông.

Khoai laпg сũпg giàᴜ сhất хơ, và hàm lượпg vitɑmin lại rất сao, сó ṭhể giúp hìпh ṭhàпh ṭế bào mới ṭroпg ruột, ṭhúc đẩу quá ṭrìпh ṭrao đổi сhất.

3. Ngăn пgừa сholesterol quá сao.

Khoai laпg ức сhế vai ṭrò сủa сholesterol gấp 10 lần сác ṭhực phẩm kɦác. Vì vậу, пếu bạn сó сholesterol сao, bạn сó ṭhể sử dụпg пhiều kɦoai lang.

4. Điều ṭiết đườпg huyết.

Nghiên сứu сho ṭhấу, пgười mắc bệпh ṭiểu đườпg loại 2 sau kɦi sử dụпg kɦoai laпg ṭrắng, độ пhạу insulin được сải ṭhiện, giúp kɦốпg сhế lượпg đườпg ṭroпg máᴜ.

5. Giúp giảm huyết áp.

Tác dụпg сhốпg ṭăпg huyết áp сủa kɦoai laпg сhủ уếu là do giàᴜ kali. Vì kali và пatri là сác уếu ṭố quan ṭrọпg ảпh hưởпg đến mức độ huyết áp, пếu сơ ṭhể ṭiêu ṭhụ kali, пó sẽ ṭhúc đẩу sự bài ṭiết пatri dư ṭhừa, ṭiêu ṭhụ сác ṭhực phẩm giàᴜ kali, сòn giúp ṭhúc đẩу сân bằпg kɦoáпg сhất ṭroпg сơ ṭhể, và сuối сùпg đạt được hiệu quả ṭroпg ṭác dụпg hạ huyết áp.

6. Giảm пguу сơ đột quỵ.

Khoai laпg сó hàm lượпg kali сao và пatri ṭhấp. Nghiên сứu сho ṭhấу kɦoai laпg сũпg пhư сác ṭhực phẩm giàᴜ kali сó ṭhể làm giảm 20% пguу сơ đột quỵ.

7. Nuôi dưỡпg хươпg kɦớp.

Khoai laпg hàm lượпg mucin phoпg phú, rất ṭốt сho việc пuôi dưỡпg kɦớp.

From: Tu-Phung

Nghệ Lâm Hồng

MỘT CƠN ĐAU TIM

Tối thứ ba tuần trước, sau khi gửi ý kiến về Lá Diêu Bông vào Diễn Đàn, tôi đi ngủ rất ngon đến hơn 6 giờ sang, dậy đi tắm và sửa soạn đi làm, cảm thấy thoải mái bình thường, không có triệu chứng gì khác lạ. Khoảng 7 giờ hơn, khi với tay tắt ngọn đèn trên đầu tủ (hơi cao), tôi bỗng thấy mặt nóng bừng, mồ hôi toát ra, hai cánh tay rã rời như vừa khiêng vác vật nặng quá sức. Khi đó, tôi hơi nghi là bị stroke (đứt hoặc nghẽn mạch máu dẫn vào óc), liền lấy máy đo huyết áp,thấy rất cao, khoảng 180/100. Tôi vội lấy 2 viên thuốc chống cao máu uống liền một lúc. (Tiếc rằng nhà không có sẵn aspirin). Ngay sau đó, tôi xuống cầu thang thì bắt đầu thấy tức ngực, đau khoảng giữa lồng ngực, nửa như đau bao tử (xót bao tử khi đói), nửa như bị ai đấm vào chấn thủy. Nhìn vào gương, cười, nói, dơ tay lên xuống thì không thấy có gì biến đổi hay khó khăn, không nhức đầu chóng mặt, hát thử vài câu vẫn thấy dở như thường, nghĩa là không có những triệu chứng của stroke. Tôi liền nghĩ ngay đến heart attack (cơn đau tim), chứ không phải stroke. Không chần chờ nữa, tôi gọi số cấp cứu 911 ngay. Lúc đó vào khoảng 7 giờ 20, chỉ chừng 10 phút sau khi tôi nhận thấy triệu chứng khó chịu đầu tiên.

Qua điện thoại, nhân viên cấp cứu bảo tôi ngồi hoặc nằm ở tư thế nào thấy thoải mái nhất, nhờ người nhà lấy tất cả những thứ thuốc tôi đang uống để sẵn, và để ngỏ cửa vào nhà. Khi đó tôi vẫn tỉnh táo, đọc tên từng loại thuốc và liều lượng đang uống cho họ, nhưng rất khó thở và hai cánh tay rất mỏi. Vẫn không thấy nhức đầu và không nói líu lưỡi (không phải stroke). Chừng 5 phút sau, xe cấp cứu tới. Người paramedic cho tôi nhai ngay chừng 5 hay 6 viên baby aspirin (loại 81 mg), nhai rồi nuốt trửng chứ không chiêu với nước để cho thuốc thấm theo nước miếng vào các mạch máu nhỏ dưới lưỡi, mục đích là làm cho máu loãng ra. Đồng thời họ xịt Nitroglycerin lỏng vào dưới lưỡi tôi ba lần, mỗi lần cách nhau chừng 5 phút, để cho các mạch máu giãn nở (không được dùng quá 3 lần, kẻo sự giãn nở mạch máu quá đáng, có thể gây stroke). Tôi thấy bớt tức ngực, thở dễ hơn, nhưng hai cánh tay vẫn rã rời. Trái lại, đầu óc tỉnh táo, không nhức đầu, và chân đi vẫn vững vàng (không stroke).

Chừng 5 phút sau, xe cứu thương tới. Tôi đã cảm thấy dễ thở hơn và có thể tự đi ra trèo lên băng-ca cấp cứu. Trên đường vào vào bệnh viện, tôi để ý thấy xe không hụ còi – có nghĩa là không có gì khẩn cấp lắm. Trên xe, người paramedic hỏi chuyện tôi liên tục, mục đích là coi tôi có tỉnh táo, có bị stroke khiến nói ngọng không. Có người vừa bị heart attack vừa bị stroke, rất nguy hiểm.

Khoảng 15 phút sau đến bệnh viện, họ đưa tôi vào khu cấp cứu, có bác sĩ chăm sóc ngay lập tức. Họ tiếp “nước biển” hòa thuốc làm loãng máu và làm tan máu đông (blood clots), morphine làm bớt đau, chụp quang tuyến X lồng ngực để tìm dấu vết sưng phổi nếu có (pneumonia), đo tâm động đồ (EKG). Đồng thời họ cho thử máu để tìm chỉ số enzyme định bệnh tim. Khi tim bị thiếu máu, tim sẽ tiết ra loại enzyme này. Nếu chỉ số enzyme cao tức là bệnh nhân đã bị heart attack. Lần đầu, có lẽ vì thử nghiệm quá sớm, nên chỉ số không cao. Họ chờ 2 tiếng sau thử lại, thì mới rõ ràng là bị heart attack. Vì nhịp tim của tôi đập không quá nguy cấp, nên bác sĩ không mổ ngay. Trong thời gian đó, tuy vẫn nằm ở khu cấp cứu, nhưng tôi rất tỉnh táo, bớt đau ngực và tay, và còn có thể lấy smart phone ra trả lời ngắn gọn một hai emails.

Lạ một điều là tâm động đồ làm mấy lần đều không có dấu hiệu heart attack rõ ràng. Sau này bác sĩ giải thích rằng bắp thịt tim tôi chưa bị hư hại và còn hoạt động mạnh dù bị attacked, có lẽ nhờ vào việc tôi bơi lội thường xuyên (tôi thường bơi 40 đến 60 chiều dài hồ bơi trong một giờ, một hai lần mỗi tuần – nhưng từ sáu tháng nay bận nhiều việc quá nên chuồn, không bơi, không tập thể dục gì hết!).

Khoảng 3 giờ chiều thì bác sĩ chuyên khoa tim quyết định làm phẫu thuật thông mạch máu tim (angioplasty). Theo kỹ thuật này, bác sĩ cắt một lỗ rất nhỏ ở mạch máu gần háng hay cổ tay – trường hợp của tôi bác sĩ cắt ở cổ tay – rồi luồn một camera cực nhỏ ở đầu một catheter (ống mềm rất mảnh) đưa vào đến động mạch tim. Camera sẽ chiếu lên màn ảnh computer lớn như TV cỡ 60″ để cho thấy chỗ bị tắc nghẽn. Khi đó tôi vẫn tỉnh, chỉ hơi mơ mơ buồn ngủ do được chích thuốc an thần, không làm mê hoàn toàn, và không cảm thấy đau đớn gì hết. Khi tìm ra chổ mạch máu nghẽn, bác sĩ sẽ “bắn” cho cục máu đông (blood clot) tan ra, rồi đẩy một “bong bóng” (balloon) vào chỗ đó, xong bơm cho bong bóng căng lên, làm phồng khúc mạch máu nghẹt khiến cho máu thông dễ dàng, trước khi xì hơi bong bóng, còn để lại một “giàn lưới” (stent) hình ống, nằm lót bên trong nhằm căng khúc mạch máu đó ra. Lưới sẽ nằm vĩnh viễn trong mạch máu tim, nên bệnh nhân sẽ phải uống thuốc làm loãng máu dài dài, nếu không, máu đông có thể kẹt vào đó làm heart attack nữa!

Cuộc giải phẫu, ban đầu dự tính chừng 45 phút, đúng hai giờ mới xong! Mà vẫn còn hai mạch máu nữa chưa được thông, nên vài tuần nữa tôi sẽ phải vào bệnh viện làm tiếp. Tuy nhiên, lần sau sẽ dễ dàng hơn nhiều, có thể làm xong trong ngày, trừ khi tôi để cho bị heart attack nữa. Sau khi mạch máu tim được thông, tôi cảm thấy dễ chịu ngay lập tức. Hai cánh tay hết mỏi rã rời, ngực hết tức, nhịp thở gần bình thường trở lại.

Bác sĩ đã mổ từ mạch máu ở cổ tay tôi, luồn vào tim, nên tôi mau hồi phục hơn là mổ từ dưới háng. Sau ba ngày, mở băng ra, cổ tay tôi chỉ còn vết đóng vảy cỡ như bị con kiến lửa cắn rồi mình gãi ra mà thôi! Tuy nhiên, dọc theo cánh tay có vết bầm phía bên trong, chắc là do đường ống luồn qua gây nên.

Không đau đớn gì cả. Tim không có cảm giác gì mới lạ, vẫn yêu, thương, hờn, giận… như thường! Đặc biệt là sau khi được thông mạch máu tim, huyết áp của tôi xuống và nằm ở mức rất tốt, rất ổn định.

Bác sĩ giải thích là do mạch máu được thông nên tim đỡ phải làm việc nhiều, không cần bơm máu mạnh như trước nữa, nên áp suất nén vào thành mạch máu cũng giảm đi. Thật là một công đôi việc!

Qua tai biến này, tôi rút ra được vài kinh nghiệm quý báu như sau, xin được chia sẻ cùng Diễn Đàn:

Thứ nhất, BÌNH TĨNH MÀ RUN! Đúng vậy, ai mà không run khi nghĩ đùng một cái

mình đang bị một trong hai chứng bệnh giết người nhiều nhất và nhanh chóng nhất: Heart attack đứng đầu, stroke thứ ba, chỉ sau ung thư. Nhưng phải thật bình tĩnh và tỉnh táo để không lãng phí từng giây phút và làm bệnh thêm trầm trọng.

Thứ hai, NGƯNG MỌI HOẠT ĐỘNG VÀ ĐỂ Ý NGAY KHI CÓ TRIỆU CHỨNG LẠ THỨ NHẤT

(trường hợp tôi là toát mồ hôi dù buổi sáng khá lạnh). Nếu đang lái xe, cần phải tìm chỗ an toàn đậu lại ngay. Chú ý: Nếu có cell phone, luôn luôn mang bên mình, không để trong cặp hay giỏ đàng sau cóp xe.

Thứ ba: GỌI CẤP CỨU NGAY KHI CÓ NHIỀU HƠN MỘT TRIỆU CHỨNG LẠ của stroke hay heart attack (thí dụ: cánh tay mỏi rã, tức ngực, ngay sau khi toát mồ hôi).

Ở Mỹ: Không nên nhờ người nhà chở vô nhà thương, mà phải gọi 911. Lý do:

bệnh viện có bổn phận phải cấp cứu ngay lập tức khi tiếp nhận một bệnh nhân do 911 đưa tới. Người paramedic đưa mình tới phải chờ cho đến khi thấy mình được chăm sóc bởi bác sĩ, rồi mới đi được. Nếu mình tự tới xin cấp cứu, trừ khi bị thương máu me đầm đìa như bị đụng xe, còn không sẽ phải làm nhiều thủ tục và chờ đợi trước khi được cấp cứu. Nếu bị stroke hay heart attack mà mất chừng 15 phút là nguy lắm rồi.

Thứ tư: Cố gắng PHÂN BIỆT CÁC TRIỆU CHỨNG GIỮA STROKE VÀ HEART ATTACK. Khi chuyên viên cấp cứu đến nhà, cố gắng trả lời rõ ràng sao cho họ có thể hướng sự cấp cứu về một loại tai biến: Stroke hay Heart Attack. Lý do: những giây phút cấp cứu đầu tiên là cực kỳ quan trọng. Nếu không phải stroke vì máu nghẽn, mà vì đứt mạch máu, nhức đầu mạnh, mạch máu chính trên đầu bị bể, mà nhân viên cấp cứu cho thêm aspirin làm loãng máu, nitroglycerin làm giãn mạch… thì tiêu luôn tại chỗ! Theo các bác sĩ, khi thiếu máu vào nuôi, tế bào óc sẽ chết mau hơn tế bào tim nhiều. Do đó, nếu nhân viên cấp cứu tin là bệnh nhân bị stroke do đứt, bể mạch máu thì nhiều phần là họ sẽ lo chở bệnh nhân vào bệnh viện thật sớm (bây giờ ở Mỹ và các nước tiên tiến có thuốc chích có thể hồi phục stroke, nếu được chích trong vòng một, hai giờ kể từ khi có triệu chứng đầu tiên, càng sớm càng tốt.) Nếu tin là heart attack thì họ sẽ thử làm cho máu loãng và mạch nở tại chỗ, mất chừng 10 phút trước khi họ chở đi. Mười phút phù du đầu tiên đó quý giá bằng 10 năm hay có thể bằng cả quãng đời còn lại!

Thứ năm: Trong bệnh viện, cần TỈNH TÁO (khi còn có thể), NÓI CHUYỆN NHÌỀU

với y tá, bác sĩ (không hiểu thì yêu cầu người thông dịch). Đặt câu hỏi mỗi khi nhân viên y tế làm bất cứ thủ thuật nào trên cơ thể mình. Thí dụ: Chích thuốc này làm gì? Tại sao cần chụp X-ray ngực hai lần trong vòng vài giờ khi tình trạng không có gì thay đổi? – Nhờ hỏi mà tôi tránh được 1 lần X-ray vô ích do lỗi của y tá, người ca trước đã làm, người ca sau lại định làm nữa!

Thứ sáu: Khi đã lên bàn phẫu thuật mà không bị đánh thuốc mê thì hãy quên hết mọi sự, mà chỉ NGHĨ VỀ CHUYỆN VUI, như chuyện trên Diễn Đàn “BÀ NGOẠI” LÊ TRANG, “BÀ NỘI” LISA PHẠM, mặc kệ họ làm gì thì làm! Chẳng có gì phải lo lắng nữa!

Vài hàng chia sẻ cùng thầy cô và anh chị em.

Kính chúc thầy cô và thân chúc ACE không ai đau ốm, mà có đau ốm (con người ai tránh được?) thì cũng sẽ mau lành.

Kính mến,

Duyên   

Làm Sao Để sống Lâu, Tăng Tuổi Thọ?

Nguyen Thuong Vu

Thưa các anh chị,

Trong lịch sử nhân loại có rất nhiều anecdotes về các hoàng đế, nhất là các Hoàng Đế Trung Quốc, kể từ đời Tần Thủy Hoàng Đế – đã sai bao nhiều Ngự Y/Đại Phu /đi tìm kiếm các bí thuật để sống lâu.

Hồi tôi còn trẻ thì các hãng bào chế Pháp tung ra tin mật ong, nhất là mật ong chúa (Gelée Royale), rất công hiệu làm tăng tuổi già.

Tin này là “ba xạo”.

Huyền sử Trung Hoa, Cao Ly thì ca tụng các củ nhân sâm, các nấm linh chi, – ngàn năm – có sức , không những chữa được bệnh, mà còn tăng tuổi thọ nhiều lắm.

Trong ngành Y Khoa của chúng tôi thì ai cũng biết cái bí quyết quan trọng nhất để sống lâu là có cha, mẹ, ông bà sống lâu.

Genetics: If you have parents who live long, the chance that you will live long is very high.

Lẽ dĩ nhiên là không phải ai cũng có cha, mẹ, ông bà sống lâu cả.

Vậy thì phải làm thế nào để sống lâu?

Nếu không có yếu tố gia truyền/ genetic/ đó thì cái bí quyết quan trọng # 2 là ăn ít.

Chúng tôi gọi là Caloric Restriction.

Đừng ăn nhiều, đừng mang nhiều Calories vào trong thân thể,

Nhịn ăn.

Ăn là 1 trong tứ khoái trong phong tục Việt Nam và Trung Hoa.

Không phải ai cũng nhịn ăn được.

Trong lịch sử hiện đại, có 3 số người bị “bắt buộc” ăn rất ít trong 1 thời gian nhiều năm trời.

Các người Do Thái sống sót nhờ  quân đội đồng minh giải phóng họ từ các trại giết người của Hitler Nazi trong Thế Chiến II.

Các người Nga bị tống đi sống tại các Gulag miền Siberia bởi đảng Cộng Sản Nga dưới thời Stalin.

Các sĩ quan Việt Nam bị sống nhiều năm trong các gulags “cải tạo” vùng Hoàng Liên Sơn, Sông Máu, Tây Ninh, Long Bình, do các lãnh đạo Cộng Sản “thắng cuộc” tại Hanoi bắt đi.

“ Đi 10 ngày mà thành 5 năm,  10 năm”.

Trong các group này, thì các người sống sót Do Thái được nghiên cứu nhiều nhất.

Các người Do Thái yếu đuối, tật nguyền thì chết ngay 2-3 năm sau khi được giải phóng.

Các người còn lại, nêu vẫn giử thói quen ăn ít, hoạt động mỗi ngày thì sống rất lâu, có người tới ngày hôm nay, sau 75 năm năm, được giải thoát,  vẫn còn sống khỏe mạnh, tinh tường.

Tôi không được biết có cuộc nghiên cứu Y Học về các người Nga và Việt Nam tư Gulag về hay không?

Có lẽ là không, vì không thấy data trên Internet.

Tuy nhiên có nhiều nhận xét của các người thân thuộc nhận thấy, nếu các người từ các trại cải tạo về, vẫn dùng 1 formula về ăn ít – nhiều hơn, nhưng giống – cách ăn ít, thanh bạch ở trại cải tạo/gulag/ thì vấn sống lâu như các người Do Thái.

Trong các giải pháp khác thì người ta nhận thấy các người ăn, uống theo cách ăn miền Địa Trung Hải/ “Mediterranean” / thì sống lâu .

Cách ăn miền Địa Trung Hải/ “Mediterranean” gồm có nhiều hoa quả, các loại nut như Almond, walnut, peanut, ăn dầu Olive và trong các người Pháp sống lâu thì uống “vừa phải” mỗi ngày rượu vang đỏ (tốt hơn rượu vang trắng).

Cái này trong Y Học thì người ta gọi là «The French Paradox »

Gần đây Đại Học Mayo danh tiếng có khởi sự 1 chương trình dùng Quercetin và Resveratrol mổi ngày để xem có thăng tuổi thọ hay không.

Resveratrol là 1 chất lấy ra từ vỏ trái nho dùng làm rượu.

Một viên Resveratrol bán tại Costco có công hiệu ngang với uống 100 ly rượu vang đỏ.

Resveratrol do 2 giáo sư Harvard kiếm ra, rồi bán lại Patent cho 1 hãng Bào Chế, lãnh 800 million $ về ăn chơi. Hai bác sỉ tuổi chỉ hơn con gái tôi, cháu Hoài Trang, 10 -15 tuổi mà thôi.

Người ta nhận thấy khi cho các con chuột Resveratrol thì nó khỏe mạnh và sống lâu 50% hơn các con chuột khác.

Áp dụng vào người thì sẽ sống vào khoảng 120-130 tuổi.

Xin nhắc lại là đây là kết quả trên chuột, không dám chắc là sẽ áp dụng được trên người (human application)

Quercetin là 1 chất được tìm thấy trên các cây cỏ, nó có chất anti-oxidant rất mạnh. Nhiều năm nay người ta dùng Quercetin như 1 cách điều trị “phụ” cho các bệnh nhân dùng chemotherapy chữa Cancer, cách điều trị này do Memorial Sloan Kettering Cancer Center khởi xướng, nhưng được các đại học khác như Harvard, Mayo, MD Anderson, Stanford… cũng áp dụng

Mayo university thấy các bệnh nhân bị Ung Thư, dùng Quercetin, thì sống lâu hơn các bệnh nhân khác đáng kể, và trong 3 năm nay, Mayo dùng Quercetin và Resveratrol để xem có tăng thọ các người không bị Ung Thư hay không?

Trong 20 năm qua, tôi uống Resveratrol mỗi ngày, và 5 năm nay, tôi uống thêm Quercetin mỗi ngày.

Tôi có uống thêm Vitamine D3 nữa.

Uống như vậy có công hiệu hay không ?

Toi không biết.

Tuy nhiên tôi trên 80 lâu nay rồi, mỗi ngày vẫn đi bộ 4-5 km, vẫn  thỉnh thoảng leo núi, leo đồi  thì mỗi ngày,

Mổi ngày vẫn uống 1-2 ly rượu vang, ca hát với bạn hữu thường xuyên,  đọc sách, nghe nhạc mỗi ngày, đi du lịch thường xuyên (2 ngày nữa tôi sẽ dời khỏi Hoa Kỳ trong 1 tháng  bụi đời, giang hồ du lịch  vùng Cận Đông và sailing vùng Địa Trung Hải).

Cả đời tôi chưa bao giờ phải nhập viên cả (nhập viện các người khác thì rất nhiều ☺☺☺)

Hai hàm răng chưa bị đau bao giờ cả, răng bố mẹ cho từ hồi 5-6 tuổi vẫn còn giữ nguyên vẹn, chưa rụng hay thay răng nào cả.

Một vài dòng viết cho những người bạn thân tình, nhất là cho các đàn anh, đàn chị, của tôi tại Hoa Kỳ, Canada hay Pháp Quốc, mà lâu tôi không được gặp, với ước mong mấy dòng này nếu không giúp đỡ gì các anh chị, thì ít nhất sẽ mang lại 1 trận cười cho các anh chị, ôm bụng cười thằng đồng nghiệp đàn em, già rồi mà còn nhiễu sự.

Rất thân mến

Nguyen Thuong Vu 

From: Phi Phượng Nguyễn

Võ Hữu Nhậm

CÓ THỂ BẠN CHƯA BIẾT

1) Dạ dày sợ hãi khi bạn không ăn sáng.

(2) Thận sợ hãi khi bạn không uống đủ nước trong 24 giờ.

(3) Túi mật sợ hãi khi bạn không ngủ trước 11 giờ tối và không thức dậy lúc mặt trời mọc.

(4) Ruột nhỏ sợ hãi khi bạn ăn đồ lạnh, hết hạn sử dụng.

(5) Ruột lớn sẽ sợ hãi khi bạn ăn nhiều đồ chiên và cay.

(6) Phổi sợ hãi khi bạn hít vào khói thuốc, bụi bẩn và môi trường ô nhiễm.

(7) Gan sợ hãi khi bạn ăn đồ chiên, đồ ăn vặt và đồ ăn nhanh.

( Trái tim sợ hãi khi bạn ăn bữa ăn của mình với nhiều muối.

(9) Tụy sợ hãi khi bạn ăn nhiều đường.

(10) Đôi mắt sợ hãi khi bạn làm việc với màn hình điện thoại di động và máy tính khi tối.

(11) Bộ não sẽ sợ hãi khi bạn bắt đầu có những suy nghĩ tiêu cực.

Hãy chăm sóc các bộ phận khác nhau trên cơ thể của bạn và đừng làm chúng sợ hãi nhé!

ST

 “Stress” Và Trầm Cảm Thời Đại

Theo thống kê của Tổ Chức Y tế Thế Giới (WHO) cho biết cứ 40 giây trôi qua thì nhân loại có một người tự tử, mỗi năm có khoảng một triệu người tự kết liễu đời mình (trung bình 2.900 người/ngày)! Con số tử vong này nhiều hơn do: sốt rét, ung thư vú, chiến tranh và tội ác gộp lại, người ta còn cho biết có từ 10 – 20 triệu ca được cứu sống mỗi năm! Hiện khoảng 350 triệu người trên thế giới đang mắc chứng trầm cảm (riêng tại Việt Nam là khoảng 25%); những dòng chữ rất khẩn thiết như: “Hãy cứu lấy người trầm cảm”, “Người tự tử không chạy trốn, mà bởi họ không còn có thể chạy trốn” vẫn thấy đây đó trên các mạng xã hội! Nhưng dường như cả thế giới đã bất lực trước “Stress” và Trầm cảm!?

 

“Stress” theo tiếng Việt tạm dịch là căng thẳng! Lúc đầu bệnh nhân bị mất ngủ, kèm theo: chóng mặt, đau đầu, hồi hộp, mất khả năng tập trung. Tuy nhiên, stress chỉ xảy ra trong một khoảng thời gian ngắn và tự khỏi nếu biết cách khắc phục. Trầm cảm cũng tương tự như “stress” nhưng tình trạng kéo dài và ngày càng tệ hơn, cần được điều trị, nếu không người bệnh dễ nghĩ đến cái chết.

WHO cũng đã gióng lên những hồi chuông báo động đến 10 quốc gia hàng đầu có nạn tự tử cao nhất hành tinh, trung bình từ: 20.5/100.000 người – 31/100.000 người mỗi năm, bao gồm: Belarus, Latvia, Sri Lanka, Lithuania, Hungary, Slovenia, Kazakhstan, Guayana, Hàn Quốc và Nhật Bản.
Thêm vào đó tình trạng thanh thiếu niên Châu Á tự tử cũng đã gia tăng do áp lực từ nhà trường và gia đình, bao gồm: Ấn Độ, Bangladesh, Thái Lan, Nhật Bản, Miến Điện, Hàn Quốc, Singapore, Philippines, Campuchia, Indonesia, Trung Quốc, Malaysia và Việt Nam! Chuyện đau lòng ở bên nhà đã kể rằng một nam sinh với điểm trung bình là: 8,9 chỉ thiếu 0.1 điểm nữa thì em đạt được “thành tích” Học Sinh Xuất Sắc! Vì sợ hai đấng sinh thành thất vọng vì mình nên cậu đã chọn cái chết và để lại thư tuyệt mệnh với nội dung: “Con xin lỗi ba má, con không đáp ứng được mong mỏi của ba má, con xin lỗi!”. Không riêng gì cậu học sinh đáng thương này mà có rất nhiều em ở Việt Nam đã ra đi vì: thứ hạng và điểm số từ căn bệnh “trầm cảm học đường”.
Đặc biệt trong thời gian cả hành tinh gồng mình đối phó với đại dịch Covid 19, vấn nạn tự tử đã tăng vọt trên khắp toàn cầu. Riêng tại Mỹ vào tháng 8 năm 2021, Tiến sĩ Victor Fornari, Phó Trưởng Khoa Tâm Thần tại Bệnh viện Zucker Hillside ở Glen Oaks, New York, cho biết trẻ vị thành niên tự tử tăng 50% và số ca nhập viện vì rối loạn ăn uống tăng gần 300%. Đại dịch đã làm cho các em bị stress khi phải vật lộn với cách học tập online; thêm vào đó các bậc phụ huynh do bị mất việc làm, căng thẳng nên đã trút hết lên con cái của mình, đưa đến hậu quả đáng tiếc như trên.

Thế mới biết “stress”, trầm cảm không chừa một ai trên đời này, nó không phân biệt tuổi tác, giới tính, tôn giáo, quốc tịch, địa vị xã hội … Họ còn có thể là những chính trị gia, là diễn viên, ca sĩ, ngôi sao lừng danh trên thế giới; sự nghiệp của họ với những thành công vượt bậc luôn là niềm mơ ước của hàng tỷ người trên hành tinh. Cái chết của siêu sao Robin William, của đầu bếp kiêm nhân vật truyền hình gạo cội Anthony Bourdain đã để lại cho người hâm mộ bao tiếc nuối. Đặc biệt trong vài năm gần đây thế giới đã nói lời chia tay với nhiều nhân vật nổi tiếng trong giới showbiz của Nhật Bản và Hàn Quốc. Jane Powell, Giám đốc tổ chức từ thiện CALM nhận định: “Đúng là họ được ngưỡng mộ, yêu thương và giỏi giang nhưng lại rất khắt khe với bản thân“.

Có thể nói “stress”, trầm cảm đã đồng hành với con người qua bao đời nay và mãi mãi sẽ không có ngày kết thúc.
Thời buổi công nghệ cao đã đem đến cho chúng ta những thành tựu đáng kể, góp phần làm thăng hoa đời sống về nhiều mặt; nhưng bên cạnh đó nó cũng đưa đến những hệ lụy chưa từng có. Các nhà khoa học đã cho biết người “nghiện nặng” điện thoại cá nhân lâu ngày sẽ đưa đến tình trạng Rối Loạn Tuần Hoàn Não! Đây là nguyên nhân của: căng thẳng kéo dài, liên tục thức khuya, sinh hoạt kém khoa học! Trầm cảm ở giới trẻ đang có xu hướng tăng vọt một cách vô cùng đáng sợ!
Thiền sư Ajahn Brahm đã đưa ra câu chuyện rất đáng suy gẫm: Thầy giáo hỏi cậu bé học sinh 11 tuổi rằng em muốn làm việc gì khi lớn lên? 

Cậu bé trả lời ngay rằng em muốn trở thành chiếc iPhone hoặc iPad. Thầy giáo ngẩn người bối rối hỏi tại sao. Cậu bé trả lời: “Em muốn trở thành chiếc iPhone hoặc iPad để ba mẹ dành nhiều thời giờ hơn cho em. Ba mẹ em luôn luôn cầm chiếc iPhone hay iPad trong tay và mỗi lần em muốn nói chuyện với ba mẹ thì ba mẹ nói em chờ vài phút để ba mẹ gửi xong tin nhắn hay email, nhưng rồi ba mẹ không bao giờ có thời giờ dành cho em. Nếu em là chiếc iPhone hay iPad thì ba mẹ sẽ luôn luôn ở bên em.”
Nếu ai là người hay đi “gym” thì chắc sẽ thông cảm với những kẻ bận rộn như tôi! Hầu như chiều nào sau giờ làm việc tôi cũng phải vừa tập, vừa nhìn đồng hồ để còn về nhà kịp nấu bữa cơm chiều cho gia đình; ấy vậy mà những cái máy tôi đang muốn sử dụng thì đã có người ngồi “ì ra” với cellphone trên tay họ! Hay những “tạ thủ” vừa đẩy được vài cái là ngưng ngang, lôi điện thoại ra dòm-một-lát rồi mới tập tiếp; hoặc khi di chuyển từ cái máy này sang cái máy khác, vừa ngồi xuống là họ phải ghé mắt vô cellphone một chập mới thỏa lòng. Còn việc vừa đi bộ, vừa đạp xe, vừa leo cầu thang, vừa nói chuyện huyên thuyên với: headphones, earphones hay earbuds gắn trên tai là đã hết sức bình thường rồi! Cái tôi muốn nói ở đây là một thói quen. Thói quen của đại đa số người trên hành tinh hiện nay là lúc nào cũng phải có cái gì đó cầm trong tay để nhìn, để đọc, để “chat”, để “còm”, để “up” hình… mọi lúc, mọi nơi! Người ta nghiện cellphone và những ứng dụng của nó còn nhiều hơn nghiện thuốc lá, bia rượu và chất cấm nữa. 

Vào những giờ nghỉ “break” trong hãng, nhìn quanh tôi thấy mình như đang lạc vào “mê cung” của biết bao người đang: vừa nhai, vừa đọc, vừa nói chuyện, vừa hát… trước cái cellphone của mình! Thậm chí hai vợ chồng, hai người bạn thân, bạn trai, bạn gái, dù đang ngồi cạnh nhau nhưng mắt họ không hề rời cái điện thoại trên tay. Họ dường như đang ở một cõi rất riêng khó ai “chạm” đến được! Trong bữa ăn hay họp mặt của nhiều gia đình hiện nay, cảnh mọi người vừa ăn vừa dí mắt, dí tay vào cell phone hay ipad đã không còn xa lạ nữa. Thậm chí có nhà đã “miễn” việc ăn cơm chiều cùng nhau như trước, mạnh ai nấy ăn trong phòng riêng của mình với … cái màn hình trước mặt! Thế giới này dường như đang xảy ra một sự “mất kết nối” với những người đang sống chung quanh mình thì phải?

Tôi cũng đã từng là một người nghiện cellphone khá nặng! Nhưng giờ đây tôi đã có thể để nó ở ngoài xe trước khi vô hãng, vô gym, vô chùa; hay khi đang làm vườn, nấu ăn … tôi hoàn toàn không nhớ đến cái điện thoại của mình nữa. Chắc chắn là đã có những cuộc gọi tôi đã không bắt kịp! Nhưng đâu hề gì!!! Nếu quan trọng thì họ sẽ gọi lại hoặc nhắn tin cho tôi ở đâu đó. Thế giới này nếu không có tôi thì mọi việc vẫn diễn ra theo cách của nó! Chỉ biết là tôi thấy rất vui mừng vì đã giành lại chủ quyền cho mình sau một thời gian bị “đánh cắp” từ một thiết bị quá-thông-minh! Và dĩ nhiên cái “smartphone” kia chẳng có lỗi gì cả; chẳng qua chỉ vì tôi đã buông lung, không làm chủ được mình mà thôi.

Theo Anna Lembke, một nhà Tâm Thần Học và là Giáo sư tại Đại học Stanford cho biết sự bùng nổ các ứng dụng trên cellphone và trò chơi điện tử đang gây ra một làn sóng nghiện Dopamine quá mức, đưa đến những tác hại không sao lường được! Có thể tạm dịch Dopamine là “hormone hạnh phúc”, chúng có nhiều tác dụng tốt đối với tinh thần và thể chất của con người. Vị Bác sĩ này cho biết bệnh nhân của bà có người còn rất trẻ nhưng đã bỏ học, chỉ ở nhà chơi game suốt ngày đêm và có dấu hiệu trầm cảm, muốn tự tử!!! Anna Lembke đã giúp họ từng bước kiểm soát các hành vi để dần tìm lại chính mình.
Với đà phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật, trong vài thập niên nữa người ta tiên đoán trí tuệ nhân tạo sẽ đi trước con người! Điều này hứa hẹn sẽ có những thiết bị kỹ thuật số siêu việt, vũ khí hóa học, bom nguyên tử tối tân hơn nữa sẽ ra đời… Và không ai biết được hành tinh này sẽ ra sao khi mà nhiều đất nước trên thế giới hiện nay vẫn luôn đặt quyền lợi chính trị, tư hữu cá nhân lên trên tôn giáo.
Tôi cũng là một con người đang “bơi” trong cái biển khổ này!

Tôi đã từng bị “stress” khi đặt chân đến Mỹ định cư, và nếu không có những lời khuyên của mẹ mình thì không biết tôi đã ra sao hôm nay. Đó là một giai đoạn vô cùng khó khăn mà tôi phải đối diện, khi cuộc đời mình đã lật sang một chương mới với quá nhiều khác biệt!!! Phải mất gần cả thập niên sau đó tôi mới dần tìm được sự cân bằng trong cuộc sống từ những bài Pháp đơn giản của mẹ mình, giờ là qua những lời giảng của các quý Sư Cô tại ngôi thiền tự mà tôi thường đến đây sinh hoạt hàng tuần. Đối với tôi đó quả là một nhân duyên rất lớn của đời mình.
Giờ đây nhìn lại bạn bè và những người chung quanh mình tôi mới thấy rằng hầu như ai cũng có một nỗi khổ đau riêng: người khổ vì gia đình, người khổ vì bệnh tật, túng quẫn… người nghèo thì khổ đã đành nhưng người giàu cũng…khóc. Có hai anh em nhà kia sống trong một gia đình mà người cha vô cùng gia trưởng; ông đối xử với vợ con rất hà khắc và luôn cho mình cái đặc quyền tối cao trong nhà. Ba mẹ con đã sống vô cùng khổ sở và không biết cách nào “chuyển hóa” được chồng và cha của mình. 

Cuối cùng hai anh em đã bàn với nhau, một trong hai người sẽ tự tử để thức tỉnh thân phụ của mình, và người anh đã mãi mãi nằm xuống khi tuổi đời còn rất trẻ. Tôi được biết câu chuyện này qua lời kể của cô bạn thân thời sinh viên và cũng là con dâu duy nhất trong gia đình đó. 
Có người đang nằm trên giường bệnh với những đau khổ tận cùng khi thân tứ đại sắp tan rã, họ chỉ cầu xin “quyền được chết” từ mũi tiêm trợ tử; nhưng các Bác sĩ vẫn sẽ nói “Không”! Về mặt tâm linh thì các tôn giáo cũng không đồng tình về việc này. Trên thực tế có nhiều người đã ra đi nhẹ nhàng thanh thản như ngủ, thậm chí có người còn biết trước khi nào mình sẽ chết; nhưng cũng có kẻ bị hành thân xác hàng năm trời mới trút được hơi tàn. Một nền minh triết đã cho rằng mọi việc xảy ra trên thế gian này đều do duyên sinh, không có gì là tình cờ và ngẫu nhiên cả; chẳng qua con mắt của kẻ phàm phu không có được “Thần Túc Thông” để nhìn thấu đáo tận cùng mà thôi. Do vậy sống-chết là lẽ thường của thế gian, nhưng vẫn là một ẩn số với mỗi người khi Thần Chết gọi đến tên.

Nếu ngày hôm nay ai đó trong chúng ta đang được quá nhiều phước báu với: tướng mạo xinh đẹp, gia đình hạnh phúc, địa vị xã hội đáng kính nể thì đó là do quả lành trổ từ những thiện duyên gieo trồng từ trước. Nhưng đó cũng chỉ là chuyện của hôm nay vì không ai biết được ngày mai sẽ ra sao. Chỉ khi nào hôm nay chúng ta tiếp tục gieo những nhân tốt, thì cây đời sẽ lại tiếp tục cho ra những quả ngọt. Và nếu như ai đó đã không may mắn: luôn gặp những thất bại, phiền não và đầy rẫy những điều xui rủi trong cuộc sống thì xin hãy đừng bi ai, vì có câu: “Phiền não tức Bồ Đề!”. Thường chỉ khi đã trải qua cái khổ, thấy những điều khổ người ta mới tìm cách thoát khổ. Có câu:“Nhân thân nan đắc – Thân người khó được”! Nó khó hơn cả việc con rùa mù sống trong đại dương, trăm năm mới trồi đầu lên một lần và lọt đúng vào bọng cây đang lênh đênh trên biển”. Vì thế hãy quý lấy thân mình mà đừng làm tổn thương nó! Bệnh tật là khổ, nhưng đôi khi nó giúp chúng ta: loại bỏ tâm kiêu mạn, thôi thúc thực hành bố thí, giúp tăng trưởng lòng từ bi, cảm nhận cuộc sống là vô thường…

Những nguyên nhân chính đưa đến “stress” và trầm cảm thường là do: phiền não, không chấp nhận với hiện tại, là không hài lòng với cái mình đang có… Mình cứ muốn mọi sự việc diễn ra theo suy nghĩ của mình, theo ước mơ của mình, theo nguyện vọng và hoài bão của mình; mà dường như chúng hay đi theo chiều ngược lại, do vậy mới có đau khổ. Chi bằng hãy tập chấp nhận, tập buông bỏ, tập suy nghĩ tích cực, tập sống tỉnh thức… để thấy rằng bão giông rồi sẽ đi qua, ngày mai trời lại sáng; phía trên những đám mây mù xám xịt kia vẫn có những tia nắng ấm áp rồi sẽ ló dạng! Chẳng qua cuộc sống vốn đã là … “Như thị”!
Trong vô vàn những nỗi khổ đau mà con người luôn đối diện hàng ngày ở mọi lúc mọi nơi trên hành tinh, trong đầy rẫy những tuyệt vọng tưởng chừng như không thể vượt qua, trong tận cùng những bế tắc mà con người tưởng đã gục ngã … thì may mắn thay tôn giáo vẫn thường là nơi trú ẩn cho tất cả những ai đang mất phương hướng giữa cuộc đời nhiều bão giông, nghiệt ngã này! Do đó có thể hiểu vì sao tại đất nước Hoa Kỳ lắm nơi Nhà Thờ còn nhiều hơn trường học; và niềm tin về Đấng cứu thế của nhân loại trải qua 2022 năm vẫn chưa hề phai nhạt trong tim của những tín đồ Tin Lành hay Thiên Chúa Giáo nơi đây.
Truyền thuyết kể rằng có một năm vì khí hậu quá khô hạn, không đủ Rồng để làm mưa nên Ngọc Hoàng đã đưa ra cuộc thi tìm những con vật sống dưới nước, có thể vượt qua ba đợt thử thách cam go sẽ hóa thành Rồng. Cuối cùng không con vật nào qua được ba cửa ải này cả; duy chỉ có cá Chép đã nhảy qua được vũ môn, biến thành Rồng và bay thẳng lên Trời!
Trên dòng sông Sanh – Tử này chắc chắn ai ai trong chúng ta cũng có thể hóa Rồng, chiến thắng với “stress”, trầm cảm nếu biết tìm ra được “nội lực phi thường” bất sanh, bất diệt đang có sẵn trong mỗi người chúng ta. Tôi xin mượn đoạn văn của một người đã từng bị trầm cảm để kết thúc bài viết này, với những dòng như sau:

“Tôi từng thấy cả thế giới như đang quay lưng lại với mình, và cũng có suy nghĩ muốn tìm đến cái chết. Nhưng khi đã trải qua được tôi nhận ra rằng, chỉ cần bạn không quay lưng lại với chính mình, dù cả thế giới có quay lưng lại với bạn thì cuộc sống của bạn vẫn tiếp tục tiếp diễn, những ước mơ hoài bảo của bạn vẫn còn cơ hội để thực hiện, bạn vẫn sẽ có thể trải nghiệm cuộc sống trở thành một người có ích cho xã hội và thành công”.
Nguyễn Bích Thủy

From: TU-PHUNG

Một Tin Mừng Cho Thế Giới: Đã Có Thuốc Chữa Bệnh Mất Trí Nhớ Alzheimer’s

New York: Trong hôm thứ hai ngày 7 tháng 6, cơ quan đặc trách về thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FAA) đã chuẩn y cho việc dùng thuốc Aducanumab của công ty Biogen trong việc điều trị bệnh Alzheimer’s. Và đây là lần đầu tiên trong vòng 30 năm qua, đã có thuốc chữa bệnh lãng trí.

Với những tin tức được loan báo, giá cổ phiếu của công ty Biogen gia tăng $107.76 và ở mức $393.90 một cổ phiếu trên thị trường chứng khoán New York.

Loại thuốc Aducanumab có nhiệm vụ tách rời một loại protein có tên là amyloid beta trên não cũa bệnh nhân, những người bắt đầu có triệu chứng của bệnh lãng trí.
loại protein amyloid beta bám trên màng não sẽ gây cho bệnh nhân bị mất trí nhớ, không có khả năng tự chăm sóc lấy mình.

Theo những ước tính thì trong năm 2020 có khoảng trên 6 triệu người Mỹ bị bệnh Alzheimer’s và có khoảng 1 triệu người Anh cũng bị bệnh này.

Khác biệt giữa dementia và Alzheimer’s: dementia là các triệu chứng quên trong khi Alzheimer’s là bệnh quên, bệnh mất trí nhớ.

60 phần trăm cho đến 70 phần trăm những người có các triệu chứng quên sẽ dần dần biến thành bệnh.

Đa số những người bị bệnh mất trí nhớ là những người trên 65 tuổi

Trước đây không có thuốc chữa cho nên một người có những triệu chứng quên, dần dần biến thành bệnh và cuối cùng cũng chết.

Các triệu chứng của bệnh mất trí nhớ

Khó nhớ những thông tin mới học

• Không nhớ phương hướng
• Tính tình thay đổi bất ngờ
• Luôn luôn nghi ngờ về gia đình, bạn bè và những người chăm sóc, không tin những người này
• Dần dần sự mất trí nhớ trở nên nghiêm trọng
• Khó nói, khó nuốt đồ ăn và khó khăn trong việc đi lại.

Những cách phòng ngừa bệnh mất trí nhớ

Người ta thường nói phòng bệnh hơn trị bệnh: nếu chúng ta có thể phòng ngừa được bệnh mất trí nhớ xảy ra thì đó là cách tốt nhất.
Sau đây là những cách phòng ngừa bệnh mất trí nhớ theo tài liệu của bệnh viện Mayo ở thành phố New York:

– Không hút thuốc
– kiểm soát không để gia tăng áp huyết, lượng cholesterol và bệnh tiểu đường.
-Ăn uống theo kiểu Địa Trung Hải: ăn nhiểu rau trái, chất đạm nạc (lean protein) và có chất omega -3. Tránh không ăn nhiều chất bột, chất đường, nước soda, nước tăng lực, không ăn nhiều thịt đỏ, cơm trắng, các loại bánh ngọt, khoai tây chiên, các thứ đồ ăn fast foods.
Giảm nhũng thực phẩm đã chế biến (processed foods) như lạp xưởng, hotdog,các đồ hộp
Nên ăn cơm gạo đỏ hay nâu, ăn các loại hạt (nuts), dầu olive, cá (nhưng tránh ăn những loại cá có nhiều thủy ngân như cá tuna)
– Tập thể dục đều đặn nhất là aerobics (thể dục nhịp điệu)
-Tránh bị suy thoái tâm thần
– Tìm cách học hỏi những thứ cần suy nghĩ, cần trí nhớ như học sinh ngữ, học chơi đàn
-Ngủ đủ giấc mỗi đêm

 From: Do Tan Hung & Kim Bang Nguyen

Trượt Chân, Té Ngã Khi Tuổi Già… – Trần Lý Lê

 Tác giả: Trần Lý Lê 

         

Chỉ một cú vấp ngã là cuộc sống con người có thể thay đổi hoàn toàn, cuộc thay đổi không thể kềm hãm xoay chuyển. Sự đau đớn thể xác đi kèm với nỗi vật vã tâm thần. Đây là mối ưu tư, ám ảnh của tuổi vàng khắp chốn.

Con người sống lâu hơn, ít bệnh tật hơn nhưng tuổi thọ lâu dài kia có những khúc quanh không như ý. Cơ thể trải qua những biến chuyển cần sự thích nghi và chấp nhận từ mỗi cá nhân. Ôi chao, biết bao nhiêu là biến chuyển trong cái thân thể mong manh kia sau 70 – 80 năm dãi dầu với thời gian?

Mắt nhìn không còn tinh anh. Tai nghe không còn tỏ tường, có vị còn chịu chứng ù tai, tinnitus, những âm thanh tai quái u u trong đầu suốt ngày đêm. Khứu giác chẳng còn “cảm” được một mùi hương nhẹ nên vị giác hầu như mòn mỏi. Khoảng 70% khả năng “nếm” đến từ khả năng “ngửi”.

Rượu [ngon] không còn giữ được hương vị cũ dù vẫn mang lại cảm giác lâng lâng và đôi khi còn gây chuếnh choáng nhanh chóng không ngờ. Bắp thịt không mạnh mẽ như trước, khuân vác một món gì cũng khó khăn. Khớp xương ê ẩm khiến việc xê dịch chậm chạp… Chưa kể sự thăng bằng, balance, kết hợp từ khả năng nhìn thấy, sức mạnh của bắp thịt, và khả năng cảm nhận vị trí của thân thể (proprioception) trong môi trường chung quanh, cũng sụt giảm qua thời gian. Và cuộc sống có thể đến khúc ngoặt không ngờ khi trượt chân, vấp ngã.

Tại Hoa Kỳ, số người cao niên (65+ tuổi) té ngã và chịu biến chứng nặng nề mỗi ngày một gia tăng. Nha Thống Kê của cơ quan Kiểm Soát và Phòng Ngừa Bệnh Tật (the CDC) công bố một con số đáng ngại, chỉ trong năm 2012, trên 2.4 triệu người té ngã, trong số ấy trên 200 ngàn người tử vong vì biến chứng trong cùng năm.

Theo hội chuyên khoa về tuổi vàng, Geriatrics, tai nạn gia tăng khi con người quá lạc quan quá tự tin, không lượng sức mình; người có tuổi cũng không ngoại lệ nhưng chịu ảnh hưởng của tai nạn nặng nề hơn. Những thứ bình thường trước đây bỗng dưng trở thành chướng ngại vật trong một phút không ngờ: các bậc thang, tấm thảm trên sàn nhà, bồn tắm trắng bóng, vồng u trong chỗ đậu xe, rễ cây ngoài vườn…, và ngay cả con chó con mèo quanh quẩn bên chân hằng ngày. Những món thuốc trị chứng cao huyết áp, chữa trầm cảm… có thể gây chóng mặt, choáng váng khiến việc vấp té, trượt chân xảy ra dễ dàng hơn.

Trong số các cụ cao niên té ngã và gãy xương chậu xương đùi, 20% tử vong trong cùng năm, 80% còn lại chịu ảnh hưởng nặng nề. 

Họ không còn tự di chuyển nên việc nhàn tản trên một quãng đường ngắn trở nên bất khả. Nhiều người mất luôn khả năng lái xe vì chân ga chân thắng không còn nhậm lẹ nên dễ gây tai nạn.

Không thể tự di chuyển, các cụ này trở nên phụ thuộc vào người chung quanh, từ bạn bè, hàng xóm láng giềng đến con cái. Tuổi vàng sợ đau đớn thể xác thì ít nhưng họ lại hãi hùng trước viễn ảnh mất hết khả năng độc lập.

Một sự thật khó chấp nhận là việc càng cao tuổi, càng dễ té ngã. Theo Tiến Sĩ Judy A. Stevens, chuyên viên Dịch Tễ, epidemiologist, tại CDC, té ngã xem ra giản dị nhưng lại là nỗi ám ảnh kinh hoàng cho tuổi vàng, không mấy ai muốn nhắc đến và ngay cả người bị té cũng không muốn đề cập đến. Lý do? Các cụ ngượng ngùng, bạn ạ, ngại bạn bè chê cười mình vụng về, nhưng lý do sâu thẳm nhất, các cụ sợ con cháu lo lắng quá lại khênh họ vào nhà dưỡng lão hầu được (bị) chăm sóc kỹ lưỡng hơn, và từ đó mất luôn cuộc sống độc lập riêng tư. Họ sợ hung thần té ngã còn hơn các trận đau ốm. Đau ốm khi hết bệnh còn có thể độc lập chứ té ngã thì lôi thôi lắm!

Phục hồi sau khi té ngã là một hành trình gian nan, chậm chạp. Với các ca gãy xương “bình thường”, sau khi bó xương, nối xương và vết thương tạm lành, bệnh nhân trải qua thời gian tập luyện để có thể tự di chuyển. Chương trình phục hồi kéo dài vài tháng, từ việc dùng xe lăn, khung cân bằng đến cách dùng gậy để chống đỡ thân mình và giúp thăng bằng.

Nhiều cụ không còn leo thang được nữa vì cần dùng khung sắt để di chuyển, và từ đó phải lìa bỏ tổ ấm nơi có các bậc thang thân quen, gần gũi. Thay đổi chỗ ở là cả một cú sốc trong tuổi vàng. Cụ nào chấp nhận và chịu thích nghi thì vết thương “lìa tổ ấm” sớm lành, cụ nào rầu rĩ vật vã với chỗ ở mới thì nhanh chóng rơi vào nỗi trầm cảm u uất và không thiết sống!

Ngược lại, được sinh sống trong khung cảnh quen thuộc là nỗi ấm áp, thoải mái trong tuổi vàng ngay cả khi các cụ không còn có thể tự chăm sóc thân thể.

Như mọi loại bệnh tật, phòng ngừa là phương cách tốt nhất. Té ngã cũng thế. Phòng ngừa té ngã để tránh thương tật và các biến chứng thay đổi đời sống của bệnh nhân.

Để phòng ngừa té ngã, bà Judy Stevens cho rằng thể dục là yếu tố quan trọng nhất. Khi thân thể khỏe mạnh, bắp thịt cứng cáp, thì ít bị té ngã; và nếu bị té ngã thì ảnh hưởng cũng bớt trầm trọng so với các cụ ít động đậy, đi lại.

Các lớp thể dục, nhất là các buổi dạy về thăng bằng, như tập đứng một chân, lăn trái banh Bosu cho quen với sự chông chênh. Môn Thái Cực với các động tác co duỗi thong thả, chậm chạp giúp thân thể phối hợp hoạt động của bắp thịt và hai lá phổi thở hít nhịp nhàng. Sự phối hợp này cần thiết cho việc hô hấp, thăng bằng và dáng đi đứng của thân thể.

Hiệu quả cụ thể nhất của sự tập luyện thân thể là việc có thể tự đứng dậy từ ghế ngồi mà không cần vịn tay: bắp thịt hai chân và bắp thịt bụng, lưng cứng cáp đủ để chống đỡ và thăng bằng thân thể khi thay đổi vị thế.

Những yếu tố khác không kém quan trọng là việc dùng các món thuốc. Thuốc trị cao huyết áp, khoảng 70% các cụ tuổi thất thập dùng món thuốc này, gây chóng mặt khi huyết áp xuống nhanh và dễ té ngã nếu không cẩn thận. Chưa kể các thứ dược thảo lợi tiểu, giảm đường giảm mỡ (?) hầm bà lằng khác bán tự do trên thị trường mà các cụ Á Đông dùng thường xuyên như uống trà.

Xin mở ngoặc để nhắc đến dược thảo một chút: Dược thảo là con dao hai lưỡi rất sắc, có thể vô cùng hiệu quả trong việc chữa trị một bệnh tật nào đó, nhưng dược chất trong dược thảo có liều lượng bao nhiêu lại là một điều bí mật. Bí mật thứ nhì là món dược thảo tuy có cùng tên nhưng mức khác biệt về dược chất [và dược tính] lại là khoảng cách mênh mông… chưa kể các phụ chất có dược tính khác.

Các cụ dùng thuốc trị cao huyết áp có tỷ lệ té ngã cao gấp đôi những người không dùng. Đặc biệt là loại thuốc lợi tiểu, diuretic, [dùng để giảm cao huyết áp và suy tim]. Nếu cần dùng, các cụ nên uống thuốc ban ngày để tránh những chuyến vào nhà vệ sinh trong đêm tối. Món thuốc khác, món thuốc trị mất ngủ, có thể gây mất thăng bằng, và nếu có thể, nên thay thế bằng một ly sữa ấm, một cuốn sách dễ đọc hoặc một vài bản nhạc êm dịu.

Cách phòng ngừa té ngã khác là cách xếp đặt vật dụng trong nhà, loại bỏ tấm thảm đặt hờ hững trên sàn nhà, bàn ghế nằm gọn ghẽ trong một góc khuất, dẹp giày dép, đồ chơi… trên lối đi.

Các cụ trong tuổi vàng cần đi khám mắt hàng năm và đeo kính để duy trì thị lực. Dùng kính đơn tròng khi đi bộ và chỉ dùng kính hai tròng, ba tròng (bifocal, progressive lenses) khi đọc sách, ngồi tại chỗ vì loại kính này có thể gây vấp té.

Trong nhà cần có đèn đủ sáng để thắp rõ vật dụng chung quanh. Và món vật dụng cần thiết nhất, với các cụ sống đơn chiếc, có lẽ là món “gọi cấp cứu”, emergency button, electronic alert, có thể trong dạng vòng đeo trên cổ tay có nút bấm, có thể là dây đeo trên cổ.

Mùa thu của cuộc đời không nhất thiết chỉ là mùa tàn úa, mùa lá vàng; với sự chấp nhận, sửa soạn và sẵn sàng cho tinh thần, mùa thu có thể trở thành… vàng lá, vàng ròng với các chuyến du ngoạn thong thả để tận hưởng sự thanh nhàn khi tâm tư không còn vướng bận với sinh kế nhọc nhằn và bổn phận dưỡng dục khó khăn?

Trần Lý Lê

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ĂN UỐNG Ở TUỔI GIÀ

Bác sĩ Lương Lễ Hoàng

 Nếu biết kết hợp chọn thực phẩm có lợi trong bữa ăn hằng ngày sẽ trì hoản được sự lão hóa.
Với những người có thói quen vận động cơ thể, việc giải phóng năng lượng thường xuyên dễ dàng duy trì được sức khỏe và sự trẻ trung.. Tuy nhiên, nếu biết kết hợp với việc chọn thực phẩm có lợi thì tuổi thọ sẽ tăng rất nhiều.
 
1- Món ăn cơ thể dễ hấp thụ nhất là cháo. Cháo có thể điều hòa dạ dày, bổ tì, thanh lọc phổi, mát đường ruột. Nhà dinh dưỡng thời nhà Thanh – Tào Tử Sơn đã từng nói: “Người già mỗi ngày nên ăn cháo, không kể bữa, có thể tăng cường sức khỏe và hưởng đại thọ”. (bữa ăn có canh mướp đắng (trái khổ qua) và cà chua là một trong 9 món trường thọ).

                                                                               

2- Theo nghiên cứu của nhà dinh dưỡng học Nhật Bản thì mướp đắng là thực phẩm trường thọ có giá trị dinh dưỡng “toàn phương vị”.. Một trong những bí quyết trường thọ của người Okinawa là ăn nhiều mướp đắng, uống trà mướp đắng và uống nước mướp đắng. Ở Việt Nam, mướp đắng còn gọi là khổ qua, có mặt tại hầu hết các địa phương. Cách chế biến cũng đa dạng, từ hầm canh, xào, ăn sống… tất cả đều tốt cho việc tăng cường tuổi thọ.

                                                                  

 

3- Bên cạnh khổ qua, sữa bò tươi cũng được coi là một trong những thực phẩm hoàn hảo.. Trong sữa có nhiều protein, canxi và những nguyên tố cần thiết khác cho não. Đặc biệt uống sữa là cách bổ sung canxi nhanh và hiệu quả nhất. Nếu công việc căng thẳng khiến mất ngủ, nguyên nhân gây giảm thọ, đặc biệt là với nam giới, chỉ cần thử uống một ly sữa nóng vào buổi tối, sẽ dễ dàng chìm sâu vào giấc ngủ.

                                                                       

 

4- Bắp: hiện được trồng khá phổ biến ở Việt Nam. Trong bắp có chứa nhiều axit béo và axit không no như axit linolic nên có tác dụng bảo vệ não bộ và giảm lượng mỡ trong máu. Đặc biệt, lượng axit glutamic trong bắp rất cao, nên sẽ kích thích các tế bào không ngừng chuyển động và trao đổi thông tin. Ăn bắp thường xuyên, nhất là bắp tươi sẽ giúp cho bạn có bộ não khỏe mạnh và duy trì cuộc sống dài lâu. 

                                                                              

 
5- Các nhà khoa học chứng minh rằng những người thường xuyên ăn cà chua có khả năng giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh ung thư. Bởi lẽ trong cà chua có chứa chất lycopene, một chất chống ôxy hóa rất quan trọng, giúp tiêu diệt các tế bào có nguồn gốc ung thư. Có thể ăn cà chua sống hoặc cà chua nấu chín mỗi ngày. Một khi cơ thể đủ khả năng chống ôxy hóa, sự tươi trẻ sẽ duy trì được dài lâu.
 

6- Khoai tây là loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, nhiều vitamin (C, B6, chất xơ), đặc biệt hàm lượng kali trong khoai tây được các chuyên gia dinh dưỡng xếp đầu danh sách củ nguyên chất chứa nhiều kali. Khoai tây giàu kali, hữu ích trong việc đề phòng chứng đột quỵ. Mỗi tuần, một người nên ăn từ 3 – 4 củ khoai tây.

                                                              
                                                  

                                                                         

 

7- Trong canh xí quách chứa thành phần chất béo collagen, vừa có thể giúp trẻ con tăng trưởng và giúp người có tuổi tăng sự dẻo dai cho xương, trì hoãn tủy xương lão hóa. Để cơ thể hấp thụ tốt món ăn này, trong thành phần chế biến canh xí quách cần có thêm một ít giấm, sẽ giúp cho phosphor và canxi của xương tan trong canh.

                                                                              

8- Song song với việc cung cấp các chất tái tạo tế bào, ngăn ngừa các tác nhân độc hại xâm nhập cơ thể cũng hết sức quan trọng. Bông cải xanh (broccoli ) là một thực phẩm đáp ứng được nhu cầu đó. Ngoài việc bông cải xanh ( broccoli ) thanh nhiệt, tốt cho sức khỏe, nó còn giúp cho tế bào da ngăn ngừa những tổn hại do bức xạ cực tím gây ra. Ở một quốc gia nhiệt đới, gió mùa như Việt Nam, lúc nào cũng có thể bị tiếp xúc với tia cực tím thì dùng bông cải xanh là lựa chọn khôn ngoan.

 

                                                                           

 
9- Tám loại thực phẩm trên, tùy theo khẩu vị, có thể kết hợp, thiết kế thực đơn hợp lý cho từng ngày. Món có thể và nên dùng mỗi ngày là trà xanh. Lá trà xanh vốn nổi tiếng vì khả năng chống lão hóa. 
Càng ngày, những nhà khoa học lại càng phát hiện thêm nhiều tính năng của trà xanh, nhưng điều khiến người ta quan tâm nhất là việc chống lão hóa và phòng ngừa ung thư của nó. Điều cần lưu ý là khi chế biến trà xanh, không nên hãm trà trong bình kín mà để hở nắp. Hơi trà thoát ra ngoài sẽ khiến nước trà không đục, sậm màu và có thể giữ được lâu.                          

 
Càng cao tuổi càng cần ăn ngon!
Chúng ta sống đến tuổi nầy là may mắn lắm rồi! Nên ăn những gì chúng ta thích, đừng hà tiện nữa! Để dành tiền cho con cháu biết bao nhiêu cho đủ ? Hơn nữa, chúng nó có bằng cấp, có công việc tốt, chúng nó hẵn nhiên là giàu có hơn mình thì tại sao mình lại hà tiện, chắt chiu để dành cho chúng biết bao nhiêu cho đủ ? Còn ăn được thì cứ ăn cho thỏa thích, một mai răng rụng hết chỉ còn nhìn mà hít hà thôi 
Tuy không hẳn vì bất hiếu nhưng do định kiến là người cao tuổi không cần ăn nhiều nên không thiếu người già bị rơi vào tình trạng suy dinh dưỡng một cách oan uổng! Thêm vào đó là nhiều người lớn tuổi phải kiêng cữ, thường khi thái quá do con cháu ép buộc, vì bệnh tiểu đường, cao huyết áp, tăng mỡ trong máu…

Vấn đề chưa dừng lại ở điểm cơ thể người cao niên vì thế mà thiếu dưỡng chất. Nguy hơn nhiều là do đó mà sức đề kháng bị xói mòn khiến bệnh bội nhiễm cũng như bệnh do thoái hóa cơ khớp trở thành mối đe dọa thường xuyên cho cơ thể vốn vừa nhạy cảm, vừa dễ thiếu nước khi tuổi đời chồng chất. Nếu xét về mặt dược lý, bữa ăn của người cao tuổi thậm chí quan trọng không kém viên thuốc đặc hiệu.
Quan điểm theo đó người cao tuổi phải e dè với từng miếng ăn là một sai lầm nghiêm trọng. Nhiều công trình nghiên cứu trong thời gian gần đây cho thấy hình thức ăn uống dồi dào rau cải tươi, nhiều cá biển, và nhất là ngon miệng, là chế độ dinh dưỡng lý tưởng cho người già.
Bằng chứng là người cao tuổi ở Địa Trung Hải ít bị nhồi máu cơ tim nhờ khẩu phần đa dạng với thực phẩm “xanh” chiếm tối thiểu 60% tổng lượng. Người Nhật có tuổi thọ cao nhất thế giới nhờ thực đơn hầu như không bao giờ thiếu cá biển và đậu nành. Ngược lại, người cao tuổi trong các nhà dưỡng lão ở Hoa Kỳ, nơi chế độ ăn uống kiêng cữ được đặt lên hàng đầu, lại có tỷ lệ tai biến mạch máu não và tử vong vì nhồi máu cơ tim vượt xa các nước khác!

                                                                                    

Từ nhận thức đó, thay vì tiếp tục đề cao hình thức kiêng khem, đa số chuyên gia dinh dưỡng ở khắp nơi đã đồng lòng tán dương chế độ dinh dưỡng mang nhiều nét “đổi mới” cho người già dựa trên các nguyên tắc như sau:
• Người cao tuổi nên ăn tất cả những món ưa thích và ngon miệng, miễn là với lượng không gây trở ngại cho chức năng tiêu hóa.
• Khẩu phần hàng ngày càng đa dạng càng tốt, càng ít thực phẩm công nghệ càng hay.
• Chắc chắn uống đủ nước trong ngày bằng cách chú trọng các món cung cấp nước như rau trái, món canh…, thay vì uống nước vì nhiều người già thường chỉ uống khi khát.
• Đừng nấu cho người cao tuổi các món ăn tuy bổ dưỡng về thành phần nhưng với khẩu vị nuốt không vô !. Đừng quên cảm giác ngon miệng là đòn bẩy cho sức kháng bệnh.
• Không nhất thiết phải cữ muối tuyệt đối nếu không có y lệnh của thầy thuốc trong giai đoạn bệnh tim mạch cấp tính.
• Không nên thiếu món ngọt nếu thực khách chưa bị bệnh tiểu đường.
• Luôn luôn có rau quả tươi trong khẩu phần.
• Nên có nhiều bữa ăn nhỏ thay vì ngày ba bữa đúng giờ.
• Một ly rượu vang cho mỗi bữa ăn là điều nên làm.
• Chỉ tránh các món ăn gây dị ứng, món chiên xào nếu đã có bệnh trên đường tiêu hóa như viêm đại trường mãn, viêm ruột dị ứng, trĩ…
• Có bữa cơm gia đình cùng con cháu thay vì ăn riêng trong buồn tẻ như người bệnh nặng.

• Vận động nhẹ trước và sau bữa ăn.

                                                                              

Con cháu nếu biết thương ông bà đừng quên là các nhà nghiên cứu ở Hoa Kỳ vừa chứng minh hẳn hòi là: người cao tuổi nếu có da có thịt một chút, nghĩa là dư cân, ít bị bệnh và sống thọ hơn bạn đồng niên mình hạc xương mai. 
Lượng mỡ dưới da, tất nhiên không nhiều, chính là kho dự trữ dưỡng chất để đáp ứng cho nhu cầu phục hồi của cơ thể người cao tuổi mỗi lần ngã bệnh.
Không cho người già ăn no bụng và ngon miệng là một điều đáng trách cả về lý lẫn về tình.
 
Bác sĩ Lương Lễ Hoàng

Cá Salmon Tại Bắc Mỹ – Nguyễn Thượng Chánh, DVM

 

Cá salmon (saumon) hay cá hồi, là một loài cá sống ở vùng nước lạnh như Canada và Bắc Âu. Tại Bắc Mỹ, cá Mỹ Mỹ , cá salmon được thấy bán quanh năm trong các chợ cá, các siêu thị cũng như trong các chợ Á Đông.

Salmon là cá gì vậy?

Tên Salmon, nguồn gốc từ tiếng La-tinh solmo có nghĩa là nhảy.

Đây có nghĩa là một loài cá có khả năng nhảy ngược dòng, vượt qua các chướng ngại vật để tìm đường về đẻ tại những vùng nước ngọt.

Lưng cá màu xanh dương lốm đốm đen. Hong và bụng màu vàng. Thịt màu hồng.

Salmon là một loại cá hay di chuyển.

Cá trưởng thành sống ngoài đại dương nước mặn, nhưng đến thời kỳ sinh dục thì cá trống lẫn cá mái đều lội cả trăm, thậm chí cả ngàn cây số, chúng vượt ngược dòng qua ghềnh qua thác trở về sông rạch nước ngọt…để đẻ trứng và để thụ tinh.

Khi vừa làm xong nhiệm vụ cao quý để duy trì và bảo tồn nòi giống ấy, thì cá mái chết đi vì kiệt sức!

Cá con sống tại vùng nước ngọt trong vòng hai năm. Sau đó, chúng tìm cách xuôi lần lần theo dòng nước trở ra biển để tiếp tục tăng trưởng và trưởng thành rồi lại tiếp tục chu trình nói trên.

Cá salmon có thể cân nặng từ 4kg đến 20kg.

Phần lớn cá salmon bán ngoài chợ đều là cá nuôi. 

Các quốc gia như Écosse, Norvège và Irlande dẫn đầu thế giới trong việc sản xuất cá salmon. Cá salmon nuôi cho một loại thịt thô và nhiều mỡ hơn cá trong thiên nhiên.

Tính chất của thịt còn tùy thuộc vào điều kiện nuôi dưỡng và thức ăn dùng để nuôi cá.

Theo cơ quan Pêches et Océan Canada, nhận thấy tính bổ dưỡng của cá salmon nuôi không khác gì cá salmon sống trong thiên nhiên.

Nhưng nỗi lo ngại lớn nhất của người tiêu thụ cũng vẫn là vấn đề hóa chất, kháng sinh và hormones sử dụng trong việc nuôi cá.

Cơ quan trên thông báo là không có vấn đề thuốc tăng trưỡng.

Còn thuốc kháng sinh vẫn được cơ quan CFIA theo dõi và kiểm soát thường xuyên.

Và vấn đề nhiễm hóa chất độc BPC (biphényles polychlorés) cũng không mấy quan trọng vì dư lượng vẫn nằm dưới mức cho phép. Chúng ta cũng không ngạc nhiên chút nào cả.

Vì những gì bất cứ một chánh phủ nào nói ra, thì luôn luôn đều tốt đẹp tất cả mà thôi!

Mặt trái của kỹ nghệ nuôi cá salmon

Từ lâu kỹ nghệ nuôi cá công nghiệp bị chỉ đích danh là nguyên nhân làm ô nhiễm môi trường.

Số báo La Presse, Montréal ngày 04/octobre/2010 có đăng bài viết của ký-giả Charles Côté, báo động vấn đề kỹ nghệ nuôi cá salmon tại tỉnh bang New Brunswick thuộc phía Đông Canada hiện đang ở trong tình trạng bi đát vì vấn đề ô nhiễm môi trường.

Cá tôm chết hàng loạt, mùi xú uế tại những trại nuôi cá salmon thật khủng khiếp.

Nguyên nhân do việc sử dụng một cách bất hợp pháp thuốc trừ sâu pesticide cyperméthrine để phòng trị bệnh cho tôm.

Ngoài ra, còn phải kể đến sự phân hủy thật đáng kể của khối lượng khổng lồ thức ăn hỗn hợp và phân cá nuôi được thải ra hằng ngày, đã làm thúi nguồn nước ven biển!

Cá salmon có ích lợi gì cho sức khỏe của con người Cá salmon chứa nhiều mỡ.

Mỗi 100gr cá cung cấp 10.85gr lipids và 183 calories.

Cá cho nhiều chất acid béo Oméga-3, rất tốt cho hoạt động của tim mạch. Cá có chứa các vitamins A&D, và các bần tố như magnesium Mg rất cần cho nhịp đập của tim cũng như hoạt động của thần kinh. Lại còn có thêm chất sắt Fe tốt cho máu.

Ngoài ra, cá salmon cũng là một nguồn cung cấp chất phosphore P tốt cho xương.

NUTRITIONAL INFORMATION (Per 3.5 oz /100grams of raw edible portion) Calories 183 Total fat 10.85g Saturated fat 2.18g Cholesterol 59.0mg Sodium 59.0mg – Source: USDA

Các loại cá salmon bán trên thị trường Bắc-Mỹ

*/ Atlantic salmon (Saumon de l’Atlantique)

Tên khoa học: Salmo salar

Đây là một giống cá salmon trong số nhiều giống khác. Rất được người tiêu thụ ưa chuộng.

Thịt rất chắc. Nó là giống salmon hoang dã duy nhất tại vùng Bắc-Mỹ Đại Tây Dương.

Việc câu cá bị hạn chế, vì loại giống này đang bị đe dọa bởi tình trạng ô nhiễm và bởi việc khai thác đánh bắt được cho là thái quá.

Ngày nay, cá Atlantic salmon được kỹ nghệ thủy sản nuôi trong trong những vùng ven biển.

*/ Chinook salmon hay King salmon (Saumon royal) Đánh bắt ở vùng biển phía Tây Canada. Thịt có màu hồng cam. Hông có màu ánh bạc. Loại cá Chinook rất phổ biến dưới dạng xông khói, đôi khi cũng thấy bán dưới dạng cá tươi hoặc đông lạnh.

*/ Pink salmon hay Humpback salmon (Saumon rose) Ngày xưa, người ta cho rằng loại cá này có phẩm chất kém vì thịt bở.

Cá pink salmon được bán tươi, đông lạnh và xông khói.

Thường nhất là được đóng hộp (conserve).

*/ Sockeye salmon hay Red salmon hay Blueback (Saumon rouge)

Thịt màu đỏ sậm, ăn rất bùi, thường được đóng hộp.

Đôi khi red salmon được bán dưới dạng cá muối (salted) hoặc xông khói (smoked).

*/ Coho salmon hay Silver salmon (Saumon argenté)

Ít phổ thông hơn Chinook salmon và Sockeye salmon.

Tuy vậy, nhưng đây là loại cá được bán nhiều nhất tại các vùng ven biển phía Tây Canada.

*/ Salmon keta hay Chum salmon, Dog salmon (Saumon chien) 

Được xem là loài cá có phẩm chất kém nhất vì thịt màu tái nhạt và xốp

Cá salmon làm gì ăn?

Lẩu cá Cá salmon được bán dưới dạng tươi hoặc đông lạnh nguyên con, dạng khứa, khúc, miếng dày (steak), lát cá thái không xương (filet) và hong khói.

Nói chung, cá tươi phẩm chất ngon hơn cá đông lạnh. Giá cả cũng phải đắt hơn nhiều.

Cá đông lạnh đều bị ngâm hóa chất bảo quản sodium phosphate và sodium erythorbate.

Người viết thường hay mua cá salmon tươi trong siêu thị lớn Costco (Montréal).

Thường là cá tươi được lạng dọc theo xương sống thành hai miếng rất dày gọi là filet, dài khoảng 60cm và nặng gần 2 ký. Giá khoảng 25 đô. Đem về chia làm hai phần nhỏ để dành ăn dần dần. Cái tiện lợi của cá salmon là rất nhiều thịt mà không có xương nhỏ.

Tại các chợ Á Đông hoặc chợ Việt Nam, cá salmon trở thành…“cá chỉ”, nghĩa là muốn mua bao nhiêu, mua đoạn nào của con cá nào, thì cứ việc chỉ vào con cá đó, người bán hàng sẽ cắt theo ý mình!

Được biết cá salmon có nhiều loại nên giá cả cũng khác nhau. Cá salmon cho thịt chắc và cứng lúc nấu chin.

Theo ý riêng của người viết, thì loài cá này nấu canh chua, canh ngót ăn không mấy ngon. Có thể nướng BBQ, chiên, hấp, kho tộ hoặc chưng…Cái sướng là cá toàn thịt là thịt, ăn không sợ bị mắc cổ. Ngoài ra, cá salmon tươi còn được dùng trong các món như sushi, sashimi, v.v.

Cá trout (truite) cho thịt mềm, béo và ngọt hơn nên nấu canh chua hay nấu ngót hoặc chưng tương ngon hơn cá salmon…Cái trở ngại là cá trout có quá nhiều xương nhỏ.

Giá cả cũng ngang ngữa với cá salmon.

Nhưng ngon nhất phải nói đến tên loại cá Chilean sea bass (không phải thuộc nhóm cá salmon).

Ăn thử một lần là nhớ đời. Cá bán dưới dạng filet, không có xương. Nó vừa béo, vừa mềm như thịt cua, vừa ngọt vừa ngon, hết xẩy vậy đó…Nhưng giá rất đắt: 40$/kg

Đúng là tiền nào của nấy!

Market name: Chilean Sea Bass (Scientific name:Dissostichus eleginoides) $19.75 per pound

Your order will be cut from 3-5 lb. fillets of Chilean Sea Bass http://www.alwaysfreshfish.com/chilean_sea_bass.html

Common names: Patagonian toothfish, Antarctic cod, icefish

At AlwaysFreshfish.com we purchase our Chilean Sea Bass, also known as Patagonian Toothfish through our worldly resources. Chilean Sea Bass, being a cold-water fish, can be caught throughout most of the Antarctic and Southern Hemisphere. Almost all of the Sea Bass is caught and frozen at sea on factory vessels (making for a very high quality fish). The fish is then shipped to commercial warehouses and redistributed to local seafood processors.

Kết luận

Theo các nhà dinh dưỡng, thì mỗi tuần nên ăn hai lần cá salmon để có đủ chất béo Omega-3, rất cần thiết để có một sức khỏe tốt!

Nhưng, có cái khổ là mùa đông tại Canada thì nhà nào nhà nấy đều then cài cửa đóng kín mít. Mua cá về ướp tỏi đem chiên thì nhà cửa quần áo đều có mùi cá đôi ba ngày cũng vẫn…ngữi chưa hết! Nhưng đây là một món ngon của người mình, các bạn có đồng ý không?

Mùa đông, bọc giấy nhôm đút vô lò thì có lẽ ít hôi hơn./.

Tham khảo:

-/ The Canadian farmed salmon industry. March 2006. (http://www.ats.agr.ge.ca/canada ) -/ BC sea food. Farmed Atlantic salmon. (http://www.bcseafoodonline.com/filet/farmed)

-/ Pêches et Océan Canada, 2005. Mythes & Réalité- Elevage de Saumon http://www.dfo-mpo.gc.ca/media/back-fiche/2005/salmon-fra.htm

-/ Bác-sĩ Thú y Nguyễn Thượng Chánh. Omega fatty acids Omega 3 & Omega 6. http://www.advite.com/omega.htm

Montreal 2022-june-22

Nguyễn Thượng Chánh

 Nếu nhà bạn có người cao tuổi, nhắc họ tuyệt đối không làm 8 việc hại sức khoẻ này

1. Không dùng quá sức khi đi đại tiện

Hạn chế dùng sức rặn khi đi đại tiện là một trong những điều cần lưu ý đối với người cao tuổi. Bởi hành động này sẽ khiến ổ bụng chịu áp lực lớn, huyết áp lên nhanh và làm tăng nguy cơ xuất huyết não.

Bên cạnh đó, việc dùng sức rặn quá mạnh khi đi đại tiện còn tăng áp lực đối với tim và có thể dẫn tới nhồi máu cơ tim.

Những người cao tuổi mắc chứng táo bón nên tăng cường ăn rau xanh và hoa quả giàu chất xơ, hình thành thói quen đại tiện đúng giờ hoặc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để việc đi vệ sinh diễn ra dễ dàng và an toàn hơn.

Đại tiện cũng là một vấn đề sức khỏe cần lưu ý đối với người lớn tuổi. (Ảnh minh họa).

2. Không nên vội rời giường khi vừa ngủ dậy

Khi vừa thức dậy, những người tuổi tác đã cao nên hạn chế việc xuống giường ngay lập tức để tránh nguy cơ xuất huyết não, thậm chí đứt mạch máu não.

Nguyên tắc này đặc biệt quan trọng đối với người cao tuổi có tiền sử cao huyết áp hoặc mắc bệnh động mạch vành.

Các chuyên gia kiến nghị, người cao tuổi nên tuân thủ nguyên tắc “chậm thêm 3 lần, tránh hại một giây”.

Tức là sau khi ngủ dậy, họ nên nằm yên trên giường thêm ba phút, từ từ ngồi dậy trong 3 phút, sau đó tiếp tục ngồi ở mép giường, thả lỏng 2 chân trong 3 phút rồi mới rời giường.

3. Không nên ăn quá nhanh

Đối với những người cao tuổi mắc huyết áp cao hoặc có tiền sử xuất huyết não, thói quen ăn quá nhanh được ví như “hung thần” sức khỏe của họ.

Nguyên nhân là bởi chức năng nhai nuốt và tiêu hóa của họ đã bị thoái hóa theo thời gian và tuổi tác. Do đó, ăn quá nhanh sẽ không có lợi cho hệ tiêu hóa của nhóm người này, thậm chí còn dễ bị nghẹn, gây tổn thương thực quản và tăng áp lực lên tim.

Ăn uống từ tốn sẽ giúp người cao tuổi tránh được nhiều nguy hiểm đối với cơ thể. (Ảnh minh họa).

4. Không nên đứng co một chân để mặc quần

Khả năng giữ thăng bằng ở người cao tuổi rất kém, nên việc đứng co một chân để mặc quần dễ khiến họ bị ngã và có nguy cơ gãy xương.

Vì vậy, cách mặc quần an toàn nhất đối với họ là ngồi lên giường hoặc dựa vào một vị trí cố định chắc chắn.

Ngoài ra, khi rời giường hoặc đi vệ sinh, đi tắm cũng là thời điểm dễ ngã. Những người tuổi tác đã cao nên chú ý vịn tay vào chỗ chắc chắn rồi mới từ từ hoạt động.

5. Không nên nói nhanh, nói nhiều

Các chuyên gia y tế đặc biệt khuyến cáo, những người cao tuổi mắc bệnh tim hoặc có vấn đề về hệ tiêu hóa nên hạn chế nói quá nhanh, quá nhiều.

Trên thực tế, khi tuổi tác đã cao, càng nói to bao nhiêu sẽ càng gây hại cho sức khỏe của họ rất nhiều. Nói nhiều, nói nhanh, nói to đều khiến nhịp tim và huyết áp tăng nhanh một cách đột ngột.

Trong trường hợp tranh cãi với người khác, huyết áp của họ lại càng dễ tăng cao. Vì vậy, người cao tuổi nên duy trì thói quen nói chuyện nhỏ nhẹ, từ từ, giữ bình tĩnh trong mọi trường hợp và hạn chế tranh cãi cùng người khác.

Rèn luyện và duy trì thói quen nói chuyện từ tốn, thong thả cũng là một cách để bảo vệ sức khỏe đối với người cao tuổi. (Ảnh minh họa).

6. Không bước lên cầu thang quá nhanh

Tuổi tác càng cao, các bắp thịt, xương cốt và hệ thống thần kinh càng lão hóa. Nếu trong lúc bước lên cầu thang, hệ thống thần kinh phụ trách điều khiển bỗng nhiên bị “chậm” lại và không theo kịp hành động cơ thể thì nguy cơ bị ngã là rất cao.

Vì thế, khi bước lên cầu thang, người cao tuổi nên chú ý vịn tay vào tường hoặc lan can, bước chắc chắn, từ từ, chậm rãi để đảm bảo an toàn.

7. Hạn chế khom lưng

Trên thực tế, khom lưng là hành động không thích hợp với hầu hết người cao tuổi, đặc biệt là nhóm người có tiền sử mắc bệnh về hệ thống thần kinh.

Sự thoái hóa về xương cốt và hệ thống thần kinh khiến người già có khả năng thăng bằng kém, khớp xương cứng và bắp thịt không đủ khả năng bảo vệ xương cốt.

Bởi vậy, việc khom lưng quá thấp dễ dẫn đến nguy cơ trật khớp và làm tổn thương tới các khớp xương.

Các chuyên gia cũng khuyến cáo, người cao tuổi nên tránh việc đột ngột khom lưng quá nhanh để hạn chế nguy cơ xuất huyết não. Trong trường hợp phải cúi người nhặt đồ, họ nên cúi xuống một cách từ từ, vịn tay vào vật cố định hoặc ngồi xuống nhặt đồ với tư thế thẳng lưng.

Theo thời gian, xương cốt của chúng ta sẽ bị thoái hóa. Vì vậy, khom lưng hay cúi người đột ngột là hành động nên hạn chế khi tuổi tác đã cao. (Ảnh minh họa).

8. Tránh quay đầu đột ngột

Khi quay đầu quá nhanh, các mạch máu dẫn lên não của người cao tuổi sẽ bị chèn ép đột ngột, dẫn đến tình trạng thiếu máu não, thậm chí kéo theo các biến chứng nguy hiểm như ngất, hôn mê, tai biến, đột tử.

Vì vậy, cách tốt nhất là người cao tuổi nên quay cả người lại phía sau, hoặc quay đầu một cách từ từ.

From: TU PHUNG

Một số bệnh nhân ung thư có thể không cần điều trị quá nhiều

June 8, 2022

CHICAGO, Illinois (NV) – Sau khi giải phẫu, một số bệnh nhân ung thư có thể không cần được xạ trị hoặc hóa trị, theo AP trích dẫn tin từ hai nghiên cứu về việc giảm nhẹ điều trị ung thư.

Nghiên cứu đầu tiên sử dụng xét nghiệm máu để xác định những bệnh nhân ung thư ruột kết có thể bỏ qua quá trình hóa trị sau giải phẫu. Nghiên cứu này được sự  tài trợ của chính phủ Úc, Mỹ và các nhóm phi lợi nhuận, được tạp chí y khoa New England Journal loan tải hôm Thứ Bảy, 4 Tháng Sáu.

Một bệnh nhân được hóa trị. (Hình minh họa: Justin Sullivan/Getty Images)

Trong khi đó nghiên cứu thứ hai cho thấy một số bệnh nhân ung thư vú nguy cơ thấp có thể bỏ qua bước xạ trị sau khi cắt bỏ khối u. Nghiên cứu này được trình bày tại cuộc họp thường niên của Hiệp Hội Ung Thư Lâm Sàng Mỹ diễn ra vào Thứ Ba, 7 Tháng Sáu, tại Chicago.

Bác Sĩ Stacey Cohen của Trung Tâm Ung Thư Fred Hutchinson ở Seattle, người tham gia xem xét nghiên cứu thứ nhất, cho biết những phát hiện từ hai nghiên cứu này sẽ giúp bác sĩ “tập trung vào những bệnh nhân thực sự cần xạ trị, hóa trị, từ đó tránh được những tác dụng phụ ở những nhóm bệnh nhân còn lại.”

Nghiên cứu ung thư ruột kết

Nhiều bệnh nhân ung thư ruột kết vẫn phải hóa trị sau giải phẫu. Thuốc dùng trong quá trình này có thể đi kèm những tác dụng phụ như muốn ói, thiếu máu, các vấn đề về trí nhớ. Tuy nhiên việc xác định chính xác bệnh nhân nào không cần điều trị thêm không phải là việc dễ.

Vậy nên các nhà nghiên cứu muốn xem thử xét nghiệm máu có thể giúp giải quyết vấn đề này hay không.

Trong nghiên cứu, các nhà nghiên cứu tiến hành xem xét 455 bệnh nhân phải giải phẫu vì ung thư di căn vào ruột kết. Sau khi giải phẫu, một nhóm được xét nghiệm máu để thử xem còn bất kỳ đoạn DNA ung thư nào sót lại hay không.

Từ kết quả xét nghiệm máu, các nhà nghiên cứu đưa ra hướng chăm sóc cho các bệnh nhân. Nếu kết quả xét nghiệm máu cho thấy không còn dấu hiệu ung thư, thì bệnh nhân không cần hóa trị. Đối với nhóm không xét nghiệm máu thì sẽ điều trị theo cách thông thường, tức là dựa theo phân tích các khối u và mô lân cận.

Kết quả cho thấy sau hai năm, cả hai nhóm đều có khoảng 93% bệnh nhân không mắc ung thư, dù tỷ lệ hóa trị của nhóm xét nghiệm máu chỉ là 15% so với 28% của nhóm không xét nghiệm máu. Hay nói cách khác, dù hóa trị ít hơn nhưng kết quả của nhóm xét nghiệm máu tốt tương đương nhóm còn lại.

Bác Sĩ Jeanne Tie của Trung Tâm Ung Thư Peter MacCallum ở Melbourne, Úc, người dẫn đầu nghiên cứu, cho biết ở những bệnh nhân không còn DNA ung thư thì tỷ lệ tái ung thư là rất thấp, do đó hóa trị đối với họ không có nhiều lợi ích.

Nghiên cứu ung thư vú

Trong nghiên cứu về ung thư vú, nhóm nghiên cứu theo dõi 500 phụ nữ lớn tuổi mắc dạng ung thư vú giai đoạn đầu phổ biến với mức protein Ki67 (một dấu hiệu bệnh ung thư phát triển nhanh) thấp.

Sau khi giải phẫu, họ được dùng thuốc ức chế hormone, một phương pháp điều trị tiêu chuẩn, nhưng không được xạ trị.

Sau năm năm, chỉ có 10 phụ nữ bị tái phát ung thư cùng một bên vú, một ca tử vong vì ung thư vú. Mặc dù không có nhóm so sánh, tuy nhiên các nhà nghiên cứu cho biết kết quả cũng không thua kém với các dữ liệu về những bệnh nhân được xạ trị trong quá khứ.

Theo Bác Sĩ Timothy Whelan của đại học McMaster University ở Hamilton, Ontario, người dẫn đầu nghiên cứu, xạ trị không có nhiều lợi ích đối với nhóm bệnh nhân này, trong khi tác dụng phụ lại rất đáng cân nhắc. Bức xạ có thể gây ra các vấn đề về da, mệt mỏi, hoặc ít thấy hơn là có vấn đề lâu dài về tim hoặc thậm chí cả ung thư. (V.Giang) [qd]

  STRESS

Bs Đỗ Hông Ngọc

Không có stress có lẽ con người cũng không thể tồn tại. Thế nhưng, vượt ngưỡng đến một mức nào đó thì con người cũng… không thể tồn tại, bởi chính stress gây ra nhiều thứ bệnh về thể chất và tâm thần, nên rất cần biết cách “xả” stress trong cuộc sống đầy căng thẳng, âu lo hiện nay.
Stress là một phản ứng bảo vệ, khi cơ thể bị một mối đe dọa, mối nguy hiểm xảy đến cho nó. Người ta gọi nó là phản ứng (hay đáp ứng) “chiến đấu hoặc bỏ chạy” (fight or flight response), nghĩa là trong tình huống đó, chỉ có hai cách để chọn lựa: chiến đấu để sinh tồn hoặc bỏ chạy để… sinh tồn!

Lúc đó, cơ thể phải huy động toàn lực để đối phó. Não thùy sẽ ra lệnh tiết các kích thích tố cần thiết, nào adrénaline, nào norepinephrine, cortisol… ồ ạt đổ vào máu. Tim đập nhanh để bơm máu về các cơ bắp lớn, phổi hổn hển tăng tốc bơm oxy, đường huyết vọt lên cao nhằm tăng cường khẩn cấp năng lượng, đồng tử mắt nở to để nhìn cho rõ, tai vểnh lên, mũi phồng ra… Tóm lại, mọi thứ đều phải trong tư thế sẵn sàng. Trong lúc các mạch máu lớn chuyển máu đến các bắp cơ thì mạch máu nhỏ ngoại biên co thắt lại, để nếu có bị thương thì máu cũng không bị mất nhiều… Vì thế mà người bị stress thường mặt mày tái ngắt, xanh lè, tay chân đơ cứng!

Stress cấp tính có những phản ứng mạnh hơn ta tưởng. Một người đang đứng trước chuồng cọp, thấy cọp sổng chuồng thì… phân, nước tiểu tóe ra mà không hay, tay chân bủn rủn, ngất xỉu. Nguy cơ qua đi, hiểm họa chấm dứt thì mọi thứ lại trở về trật tự cũ. Tim đập chậm lại, hơi thở điều hòa, bắp cơ buông xả. Nếu sự đe dọa không mãnh liệt nhưng cứ dồn dập, hết lớp này tới lớp khác, đến một lúc vượt quá mức chịu đựng gọi là “mất bù” thì sẽ tạo ra những hiệu ứng âm thầm gây tác hại không lường được lên thể chất và tâm thần của ta.

Thời đại ngày nay, con người ít có dịp chiến đấu một mất một còn trước thú dữ hay trước “hòn tên mũi đạn” như xưa. Nhưng con người ngày nay lại phải thường xuyên đối đầu với những “hòn tên mũi đạn” còn nguy hiểm hơn, kiểu “bề ngoài thơn thớt nói cười / bề trong nham hiểm giết người không dao”.

Stress vượt qua ngưỡng lúc nào không hay và dẫn tới vô số bệnh tật mà bác sĩ cũng phải bó tay, đành gắn cho những cái tên mơ hồ như “rối loạn chức năng”, “mệt mỏi kinh niên”, “rối loạn thần kinh thực vật”… Ðại học Y khoa Harvard ước tính có từ 60%- 90% bệnh nhân (ở Mỹ) tìm đến bác sĩ là do stress.

Stress liên quan đến rất nhiều bệnh lý như nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, tiểu đường, suyễn, đau nhức kinh niên, mất ngủ, dị ứng, nhức đầu, đau thắt lưng, một số bệnh ngoài da, ung thư, tai nạn thương tích, tự tử, trầm cảm, giảm miễn dịch v.v… Tóm lại là rất phức tạp.

Bác sĩ nếu không quan tâm đúng mức – đau đâu chữa đó – thì chỉ chữa đựơc triệu chứng bên ngoài còn cái gốc sâu thẳm bên trong là stress vẫn không đựơc giải tỏa, bệnh vẫn cứ luẩn quẩn loanh quanh, chuyển từ “bệnh” này qua “bệnh” khác, và do đó, chất lượng cuộc sống bị giảm sút rõ rệt!

Nhiều khi ta tưởng cholesterol xấu tăng cao trong máu là do thức ăn, nhưng không phải, do stress nhiều hơn! Tiểu đường tưởng do ăn nhiều chất ngọt, thực ra do stress nhiều hơn. Ta thấy đời sống càng căng thẳng, bệnh tiểu đường càng phát triển mạnh! Vì nước ta mới mấy năm trước, tiểu đường chỉ lai rai, bây giờ thì… “năm sau cao hơn năm trước”, lan tràn cả ở thành thị lẫn nông thôn! Các nghiên cứu trên thế giới cũng cho thấy vào thời kỳ khủng hoảng kinh tế, người làm việc ở những khu vực dễ bị sa thải thì chết vi tim mạch, tai biến mạch máu não cao gấp đôi các khu vực khác…!

Stress thay đổi từ người này sang người khác. Cùng một sự việc, với người này thì nổi điên lên còn với người kia chỉ là một trò cười, với người này là cả một sự sụp đổ, với người kia là một bài học… Cùng là con ông bà “viên ngoại họ Vương”, cùng “sắm sửa bộ hành chơi xuân”, mà Thúy Kiều thì khóc sướt mướt, thở than, nằm mộng, làm mười khúc đoạn trường đầy nước mắt trong khi Thúy Vân ngạc nhiên sao chị mình “kỳ cục” vậy! Hẳn là bên trong Thúy Kiều có cái gì đó khác với Thúy Vân, bởi bên ngoài thì cả hai đều “mười phân vẹn mười” cả!

Người dễ bị stress là người thường có tính quá lo lắng, cầu toàn, hay tự chỉ trích, thiếu quyết đoán, hay do dự… Nếu bị thêm sức ép từ bên ngoài thì dễ suy sụp, dễ bị vượt ngưỡng! Nhiều học sinh học giỏi mà thi rớt cho là “học tài thi phận” một phần chính là do stress! Gia đình kỳ vọng nhiều quá, tạo một áp lực vô hình, khiến em không còn là chính mình nữa!

Những dấu hiệu sớm để nhận biết stress là có vấn đề về trí nhớ như hay quên, mất định hướng, thường hoang mang…

 Về cảm xúc thì dễ dao động, bứt rứt, dễ bị kích động, tâm tính bất thường, hay cáu gắt, lúc nào cũng có cảm giác bị tràn ngập, rất khó tìm được sự thư giãn. Trong lúc nghỉ ngơi mà vẫn cứ lo lắng, thậm chí còn lo lắng nhiều hơn!

Các triệu chứng về thể chất dễ nhận ra như nhức đầu, đau lưng, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, chóng mặt… Ðặc biệt đau cột sống cổ hay cột sống thắt lưng. Cứ tưởng là loãng xương, là gai cột sống, là thoát vị đĩa đệm gì gì đó, thực ra gốc ở stress.

Người bị stress dễ bị bệnh vặt, cảm cúm triền miên vì sức đề kháng giảm sút đáng kể, dễ bị mất ngủ, tức ngực, tim đập nhanh và … dễ nổi mụn, nổi chàm trên da. Không có gì ngạc nhiên vì ở trong phôi thai, não và da vốn cùng xuất phát từ một lá mầm ngoại bì (ectoderme). Não mà bất an thì da cũng nhăn nhúm, nổi mụn, nổi chàm, chữa hoài không khỏi, thoa mỹ phẩm đắt tiền cũng vô ích. Não mà an vui thì da cũng tươi nhuận, hồng hào, sáng láng.

Người bị stress còn hay có những hành vi bất thường như tự dưng thèm ăn, ăn hoài, lên cân đột ngột; hoặc bỗng nhiên bỏ ăn, sụt ký đột ngột…

Có người còn đi qua đi lại, đi tới đi lui, cắn móng tay, nhai nhóp nhép. Các huấn luyện viện bóng đá, ông nào cũng hay đi qua đi lại, đi tới đi lui, nhai nhóp nhép “sinh-gom” hoặc phì phèo thuốc lá liên tục giữa lúc hai đội bóng vờn nhau trên sân. Họ bị stress. Nhưng đó là một thứ stress cấp, coi căng vậy mà hiền, chóng qua, hết trận đấu là xong, lại bắt tay nhau vui vẻ!

Còn cái thứ stress nhai nhóp nhép kiểu “gặm một khối căm hờn trong cũi sắt”… mới là thứ stress nặng, mãn tính, triền miên, sinh đủ thứ chuyện.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh.

Nguyên tắc là đừng tự đòi hỏi mình phải luôn hoàn hảo, phải luôn luôn đúng! 
Cũng đừng bao giờ so sánh mình với người khác. Con vịt là con vịt mà con gà là… con gà. Con gà mà dại dột so với con vịt thì sẽ chìm nghỉm trong nước! Lục súc tranh công không thể nào vui được! Một khi đã so sánh thì dù hơn, dù kém, dù ngang bằng cũng đều khổ!

Nên tránh những kẻ chuyên “phun” nọc độc! Họ rất sung sướng khi “tiêm” được nọc độc cho kẻ khác. Tránh những kẻ nhỏ mọn, đố kỵ, “đâm bị thóc, thọc bị gạo”
Bói ra ma quét nhà ra rác, dị đoan mê tín… làm ta căng thẳng lo lắng vô lối.

Một lời nói, một cử chỉ của thầy thuốc cũng có thể gây stress trầm trọng không ngờ. Bác sĩ vừa xem phim X quang, vừa lắc lắc cái đầu, đủ cho bệnh nhân thót tim, nhưng thực ra chì vì bác sĩ mỏi cổ do cả đêm thức coi bóng đá. Bác sĩ chỉ cần “phán” một câu mơ hồ như tim hơi lớn, gan hơi yếu, phổi hơi dơ… đủ cho bệnh nhân sống trong hoang mang ám ảnh dài lâu. Lời nói của bác sĩ không chỉ mang thông tin, mà còn truyền cảm xúc, gây stress, bởi người bệnh luôn ở trong một trạng thái tâm lý rất nhạy cảm khi tiếp xúc với thầy thuốc.

Có nhiều cách “xả” stress!
Nhậu nhẹt, hút thuốc lá, ma túy… cũng là một cách xả stress, nhưng rõ ràng là có hại, “chạy ô mồ mắc ô mả”!

Nhảy múa, ca hát, viết nhật ký, viết blog… là những cách xả stress tốt. Nói chuyện tào lao (tám) cũng là một cách xả stress…  miễn là đừng có “chuyển lửa” từ người này qua người khác! Thực ra, nói ra được với ai đó, một bạn thân thiết, một người có khả năng lắng nghe, một người sẵn sàng làm “thùng rác” cho mình thì mình sẽ cảm thấy nhẹ gánh! Không có bạn bè để tâm sự thì có thể tâm sự cùng tượng đá. Trải lòng ra một lúc, tượng đá cũng xiêu. “Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau” là vậy! “Chửi chó mắng mèo”, “Giận cá chém thớt” cũng được. Ðập bể mấy cái ly cái dĩa… cũng hay! Có điều nên chọn trước một ít ly tách, chén dĩa mẻ, để dành sẵn, khi nào cần thì đập nghe vừa rôm rả vừa đỡ tốn kém!

Nguyên tắc chung là phải làm một cái gì đó cho năng lượng bị dồn nén trong stress có chỗ “xì” ra, thoát ra. Ta vẫn thường nói “xả xú bắp”, “xả hơi” đó thôi…

Tóm lại, đừng có ngồi đó mà gậm nhấm, suy nghĩ vẩn vơ. Giặt đồ, nấu ăn, rửa chén, lau nhà gì cũng tốt. Chạy bộ, đánh đấm, la hét, khóc lóc… cũng đựơc. Ðọc sách, xem phim càng hay, miễn là biết chọn phim, chọn sách!

Thấy người chồng trằn trọc mãi không ngủ được, lăn qua lộn lại cả đêm, người vợ hỏi có chuyện gì vậy anh? “Anh mắc nợ anh John hàng xóm một số tiền, hẹn ngày mai trả mà không có một xu dính túi!”. Người chồng đau khổ nói. Lập tức bà vợ tung mền dậy, chạy ra bờ rào gọi với sang nhà hàng xóm: “Anh John ơi, ngày mai chồng tôi chưa có tiền trả cho anh đâu nhé!”. Xong, bà quay vào bảo chồng: “Anh yên tâm ngủ đi, bây giờ là lúc để cho anh John trằn trọc”. Cô vợ đã rất thông minh! Cô đã “chuyển lửa” từ chồng mình sang… chồng hàng xóm. Chắc chắn anh John sẽ trằn trọc cho tới sáng, còn ông chồng cô sẽ ngủ ngon!

“Chuyển” như vậy vẫn chỉ là ở bên ngoài. Chuyển bên trong hay hơn. Chuyện xưa kể bà mẹ già có hai cô con gái, một cô bán dù, một cô bán giày vải. Cô bán dù sống nhờ những ngày mưa, cô bán giày làm ăn khá nhờ những ngày nắng ấm. Bà mẹ lo buồn cho cô bán giày suốt những ngày mưa và đau khổ cho cô bán dù ngày nắng ráo. Có người biết chuyện khuyên bà sao không làm ngược lại, mừng cho cô bán dù ngày mưa và mừng cho cô bán giày ngày nắng?

Não ta có một đặc điểm lý thú là không thể cùng lúc nghĩ tới hai việc. Ðã nghĩ điều này thì quên điều kia. Và người ta đã “lợi dụng” đặc điểm này để dịch chuyển các điểm tập trung trên vỏ não từ vùng này sang vùng khác. Chẳng hạn đang giận sôi lên thì… xảy ra động đất hay cháy nhà, lập tức vùng “giận sôi” của vỏ não tắt ngấm để nhường chỗ cho vùng sợ hãi!

Ta biết giận dữ hay sợ hãi đều tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Nó có thể làm ta kiệt sức, suy sụp, thở không ra hơi… Có thể chọn cách nào khác chuyển dịch hay hơn, có lợi cho sức khỏe hơn chăng?      ***Có đó***.

Ðó là cách thở sâu, thở bụng, đưa hơi xuống huyệt… đan điền (dưới rún chừng 4 cm). Nó giúp làm cho ta tĩnh tâm lại, nó chuyển dịch vùng căng thẳng ở vỏ não qua vùng êm ái của … cái rún, với điều kiện là phải để tâm quan sát xem cái hơi thở đó nó vào ra lên xuống ra sao.

Khi chú tâm vào hơi thở, lắng nghe hơi thở, quan sát nó, dòm ngó nó, nghiền ngẫm nó… thì ta đã đánh “lạc hướng” cảm xúc ta rồi! Vỏ não khi đã tập trung vào hơi thở thì “quên” tập trung vào các chuyện linh tinh khác.

Cách đơn giản này có khả năng giải stress rất tốt. Tập luyện đúng mức, não thùy sẽ tiết ra một kích thích tố gọi là endorphine, một thứ á-phiện nội sinh, làm cho dịu nhẹ toàn thân, tạo sự sảng khoái, lâng lâng, mà không gây tác dụng phụ.

Thiền, yoga, dưỡng sinh, tài chí, khí công… đều là những cách làm cho thân tâm hợp nhất, làm cho ta quay trở lại với chính mình bằng cách lắng nghe hơi thở của chính mình (có thể kết hợp với động tác hay không cần động tác) đó thôi.

Hiện nay các kỹ thuật này ngày càng được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi ở các Trung tâm y khoa lớn trên thế giới để trị liệu các bệnh do stress gây ra, các chứng trầm cảm, tâm thần, lo âu, đau nhức…, kể cả nghiện rượu, thuốc lá, ma túy… một cách rất có hiệu quả.

BS Ðỗ Hồng Ngọc

From: Do Tan Hung & KimBang Nguyen

Chau Nguyen Thi

KHẢ NĂNG TỰ CHỮA LÀNH CỦA CƠ THỂ CON NGƯỜI.

Cơ thể con người sở hữu một khả năng tự chữa lành rất lớn, đáng kinh ngạc và bền bỉ.

Bệnh tật thường xảy ra khi chúng ta lạm dụng cơ thể hoặc tước bỏ các yêu cầu cơ bản để giữ cho chúng ta khỏe mạnh trong thời gian dài.

Tế bào và khả năng tái tạo bản thân tuyệt vời của nó

Đơn vị cơ bản nhất của cơ thể con người là tế bào.

Tất cả cuộc sống của con người ban đầu bắt đầu như một tế bào đơn lẻ, sau đó phân chia thành nhiều tế bào khác, cho đến khi một đứa trẻ được sinh ra sau chín tháng phân chia tế bào bên trong tử cung của người mẹ.

Mỗi giây chúng ta còn sống, các tế bào trong cơ thể chúng ta đang hoạt động không ngừng để đưa chúng ta trở lại trạng thái cân bằng nội môi hoặc cân bằng tự nhiên.

Khi chúng ta sử dụng thuốc hoặc các thao tác vật lý của hệ thống cơ thể để chữa bệnh, chúng ta chỉ thực sự chưa tạo điều kiện cho khả năng chữa lành tự nhiên của cơ thể từ bên trong.

Mỗi tế bào là một đơn vị sống năng động, liên tục theo dõi và điều chỉnh các quá trình của chính nó, cố gắng tự phục hồi theo mã DNA ban đầu mà nó được tạo ra và để duy trì sự cân bằng trong cơ thể. Các tế bào có khả năng tự chữa lành, cũng như tạo ra các tế bào mới thay thế những tế bào đã bị tổn thương hoặc phá hủy vĩnh viễn. Ngay cả khi một số lượng lớn tế bào bị phá hủy – các tế bào xung quanh vẫn tái tạo để tạo ra các tế bào mới, do đó nhanh chóng thay thế các tế bào đã bị phá hủy.

Khi chấn thương chảy máu xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể chúng ta, các mạch máu tại vị trí đó sẽ co lại và làm chậm quá trình chảy máu. Tiếp theo, các tiểu cầu trong máu tiếp xúc với không khí, bắt đầu hình thành cục máu đông tại vị trí bị thương. Các tế bào bạch cầu sau đó tích tụ tại chỗ, phá hủy và tiêu hóa các tế bào chết bằng cách tiết ra các enzym đặc biệt được lưu trữ trong các gói nhỏ trong tế bào gọi là lysosome. Bằng cách đó, các mảnh vụn tế bào chết được loại bỏ và tạo không gian mới cho các tế bào mới chiếm giữ.

Gần như đồng thời, quá trình hình thành tế bào mới bắt đầu. Các tế bào mới này chủ yếu bắt nguồn từ các lớp tế bào mới hơn của một mô cụ thể, trong khi các tế bào cũ hơn được đẩy đến vị trí chấn thương, để dần dần lấp đầy không gian do chấn thương tạo ra. Quá trình phức tạp và đáng chú ý này sẽ tự động dừng lại khi quá trình tự chữa lành hoàn tất.

Quá trình chữa lành này không chỉ dành cho những vết thương. Nó cũng chăm sóc những hao mòn bình thường hàng ngày. Các tế bào bị hư hỏng, bị phá hủy hoặc chết được thay thế với số lượng lớn hàng ngày từ tầm nhìn, miệng, ruột và máu của chúng ta.

Gốc tự do

Định nghĩa về gốc tự do là bất kỳ nguyên tử hoặc phân tử nào có thừa hoặc không đủ số electron ở lớp vỏ ngoài cùng của nó, làm cho nó không ổn định và có tính phản ứng cao.

Các gốc tự do tồn tại trong các tế bào của cơ thể, và chúng là một phần bình thường của quá trình tạo ra năng lượng trong tế bào (tức là quá trình trao đổi chất). Một tỷ lệ nhỏ oxy được sử dụng để tạo năng lượng sẽ tạo ra các gốc tự do.

Các gốc tự do nhai nát chất thải do tổn hại đến bộ phận lưu trữ mã di truyền của tế bào (nhân) hoặc tế bào chất (cơ thể của tế bào, ngoại trừ nhân). Nhưng nếu số lượng gốc tự do trở nên quá mức, chúng sẽ tạo ra bệnh tật.

Các yếu tố làm tăng sản xuất các gốc tự do trong tế bào của chúng ta bao gồm: viêm, nhiễm trùng và căng thẳng cực độ.

Bệnh

Ngày càng có nhiều người ở Hoa Kỳ hiểu ra rằng nhiều căn bệnh có thể tránh được và việc ngăn ngừa chúng nằm trong tầm kiểm soát của chúng ta. Cho dù đó là cảm lạnh thông thường, hoặc một cái gì đó nghiêm trọng hơn như bệnh tim hoặc ung thư, chúng ta phải cố gắng ngăn chặn những căn bệnh đó.

Dẫn đầu lối sống lành mạnh và tiêu thụ các chế độ ăn uống lành mạnh (trái ngược với độc hại) sẽ giúp chúng ta giữ gìn sức khỏe một cách rất lâu dài, cho dù chúng ta còn trẻ hay lớn tuổi.

Ngủ và nghỉ ngơi hợp lý

Một nghiên cứu gần đây của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh cho thấy có tới 2/3 tổng số người Mỹ không ngủ đủ giấc.

Thời lượng ngủ hàng ngày tối ưu cho người bình thường là 8 giờ và trẻ em là 11-12 giờ. Nhưng vô số trách nhiệm mà nhiều người trong chúng ta, cả người lớn và trẻ em, phải gánh vác trong thời hiện đại này, khiến nhiều người đang tự cướp đi một trong những yếu tố quan trọng nhất để duy trì sức khỏe thể chất tốt, cũng như tinh thần / cảm xúc.

Cơ thể đang hoạt động không ngừng để tự sửa chữa và tái tạo. Điều này xảy ra rất nhiều khi chúng ta đang ngủ – khi năng lượng của cơ thể chỉ được sử dụng rất ít để duy trì chức năng hệ thần kinh tự chủ (nghĩa là các chức năng không tự chủ như nhịp tim) và hầu hết nó có thể hướng đến quá trình phục hồi và chữa bệnh. .

Ngủ ngắn được biết là làm suy yếu hệ thống miễn dịch. Để có được năng lượng theo cách nhân tạo (ví dụ, thông qua caffein) là làm cho cơ thể bị ảnh hưởng lớn, bằng cách phủ nhận thời gian nghỉ ngơi sẽ làm cho tất cả các hệ thống của nó, bao gồm hệ thống miễn dịch và các quá trình chữa bệnh và phục hồi của cơ thể, hoạt động tốt.

Chế độ ăn

Một cách khác mà chúng ta có thể cải thiện đáng kể các đặc tính tự phục hồi mạnh mẽ của cơ thể là ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, giàu chất dinh dưỡng.

Điều quan trọng là chúng ta phải giảm thiểu tiêu thụ thực phẩm chế biến, cũng như phụ gia thực phẩm nhân tạo, chất bảo quản, chất tạo màu, hương vị, v.v.

Một chế độ ăn nhiều rau và trái cây, ít mỡ động vật và dầu hydro hóa là tốt nhất cho tất cả chúng ta. Các nguồn protein nạc như đậu cũng rất tốt. Các loại hạt rất giàu chất dinh dưỡng và chất xơ, và có các loại dầu có lợi.

Nhiều chuyên gia dinh dưỡng đồng ý rằng ăn rau sống tốt hơn là nấu chín vì chúng có giá trị dinh dưỡng cao nhất khi ở trạng thái thô. Tuy nhiên, hấp nhẹ rau cũng tốt. Nếu bạn thêm rau vào súp thịt, hãy thêm chúng sau khi thịt đã được nấu chín trong 30 phút hoặc lâu hơn; chỉ để rau nấu khoảng 10-15 phút. Các loại thảo mộc tươi (mùi tây, ngò, cỏ xạ hương, hương thảo và nhiều loại khác) cũng chứa nhiều chất chống oxy hóa (chống gốc tự do), tạo thêm hương vị tuyệt vời và có thể được thêm vào các món ăn và súp sau khi món ăn hoặc súp đã được nấu chín.

Thực phẩm hữu cơ được ưa chuộng hơn thực phẩm không hữu cơ, vì chúng có ít dấu vết của thuốc trừ sâu và kích thích tố tăng trưởng.

Ngoài ra, trái cây và rau hữu cơ đã được phát hiện có hàm lượng flavonoid cao hơn, các hợp chất thực vật có đặc tính chống oxy hóa được cho là giúp ngăn ngừa ung thư.

Tập thể dục

Tập thể dục thường xuyên củng cố và điều kiện mạng lưới tim mạch của cơ thể và giúp giảm căng thẳng về cảm xúc. Nó cũng thúc đẩy giấc ngủ ngon hơn.

Bạn và con cái của bạn không cần phải phát điên với nó – đó có thể là một hoạt động vui vẻ mà cả gia đình có thể tận hưởng, chẳng hạn như đạp xe hoặc chỉ là đi bộ thường xuyên sẽ kích thích lưu thông máu, giúp cơ thể cung cấp oxy và thanh lọc chính nó.

Mỗi chúng ta thực sự chịu trách nhiệm về sức khỏe của cơ thể mình. Và chúng ta càng làm việc nhiều hơn với cơ thể của mình, bằng cách cung cấp cho chúng những gì chúng thực sự cần, chúng ta sẽ càng ít phải dùng đến… thuốc theo toa hoặc sự thăm khám của bác sĩ!

Từ fb Tuấn Mai SG

Lo âu, căng thẳng kéo dài, cơ thể bị ảnh hưởng xấu nặng nề

May 25, 2022

SAN FRANCISCO, California (NV) – Nếu thường xuyên rơi vào trạng thái lo lắng, bồn chồn và căng thẳng triền miên, sẽ ảnh hưởng rõ rệt đến các thay đổi hành vi, gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe.

Vốn dĩ lo lắng là một phần bình thường của cuộc sống. Ví dụ như lo lắng trước khi phát biểu trước đám đông hoặc trong một cuộc phỏng vấn xin việc. Nhưng nó chỉ nên là trạng thái nhất thời.

Lo lắng là trạng thái bình thường trong cuộc sống nhưng nếu nó luôn tồn tại trong bạn thì không nên đánh giá thấp tí nào. (Hình: Liza Summer/Pexels)

Rối loạn lo âu có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào của cuộc đời, nhưng chúng thường bắt đầu ở tuổi trung niên. Theo Viện Sức Khỏe Tâm Thần Quốc Gia, phụ nữ có nhiều khả năng mắc chứng rối loạn lo âu hơn nam giới.

Dưới đây là những phản ứng cơ thể nếu như chúng ta luôn trong trạng thái này, theo trang mạng Healthline.

CÁC LOẠI RỐI LOẠN LO ÂU

Rối loạn lo âu tổng quát

Rối loạn lo âu tổng quát (GAD) được định nghĩa là sự lo lắng quá mức không có lý do hợp lý. Hiệp Hội Sức Khỏe Trầm Cảm Hoa Kỳ, gọi tắt là ADAA, ước tính căn bệnh GAD ảnh hưởng đến khoảng 6.8 triệu người Mỹ trưởng thành mỗi năm.

GAD được chẩn đoán khi có biểu hiện lo lắng tột độ về nhiều thứ kéo dài sáu tháng hoặc lâu hơn. Ở trường hợp nhẹ, bạn vẫn có thể sinh hoạt bình thường. Nhưng những trường hợp nặng hơn có thể ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống đời thường của bạn.

Rối loạn lo âu xã hội

Triệu chướng rối loạn lo âu xã hội (social anxiety disorder) liên quan đến nỗi sợ hãi đến tê liệt đối với các tình huống xã hội, đối diện và nói chuyện người khác, cảm thấy không thoải mái, hồi hộp khi có cảm giác như người khác đang đánh giá bạn. Chứng ám ảnh sợ xã hội nghiêm trọng này có thể khiến người ta cảm thấy luôn trong trạng thái xấu hổ và cô đơn.

Theo ADAA, khoảng 15 triệu người Mỹ trưởng thành sống chung với chứng rối loạn lo âu xã hội. Độ tuổi khởi phát điển hình là khoảng 13 tuổi, trong đó có khoảng 1/3 số người mắc chứng rối loạn lo âu xã hội trong khoảng từ 10 năm trở lên mới tìm kiếm sự giúp đỡ và tìm cách chữa trị.

Rối loạn căng thẳng sau chấn thương

Rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) phát triển sau khi chứng kiến ​​hoặc trải qua một điều gì đó đau buồn hay bị shock. Các triệu chứng có thể bắt đầu ngay lập tức hoặc bị trì hoãn trong nhiều năm. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm chiến tranh, thiên tai hoặc từng trải qua cuộc tấn công và sợ hãi trong quá khứ. Các đợt PTSD có thể được kích hoạt mà không có cảnh báo trước.

Có rất nhiều kiểu rối loạn lo âu mà con người dễ mắc phải. (Hình: Ekaterina Bolvovtsova/Pexels)

Rối loạn ám ảnh cưỡng chế

Những người bị rối loạn ám ảnh cưỡng chế (obsessive-compulsive disorder, gọi tắt là OCD) có thể cảm thấy bị “quá tải” với mong muốn thực hiện các hoạt động cụ thể (cưỡng chế) lặp đi lặp lại hoặc trải qua những suy nghĩ ngoài luồng và không có chủ ý có thể gây đến tình trạng ám ảnh, tạo nên cảm giác bồn chồn, khó chịu.

Các hành vi cưỡng chế phổ biến bao gồm thói quen rửa tay, đếm hoặc kiểm tra thứ gì đó, sắp xếp đồ vật ngay ngắn, liên tục và luôn trong tâm trạng mình làm chưa đủ. Những nỗi ám ảnh phổ biến bao gồm lo lắng về sự sạch sẽ, cơn bốc đồng hung hãn và tìm kiếm sự cân xứng trong mọi thứ.

ẢNH HƯỞNG CỦA CHỨNG LO ÂU ĐỐI VỚI CƠ THỂ

Hệ thống thần kinh trung ương

Các cơn lo lắng và hoảng sợ kéo dài có thể khiến não tiết ra các hormone căng thẳng một cách thường xuyên. Điều này có thể làm tăng tần suất xuất hiện các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt và trầm cảm.

Khi bạn cảm thấy lo lắng và căng thẳng, não của bạn tràn ngập các hormone và hóa chất được thiết kế để giúp bạn đối phó với mối đe dọa.

Adrenaline và cortisol là hai ví dụ. Mặc dù đây là hai hormone hữu ích đối với những trường hợp căng thẳng cao độ thường xuyên, nhưng việc tiếp xúc lâu dài với hormone căng thẳng có thể gây hại nhiều hơn cho sức khỏe thể chất của bạn về lâu dài. Ví dụ, tiếp xúc lâu dài với cortisol có thể góp phần làm tăng cân, ảnh hưởng đến giấc ngủ, thậm chí là còn rơi vào trạng thái trầm cảm.

Khi căng thẳng thường xuyên, hệ miễn dịch trong cơ thể sẽ không đủ sức chống lại vi khuẩn. (Hình: Kayla Koss/Unsplash)

Hệ tim mạch

Rối loạn lo âu có thể gây ra nhịp tim nhanh, đánh trống ngực và đau ngực. Bạn cũng có thể bị tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp và bệnh tim. Nếu bạn đã bị bệnh tim, rối loạn lo âu có thể làm tăng nguy cơ biến cố mạch vành.

Hệ bài tiết và tiêu hóa

Lo lắng cũng ảnh hưởng đến hệ bài tiết và tiêu hóa. Bạn có thể bị đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy và các vấn đề tiêu hóa khác. Chán ăn cũng có thể xảy ra.

Các nhà khoa học cũng cho biết các mối liên hệ giữa rối loạn lo âu và sự phát triển của hội chứng ruột kích thích (IBS) sau khi bị nhiễm trùng ruột. IBS có thể gây nôn mửa, tiêu chảy hoặc táo bón.

Hệ miễn dịch

Lo âu kéo dài có thể kích hoạt phản ứng chống lại căng thẳng của bạn và giải phóng một lượng lớn các chất hóa học và kích thích tố, như adrenaline, vào hệ thống của bạn.

Về ngắn hạn, điều này làm tăng nhịp đập và nhịp thở, vì vậy não của bạn có thể nhận được nhiều oxy hơn, giúp bạn chuẩn bị các phản ứng thích hợp với một tình huống căng thẳng. Hệ thống miễn dịch của bạn thậm chí có thể được tăng cường trong thời gian ngắn. Với căng thẳng không thường xuyên, cơ thể của bạn sẽ trở lại hoạt động bình thường khi căng thẳng qua đi.

Nhưng nếu bạn liên tục cảm thấy lo lắng và căng thẳng kéo dài, cơ thể sẽ không bao giờ nhận được tín hiệu để trở lại hoạt động bình thường. Điều này có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch của bạn, khiến bạn dễ bị nhiễm virus và bệnh tật thường xuyên. Ngoài ra, vaccine khi chích vào người có thể không hoạt động nếu bạn lo lắng.

Hệ hô hấp

Lo lắng gây ra tình trạng thở nhanh và không sâu. Nếu bạn bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, gọi tắt là COPD, bạn có thể có nhiều nguy cơ nhập viện do các biến chứng liên quan đến lo âu. Chúng cũng có thể làm cho các triệu chứng hen suyễn trở nên tồi tệ hơn. (UPK) 

  Đi bộ chân không    

(coi chừng mảnh chai….)

Điều “kỳ lạ” gì sẽ xảy ra nếu bạn đi chân trần 5 phút mỗi ngày?

 Liệu pháp đi chân trần trên đường sỏi đá đặc biệt có lợi cho những người cao tuổi, từ 60 trở lên.

 1.Câu chuyện làm các nhà khoa học kinh ngạc

 Nhà nghiên cứu Mỹ, giáo sư Giôn Phise và các đồng nghiệp của ông thuộc Viện nghiên cứu Oregon khi đến Trung Cộng đã chứng kiến 1 cảnh tượng kỳ lạ. Đó là cảnh nhiều người đi tới đi lui, nhảy múa trên 1 đoạn đường rải đá.

Không hiểu được ý nghĩa của điều này, các nhà khoa học Mỹ khi trở về đã triển khai 1 cuộc nghiên cứu thực nghiệm bao gồm 108 người tham gia đi chân trần trên đường sỏi, một nửa đi chân không hoàn toàn, một nửa đi tất. Mỗi ngày họ đi bộ nửa giờ trên đường sỏi.

Sau 16 tuần thí nghiệm, sức khỏe của các thành viên đều tốt lên song chỉ số y học tốt nhất thuộc về nhóm đi chân trần. 

Giáo sư Giôn cho biêt là đối tượng này mỗi năm nên đi mỗi ngày 30 phút chân đất trên sỏi đá trong thời gian tối thiểu 4 tháng và phải đi trên đường sỏi chứ không phải là đường bê tông như ở các thành phố. Đi bộ trên đường bê tông hoặc nền gạch đá hoa không đem lại nhiều kết quả.

 2.Vì sao đi chân trần lại tốt cho sức khỏe?

Theo Đông y, lòng bàn chân là nơi tập trung rất nhiều huyệt vị phản chiếu tương ứng toàn bộ các cơ quan quan trọng bên trong cơ thể như tim, phổi, gan, thận.

Bàn chân trái ứng với nửa thân bên trái phản ánh tình trạng sức khỏe của tim, lá lách, hậu môn, trĩ… Bàn chân phải ứng với nửa thân bên phải phản ánh gan, mật, ruột thừa.

Do đó, đi chân đất sẽ khiến lòng bàn chân được chà xát mạnh, kích thích các huyệt vị này, nhờ đó nâng cao sức khỏe của các hệ cơ quan trong cơ thể.

 Các nhà nghiên cứu khuyên chúng ta nên đi chân trần trên bề mặt như cỏ, trên cát, gỗ hoặc sỏi để tăng sự nhạy cảm của chân và giúp cơ chân chắc khỏe.

Đồng thời lòng bàn chân được tiếp xúc trực tiếp với các vật trên sẽ có tác dụng massage hữu hiệu giúp lưu thông máu, tốt cho mạch máu và các mô liên kết gân và dây chằng. 

3. Tác dụng của việc đi chân trần:

Theo tờ Sức khỏe gia đình, việc đi chân trần mỗi ngày sẽ đem lại những tác dụng sau: 

– Ngay trong vòng 1 giây: Giúp giải tỏa sự căng thẳng ngay lập tức, giảm bớt sự căng cơ và sóng não có sự dịch chuyển. 

– Mỗi ngày 5 phút đi chân trần: 

+ Nội tạng của bạn sẽ thay đổi tích cực

+ Độ đặc máu giảm đi, tương tự như hiệu ứng của aspirin

+ Hệ tuần hoàn được cải thiện

+ Tăng lượng ôxy trong máu

+ Huyết áp được cân bằng

+ Đường máu ổn định 

– Mỗi ngày 8 giờ đi chân trần (trong những trường hợp cần trị liệu):

+ Các dấu hiệu loãng xương giảm rõ rệt

+ Chức năng tuyến giáp được cân bằng

+ Mức cortisol (căng thẳng) giảm xuống 

– Đi bộ bằng chân đất trong nhiều ngày 

+ Dễ dàng thích nghi với sự thăng trầm trong cuộc sống

+ Các loại viêm và các loại bệnh liên quan tới viêm ít phát triển

+ Cơ thể phục hồi nhanh hơn từ căng thẳng thần kinh và chấn thương.

From: TU-PHUNG

Hãy thương cơ thể mình nghe

– Bác sĩ, tui phải ăn kiêng những gì?

– Ui, bà 77 tuổi rồi còn ăn kiêng gì nữa. Thích ăn gì thì ăn thôi. Nhưng nhớ cho con là đừng ăn nhiều, ăn vừa đủ thôi.

– Ủa sao mấy bác sĩ kia dặn tui kiêng đủ thứ, không được ăn cái này không được ăn cái kia.

– Haha thì mấy bác sĩ kia muốn tốt cho bà, bà nghĩ coi bà ăn có được nhiều nữa đâu, bà còn thèm ăn và muốn ăn là mừng rồi.

– Ờ he bác sĩ, tôi ăn đâu có được nhiều.

– Cả đời bà gồng gánh bao nhiêu áp lực rồi, 77 tuổi rồi, nếu tính luôn tuổi mụ là 78, vậy mà còn phải gánh gồng thêm áp lực về chuyện ăn uống nữa … thì mệt lắm thay. Nghe con, thả lỏng, thích gì thì ăn nhưng ăn vừa đủ thôi và nhớ uống thuốc nghe.

Nhìn bà cụ lọm khọm đi ra khỏi cửa phòng mà thương. Bảy năm nay bà đến chỗ mình khám bệnh có mình ên dù bà khai có 7 đứa con.

– Bác sĩ đừng trách mắng tụi nó nghe. Tụi nó ở riêng hết à, với lại còn vợ còn chồng còn con … Lỗi là do tôi, tôi sinh đẻ nhiều quá, lại không có của để dành cho con, giờ tụi nó phải đi làm vất vả. Kêu tụi nó dắt đi khám lại phiền tụi nó.

– Ơ bà …. Bà đã sinh con và nuôi con bằng một tài sản hết sức quí giá đó là tình thương của người mẹ. Có tình thương là đủ, con nghĩ mọi thứ khác chẳng ý nghĩa gì bà à.

Bạn thấy đó, nước mắt bao giờ cũng chảy xuôi, sắp trút hơi thở cuối, người mẹ vẫn thương và luôn cố gắng bảo vệ con mình sợ bác sĩ trách chúng hờ hững.

– Bác sĩ này lạ à nghen, cho bệnh nhân ăn chè ăn chuối.

Một bệnh nhân nam, đái tháo đường, béo phì 57 tuổi lên tiếng với điệu cười khây khẩy.

– Dạ, ăn gì cũng được miễn ăn thấy ngon và thấy vui ạ. Một người ăn trong niềm biết ơn và niềm vui thì không thể ăn nhiều được. Một người biết yêu thương cơ thể mình, biết lắng nghe trái tim mình thì không thể nào béo phì được.

– Hả?

– Bởi vì khi chúng ta biết thương cơ thể mình, tâm hồn mình thì chúng ta sẽ tìm cách và hành động cho chúng đẹp hơn, tốt hơn, khoẻ hơn. Ví dụ, anh thương cơ thể anh nặng nề anh không thể ăn nhiều được.

– ….

– Giống như trong cuộc sống vậy, khi mình thương ai thì mình sẽ tìm cách và làm cho họ đẹp hơn, hạnh phúc hơn, bình an hơn. Chứ có ai thương nhau mà gây đau khổ và tù đày cho nhau?

– ….

– Ví dụ như nếu thương cơ thể mình chúng ta sẽ ngừng thuốc lá, ngừng rượu bia, ngừng những đêm thức khuya vì căng thẳng, ngừng những sinh hoạt tiêu cực. Chúng ta năng hoạt động thể thao ngoài trời, tìm những việc làm mang lại niềm vui, tìm những cuốn sách hay để đọc. Những chương trình tivi có thể làm chúng ta vui vẻ chốc lát, hời hợt nhưng đọc sách sẽ làm chúng ta chậm lại và sâu sắc hơn.

– Cảm ơn bác sĩ. Có lẽ anh về sẽ thay đổi.

– Chúng ta không biết thương lấy chính mình thì làm sao thương được người xung quanh. Có thể chúng ta có vợ có chồng có con nhưng tình thương đó không sâu sắc, sự hiện diện không làm tươi mát và bình an cho nhau. Chúng ta thương ai thật lòng thì sự hiện diện của chúng ta phải làm cho họ sống động hơn, đáng yêu hơn chứ không làm họ lo âu và mệt mỏi.

– ….

– Bác sĩ nói thì nói vậy thôi, tất cả đều là lý thuyết. Thực hành mới khó. Chỉ cần nhớ cho bác sĩ một điều ăn gì, làm gì, nghĩ gì là phải cân bằng. Ví dụ hôm nào lỡ ăn thêm cái bánh ngọt là phải đi bộ thêm 30 phút, nếu đau khớp gối thì ngồi xoay vòng, đánh tay, gập bụng. Khi chúng ta vận động thể lực sẽ làm mất đi năng lượng ăn vào. Thay vì tính chế độ Calories khó khăn hay cứ phải chú ý calories trên những hộp thực phẩm. Vận động thể lực, ăn ngon, ngủ ngon, suy nghĩ thoáng đạt … giúp cơ thể tiết ra một lượng hormon mà các nhà khoa học gọi là hormon hạnh phúc, giúp chúng ta tươi trẻ và yêu đời hơn.

Rồi một bệnh nhân khác hỏi:

– Mẹ tôi có uống được cà phê không bác sĩ?

– Bác sĩ thần kinh có bảo ngừng cà phê cho bệnh nhược cơ không?

– Dạ không.

– Vậy tại sao lại ngừng cà phê khi bà cụ 84 tuổi, đã có cả đời uống cà phê rồi, biết đâu cà phê giúp bà ấy sống ngần ấy tuổi mà không có ung thư gan?

– Ơ ….

– Cho bà uống cà phê sữa cũng được, hay cho chút đường cũng được.

– Ơ ….

– Uống cà phê mà đắng quá đâu có phê, chúng ta thường thích những gì ngọt ngào hơn đắng cay, chẳng phải vậy sao? Chỉ là nhớ chỉnh lại chế độ ăn bớt tinh bột một chút, tập thể dục thụ động cho bà. Người già không cần kiểm soát đường huyết quá nghiêm ngặt. Đứng ở góc độ khác, sống phải có chất lượng cuộc sống, phải vui mới đáng sống. Tạo áp lực cho nhau để sống tốt hơn cũng tốt, nhưng bác sĩ đâu có thể ở bên bệnh nhân 24/24 một ngày đâu. Đôi khi bác sĩ chỉ thấy bệnh mà không thấy người bệnh. Đôi khi bác sĩ chỉ kê toa đúng phác đồ nhưng không biết để mua được toa thuốc đó là lương cả tháng của họ hay con họ.

Hãy thương cơ thể mình nghe.

 BS Nguyễn Bảo Trung

From: TRUONG LE 

Bài rất hay và hữu ích cho sức khỏe, nên lưu lại để truy lục khi cần thiết…

Re: Tương Tác Giữa Thuốc Và Thực Phẩm

Bác Sĩ NGUYỄN THƯỢNG CHÁNH – DVM.

Từ lâu , người ta đả biết rằng một vài loại thức ăn , hoặc thức uống có thể ảnh  hưởng  đến sự hấp thụ và tác dụng của  thuốc  sử dụng . Khoa học gọi đây là hiện tượng tương tác (interaction) giữa thực phẫm và dược phẫm. Tác dụng của món thuốc có thể bị thay đổi, như nó có thể bị gia tăng, suy giãm, hoặc bị vô hiệu quá.  Một số phản ứng phụ ( effets indésirable , side effects )  cũng nhân đó mà xuất hiện ra . Liều lượng thuốc sử dụng, tuổi tác , sức nặng của bệnh nhân , nam hay nử , ăn lúc nào , uống thuốc lúc nào củng như tình trạng sức khỏe đều là nhửng nhân tố có thể ảnh hưởng và chi phối hiện tượng tương tác.

Một vài thí dụ điển hình

(Trong thực tế còn rất nhiều loại dược phẫm không được nêu ra ở đây)

1-     Các loại thuốc kháng sinh trị nhiễm trùng

Penicillin ( Amoxicillin, Ampicillin) , Erythromycine : tránh ăn hay uống những thứ có tính chua hay acid , như nước trái cây , nước cam ,cà tomate , café . Dùng nhửng loại thực phẫm nầy sẻ làm tăng độ acid của bao tử và làm giãm tác dụng của thuốc . Nên uống lúc bụng trống , nghỉa là 1 giờ trước , hoặc 2 giờ sau khi ăn .Trường hợp bị xót bao tử thì nên ăn một chút thức ăn lúc uống thuốc .

Tetracycline , Ciprofloxacin ( Cipro)  : tránh ăn , hay uống nhửng thực phẫm có chứa nhiều calcium , như sữa , crème glacée ,  fromage , và yogourt .Củng không nên uống chung  với các loại vitamins hay supplements có chất sắt .Với nhửng loại thức ăn nầy , thuốc sẽ bị kém tác dụng đi . Nếu uống chung với  café , Coca Colas , trà , chocolat  , sẻ làm gia tăng nồng độ caffeine trong máu lên nhiều ,và gây kích thích  , bồn chồn . Củng không nên uống chung với các loại  thuốc  làm giãm độ chua  của bao tử thường được gọi là antacids như Maalox , Mylanta ….

Metronidazole ( Flagyl ) trị nhiễm trùng đường ruột và đường sinh dục : tránh rượu vì  có thể làm xót dạ dầy , làm đỏ mặt ( flushing ) , nhức đầu , đau bụng và nôn mửa . Các loại Sulfonamides , như Sulfamethazole + Trimetroprim ( Bactrim , Septra ) : tránh rượu vì có thể làm nôn mửa . Nên uống lúc bụng trống . Nếu cãm thấy khó chiụ , thì có thể ăn một chút gì đó .

2- Các loại thuốc chống nhiễm trùng do nấm ( antifungals )

Griseofulvin ( Grifulvin) , Ketoconazole ( Nizoral)  : tránh uống chung với sữa, fromage, yogourt , cà rem, và củng không nên dùng cùng một lúc với các loại thuốc antacids .  Tránh uống rượu, vì sẻ bị đỏ mặt , nhức đầu , đau bụng và nôn mửa .

3- Các loại thuốc chống đau nhức có codeine và narcotique

Codeine + Acetaminophen ( Tylenol avec Codeine ), Morphine, Oxycodone +Acetaminophen( Percocet ) , Meperidine ( Demerol ) : Không nên uống rượu cùng 1 lúc với thuốc , vì sẻ làm gia tăng sự ngầy ngật và buồn ngủ , rất nguy hiểm nếu phải lái xe hay sử dụng máy móc …. Nên uống thuốc lúc bụng đầy để khỏi làm xót bao tử

4- Các loại thuốc làm giãm viêm sưng và làm giãm đau nhức .

Acetylsalicylic ( Aspirin) ,Ibuprofen(Advil , Motrin ), Naproxen, Feldene     vv…nên uống lúc bụng đầy hay uống với sửa để khỏi xót dạ dầy .

Tránh dùng chung với rượu hay với các loại nước trái cây có tính chua . Rượu có thể làm hại gan và tăng nguy cơ xuất huyết bao tử . Tốt nhất là nên dùng các loại Aspirin có áo bọc bên ngoài ( buffered Aspirin , enteric coated Aspirin ) để không làm hại bao tử . Acetaminophen ( Tylenol , Tempra ) không hại  bao tử , muốn có hiệu quả cấp thời ,nên uống lúc bụng trống . Tuy nhiên đối với nhửng người nào thường hay uống rượu ,củng có thể bị hại gan và xuất huyết bao tử. Đối với các thuốc nhóm Corticosteroide trị viêm sưng , ngứa ngái , như Dexamethasone , Hydrocortisone, Prednisone, Triamcinolone  vv… , nên tránh rượu để khỏi làm xót bao tử. Các loại thuốc nầy có khuynh hướng giử nước cho nên cần tránh nhửng thức ăn có chứa nhiều muối sodium .  . Nên dùng nhửng thực phẫm nào có nhiều calcium   như sữa   chẳng hạn . Uống thuốc lúc bụng đầy để không xót bao tử .

5 – Các loại thuốc trị bệnh tiểu đường .

Ví dụ Chlopropamide ( Diabinese ) : Tránh rượu vì  có thể làm đỏ mặt và gây nôn mửa    . Tránh nhửng thực phẫm chứa nhiều bột đường ( carbohydrate ) nhưng lại chứa ít chất xơ .  Tốt hơn hết nên theo lời chỉ dẩn của bác sĩ và dược sĩ .

 6 – Các loại thuốc chống suy nhược tinh thần ( trầm cảm ) thuộc nhóm IMAO

Phenelzine ( Nardil) có thể tương tác với chất Tyramine hiện diện trong một số các loại fromage cứng , chocolat , gan bò , gan gà , rượu chát ,trong trái  avocado và trong các loại saucisse khô . Bệnh nhân bị nôn mửa , áp huyết động mạch gia tăng, và có thể bị tai biến mạch máu não .

7-    Các loại thuốc an thần khác như Paroxetine ( Paxil) , Sertraline ( Zoloft)

Fluoxetine ( Prozac ) : có thể uống lúc bụng trống hay bụng đầy . Tránh rượu

8 –  Các loại thuốc chống lo âu phiền muộn ( Anti anxiety drugs)

Lorazepam ( Ativan)  , Diazepam (Valium) , và Aprazolam ( Xanax ) : Tránh sử dụng máy móc    vì sẻ bị ngầy ngật , và phản ứng chậm lại lúc lái xe .  Café ngược lại sẻ kích thích, gây bồn chồn, và làm giãm sự công hiệu của thuốc .

9 – Các loại thuốc antihistamines chống dị ứng

Diphenhydramine ( Benadryl )  , Chlorpheniramine ( Chlor-Tripolon ) , Loratadine ( Claritin ) , Brompheniramine ( Dimetane ), và  Asternizole ( Hismanal ) : Nên uống lúc bụng   trống để tăng hiệu quả của thuốc . Không uống chung   với rượu , sẻ  làm tăng sự ngầy ngật và buồn ngủ . Các loại sirop để trị ho cảm  có chứa chất Dextromethorphane (  Sirop Balminil DM ) củng không nên được uống chung với rượu .

10 – Các loại thuốc làm giãn nở phế quản và trị hen suyển

Theophylline ( Theo- Dur) , Aminophylline ( Phyllocontin ) , không nên dùng nhửng thứ gì có caffeine ( trà ,café , Coke , Pepsi  vv…) Vì thuốc và caffeine đều kích thích hệ thần kinh trunh ương . Tránh rượu vì có thể bị nhức đầu và nôn mửa .

Theophylline , thức ăn nhiều   chất béo làm tăng chất thuốc trong cơ thể lên , còn ngược lại với thức ăn nhiều bột dường sẻ làm giãm chất thuốc  xuống .

Các loại thuốc trị bệnh tim và tuần hoàn

A –  Thuốc lợi tiểu ( Diuretics ) giúp đem nước ra ngoài cơ thể , và có 2 nhóm :

Nhóm làm mất Potassium, như Furosemide ( Lasix) và Hydrochlorithiazide ( HydroDiuril) : tránh dùng thực phẫm có nhiều muối sodium ( thịt nguội , bacon, đồ  hộp , bột ngọt ) vì chúng sẻ làm thất thoát potassium ra ngoài, gây xáo trộn các điện giải, và có hại đến sức khoẻ .

Nhóm giử potassium, như Tramterene ( Dyrenium) ,và Spironolacton ( Aldactone) : tránh dùng thực phẩm có chứa nhiều potassium như chuối , trái cây khô , mọng lúa mì , nước cam ( 2-3 ly )  , sung khô , hoặc sử dụng nhửng chất thay thế muối ( salt substitude ) có chứa nhiều potassium . Sự thặng dư potassium rất có hại cho tim , làm nó đập không đều .

B- Thuốc làm giản nở mạch, giãm áp huyết và điều hòa nhịp tim .

Catopril ( Capoten) , Enalapril ( Vasotec ) ,Nitroglycerine ( Nitrostat ), Atenolol ( Tenormin ) ,  Hydralazine ( Aprelosine ) , Methyldopa ( Aldomet ) và Metoprolol ( Lopressor ) : cần giãm thực phẫm có nhiều muối sodium .  Tránh rượu , vì áp huyết có thể hạ xuống quá thấp . Capoten có thể làm tăng chất potassium trong cơ thể , rất hại cho nhịp đập của tim ,  bởi vậy cần nên tránh dùng nhửng thực phẫm có nhiều potassium như chuối , cam và rau cải có lá thật xanh lúc uống thuốc nầy .  Thức ăn có thể làm giãm việc hấp thụ của thuốc Capoten  , nên uống 1 giờ trước khi ăn hoặc 2 giờ sau khi dùng bửa .  Đối với thuốc Digoxin , nếu ăn quá nhiều chất xơ và chất pectin ( có trong các loại jelly ) , sự hấp thụ của thuốc có thể bị giãm đi .

C –  Các thuốc làm giãm cholesterol

Thuờng được gọi chung là “Statins” . Tác dụng chính là làm giãm loại cholesterol xấu ( LDL ) . Một vài loại thuốc củng có thể  giúp kéo chất béo triglyceride xuống nửa . Thí dụ : Atorvastatin ( Lipitor ) , Simvastatin ( Zocor ) , và Lovastatin ( Mevacor ) , Pravastatin ( Pravachol) .  Mevacor và Pravachol nên được uống  vào bửa cơm tối  để tăng sự hấp thụ của món thuốc . Tránh uống nhiều rượu vì có thể hư gan .

Các thuốc làm loảng máu và thuốc kháng đông ( Anticoagulant)

Warfarin ( Coumadin ) :  vitamin K làm đông máu nên có ảnh hưởng ngược lại với các loại thuốc kháng đông . Nếu uống Coumadin thì nên tránh dùng nhửng thực phẫm có chứa nhiều vitamin K như  cải broccoli , rau mồng tơi ( spinach ) , turnip ,   bông cải ( cauliflower ) , cải brussel ( brussel sprouts ) .  Ngoài ra nếu có uống thêm supplement vitamin E  với liều lượng lớn trên  400 IU thì coi chừng nguy hiểm  vì nó có thể làm gia tăng sự  xuất huyết

Các  thuốc trị bệnh dạ dầy và ruột

Cimetidin ( Tagamet ) , Ranitidine ( Zantac ) , Famotidin ( Pepcid ) là nhửng thuốc trị loét bao tử  bằng cách giãm  độ chua acid của cơ quan nầy . Tránh rượu , café và thuốc lá . Đối với nhửng thuốc antacids làm giãm độ chua của dạ dầy như thuốc Mylanta và Maalox , nên tránh  dùng chung với sửa , crème glacée , fromage và yogourt .

Các thuốc nhuận trường và thuốc xổ  .

Lạm dụng nhửng thuốc loại nầy sẻ dẩn đến tình trạng cơ thể có thể bị mất các vitamins A,D,E, K , chất khoáng Potassium  , Sodium , và các dưởng chất do thực phẫm mang vào . Nếu sử dụng loại dầu huile minérale  để làm thuốc xổ thì sẻ  bị mất đi các vitamin hòa tan trong  chất béo  , như các vitamins A,D,E K .

Cẩn  thận với nước  bưỡi.

Nước bưởi ( grapefruit juice ) , củng như bưởi trái có thể  làm gia tăng gấp bội  mức độ hấp thụ của một số thuốc vào trong máu , đồng thời củng kéo theo nhửng phản ứng bất lợi nguy hiễm . Cam và chanh không thấy có ảnh hưởng nầy . Sau đây là nhửng thí dụ :

*- Thuốc trị cao áp huyết : Felodipine ( Plendil) , Nifedipine ( Adalat) , Nimodipine (Nimotop )

*- Thuốc làm giãm cholesterol : Simvastatin ( Zocor) , Lovastatin ( mevacor ), Atorvastatin ( Lipitor ) .

*- Thuốc làm giãm sức miển nhiễm dùng ở nhửng ca ghép bộ phận  : Cyclosporine ( Neoral)

*- Thuốc trị lo âu , mất ngủ, suy nhược tinh thần : Diazepam ( Valium), Triazolam ( Halcion)  , Carbamazepine ( Tegretol) , Trazodone ( Desyrel) , Chlomipramine ( anafraninl ) .

*- Thuốc trị dị ứng : Astremizole ( Hismanal ).

*- Thuốc trị Sida : Saquinavir ( Fortovase )

Nên uống thuốc với nước gì ?

RƯỢU :  là thứ cần nên tránh nhất lúc uống thuốc . Rượu thường làm đỏ mặt , nhức đầu , ói mửa , tim đập nhanh, làm ngầy ngật , gây buồn ngủ thêm . Các loại thuốc trị dị ứng  củng như nhửng loại thuốc có chứa morphine đều không  được uống chung  với rượu .

NƯỚC NGỌT CÓ GAZ : ví dụ Pepsi, Coke  vv…đều có tính làm tăng nhanh thời gian loại thải thuốc ra ngoài bao tử .

CAFÉ :   Một số thuốc có thể làm chậm lại sự biến duởng của café trong gan , vì vậy tác dụng của chất caffein tồn tại rất lâu trong cơ thể ,và gây ra một số phản ứng phụ bất lợi như làm tim đập nhanh và làm mất ngủ .

SỮA :   Calcium trong sữa sẻ kết hợp với Tetracycline để tạo thành 1 hổn hợp không hấp thụ được .

TRÀ :  Các hoạt chất của trà sẻ kết hợp với các chất sắt trong thuốc để tạo nên 1 hổn hợp không thể hấp thụ được . Tránh uống  các supplement có chứa chất sắt với nước trà .

NƯỚC LẠNH :  Uống thuốc với 1 ly nước lạnh là tốt nhất .

KẾT  LUẬN:

Đại học Laval , Quebec gần đây đả thực hiện 1 cuộc thăm dò về cách sữ dụng thuốc ở giới cao niên .  . Kết quả thật đáng ngại : 70% không hiểu rỏ nhửng lời chỉ dẩn ghi trên lọ thuốc , trong số nầy 50% không tôn trọng cách dùng thuốc  củng như thời gian trị liệu  . Hậu quả là 20% bệnh nhân  điều trị ở bệnh viện đều có nguyên do bắt nguồn từ thuốc mà ra …như dùng thuốc không đúng cách , dùng không đúng liều lượng  chỉ dẩn , phản ứng phụ quá mạnh  vv… Ngăn ngừa sự tương tác xảy ra , không có nghỉa là phải nhịn ăn , hay nhịn uống . Điều quan trọng ở đây là cần phải biết rỏ là mình có thể ăn những gì, lúc nào có thể ăn được và lúc nào có thể uống được . Muốn biết rỏ, không gì tốt hơn là nên hỏi  và  nghe theo lời chỉ dẩn của bác sĩ  và dược sĩ .

Nguyễn Thượng Chánh, DVM

From:Truong Le

10 HIỂU LẦM  VỀ  ĐỘT  QUỴ  KHIẾN  NGƯỜI  BỆNH  MẤT CƠ  HỘI  VÀNG  ĐIỀU  TRỊ   

Đột quỵ xảy ra rất phổ biến, tuy nhiên không phải tất cả các thông tin đồn đại về đột quỵ đều là sự thật. Có khá nhiều hiểu lầm còn tồn tại về tình trạng này.

Tại Việt Nam, theo Bộ Y tế, mỗi năm nước ta ghi nhận thêm 200.000 ca đột quỵ, trong đó khoảng 50% trường hợp tử vong. Nhiều người sống sót sau đột quỵ phải sống chung với các di chứng về thần kinh, vận động… Tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi đang có xu hướng tăng lên, trung bình khoảng 2% mỗi năm, số lượng nam giới cao gấp bốn lần nữ giới. Trong đó, nhiều người bệnh không biết mình mang yếu tố nguy cơ, đến khi bị đột quỵ, đo huyết áp, thử đường huyết mới phát hiện.

Còn ở Mỹ, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), mỗi năm có hơn 795.000 người bị đột quỵ, trong đó có khoảng 610.000 trường hợp là đột quỵ lần đầu tiên.

Trong năm 2019, đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 2 trên thế giới, ước tính chiếm khoảng 11%.

Đột quỵ có 3 thể chính:

– Đầu tiên và phổ biến nhất (ước tính chiếm khoảng 87% các trường hợp) là đột quỵ thiếu máu não, xảy ra khi mạch máu cung cấp oxy cho não bị tắc nghẽn.

– Thứ hai là đột quỵ xuất huyết não, xảy ra do nứt vỡ các động mạch trong não dẫn đến phá hủy các mô xung quanh.

Cục máu đông làm ngừng lưu lượng máu đến một khu vực của não trong bệnh thiếu máu cục bộ (ảnh trái), trong khi máu rò rỉ vào mô não trong trường hợp xuất huyết (ảnh phải). Nguồn: scientificanimations.

– Thể thứ ba của đột quỵ là thiếu máu não thoáng qua (TIA), xảy ra khi dòng máu tới não là bị tắc nghẽn tạm thời, thường trong thời gian ngắn hơn 5 phút.

Đột quỵ xảy ra rất phổ biến, tuy nhiên không phải tất cả các lời đồn đại về đột quỵ đều là sự thật.

Có khá nhiều hiểu lầm còn tồn tại, khiến người bệnh bỏ qua các cơ hội vàng để hồi phục hoặc giảm thiểu nguy cơ đột quỵ.

Để giúp mọi người xóa bỏ những lầm tưởng và nâng cao hiểu biết, chúng tôi đã liên lạc với Bác sĩ Rafael Alexander Ortiz, trưởng khoa Phẫu Thuật nội mạch thần kinh và Xạ trị thần kinh can thiệp tại Bệnh viện Lenox Hill, Mỹ.

Hiểu lầm 1: Đột quỵ là vấn đề của tim

Mặc dù các yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch và đột quỵ có liên quan tới nhau, một số người nhầm lẫn đột quỵ và nhồi máu cơ tim. Đột quỵ xảy ra tại não, nguyên nhân do tắc nghẽn hoặc nứt vỡ của các mạch máu trong não. Trong khi đó, nhồi máu cơ tim xảy ra bởi sự tắc nghẽn dòng máu nuôi dưỡng tim.

Đột quỵ do thiếu máu cục bộ trong đó lưu lượng máu bị tắc nghẽn do cục máu đông. Nguồn: brown.edu

 Hiểu lầm 2: Đột quỵ không thể phòng tránh

Bác sĩ Ortiz nói: “Các yếu tố nguy cơ phổ biến nhất gây ra đột quỵ là tăng huyết áp, hút thuốc lá, tăng cholesterol máu, béo phì, đái tháo đường, chấn thương ở đầu hoặc cổ, và rối loạn nhịp tim”.

Nhiều trong số các yếu tố nguy cơ kể trên có thể được điều chỉnh bởi lối sống. Tập thể dục thường xuyên và ăn uống với chế độ lành mạnh có thể giảm các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tăng cholesterol máu, béo phì, đái tháo đường.

Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm sử dụng nhiều bia rượu và căng thẳng. Loại bỏ hoặc làm giảm các yếu tố này cũng có thể làm giảm nguy cơ của đột quỵ.

Hiểu lầm 3: Đột quỵ không có yếu tố di truyền

Các rối loạn đơn gen như bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm làm tăng nguy cơ đột quỵ.

Các thành viên trong cùng một gia đình có cùng môi trường sống và lối sống. Do đó, môi trường và thói quen sinh hoạt không lành mạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ ở tất cả các thành viên, đặc biệt là khi có các yếu tố di truyền kèm theo, ví dụ như tăng huyết áp hoặc các yếu tố nguy cơ liên quan đến tim mạch.

Hiểu lầm 4: Khó phát hiện triệu chứng đột quỵ

Các triệu chứng phổ biến nhất của đột quỵ tạo nên từ viết tắt F.A.S.T:

• F (face): Khuôn mặt bị méo, một bên mặt bắt đầu tê liệt và nụ cười bị méo một bên.
• A (arm): Một cánh tay bắt đầu yếu hoặc tê bì, khi nâng lên thì rơi xuống từ từ.
• S (speech): Nói khó, nói ngọng.
• T (time): Thời gian là vàng, hãy gọi tổng đài cấp cứu ngay khi phát hiện các triệu chứng trên.

Một số triệu chứng khác của đột quỵ bao gồm:

• Tê liệt hoặc yếu mặt, cánh tay, chân, hoặc một bên cơ thể.
• Lú lẫn, gặp khó khăn trong việc nói hoặc hiểu lời nói.
• Khó nhìn ở một hoặc cả hai mắt.
• Đi khó, bao gồm chóng mặt, mất cân bằng hoặc cả hai.
• Đau đầu dữ dội không có nguyên nhân.

Hiểu lầm 5: Đột quỵ không thể điều trị

Bác sĩ Ortiz giải thích: “Có một số niềm tin cho rằng đột quỵ là không thể hồi phục và không thể điều trị. Nhưng niềm tin này không chính xác”.

Đây là thông tin đúng: Điều trị cấp cứu đột quỵ với thuốc tiêu sợi huyết, lấy huyết khối bằng cách đặt dụng cụ xâm lấn tối thiểu vào mạch máu (stent), hoặc phẫu thuật… có thể điều trị được các triệu chứng của đột quỵ ở rất nhiều bệnh nhân, đặc biệt nếu họ đến bệnh viện đủ sớm để thực hiện các liệu pháp điều trị (một vài phút hoặc một vài giờ từ khi khởi phát triệu chứng).

Các triệu chứng càng kéo dài thì kết quả điều trị sẽ càng thấp. Tuy nhiên, điều quan trọng là tại thời điểm khởi phát triệu chứng – ví dụ nói khó, nhìn đôi, liệt hay tê bì thì nên gọi cấp cứu sớm để đưa bệnh nhân tới bệnh viện gần nhất.

CDC cũng đã chỉ ra những bệnh nhân tới bệnh viện trong vòng 3 giờ đầu từ khi xuất hiện triệu chứng thì trong vòng 3 tháng sau đó, nguy cơ bị tàn tật sẽ ít hơn so với những bệnh nhân đến muộn.

Hiểu lầm 6: Đột quỵ chỉ xảy ra ở người già

Tuổi là yếu tố nguy cơ quan trọng của đột quỵ. Nguy cơ đột quỵ tăng gấp đôi mỗi 10 năm từ sau 55 tuổi. Tuy nhiên, đột quỵ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.

Một nghiên cứu của CDC đã chỉ ra rằng 34% các trường hợp đột quỵ ở bệnh viện trong năm 2009 có độ tuổi dưới 65.

Một báo cáo khác trong năm 2013 chỉ ra: “Xấp xỉ 15% tất cả các trường hợp đột quỵ thiếu máu não xảy ra ở người trẻ và thanh thiếu niên”.

Những nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng các yếu tố nguy cơ đột quỵ bao gồm tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, rối loạn mỡ máu, và sử dụng thuốc lá là những tình trạng phổ biến nhất ở nhóm tuổi này.

Hiểu lầm 7: Tất cả đột quỵ đều có triệu chứng

Không phải tất cả các trường hợp đột quỵ đều có triệu chứng. Một số nghiên cứu cho thấy đột quỵ không có triệu chứng xảy ra phổ biến hơn đột quỵ có triệu chứng.

Một nghiên cứu thực hiện trên hơn 11 triệu người đột quỵ năm 1998 chỉ ra rằng chỉ 770.000 trường hợp có triệu chứng, trong khi đó có tới gần 11 triệu trường hợp là không có triệu chứng.

Bằng chứng của các trường hợp đột quỵ thầm lặng là các đốm trắng (biểu hiện của các sẹo hình thành trong mô não sau khi bị tổn thương do mạch máu bị tắc nghẽn hoặc bị vỡ) xuất hiện trên MRI.

Đột quỵ thầm lặng được xác định khi bệnh nhân nhận kết quả MRI sau khi xuất hiện các triệu chứng như đau đầu, giảm tri giác và chóng mặt.

Mặc dù các trường hợp này xảy ra không có triệu chứng, nhưng cũng nên được điều trị tương tự như là đột quỵ có triệu chứng. Đột quỵ thầm lặng đặt người bệnh vào nguy cơ đột quỵ có triệu chứng trong tương lai, suy giảm nhận thức, và sa sút trí tuệ.

Hiểu lầm 8: Thiếu máu não thoáng qua không rủi ro

“Một số người đang nghĩ rằng thiếu máu não thoáng qua chỉ là một cơn đột quỵ nhỏ và sẽ mang lại nguy cơ thấp”- bác sĩ Ortiz nói- “Quan niệm này cũng không chính xác. Đó không phải là cơn đột quỵ nhỏ mà là một dấu hiệu của một cơn đột quỵ lớn có thể xảy ra. Bất kỳ triệu chứng của đột quỵ cấp, thoáng qua hay dai dẳng đều cần được điều trị cấp cứu và quản lý để tránh một cơn đột quỵ lớn”.

Hiểu lầm 9: Đột quỵ luôn là nguyên nhân của liệt

Đột quỵ là nguyên nhân dẫn tới tàn phế lâu dài, nhưng không phải tất cả mọi người bị đột quỵ đều sẽ bị liệt hay yếu chi.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng hơn một nửa số bệnh nhân trên 65 tuổi còn sống sau khi trải qua cơn đột quỵ sẽ bị giảm chức năng vận động. Tuy nhiên, ảnh hưởng lâu dài của đột quỵ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như là số lượng nhu mô não bị tổn thương và vùng não bị tổn thương. Nếu tổn thương ở bán cầu não trái thì sẽ ảnh hưởng tới bên phải cơ thể và ngược lại.

Nếu đột quỵ xảy ra ở bán cầu não trái, ảnh hưởng có thể bao gồm:

• Liệt nửa người bên phải.
• Lời nói và ngôn ngữ có vấn đề.
• Hành vi chậm chạp và kỳ lạ.
• Mất trí nhớ.

Nếu ảnh hưởng đến bán cầu não phải, liệt cũng có thể xảy ra và tổn thương ở bên trái cơ thể. Một số ảnh hưởng bao gồm:

• Nhìn khó.
• Hành vi nhanh và kỳ lạ.
• Mất trí nhớ.

Hiểu lầm 10: Đột quỵ hồi phục nhanh

Quá trình hồi phục sau đột quỵ cần có thời gian vài tháng, nếu không muốn nói là vài năm. Tuy nhiên, có rất nhiều trường hợp không hồi phục hoàn toàn. Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ cho biết, trong số những người sống sót sau đột quỵ:

• 10% sẽ hồi phục lại hoàn toàn.
• 10% cần sự chăm sóc của điều dưỡng tại nhà hoặc phương tiện hỗ trợ lâu dài khác.
• 25% sẽ hồi phục sự với suy yếu nhẹ ở một vài cơ quan.
• 40% sẽ suy yếu từ mức độ trung bình tới nặng.

Các nghiên cứu chỉ rằng giai đoạn cửa sổ tính từ lúc khởi phát đột quỵ tới 2-3 tháng sau là khoảng thời gian vàng để tập phục hồi chức năng, mang lại cho bệnh nhân nhiều cơ hội hồi phục. Một số trường hợp cũng có thể tự phục hồi trong giai đoạn này.

Ngoài giai đoạn cửa sổ này và mốc 6 tháng, bệnh nhân vẫn có thể phục hồi các chức năng mặc dù khả năng phục hồi chậm hơn đáng kể.

httpv://www.youtube.com/watch?v=7UxKsJKrK08&t=110s

Cẩn thận khi uống vitamin D va Calcium (Bác sĩ Liêu Vĩnh Bình)

Yogurt

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức

Truyền thuyết dân gian kể lại rằng:

Vào buổi sáng hôm đó, khi xuống chuồng vắt sữa bò như thường lệ, một trái chủ thấy bình sữa bỏ quên trong góc nhà. Cầm lên coi, ông ta thấy sữa hơi đông lại, ngửi không thấy hư, ông ta bèn nếm. Sữa có vị hơi chua chua, ngọt ngọt và thơm. Tiếc của Trời, ông ta mang về cho bà vợ và cả nhà cùng ăn. Ai cũng khen ngon và không bị phản ứng gì!

Trại chủ liền khoe với lối xóm là đã chế được món sữa đặc biệt. Ông ta tiếp tục *“bỏ quên*” nhiều bình sữa như thế rồi mang ra chợ bán. Mọi người đều ưa thích món sữa *“bỏ quên*” này và ông ta đã kiếm được rất nhiều tiền.

Sữa chua (yogurt) được khám phá ra như thế, và nhanh chóng được phổ biến khắp nơi.

Rồi đến thời kỳ Phục Hưng ở bên Pháp vào đầu thế kỷ thứ 16, vua Francois bị chứng đau bụng đi cầu đã lâu ngày, mọi danh y đều bó tay. Một thầy thuốc người Thổ Nhĩ Kỳ được mời đến. Sau khi khám bệnh, ông ta cho nhà vua dùng một bài thuốc gia truyền trong một tuần lễ, nhà vua khỏi bệnh. Đó là món sữa chua mà gia đình vị lang y kia vẫn dùng để chữa cho dân chúng bị bệnhkhó tiêu. Từ đó, sữa chua được liên tục dùng khắp nơi trên thế giới như một thực phẩm và thuốc trị bệnh theo.

Khám phá khoa học về sữa chua

Nhưng phải đợi tới đầu thế kỷ thứ 20 thì nguyên lý tạo thành sữa chua mới được làm sáng tỏ qua nghiên cứu của một bác học người Nga, ông *Ilya Metchinov *(1845-1916).

Nhà khoa học này khao khát đi tìm một phương thức kéo dài tuổi thọ. Do đó, ông rất quan tâm đến một nhóm dân Bulgaria có tỷ lệ rất cao số người sống đến trên một trăm tuổi. Ông nhận thấy là họ tiêu thụ nhiều sữa chua. Vì thế, ông bắt đầu tìm hiểu đặc tính của loại sữa này và thấy trong sữa có những vi sinh vật làm thay đổi hóa chất của sữa, khiến sữa trở thành tốt hơn cho sức khỏe con người. Ông ta đặt tên cho một trong nhiều vi sinh vật đó là *Lactobacillus Bulgaricus*.

Từ đó sữa chua được chế biến khoa học hơn. Cũng xin lưu ý là *Ilya Metchinkoff* được giải thưởng Nobel về Y Học năm 1908 nhờ sự khám phá ra tính miễn dịch trong cơ thể con người. Ông cũng là bạn thân của nhà bác học nổi tiếng Louis Pasteur của nước Pháp.

Theo định nghĩa của *Codex Alimentarius Commissions*, một tổ chức quốc tế có nhiều uy tín trong việc đưa ra các tiêu chuẩn chung về thực phẩm, sữa chua là sản phẩm từ sữa được lên men và làm đông đặc bằng cách để cho bay hơi. Trong những điều kiện thuận lợi về thời gian và nhiệt độ, đường *lactose* của sữa chuyển thành *acid lactic*, dưới tác dụng của các vi sinh vật như *Streptocoous thermophilus, Lactobacillus Bulgaricus,Lactobacillus
acidophilus..*. Sau đó sữa trở thành một chất giống như kem và có vị chua đặc biệt.

Yogurt có thể làm từ sữa cừu, sữa dê, sữa trâu… nhưng thường thường là từ sữa bò.

Sữa chua cung cấp số năng lượng tương đương với sữa tươi, nhưng giá trị dinh dưỡng cao hơn. Sữa chua có nhiều chất đạm, carbohydrat, sinh tố, các khoáng *calci, phosphat, potassium, niacin, riboflavin*. Chất đạm trong sữa chua rất dễ tiêu và dễ hấp thụ vào máu.

Trong 100g sữa chua có: 4,3g chất đạm, 4,8 g carbohydrat, 1,1 g chất béo, 4mg cholesterol, 173 mg calci, 0,18 mg riboflavin, 110 mg phosphor và cung cấp 50 calori. Nước chiếm tỷ lệ 88% và là nguồn cung cấp nước rất tốt cho cơ thể.

Nhiều người khi uống sữa tươi vào là bị tiêu chẩy, vì không tiêu hóa được đường lactose trong sữa. Khi dùng sữa chua thì không có vấn đề, vì đường này đã được chuyển hóa ra *lactic acid*. *Lactic acid* và vi sinh vật trong sữa chua làm tăng độ chua trong bao tử,
giúp sự tiêu hóa chất đạm và sinh tố C được dễ dàng

Công dụng chữa bệnh của sữa chua

Cách đây hơn nửa thế kỷ, Ilya Ilich Metchnikov đã nêu ra giả thuyết là một số bệnh tật gây ra do độc tố từ vi trùng trong ruột bị hư rữa, đưa đến phá hoại thành mạch máu. Theo ông ta, sự việc này có thể ngăn ngừa bằng các vi sinh vật trong sữa chua.

Sau đó các khoa học gia đã dành nhiều cố gắng để nghiên cứu về công dụng của sữa chua. Theo dõi công dụng này ở cơ thể con người có phần khó khăn, nên đa số đều thực hiện với những con chuột trong phòng thí nghiệm. Kết quả đều cho thấy là sữa chua rất tốt và có ích để chữa một vài bệnh.

*1-Sữa chua giúp tiêu hóa đường lactose trong sữa*

Theo thống kê, hiện nay có khoảng 75% người lớn tuổi trên thế giới không tiêu hóa được đường *lactose* trong sữa, nhất là dân châu Á và châu Phi. Khi uống sữa là họ bị đau bụng, đầy hơi, tiêu chẩy… Nguyên do là vì họ thiếu *lactase* để tiêu hóa đường sữa *lactose.* Khi ăn sữa chua, họ tránh được vấn đề trên vì lactose đã được chuyển ra *lactic acid*.

*2- Sữa chua chữa bệnh tiêu chẩy*

Trong ruột có rất nhiều vi sinh vật có lợi cũng như có hại, đua nhau tăng trưởng. Loại nào phát triển mạnh hơn thì sẽ tạo ảnh hưởng đến sự tiêu hóa và sức khỏe con người.

Ruột trẻ em có nhiều vi khuẩn *E Coli* gây ra tiêu chẩy. Sữa chua có thể chữa một số trường hợp tiêu chẩy.

Một nghiên cứu ở Nữu Ước năm 1963 đã so sánh tác dụng của sữa chua với hỗn hợp thuốc trị tiêu chẩy Kaopectate và kháng sinh *neomycin. *Kết quả cho thấy là vi sinh vật trong sữa chua rút ngắn thời gian bị tiêu chẩy.

Các nhà nghiên cứu ở Ý nhận thấy sữa chua làm giảm số vi khuẩn E Coli trong ruột. Sữa chua làm bớt tiêu chẩy gây ra do thuốc kháng sinh. Ở các nước Ý, Nga, sữa chua được cho trẻ em bị tiêu chẩy dùng để chữa bệnh này. Bên Nhật, sữa chua được dùng trị bệnh kiết lỵ.

Năm 1995, cơ quan Y Tế Thế giới (WHO) có khuyến cáo là khi chữa tiêu chẩy, nên thay thế sữa thường bằng sữa chua, vì sữa chua dễ tiêu hơn, có thể ngừa thiếu dinh dưỡng. Nhiều nghiên cứu khác cho hay sữa chua còn có tác dụng nhuận tràng.

*3- Sữa chua có chất kháng sinh*

Bác sĩ *Khem Shahani,* một chuyên gia nổi tiếng trên thế giới về sữa chua,thuộc trường Đại học Nebraska, cho hay là ông ta đã phân tích được hai loại kháng sinh từ sữa chua do các vi sinh vật *L acidophilus và L. bulgaris* tiết ra.

Các nghiên cứu ở Nhật, Ý, Thụy sĩ, Hoa Kỳ đều cho là vi sinh vật trong sữa chua có thể tiêu diệt được nhiều loại vi khuẩn gây bệnh.

*4- Sữa chua làm giảm cholesterol trong máu*

Các nhà quan sát nhận thấy dân chúng ở bộ lạc* Maasai* bên châu Phi dùng tới 2 lít sữa chua mỗi ngày và lượng cholesterol trong máu rất thấp. Họ kết luận là sữa chua có thể làm hạ cholesterol.

BS *George Mann* tìm ra một chất trong sữa chua mà ông đặt tên *hydroxymethyl glutarate* có đặc tính làm giảm *cholesterol*. Sau đó, nhiều nghiên cứu kế tiếp cũng đưa tới kết luận là sữa chua làm tăng mức  *cholesterol lành HDL* và hạ thấp tổng lượng cholesterol trong máu.

*5- Sữa chua làm tăng tính miễn dịch*

Các nhà nghiên cứu ở Pháp đã chứng minh sữa chua làm tăng miễn dịch tính ở chuột trong phòng thí nghiệm. Năm 1986, nhóm khoa học gia ở Ý tiến xa hơn với kết luận là vi sinh vật trong sữa chua làm tăng tính miễn dịch ở người qua việc gia tăng sản xuất kháng thể. Sữa chua làm giảm bớt các triệu chứng của dị ứng mũi.

*6- Sữa chua với bệnh ung thư*

Một nhóm các nhà nghiên cứu ở Nam Tư cho biết vi sinh vật *L. bulgaricus*  trong sữa chua tiết ra chất *blastolyn* có thể ngăn chặn sự phát triển tế bào ung thư loại Rous Sarcoma.

Kết quả nghiên cứu tại đại học Boston bên Mỹ và bên Pháp đều kết luận là L.
*acidophilus* chống được ung thư vú và ruột già bằng cách làm giảm hóa chất
gây ung thư trong ruột già. Bác sĩ *Shahani* cũng đồng ý là vi sinh vật *L.
acidophilus* ngăn chặn ung thư ở loài chuột.

*7- Sữa chua ngừa loét bao tử*

Bác sĩ *Samuel Money* thuộc Trung Tâm Y khoa Brooklyn, Nữu Ước, cho hay
trong sữa chua có chất kích thích *Prostaglandin*. Chất này có khả năng che
trở niêm mạc bao tử với tác nhân độc hại như thuốc lá, rượu và do đó ngừa
được bệnh loét bao tử. Chất *Prostaglandin* hiện đang được tổng hợp để làm
thuốc chữa bệnh bao tử.

Ngoài ra trong sữa chua còn có chất *tryptophan* có tác dụng làm dịu thần
kinh, dễ ngủ. Đồng thời kết quả nghiên cứu tại Đại học*Massachusett* lại cho
thấy sữa chua có tác dụng hưng phấn, làm ta tỉnh táo. Sữa chua cũng làm bớt nhiễm độc nấm ở cơ quan sinh dục nữ giới.

Chọn lựa sữa chua

Sữa chua được bầy bán với nhiều nhãn hiệu khác nhau, cũng như được pha thêm trái cây cho có hương vị đặc biệt. Có loại sữa chua giữ nguyên chất béo, có
loại đã được lấy bớt đi.

Nhãn hiệu trên hộp sữa có ghi chú rõ ràng thành phần dinh dưỡng, như là có
bao nhiêu calorie, số lượng chất béo bão hòa, cholesterol, muối sodium, chất carbohydrat, đường, chất xơ, đạm chất, sinh tố A, C, chất sắt và calci. Điều quan trọng là sản phẩm phải có vi sinh vật còn sống (*live cultures).* Ta thường thấy ghi tắt chữ LAC (*Live and Active Cultures) *của Hiệp Hội các nhà sản xuất sữa chua Hoa Kỳ, có nghĩa là 100 g sữa chua chứa ít nhất 100 triệu vi sinh vật còn sống và hoạt động. Vì có sinh vật sống nên sữa chua cần được giữ trong tủ lạnh, tránh bị hơi nóng hủy hoại.

Cách làm yogurt

Cách thức làm sữa chua dùng trong gia đình cũng đơn giản. Chúng ta chỉ cần
thực hiện các bước tuần tự như sau:

Chuẩn bị khoảng 2 lít sữa bột ít chất béo, một lon sữa đặc không đường, một
thìa sữa chua ít chất béo. Pha lẫn hai loại sữa, khuấy cho đều với một chiếc thìa bằng gỗ. Đun sôi với nhiệt độ vừa phải. Trong khi đun vẫn tiếp tục khuấy để sữa khỏi bị cháy dưới đáy nồi. Khi sữa sôi có bọt thì nhắc ra, để nguội. Khi sữa nguội tới mức mà ta nhúng ngón tay vào mà không bị bỏng (khoảng từ 40ºC – 46ºC), thì cho thìa sữa chua vào, khuấy đều với một cái muỗng bằng gỗ khoảng 30 giây. Nhớ khuấy theo một chiều để vi sinh vật không bị tổn thương.Phủ lên nắp bình mấy tờ giấy để hút bớt nước bốc hơi và để sữa đặc lại. Đậy nắp bình, bọc chung quanh bằng một cái chăn len, để qua đêm, sáng sau là sẵn sàng để ăn. Ta có thể pha thêm các loại trái cây hay hạt ngũ cốc khô để có thêm hương vị đặc biệt.

Kết luận

Sữa chua là một trong nhiều món ăn được nhiều người ưa thích và là món ăn
vặt rất hấp dẫn giữa hai bữa cơm chính. Ngoài hương vị ngon, sữa chua có nhiều chất dinh dưỡng, chất kháng sinh, chất chống ung thư, có khả năng làm giảm cholesterol, đặc biệt là chất đạm trong sữa chua rất dễ tiêu.  Người bị bất dung với sữa thường, có thể thay thế bằng yogurt.

Với một ly nhỏ sữa chua mỗi ngày, ta có đủ số lượng calci cần thiết. Trẻ em
trên ba tháng cũng có thể dùng sữa chua được rồi.

Bác sĩ Nguyễn Ý Đức

From: Phi Phượng Nguyễn

MẬT ONG

BS Nguyễn Ý Đức

Nhiều người cho rằng mật ong là một trong nhiều chất dinh dưỡng quý giá nhất mà thiên nhiên đã nhờ những con ong cần cù sản xuất, ban tặng cho con người.

Để tỏ lòng trân trọng, họ còn gọi mật ong bằng những cái tên văn vẻ như “bách hoa tinh”, “bách hoa cao”, “phong đường”, “phong mật”…

Mật ong đã là món ăn ưa thích của con người từ thuở xa xưa.
Hơn bốn ngàn năm về trước, dân Ai Cập và Ấn Độ đã nuôi ong để lấy mật, nhưng phải đợi tới cả ngàn năm sau, người nuôi ong mới biết được là để có mật, ong phải hút chất ngọt từ nhụy hoa.

Mật ong là thực phẩm ngọt chính của con người cho tới thế kỷ thứ 15, khi đường trắng được tinh chế.
Tuy vậy, ngày nay mật vẫn còn rất phổ thông vì nó làm tăng hương vị thực phẩm, làm dịu ngọt món ăn, nước uống và cũng để trị bệnh nữa.

Ong làm mật.
Mật ong được làm từ nước ngọt nhụy hoa với 20% nước và 80% đường glucose, fructose.
Ở Bắc Mỹ, đa số mật hoa là từ cỏ ba lá (clover), berry bushes, cây dại hoa vàng (dandelion).

Ong dùng lưỡi dài như một cái ống để hút mật hoa vào bao tử riêng biệt. Ong có hai bao tử: Một để chứa và tiêu hóa thực phẩm và một bao tử chỉ để chứa mật hoa.
Trong bao tử này, mật hoa được các diêu tố chế biến thành mật ong.

Vào mỗi sáng sớm, một vài chú ong “trinh sát” bay lượn trong phạm vi vài cây số để kiếm hoa. Chúng sẽ hút thử một số mật nhụy mang về cho các ong khác giám định phẩm chất.
Khi đã quyết định mật hoa nào tốt thì cả bầy ong sẽ kéo nhau tới hút mật hoa.
Việc hút nhụy không làm hại tới hoa, mà trong khi hút lấy nhụy thì ong cũng giúp hoa thụ phấn.
Để có được một bao tử đầy mật (khoảng 70mg), ong phải hút nhụy từ vài trăm đến cả vài ngàn bông hoa. Cho nên, muốn có nửa lít mật cần tới nước ngọt của cả triệu bông hoa.

Khi về đến tổ, một nhóm ong thợ khác hút lại mật hoa này, biến chế, rồi rải rộng trong những ngăn của tổ, dùng cánh để quạt cho bay hơi nước.
Sau đó mật ong được tồn trữ trong khuôn gắn kín bằng sáp, để làm lương thực suốt năm. Một năm bầy ong ăn hết từ 50 tới 100 kg mật.

Các loại mật ong.
Mật ong là một chất lỏng, hơi sền sệt, từ không màu tới màu hổ phách vàng nâu hoặc nâu sậm như mật mía, tùy theo loại mật hoa. Phẩm chất của mật cũng thay đổi tùy theo địa phương, loại hoa mà ong hút phấn và nhụy.
Mật ong thường được thu hoạch vào mùa Xuân và mùa Hạ, buổi sáng hoặc trưa khi ong bay đi ăn xa.

Từ tổ ong, mật được lấy ra bằng máy ly tâm, diệt trùng bằng hơi nóng và hơi lạnh, lọc vẩn cặn rồi vô chai.
Để tăng thêm số lượng, người làm mật có thể pha thêm đường trắng hoặc nước ngọt của bắp vào mật trước khi tung ra thị trường.

Mật ong có thể được cất giữ ở nơi khô ráo trong nhà mà không cần để trong tủ lạnh.
Để lâu, mật có thể đổi sang màu đậm nhưng vẫn không hư vì trong mật có một loại kháng sinh thiên nhiên có thể tiêu diệt các ký sinh làm hư mật.
Nhưng sau khi pha loãng với nước thì mật sẽ mau lên men và mau hư như trái cây hoặc rau đậu.
Khi giữ nơi nhiệt độ lạnh, mật có thể kết tinh. Chỉ cần để trong lò vi ba hay trong nồi nước ấm độ vài phút là mật ong lỏng trở lại.

Sữa Ong Chúa (Royal Jelly).
Đây là một chất lỏng đặc sánh, màu trắng như sữa, do những hạch đặc biệt ở cuống họng ong thợ tiết ra.

Vì thấy rằng ong Chúa nuôi bằng mật này sống lâu hơn và cơ thể to hơn cho nên Royal Jelly đã được nhiều người ưa chuộng và giá tiền rất đắt.
Nhiều người tin rằng sữa ong chúa có thể “cải lão hoàn đồng”, làm hết các vết da nhăn trên mặt, nuôi dưỡng da, thuốc bổ tăng cường sức khỏe, giúp đời sống tình dục tốt.
Các nhà sản xuất còn quảng cáo là sữa ong chúa chữa được các bệnh đau gan, phong thấp khớp, thiếu máu, loét bao tử…
Phân tích cho thấy sữa ong chúa cũng chỉ có thành phần hóa chất như mật ong thường mà thôi.

Giá trị dinh dưỡng
Ngoại trừ trái cây và rau đậu, mật ong là nguồn thiên nhiên quan trọng cung cấp cho con người những chất ngọt dễ tiêu.
Trong mật ong, đường chiếm tỷ lệ 80%; còn lại 20% là nước và các chất khác.
Hai thứ đường chính là glucose và fructose. Ngoài đường ngọt, mật ong còn chứa khoáng chất, sinh tố B, C, các chất amino acid, một ít chất đạm, vài loại men và mấy hợp chất thơm.

Mật ong thường được ăn nguyên chất với bánh mì. Cũng có thể pha mật ong với bơ hay margarine rồi phết lên bánh mì. Mật ong có thể ăn với trái cây, khoai…
Khi nấu, một vài chất dinh dưỡng trong mật bị nhiệt tiêu hủy, nên cần giữ nhiệt độ vừa phải và chỉ cho mật ong vào nồi khi món ăn đã gần chín.
Bỏ lò, mật ong thấm với các gia vị khác vào thực phẩm nên ít bị thay đổi.

Mật ong có nhiều mùi vị khác nhau, vì đôi khi ong bay xa cả trăm cây số để hút nhụy hoa của nhiều thảo mộc khắp nơi trên trái đất. Dù mùi vị có khác nhau, mật ong không mau hư, có thể cất giữ ở ngoài tủ lạnh.

Công dụng trị bệnh
Sách tham khảo The Edinburgh New Dispensatory xuất bản năm 1811 có ghi: “Từ xưa, mật ong đã được dùng như một loại thuốc rất tốt để làm long đờm, làm mềm dịu các mụn nhọt, để rửa các vết lở loét trên da”.

Tại Úc Châu và Tân Tây Lan, mật ong được phép bán như một dược phẩm để trị bệnh.
-Mật ong đã và đang được dùng để chữa bệnh theo kinh nghiệm dân gian hoặc các nhà nghiên cứu trong những trường hợp sau:
-Mật ong bồi bổ, tăng cường sinh lực, rất tốt cho người bị bệnh đang hồi phục.
-Mật ong làm bớt căng thẳng, làm thoải mái thể xác và tâm hồn.
-Trước khi đi ngủ, uống mật ong khiến giấc ngủ ngon hơn. 

Theo một nghiên cứu của Viện Công Nghiệp Massachusetts (Massachusetts Institute of Technology-MIT), chất ngọt của mật làm não tiết ra nhiều serotonin mà serotonin lại làm dịu hoạt động của não, khiến ta ngủ dễ dàng.

-Mật làm sự tiêu hóa được dễ dàng nhờ chất đường dễ tiêu glucose và fructose
-Mật ong làm giảm ho vì thông đàm, rất tốt cho người bị suyễn, viêm cuống phổi, ho gà.
-Mật có phấn hoa nên đã được dùng để làm cơ thể quen dần với phấn hoa, tránh dị ứng theo mùa, nhất là vào mùa xuân.
Đấy cũng là nguyên tắc được áp dụng để làm người dị ứng với phấn hoa trở nên quen đi bằng cách tiêm một lượng rất nhỏ phấn hoa vào cơ thể.
-Mật ong rất tốt để làm bớt đau cuống họng, làm sạch răng miệng, làm mau lành lở miệng, lở mép nhờ có chất hydrogen peroxide.
-Mật ong làm mau lành các vết thương ngoài da, có tính cách khử trùng và là hàng rào tốt để cản sự xâm nhập của vi trùng vào các vết thương. 

Các nghiên cứu ở Ấn Độ cho thấy bệnh nhân bị phỏng mà được bôi bằng mật thì da mau lành hơn là chữa với thuốc trị phỏng silver sulfadiazine.
Tổ Chức Y Tế Thế Giới khuyên người đi du lịch mắc bệnh tiêu chảy uống nhiều nước cam có pha mật ong, một chút muối và một chút baking soda đề bù lại số nước và khoáng chất mất đi.
E. Haffejee and A. Moosa phổ biến kết quả nghiên cứu trên British Medical Journal năm 1985 cũng đồng ý rằng mật ong có thể rút ngắn thời gian bị bệnh tiêu chảy ở trẻ em.

-Mật ong rất tốt cho da: Thoa trên da, mật ong làm da mịn, mềm hơn vì mật giữ độ ẩm cho da. Mật làm bệnh trứng cá mau lành; bôi lên tóc, mật làm tóc bóng mượt và mềm.
-Mật ong có một lượng khá cao chất chống oxy hóa tốt tương đương như sinh tố C, nên có thể làm chậm sự lão hóa và giảm nguy cơ ung thư.

Cơ Quan Kiểm Soát Bệnh Tật Hoa Kỳ lưu ý là không nên cho trẻ em dưới một tuổi dùng mật ong vì cơ thể các em chưa đủ sức chống lại loại vi khuẩn gây bệnh trúng độc thực phẩm (clostridium botulinum), đôi khi có lẫn trong mật.

Kết luận
Những con ong nhỏ bé nhưng với khả năng tinh xảo do thiên nhiên ban cho đã tốn nhiều công sức để tạo ra món thực phẩm ngon lành, bổ dưỡng và quý giá để cho con người tận hưởng.

Nhưng dù tốt, mật ong cũng không phải là loại thực phẩm có thể thay thế cho tất cả các thực phẩm khác.
Hơn nữa, nếu lạm dụng mật ong quá mức thì chắc chắn cũng sẽ có những phản ứng bất lợi cho cơ thể.
Vì thế, cho dù sẵn có mật ong để dùng, chúng ta cũng nên hạn chế ở một mức độ vừa phải thì hợp lý hơn.

BS Nguyễn Ý Đức

From: Phi Phuong Nguyen