KỂ CÔNG 

Nghe riết thành quen mà vẫn thấy có cái gì đó sai sai: tại sao và từ khi nào mà nhiệm vụ chức năng của chính quyền là phục vụ người dân lại trở thành “ơn trên mưa móc” như vậy?

Từ đường lối phát triển vĩ mô đến việc vi mô là giải quyết các vấn đề dân sinh, an sinh đều là trách nhiệm của nhà nước. Không chỉ đề ra đường hướng và tập hợp các nguồn lực từ nhà nước, tư nhân hay cộng đồng mà phần nhiều hạ tầng cơ sở và công trình công cộng đều do nhà nước phải đảm trách, vì tính chất phục vụ quốc gia hoặc liên vùng của những công trình này. Những nơi nghèo đói là nhà nước càng cần phải làm mọi việc cụ thể sao cho dân bớt nghèo bớt khổ. Một con đường, một cây cầu, một trạm xá một trường học…là những cơ sở tối thiểu mà chính quyền phải cung cấp cho người dân. Ấy vậy mà có khi các nhóm thiện nguyện hay người dân đóng góp tiền bạc công sức làm đường xây trường vẫn phải xin phép chính quyền và ngày khánh thành không thể không có các vị lãnh đạo và vài lời “kể công” về sự “quan tâm tạo điều kiện giúp đỡ” !

Cũng vậy, việc đền ơn đáp nghĩa là đạo lý ngàn đời của dân ta. Nhưng “của cho không bằng cách cho”, một ngôi nhà đơn sơ mà gắn tấm biển “nhà tình nghĩa, nhà tình thương” nghe như lời nhắc nhở phải “nhớ ơn”, còn là một gánh nặng hơn nhiều lần. Bởi vì, cũng là đạo lý của dân ta “của biếu là của lo, của cho là của nợ”!

Khi người dân nói lên sự cảm kích của mình thì nhà nước mà người đại diện là chính quyền cũng không nên mặc nhiên chấp nhận “lòng biết ơn” đó. Ngược lại cần phải nhận lỗi vì để tình trạng tồi tệ xảy ra, hoặc vì không giải quyết kịp thời, hoặc đã không lường trước được hậu quả xấu, thì trách nhiệm đầu tiên vẫn là của chính quyền. Cho nên kịp thời sửa sai là trách nhiệm đạo đức của chính quyền, nhân dân có quyền đòi hỏi điều đó. Bởi vì nhà nước sinh ra là để làm gì nếu không mang lại cuộc sống yên ổn và đầy đủ cho người dân?

CÔNG BỘC

Ngược lại với sự kể công phổ biến thì “công bộc” thời nay cần phải biết ơn người dân hầu như là một khái niệm xa lạ.

Thời chiến tranh, giữa cái sống cái chết cách nhau gang tấc, có khi sinh mạng một người cộng sản phải đổi bằng sinh mạng hàng chục người dân, lúc đó người ta biết ơn những người cứu mạng cho mình. Nay có được chức này tước kia ít người nghĩ rằng mình đang mang gánh nặng là phải trả ơn sự hy sinh của nhân dân, mà chỉ coi địa là quyền lợi của mình và gia đình, hơn nữa còn cho đó là đặc quyền đặc lợi.

Có quyền trong tay nên gây thất thoát hàng chục tỷ đồng, tham nhũng hàng ngàn tỷ, tham ô cỡ hàng trăm triệu chắc tính không hết. Mức độ lãng phí đi kèm với tham nhũng ngày càng trầm trọng, không cần che giấu lén lút mà công khai: những công trình công ty nghìn tỷ mà khi quyết định xây dựng hay phế bỏ các vị “công bộc” xem như “tiền chùa”. Hầu hết đó là những doanh nghiệp nhà nước, công sở, tượng đài, cầu đường…xây vừa xong chỉ thời gian ngắn là hư hỏng hoặc sử dụng không hiệu quả. Lãng phí tham nhũng và vô trách nhiệm phải coi là một trọng tội, bởi vì nó tàn phá đất nước, tiêu diệt lòng tin của con người và sự tử tế trong xã hội.

Những người biết suy nghĩ đều nhớ lời dạy của tiền nhân “làm ơn thì đừng nên nhắc, chịu ơn thì chớ nên quên”. Nhưng có lẽ đối với các vị “công bộc” đang hoang phí tài sản thiên nhiên và nhân tạo của quốc gia, tiêu sài vô tội vạ từng đồng tiền thuế đổi bằng mồ hôi nước mắt của người dân, tham nhũng của cải tích lũy cho bản thân, gia đình và phe cánh cần phải đóng một tấm bảng đồng lên mỗi ngôi nhà và dựng bia đá tại các công trình mà họ đang ngự trị “ĐÂY LÀ NHÀ Ở, CÔNG TRÌNH CÓ ĐƯỢC TỪ MÁU CỦA NHÂN DÂN”.

Hàng ngày nhìn thấy lời nhắc nhở như vậy may ra “công bộc” mới thấy hết được món nợ rất lớn của họ đối với nhân dân.

Sài Gòn 4.8.2016
(bài bị cắt bởi tập sách sắp xuất bản)

Mưa buồn nghịch điện thoại cũ thấy mấy tấm hình lưu đã lâu chép lại cho ai chưa đọc.