Chuyến công du đầu tiên của bà Janet Yellen tới Trung Quốc trên cương vị Bộ trưởng Tài chính Mỹ sẽ tập trung vào việc điều chỉnh lại mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới khi thông tin liên lạc quân sự vẫn bị đóng băng và các hạn chế mới của Bắc Kinh đối với xuất khẩu một số kim loại làm dấy lên căng thẳng mới.
Các quan chức Mỹ cho biết họ mong đợi các cuộc thảo luận “thẳng thắn” trong chuyến đi ngày 6-9/7 của bà Yellen, sau thông báo đột ngột của Bắc Kinh hôm thứ Hai về việc kiểm soát xuất khẩu một số sản phẩm gallium và germanium được sử dụng rộng rãi trong chất bán dẫn, cũng như luật chống gián điệp mới, cả hai đều được coi là có khả năng gây hại cho các công ty Mỹ.
Không có đột phá lớn nào được mong đợi, nhưng bà Yellen sẽ thúc đẩy mở ra các đường dây liên lạc và phối hợp mới về các vấn đề kinh tế, đồng thời nhấn mạnh hậu quả của việc cung cấp viện trợ sát thương cho Nga, các quan chức Mỹ cho biết.
Các quan chức Trung Quốc lo ngại về kế hoạch của chính quyền Biden nhằm hạn chế đầu tư vào Trung Quốc của các công ty Mỹ và những gì họ coi là động thái tách rời hai nền kinh tế. Nền kinh tế Trung Quốc đang phục hồi chậm hơn dự kiến sau các đợt phong tỏa COVID và thị trường việc làm rất khó khăn.
CẢI THIỆN GIAO TIẾP
Bà Yellen dự kiến sẽ tập trung vào các vấn đề kinh tế, nhưng bà sẽ nhắc nhở các đối tác Trung Quốc rằng bất kỳ động thái nào nhằm cung cấp viện trợ sát thương cho Nga – vi phạm các lệnh trừng phạt đối với Nga vì cuộc chiến ở Ukraine – có thể kích hoạt các lệnh trừng phạt đối với các thực thể Trung Quốc, một quan chức chính quyền cấp cao cho biết.
“Chúng tôi thường xuyên nghe thấy sự đảm bảo của Trung Quốc rằng họ sẽ không cung cấp hỗ trợ sát thương. Chúng tôi đang giữ họ ở đó, và chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi”, quan chức này nói.
Mỹ tin rằng Trung Quốc không lo lắng trước cuộc nổi loạn hồi tháng trước của nhóm lính đánh thuê Wagner của Nga và sự yếu kém của quân đội Nga, quan chức này nói, nhưng Bắc Kinh dựa vào một nước Nga ổn định về thực phẩm và nhiên liệu.
Các chuyến thăm của cả ông Blinken và bà Yellen đều được coi là rất quan trọng để cải thiện liên lạc sau khi quân đội Mỹ bắn hạ một khinh khí cầu do thám của Trung Quốc trên bầu trời Mỹ và trước cuộc gặp có thể xảy ra giữa Tổng thống Joe Biden và ông Tập tại cuộc họp Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương ở San Francisco vào tháng 11.
“Chuyến đi của Ngoại trưởng Yellen không chỉ là một bước tiến tới việc chuẩn bị cho cuộc gặp tiềm năng giữa ông Biden và ông Tập tại APEC. Các quan chức kinh tế hàng đầu của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới hầu như không nói chuyện với nhau trong hơn ba năm, và điều đó rất nguy hiểm cho nền kinh tế toàn cầu”, Scott Kennedy thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết.
THUẾ QUAN THƯƠNG MẠI VẪN CÒN
Chủ tịch Hội đồng Ngoại thương Quốc gia Jake Colvin cho biết chuyến đi có thể giúp xác định một “bình thường mới” và thiết lập một mức sàn trong mối quan hệ song phương. Nhưng nó sẽ không chấm dứt 360 tỷ USD thuế quan được áp đặt dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, hoặc các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đã tăng lên dưới thời Biden.
Bất chấp mối quan hệ nguội lạnh, thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn tăng trưởng trong năm 2022 năm thứ ba liên tiếp, dữ liệu của Bộ Thương mại Mỹ cho thấy.
“Vẫn còn cơ hội ở Trung Quốc cho các doanh nghiệp, nông dân và công nhân Mỹ”, Colvin nói. “Chúng ta không thể chỉ nhìn vào điều này thông qua lăng kính giảm rủi ro.”
Bà Yellen sẽ nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác với Bắc Kinh về biến đổi khí hậu, chuẩn bị sẵn sàng cho đại dịch và khủng hoảng nợ, ngay cả khi Washington tiếp tục thực hiện các hành động có mục tiêu về nhân quyền hoặc các mối quan tâm về an ninh, một quan chức cấp cao của Bộ Tài chính Mỹ cho biết.
Bà sẽ nói với các đối tác Trung Quốc rằng Washington không tìm cách tách rời hai nền kinh tế, cùng chiếm 40% sản lượng kinh tế toàn cầu, trong khi bảo lưu quyền bảo vệ nhân quyền và lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ thông qua các hành động có mục tiêu, quan chức này nói thêm.
Bà Yellen sẽ gặp Phó Thủ tướng mới của Trung Quốc Hà Lệ Phong, sau khi gặp người tiền nhiệm Lưu Hạc tại Zurich vào tháng Giêng, một quan chức chính quyền cho biết, dự đoán một động lực khác với phó thủ tướng mới, một người trung thành với ông Tập ít thoải mái hơn bằng tiếng Anh và xuất thân từ nền tảng kế hoạch, không phải tài chính và kinh tế. “Tôi nghi ngờ nó sẽ trang trọng hơn”, quan chức này nói.
Hai bộ trưởng nội các khác, Bộ trưởng Thương mại Raimondo và Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Katherine Tai, đã gặp Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Wang Wentdao vào tháng Năm. Các quan chức Mỹ cũng hy vọng sẽ mở rộng các kênh liên lạc kinh tế dưới cấp nội các.