Tại Mỹ, bồi thẩm đoàn là 12 thường dân được lựa chọn một cách ngẫu nhiên. Việc lựa chọn ngẫu nhiên giúp cho cả hai phía nguyên cáo và bị cáo không thể nào tác động đến quyết định của 12 con người này. 12 người này sẽ có học vấn khác nhau, quan điểm khác nhau, nhận thức khác nhau về công lý và thậm chí cũng không quen biết nhau trước đó. Những người dân bình thường tham gia bồi thẩm đoàn cũng không quen biết thẩm phán, không quen biết luật sư bào chữa và công tố viên nên sẽ ra quyết định một cách độc lập mà không chịu sức ép từ bên ngoài.
Tại sao Luật pháp Mỹ cho phép làm vậy? Là vì họ cho rằng đó chính là cách giúp cho Công lý được tìm ra và thực thi. Bởi 12 thành viên này chính là một mô hình xã hội thu nhỏ. Sau khi nghe các thành phần trong phiên tòa cung khai, bào chữa và phán quyết, họ, những người dân thường có đồng thuận hay không. Và dù muốn, sẽ không thể nào hối lộ được toàn bộ những người nằm trong danh sách những người có khả năng được chọn làm bồi thẩm đoàn. Vì họ là những lựa chọn ngẫu nhiên.
Và khi muốn ra phán quyết, chỉ cần một trong 12 người này nói Không, thì lập tức Bồi thẩm đoàn sẽ phải sẽ phải xem xét điều tra lại.
Vào năm 1957, nước Mỹ đã làm ra bộ phim 12 người đàn ông giận dữ. Câu chuyện bắt đầu ở một tòa án ở Thành phố New York, nơi một thanh niên 18 tuổi từ một khu ổ chuột đang bị xét xử vì tội đâm chết người cha. Đến lúc bồi thẩm đoàn phải đưa phán quyết, quan toà yêu cầu đoàn bồi thẩm xác định bị cáo có tội hay không, và thông báo thêm rằng nếu họ kết tội, bị cáo sẽ phải chịu hình phạt tử hình.
Ban bồi thẩm được đưa đến một phòng riêng, lúc đầu họ bỏ ra một thời gian ngắn để nói lời xã giao trước khi bắt đầu công việc. Có thể thấy rõ vào đầu các bồi thẩm viên đã quyết định rằng bị cáo có tội, và họ có ý định đưa phán quyết này mà không cần bàn thảo – chỉ trừ một người là Bồi thẩm #8 , người duy nhất biểu quyết “vô tội” trong cuộc biểu quyết đầu tiên. Ông ta giải thích rằng đây là một việc hệ trọng cho nên không thể đưa ra phán quyết mà không bàn thảo.
Lá phiếu của ông đã làm tức giận các bồi thẩm viên khác, đặc biệt là Bồi thẩm #7 người đang để tâm trí vào một trận bóng chày tối hôm đó, và Bồi thẩm #10, người tin rằng hầu hết mọi người xuất thân từ các khu ổ chuột có khả năng phạm tội cao hơn người bình thường.
Nhưng chỉ vì một lá phiếu vô tội đó, từ từ sự thật được hé lộ trong 96 phút suy nghĩ, bàn thảo, xem lại các chứng cứ- luận cứ của vụ án và bỏ phiếu. Kết quả, toàn bộ 12 thành viên Bồi thẩm đoán bỏ phiếu Vô tội cho chàng thanh niên.
Bộ phim này đã mô tả thực trạng của tư pháp Mỹ. Và tới nay nó là 1 trong 100 bộ phim kinh điển hay nhất nước Mỹ qua mọi thời đại. Trong học đường, trẻ con trung học cũng dựng kịch 12 người đàn ông giận dữ để học hỏi.
Tại một buổi chiếu phim ở Trường luật Đại học Fordham, thẩm phán Sonia Sotomayor của Tối cao pháp viện Hoa Kỳ nói rằng bà đã chịu ảnh hưởng từ bộ phim khi xem nó trong lúc học đại học, khiến bà muốn theo ngành luật. Bà nhận cảm hứng từ lời nói của bồi thẩm viên số 11 vốn là một người nhập cư, về lòng tôn kính của ông đối với hệ thống tư pháp Mỹ.
Hãy nghĩ về phán quyết vô tội với thanh niên 18 tuổi từ 12 người đàn ông giận dữ này.
Hệ thống bồi thẩm đoàn của họ được xây dựng dựa trên niềm tin vào lương tri của những thường dân trong xã hội, dựa vào những người có khả năng cảm nhận đúng – sai một cách thông thường hơn là dựa vào trình độ chuyên môn.
Nếu như những con người bình thường mà không chấp nhận những phán quyết vô lý từ một vụ án quy tội sát nhân cho một thanh niên, thì phỏng việc coi anh ta là sát nhân có ích gì? Anh ta có thể chết nhưng niềm tin vào Công lý, vào Công bằng, Liêm Chính và sự Nghiêm cẩn khi phải phán một người tội chết, sẽ tan tành mây khói.”
Ảnh của
Fb Phung Chi Kien