Theo báo Người Trong Cuộc – Insider, Ryan Pickrell, 11-5-2023
Máy bay đánh chặn siêu thanh MiG-31BM được trang bị tên lửa hành trình siêu thanh Kh-47M2 Kinzhal bên dưới nó. Bộ Quốc phòng Nga/YouTube
-
- Ukraine đã bắn hạ một tên lửa Kinzhal của Nga bằng tên lửa đánh chặn Patriot do Mỹ sản xuất, quân đội Mỹ và Ukraine cho biết.
- Nga từng tuyên bố vũ khí này là một tên lửa siêu thanh không thể ngăn cản, nhưng nó chưa bao giờ đúng như những gì Nga tuyên bố.
- Tuy nhiên, một chuyên gia phòng thủ tên lửa nói với Insider rằng tên lửa là mục tiêu khó khăn (để đánh chặn), khiến việc đó trở thành một thành công “ấn tượng”.
Quân đội Ukraine gần đây đã làm điều mà Điện Kremlin cho là không thể và bắn hạ một tên lửa Kinzhal tiên tiến của Nga, theo như báo cáo của quân đội Mỹ và Ukraine.
Nhà sản xuất Kinzhal, công ty Rostec, trước đó tuyên bố “không có biện pháp nào có thể đối phó với tên lửa của chúng tôi.”
Tương tự, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nga, ông Serge Shoigu, cho biết vào tháng 8 năm ngoái, khi ông tuyên bố sử dụng Kinzhal ở Ukraine, rằng “chưa có ai khác có tên lửa như vậy: siêu thanh, với tốc độ như vậy và khả năng xuyên phá như vậy không thể phát hiện ra nó cũng như không thể chặn được.” biện luận này được công bố trên các đài truyền thông nhà nước.
Và vào tháng 12, Tướng Nga Valery Gerasimov, người đang chỉ huy các chiến dịch ở Ukraine, đã khoe rằng nó “bất khả xâm phạm trước các khả năng phòng không được triển khai ở Ukraine.”
Vị tướng này đã có lý, ít nhất là cho đến khi các hệ thống phòng không Patriot mà Mỹ cung cấp được đưa vào hoạt động.
Toàn cảnh hệ thống tên lửa đất đối không phòng thủ di động, Patriot, trước khi nó được vận chuyển đến Ba Lan từ Gnoien, Đức ngày 23 tháng 1 năm 2023. REUTERS/Annegret Hilse
Khẩu đội phòng không MIM-104 “Patriot”, vũ khí mà Hoa Kỳ và Ukraine cho biết lực lượng của Kiev đã sử dụng để bắn hạ Kinzhal ở Ukraine vào tuần trước, là một hệ thống tên lửa đất đối không được thiết kế để, như Quân đội Hoa Kỳ đã mô tả nó . “tham gia và đánh chặn mọi mối đe dọa trên không cho dù đó là máy bay hay tên lửa đạn đạo chiến thuật trong bất kỳ điều kiện thời tiết nào.”
Radar mảng pha của Patriot có khả năng theo dõi tới hàng trăm mục tiêu cùng lúc trong phạm vi vượt quá 150 km và dẫn đường tới 9 tên lửa cùng lúc. Là một hệ thống phòng thủ tên lửa hiệu quả và đáng tin cậy, Patriot đang được sử dụng ở hơn chục quốc gia và đã được thử nghiệm trong chiến đấu, theo một báo cáo của quốc hội về vấn đề phòng thủ tên lửa cho Ukraine.
Mặc dù Patriot có khả năng đặc biệt, nhưng nó còn lâu mới hoàn hảo và một số vũ khí được cho là nằm ngoài tầm nẵm bắt của nó.
KH-47M2 Kinzhal, mặc dù thường được mô tả là tên lửa siêu thanh, là một tên lửa đạn đạo phóng từ trên không tiên tiến có chung các đặc điểm thiết kế với tên lửa đạn đạo tầm ngắn 9K720 Iskander phóng từ mặt đất của Nga, mà Nga bắt đầu phát triển vào cuối những năm 1980.
Phiên bản thông thường của Kinzhal, cũng có khả năng mang đầu đạn hạt nhân, mang theo hơn 1.000 pound chất nổ.
Khi Tổng thống Nga Vladimir Putin tiết lộ một loạt vũ khí mới trong bài phát biểu năm 2018 trước Quốc hội Liên bang Nga, ông đã khoe khoang về khả năng của Kinzhal, tiếng Nga có nghĩa là “dao găm”.
Putin nói rằng “đặc điểm bay độc đáo của máy bay mang tốc độ cao cho phép tên lửa được đưa đến điểm phóng trong vòng vài phút.”
Nhà lãnh đạo Nga tuyên bố thêm rằng “tên lửa bay với tốc độ siêu thanh, nhanh gấp 10 lần tốc độ âm thanh, cũng có thể cơ động ở tất cả các giai đoạn của quỹ đạo bay”, điều này “cho phép nó vượt qua tất cả những gì hiện có và, tôi nghĩ, trong tương lai. hệ thống phòng thủ chống máy bay và chống tên lửa, mang đầu đạn hạt nhân và thông thường trong phạm vi hơn 2.000 km.”
Hệ thống tên lửa Kinzhal, như Putin đã mô tả trong bài phát biểu của mình, nghe có vẻ nguy hiểm và hoàn toàn không thể đánh bại. Nhưng vì Nga có xu hướng đưa ra những tuyên bố khoa trương về vũ khí của mình nên không rõ số liệu thống kê nào về tên lửa Nga là chính xác. Việc một trong những tên lửa Kinzhal của Nga được cho là đã bị bắn hạ ở Ukraine đặt ra câu hỏi về những tuyên bố khoa trương này.
‘Không có gì là không thể ngăn cản’
Kinzhal không phải là vũ khí “siêu thanh” như Moscow thường tuyên bố, có nghĩa là Kinzhal không phải là một phần của lớp tên lửa khó tiêu diệt mới, loại chỉ bao gồm các phương tiện lượn siêu thanh có khả năng nhào lượn cao và tên lửa hành trình siêu thanh có thể duy trì hoạt động ở tốc độ siêu âm trong hầu hết hành trình bay.
Nhiều tên lửa đạn đạo, như Kinzhal, có khả năng bay siêu thanh, đôi khi ở tốc độ thực sự nhanh hơn cái gọi là “vũ khí siêu thanh” và có thể đạt được một số khả năng cơ động, nhưng chúng không có khả năng bay siêu thanh bền vững, các chuyên gia cho biết. Chúng cũng không làm rối óc các hệ thống phòng vệ theo cách tương tự như vũ khí lượn siêu thanh.
Đường bay dự kiến của tên lửa siêu vượt âm, tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình. (Đồ họa CSBA)
Kinzhal là một hệ thống tiên tiến được điều chỉnh để phóng từ MiG-31, một máy bay chiến đấu tốc độ cao của Nga, ở tốc độ và độ cao, và theo dự án Đe dọa Tên lửa của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, tên lửa ” tốc độ, kết hợp với quỹ đạo bay thất thường và khả năng cơ động cao của tên lửa, có thể làm phức tạp thêm việc đánh chặn.”
Nhưng với tư cách là một tên lửa đạn đạo, tên lửa của Nga về mặt kỹ thuật vẫn nằm trong phạm vi khả năng của Patriot.
Tom Karako, giám đốc dự án phòng thủ tên lửa tại CSIS, nói với Insider, ngay cả khi Kinzhal không phải như những gì Nga tuyên bố, thì việc bắn hạ một chiếc là “chuyện lớn” trong khả năng của Patriot.
“đây là một tên lửa có khả năng,” ông nói, và việc tên lửa Nga bị hệ thống Patriot tiêu diệt là “một minh chứng cho khả năng [của Patriot].”
Oleksandr Ruvin, giám đốc Viện Nghiên cứu Khoa học Giám định Pháp y Kyiv, cho thấy đầu đạn tên lửa siêu thanh Kh-47 Kinzhal của Nga, bị một đơn vị Phòng không Ukraine bắn hạ trong bối cảnh Nga tấn công Ukraine, Kyiv, Ukraine ngày 12 tháng 5 năm 2023. REUTERS/Valentyn Ogirenko / Ảnh hồ sơ
Tạp Chí Tuần Tin – NewsWeek và Yahoo News cho biết 6 tên lửa Kinzhal đã bị hạ
Vào sáng thứ Tư (ngày 17 tháng 5, 2023), Bộ Tổng tham mưu Lực lượng vũ trang Ukraine cho biết trong một bản cập nhật hoạt động rằng trong ngày qua, Nga đã sử dụng sáu tên lửa siêu thanh Kinzhal, hay “Dagger”, còn được biết đến với tên báo cáo của NATO là “Killjoy . “
Ukraine cho biết họ đã bắn hạ sáu tên lửa Kinzhal trong trận không chiến chưa từng có tiền lệ ở Kyiv vào sáng sớm thứ Ba, giữa một cuộc oanh tạc dữ dội từ trên bộ, trên biển và trên không của Nga.
Các quan chức cho biết hôm thứ Ba rằng lực lượng phòng không đã đẩy lùi một loạt tên lửa và máy bay không người lái chỉ trong một đêm trong một cuộc phòng thủ đáng kinh ngạc chống lại Kinzhal, một loại vũ khí mà Putin đã quảng cáo là không thể ngăn cản...
Chiến công được tuyên bố diễn ra vài ngày sau khi Ukraine cho biết họ lần đầu tiên hạ gục một chiếc Kinzhal bằng cách sử dụng hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot do Mỹ cung cấp gần đây.
Theo Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, Valerii Zaluzhnyi , 6 máy bay phản lực MiG-31K của Nga đã phóng tên lửa Kinzhal trong đêm.
Ông cho biết thêm 9 tên lửa hành trình Kalibr đã bị bắn hạ sau khi được phóng từ Biển Đen, cũng như 3 tên lửa S-400, Iskander-M trên đất liền, trong một bài đăng được Tư lệnh Không quân Ukraine Mykola Oeshchuk lặp lại .
Giải thích của chuyên viên tên lửa trên trang mạng c4isrnet.com
David Wright là một học giả thỉnh giảng tại Phòng thí nghiệm Chính sách và An ninh Hạt nhân của Viện Khoa Khoa học và Kỹ thuật Hạt nhân MIT. Ông phân tích sự kiện bắn hạ Kinzhal như sau:
Kinzhal là tên lửa đạn đạo phóng từ trên không với các vây cho phép nó cơ động khi tiếp cận mục tiêu. Nó được gọi là “siêu thanh” vì tốc độ tối đa của nó được báo cáo là khoảng Mach 10, điều này sẽ giúp nó có tốc độ trong phạm vi hơn 10.000 km/giờ. Tuy nhiên, hệ thống này không phải là thứ mà các nhà phân tích quốc phòng thường định nghĩa bằng thuật ngữ “vũ khí siêu thanh” vì nó không được thiết kế để lướt trên một phần đáng kể quỹ đạo của nó. Tuy nhiên, tốc độ cao và khả năng cơ động của nó có nghĩa là nó đặt ra thách thức tương tự như vũ khí siêu thanh thực sự đối với hệ thống phòng thủ tên lửa giai đoạn cuối, như Patriot, được sử dụng để chống lại vũ khí ở tầm bắn này.
Một tên lửa cơ động di chuyển với tốc độ Mach 10 sẽ là quá nhanh để hệ thống phòng thủ Patriot PAC-3 của Mỹ và các hệ thống phòng thủ tương tự có thể đánh chặn một cách đáng tin cậy. Tuy nhiên, Mach 10 gần như là tốc độ tối đa của Kinzhal và tốc độ của nó giảm mạnh khi nó quay trở lại và di chuyển qua bầu khí quyển ngày càng dày đặc để bắn trúng mục tiêu trên mặt đất.
Patriot được thiết kế để đánh chặn tên lửa ở độ cao thấp và ước tính của tôi cho thấy Kinzhal đủ chậm trong quá trình bổ nhào để các phiên bản hiện tại của PAC-3 có khả năng đánh chặn nó. Hơn nữa, các báo cáo chỉ ra rằng ít nhất trong lần đánh chặn Kinzhal đầu tiên, Ukraine đã không sử dụng phiên bản tiên tiến nhất của PAC-3 (được gọi là MSE , nhanh hơn 25% so với phiên bản trước đó).
Phân tích này có hai ý nghĩa quan trọng.
Đầu tiên, tuyên bố của Ukraine rằng họ đã đánh chặn tên lửa Kinzhal là đáng tin cậy và hệ thống phòng thủ của họ có thể vô hiệu hóa một vũ khí quan trọng trong kho vũ khí của Nga.
Thứ hai và tổng quát hơn, vũ khí lượn siêu thanh tầm trung như Mỹ, Nga và Trung Quốc hiện đang phát triển có thể không hiệu quả trong việc thực hiện các nhiệm vụ chính như những người ủng hộ thường tuyên bố.
Một lập luận phổ biến để chế tạo vũ khí siêu thanh là mong muốn sử dụng chúng để tiêu diệt sớm hệ thống phòng không và tên lửa của đối phương trong một cuộc xung đột, để dọn đường cho các cuộc tấn công tiếp theo. Tuy nhiên, mô hình kỹ thuật cho thấy các vũ khí siêu thanh mà Hoa Kỳ đang phát triển – bao gồm Vũ khí siêu thanh phản ứng nhanh phóng từ trên không (ARRW) , Vũ khí siêu thanh tầm xa (LRHW) của Quân đội và Tấn công nhanh thông thường (CPS) của Hải quân – cũng có thể dễ bị đánh chặn bởi hệ thống phòng thủ tên lửa.
Đặc biệt, các báo cáo về tốc độ và phạm vi của những vũ khí này ngụ ý rằng chúng bắt đầu giai đoạn trượt trên quỹ đạo với tốc độ khoảng Mach 12 hoặc thấp hơn. Tốc độ của chúng giảm do lực cản của khí quyển trong giai đoạn lướt – đặc biệt nếu chúng đang cơ động đáng kể – và sẽ còn giảm hơn nữa khi chúng lao vào bầu khí quyển dày đặc trên đường tới mục tiêu trên mặt đất. Các ước tính của tôi cho thấy rằng những hiệu ứng này có thể sẽ khiến các hệ thống này dễ bị các hệ thống tương tự như các phiên bản PAC-3 hiện tại đánh chặn, mặc dù việc đánh chặn chúng có thể yêu cầu PAC-3 MSE, phiên bản tiên tiến hơn.
Hoa Kỳ phải nhận biết rằng họ sẽ phải đối mặt với những biện pháp phòng thủ như thế này ở các quốc gia khác – sớm thôi nếu không phải bây giờ.
Để có thể tránh được hệ thống phòng thủ như vậy, vũ khí siêu thanh sẽ cần phải được phóng với tốc độ bay nhanh hơn nữa. Làm như vậy sẽ làm tăng đáng kể sự nóng lên dữ dội mà chúng trải qua trong chuyến bay, đây là một trở ngại chính cho việc phát triển những vũ khí này. Việc tăng tốc độ cũng khiến chúng lớn hơn và nặng hơn, làm giảm số lượng tên lửa mà máy bay có thể chở.
Động cơ phản lực scramjet sử dụng tốc độ cao để nén cưỡng ép không khí tuôn vào trước khi đốt cháy nhằm cho phép duy trì chuyến bay ở tốc độ siêu thanh. Hãng Northrop Grumman và Raytheon đang hợp tác để tăng tốc phát triển phương tiện siêu thanh thở bằng không khí.
Việc bổ sung động cơ đẩy, chẳng hạn như động cơ phản lực scramjet đang được phát triển cho tên lửa hành trình siêu thanh, có thể giúp vũ khí duy trì tốc độ trong giai đoạn trượt. Nhưng những động cơ này dường như không đủ mạnh để giúp chống lại lực cản tăng theo cấp số nhân gặp phải trong giai đoạn lặn, điều này có thể khiến những vũ khí này dễ bị đánh chặn.
Vũ khí siêu thanh của Nga và Trung Quốc tương tự như các hệ thống này của Mỹ (chẳng hạn như Zircon của Nga và DF-ZF của Trung Quốc và Starry Sky 2 ) cũng có khả năng dễ bị tổn thương trước các hệ thống phòng thủ như PAC-3. Theo nghĩa này, những vũ khí này không đại diện cho một cuộc cách mạng về mối đe dọa ngoài mối đe dọa do tên lửa đạn đạo tầm trung gây ra.
Kinh nghiệm của Ukraina với Kinzhal có thể là hồi chuông cảnh tỉnh cho Nga. Nó cũng nên là một hồi chuông cảnh tỉnh cho Hoa Kỳ. Quốc hội và quân đội Hoa Kỳ cần suy nghĩ rõ ràng về các nhiệm vụ mà những vũ khí này có thể hoàn thành trên thực tế và liệu chúng có biện minh cho mức độ ưu tiên cao và phần ngân sách mà chúng đang nhận được hay không.